Gromady w Piecu i Erydanie (Fornax, Eridanus)

Gromady w Piecu i Erydanie to dwie bardzo znane gromady półkuli południowej. Chocia

ż

wydaje

si

ę

,

ż

e le

żą

blisko siebie, to w rzeczywsito

ś

ci rozdzielone s

ą

odległo

ś

ci

ą

20 milionów lat

ś

wietlnych.

Bli

ż

sza nam gromada w Piecu jest poło

ż

ona około 65 milionów lat

ś

wietlnych st

ą

d, a gromada w

Erydanie w odległo

ś

ci około 85 milionów lat

ś

wietlnych. Istnieje wiele innych grup galaktyk

porozrzucanych wokół tych dwu gromad i dlatego zbiorczo te grupy nazywa si

ę

"Supergromad

ą

w

Piecu" b

ą

d

ź

"Supergromad

ą

Południow

ą

".

Gromada w Piecu

Poni

ż

ej - mapa gromady w Piecu. Jest ona najbardziej znana spo

ś

ród obu gromad, poniewa

ż

posiada zwarte j

ą

dro galaktyk porozrzucanych na powierzchni 2 stopni nieba i z tego te

ż

powodu

jest to popularny obiekt w

ś

ród amatorskich astronomów. Gromada ta zawiera dwie ogromne

galaktyki - NGC 1316 i NGC 1365 - które s

ą

wi

ę

ksze ni

ż

jakakolwiek galaktyka gromady w Pannie.

Strona 1 z 8

Poni

ż

ej - dwie najwi

ę

ksze galaktyki w gromadzie w Piecu. NGC 1316 (po lewej) jest masywn

ą

galaktyk

ą

soczewkowat

ą

, a słabe oznaki struktury spiralnej mog

ą

wskazywa

ć

,

ż

e niedawno

połkn

ę

ła ona galaktyk

ę

spiraln

ą

. NGC 1316 jest tak

ż

e pot

ęż

nym radio

ź

ródłem (znanym

radioastronomom jako Fornax A). Widoczna nad ni

ą

spiralna galaktyka NGC 1317 - mo

ż

e kiedy

ś

sta

ć

si

ę

kolejn

ą

ofiar

ą

tego ogromnego galaktycznego kanibala. NGC 1365 (na prawo) jest

najbardziej znan

ą

galaktyk

ą

w gromadzie w Piecu. Jest to galaktyka spiralna z poprzeczk

ą

o

pi

ę

knym kształcie.

NGC 1316

NGC 1365

Poni

ż

ej znajduje si

ę

lista głównych galaktyk w gromadzie w Piecu. S

ą

to 54 najwi

ę

ksze galaktyki w

gromadzie. Jest to około jedna trzecia liczby porównywalnej wielko

ś

ci galaktyk w gromadzie w

Pannie.

