czwartek, 04 listopada 2010 17:58

NOWA KONCEPCJA STRATEGICZNA NATO – PERSPEKTYWY DLA POLSKI

Ocena użytkowników:

/ 0

Słaby

Ś

wietny

Oce

ń

Ireneusz Bil

Polityczna rola Sojuszu Północnoatlantyckiego w dzisiejszej Polsce
sprowadza si

ę

do trzech prostych poj

ęć

. Po pierwsze, podobnie jak miało to

miejsce w latach dziewi

ęć

dziesi

ą

tych, tak i dzi

ś

członkostwo w NATO pozostaje

jedyn

ą

sprawdzon

ą

opcj

ą

gwarantuj

ą

c

ą

bezpiecze

ń

stwo Polski. Po drugie,

NATO gwarantuje,

ż

e Stany Zjednoczone b

ę

d

ą

wci

ąż

zaanga

ż

owane politycznie

i militarnie w sprawy europejskie. Po trzecie, traktat wi

ąż

e Polsk

ę

i Niemcy w

jednym sojuszu obronnym, co jest niew

ą

tpliwym precedensem w trudnej historii egzystencji obydwu

narodów.

W ko

ń

cu lat osiemdziesi

ą

tych nast

ą

piły szybkie i w wi

ę

kszo

ś

ci przypadków pokojowe przemiany

demokratyczne w Europie

Ś

rodkowej. Od pocz

ą

tku tej dekady Polska pozostawała w awangardzie tych

zmian. NSZZ „Solidarno

ść

” na czele z zagorzałym antykomunistycznym liderem – Lechem Wał

ę

s

ą

, urosła

do miana bezprecedensowego ruchu opozycyjnego, zrzeszaj

ą

cego ponad 10 milionów członków (niemal

jedn

ą

czwart

ą

ludno

ś

ci kraju). W 1989 słabn

ą

cy rz

ą

d komunistyczny zgodził si

ę

podczas rozmów przy

okr

ą

głym stole na wolne wybory. Czwartego czerwca 1989 roku odbyły si

ę

pierwsze, cz

ęś

ciowo wolne

wybory, a wkrótce – 12 sierpnia – utworzony został pierwszy niekomunistyczny rz

ą

d z Tadeuszem

Mazowieckim na czele. Tym samym rozpocz

ę

ła si

ę

polityczna i ekonomiczna transformacja w Polsce, która

miała swoj

ą

kontynuacj

ę

równie

ż

w pozostałych krajach bloku wschodniego.

Lata, które nast

ą

piły po tych wydarzeniach obróciły polsk

ą

polityk

ę

bezpiecze

ń

stwa i zagraniczn

ą

o całe

180 stopni. Była to era niepewno

ś

ci i zmian dla całego regionu. Układ Warszawski – niegdy

ś

główny

przeciwnik NATO – zacz

ą

ł podupada

ć

, by w lipcu 1991 roku zosta

ć

całkowicie rozwi

ą

zanym. Upadł równie

ż

Zwi

ą

zek Radziecki, jednak jego wojska pozostały na terytoriach Polski oraz Wschodnich Niemiec. Pa

ń

stwa

s

ą

siaduj

ą

ce z Polsk

ą

znikały niemal z dnia na dzie

ń

– granicz

ą

c dot

ą

d z trzema s

ą

siadami (NRD,

Czechosłowacja, ZSRR), nagle Polska zacz

ę

ła graniczy

ć

a

ż

z siedmioma (zjednoczone Niemcy, Czechy,

Słowacja, Ukraina, Białoru

ś

, Rosja, Litwa). Relacje z nowymi pa

ń

stwami nawi

ą

zywane były niemal od

podstaw.

