„To jak szkoła myśli o swojej bibliotece

świadczy o tym jak myśli o edukacji”

Harold Howe

były Komisarz Oświaty Stanów Zjednoczonych

Internetowe Centrum Informacji Multimedialnej

jako nowoczesny i interdyscyplinarny warsztat pracy

współczesnego nauczyciela.

Referat przedstawiony na konferencji samokształceniowej nauczycieli bibliotekarzy

w Szkole Podstawowej nr 1

24 listopada 2009 r.

Oprac. Jadwiga Tomczyk

„Społeczeństwo informacyjne - to nasza najbliższa przyszłość. Nie powstanie jednak samo, trzeba je

mozolnie budować. To m.in. zadanie szkoły i nauczycieli, którzy muszą być świadomi swojej dziejowej

misji.”

Iwona Kołodziejczyk

W ostatnich latach większość bibliotek szkolnych wyposażona została w komputery z dostępem do Internetu,

urządzenie wielofunkcyjne oraz pakiet encyklopedii i słowników multimedialnych. Powstałe w ten sposób multimedialne

pracownie komputerowe (ICIM) miały być impulsem do przekształcania tradycyjnych bibliotek w nowoczesne centra

informacyjne służące szkole, uczniom i nauczycielom. Niestety w wielu szkołach powstały jedynie „kąciki” internetowe,

które niewiele mają wspólnego z szeroko rozumianym wspieraniem edukacji.

Aby przekształcić bibliotekę w wielofunkcyjny, interdyscyplinarny kompleks dydaktyczny, w którym

udostępniane będą wszelkie materiały tradycyjne jak i multimedialne oraz sprzęt techniczny do ich odtwarzania potrzeba

jeszcze wiele pracy i zaangażowania nauczycieli bibliotekarzy oraz dyrekcji szkoły a przede wszystkim sporo środków

finansowych.

Typowe Internetowe Centrum Informacji Multimedialnej powinno składać się z dwu modułów: bibliotecznego i

multimedialnego.

Na moduł biblioteczny powinny składać się zbiory tradycyjne i elektroniczne, meble biblioteczne oraz

urządzenia i programy przeznaczone do obsługi biblioteki.

Moduł biblioteczny w zakresie sprzętu elektronicznego powinien posiadać :

•

1-2 stanowiska komputerowe z zainstalowanym programem bibliotecznym – do opracowania zbiorów i ich

udostępniania,

•

czytnik kodów kreskowych,

•

drukarka,

•

telewizor i magnetowid oraz odtwarzacz CD/DVD do opracowania taśm wideo i płyt CD

Moduł multimedialny – to sprzęt dający możliwość korzystania z multimediów oraz inne urządzenia

techniczne, lekcyjna sala multimedialna i miejsce do przechowywania urządzeń używanych w centrum.

Wyposażenie modułu multimedialnego:

•

komputery (laptop) z dostępem do Internetu,

•

drukarka,

•

skaner,

•

ksero,

•

rzutnik multimedialny,

•

telewizor z dużym ekranem ewentualnie zestaw tzw. kina domowego ,

•

magnetowid,

•

odtwarzacz DVD,

•

radiomagnetofon z odtwarzaczem płyt kompaktowych,

•

rzutnik foliogramów,

•

kamera,

•

aparat fotograficzny,

•

dyktafon,

•

wizualizer – (kamera z wbudowanym oświetleniem (dolnym lub górnym), która umożliwia wyświetlenie na

dużym ekranie małych obiektów, które są na bieżąco skanowane przez obiektyw)

•

ekran

•

tablica „suchościeralna” z pisakami (jedno z najprostszych urządzeń konferencyjnych. Można je używać do

zapisywania wszelkich informacji. Daje możliwość prowadzenia swobodnej wymiany myśli, zapisywania

notatek, spostrzeżeń, planów pracy, spotkań).

