Amerykański pisarz Mark Twain powiedział
kiedyś: Rzucenie palenia to najprostsza rzecz na

świecie. Wiem, bo próbowałem tysiące razy. Czarny
humor Twaina podkreśla problemy, które musisz
pokonać, aby z palacza stać się byłym palaczem!
Przeciętny palacz rzucał palenie przynajmniej
7 razy. Wielu z nich niestety wraca do nałogu.

W samej tylko Francji pali 16 mln ludzi. 32%
osób w wieku od 15 do 85 lat pali okazjonalnie.
Wśród osób w wieku od 18 do 34 lat prawie co
druga osoba jest palaczem. Odsetek palaczy wśród
mężczyzn obniżył się od lat 60. ubiegłego wieku
z 57% do 32%. Z kolei kobiety palą więcej: obecnie
to 26% z nich, w porównaniu do 10% wcześniej.

Jeśli chodzi o sytuację w Polsce, to 10 mln Pola-
ków pali regularnie 15 – 20 sztuk papierosów
dziennie. Prawie 5 mln z tych osób pali dłużej niż
20 lat. W porównaniu do Francji, 39% mężczyzn
i 19% kobiet w Polsce w wieku 16 i więcej lat jest
palaczami tytoniu*.

W dniu 21 stycznia 2014 roku Główny Inspek-
torat Sanitarny we Francji opublikował pora-
dy dotyczące rzucenia palenia, skierowane do
palaczy i lekarzy. Porady te są dość precyzyjne

i dają dobre efekty. W swoim sprawozdaniu GIS
potwierdził skuteczność terapii poznawczych
i behawioralnych, którym moim zdaniem wszy-
scy palacze powinni się poddać, w połączeniu
z klasycznymi metodami lub bez nich. Niestety
w opublikowanych zaleceniach przemilczano
niektóre proste sposoby na rzucenie palenia,
o których dzisiaj opowiem.

Najpierw jednak, aby zachęcić Cię do rzucenia
palenia, przedstawię korzyści, które zobaczysz
już w pierwszych dniach i potem tygodniach
niepalenia.





Już po kilku minutach po wypaleniu papierosa
tętno wyrównuje się.





Po kilku godzinach zaczyna obniżać się stężenie
tlenku węgla, który jest odpowiedzialny za
zmniejszanie zdolności krwi do transportu
tlenu.





W ciągu kilku tygodni następuje poprawa
krążenia, płuca nie są podrażnione: znika
kaszel i oddech wraca do normy. Poprawia
się czynność serca i zmniejsza ryzyko zawału.
Powraca smak i węch.

Thierry Souccar to jeden z najlepszych specjalistów francuskich do spraw żywienia oraz biologii starzenia się. Jest członkiem American College of

Nutrition i autorem licznych książek, spośród których prawdziwym hitem stało się „Zdrowie, kłamstwa i propaganda”, napisane wraz z adwokatem

Isabelle Robbard. Thierry Souccar stworzył też pierwszą rubrykę na temat żywienia w „Sciences & Avenir” w „Nouvel Observateur”.

STYCZEŃ 2015 (nr 2015-01)

Raport specjalny

PALENIE PAPIEROSÓW

Jak uwolnić się od tego nałogu?

* http://www.rzucpalenie-lublin.pl/index.php?rzucpalenie=liczby_i_statystyki

NOWE METODY LECZENIA NATURALNEGO POTWIERDZONE NAUKOWO

NOWE METODY LECZENIA NATURALNEGO POTWIERDZONE NAUKOWO

2

www.DossierNaturalnychTerapii.pl





Podczas wchodzenia po schodach nie musisz
już zatrzymywać się, aby zaczerpnąć oddechu.





Po kilku miesiącach znacząco poprawia się
czynność płuc i obniża się ryzyko infekcji.





Po roku o połowę zmniejsza się ryzyko zacho-
rowania na choroby serca, zawał i udar.





Po pięciu latach ryzyko zachorowania na wiele
nowotworów, w tym raka płuc, krtani, jamy
ustnej, żołądka, szyjki macicy i pęcherza mo-
czowego, zbliża się do poziomu osoby, która
nigdy nie paliła.





Po 10–15 latach zmniejsza się ryzyko zachoro-
wania na przewlekłe zapalenie oskrzeli oraz
rozedmę płuc. Zmniejsza się również ryzyko
zachorowania na zaćmę, zwyrodnienie plamki
żółtej, ryzyko utraty słuchu, powstania zabu-
rzeń poznawczych oraz ryzyko osteoporozy,
nie mówiąc o ryzyku problemów z erekcją.

Zakończenia nerwowe w ustach i nosie zaczynają
się regenerować.

Decyzja podjęta? Przyjrzyj się więc środkom,
którymi dysponujesz.

Terapia zastępcza:

nie zawsze skuteczna

Nikotynowa terapia zastępcza (plastry, guma do
żucia czy spray) była przedmiotem oceny organi-
zacji Cochrane, która przygotowała zestawienie
dostępnych danych: szansa na sukces przy sto-
sowaniu terapii zastępczej jest większa o 84%
od placebo. Problemem w przypadku tych metod
jest współpraca pacjenta.

Wielu palaczy nie stosuje się do zalecanych dawek
i instrukcji dotyczących stosowania plastrów lub
nie przykleja ich przez kilka tygodni. Tak więc

w rzeczywistości powodzenie terapii zastępczej
jest niepewne. Na przykład jedno z badań pro-
wadzonych na Uniwersytecie Harvarda w 2011
roku wykazało, że w wielu przypadkach terapie
zastępcze nie są skuteczne jako pomoc w rzuceniu
palenia. Autorzy badania monitorowali niemal
800 dorosłych osób przez około dziesięć lat i prze-
prowadzali z nimi wywiady co dwa lata. Podczas
każdego z wywiadów jedna trzecia dorosłych,
którzy rzucili palenie, potwierdzała powrót do
nałogu, a odsetek nawrotów u osób stosujących
produkty zastępcze był niemal taki sam, jak u osób,
które przestały palić z własnej woli.

