INFORMATOR RYNKOWY BUDOWNICTWA JEDNORODZINNEGO 2003

INSTALACJE

350

MA

TERIA£

Y

DO

INST

ALACJI

SANIT

ARNY

CH

I

GRZEWCZY

CH

Wybieraj¹c materia³ na rury bierze siê pod uwagê m. in. w³aœciwoœci korozyjne wody na danym terenie. In-
formacje te mo¿na uzyskaæ w przedsiêbiorstwie wodoci¹gowym, mo¿na te¿ zleciæ badania wody stacji sani-
tarno– epidemiologicznej. Nie zaleca siê ³¹czenia w jednej instalacji elementów (rur, wymiennika kot³a, grzej-
ników) z ró¿nych metali. Jest to szczególnie istotne w przypadku rur z miedzi; wszystkie pozosta³e elementy
instalacji powinny byæ wówczas wykonane z miedzi i jej stopów– w przeciwnym wypadku jony miedzi powo-
duj¹ ich korozjê elektrolityczn¹. Szczególnie niekorzystne jest stosowanie w jednej instalacji rur z miedzi
i grzejników aluminiowych. Je¿eli elementy instalacji zosta³y wykonane z ró¿nych metali, mo¿na opóŸniæ ko-
rozjê przez zastosowanie inhibitorów korozji.

Dopuszcza siê ³¹czenie w instalacji elementów z miedzi oraz ze stali ocynkowanej pod warunkiem ¿eby
element ze stali by³ wbudowany przed elementem z miedzi (zgodnie z kierunkiem przep³ywu wody).

Du¿e znaczenie ma jakoœæ zastosowanych materia³ów oraz w³aœciwe wykonanie po³¹czeñ. Dlatego wykona-
nie instalacji najlepiej powierzyæ autoryzowanej firmie instalatorskiej.
Rury stosowane w instalacjach wodnych musz¹ byæ dostatecznie wytrzyma³e na ciœnienie wody w instalacji,
a rury centralnego ogrzewania– dodatkowo odporne na wysok¹ temperaturê. Rury mog¹ byæ prowadzone
pionowo i poziomo: na zewn¹trz œciany, w bruzdach wykutych w œcianie, w specjalnych kana³ach œciennych
(szachtach), w betonowym podk³adzie pod³ogowym.
Ze wzglêdu na materia³ rury dzielimy na:
n stalowe,

n z tworzyw sztucznych,

n miedziane.

Rury stalowe s¹ stosunkowo tanie, ale wra¿liwe na osadzanie siê kamienia i ³atwo ulegaj¹ korozji. W instala-
cjach stosuje siê rury stalowe ze szwem lub bez szwu, czarne (niezabezpieczone przed korozj¹) lub ocynko-
wane. Zale¿nie od przeznaczenia rury ³¹czy siê: na gwint, ko³nierzowo lub przez spawanie.
Rury stalowe stosuje siê coraz rzadziej w budownictwie jednorodzinnym, g³ównie w instalacjach wymagaj¹cych
wytrzyma³oœci na bardzo wysokie temperatury lub w wysokociœnieniowych instalacjach po¿arowych.

Œrednice nominalne rur okreœla siê w calach (1cal=25, 4 mm). S¹ to wymiary poœrednie pomiêdzy œred-
nic¹ wewnêtrzn¹ i zewnêtrzn¹.