•

tablica interaktywna (wyglądem przypomina zwykłą tablicę. Posiada jednak funkcje, którymi nie dysponują inne

środki np. wczytywanie notatek z tablicy do pamięci komputera, odtwarzanie filmów z możliwością

wykonywania notatek bezpośrednio na pojedynczych kadrach, praca z aplikacjami komputerowymi na

powierzchni tablicy. Wykorzystując wymienione udogodnienia ta nowoczesna pomoc dydaktyczna ułatwia

łączenie tradycyjnego wykładu z prezentacją materiałów multimedialnych, jakimi dysponuje nauczyciel).

•

urządzenie do bindowania, laminowania i przycinania papieru (tzw. gilotyna)

Tak przekształcona biblioteka szkolna stanie się podstawowym warsztatem pracy dla uczniów i nauczycieli a

odpowiednio wykorzystywana będzie miejscem kształtującym kulturę informacyjną szkoły.

Powszechnie wiadome jest , że współczesna technika informacyjna ma ogromny wpływ na życie i rozwój

człowieka. Bardzo szybkie tempo rozwoju tej dziedziny wymusza konieczność zapoznawania się z nią i to już od

najmłodszych lat. Aby wszechstronny rozwój młodych ludzi podążał właściwym torem musimy umiejętnie nad nimi

pracować.

Komputer i Internet w edukacji daje szanse odnajdywania i wykorzystania pojawiających się coraz to nowych

informacji z zakresu różnych dziedzin wiedzy. Uczniowie chętnie siadają do komputera. Należy wskazać im drogę i

możliwości jakie niesie z sobą umiejętne wykorzystanie tego narzędzia (medium).

Lekcje informatyki to za mało, aby wykształcić potrzebne umiejętności w tym zakresie. Muszą one być ćwiczone

na zajęciach innych przedmiotów, podczas różnego rodzaju interdyscyplinarnych prac zespołowych oraz w codziennym

przygotowywaniu się do zajęć. Jeżeli nauczyciele chcą, by ich uczniowie konkurowali z rówieśnikami w Europie i na

świecie, muszą przygotować ich do korzystania z bogatego w informacje Internetu. W tym celu powinni w maksymalnym

stopniu wykorzystywać sprzęt i oprogramowanie dostępne w pracowni ICIM. My, bibliotekarze możemy im w tym pomóc

wyszukując i instalując nowe, ciekawe programy oraz wskazując, jak efektywnie je wykorzystać.

Możliwości wykorzystania zasobów ICIM

Wykorzystanie programów zainstalowanych w komputerach np.:

•

Word – tworzenie bazy: twórczości uczniowskiej, złotych myśli i aforyzmów, wierszyków do pamiętników, stron WWW

dla dzieci, nauczycieli i rodziców

•

Publischer – tworzenie gazetek szkolnych, bibliotecznych i okolicznościowych

(w przeciwieństwie do standardowego edytora tekstów, umożliwia wykonywanie szeregu operacji, takich jak na przykład

łamanie tekstu czy też pracę z ramkami, dzięki wbudowanym rozmaitym narzędziom, które są zresztą bardzo proste w

obsłudze i przyjazne nawet początkującemu użytkownikowi) (można pobrać darmowy program Office Publisher ze

strony

http://www.bfmsa.com.pl/pobierz,darmowy_publisher,1228.html

•

Paint – tworzenie komiksów, ilustracji do książek,

o

Tux Paint umożliwia dzieciom rysowanie, tworzenie figur, stosowanie stempli, oraz używanie prostych

efektów specjalnych. Duże, przejrzyste przyciski funkcyjne pozwalają w krótkim czasie poznać i

opanować wszystkie możliwości programu. Dodatkową atrakcją są zabawne dźwięki, które towarzyszą

pracy z narzędziami oraz galeria obrazków do kolorowania.

