5/2.B.1. Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku
pracy tokarza remontowego

Rozdzia³ 5/2.B.1.

5/2.B.1. Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku pracy tokarza remontowego

5. Ryzyko zawodowe

kwiecieñ 2005

Leszek Pietrzak

Spis treœci

1. Opis stanowiska. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1

2. Zakres obowi¹zków pracownika. . . . . . . . . . . . . . . .

1

3. Czynniki szkodliwe wystêpuj¹ce na stanowisku pracy

2

4. Identyfikacja zagro¿eñ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

5. Karta oceny ryzyka zawodowego . . . . . . . . . . . . . . .

3

Wzór karty oceny ryzyka zawodowego na stanowisku

tokarza remontowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4

1. Opis stanowiska

Opis stanowiska pracy naj³atwiej wykonaæ na podstawie jego oglêdzin.

Opis stanowi-
ska i pomiesz-
czenia pracy

Oceniane stanowisko tokarza remontowego znajduje siê w hali o wysokoœci 4 m.
Tokarki uniwersalne umieszczone s¹ jedna za drug¹ wzd³u¿ oszklonej œciany hali.
Podczas toczenia pracownik ma za sob¹ okno. Przed tokark¹ na pod³odze u³o¿ony
jest drewniany podest umo¿liwiaj¹cy odprowadzanie wiórów.

Opis maszyny

Tokarka wyposa¿ona jest w nastawne os³ony pozwalaj¹ce na wykonywanie ró¿no-
rodnych prac tokarskich na detalach o ró¿nych kszta³tach i wymiarach. Na tokarce
zastosowano oœwietlenie miejscowe œwiat³em sztucznym o niskim napiêciu (24 V).
Stan tokarki œwiadczy o wieloletnim u¿ytkowaniu (rok produkcji 1976) oraz nie-
zbyt czêstym i dok³adnym jej czyszczeniu.

2. Zakres obowi¹zków pracownika

Do zadañ tokarza nale¿y:

l

wykonywanie prac tokarskich zwi¹zanych z remontami, naprawami bie¿¹cymi
itp.,

l

samodzielne przygotowywanie narzêdzi i materia³ów,

l

okresowe sprz¹tanie stanowiska pracy i usuwanie wiórów i odpadów do spe-
cjalnych pojemników.

Prace
dodatkowe

Nale¿y podkreœliæ, ¿e samodzielne przygotowywanie materia³ów wi¹¿e siê z ob-
s³ug¹ suwnicy (pracownicy posiadaj¹ odpowiednie uprawnienia) i pi³y ramowej
do ciêcia metali. W ramach prac przygotowawczych tokarz obs³uguje tak¿e wier-
tarkê promieniow¹ oraz szlifierkê do ostrzenia narzêdzi.

Maszyny wyposa¿one s¹ w instrukcje bezpiecznego u¿ytkowania oraz odpowied-
nie oznaczenia elementów sterowniczych.

kwiecień 2005

1

OPINIE

Rozdział 5/2.B.1.

Tokarz ma odpowiednie dla wykonywanych prac ochrony osobiste:

l

gogle,

l

rêkawice,

l

kask oraz

ubranie i obuwie robocze.

3. Czynniki szkodliwe wystêpuj¹ce na stanowisku pracy

Obrabiane materia³y to g³ównie ró¿nego gatunku stale i ¿eliwo, ale czasami obra-
biane s¹ inne materia³y powoduj¹cych zwiêkszone zapylenie – np. tekstolit.

Wyniki pomiarów czynników zagro¿eñ na stanowisku tokarza

Czynnik

Ha³as

Zapylenie

Mikroklimat

Drgania

Promieniowanie

podczerwone

Wynik

pomiaru

83 dB

3,5 mg/m

3

Norma

Norma

Norma

4. Identyfikacja zagro¿eñ

Identyfikacji zagro¿eñ naj³atwiej dokonaæ w formie prostej tabeli. Na stanowisku
pracy naszego przyk³adowego tokarza remontowego zidentyfikowano nastêpu-
j¹ce zagro¿enia:

Wyniki identyfikacji zagro¿eñ

Czynnoœci

Zagro¿enie

1

2

Przygotowanie materia³u • uderzeniem i upadkiem materia³u na nogi pracownika,

• uderzeniem haka suwnicy lub podwieszonym materia³em,
• skaleczeniem, starciem lub otarciem krawêdziami lub po-

wierzchniami elementów do obróbki,

• skaleczeniem, obciêciem lub uciêciem przy obs³udze pi³y

ramowej,

• pora¿eniem elektrycznym przy niew³aœciwej obs³udze

urz¹dzeñ,

• ha³asem w hali,
• zwi¹zane z obci¹¿eniem fizycznym przy przenoszeniu ma-

teria³ów i obs³udze maszyn,

• potkniêciem i upadkiem.

2

kwiecień 2005

OPINIE

5. Ryzyko zawodowe

Rozdział 5/2.B.1.