Rury z tworzyw sztucznych s¹ trwa³e– w przeciêtnych warunkach eksploatacji i temperaturze do 60°C wytrzy-
muj¹ do 50 lat. Je¿eli temperatura w instalacji jest wy¿sza, trwa³oœæ rur obni¿a siê. Nie ulegaj¹ korozji. Dziêki
g³adkiej powierzchni wewnêtrznej œcianek opory przep³ywu s¹ ma³e i rury s¹ odporne na gromadzenie siê osadu,
ich œrednica mo¿e byæ wiêc mniejsza ni¿ rur metalowych. Ich monta¿ jest bardzo prosty, a cena stosunkowo
niska. Rury z tworzyw sztucznych mo¿na ³¹czyæ z elementami wykonanymi z innych materia³ów (stali, miedzi).
S¹ jednak mniej wytrzyma³e od rur metalowych i maj¹ o wiele wy¿szy (od kilku do kilkunastu razy) wspó³czyn-
nik rozszerzalnoœci termicznej, wskutek czego przy wzroœcie temperatury ulegaj¹ wyd³u¿eniu. Z tego powodu
wymagaj¹ kompensacji (przejmowania wyd³u¿eñ przez specjalne elementy zwane kompensatorami). Najwiêk-
sz¹ wad¹ rur z tworzyw sztucznych jest podatnoœæ na przenikanie (dyfuzjê) gazów. Przenikaj¹cy razem z powie-
trzem przez œcianki tlen przyspiesza korozjê metalowych czêœci instalacji (kocio³, grzejniki). Dlatego na rury z
tworzyw sztucznych podczas produkcji nak³ada siê warstwy antydyfuzyjne, ograniczaj¹ce przenikanie tlenu. Wy-
mienione wady rur z tworzyw sztucznych mo¿na czêœciowo wyeliminowaæ stosuj¹c rury wielowarstwowe.

n

Rury z nieplastyfikowanego PVC

stosuje siê powszechnie w instalacjach wodoci¹gowych wewn¹trz i

na zewn¹trz budynku. Charakteryzuj¹ siê wysok¹ odpornoœci¹ na dzia³anie zwi¹zków chemicznych, kwasów, t³usz-
czów, olejów mineralnych i gazów przemys³owych. W niskich temperaturach wykazuj¹ du¿¹ kruchoœæ (najni¿sza
temperatura pracy – 0°C), a w podwy¿szonych– ma³¹ wytrzyma³oœæ. S¹ odporne na temperaturê do 60°C, dlatego
stosuje siê je przede wszystkim w instalacjach zimnej wody. Rury ³¹czy siê kszta³tkami na klej, lub stosuje po³¹cze-
nia kielichowe z uszczelkami gumowymi.

n

n

Rury stalowe

n

n

Rury z tworzyw sztucznych

Zalety rur z tworzyw

sztucznych

trwa³oœæ do 50 lat
ma³e opory
przep³ywu
nie gromadzi siê
osad
wysoka izolacyjnoϾ
cieplna
odpornoϾ na
korozjê i brak
reakcji chemicznych
prosty monta¿
niska cena

Rury

stalowe
z tworzyw
sztucznych
miedziane

Materiały do instalacji sanitarnych
i grzewczych

Wróæ

INFORMATOR RYNKOWY BUDOWNICTWA JEDNORODZINNEGO 2003

INSTALACJE

351

MA

TERIA£

Y

DO

INST

ALACJI

SANIT

ARNY

CH

I

GRZEWCZY

CH

Poradnik Buduj¹cego Dom

Klasyfikacje, definicje, parametry

n

Rury z chlorowanego PVC (CPCV)

maj¹ podwy¿szon¹ sztywnoœæ i wytrzyma³oœæ oraz odpornoœæ

na temperaturê do 100°C, dziêki czemu mo¿na je stosowaæ w instalacjach zarówno zimnej jak i ciep³ej wody,
tak¿e w systemach tradycyjnych (chlorowany polichlorek winylu otrzymuje siê z nieplastyfikowanego poli-
chlorku winylu, wprowadzaj¹c do cz¹steczek PVC dodatkowe cz¹steczki chloru). Rury z CPVC ³¹czy siê ³¹cz-
nikami wykonanymi z tego samego tworzywa.