Strona 2 z 8

1 2 3 4 5 6 7 8
Nazwa Współrz

ę

dne Blue Typ Rozm. Rozm. RV

Równikowe Mag (') kly km/s
RA Dec
ESO 357-07 03 10.4 -33 09 14.7 SBm 2.2 40 981
ESO 357-12 03 16.9 -35 32 14.8 SBcd 2.2 40 1445
IC 1913 03 19.6 -32 28 14.5 SBb 2.1 40 1318
NGC 1310 03 21.1 -37 06 13.0 SBc 1.9 35 1640
PGC 12625 03 22.1 -37 35 ? Irr 2.9 55 1507
NGC 1316 03 22.7 -37 12 9.8 S0 11.5 215 1664
NGC 1317 03 22.7 -37 06 11.9 SBa 3.0 55 1815
NGC 1326 03 23.9 -36 28 11.5 S0 4.3 80 1247
NGC 1326A 03 25.1 -36 22 14.7 SBm 1.7 30 1719
NGC 1326B 03 25.3 -36 23 13.7 SBm 3.5 65 888
IC 1919 03 26.0 -32 54 13.9 E 1.6 30 1158
NGC 1336 03 26.5 -35 43 13.4 E 1.9 35 1360
NGC 1341 03 28.0 -37 09 13.3 SBab 1.6 30 1760
NGC 1339 03 28.1 -32 17 12.8 E 1.9 35 1240
NGC 1344 03 28.3 -31 04 11.2 E 5.6 105 1052
NGC 1351A 03 28.8 -35 11 14.2 SBbc 2.3 45 1241
ESO 358-10 03 29.7 -33 33 14.8 E 1.5 30 1620
NGC 1351 03 30.6 -34 51 12.4 E 3.2 60 1420
NGC 1350 03 31.1 -33 38 11.2 SBab 5.8 110 1785
NGC 1365 03 33.6 -36 08 10.3 SBb 11.0 205 1547
NGC 1366 03 33.9 -31 12 13.1 S0 1.9 35 1137
NGC 1374 03 35.3 -35 14 12.0 E 2.7 50 1240
NGC 1375 03 35.3 -35 16 13.4 S0 2.1 40 643
IC 335 03 35.5 -34 27 13.4 S0 2.3 45 1530
NGC 1379 03 36.1 -35 26 11.9 E 2.6 50 1264
NGC 1380 03 36.5 -34 59 11.1 S0 4.8 90 1737
NGC 1381 03 36.5 -35 18 12.7 S0 2.6 50 1673
NGC 1369 03 36.8 -36 15 13.6 Sa 1.7 30 1340
NGC 1386 03 36.8 -36 00 12.2 S0 3.4 65 755
NGC 1380A 03 36.8 -34 44 13.4 S0 2.5 45 1419
NGC 1387 03 37.0 -35 30 11.8 E 3.2 60 1219
NGC 1382 03 37.1 -35 12 13.8 E 1.5 30 1697
NGC 1389 03 37.2 -35 45 12.6 E 2.6 50 883
NGC 1399 03 38.5 -35 27 10.3 E 6.8 130 1335
NGC 1404 03 38.9 -35 36 10.9 E 4.1 75 1826
NGC 1406 03 39.4 -31 19 12.9 SBbc 3.9 75 963
NGC 1427A 03 40.1 -35 38 14.2 Irr 2.1 40 1927
ESO 358-50 03 41.1 -33 47 13.9 S0 1.6 30 1151
ESO 358-51 03 41.5 -34 53 14.1 Sa 1.5 30 1626
NGC 1425 03 42.2 -29 54 11.4 Sb 6.0 115 1402
NGC 1427 03 42.3 -35 24 11.8 E 3.6 70 1327
NGC 1428 03 42.4 -35 09 14.0 E 1.5 30 1602
ESO 358-54 03 43.0 -36 16 14.2 SBd 1.7 30 798
NGC 1437 03 43.6 -35 51 12.9 SBab 2.8 50 1296
ESO 358-60 03 45.2 -35 34 15.6 Irr 1.7 30 710
ESO 358-61 03 45.9 -36 22 14.0 Sc 2.5 45 1415
NGC 1460 03 46.2 -36 42 13.5 S0 1.7 30 1277
ESO 358-63 03 46.3 -34 57 12.6 Sc 4.8 90 1838
IC 1993 03 47.1 -33 42 12.5 SBb 2.5 45 1004
ESO 302-09 03 47.6 -38 35 14.6 SBd 2.2 40 908
ESO 302-14 03 51.7 -38 27 15.5 Irr 1.5 30 798
ESO 359-03 03 52.0 -33 28 14.1 Sab 1.8 35 1495
NGC 1484 03 54.3 -36 58 13.9 Sb 2.5 45 952
IC 2006 03 54.5 -35 58 12.5 E 1.9 35 1285

Kolumna 1: Najbardziej powszechna nazwa galaktyki.
Kolumna 2: Rektascencja dla epoki 2000.
Kolumna 3: Deklinacja dla epoki 2000.
Kolumna 4: Widoma wielko

ść

gwiazdowa w niebieskim (blue).

Kolumna 5: Typ galaktyki: E= eliptyczna, S0= soczewkowa, Sa,Sb,Sc,Sd= spiralna,
SBa,SBb,SBc,SBd= spiralna z poprzeczk

ą

, Sm,SBm,Irr= nieregularna.

Kolumna 6:

ś

rednica k

ą

towa galaktyki (minuty łuku).

Kolumna 7:

ś

rednica galaktyki (tysi

ą

ce lat

ś

wietlnych).

