53
XV. Przewód pokarmowy
1
Kolejnymi odcinkami układu pokarmowego (....
sistema digestorium
.............................................) są
a) ....
jama ustna
............. (....
cavum oris
...............), b) ....
gardło
.................... (....
pharynx
..................),
c) ....
przełyk
................... (....
esophagus
................), d) ....
Ŝ
ołądek
.................. (....
ventriculus
..............),
e) jelito cienkie (....
intestinum tenue
...................................................................) składające się z :
....dwunastnicy............... (....
duodeum
..................), ....
jelita czczego
............. (....
jejunum
...................),
....jelita krętego.............. (....
ileum
.......................), f) jelito grube (....
ileum
crassum
.........................),
w którym wyróŜniamy ....
jelito
ś
lepe
............................................................................ (....
caecum
....),
....
okręŜnicę
.................... (....
colon
.......................), ....
odbytnicę
.................... (....
rectum
....................).
Do wielkich gruczołów układu pokarmowego zaliczamy :
a) ....
wątrobę
........................................................ i b) ....
trzustkę
...........................................................
2
Jamę ustną ograniczają :
od góry - ....
podniebienie twarde i miękkie
........................................................................................
od boków - ....
policzki
............................................................................................................................
od przodu - ....
wargi
...............................................................................................................................
od dołu - ....
język
i dno jamy ustnej
....................................................................................................
Dwa szeregi zębów oddzielają ....
przedsionek
............... od ....
jamy
ustnej
właściwej
...........................
3
W budowie zewnętrznej zęba wyróŜniamy :
a) ....
koronę
..............................., b) ....
szyjkę
......................................., c) ....
korzeń
..............................
Według rysunku XV.1 opisz budowę zewnętrzną zęba :
1 - ....
szkliwo
............................., 2 - ....
zębina
....................................., 3 - ....
miazga
...........................,
4 - ....
kostniwo
..........................., 5 - ....
kanał
korzenia
...........................................................................
4
Podaj nazwy i liczbę poszczególnych rodzajów zębów w uzębieniu :
stałym – ....
sieczne - 8
...., ....
kły - 4
....,
przedtrzonowe - 8
...., ....
trzonowe - 12
...............................,
mlecznym – ....
sieczne - 8
...., ....
kły - 4
...., ....
trzonowe - 8
.....................................................................
Na rys. XV.2 opisz umownymi symbolami poszczególne typy zębów.
5
Opisz rys. XV.3 ilustrujący budowę języka (....
lingua
....) :
1 - ....
bruzda graniczna
............, 2 - ....
brodawki
okolone
............, 3 - ....
brodawki
grzybowate
............,
4 - ....
bruzda
pośrodkowa
..................................., 5 - ....
mieszki
językowe
..............................................
6
Rysunek XV.4 przedstawia fazę ....
połykania
.........................................., o czym świadczy połoŜenie
....
podniebienia miękkiego i nagłośni
.....................................................................................................
7
Podaj nazwy i na rys VX.4 zamaluj róŜnymi kolorami części gardła :
a) - ....
nosowa
.................., b) - ....
ustna
........................., c) - ....
krtaniowa
..................................
65
8
Podaj kierunek przebiegu włókien mięśniowych w poszczególnych warstwach ścian :
a)
gardła: zewnętrzna - ....
okręŜnie
..........................., wewnętrzna ....
podłuŜnie
............................,
b)
przełyku: zewnętrzna - ....
podłuŜnie
........................., wewnętrzna ....
okręŜnie
................................
9
Opisz budowę Ŝołądka (....ventriculus....) według rys. XV.5 :
1 - ....
część
wpustowa
....... (....
pars
cardiaca
.......), 2 - ....
dno
.............................. (....
fundus
...............),
3 - ....
trzon
........................ (....
corpus
...................), 4 - ....
cześć
odźwiernikowa
.. (....
pars
pyloric
......),
5 - ....
wcięcie
wpust
.......... (....
incisura
cardiaca
.), 6 - ....
wcięcie
kątowe
............ (....
incisura
angul
..),
7 - ....
krzywizna
mniejsza
. (....
curvatura
minor
...), 8 - ....
krzywizna
większa
.... (..
curavatura
major
..),
9 - ....
fałdy
Ŝ
ołądkowe
...... (....
plicae
gastricae
...).