n

Rury z polietylenu PE

(miêkkiego o niskiej gêstoœci PE– LD, twardego o wysokiej gêstoœci PE– HD

lub o œredniej gêstoœci PE– MD) stosuje siê tylko w instalacjach zimnej wody. Charakteryzuj¹ siê wysok¹ od-
pornoœci¹ na zwi¹zki chemiczne, du¿¹ g³adkoœci¹ œcian i stosunkowo nisk¹ odkszta³calnoœci¹ sprê¿yst¹ (co
umo¿liwia wykonanie przewodów bez kompensatorów). S¹ odporne na temperaturê do 60°C i ciœnienie do 1,6
MPa. Rury z polietylenu ³¹czy siê przez zgrzewanie czo³owe (termiczne), przy pomocy specjalnych elektro-
z³¹czek lub z³¹czek gwintowanych albo zaciskowych.

n

Rury z polietylenu sieciowanego PEX

(zmodyfikowanego polietylenu HDPE) maj¹ wiêksz¹ wytrzy-

ma³oœæ ni¿ rury ze zwyk³ego polietylenu. S¹ elastyczne i ci¹gliwe, co umo¿liwia ich wyginanie na za³amaniach
trasy przewodu bez stosowania dodatkowych kszta³tek. S¹ odporne na temperaturê do 90°C i ciœnienie do 1,0
MPa. Stosuje siê je w instalacjach zimnej i ciep³ej wody oraz w instalacjach c. o. Szczególnie polecane s¹ do in-
stalacji ogrzewania pod³ogowego. Rury ³¹czy siê z³¹czkami gwintowanymi lub zaciskowymi metalowymi (z mie-
dzi lub mosi¹dzu) albo z tworzywa sztucznego. Polietylen sieciowany nie mo¿e byæ zgrzewany ani klejony.

n

Rury z polipropylenu PP

maj¹ podwy¿szon¹ sztywnoœæ i elastycznoœæ. Dziêki temu nadaj¹ siê do

systemów tradycyjnych. S¹ odporne na temperaturê do 95°C i ciœnienie do 1,6 MPa. Charakteryzuj¹ siê te¿
odpornoœci¹ na dzia³anie wielu zwi¹zków chemicznych (m. in. kwasów o du¿ym stê¿eniu i zasad). Stosuje siê
je w instalacjach wody zimnej i ciep³ej. Rury wzmocnione wk³adk¹ aluminiow¹ mo¿na stosowaæ w instala-
cjach c. o. Rury z polipropylenu PP ³¹czy siê przez zgrzewanie lub ³¹cznikami gwintowanymi albo ko³nierzo-
wymi.

n

Rury z polibutylenu PB

(tworzywa termoplastycznego, czêœciowo krystalicznego) charakteryzuj¹ siê

wysok¹ elastycznoœci¹ oraz odpornoœci¹ na uderzenia, pêkniêcia i pe³zanie (nastêpuj¹ce po pewnym czasie
wyd³u¿enie bez przyrostu obci¹¿enia). S¹ odporne na dzia³anie temperatury do 95°C i ciœnienie do 1,0 MPa.
Rury z polibutylenu stosuje siê w instalacjach ciep³ej i zimnej wody. £¹czy siê je przez zgrzewanie lub z³¹cz-
kami zaciskowymi z miedzi albo gwintowanymi z mosi¹dzu.

n

Rury wielowarstwowe

maj¹ warstwy zewnêtrzn¹ i wewnêtrzn¹ wykonane z tworzywa (najczêœciej

z polietylenu zwyk³ego lub sieciowanego), a miêdzy nimi aluminiow¹ wk³adkê. Maj¹ znacznie mniejszy od jed-
nowarstwowych wspó³czynnik rozszerzalnoœci termicznej (tylko dwukrotnie wiêkszy ni¿ rury stalowe), a dziê-
ki dodatkowej warstwie aluminium s¹ odporne na przenikanie gazów. Daj¹ siê wyginaæ na zimno; w miejscach
zagiêæ nie trzeba stosowaæ kolanek; obni¿a siê wiêc koszt instalacji. S¹ odporne na uderzenia hydrauliczne
(nag³y wzrost ciœnienia wody w sieci). Rury ³¹czy siê z³¹czkami, które wsuwa siê do wnêtrza rur i zaciska.
Rury o mniejszych œrednicach (16– 20 mm) wygina siê rêcznie, o wiêkszych – przy pomocy rêcznej giêtarki;
mo¿na wtedy uzyskaæ mniejszy promieñ giêcia. Rury wielowarstwowe mo¿na instalowaæ na powierzchni
œciany bez dodatkowych zabezpieczeñ. Je¿eli umieszcza siê je wewn¹trz œciany lub pod³ogi, powinny biec w
rurze os³onowej. Poniewa¿ wewnêtrzna warstwa rur jest wykonana z aluminium, mo¿na je ³atwo wykryæ pod
tynkiem przy pomocy wykrywacza metali.