Leki: skuteczne, ale z wieloma

nieznanymi skutkami ubocznymi

W przypadku niepowodzenia w rzuceniu palenia
lekarz może przepisać leki, które są wydawane na
receptę. Do najpopularniejszych należą wareni-
klina (Champix – częściowy agonista receptorów
nikotynowych) lub bupropion (Zyban , Wellbutrin
XR – lek przeciwdepresyjny). Dostępne są inne
leki, takie jak cytyzyna (Tabex, Desmoxan), leki
przeciwlękowe, leki przeciwdepresyjne (selek-
tywne inhibitory serotoniny, inhibitory mono-
aminooksydazy), agoniści opioidów, klonidyna
czy mekamylamina.

Niedawny przegląd literatury przeprowadzony
przez ten sam zespół organizacji Cochrane ujaw-
nił, że bupropion zwiększa szanse na rzucenie
palenia o 80% w porównaniu z placebo. Jednak
ma on wiele szkodliwych skutków ubocznych,
takich jak bezsenność (30–40% pacjentów), su-
chość w ustach i mdłości. Podczas stosowania
tego leku występuje również niewielkie ryzyko
napadów padaczkowych.

Ci sami badacze stwierdzili, że przyjmowanie
warenikliny zwiększa szansę na sukces trzy razy
względem placebo, co oznacza, że jest ona sku-

NOWE METODY LECZENIA NATURALNEGO POTWIERDZONE NAUKOWO

www.DossierNaturalnychTerapii.pl

3

teczniejsza od bupropionu. Głównym działaniem
niepożądanym są mdłości. Należy też brać pod
uwagę kwestie związane z bezpieczeństwem sto-
sowania tego leku

1, 2

.

Papierosy elektroniczne: za

wcześnie, aby cokolwiek stwierdzić

Podczas niektórych badań przeprowadzanych
na niewielkich próbach porównywano papierosy
elektroniczne i produkty zastępcze (plastry). Na
przykład w 2013 roku w Nowej Zelandii prowa-
dzono badanie z udziałem 657 palaczy, którzy
chcieli rzucić palenie.

Przez trzy miesiące 289 z nich paliło papierosy
elektroniczne, 295 nosiło plastry, a 73 paliło pa-
pierosy elektroniczne z placebo (bez nikotyny).
Naukowcy kontrolowali następnie uczestników
przez trzy kolejne miesiące. Wyniki: 7,3% osób
z grupy palącej elektroniczne papierosy rzuciło
palenie, w porównaniu z 5,8% osób z grupy sto-
sującej plastry i 4,1% z grupy palącej e-papierosy
z placebo. Różnice pomiędzy grupami nie są zna-
czące pod względem statystycznym, co oznacza, że
każda grupa miała takie same szanse powodzenia.
Mimo tego autorzy badania zauważyli, że w grupie
osób palących papierosy elektroniczne ci, którzy
nie rzucili palenia, zaczęli palić mniej.

Przy obecnym stanie wiedzy uważam, że trudno
jest zalecać stosowanie papierosów elektronicz-
nych jako środka pozwalającego rzucić palenie
lub zmniejszyć liczbę wypalanych papierosów,
ponieważ nie wiemy jeszcze, czy są skuteczne
i bezpieczne. Substancje w nich zawarte mogą być
bezpieczniejsze niż te w tytoniu, jednak nie wiemy,
co dzieje się w organizmie po ich wdychaniu.

W sprawozdaniu GIS nie wymieniono środków
dietetycznych, których możesz użyć, aby przestać
palić. Aby lepiej zrozumieć ich działanie, muszę
opowiedzieć co nieco o uzależnieniu oraz che-
micznych nośnikach informacji w mózgu, zwa-
nych neuroprzekaźnikami.

Biologia uzależnienia

Neuroprzekaźniki to substancje chemiczne słu-
żące do przekazywania sygnałów przez układ
nerwowy. Są one istotne dla naszego zdrowia,
ponieważ to właśnie one pomagają mózgowi po-
rozumiewać się z resztą naszego organizmu. Bez
nich nie kurczyłyby się mięśnie (świadomie lub
nie), nie moglibyśmy oddychać, nasze gruczoły nie
produkowałyby hormonów. Bez nich nie bylibyśmy
w stanie widzieć, myśleć, rozumieć, pamiętać,
odczuwać radość lub smutek.

Rolę neuroprzekaźników w mózgu pełni wiele
substancji. Niektóre z nich są składnikami naszej
codziennej diety. Przechodzą przez barierę krew-
-mózg i są wychwytywane przez neurony. Tak
dzieje się na przykład z kwasem glutaminowym
czy glicyną – dwoma aminokwasami tworzącymi
białka. Są one doskonałą ilustracją powiedzenia
„jesteś tym, co jesz”.

Inne neuroprzekaźniki, takie jak acetylocholina,
dopamina czy serotonina, mają nieco bardziej
złożoną budowę, a mózg musi połączyć kilka skład-
ników, aby je wytworzyć. Potrzebne są także inne
substancje, takie jak minerały i witaminy, dzięki
którym zachodzą prawidłowe reakcje chemiczne.

Te bardziej złożone neuroprzekaźniki są wytwa-
rzane bezpośrednio przez neurony, a następnie
przechowywane w pęcherzykach synaptycznych.

1. Cahill K, Stevens S, Perera R et al. Pharmacological interventions for smoking cessation: an overview and network meta-analysis.

Cochrane Database Syst Rev. 2013 May 31;5:CD009329.

2. http://www.aotm.gov.pl/www/assets/files/Rada/stanowisko_RK_4_2_18_2009_wareniklina_Champix.pdf.