10
W budowie ściany Ŝołądka (rys. XV.6) od zewnątrz wyróŜniamy :
1 - ....
otrzewną
...................... oraz błony: 2 - ....
mięśniowa
..................... i 3 - ....
ś
luzowa
.....................
Błona śluzowa Ŝołądka w wyniku napięcia „mięśniówki” tworzy :
4 - ....
dołeczki
....................................................... i 5 - ....
pólka
.............................................................
11
W błonie śluzowej Ŝołądka występują gruczoły :
a) ....
wpustowe
....................................................... i b) ....
odźwiernikowe
..............................................
które produkują wydzielinę śluzową, oraz gruczoły c) ....
właściwe
Ŝ
ołądka
.........................................
produkujące ....
enzymy
........................................... i ....
hormony
...........................................................
12
Pierwszym odcinkiem jelita cienkiego jest ....
dwunastnica
.............................................., do której na
Brodawce większej (....
papilla
duodendi
major
....) uchodzi przewód ....
trzustkowy
.............................
i przewód ....
Ŝ
ółciowy
wspólny
................................
13
Zgodnie z obrazem mikroskopowym uzupełnij rys. XV.7 mikrostruktury dwunastnicy następującymi
elementami: 1 – nabłonek jednowarstwowy cylindryczny, 2 – komórki kubkowe,
3 – enterocyty, 4 – gruczoły jelitowe, 5 – błona mięśniowa śluzówki, 6 – błona mięśniowa właściwa
14
Jelito: ....
czcze
................................. – (rys. XV.8) i jelito: ....
kręte
.................................. – (rys. XV.9)
Wykazują róŜnice w budowie. Grubsza błona mięśniowa, liczniejsze i wyŜsze fałdy okręŜne, samotne
grudki chłonne, bardziej ukrwiona błona śluzowa i liczne kosmki charakteryzują jelito
....
czcze
....................................................................
15
Ś
lepo zakończony uchyłek pierwszego odcinka jelita grubego jest nazywany :
....
wyrostkiem robaczkowym
................................... (....
appendix vermiformis
....................................).
16
Wymień kolejno odcinki okręŜnicy :
a) ....
wstępująca
....................................................., b) ....
poprzeczna
...................................................,
c) ....
zstępująca
......................................................, d) ....
esowata
..........................................................
17
Na rys. XV.10 oznaczono charakterystyczne elementy okręŜnicy :
1 - ....
taśma
............................................................, 2 - ....
przyczepki
sieciowe
.....................................,
3 - ....
wypuklenia
..................................................., 4 - ....
fałdy
półksięŜycowate
...................................
67
XVI. Gruczoły układu pokarmowego
1
DuŜe gruczoły, których przewody uchodzą do ....
jamy ustnej
..............................................................,
to widoczne narys.XVI.1 :
1- ....
ś
linianka przyuszna
................................................................... (gl. ....
parotis
............................),
2 - ....
ś
linianka
podŜuchwowa
............................................................ (gl. ....
submandibularis
.............)
oraz niewidoczna na rysunku ....
ś
linianka
podjęzykowa
................... (gl. ....
sublingualis
....................).
2
Uzupełnij rys.XVI.2, ilustrujący budowę ślinianki ....
podŜuchwowej
................................. i opisz go :
1 – pęcherzyki surowicze, 2 – cewki śluzowe, 3 – przewód międzyzrazikowy, 4 – półksięŜyc
surowiczy (półksięŜyc Gianuzziego), 5 – tkanka łączna.
3
Rysunki XVI.3 i XVI.4 przedstawiają budowę ....
wątroby
.................... (....
hepar
..............................),
W której wyróŜniamy płaty :
1 - ....
prawy
................. (....
lobus
dexter
.............), 2 - ....
lewy
................... (....
lobus
sinister
..............),
3 - ....
ogoniasty
........... (....
lobus
caudatus
.........), 4 - ....
czworoboczny
.... (....
lobus
quadratus
.........).
Na powierzchni trzewnej są widoczne: 5 - ....
Ŝ
yła
główna
dolna
.......................................,
6 - ....
przewód
Ŝ
ółciowy
wspólny
......................... (....
ductus
choledochus
.........................................),
7 - ....
pęcherzyk
Ŝ
ółciowy
..................................... (....
vesica
fellea
....................................................),
8 - ....
przewód
pęcherzykowy
............................... (....
ductus
cysticu
...................................................)
oraz poprzeczna szczelina zwana, ....
wrotami
....... (....
porta
hepatis
.....................), do której wchodzi
9 - ....