Rury z miedzi stosuje siê w instalacjach ciep³ej i zimnej wody u¿ytkowej oraz w instalacjach c.o, a tak¿e gazowych
i ch³odniczych. Wykorzystuje siê je tak¿e do ogrzewania pod³ogowego. Decyduj¹c siê na rury z miedzi nale¿y
wzi¹æ pod uwagê, z jakiego materia³u bêd¹ wykonane inne elementy instalacji. Ze wzgledu na tzw. korozjê elektro-
chemiczn¹ w jednej instalacji nie wolno ³¹czyæ bezpoœrednio elementów z miedzi z elementami (grzejnikami, wy-
miennikami ciep³a, pompami, zbiornikami) z innych metali. MiedŸ jest odporna na korozjê znacznie bardziej ni¿ stal,
jednak tylko przy zachowaniu okreœlonych warunków. Woda w instalacji musi mieæ odczyn zasadowoœci/ kwaso-
woœci pH zawarty miedzy 6.5 i 9.5 (nie mo¿e byæ zbyt miêkka), a stê¿enie dwutlenku wêgla, jonów siarczanu,
zwi¹zków manganu i amoniaku nie mo¿e przekroczyæ dopuszczalnych wartoœci. Dlatego rury z miedzi najlepiej
nadaj¹ siê na instalacje, w których istnieje mo¿liwoœæ uzdatniania wody. Pewna minimalna twardoœæ wody jest
wskazana ze wzglêdów nie korozyjnych lecz higienicznych – woda miêkka mo¿e wyp³ukiwaæ wiêcej jonów mie-
dzi. Korozjê rur mog¹ te¿ powodowaæ zanieczyszczenia materia³u powstaj¹ce podczas produkcji lub elementy
z innych metali wbudowane w instalacjê. Rury z miedzi s¹ mniej sztywne ni¿ stalowe i maj¹ wiêksz¹ rozszerzal-
noœæ termiczn¹, dlatego konieczne jest stosowanie kompensatorów. Rury miedziane dziel¹ siê na twarde, pó³-
twarde i miêkkie. Sprzedaje siê je w zwojach lub w prêtach. Oferowane s¹ te¿ rury miedziane w os³onie z tworzy-
wa sztucznego, przeznaczone do instalacji zimnej wody oraz rury z fabrycznie naniesion¹ izolacj¹ ciepln¹ prze-
znaczone do przewodów c. o. i ciep³ej wody u¿ytkowej przebiegaj¹cych w piwnicach i œcianach zewnêtrznych.

n

n

Rury z miedzi

Wady rur z tworzyw

sztucznych

du¿a rozszerzalnoœæ
cieplna
podatnoϾ na
przenikanie
powietrza

INFORMATOR RYNKOWY BUDOWNICTWA JEDNORODZINNEGO 2003

INSTALACJE

352

MA

TERIA£

Y

DO

INST

ALACJI

SANIT

ARNY

CH

I

GRZEWCZY

CH

Ze wzglêdu na smak i wygl¹d wody zawartoœæ jonów miedzi nie powinna przekraczaæ 2 mg/ l. Podczas
przerw w poborze wody (np. w nocy) stê¿enie miedzi w wodzie mo¿e wzrastaæ. Najlepiej w takim przy-
padku spuœciæ czêœæ wody z instalacji. Przy stosowaniu rur z miedzi do wody pitnej zaleca siê te¿ okre-
sowe badania wody. Woda o zbyt du¿ej zawartoœci miedzi powoduje zabarwienie urz¹dzeñ sanitarnych.