NOWE METODY LECZENIA NATURALNEGO POTWIERDZONE NAUKOWO

4

www.DossierNaturalnychTerapii.pl

Dopamina: nagroda, która prowadzi

do uzależnienia

Dopamina to neuroprzekaźnik syntetyzowany
przez niektóre komórki nerwowe z tyrozyny lub
fenyloalaniny, dwóch aminokwasów (składników
spożywanych białek). Ma ona wpływ na ruch
mięśni, wzrost tkanek oraz działanie układu od-
pornościowego. Bierze też udział w wydzielaniu
hormonu wzrostu. Dopaminergiczne sieci neuro-
nowe w mózgu są ściśle powiązane z zachowaniem,
takim jak: czujność, poszukiwanie przyjemności
oraz aktywne unikanie kary (ucieczka lub walka).

Zmiany w sieciach dopaminergicznych u zwie-
rząt powodują brak zainteresowania bodźcami
zewnętrznymi i niechęć do zachowań poszuki-
wawczych. Z kolei umieszczenie elektrod w miej-
scach dopaminergicznych i pozwolenie zwierzęciu
na autostymulację poprzez impuls elektryczny
powoduje na przykład u świnek morskich takie
zadowolenie i podekscytowanie, że zapominają
o jedzeniu. Układ dopaminergiczny jest pobudza-
ny poprzez czynności czy produkty wywołujące
uczucie przyjemności, takie jak heroina, kokaina
czy seks. I oczywiście tytoń. W rzeczywistości
uzależnienie od tytoniu polega głównie na dzia-
łaniu dopaminy w ramach mechanizmu, który
opiszę dalej. Najlepsze dla rzucenia palenia byłoby
chwilowe obniżenie poziomu dopaminy w mózgu.
Dokonano tego w ramach eksperymentów.

Podczas prowadzonego niedawno badania po-
dawano rano ochotnikom napój bez zawartości
tyrozyny i fenyloalaniny, wywołując niedobór
dopaminy; inna grupa otrzymywała napój z tymi
substancjami. Napój bez tyrozyny/fenyloalaniny
spowodował zmniejszenie liczby wypalanych
papierosów

3

. Badanie to potwierdziło, że dopa-

mina jest jednym z czynników prowadzących do
uzależnienia od tytoniu.

Jednak w rzeczywistości niedobór dopaminy – któ-
ry mógłby prowadzić do rzucenia palenia – nie jest
praktyczny ani pożądany (np. efektem niedoboru
dopaminy jest choroba Parkinsona). Na szczęście
możesz działać w inny sposób.

Dźwignia acetylocholiny

Acetylocholina to jedyny ważny neuroprzekaźnik,
który nie jest wytwarzany z aminokwasów. Jest
syntetyzowana z substancji zawartej w pożywie-
niu, choliny, oraz czynnej postaci witaminy B5.

Acetylocholina jest neuroprzekaźnikiem wszech-
stronnym – bierze udział w kontrolowaniu ruchów
i tętna, a także wielu funkcji fizjologicznych. Jest
również potrzebna w procesie zapamiętywania.

Nikotyna ma zdolność do wiązania się z tymi
receptorami w mózgu, które zazwyczaj wiążą
się z acetylocholiną. Są to receptory nikotynowe
beta 2.

Nikotyna nie tylko się z nimi wiąże. Im więcej
palisz, tym więcej nikotyny trafia do mózgu, który
wytwarza więcej receptorów nikotynowych beta
2, aby poradzić sobie z tym nadmiarem.

Uważa się, że taka aktywacja modyfikuje przekazy-
wanie informacji między neuronami w mózgu i ma
wpływ na funkcje ośrodków nagrody. Nikotyna
wiąże się głównie z receptorami znajdującymi się
w neuronach dopaminergicznych – tych, które
syntetyzują dopaminę, co z kolei prowadzi do
uwalniania dopaminy i wspomnianych powy-
żej skutków.

3. Venugopalan VV, Casey KF, O’Hara C et al. Acute phenylalanine/tyrosine depletion reduces motivation to smoke cigarettes across

stages of addiction. Neuropsychopharmacology. 2011 Nov;36(12):2469-76.

NOWE METODY LECZENIA NATURALNEGO POTWIERDZONE NAUKOWO

www.DossierNaturalnychTerapii.pl

5

Tak więc aktywacja receptorów nikotynowych
beta 2 jest najprawdopodobniej punktem wyj-
ściowym dla uzależnienia od tytoniu, ponieważ
dopamina jest neuroprzekaźnikiem nagrody. Kiedy
przestajesz palić, zwiększona liczba receptorów
w mózgu nie otrzymuje już dziennej dawki niko-
tyny i odczuwasz głód nikotynowy.

Wiedząc o tym, myślę, że możemy zaproponować
Tobie i każdej osobie rzucającej palenie suplemen-
tację choliny, co pozwoli zrekompensować brak
nikotyny w mózgu. Wiadomo, że cholina dostar-
czana z pożywieniem jest wykorzystywana przez
mózg. Wiemy również, że poziom choliny w mózgu
palaczy jest niższy niż w przypadku niepalących.

Czego nie wiemy? Czy cholina może pomóc rzucić
palenie – nie przeprowadzono jak dotąd takie-
go eksperymentu.

Cholina w pożywieniu dostarczana jest pod posta-
cią czystej choliny lub fosfatydylocholiny:





Cholina znajduje się w wątrobie, soi, kalafiorach
i kapuście.





Fosfatydylocholina, która wchodzi w skład nie-
mal wszystkich błon komórkowych, znajduje się
w jajach, wątrobie, soi i orzeszkach ziemnych.

Możesz także stosować suplementy choliny, fos-
fatydylocholiny lub lecytyny.

