10. Przyk³adowa ocena ryzyka dla wybranych, typowych
stanowisk pracy

a) Stanowisko pracy tokarza remontowego

Opis stanowiska (na podstawie oglêdzin stanowiska)

Oceniane stanowisko tokarza remontowego znajduje siê w hali o wy-

sokoœci 4 m. Tokarki uniwersalne umieszczone s¹ jedna za drug¹ wzd³u¿
oszklonej œciany hali. Podczas toczenia pracownik ma za sob¹ okno.
Przed tokark¹ na pod³odze u³o¿ony jest drewniany podest umo¿liwiaj¹cy
odprowadzanie wiórów. Tokarka wyposa¿ona jest w nastawne os³ony po-
zwalaj¹ce na wykonywanie ró¿norodnych prac tokarskich na detalach
o ró¿nych kszta³tach i wymiarach. Na tokarce zastosowano oœwietlenie
miejscowe œwiat³em sztucznym o niskim napiêciu (24 V). Stan tokarki
œwiadczy o wieloletnim u¿ytkowaniu (rok produkcji 1976) oraz niezbyt
czêstym dok³adnym jej czyszczeniu.

Zakres obowi¹zków pracownika

Do zadañ tokarza nale¿y wykonywanie ró¿norodnych prac tokar-

skich zwi¹zanych z remontami i naprawami bie¿¹cymi itp. Tokarz sam
przygotowuje narzêdzia i materia³y, co wi¹¿e siê z obs³ug¹ suwnicy (pra-
cownicy posiadaj¹ odpowiednie uprawnienia) i pi³y ramowej do ciêcia
metali. W ramach prac przygotowawczych tokarz obs³uguje tak¿e wier-
tarkê promieniow¹ oraz szlifierkê do ostrzenia narzêdzi. Maszyny wy-
posa¿one s¹ w instrukcje bezpiecznego u¿ytkowania oraz odpowiednie
oznaczenia elementów sterowniczych. Tokarz posiada w³aœciwe dla wy-
konywanych prac ochrony osobiste (gogle, rêkawice, kask) oraz ubranie
i obuwie robocze. Do zadañ tokarza nale¿y tak¿e okresowe sprz¹ta-
nie stanowiska pracy i usuwanie wiórów i odpadów do specjalnych po-
jemników.

Wœród materia³ów obrabianych przewa¿aj¹ ró¿nego gatunku stale

i ¿eliwo. Okresowo wystêpuje tak¿e obróbka innych materia³ów po-
woduj¹cych zwiêkszone zapylenie takich jak np. tekstolit.

248

BHP 4/2001 (13)

Ocena ryzyka w praktyce
Opinie

·

Grupa 1

Czynniki szkodliwe wystêpuj¹ce na stanowisku pracy

Wyniki udokumentowanych pomiarów czynników szkodliwych i nie-

bezpiecznych na stanowisku tokarza przedstawiono w tabeli poni¿ej.

Wyniki pomiarów czynników zagro¿eñ na stanowisku tokarza

Czynnik

Ha³as

Zapylenie

Mikroklimat

Drgania

Promieniowanie

podczerwone

Wynik

pomiaru

83 dB

3,5 mg/m

3

Norma

Norma

Norma

Identyfikacja zagro¿eñ

Dobr¹, przejrzyst¹ form¹ tworzenia katalogu wystêpuj¹cych na da-

nym stanowisku zagro¿eñ jest tabela. Poni¿ej prezentujemy w³aœnie
w takiej formie wyniki identyfikacji zagro¿eñ na analizowanym stano-
wisku tokarza.

Wyniki identyfikacji zagro¿eñ (arkusz roboczy)

Czynnoœci

Zagro¿enie

Przygotowanie
materia³u

Uderzeniem i upadkiem materia³u na nogi pracownika.

Uderzeniem haka suwnicy lub podwieszonym materia³em.

Skaleczeniem, starciem lub otarciem krawêdziami lub
powierzchniami elementów do obróbki.

Skaleczeniem obciêciem lub uciêciem przy obs³udze pi³y ra-
mowej.

Pora¿eniem elektrycznym przy niew³aœciwej obs³udze
urz¹dzeñ.

Ha³asem w hali.

Zwi¹zane z obci¹¿eniem fizycznym przy przenoszeniu ma-
teria³ów i obs³udze maszyn.

Potkniêciem i upadkiem.

BHP 4/2001 (13)

249

Ocena ryzyka w praktyce

Opinie

·

Grupa 1

Przygotowanie
tokarki

Uderzeniem przez elementy tarczy œciernej przy jej pêk-
niêciu (ostrzenie no¿y).

Uszkodzeniem wzroku py³em tarczy szlifierskiej.

Upadkiem montowanych elementów wyposa¿enia tokarki
lub detali.

Skaleczeniem, otarciem przy mocowaniu detali lub narzê-
dzi, os³ony itp.

Potkniêciem siê i upadkiem.

Ha³asem w hali.

Niew³aœciwym oœwietleniem.

Toczenie

Wci¹gniêciem, wpl¹taniem lub oderwaniem.

Starciem lub skaleczeniem.

Uszkodzeniem wzroku wyrzucanymi wiórami.

Uderzeniem wyrwanym obrabianym elementem.

Oparzeniem gor¹cym elementem obrabianym lub wiórami.

Poœlizgniêciem i upadkiem.

Pora¿eniem elektrycznym przy niew³aœciwej obs³udze.