£¹czniki do rur s¹ to najdro¿sze elementy instalacji, dlatego celowa jest minimalizacja liczby po³¹czeñ. Do ³¹-
czenia prostych odcinków rur s³u¿¹ z³¹czki proste (z gwintem wewnêtrznym lub zewnêtrznym) lub redukcyj-
ne– je¿eli ³¹czone rury maj¹ ró¿ne œrednice. Rury pod k¹tem ³¹czy siê kolankami; mo¿na kupiæ kolanka do-
stosowane do k¹ta 90° lub 45°. Na d³u¿szych odcinkach zamiast kolanek mo¿na zastosowaæ rury o kszta³cie
³uku (30– 90°). Do przy³¹czenia rury prostopad³ej o tej samej lub innej œrednicy s³u¿¹ trójniki zwyk³e lub re-
dukcyjne (z gwintem wewnêtrznym lub zewnêtrznym). Do krzy¿owania rur stosuje siê krzy¿aki. Wyloty rur za-
myka siê zaœlepkami. Je¿eli uk³ada siê rury na powierzchni œciany, konieczne s¹ uchwyty lub obejmy (pod-
pory). £¹czniki wykonuje siê z ró¿nych materia³ów: stali ocynkowanej, tworzyw sztucznych, miedzi, br¹zu,
mosi¹dzu. Elementy z miedzi, br¹zu i mosi¹dzu przeznaczone s¹ do instalacji z miedzi. W instalacjach z two-
rzyw sztucznych mo¿na stosowaæ wszystkie typy elementów.

Na niszczenie rur ma wp³yw ich eksploatacja, która mo¿e przyspieszyæ b¹dŸ opóŸniæ procesy korozji i
zarastania. Szczególnie du¿e znaczenie ma temperatura ciep³ej wody. W instalacji powinna byæ zapew-
niona sta³a kontrola temperatury i ciœnienia, które nie mog¹ przekroczyæ maksymalnych wartoœci do-
puszczalnych dla najs³abszych elementów instalacji. Nale¿y te¿ okresowo kontrolowaæ dzia³anie wszyst-
kich urz¹dzeñ.

Otuliny do rur zapewniaj¹ izolacjê ciepln¹, co zapobiega stratom energii ogrzewania (jest to szczególnie istot-
ne na odcinkach rur biegn¹cych przez piwnice lub poddasza nieogrzewane), a tak¿e niepotrzebnemu nagrze-
waniu siê zimnej wody w instalacji. Izolacja t³umi te¿ dŸwiêki (szumy w instalacjach), chroni rury w instala-
cjach podtynkowych przed agresywnym dzia³aniem zaprawy cementowo– wapiennej i zapobiega skraplaniu
pary wodnej za „zimnych“ rurach (tzw. efekt „pocenia siê“ rur). Otuliny (przeznaczone do nak³adania na rury)
wykonuje siê z pianki poliuretanowej, polietylenu lub we³ny szklanej z domieszk¹ tworzywa sztucznego, z war-
stw¹ zabezpieczaj¹c¹ przed wilgoci¹. Maj¹ przekrój pierœcieniowy okr¹g³y lub niesymetryczny wzglêdem
œrodka rury (np. z jednej strony p³aski– jest to szczególnie wygodne przy izolacji rur przebiegaj¹cych pod pod-
³og¹). Œrednica wewnêtrzna otuliny musi byæ taka, ¿eby miêdzy rur¹ i otulin¹ nie powsta³a szczelina po-
wietrzna, w której mo¿e siê skraplaæ para wodna. Odpornoœæ otuliny na temperaturê nie mo¿e byæ mniejsza
ni¿ odpornoœæ rur. Dostêpne s¹ te¿ tzw. rury preizolowane, w karbowanych otulinach z polietylenu. W jednej
otulinie mog¹ byæ umieszczone jedna lub dwie rury. Przestrzeñ pomiêdzy rur¹ robocz¹ i os³onow¹ wype³nio-
na jest izolacj¹ z pianki z sieciowanego polietylenu, która dodatkowo kompensuje wyd³u¿enia termiczne rury
roboczej. W niektórych systemach szczelina powietrzna pozostaje niewype³niona i stanowi dodatkow¹ izola-
cjê ciepln¹.
Na rynku dostêpne s¹ dekoracyjne listwy przypod³ogowe z tworzywa sztucznego lub drewna, które s³u¿¹ do
maskowania rur biegn¹cych przy œcianie. Maj¹ budowê komorow¹, z uszczelk¹ przy œcianie. S¹ wyposa¿o-
ne w jeden (do instalacji jednorurowych) lub dwa (do instalacji dwururowych) kana³y. Czasami maj¹ dodat-
kowy kana³ kablowy, ewentualnie puszkê na gniazdko elektryczne. Niektóre maj¹ z przodu taœmê samoprzy-
lepn¹ do mocowania wyk³adziny dywanowej. Listwy z tworzywa sztucznego s¹ pokryte fornirem z drewna lub
ozdobnymi foliami w ró¿nych kolorach: bia³ym, szarym, imituj¹cym drewno (jesion, d¹b, buk, mahoñ). W
komplecie znajduj¹ siê kszta³tki: naro¿niki wklês³e i wypuk³e, ³¹czniki, koñcówki. Mo¿na te¿ kupiæ profile do
maskowania pionów instalacyjnych i akcesoria pomocnicze do nich (drzwiczki kontrolne, kszta³tki maskuj¹-
ce miejsca styku).