Fosfatydylocholina składa się z choliny, cząsteczki
kwasu fosforowego i alkoholu (glicerolu), zwią-
zanych z dwoma kwasami tłuszczowymi. Jeden
z nich jest zazwyczaj nasycony (kwas palmitynowy
lub stearynowy), a drugi – nienasycony (kwas
oleinowy, linolowy lub alfa-linolowy).

Lecytyna dostępna w handlu nie składa się tylko
z fosfatydylocholiny. Jest mieszanką fosfolipi-
dów, z których fosfatydylocholina stanowi jedynie
10–20%. Inne składniki lecytyny dostępnej w han-
dlu to mio-inozytol, etanoloamina i seryna.

Dawki są różne, ale możesz na przykład zażywać
500–1000 mg choliny lub fosfatydylocholiny dzien-
nie (od 5 do 10 g lecytyny) podczas pierwszego
etapu rzucania palenia, a następnie stopniowo
zmniejszać dawkę, aby obniżyć liczbę recepto-
rów nikotynowych beta 2

4

. Podkreślam fakt, że

skuteczności tej kuracji nie oceniano w żadnym
badaniu, ale ponieważ nie stanowi zagrożenia dla
zdrowia, możesz jej spróbować.

GABA o działaniu relaksującym

GABA (kwas γ-aminomasłowy) jest syntetyzo-
wany z udziałem kwasu glutaminowego. Jest to
najczęściej występujący w mózgu neuroprzekaźnik.
GABA jest również inhibitorem, czyli ogranicza
przekazywanie sygnałów w układzie nerwowym.
Bez niego neurony dosłownie by pękły, przeka-
zując sygnały z coraz większą prędkością, aż do

4. Gahring LC, Vasquez-Opazo GA, Rogers SW. Choline promotes nicotinic receptor alpha4 + beta2 up-regulation. J Biol Chem. 2010

Jun 25;285(26):19793-801.

NOWE METODY LECZENIA NATURALNEGO POTWIERDZONE NAUKOWO

6

www.DossierNaturalnychTerapii.pl

wyczerpania układu nerwowego. GABA pozwala
je kontrolować.

GABA pozwala zachować spokój i relaksuje, zmniej-
sza napięcie mięśni, zwalnia częstość bicia serca,
łagodzi napady padaczkowe i skurcze mięśni.
Przede wszystkim wiemy, że odgrywa on kluczową
rolę w kontrolowaniu lęku (który jest rodzajem
paniki „elektrycznej”).

Ostatnie badania wykazały wyraźny związek
między GABA a uzależnieniem od nikotyny. Pod-
czas tego prowadzonego z udziałem ochotników
badania stwierdzono, że wysoki poziom GABA
w mózgu prawdopodobnie zmniejsza przyjemność
odczuwaną z palenia pod względem czasu trwania
i intensywności.

GABA możesz kupić pod postacią suplementów, ale
niestety stosowany w tej postaci nie spowoduje
zwiększenia jego poziomu w mózgu. Dzieje się tak
prawdopodobnie dlatego, że nie przechodzi on
przez barierę krew-mózg, która nadzoruje prze-
dostawanie się substancji do ośrodkowego układu
nerwowego (GABA w tej postaci jest przechwyty-
wany przez obwodowy układ nerwowy i może,
według wyników niektórych badań, wspomagać
kontrolowanie tętniczego ciśnienia krwi).

Najlepszym sposobem na zwiększenie poziomu
GABA w mózgu jest więc zażywanie substancji
występującej naturalnie w herbacie, L-teaniny.
Zwykle stosuje się dawki w wysokości od 100 do
200 mg/dobę.

Serotonina:

wspaniały inhibitor

Serotonina jest syntetyzowana przez niektóre
neurony z aminokwasu zwanego tryptofanem,
który w nieznacznym zakresie wchodzi w skład
białek dostarczanych z pożywieniem. Odgrywa
ona ważną rolę w krzepnięciu krwi, zasypianiu

i podatności na migreny. Mózg używa jej również
do wytwarzania znanego i ważnego dla zdrowia
hormonu, melatoniny.

W mózgu serotonina wpływa na czynność innych
neuronów, blokując ich działanie i częstotliwość
wysyłania sygnałów. Neurony serotoninergiczne
w prążkowiu blokują czynność neuronów dopa-
minergicznych. Serotonina służy do blokowania
czynności wielu obszarów w mózgu – jej niedobór
powoduje „brak inhibicji” w tych samych obszarach.
Nieprawidłowo niski poziom serotoniny u ludzi
zazwyczaj wywołuje impulsywne, agresywne czy
gwałtowne zachowania.

Nałogowi palacze po rzuceniu palenia przechodzą
często przez okres depresji, która może utrud-
niać odwyk.

Kanadyjscy naukowcy odkryli, że rzucenie palenia
powoduje zwiększenie w mózgu poziomu enzymu
MAO-A, który niszczy serotoninę. Tak może się
dziać przede wszystkim u osób palących ponad 25
papierosów dziennie. Jednak nawet u osób palących
mniej poziom serotoniny w mózgu zmniejsza się,
co wykazały sekcje zwłok palaczy.

Istnieje więc dobry powód ku temu, aby zwięk-
szać poziom serotoniny u byłych palaczy. Można

NOWE METODY LECZENIA NATURALNEGO POTWIERDZONE NAUKOWO

www.DossierNaturalnychTerapii.pl

7

w tym celu zażywać suplementy L-tryptofanu lub
jego metabolitu, 5-hydroksytryptofanu (5-HTP).
Zazwyczaj stosowana dawka wynosi od 500 do
1000 mg tryptofanu na dobę i od 50 do 100 mg
5-HTP (między posiłkami).