•

Power Point – tworzenie prezentacji np.: na temat świąt rodzinnych i państwowych; twórczości pisarzy, malarzy,

muzyków; związanych z edukacją regionalną: moje miasto, patroni ulic naszego miasta;

•

Microsoft Picture Manager – do prostej obróbki fotografii (program zainstalowany w komputerach ICIM)

Programy multimedialne:

•

Encyklopedia PWN i jej opcja „Spróbuj sam”

•

Wielki Multimedialny Atlas Świata

•

Słowniki PWN

•

płyty dołączone do podręczników

•

inne programy zakupione do biblioteki

Internet

•

wykorzystanie poczty elektronicznej do

o

rozwijania kontaktów interpersonalnych i umiejętności językowych,

o

nawiązywania znajomości z innymi osobami w kraju i za granicą

•

uczestniczenia w dyskusjach na forach internetowych

•

uczestniczenie kursach e-learning

•

uczestniczenie w projektach etwinning (

http://www.etwinning.net

)

•

wyszukanie wartościowych stron internetowych, które dają nowe możliwości i są ciekawe dla dzieci,

zawierających testy, quizy, łamigłówki, krzyżówki, zagadki itp.

•

udział

w

konkursach

internetowych

(aktualny

wykaz

konkursów

znajdziemy

na

stronie:

www.bibliotekawszkole.pl

)

•

opracowanie ćwiczeń z wykorzystaniem Internetu

o

np. metodą WebQuest (metoda dydaktyczna, polegająca na rozwiązywaniu przez uczniów zadań

problemowych dzięki pomocy sieci Internet)

http://biblioteka.bialystok.edu.pl/cms/serwis/?q=node/629

http://www.slideshare.net/mallin/metoda-webquest-w-pracy-nauczyciela-bibliotekarza

http://basnieeuropy.eu.interia.pl/WebQuest/WebQuest.htm

o

z wykorzystaniem portalu

WWW.scholaris.pl

W Internecie z łatwością możemy odszukać całe bazy danych programów opartych na Powszechnej Licencji

Publicznej GNU, gwarantującej nieodpłatne ich wykorzystanie. Począwszy od systemów operacyjnych, poprzez

programy biurowe, a na rozrywkowych kończąc (patrz adres:

http://en.wikipedia.org/wiki/Portal:Free_software

).

http://www.softonic.pl/

http://www.darmoweprogramy.org/

http://www.eprogramy.net/

http://www.dobreprogramy.pl/

Darmowe programy do pobrania z Internetu:

FOTOGRAFIA

Niektóre serwisy WWW np. Flickr lub Picasa dają możliwość obróbki i publikacji fotografii (z krótkim opisem) w

Internecie. Uczniowie i nauczyciele mogą umieszczać w nich zdjęcia np. z wycieczek, imprez szkolnych lub

pozaszkolnych. Serwisy te umożliwią prowadzenie „fotograficznej” kroniki klasowej, szkolnej lub bibliotecznej; pozwalają

zainteresować uczniów fotografią.

•

JAlbum (do pobrania ze strony )

http://www.instalki.pl/programy/download/tworzenie_stron_www/JAlbum.php

)

•

Picasa – (pobranym ze strony

https://www.google.com/accounts/ServiceLogin?service=lh2

)

•

Flickr – (do pobrania ze strony

http://www.flickr.com/

)

FILM

Istnieją również serwisy publikujące krótkie filmy, np. YouTube

http://www.youtube.com/

Urządzenia, którymi można zarejestrować ruchome obrazy, są powszechnie dostępne (np. telefony komórkowe). Dzięki

nim każdy może zostać reżyserem, operatorem i scenarzystą. To, że zasięg działania serwisów jest ogólnoświatowy,

dodatkowo skłania do podjęcia własnych prób. Nauczyciele mogą wykorzystać ten serwis do prezentacji swoich zajęć,

przeprowadzonych ćwiczeń itp.

Na uwagę zasługuje serwis TeacherTube (

http://www.teachertube.com/

) przeznaczony dla szeroko pojętej nauki.