Zmiany granic i transformacje cz

ę

sto bywaj

ą

przyczyn

ą

niestabilno

ś

ci – zwłaszcza, kiedy towarzysz

ą

im

nierozwi

ą

zane spory terytorialne lub etniczne. Najlepszym tego przykładem były Bałkany. Na szcz

ęś

cie

Europa

Ś

rodkowa była w stanie przetrwa

ć

okres odbudowy narodowej bez powa

ż

niejszych sporów i

konfliktów. Polityczne przemiany w tym okresie oceni

ć

nale

ż

y pozytywnie, z jednym tylko zastrze

ż

eniem.

Upadek dotychczasowych sojuszy politycznych i układów bezpiecze

ń

stwa stworzył dla Polski niekorzystn

ą

sytuacj

ę

, okre

ś

lan

ą

jako „pró

ż

ni

ę

bezpiecze

ń

stwa” w Europie

Ś

rodkowo – Wschodniej. Ujmuj

ą

rzecz inaczej

– potrzeby zapewnienia bezpiecze

ń

stwa nie były odpowiednie wypełniane przez istniej

ą

ce systemy takie

jak: relacje dwustronne, współpraca regionalna, organizacje mi

ę

dzynarodowe (ONZ, KBWE/OBWE).

Spowodowało to ogromny dylemat politycznych dla młodych demokracji w regionie.

Polska jak i pozostałe kraje Europy

Ś

rodkowo – Wschodniej musiała zadecydowa

ć

, jaki rodzaj systemu

bezpiecze

ń

stwa powinien zosta

ć

przyj

ę

ty. Z wci

ąż

obecnymi na swoim terenie wojskami radzieckimi,

zadanie to nie wydawało si

ę

łatwe.

W tych dniach, wszystkie mo

ż

liwe opcje były brane pod uwag

ę

: neutralno

ść

, sojusze regionalne,

obustronne gwarancje Rosja – NATO. Członkostwo w NATO było równie

ż

brane pod uwag

ę

, jednak

decyzja ta wydawała si

ę

w tym czasie najtrudniejsz

ą

i najbardziej odległ

ą

. W tym jednak wzgl

ę

dzie nie tylko

NATO było niech

ę

tne i do

ść

pow

ś

ci

ą

gliwe, równie

ż

Rosja sprzeciwiała si

ę

tej idei, powołuj

ą

c si

ę

na prawo

weta wynikaj

ą

ce jej zdaniem z politycznego porozumienia w sprawie zjednoczenia Niemiec. Maj

ą

c poczucie

walenia głow

ą

w mur, prezydent Wał

ę

sa zaproponował w pewnym momencie (w 1992 roku) now

ą

ide

ę

alternatywnego dla NATO sojuszu – NATO bis. Przesłanie było proste – je

ś

li nas nie chc

ą

, stworzymy

własny klub.

Wszystkie mo

ż

liwo

ś

ci były dokładnie omawiane. Lecz w rzeczywisto

ś

ci, do

ś

wiadczenia historyczne, a tak

ż

e

poło

ż

enie geograficzne zadecydowały ostatecznie – członkostwo w NATO. Argumenty były proste. Polska

jest krajem poło

ż

onym w centrum Europy, pozostaj

ą

cym na skrzy

ż

owaniu Wschodu i Zachodu, Północy i

Południa. Ukształtowanie terenu jest w przewa

ż

aj

ą

cej cz

ęś

ci płaskie, co czyni go trudnym do obrony. To z

tego powodu Polska przez 123 lata pozostawała pod zaborami trzech najpot

ęż

niejszych s

ą

siadów. W

przeszło

ś

ci wszystkie wielkie europejskie wojny miały swój pocz

ą

tek wła

ś

nie w Polsce. Zimna wojna mo

ż

e

stanowi

ć

kolejny tragiczny rozdział tej historii. Scenariusze wojenne (okre

ś

lane kryptonimem „Siedem dni

do Renu”) opracowane w roku 1979 przez Układ Warszawski i opublikowane w 2005 roku przez polski rz

ą

d

Page 1 of 1

Nowa koncepcja strategiczna NATO – perspektywy dla Polski

2010-12-12