Podczas badań na zwierzętach naukowcy przez
tydzień podawali szczurom nikotynę. Następnego
dnia po zakończeniu eksperymentu zaobserwowali
klasyczne objawy odstawienia. Zbadali więc na-
stępnie wpływ zastrzyków z 5-HTP. Metabolit ten
w znaczący sposób zmniejszył objawy odstawienia.

Prowadzone z udziałem palaczy badania wykazały,
że stosowanie suplementów tryptofanu sprzyja
rzucaniu palenia i zmniejsza objawy odstawienia
w porównaniu do osób otrzymujących placebo

5

.

Jednak obecność nikotyny może zaburzać prze-
kształcanie tryptofanu w serotoninę, dlatego też
tryptofan powinieneś stosować dopiero po pew-
nym czasie od rzucenia palenia.

Z kolei 5-HTP jest przekształcany w serotoninę
nawet w obecności nikotyny. Możesz go więc sto-
sować od samego początku lub podczas stosowa-
nia plastrów z nikotyną. Tryptofan i 5-HTP mogą
być także przydatne w zapobieganiu przybierania
na wadze, które zazwyczaj towarzyszy rzuca-
niu palenia.

Jak uniknąć nadwagi

po rzuceniu palenia?

Szczerze mówiąc, nie wiadomo, dlaczego po rzuce-
niu palenia tyjemy. Istnieje bardzo wiele hipotez
dotyczących tego zjawiska.

Liczne badania (ale nie wszystkie) wykazały, że
u byłych palaczy podstawowa przemiana materii
(liczba kalorii spalanych w spoczynku) spowalnia

po rzuceniu palenia („dochodzi” około 100 kalorii
dziennie). Zmniejsza się także aktywność fizyczna,
a zwiększa aktywność lipaz (enzymów wspoma-
gających metabolizm tłuszczów). Ponadto zmianie
podlega wiele substancji, które regulują apetyt
(neuropeptyd Y, leptyna, oreksyny).

Wszystkie te zaburzenia zwykle ustają około sześć
miesięcy po rzuceniu palenia.

Wydaje się też, że większość byłych palaczy dzien-
nie zjada średnio 250 do 300 kalorii (kcal) więcej
niż wtedy, kiedy palili. Kalorie te zazwyczaj po-
chodzą z pożywienia zawierającego dużo cukru
– i wiemy dlaczego.

Mój przyjaciel Richard Wurtman, naukowiec
z Massachusetts Institute of Technology (MIT,
Cambridge) wykazał, że posiłki zawierające dużo
węglowodanów (cukrów) zwiększają poziom sero-
toniny. Efekt ten widać szczególnie dobrze w przy-
padku cukrów spożywanych między posiłkami,
takich jak słodycze.

Ponieważ serotonina przyczynia się do naszego
dobrego samopoczucia, Richard i jego żona Judith,
również naukowiec z MIT, sformułowali założe-
nie, że w chwilach stresu lub lęku stosujemy – jak
„leki” – potrawy słodkie (słodycze), słodko-tłuste
(czekolada, ciastka) oraz szybko trawioną skrobię
(chleb, czipsy), ponieważ podnoszą one poziom
serotoniny, pocieszając nas i uspokajając. W ramach
wielu badań wykazano zresztą, że węglowodany
zmniejszają stres u wrażliwych osób.

Oczywiście chęć na słodycze utrudnia kontrolowa-
nie masy ciała, ponieważ niespalone (ćwiczeniami)
cukry są skutecznie przekształcane na tkankę
tłuszczową. Dlatego właśnie kobiety zestresowane,
cierpiące na zespół napięcia przedmiesiączkowego

5. Bowen DJ, Spring B, Fox E. Tryptophan and high-carbohydrate diets as adjuncts to smoking cessation therapy. J Behav Med. 1991

Apr;14(2):97-110.

NOWE METODY LECZENIA NATURALNEGO POTWIERDZONE NAUKOWO

8

www.DossierNaturalnychTerapii.pl

lub sezonowe zaburzenia afektywne (depresję
zimową) oraz osoby rzucające palenie przybierają
na wadze.

Lekarze czasami przepisują osobom rzucającym
palenie leki sztucznie podnoszące poziom krążącej
serotoniny, czyli na przykład przeciwdepresyjny
Prozac (inhibitory wychwytu zwrotnego seroto-
niny). Niestety mogą one wywoływać poważne
skutki uboczne.

Najlepiej jest jeść więcej produktów i suplementów
wspomagających syntezę serotoniny. Są to złożone
węglowodany o niskim indeksie glikemicznym,
o których często wspominam, jedzenie zawierające
duże ilości prekursorów serotoniny oraz takie,
które wspomaga wykorzystywanie serotoniny
przez komórki nerwowe. Są to także suplementy
diety: tryptofan i 5-hydroksytryptofan (5-HTP).

Mądrze jest zastąpić potrawy o wysokim indeksie
glikemicznym (słodycze, białe pieczywo, ciasta)
potrawami o średnim lub niskim indeksie glike-
micznym, takimi jak warzywa, większość owoców,
nasiona oleiste, rośliny strączkowe i pełnoziarniste
produkty zbożowe.

Powinieneś także włączyć do diety produkty na-
turalnie bogate w prekursory serotoniny: jajka,
mięso (w tym indyk), ryby, soję, pomidory, bakła-
żany, awokado, pieczywo pełnoziarniste, banany,
daktyle, orzechy, śliwki.

Ponadto kwasy tłuszczowe omega-3 wspomagają
działanie serotoniny na poziomie komórkowym.
Możesz je znaleźć w orzechach włoskich, nasionach
lnu i chia, oleju rzepakowym, oleju z lnianki, tłu-
stych rybach (w makreli, sardynkach, śledziach,
łososiu – gotowanych na parze, w woreczkach
lub marynowanych).

Niezbędne terapie

poznawczo-behawioralne

Skuteczność terapii behawioralnych została po-
twierdzona licznymi badaniami. To właśnie one
mogą rzeczywiście doprowadzić do trwałego
rzucenia palenia.