Kolumna 8: Pr

ę

dko

ść

ucieczki galaktyki (km/s) mierzona wzgl

ę

dem kosmicznego promieniowania tła.

Strona 3 z 8

Odno

ś

niki:

The HyperLeda Database

, (2003).

Poni

ż

ej - 3 inne galaktyki w gromadzie w Piecu. NGC 1350 (na lewo) jest du

żą

galakyk

ą

spiraln

ą

.

NGC 1399 (w centrum) jest du

żą

galaktyk

ą

eliptyczn

ą

w centrum gromady. NGC 1404 (na prawo)

jest kolejn

ą

du

żą

galaktyk

ą

eliptyczn

ą

obok NGC 1399.

NGC 1350

NGC 1399

NGC 1404

Poni

ż

ej znajduje si

ę

zdj

ę

cie centrum gromady w Piecu. Gromada ma zwarte j

ą

dro zawieraj

ą

ce

mnóstwo jasnych galaktyk, co oznacza,

ż

e na fotografii wygl

ą

dałaby lepiej ni

ż

gromada w Pannie

(przy tej samej odległo

ś

ci). Jasna galaktyka eliptyczna w

ś

rodku to NGC 1399, a sławn

ą

galaktyk

ę

spiraln

ą

z poprzeczk

ą

NGC 1365 mo

ż

na dostrzec w prawym dolnym rogu.

Centrum gromady w Piecu. Rozmiar zdj

ę

cia 2.0°x1.6°. Obraz DSS.

Parametry gromady w Piecu

Współrz

ę

dne równikowe

RA=03h35m Dec=-36°

Współrz

ę

dne galaktyczne

l=238° b=-54°

Współrz

ę

dne supergalaktyczne

L=262° B=-41°

Odległo

ść

do centrum gromady

65 milionów lat

ś

wietlnych

Liczba du

ż

ych galaktyk w gromadzie

54

Alternatywne nazwy dla gromady

Gromada w Piecu I

Strona 4 z 8

Gromada w Erydanie

Poni

ż

ej znajduje si

ę

mapa gromady w Erydanie. Ta gromada jest mniej spektakularna ni

ż

gromada

w Piecu, cz

ęś

ciowo dlatego,

ż

e galaktyki s

ą

rozrzucone na wi

ę

kszej przestrzeni i cz

ęś

ciowo tak

ż

e

dlatego,

ż

e gromada jest raczej bardziej oddalona i dlatego ma mniejsz

ą

jasno

ść

ni

ż

gromada w

Piecu. Gromad

ę

w Erydanie mo

ż

na w przybli

ś

eniu podzieli

ć

na dwie połówki: północn

ą

podgrup

ę

wokół NGC 1407 i południow

ą

wokół NGC 1395.

Poni

ż

ej - 3 galaktyki spiralne w gromadzie w Erydanie. NGC 1300 jest du

żą

galaktyk

ą

spiraln

ą

z

poprzeczk

ą

. NGC 1371 (w

ś

rodku) i NGC 1385 (na prawo) to dwie galaktyki spiralne le

żą

ce na

potrum gromady i s

ą

prawdopodobnie bliskimi towarzyszami.

NGC 1300

NGC 1371

NGC 1385

Poni

ż

ej znajduje si

ę

lista 73 najwi

ę

kszych galaktyk w gromadzie w Erydanie. Jest ona dłu

ż

sza ni

ż

dla gromady w Piecu. Gromada w Erydanie wydaje si

ę

by

ć

troch

ę

wi

ę

ksza i troch

ę

bogatsza

spo

ś

ród obu gromad.