Armaturê instalacyjn¹ mo¿na podzieliæ na:
n czerpaln¹,

n regulacyjn¹ i zabezpieczaj¹c¹

n

Armatura czerpalna

Zaliczamy do niej:
– zawory czerpalne,
– baterie czerpalne.

n

n

Łączniki do rur

n

n

Otuliny do rur

n

n

Armatura instalacyjna

Między rurą i otuliną
nie może być szczeli−

ny powietrznej,

w której skraplałaby

się woda

Listwy

przypodłogowe

INFORMATOR RYNKOWY BUDOWNICTWA JEDNORODZINNEGO 2003

INSTALACJE

353

MA

TERIA£

Y

DO

INST

ALACJI

SANIT

ARNY

CH

I

GRZEWCZY

CH

Poradnik Buduj¹cego Dom

Klasyfikacje, definicje, parametry

Zawory czerpalne umo¿liwiaj¹ pobieranie wody tylko zimnej lub tylko ciep³ej. Natomiast baterie czerpalne
pozwalaj¹ na jednoczesne czerpanie wody zimnej i ciep³ej, zmieszanej w odpowiednich proporcjach, tak aby
wyjœciowa temperatura odpowiada³a potrzebom u¿ytkownika. Temperatura mo¿e byæ regulowana rêcznie lub
za poœrednictwem zaworu termostatycznego. Baterie instaluje siê na œcianie albo krawêdzi wanny, umywalki,
kabiny prysznicowej. Mog¹ byæ wyposa¿one w regulatory lub perlatory zmniejszaj¹ce zu¿ycie wody.
Baterie dzielimy:
n zale¿nie od sposobu pobierania wody na:
– dwuuchwytowe,
– jednouchwytowe,
– klawiszowe,
n zale¿nie od przeznaczenia na:
– wannowe,
– umywalkowe,
– zlewozmywakowe,
– natryskowe.
Z punktu widzenia wygody u¿ytkowania istotne s¹: sposób instalacji armatury czerpalnej oraz wysokoœæ za-
wieszenia.