Terapie poznawczo-behawioralne są oparte o na-
ukowe badania zachowań ludzkich. Nie zakładają
one, że uzależnienie od tytoniu jest chorobą prze-
wlekłą. Uzależnienie jest postrzegane jako nabyte
zachowanie, a celem terapii poznawczo-behawio-
ralnych jest zastąpienie zachowań związanych
z uzależnieniem od tytoniu nowymi zachowaniami.
Jednym z najsilniejszych czynników hamujących
proces rzucania palenia jest stres.

Palacze często uważają, że palenie pomaga im
się zrelaksować, jednak w rzeczywistości jest
odwrotnie: nikotyna zwiększa poziom stresu.

W ramach badania opublikowanego na łamach
czasopisma medycznego „Addiction” wykazano,
że rzucenie palenia przekłada się na zmniejsze-
nie poziomu stresu. Palacze uczą się radzić sobie
ze stresem i unikać negatywnych myśli, prze-
zwyciężać lęk, zapobiegać zaburzeniom nastroju
i odżywiania.

Wśród najczęściej stosowanych technik poznaw-
czo-behawioralnych znajdują się medytacja i kon-
trola rytmu pracy serca.

Kontrola rytmu pracy serca to codzienne ćwi-
czenia oddechowe przynoszące wiele korzyści,
z których najważniejszą jest regulacja autonomicz-
nego układu nerwowego, prawdziwego ośrodka
regulacji wszystkich zautomatyzowanych funkcji
naszego życia.

NOWE METODY LECZENIA NATURALNEGO POTWIERDZONE NAUKOWO

www.DossierNaturalnychTerapii.pl

9

Skuteczność kontroli

rytmu pracy serca

David O’Hare, lekarz i psychoterapeuta behawio-
ralny, jest jednym z wiodących ekspertów w dzie-
dzinie kontroli rytmu pracy serca. Nauczył jej setki
lekarzy z instytutu Davida Servana-Schreibera.

Kontrola rytmu pracy serca to proste ćwiczenia
rytmicznego oddychania. David zaproponował
więc metodę, która łączy oddychanie związa-
ne z kontrolą rytmu pracy serca ze stopniowym
ograniczaniem odruchu sięgania po papierosa.

Kontrola rytmu pracy serca jest niezwykle prosta:
wystarczy oddychać sześć razy (sześć wdechów/
sześć wydechów) na minutę w ciągu trzech do
pięciu minut.

Maksymalną kontrolę rytmu pracy serca uzyskasz
po osiągnięciu sześciu cykli oddechowych na mi-
nutę. Jest to stała fizjologiczna, znana od dłuższego
czasu. Ćwicz oddychanie w tempie sześciu cykli
na minutę, czyli sześciu wdechów i wydechów na
minutę: wdychaj powietrze przez pięć sekund i wy-
dychaj przez pięć sekund – powtarzaj sześć razy.





Weź powoli głęboki oddech przez nos (wdychaj
powietrze pięć sekund) i oddychaj
brzuchem (pozwalając mu się
napełnić).





Wydychaj powoli powie-
trze przez usta – przez
pięć sekund – również
oddychając brzu-
chem.





Powtarzaj to ćwiczenie od 18 do 30 razy
(sześć oddechów na minutę przez trzy do
pięciu minut).

W uzależnieniu od palenia ważną rolę odgrywa
rytm oddychania. Zaciąganie się papierosem pa-
lacze utożsamiają z uspokajaniem się. To właśnie
dzięki treningowi oddechowemu mogą uwolnić
się od uzależnienia.

Czterostopniowa metoda Davida opiera się na
trzech podstawowych założeniach:





Nie możesz zmienić raz zaprogramowanego
zachowania. Palacze wiedzą, jak przestać pa-
lić – robią to po każdym zgaszeniu papierosa.
Celem więc jest przeprogramowanie przed
zapaleniem kolejnego papierosa. Metoda ta ma
na celu zmianę sekwencji bodziec-gest poprzez
wstawienie fizjologicznego filtra: oddychania
zgodnie z kontrolą rytmu pracy serca.





Nikotyna jest „neuroprzekaźnikiem”; naśla-
duje ona i zastępuje kluczowe neuroprzekaź-
niki fizjologiczne, zafałszowując komunikaty
dotyczące przyjemności, nagrody i spokoju.
Zwiększa też stres fizjologiczny, który tyko ona
jest w stanie zaspokoić. Kontrola rytmu pracy
serca wpływa na modulację osłabionych neu-

roprzekaźników i dzięki niej możesz łagodnie

i stopniowo je zastąpić.





Metoda ta jest automatyczna,

przebiega z udziałem znanych zjawisk

fizjologicznych i psychicznych, a świa-

domość bierze jedynie udział w decy-

zji dotyczącej prowadzenia ćwiczeń

10

www.DossierNaturalnychTerapii.pl

NOWE METODY LECZENIA NATURALNEGO POTWIERDZONE NAUKOWO

oddechowych i ich wykonywania. Dopiero
w czwartym etapie pojawia się chęć rzu-
cenia palenia – i tylko wtedy, jeśli nie było
wyniku po poprzednich etapach.

Metoda ta wyjaśnia wszystkie niezbędne kwe-
stie fizjologiczne, neurologiczne, psycholo-
giczne i dotyczące uzależnienia od nikotyny.

Przeprowadza się również cztery proste kwe-
stionariusze.

Celem kontroli rytmu pracy serca jest szybkie
rzucenie palenia. Metodę tę możesz stosować
niezależnie lub w połączeniu z klasyczny-
mi metodami.

Dodatkowo metoda Davida ma wiele dodat-
kowych zalet – pozwala kontrolować masę
ciała, co jest bardzo ważne dla byłych palaczy,
a także mieć pod kontrolą drażliwość i zespół
odstawienia.