Ŝ
yła
wrotna
................................................. (....
vena
portae
.....................................................),
10 - ....
tętnica
wątrobowa
właściwa
.................. (....
arteria
hepatica
propria
....), natomiast wychodzi
11 - ....
przewód
wątrobowy
wspólny
...................... (....
ductus
hepaticus
communis
............................).
4
Na rys. XVI.3 są pokazane więzadła mocujące wątrobę w jamie brzusznej:
3 – w. ....
obłe
........................................................... (lig. ....
teres
hepatis
............................................),
4 – w. ....
sierpowate
................................................ (lig. ....
falciforme
hepatis
....................................),
5 – w. ....
wieńcowe
.................................................. (lig. ....
coronarium
hepatis
.................................),
6 – w. ....
trójkątne
..........................................prawe (lig. ....
triangulare
.......................................dex.),
7 – w. ....
trójkątne
............................................lewe (lig. ....
triangulare
........................................sin.).
5
Po uzupełnieniu, zgodnie z obrazem mikroskopowym, schematu wątroby (rys. XVI.5) opisz go:
1 – zrazik, 2 – Ŝyła centralna, 3 – triada wątrobowa, 4 – tkanka łączna międzyzrazikowa.
6
Rysunek XVI.6 przedstawia ....
trzustkę
................................... (....
pancreas
.............................), której
1 - ....
głowa
.................. (....
caput
................................) objęta jest 2 - ....
pętlą
dwunastnicy..................
Do przedniej powierzchni 3 - ....
trzonu
....................................... (....
corpus
..........................) przylega
....
Ŝ
ołądek
.............................................., natomiast 4 - ....
ogon
............... (....
cauda
..............................)
dochodzi do śledziony.
7
Uzupełnij, zgodnie z obrazem mikroskopowym, schemat budowy trzustki (rys. XVI.7):
1 – pęcherzyki trzustkowe, 2 – wyspy Langerhansa, 3 – wstawka, 4 – przewód międzyzrazikowy,
5 – tkanka łączna międzyzrazikowa.
Zaznacz przez podkreślenie elementy egzokrynowe.
69
XVII. Układ oddechowy
1
W skład układu oddechowego (....
systema respiratorium
....................................................) wchodzą:
a) ....
nos zewnętrzny
................................................ (....
nasus
externus
...............................................),
b) ....
jama
nosowa
.... (....
cavum
nasi
.....................) z zatokami przynosowymi (sin. ....
paranasale
...),
c) ....
krtań
................. (....
larynx
.............................), d) ....
tchawica
..... (....
trachea
.............................),
e) ....
oskrzela
............ (....
bronchi
...........................), f) ....
płuco
prawe
(....
pulmo
.........................dex.),
g) ....
płuco
lewe
........ (....
pulmo
........................sin.) i otaczająca je błonami surowiczymi opłucna -
h) ....
ś
cienna
............. (....
pleura
parietalis
.............) i) ....
trzewna
........ (....
pleura
viscera
..................),
wraz z zawartą pomiędzy nimi przestrzenią - ....
jamą
opłucnej
.... (....
cavum
pleurae
..................).
2
Przewody doprowadzające powietrze do ....
płuc
.......................... nazywa się drogami oddechowymi.
Umowną granicą między górnymi i dolnymi drogami oddechowymi są ....
kieszonki
krtani
................
3
Nazwij elementy jamy nosowej przedstawione na rys. XVII.1
1 - ....
nozdrza
przednie
..........................................., 2 - ....
przegroda
nosowa
błoniasta
.......................
oraz ....
małŜowiny
..................................... nosowe: 3 - ....
górna
...........................................................,
4 - ....
ś
rodkowa
......................................................., 5 - ....
dolna
...........................................................,
oddzielające od siebie przewody nosowe: 6 - ....
górny
...........................................................,
7 - ....
ś
rodkowy
......................................................., 8 - ....
dolny
...........................................................,
które ku tyłowi łączą się w 9 - ....
nozdrza
tylne
...............................................
4
Zamaluj widoczne na rys. XVII.1 zatoki przynosowe i podaj ich nazwy:
a) ....
czołowe
..........................................................., b) ....
klinowe
.........................................................