Strona 5 z 8

1 2 3 4 5 6 7 8
Nazwa Współrz

ę

dne Blue Typ Rozm. Rozm. RV

Równikowe Mag (') kly km/s
RA Dec
ESO 547-09 03 06.0 -19 23 16.8 Irr 1.3 35 1509
ESO 547-12 03 09.6 -17 50 16.5 Scd 1.5 35 1837
NGC 1232 03 09.8 -20 35 10.7 SBc 6.9 170 1517
IC 1898 03 10.3 -22 24 13.7 SBc 3.4 85 1164
ESO 547-20 03 13.0 -17 56 16.0 SBm 1.2 30 1825
NGC 1258 03 14.1 -21 46 13.9 SBc 1.3 30 1340
NGC 1297 03 19.2 -19 06 13.5 E 2.0 50 1395
NGC 1300 03 19.7 -19 25 11.2 SBbc 6.0 150 1421
NGC 1315 03 23.1 -21 23 14.0 S0 1.5 35 1534
PGC 12680 03 23.4 -19 17 ? Irr 1.3 30 1400
ESO 548-05 03 23.8 -19 45 14.7 SBm 1.5 35 1690
NGC 1325 03 24.4 -21 33 12.3 SBbc 4.7 115 1446
NGC 1325A 03 24.8 -21 20 13.6 SBcd 1.8 45 1188
ESO 548-16 03 26.0 -21 20 15.6 Scd 1.7 40 1977
NGC 1332 03 26.3 -21 20 11.4 E 4.2 105 1383
ESO 548-21 03 27.6 -21 14 14.7 SBd 2.0 50 1541
ESO 548-25 03 29.0 -22 09 15.0 SBa 1.3 30 1542
NGC 1345 03 29.5 -17 47 14.3 SBc 1.4 35 1385
ESO 481-30 03 29.6 -23 21 15.5 Scd 1.5 35 1504
NGC 1347 03 29.7 -22 17 13.9 SBc 1.4 35 1624
ESO 548-28 03 30.6 -17 56 14.0 S0 1.3 35 1360
ESO 548-29 03 30.8 -21 03 14.3 SBbc 1.1 30 1175
NGC 1353 03 32.1 -20 49 12.4 SBb 3.5 85 1390
ESO 548-32 03 32.3 -17 43 15.8 SBm 1.6 40 1815
ESO 548-33 03 32.5 -18 57 14.5 S0 1.3 35 1552
ESO 548-34 03 33.0 -21 05 14.6 SBc 1.1 30 1610
ESO 482-05 03 33.0 -24 08 15.2 SBcd 2.1 50 1783
IC 1952 03 33.4 -23 43 13.5 SBbc 2.5 60 1683
IC 1953 03 33.7 -21 29 12.7 SBc 2.6 65 1733
NGC 1359 03 33.8 -19 29 13.0 SBm 2.1 55 1833
NGC 1362 03 33.9 -20 17 14.2 S0 1.2 30 1085
ESO 548-44 03 34.3 -19 25 14.2 S0 1.3 35 1561
ESO 548-47 03 34.7 -19 02 14.1 S0 2.5 60 1472
NGC 1371 03 35.0 -24 56 11.6 SBa 5.6 140 1344
NGC 1370 03 35.2 -20 22 13.9 E 1.5 35 933
IC 1962 03 35.6 -21 18 14.8 SBd 2.5 60 1670
ESO 482-11 03 36.3 -25 36 14.7 Sbc 1.4 35 1469
NGC 1377 03 36.7 -20 54 13.8 S0 1.7 45 1645
NGC 1385 03 37.5 -24 30 11.5 SBc 3.7 90 1373
NGC 1383 03 37.7 -18 20 13.8 S0 1.7 40 1828
ESO 482-17 03 37.7 -22 55 14.9 Sab 1.3 30 1330
NGC 1390 03 37.9 -19 00 14.9 SBa 1.3 35 1078
NGC 1395 03 38.5 -23 02 10.7 E 5.6 140 1577
NGC 1398 03 38.9 -26 20 10.5 SBab 7.1 175 1289
NGC 1403 03 39.2 -22 23 14.1 E 1.3 30 1751
NGC 1401 03 39.4 -22 43 13.7 S0 1.9 50 1406
NGC 1400 03 39.5 -18 41 12.3 E 2.3 60 415
ESO 548-63 03 39.6 -20 01 15.1 Sbc 1.4 35 1846
ESO 548-65 03 40.0 -19 22 15.3 Sa 1.4 35 1102
IC 343 03 40.1 -18 27 14.3 S0 1.4 35 1730
NGC 1407 03 40.2 -18 35 10.9 E 5.1 125 1650
ESO 548-68 03 40.3 -18 56 14.3 E 1.3 35 1636
NGC 1412 03 40.5 -26 52 14.7 S0 1.4 35 1675
ESO 548-70 03 40.7 -22 17 15.4 SBcd 1.6 40 1615
ESO 482-32 03 40.7 -26 47 15.9 Irr 1.2 30 1621
NGC 1415 03 40.9 -22 34 12.8 Sa 3.3 80 1451
NGC 1414 03 41.0 -21 43 14.6 SBbc 1.6 40 1464
ESO 482-35 03 41.2 -23 50 14.2 SBab 1.8 45 1756
NGC 1422 03 41.5 -21 41 14.2 SBab 2.3 55 1514
IC 346 03 41.7 -18 16 13.9 S0 1.9 45 1830
ESO 548-79 03 41.9 -18 54 14.8 Sa 1.1 30 1914
ESO 548-82 03 42.7 -17 30 15.4 Sbc 1.1 30 1590
NGC 1426 03 42.8 -22 06 12.7 E 2.5 60 1296
ESO 549-02 03 43.0 -19 01 14.9 SBm 1.3 30 988
ESO 549-06 03 43.6 -21 14 15.7 Irr 1.3 30 1490
NGC 1439 03 44.8 -21 55 12.4 E 2.6 65 1577