Do tworzenia filmowego zapisu zdjęć może posłużyć

•

PhotoStory (do pobrania ze strony Microsoft)

W obróbce prostych filmów pomoże

•

Move Maker (do pobrania ze strony Microsoft)

RADIO

Sieć daje także możliwość tworzenia audycji internetowego radia, czyli tzw. podcastów (np. serwis Podcast.pl -

http://www.podcast.pl/#start

). W ten sposób uczniowie mogą przedstawiać własną twórczość muzyczną, prowadzić

wywiady z nauczycielami , ciekawymi ludźmi czy tworzyć audycje na wszelkie inne tematy. Słowem robić wszystko to co

robią dziennikarze radiowi.

W Internecie znajdziemy też programy do tworzenia krzyżówek i quizów z możliwością umieszczania ich na stronach

www biblioteki lub szkoły:

•

Eclipse Crossword (do pobrania ze strony

www.eclipsecrossword.com

)

•

Hot Potatoes (do pobrania ze strony

http://www.hotpot.uvic.ca/

)

Internet umożliwia nam również tworzenie własnych stron internetowych. W tym celu można skorzystać m.in. z

programów:

o

Mambo (

www.mambopl.com

)

o

Extreme Fusion (

WWW.extreme-fusion.pl

)

o

Joomla (

www.jommla.pl

)

Posiadanie własnej strony WWW biblioteki, pozwala bibliotekarzowi mieć lepszy kontakt z uczniami chociażby

poprzez e-mail czy komunikatory, takie jak: gadu-gadu, skype, tlen, itp. Własna strona pozwala na umieszczanie tam

wszelkich informacji związanych z biblioteką, np. imprez, wystaw, konkursów, nie mówiąc już o możliwości

zamieszczenia w jej obrębie katalogu komputerowego, co z kolei daje sposobność przeszukiwania zasobów biblioteki

uczniom, nie ruszając się z domu.

Usługi świadczone w ramach strony www można znacznie rozszerzyć zamieszczając tam internetowe zadania

do rozwiązania dla uczniów, tzw. webquesty. Webquest, to metoda badawcza, w której większość lub całość informacji

pozyskiwana jest przez ucznia w sposób interaktywny i pochodzi z zasobów internetowych.

Wreszcie bibliotekarz, posługujący się aktywnie ICIM, mógłby z powodzeniem ułatwiać nauczycielom lub też

samemu sobie, realizację różnego rodzaju zajęć dydaktycznych, przyłączyć bibliotekę do projektu etwinning

(

http://www.etwinning.net

) i za pośrednictwem platformy etwinning uczestniczyć w e-learningu. Nauczanie na odległość

w naszej rzeczywistości dopiero raczkuje, jednak w niedalekiej przyszłości będzie dominować.

Podsumowując:

Korzyści z wykorzystania zasobów ICIM w pracy nauczyciela

•

Wzbogacenie i urozmaicenie treści kształcenia, form i metod pracy

•

Wykorzystanie na lekcjach interaktywnych i multimedialnych pomocy edukacyjnych

•

Pomoc w przygotowaniu interesującej lekcji

•

Możliwość tworzenia własnych publikacji, stron WWW

•

Wdrożenie uczniów do efektywnego i bezpiecznego poruszania się po Internecie

•

Podniesienie czytelnictwa uczniów

•

Rozbudzenie zainteresowań wychowanków np. fotografią, filmem, malarstwem, dziennikarstwem itp.

Bibliografia:

Elżbieta Gucwa: Wykorzystanie ICIM – z doświadczeń własnych. „Biblioteka Centrum Informacji” 2008 nr 2 s. 6-7

Sebastian B. Kotuła: Bibliotekarz w obliczu technologii informacyjnych i komunikacyjnych. „Biblioteka w Szkole” 2008 nr

6 s. 2-4

Sebastian B. Kotuła: Narzędzie internetowe w pracy nauczyciela bibliotekarza. „Biblioteka w Szkole” 2007 nr 4 s. 13-15

Bogumiła Staniów: Internet w bibliotekach szkolnych i pedagogicznych. „Biblioteka w Szkole” 2002 nr 2 s. 1-5

Bożena Szyszkowska-Sienkiewicz: Szkolne centrum informacji. Poradnik dla dyrektorów, samorządowców,

bibliotekarzy. „Biblioteka Centrum Informacji” 2008 nr 1 s. 9-16

Portale ogólnoinformacyjne -polskojęzyczne

1.