5
Na rys. XVII.1 oznaczono piętra krtani:
10 – ....
przedsionek
krtani
....................................., 11 - ....
kieszonki
....................................................,
12 – ....
jama
podgłośniowa
..................................., które są oddzielone od siebie
13 – ....
fałdami
przedsionka
................................. i 14 - ....
wargami
głosowymi
....................................
6
W obrębie krtani wyróŜniamy połączenia ....
ś
cisłe
......................................., tworzące między innymi
Błonę włóknisto – spręŜystą krtani, oraz połączenia ....
stawowe
......................., do których zaliczmy,
zaznaczone na rys. XVII.2 stawy:
6 - ....
pierścienno
–
nalewkowy
.............................., 7 - ....
pierścienno
–
tarczowy
................................
7
Szkielet krtani (rys. XVII.2) jest zbudowany z:
chrząstek nieparzystych:
1 – ....
tarczowata
................................................... (....
cartilago
thyroidea
..........................................),
2 – ....
pierścieniowata
........................................... (....
cartilago
cricoidea
..........................................),
3 – ....
nagłośniowa
................................................ (....
cartilago
epiglottica
........................................),
i chrząstek parzystych:
4 – ....
nalewkowate
................................................ (....
cartilago
arytrenoidae
....................................),
5 – ....
róŜkowate
.................................................... (....
cartilago
corniculateae
....................................)
oraz niewidocznych na rysunku chrząstek ....
klinowatych
................... (....
c. cuneiformes
..................).
71
8
Na rys. XVII.3 przedstawiono ....
tchawicę
.............. (....
trachea
................), która w miejscu podziału
3 - ....
rozdwojenie
......................................... (....
bifurcatio tracheae
.............................) przechodzi w
4 - ....
oskrzele lewe
................................................ i 5 - ....
oskrzele prawe
............................................
9
Ś
ciana tchawicy, idąc od zewnątrz, jest zbudowana z:
a) ....
przydanki
........................................................, b) ....
błony
włóknistej
...........................................,
c) ....
błony
ś
luzowej
......................................... Elementami szkieletowymi tchawicy (rys. XVII.3) są:
1 - ....
chrząstki
................................................, połączone 2 - ....
więzadłami
obrączkowymi
.................
10
Pierwszorzędowe odgałęzienia oskrzeli głównych (rys. XVII. 3) to:
....
oskrzela
płatowe
...............................................: 6 - ....
górne
prawe
.................................................,
7 - ....
ś
rodkowe
prawe
..........................................., 8 - ....
dolne
prawe
.................................................,
9 - ....
górne
lewe
.................................................., 10 - ....
dolne
lewe
....................................................,
które z kolei dzielą się na ....
oskrzela
segmentowe
.................. po ....
10
.................... w kaŜdym płucu.
11
Płuco prawe (rys. XVII. 4A) jest zbudowane z 9 - ....
płata
górnego
....................................................,
oddzielonego od 13 - ....
płata
ś
rodkowego
...., 12 - ....
szczeliną
poziomą
.............................................,
natomiast od 10 - ....
płata
dolnego
................, 11 - ....
szczeliną
skośną
.................................................
Płuco lewe (rys. XVII. 4A) jest zbudowane z 9 - ....
płata
górnego
.....................................................,
oddzielonego od 10 - ....
płata
dolnego
........., 11 - ....
szczeliną
skośną
..................................................
12
Na rys. XVII.4 A i B przedstawiono powierzchnie ....
ś
ródpiersiowe
...................................................,
Zwane ....
przyśrodkowymi
............. płuc, na których są widoczne: 8 - ....
wnęka
płucna
........................
z elementami tworzącymi ....
korzeń
płuca
.................. Do ....
wnęki
prawego
.............. płuca wchodzą
1 - ....
oskrzela
......................: 1a – ....
nadtętnicze
..................... i 1b - ....
podtętnicze
............................,
2 - ....
tętnica
płucna
.............. oraz niewidoczne na rysunku ....
tętnice
oskrzelowe
i
nerwy
..................,
natomiast wychodzą: 3 - ....
Ŝ
yła
płucna
górna
...................., 4 - ....
Ŝ
yła
płucna
dolna
...........................
i niewidoczne na rysunku ....
Ŝ
yły oskrzelowe i naczynia chłonne
......... We ....
wnęce
........... płuca leŜą
5 - ....
węzły chłonne
.............................................. oraz splot płucny.
13
Między blaszkami a) ....