n

Armatura regulacyjna i zabezpieczająca

Zawory przelotowe utrzymuj¹ przep³yw na poziomie przewidzianym w projekcie instalacji, dziêki czemu za-
pewniony jest dop³yw w³aœciwej iloœci czynnika grzewczego do wszystkich odbiorników. S¹ najczêœciej kulo-
we.
Zawory odcinaj¹ce (zaporowe) s³u¿¹ do otwierania i zamykania przep³ywu wody w instalacjach hydraulicz-
nych i ch³odniczych. Prac¹ zaworów steruj¹ regulatory temperatury i ciœnienia oraz inne urz¹dzenia elek-
tryczne stosowane w automatycznych uk³adach sterowania. Mog¹ byæ rêczne lub elektromagnetyczne.
Zawory zwrotne zabezpieczaj¹ przep³yw wody w instalacji tylko w jednym kierunku, nie pozwalaj¹c na jego
odwrócenie. Montuje siê je za pompami oraz przy po³¹czeniu instalacji wodoci¹gowej z instalacj¹ c.o.
Zawory bezpieczeñstwa chroni¹ instalacjê przed nadmiernym wzrostem ciœnienia wody– ponad wartoœæ do-
puszczaln¹ dla elementów instalacji (zbyt du¿e ciœnienie mog³oby spowodowaæ np. uszkodzenie kot³a). Mon-
tuje siê je obok kot³a, od którego nie mog¹ byæ oddzielone zaworem odcinaj¹cym.
Zawory odpowietrzaj¹ce s³u¿¹ do usuwania powietrza, które dostaje siê do instalacji przez nieszczelnoœci,
podczas konserwacji lub uzupe³niania wody. Powietrze w rurach ma niekorzystny wp³yw na instalacje, ponie-
wa¿ utrudnia dop³yw gor¹cej wody do grzejników, a zawarty w nim tlen mo¿e powodowaæ korozjê elemen-
tów. Odpowietrzniki instaluje siê w najwy¿szych punktach pionu, przed pomp¹ obiegow¹ i przy ka¿dym grzej-
niku.

Stela¿e instalacyjne s¹ to konstrukcje umo¿liwiaj¹ce zawieszenie urz¹dzeñ sanitarnych (umywalki, muszle se-
desowe, pisuary, bidety) oraz monta¿ instalacji wodno- kanalizacyjnych bez naruszania konstrukcji œcian (nie
s¹ wykuwane bruzdy).
Przybory sanitarne montuje siê do stela¿y, a rury i przewody instalacyjne prowadzi siê po tynku i zabudowu-
je dodatkow¹ œciank¹ os³onow¹ lub umieszcza siê wewn¹trz œcianki dzia³owej (tzw. œcianki sanitarnej).
Rozró¿nia siê nastêpuj¹ce typy stela¿y:
– umywalkowe,
– do misek ustêpowych,
– bidetowe,
– pisuarowe.
Ka¿de urz¹dzenie zawiesza siê na oddzielnym stela¿u.
Stela¿e do zabudowy masywnej montuje siê do œcian budynku (œciana musi mieæ dostateczn¹ gruboœæ i no-
œnoœæ) i obmurowuje dodatkow¹ œciank¹, która przenosi czêœæ obci¹¿enia od urz¹dzeñ sanitarnych (zwiêk-
szonego o ciê¿ar korzystaj¹cych z nich osób).
Stela¿e do zabudowy lekkiej s¹ to ramy wykonane z kszta³towników stalowych, które przenosz¹ ca³e obci¹-
¿enie od urz¹dzeñ i korzystaj¹cych z nich ludzi (s¹ obliczone na obci¹¿enie 400 kg). Mocuje siê je do pod³o-
gi oraz obudowuje œciank¹ z p³yt gipsowo– kartonowych lub gipsowo– w³óknowych (producenci tych p³yt
oferuj¹ specjalne œcianki sanitarne z kompletem elementów do budowy). Maj¹ tê zaletê, ¿e mo¿na je usta-
wiæ w dowolnym miejscu.

n

n

Stelaże instalacyjne

Zawory

przelotowe
odcinaj¹ce
zwrotne
bezpieczeñstwa
odpowietrzaj¹ce

Stelaże

do zabudowy
masywnej
do zabudowy
lekkiej