Strona 6 z 8

NGC 1440 03 45.0 -18 16 12.9 S0 2.2 55 1403
NGC 1438 03 45.3 -23 00 13.3 SBa 2.0 50 1438
NGC 1452 03 45.4 -18 38 12.9 Sa 2.3 60 1619
ESO 549-18 03 48.2 -21 28 13.3 SBc 2.5 60 1473
ESO 482-46 03 49.7 -27 00 13.7 Sc 3.5 90 1422
ESO 482-49 03 52.4 -23 03 15.3 Sc 1.1 30 1377
NGC 1482 03 54.6 -20 30 13.3 S0 2.2 55 1753

Kolumna 1: Najbardziej powszechna nazwa galaktyki.
Kolumna 2: Rektascencja dla epoki 2000.
Kolumna 3: Deklinacja dla epoki 2000.
Kolumna 4: Widoma wielko

ść

gwiazdowa w niebieskim (blue).

Kolumna 5: Typ galaktyki: E= eliptyczna, S0= soczewkowa, Sa,Sb,Sc,Sd= spiralna,
SBa,SBb,SBc,SBd= spiralna z poprzeczk

ą

, Sm,SBm,Irr= nieregularna.

Kolumna 6:

ś

rednica k

ą

towa galaktyki (minuty łuku).

Kolumna 7:

ś

rednica galaktyki (tysi

ą

ce lat

ś

wietlnych).

Kolumna 8: Pr

ę

dko

ść

ucieczki galaktyki (km/s) mierzona wzgl

ę

dem kosmicznego promieniowania tła.

Odno

ś

niki:

The HyperLeda Database

, (2003).

Poni

ż

ej - 3 kolejne galaktyki w gromadzie w Erydanie. NGC 1395 (po lewej) jest najwi

ę

ksz

ą

galaktyk

ą

eliptyczn

ą

w południowej połówce gromady. NGC 1398 (w

ś

rodku) jest du

żą

galaktyk

ą

spiraln

ą

na południowym brzegu gromady. NGC 1407 (na prawo) jest najwi

ę

ksz

ą

galaktyk

ą

eliptyczn

ą

w północnej połówce gromady.

NGC 1395

NGC 1398

NGC 1407

Poni

ż

ej ukazana jest NGC 1232. Poło

ż

ona na prawo od gromady, jest to kolejna spo

ś

ród wielu

galaktyk spiralnych le

żą

cych w tej grupie. Jest to jedna z najpi

ę

kniejszych galaktyk w gromadzie,

dzi

ę

ki swoim wielokrotnym spiralnym ramionom.

Strona 7 z 8

NGC 1232

Parametry gromady w Erydanie

Współrz

ę

dne równikowe

RA=03h35m Dec=-22°

Współrz

ę

dne galaktyczne

l=214° b=-53°

Współrz

ę

dne supergalakyczne

L=281° B=-43°

Odległo

ść

do centrum gromady

85 milionów lat

ś

wietlnych

Liczba du

ż

ych galaktyk w gromadzie

73

Alternatywne nazwy dla gromady

Gromada w Piecu II

Powrót do strony Supergormada w Pannie

kamery cyfrowe

samsung

Strona 8 z 8