Pogorszeniem wzroku przy niew³aœciwym oœwietleniu.

Ha³asem w hali.

Obci¹¿eniem fizycznym zwi¹zanym z wykonywan¹ prac¹.

Prace porz¹dkowe

Skaleczeniem ostrymi wiórami lub skaleczeniem i otarciem
obrobionymi przedmiotami.

Upadkiem ciê¿kich elementów na nogi pracownika.

Ha³asem w hali.

Karta oceny ryzyka zawodowego

Przedstawione zagro¿enia na stanowisku tokarza remontowego po-

winny byæ zapisane w karcie oceny ryzyka. W przyk³adowej karcie
umieszczono najistotniejsze ze zidentyfikowanych zagro¿eñ. Do oceny
ryzyka zastosowano metodê trójstopniow¹ wg PN-N-18002 z uwzglêd-
nieniem stosowanych na stanowisku pracy œrodków ochrony zbiorowej
i indywidualnej.

250

BHP 4/2001 (13)

Ocena ryzyka w praktyce
Opinie

·

Grupa 1

Przyk³adowa

karta

oceny

ryzyka

na

stanowisku

tokarza

remontowego

KARTA

OCENY

RYZYKA

NA

STANOWISKU

PRACY

Data

25.05.2000

Numer

Karty

12/00

Sporz¹dzi³

zespó³:

J.

Kowalski

Z.

Winiak

B.

Koniak

Stanowisko

pracy

Tokarz

remontowy

Liczba

nara¿onych

2

Charakterystyka

stanowiska

pracy:

Wykonywanie

prac

tokarskich,

prace

przygotowawcze

(ciêcie

materia³u,

wiercenie,

obs³uga

szlifierki)

i

pomocnicze

Dokumenty

odniesienia:

–

np.

PN-N-18002,

–

normy

zak³adowe,

–

normy

dotycz¹ce

niektórych

czynników,

–

przepisy

wewn¹trz

zak³adowe,

–

instrukcje

Lp.

Zagro¿enie

ród³o

zagro¿enia

Wyniki

pomiarów

Ciê¿koœæ

szkód

Prawdopo-

dobieñstwo

Oszacowanie

ryzyka

Dzia³ania

profilaktyczne

1.

Uderzeniem

przez

hak

suwnicy

lub

podwie

-

szony

materia³

Prace

transportowe

Œrednia

Prawdo

-

podobne

Œrednie

Stosowanie

bezpiecznych

metod

pracy,

œrodki

ochrony

indywidualnej

2.

Skaleczeniem

Obs³uga

pi³y,

obs³uga

tokar

-

ki,

prace

przy

-

gotowawcze

Ma³a

Prawdo

-

podobne

Ma³e

Rêkawice

ochronne

przy

pracach

przygo

-

towawczych

3.

Uszkodzeniem

wzroku

Obs³uga

szli

-

fierki.

Obs³uga

tokarki

Œrednia

Ma³o

praw

-

dopodobne

Ma³e

Stosowanie

okularów

ochronnych

BHP 4/2001 (13)

251

Ocena ryzyka w praktyce

Opinie

•

Grupa 1

KARTA

OCENY

RYZYKA

NA

STANOWISKU

PRACY

Data

25.05.2000

Numer

Karty

12/00

Sporz¹dzi³

zespó³:

J.

Kowalski

Z.

Winiak

B.

Koniak

Stanowisko

pracy

Tokarz

remontowy

Liczba

nara¿onych

2

Charakterystyka

stanowiska

pracy:

Wykonywanie

prac

tokarskich,

prace

przygotowawcze

(ciêcie

materia³u,

wiercenie,

obs³uga

szlifierki)

i

pomocnicze

Dokumenty

odniesienia:

–

np.

PN-N-18002,

–

normy

zak³adowe,

–

normy

dotycz¹ce

niektórych

czynników,

–

przepisy

wewn¹trz

zak³adowe,

–

instrukcje

Lp.

Zagro¿enie

ród³o

zagro¿enia

Wyniki

pomiarów

Ciê¿koœæ

szkód

Prawdopo-

dobieñstwo

Oszacowanie

ryzyka

Dzia³ania

profilaktyczne

4

Potkniêciem

i

upad-

kiem

Prace

transpor-

towe

Ma³a

Prawdopo-

dobne

Ma³e

5

Wci¹gniêciem

lub

wpl¹taniem

Prace

tokar-

skie,

prace

wiertarskie

Œrednia

Prawdopo-

dobne

Œrednie

Stosowanie

w³aœciwych

os³on

na

tokarce,

przestrzeganie

instrukcji

bezpiecznej

pracy

6

Uderzeniem

wyrwa

-

nym

przedmiotem

Prace

tokarskie

Œrednia

Ma³o

praw

-

dopodobne

Ma³e

Stosowanie

w³aœciwych

os³on

na

tokarce,

przestrzeganie

instrukcji

bezpiecznej

pracy

7

Ha³asem

Prace

tokar

-

skie,

83

dB

_

_

Œrednie

Stosowanie

œrodków

ochrony

indywidualnej

8

Oparzeniem

Prace

tokarskie

Ma³a

Prawdopo

-

dobne

Ma³e

Uwagi:

W

karcie

wymieniono

niektóre

g³ówne

zagro¿enia

Zatwierdzi³

252

BHP 4/2001 (13)

Ocena ryzyka w praktyce
Opinie

•

Grupa 1