ś
cienną
......................... i b) ....
płucną
.................................. błony surowiczej
otaczającej płuca, zwanej ....
opłucną
............... (....
pleura
.................), znajduje się ....
jama
................,
której ....
zachyłki
........................ stanowią przestrzeni dopełniające dla powiększających się podczas
wdechu płuc. Przejście opłucnej trzewnej w opłucną ....
ś
cienną
............... nazywa się ....
krezką
.........,
której dolna część to ....
więzadło
płucne
................
81
XX. Układ moczowy
1
Do narządów układu moczowego naleŜą:
a) ....
nerki
........................ (....
ren
............................), b) ....
moczowody
........................ (....
ureter
............),
c) ....
pęcherz
moczowy
.... (....
vesica
urinaria
.........), d) ....
cewka
moczowa
................. (....
urethra
..........).
2
Nerka jest narządem leŜącym w przestrzeni ....
zaotrzewnowej
..............................., i wraz z nadnerczem
jest osłonięta ....
torebką
tłuszczową
................................, otoczona dodatkowo błoniasta osłonką, zwaną
....
powięzią
nerkową
............................ (....
fascia
renalis
............................), otoczona pokrytą od przodu
....
otrzewną
........................................ Właściwą osłoną nerki jest ....
torebka
włóknista
.............................
składająca się z błon: ....
zewnętrznej
................................... i
wewnętrznej
.................................................
3
Rysunek XX. 1 przedstawia nerkę lewą, na której uwidoczniono:
1 – powierzchnię ....
przednią
.................................., 2 - ....
koniec
górny
...................................................,
3 - ....
koniec
dolny
..................................................., 4 - ....
brzeg
boczny
...................................................,
5 - ....
brzeg
przyśrodkowy
................., ze znajdującą się tam 6 - ....
wnęką
nerki
........................................,
do niej zaś wchodzi 7 - ....
tętnica
nerkowa
lewa
................................................................. i niewidoczne
na rysunku ....
nerwy
............................, a wychodzą 8 - ....
Ŝ
yła
nerkowa
...................................................,
9 - ....
moczowód
........................................................ i niewidoczne ....
naczynia
limfatyczne
.....................
Struktury wchodzące i wychodzące z nerki tworzą razem ....
korzeń
................. (....
radix
renis
...............).
4
Według rys. XX. 2 opisz wewnętrzną nerki:
W miąŜszu nerki wyróŜniamy część ....
korową
...................................... i część ....
rdzeniową
...................
Zewnętrzna cześć - ....
korowa
............................................... wpukla się w kierunku zatoki, wytwarzając
1 - ....
słupy
nerkowe
..............................................................................................., oddzielające od siebie
2 - ....
piramidy
.............................................................................., na wierzchołkach których znajdują się
3 - ....
brodawki
.......................................... nerkowe.
5
Na podstawie obrazu mikroskopowego uzupełnij rys. XX. 3, przedstawiający mikrostrukturę
nerki. W opisie rysunku wykorzystaj następujące terminy: 1 – kora, 2 – słupy nerki, 3 – rdzeń,
4 – promienie nerkowe, 5 – ciałko nerkowe, 6 – część wąska pętli, 7 – część szeroka pętli,
8 – kanalik główny, 9 – wstawka, 10 – kanalik zbiorczy.
6
Do wewnątrznerkowych dróg wyprowadzających mocz zaliczamy:
a) ....
kanaliki
zbiorcze
.............................................., b) ....
przewody
brodawkowe
...................................,
c) ....
kielichy
nerkowe mniejsze
................................, d) ....
kielichy
nerkowe
większe
...............................,
e) ....
miedniczki
nerkowe
.........................................., z których na rys. XX. 4 są widoczne tylko:
....
kielichy nerkowe mniejsze. większe. miedniczki
......................................................................................
83
7
Pozanerkowa część drogi wyprowadzającej mocz rozpoczyna się moczowodem składającym się z:
a) części ....
brzusznej
................................................ (....
pars abdominalis
...............................................)
b) części ....
miednicznej
............................................ (....
pars
pelvina
......................................................).
8
Uzupełnij rys. XX. 5 ilustrujący przekrój poprzeczny moczowodu na podstawie obserwacji pod
mikroskopem. W opisie rysunku wykorzystaj następujące terminy: 1 – błona zewnętrzna z naczyniami
i mięśniami, 2–błona mięśniowa, 3 –błona śluzowa z naczyniami i nerwami, 4 – nabłonek przejściowy,
5 – światło moczowodu.