1

2

Przygotowanie tokarki

• uderzeniem przez elementy tarczy œciernej przy jej pêkniê-

ciu (ostrzenie no¿y),

• uszkodzeniem wzroku py³em tarczy szlifierskiej,
• upadkiem montowanych elementów wyposa¿enia tokarki

lub detali,

• skaleczeniem, otarciem przy mocowaniu detali lub narzê-

dzi, os³ony itp.,

• potkniêciem siê i upadkiem,
• ha³asem w hali,
• niew³aœciwym oœwietleniem.

Toczenie

• wci¹gniêciem, wpl¹taniem lub oderwaniem,
• starciem lub skaleczeniem,
• uszkodzeniem wzroku wyrzucanymi wiórami,
• uderzeniem wyrwanym obrabianym elementem,
• oparzeniem gor¹cym elementem obrabianym lub wiórami,
• poœlizgniêciem i upadkiem,
• pora¿eniem elektrycznym przy niew³aœciwej obs³udze,
• pogorszeniem wzroku przy niew³aœciwym oœwietleniu,
• ha³asem w hali,
• obci¹¿eniem fizycznym zwi¹zanym z wykonywan¹ prac¹.

Prace porz¹dkowe

• skaleczeniem ostrymi wiórami lub skaleczeniem i otar-

ciem obrobionymi przedmiotami,

• upadkiem ciê¿kich elementów na nogi pracownika,
• ha³asem w hali.

5. Karta oceny ryzyka zawodowego

Przedstawione zagro¿enia na stanowisku tokarza remontowego zapisujemy w kar-
cie oceny ryzyka. W naszej przyk³adowej karcie umieszczono najistotniejsze ze zi-
dentyfikowanych powy¿ej zagro¿eñ. Oczywiœcie, w ka¿dej indywidualnej sytuacji,
czêœæ z wymienionych ni¿ej zagro¿eñ byæ mo¿e mo¿na pomin¹æ lub nale¿y uzu-
pe³niæ o zagro¿enia wystêpuj¹ce w konkretnej sytuacji ocenianego przez Pañstwo
stanowiska.

Dodajmy jeszcze na koniec, ¿e do oceny ryzyka zastosowano metodê trójstopniow¹
wg PN-N-18002, uwzglêdniaj¹c zastosowane na stanowisku pracy œrodki ochrony
zbiorowej i indywidualnej.

kwiecień 2005

3

5/2.B.1. Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku pracy tokarza remontowego

OPINIE

Rozdział 5/2.B.1.

KARTA OCENY RYZYKA NA STANOWISKU PRACY

Data …........... Numer Karty ......................

Sporz¹dzi³ zespó³

Stanowisko pracy Tokarz remontowy

Liczba
nara¿onych
.......................

.............................................
.............................................
.............................................

Charakterystyka stanowiska pracy:
Wykonywanie prac tokarskich, prace przygotowawcze (ciêcie materia³u, wiercenie, obs³uga
szlifierki) i pomocnicze.

Dokumenty odniesienia:
– PN-N-18002,
– normy zak³adowe,
– normy dotycz¹ce niektórych czynników,
– przepisy wewn¹trz zak³adowe,
– instrukcje.

Lp.

Zagro¿enie

ród³o zagro¿enia

Wyniki pomiarów

Ciê¿koœæ

szkód

Prawdopodobieñstwo Oszacowanie

ryzyka

Dzia³ania

profilaktyczne

1. Uderzeniem przez hak

suwnicy lub podwieszo-
ny materia³.

Prace transportowe.

Œrednia

Prawdopodobne

Œrednie

Stosowanie bezpiecznych metod pra-

cy, œrodki ochrony indywidualnej.

2. Skaleczeniem.

Obs³uga pi³y, obs³uga tokarki,
prace przygotowawcze.

Ma³a

Prawdopodobne

Ma³e

Rêkawice ochronne przy pracach
przygotowawczych.

3. Uszkodzeniem wzroku. Obs³uga szlifierki. Obs³uga tokarki.

Œrednia

Ma³o prawdopodobne

Ma³e

Stosowanie okularów ochronnych.

4. Potkniêciem i upadkiem Prace transportowe.

Ma³a

Prawdopodobne

Ma³e

5. Wci¹gniêciem lub

wpl¹taniem.

Prace tokarskie, prace wiertarskie.

Œrednia

Prawdopodobne

Œrednie

Stosowanie w³aœciwych os³on na to-
karce, przestrzeganie instrukcji bez-
piecznej pracy.

6. Uderzeniem wyrwanym

przedmiotem.

Prace tokarskie.

Œrednia

Ma³o prawdopodobne

Ma³e

Stosowanie w³aœciwych os³on na to-
karce, przestrzeganie instrukcji bez-
piecznej pracy.

7. Ha³asem.

Prace tokarskie, 83 dB.

–

–

Œrednie

Stosowanie œrodków ochrony indy-
widualnej.

8. Skaleczeniem.

Obs³uga pi³y, obs³uga tokarki,
prace przygotowawcze.

Ma³a

Prawdopodobne

Ma³e

Rêkawice ochronne przy pracach
przygotowawczych.

9. Oparzeniem.

Prace tokarskie.

Ma³a

Prawdopodobne

Ma³e

Uwagi: W karcie wymieniono tylko niektóre g³ówne zagro¿enia.

Zatwierdzi³:

Rozdzia³ 5/2.B.1.