Onet.pl -

http://www.onet.pl/

2.

Wirtualna Polska -

http://www.wp.pl/

3.

Interia -

http://www.interia.pl/

4.

Republika -

http://www.republika.pl/

Wortale edukacyjne

1. Materiały edukacyjne, forum -

http://www.szkola.net/

2. Eduseek -

http://www.eduseek.pl/

3. Materiały dla uczniów i nauczycieli -

http://www.profesor.pl/

4. Interklasa -

http://www.interklasa.pl/

5. Gimnazjum -

http://www.gimnazjum.pl/

6. Liceum -

http://www.liceum.pl/

7. Oświata -

http://www.oswiata.org.pl/

8. Szkoły -

http://www.szkoly.edu.pl/

9. Internet dla szkół -

http://www.ids.edu.pl/

10. Baza szkół, aktualności edukacyjne -

http://www.edu.com.pl/

11. Informacje oświatowe, testy -

www.gazeta.pl/edukacja

12. Artykuły oświatowe, komunikaty MEN -

http://www.eduforum.pl/

Serwisy dla Nauczycieli

1. Ośrodek Edukacji Informatycznej i Zastosowań Komputerów -

http://www.oeiizk.edu.pl/

2. Serwis na temat zarządzania oświatą -

http://www.vulcan.edu.pl/

3. Polska Sieć Filozoficzna -

http://www.psf.org.pl/

4. Serwis dla bibliotekarzy szkolnych - oeiizk.waw.pl/~magister/index.html

5. Bezpieczna Szkoła - Wirtualna Pracowania BHP -

http://bhp.zce.szczecin.pl/

6. Strona Ministerstwa Edukacji Narodowej -

http://www.men.waw.pl/

Słowniki

1. Słownik Języka Angielskiego -

www.onet.pl/index.html?tr=auto

2. Słowniczek Komputerowy Angielsko-Polski -

www.wiw.pl/informatyka/slownik/Haslo.asp

Biblioteki

1. Wykaz bibliotek w Polsce -

www.wsp.krakow.pl/biblio/adresy.html

2. Biblioteka Jagiellońska -

http://www.bj.uj.edu.pl/

3. Biblioteki Narodowe z całego świata -

www.ifla.org/II/natlibs.htm

4. Biblioteka Narodowa Europy -

www.bl.uk/gabriel

5. Biblioteka Narodowa Polski -

http://www.bn.org.pl/

6. Biblioteka Uniwersytetu Jagiellońskiego -

http://www.bj.uj.edu.pl/

7. Biblioteka Instytutu UJ -

www.ii.uj.edu.pl/library/index.html

8. Biblioteka Collegium Medicum UJ -

http://www.bm.cm-uj.krakow.pl/

Katalogi i wyszukiwarki

1. Gazeta -

http://www.gazeta.pl/

2. Hoga -

http://www.hoga.pl/

3. Internetia -

http://www.internetia.pl/

4. Portal -

http://www.portal.pl/

5. WOW -

http://www.wow.pl/

6. Net Sprint -

http://www.netsprint.pl/

7. Wyszukiwarka -

http://www.searchengines.pl/

Zagraniczne serwery

1.

http://www.yohoo.com/

2.

http://www.amazon.com/

3.

http://www.ebay.com/

4.

http://www.allmusic.com/

5.

http://www.nasa.gov/

6.

http://www.sports.com/

7.

http://www.snn.com/

8.

http://www.faz.net/

9.

http://www.disney.com/

10.

http://www.bloomberg.com/

11.

http://www.megaconverter.com/

12.

http://www.adcritic.com/

13.

http://www.greatbuildings.com/

14.

http://www.eb.com/

15.

http://www.vangoghgallery.com/

16.

http://www.imdb.com/

17.

http://www.avault.com/