9
Obejrzyj pod duŜym powiększeniem i narysuj w miejscu zaznaczonym na rys. XX. 5 nabłonek
przejściowy moczowodu.
10
W budowie wypełnionego pęcherza moczowego wyróŜniamy powierzchnie ....
przednią
,
tylną
, .............
....
górną
,
dolną
......................................................... i dwie powierzchnie ....
boczne
..................................
oraz zaznaczone na rys. XX. 6 : 1 - ....
dno
...................................................................,
2 - ....
trzon
................................................................ 3 - ....
szczyt
................................................................
Szczyt pęcherza oraz ściana ....
tylna
........................ są pokryte ....
otrzewną
.............................................,
która przerzuca się u męŜczyzn na ....
odbytnicę
..........................., a u kobiet na ....
macicę
.......................
11
Na podstawie rys. XX. 7 opisz budowę pęcherza moczowego.
Ś
ciana pęcherza moczowego, rozpoczynając od wewnątrz, jest zbudowana z:
1 - ....
błony
ś
luzowej
..............................................., 2 - ....
błony
mięśniowej
..............................................
składającej się z trzech warstw ....
mięśni
...............: a) ....
podłuŜnej
...........................................................
b) ....
okręŜnej
.........................................................., c) ....
podłuŜnej
................................................... oraz
z 3 - ....
błony
zewnętrznej
............................... Na wierzchołkach 4 – trójkąta pęcherzowego znajdują się
5 - ....
ujście
moczowodów
........................................ i 6 - ....
języczek
pęcherza
...........................................
12
Długość cewki moczowej męskiej jest ....
większa
.......................................... od Ŝeńskiej i poza moczem
odprowadza równieŜ ....
nasienie
............................. Ściana cewki moczowej składa się z dwóch warstw:
a) ....
błony
ś
luzowej
................................................., b) ....
błony
mięśniowej
..............................................
13
Ujście zewnętrzne cewki moczowej Ŝeńskiej znajduje się w ....
przedsionku
pochwy
...............................,
natomiast cewki moczowej męskiej – na ....
Ŝ
ołędzi
prącia
.........................................................................
14
Ś
wiadome oddawanie moczu jest uwarunkowane obecnością mięśnia ....
zwieracza cewki moczowej
......
(....
m. sphincter urethrae
....) zbudowanego z tkanki ....
mięśniowej poprzecznie prąŜkowanej
..................
85
XXI. Narządy płciowe Ŝeńskie
1
Narządy płciowe (....
organa genitalia
................................) zarówno męskie, jak i Ŝeńskie, rozwijają się
W bliskiej łączności anatomicznej z narządami ....
moczowymi
..................................................................
Zawiązki gonad u obu płci róŜnicują się z ....
nabłonka
mezodermalnego
ś
ródnercza
...............................
2
Do zewnętrznych narządów Ŝeńskich zaliczamy (przedstawione na rys. XXI. 1):
1 – ....
wzgórek łonowy
.............................................. (....
mons
pubis
........................................................),
2 – ....
wargi
sromowe
większe
.................................. (....
labia
pudendi
major
..........................................),
3 – ....
wargi
sromowe
mniejsze
................................. (....
labia
pudendi
minor
.........................................),
4 – ....
łechtaczka
........................................................ (....
clitoris
..............................................................),
5 – ....
ujście
cewki
moczowej
..................................... (....
ostium
urethrae
................................................),
6 – ....
opuszka
przedsionka
........................................ (....
bulbus
vestibuli
................................................),
7 – ....
błona
dziewicza
............................................... (....
hymen
...............................................................),
8 – ....
gruczoł
przedsionkowy
większy
....................... (....
glandula
vestibularis
major
.............................).