Wpływ na stres i regulację czynności auto-
matycznych odczuwasz po mniej niż dwóch
tygodniach. Stopniowe zmniejszenie liczby
papierosów następuje bez frustracji w ciągu
kilku kolejnych tygodni i jest trwałe, ponieważ
pojawia się chęć niepalenia.

Coraz więcej osób rzuca palenie i nie rozwija
się przed nimi czerwonego dywanu. Stwierdze-
nie, że jest się byłym palaczem, to sama przy-
jemność. Bycie byłym palaczem nie oznacza
nieodwracalności ani pasywności – aktywnie
decydujesz o zaprzestaniu palenia, co jest Twoją
siłą i zasługą!

Na zdrowie!

Dossier Naturalnych Terapii – Nowe metody

leczenia naturalnego potwierdzone naukowo

– raport specjalny

Autor: Thierry Souccar

Redakcja: Jean-Marc Dupuis

Konsultacja merytoryczna wydania polskiego:

dr n. med. Małgorzata Sawicka

Konsultacja farmaceutyczna:

mgr farm. Marcin Adamski

Redakcja wydania polskiego:

Małgorzata Latawiec-Jóźwiak

DTP: Kreatywne Media

Poczta Zdrowia sp. z o.o.

Kontakt: [e-mail]

Adres: ul. Ogrodowa 31 lok. 19, 15-027 Białystok

NIP: 542-322-92-15

KRS: 0000445450 – Sąd Rejonowy w Białymstoku,

XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego.

Kapitał zakładowy: 10 000 zł

Dossier Naturalnych Terapii jest chroniony prawem autor-

skim. Przedruk bez zgody wydawcy jest zabroniony, z wy-

jątkiem cytowania publikacji z powołaniem się na źródło.

Informacje zawarte w Dossier Naturalnych Terapii są publi-

kowane w celu informacyjnym i nie mogą być traktowane

jako indywidualne porady lecznicze. Zalecamy, aby przed

rozpoczęciem jakiejkolwiek kuracji skonsultować się z leka-

rzem lub terapeutą. Wydawca nie ma intencji wchodzenia ze

swoimi Czytelnikami w relację lekarz – pacjent. Wydawca nie

odpowiada za niezawodność, skuteczność ani za poprawne

korzystanie z informacji zawartych w Dossier Naturalnych Te-

rapii, ani za problemy zdrowotne, które mogą wystąpić na

skutek omawianych terapii. Poczta Zdrowia – wydawca Do-

ssier Naturalnych Terapii – nie jest powiązana w jakikolwiek

sposób z producentami preparatów, których nazwy są wy-

mieniane w treści numeru.

NOWE METODY LECZENIA NATURALNEGO POTWIERDZONE NAUKOWO

www.DossierNaturalnychTerapii.pl

11

Składnik

aktywny

Nazwa

preparatu

Producent/

Podmiot

odpowiedzialny

Skład

Opakowanie

i średnia cena

Dawkowanie

wg producenta

Plastry

z nikotyną

NiQuitin

przeźroczysty*

GlaxoSmithKline

Consumer

Nicotinum – 21 mg/24 godz. (114 mg)

Nicotinum – 14 mg/24 godz. (78 mg)

Nicotinum – 7 mg/24 godz. (36 mg)

7 plastrów – 65 zł

1 plaster na dobę

Nicorette Invisipatch* McNeil AB

McNeil AB Nicotinum – 25 mg/16 godz.

(39,37 mg)

Nicotinum – 10 mg/16 godz. (15,75 mg)

7 plastrów – 65 zł

1 plaster na dobę

Nicopatch*

Pierre Fabre

Médicament

Nicotinum – 21 mg/24 godz. (114 mg)

Nicotinum – 14 mg/24 godz. (78 mg)

Nicotinum – 7 mg/24 godz. (36 mg)

7 plastrów – 65 zł

1 plaster na dobę

Formy doustne

z nikotyną

Nicorette Icy White

Gum*

McNeil AB

Nicotinum – 2 mg lub 4 mg

105 gum do żucia – 95 zł od 8 do 12 gum na

dobę

Nicorette FreshFruit

Gum*

McNeil AB

Nicotinum – 2 mg lub 4 mg

105 gum – 95 zł

od 8 do 12 gum na

dobę

Nicopass*

Pierre Fabre

Médicament

Nicotinum – 1,5 mg lub 2,5 mg, smak

miętowy lub lukrecjowo-miętowy

96 pastylek – 50 zł

od 8 do 12

pastylek na dobę

Niccorex Mint*

U.S. Pharmacia

Nicotinum – 2 mg lub 4 mg

24 gumy do żucia – 20 zł od 8 do 12 gum na

dobę

Niccorex Lemon*

U.S. Pharmacia

Nicotinum – 2 mg lub 4 mg

24 gumy do żucia – 20 zł od 8 do 12 gum na

dobę

Postacie

wziewne

z nikotyną

Nicorette Inhaler*

McNeil AB

Nicotinum – 10 mg

42 wkłady do inhalacji

– 95 zł

od 6 do 12

wkładów na dobę

Cytyzyna

Desmoxan

Aflofarm

Cytyzyna – 1,5 mg

100 tabl. – 60 zł

wg schematu

Tabex

Sopharma

Cytyzyna – 1,5 mg

100 tabl. – 60 zł

wg schematu

Wareniklina

Champix**

Pfizer

Wareniklina – 0,5 mg + 1 mg

11+14 tabl. – 200 zł

wg wskazań

lekarza

Champix**

Pfizer

Wareniklina – 1 mg

28 tabl. – 200 zł

wg wskazań

lekarza

Bupropion

Zyban**

GlaxoSmithKline

Bupropion – 150 mg

30 tabl. – 200 zł

60 tabl. – 390 zł

wg wskazań

lekarza

Omega-3

Omega-3

Naturell

Olej z ryb 500 mg, w tym: EPA – kwas

eikozapentaenowy – 90 mg (18%),

DHA – kwas dokozaheksaenowy – 60 mg

(12%), inne kwasy tłuszczowe z rodziny

omega-3 – 25 mg (5%)

