Nowa Koncepcja Strategiczna NATO
Geneza dokumentu
Podczas jubileuszowego szczytu Sojuszu w Strasburgu i Kehl w kwietniu 2009 r. zapadła decyzja o podjęciu prac nad nową Koncepcją Strategiczną NATO. Jest to dokument wyznaczający główne zadania Sojuszu oraz precyzujący zagrożenia dla bezpieczeństwa członków w zmieniających się warunkach międzynarodowych. Ostatni dokument został przyjęty w 1999 r. tuż po przystąpieniu do NATO Polski, Czech i Węgier, w związku z czym w jego opracowywaniu nie brały udziału państwa Europy Środkowo-Wschodniej. W ciągu ostatnich 10 lat miał miejsce szereg wydarzeń radykalnie zmieniających środowisko bezpieczeństwa międzynarodowego. Zamachy z 11 września 2001 r., konieczność uruchomienia operacji w Afganistanie, zagrożenia wynikające z przyspieszonego rozwoju technologicznego sprawiły, iż Sojusz musi stawić czoła nowej rzeczywistości, co wymaga uzgodnienia nowych priorytetów strategicznych. Nowa Koncepcja Strategiczna będzie nawiązywać do wytycznych zawartych w Deklaracji o Bezpieczeństwie Sojuszu przyjętej w kwietniu 2009 r.
Grupa Mędrców
Jedną z pierwszych decyzji nowego Sekretarza Generalnego Andersa Fogh Rassmusena było powołanie grupy 12 niezależnych ekspertów pochodzących z różnych państw członkowskich. Do zadań zespołu należy opracowywanie raportów i prowadzenie konsultacji, które pomogą określić kształt i treść nowej Koncepcji Strategicznej. Jednym z ekspertów został Prof. Adam Daniel Rotfeld, zasłużony dyplomata, były Minister Spraw Zagranicznych RP oraz Dyrektor Sztokholmskiego Międzynarodowego Instytutu Badań nad Pokojem. Grupie przewodniczyć będzie była amerykańska Sekretarz Stanu, Madeleine Albright.
Harmonogram prac
Kalendarium prac obejmować będzie 3 fazy. W pierwszej, zwanej fazą refleksyjną, eksperci będą brać udział w szeregu seminariów poświęconych konkretnemu zagadnieniu przyszłej Koncepcji oraz uczestniczyć w konsultacjach z partnerami NATO oraz organizacjami pozarządowymi. Pierwsze spotkanie Grupy odbyło się 4 września b.r. podczas nieformalnego spotkania z przedstawicielami Rady Północnoatlantyckiej. Planowanym terminem przedstawienia raportu Grupy jest grudniowe spotkanie ministrów spraw zagranicznych Sojuszu.
Z początkiem 2010 r. prace wejdą w fazę konsultacji. Podczas podróży do stolic państw członkowskich eksperci będą prowadzić rozmowy z przedstawicielami rządów oraz komisji parlamentarnych. Rezultatem tych spotkań będzie analiza, która trafi do rąk Sekretarza Generalnego w kwietniu 2010 r. Na podstawie dokumentów sporządzonych przez Grupę, Sekretarz Generalny opracuje własny raport, który dostarczy rządom państw członkowskich.
Na przełomie lata i jesieni 2010 r., w ramach fazy końcowych negocjacji zostanie ustalona ostateczna treść dokumentu. Na tym etapie szczególną rolę będą odgrywać stali przedstawiciele państw członkowskich przy NATO. Planowane jest przyjęcie nowej Koncepcji Strategicznej podczas szczytu Sojuszu w Lizbonie pod koniec 2010 r.
Polskie oczekiwania
Podczas debaty nad nową Koncepcją Strategiczną, Polska będzie dążyła do zaznaczenia fundamentalnej roli Art. 5 Traktatu Waszyngtońskiego stanowiącego o wzajemnej obronie Sojuszników. Kolejnym polskim priorytetem będzie utrzymanie polityki „otwartych drzwi”, która zapewni kontynuację procesu rozszerzenia m.in. o Ukrainę, Gruzję i państwa bałkańskie. Naszym dążeniem pozostaje również transformacja wojskowa NATO, która w oparciu o usprawnione systemy dowodzenia i regularne prowadzenie ćwiczeń, zapewni sojuszniczym wojskom możliwość szybkiego reagowania zarówno w warunkach misji pokojowych jak i kolektywnej obrony.