3
Opisz według rys. XXI. 2, Ŝeńskie narządy wewnętrzne:
1 – ....
jajnik
............................................................. (....
ovarium
.............................................................),
2 – ....
więzadło
prawdziwe
jajnika
.......................... (....
ligamentum
ovarii
proprium
............................),
3 – ....
lejek
............................................................... (....
infundibulum
....................................................),
4 – ....
strzępki
jajowodu
.......................................... (....
fimbria
ovarica
.................................................),
5 – ....
bańka
............................................................ (....
ampulla
tubae
...................................................),
6 – ....
cieśń
jajowodu
.............................................. (....
isthmus
tubae
uterinae
......................................),
7 – ....
krezka
jajowodu
............................................ (....
mesosalpinx
......................................................),
8 – ....
dno
macicy
.................................................... (....
fundus
uteri
.......................................................),
9 – ....
trzon
macicy
.................................................. (....
corpus
uteri
......................................................),
10 – ....
szyjka
macicy
................................................ (....
cervix
uteri
........................................................),
11 – ....
ujście
szyjki
macicy
....................................... (....
ostium
uteri
......................................................),
12 – ....
jama
macicy
.................................................. (....
cavum
uteri
.......................................................),
13 – ....
więzadło
szerokie
macicy
.............................. (....
ligamentum
latum
uteri
....................................),
14 – ....
więzadło
obłe
macicy
.................................... (....
ligamentum
teres
uteri
......................................),
15 – ....
pochwa
.......................................................... (....
vagina
...............................................................).
4
Prawidłowym połoŜeniem macicy jest: ....
przodozgięcie
................. i ....
przodopochylenie
.......................
Umocowanie macicy w miednicy zapewnia „aparat wieszadłowy”, na który składają się więzadła:
a) ....
szerokie
macicy
................................................, b) ....
podstawowe
macicy
........................................,
c) ....
odbytniczo – maciczne
......................................, d) ....
pęcherzowo
–
maciczne
.................................,
e) ....
obłe
.................................................................... oraz tzw. „aparat podporowy” utworzony głównie
przez ....
mięśnie
dna
miednicy
i pochwę
.....................................................................................................
5
Do przodu od macicy leŜy ....pęcherz moczowy...................., a do tyłu od niej ....
odbytnica
....................,
oddzielona od macicy, odpowiednio ....
zagłębieniem
pęcherzowo
– macicznym
.......................................
oraz ....
zagłębieniem
odbytniczo – macicznym
............................................................................................
87
XXII. Narządy płciowe męskie
1
Do wymienionych Ŝeńskich narządów płciowych podaj homologiczne narządy płciowe męskie:
a) jajnik - ....
jądro
...................................................., b) łechtaczka - ....
prącie
..........................................,
c) wargi sromowe większe - ....
moszna
..................., d) wargi sromowe mniejsze - ....
skóra
prącia
.........,
e) więzadło obłe macicy - ....
powrózek
nasienny
........................................................................................
2
Nazwij, przedstawione na rys. XXII. 1, narządy płciowe męskie
1 – ....
jądra
.............................................................. (....
testes
.................................................................),
2 – ....
najądrze...............................
.......................... (....
epididymis
........................................................),
3 – ....
nasieniowód
................................................... (....
ductus deferens
................................................),
4 – ....
pęcherzyki nasienne
....................................... (....
vesicula seminalis
............................................),
5 – ....
stercz
.............................................................. (....
prostata...........
.................................................),
6 – ....
gruczoł opuszkowo - cewkowy
....................... (....
glandula bulbourethralis.....
............................),
7 – ....
cewka moczowa
............................................. (....
urethra.......
......................................................),
8 – ....
Ŝ
ołądź........
.................................................... (....
glans penis
........................................................),
9 – ....
ciało gąbczaste
.............................................. (....
corpus spongiosum
..........................................),
10 – ....
ciało jamiste
................................................... (....
corpus cavernosum
.........................................),
11 – ....
opuszka
........................................................... (....
bulbus penis
....................................................),
12 – ....
odnoga prącia
................................................. (....
crus penis
.......................................................).
3
Określ, w jakim miejscu zostały wykonane, przedstawione na rys. XXII. 2 A i B, przekroje poprzeczne
przez prącie i opisz je.
Rysunek XXII. 2 A – przekrój przez ....
trzon
.....................................................:
1 – ....
ciało
jamiste
.................................................., 2 - ....
błona
biaława
ciała
jamistego
.......................,
3 – ....
przegroda
prącia
..........................................., 4 - ....
ciało
gąbczaste
...............................................,
5 - ....
część
gąbczasta
cewki
moczowej
....................
Rysunek XXII. 2 B – przekrój przez ....
Ŝ
ołądź
....................................................:
6 - ....
przegroda
......................................................., 7 - ....
błona
biaława
ciała
gąbczastego
...................,
oraz elementy nr 4 i 5 z rys. XXII. 2 A.