120 kaps. – 18 zł

dorośli 5 kapsułek

dziennie

Omega-3 1000

Naturell

Olej z ryb 1000 mg, w tym: EPA – kwas

eikozapentaenowy – 180 mg (18%), DHA

– kwas dokozaheksaenowy – 120 mg

(12%), inne kwasy tłuszczowe z rodziny

omega-3 – 50 mg (5%)

60 kaps. – 32 zł

dorośli 3 kapsułki

dziennie

Gold Omega-3

Olimp Labs

Olej rybi (65% kwasów tłuszczowych

omega-3) 1000 mg, w tym: EPA – kwas

eikozapentaenowy – 330 mg (33%), DHA

– kwas dokozaheksaenowy – 220 mg

(22%), inne kwasy tłuszczowe z rodziny

omega-3 – 100 mg (10%), wit. E – 12 mg

60 kaps. – 13 zł

1 kaps. dziennie

Wybrane preparaty dostępne w aptekach:

NOWE METODY LECZENIA NATURALNEGO POTWIERDZONE NAUKOWO

12

www.DossierNaturalnychTerapii.pl

* Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych

i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą,
gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.

Podane dawkowanie dotyczy osób dorosłych i powinno być skonsultowane z lekarzem. Poczta Zdrowia nie jest powiązana
w jakikolwiek sposób z producentami preparatów wymienionych w zestawieniu.

Olekardin Omega

3, 6, 9

Capsulgel

Ploermel

1 kapsułka 503 mg zawiera: olej rybi,

oliwę z oliwek Virgin olive oil, wit. E

60 kaps. – 27 zł

2 kaps. dziennie

Omega-3-6-9

Walmark

Omega-3 – nienasycone kwasy

tłuszczowe: EPA 18% i DHA 12%

– 166,7 mg, olej lniany – 166,7 mg,

olej z ogórecznika 20% GLA – 166,7 mg

30 kaps. – 10 zł

60 kaps. – 17 zł

1 kaps. dziennie

L-Tryptofan

Szafraceum

Lekam

Ekstrakt z szafranu – 30 mg, inozytol

– 100 mg, L-tryptofan – 50 mg, ekstrakt

z żeń-szenia – 50 mg, witamina B6

– 1,3 mg, witamina B2 – 1,3 mg,

witamina B12 – 2,5 mcg, kwas foliowy

– 200 mcg,

30 tabl. – 26 zł

1 tabl. dziennie

Valerin Sen

Aflofarm

Wyciąg z ziela melisy – 50 mg,

wyciąg z szyszek chmielu – 50 mg,

L-teanina – 60 mg, L-tryptofan – 50 mg,

kwas gamma-aminomasłowy – 25 mg,

witamina B6 – 0,7 mg, magnez – 56 mg

20 tabl. – 13 zł

1–2 tabl. przed

snem

Plusssz Amino

Polski Lek

Tryptofan – 20,7 mg, kompleks witamin,

aminokwasów i mikroelementów

30 tabl. – 16 zł

1 tabl. dziennie

Tonaxinum Forte

Novascon

Pharmaceuticals

L-teanina z zielonej herbaty – 300 mg,

L-tryptofan – 100 mg, ekstrakt z szyszek

chmielu – 100 mg, ekstrakt z korzenia

goryczki żółtej – 50 mg, ekstrakt z melona

– 10 mg

30 tabl. – 22 zł 60 tabl.

– 28 zł

1 tabl. dziennie

Tonisol

Naturell

L-tryptofan – 100 mg, inozytol – 100 mg,

niacyna 8 mg, wit. B6 – 0,7 mg

50 tabl. – 21 zł

1–2 tabletki

dziennie

Swanson 5-HTP

Swanson

L-5-hydroxytryptofan – 100 mg

60 kaps. – 90 zł

od 2 do 10 kaps.

dziennie

Cholina

Hepacholina

Naturell

Cholina – 75 mg, niacyna – 6 mg, kwas

pantotenowy – 2 mg, wit. B6 – 0,7 mg,

wit. B2 – 0,5 mg, wit. B1 – 0,5 mg

60 tabl. – 12 zł

1–3 tabl. dziennie

Proliver

Aflofarm

L-asparginian L-ornityny – 600 mg,

cholina – 120 mg, wyciąg z zielonej

herbaty – 100 mg, wyciąg z ziela

karczocha – 150 mg, wyciąg z korzenia

cykorii – 69 mg

30 tabl. – 12 zł

do 6 tabl. dziennie

Lecytyna

Olimp Gold-Lecytyna

1200

Olimp Labs

Lecytyna sojowa – 1200 mg

60 kaps. – 18 zł

1 kaps. dziennie

Doppelherz Aktiv

Lecytyna + Vit. B

Queisser

Lecytyna – 500 mg, wit. B1 – 1,1 mg,

wit. B2 – 1,4 mg, wit. B3 - 16 mg,

wit. B6 – 1,4 mg, wit. B9 – 200 µg,

wit. B12 – 2,5 µg, wit. E – 12 mg

30 kaps. – 14 zł

1 kaps. dziennie

Lecytyna 1200 mg

Apteo

Synoptis Pharma

Lecytyna sojowa – 1200 mg

40 kaps. – 14 zł

1 kaps. dziennie

Składnik

aktywny

Nazwa

preparatu

Producent/

Podmiot

odpowiedzialny

Skład

Opakowanie

i średnia cena

Dawkowanie

wg producenta