4
Na rys. XXI. 3 opisz schemat kanalików plemnikotwórczych i dróg wyprowadzających nasienie:
1 – ....
kanaliki
nasienne
kręte
.................................., 2 - ....
kanaliki
nasienne
proste
................................,
3 – ....
sieć
jądra
......................................................., 4 - ....
kanaliki
wyprowadzające
...............................,
5 - ....
przewód
najądrza
..........................................., 6 - ....
nasieniowód
....................................................
Schemat uzupełnij, rysując: 7 – błonę białawą, 8 – śródjądrze, 9 – przegródki jądra, 10 – zraziki jądra.
5
Do cewki moczowej męskiej uchodzą gruczoły:
a) ....
prostata
..........................................................., b) ....
opuszkowo – cewkowy
.....................................,
c) ....
pęcherzyki nasienne
........................................, oraz przewód ....
wytryskowy
.....................................
6
W cewce moczowej męskiej wyróŜniamy część:
a) ....
sterczową
.............................., b) ....
błoniastą
.................................., c) ....
gąbczastą
.........................
89
XXIII. Anatomia mikroskopowa gruczołów
płciowych
1
Na rys. XXIII. 1 A uzupełnij i opisz, zgodnie z obrazem mikroskopowym, podstawowe elementy bu –
dowy jajnika: 1 – nabłonek płciowy, 2 – część korowa, 3 – część rdzenna, 4 – pęcherzyki pier –
wotne, 5 – pęcherzyki wzrastające, 6 – pęcherzyk dojrzały (Graafa), 7 – oocyt, 8 – ciałko Ŝółte.
Na rys. XXIII. 1 B uzupełnij i opisz elementy pęcherzyka dojrzałego: 9 – warstwa ziarnista,
10 – wzgórek jajonośny, 11 – wieniec promienisty, 12 – jama pęcherzyka z płynem pęcherzykowym,
oraz 13 – oocyt.
2
Do hormonów wydzielanych przez jajnik zaliczamy ....
estrogeny
.................., powstające w komórkach
....
folikularnych
.................................................... pęcherzyka Graafa, progesteron zaś jest produkowany
....
ciałko
Ŝ
ółte
............................................................
3
W cyklu menstruacyjnym wyróŜnia się fazę:
a) ....
menstruacyjną
.................................................., b) ....
folikularną
......................................................,
c) ....
owulacyjną
......................................................., d) ....
lutealną
............................................................
Bez względu na czas trwania prawidłowego cyklu miesiączkowego owulacja zachodzi zawsze
na ....
14
.... dni przed ....
menstruacją
.........................
4
Uzupełnij na schematach elementy przekroju jądra (rys. XXIII. 2 A) oraz ściany kanalika plem –
nikotwórczego (rys. XXI. 2B). W opisie rysunków wykorzystaj następujące terminy: 1 – kanalik kręty,
2 – błona podstawna i własna, 3 – tkanka łączna, 4 – naczynia krwionośne, 5 – komórki
ś
ródmiąŜszowe Leydiga, 6 – spermatogonia, 7 – spermatocyty, 8 – spermatydy, 9 – plemniki,
10 – jądra komórek podporowych Sertoliego.
5
Rola komórek śródmiąŜszowych polega na ....
wydzielaniu
hormonów
.....................................................,
natomiast komórek podporowych - ....
odŜywianiu
plemników
...................................................................
Hormony sterydowe są produkowane równieŜ przez ....
nadnercza
............................................................
6
W budowie plemnika (rys. XXIII. 3 A) wyróŜniamy:
1 – ....
osłonkę
główki
................................................, 2 – ....
główkę
...........................................................,
3 – ....
szyjkę
.............................................................., 4 – ....
wstawkę
........................... z mitochondriami,
5 - ....
witkę
.................................................................
Wykorzystując niektóre z podanych terminów, narysuj i opisz plemnik, zgodnie z obrazem w mik –
roskopie świetlnym (rys. XXIII. 3 B).
7
Do gruczołów, których wydzielina wpływa na aktywność i Ŝywotność plemników, zaliczamy:
a) ....
gruczoł
krokowy
.............................................., b) ....
pęcherzyki
nasienne
.........................................,
c) ....
najądrze
..........................................................., d) ....
gruczoł opuszkowo – cewkowy
........................
e) ....
bańka
nasieniowodu
.........................................