Postrzeganie problemu niedożywienia
dzieci w Polsce przez pracowników szkół i
ośrodków pomocy społecznej
raport z badania ilościowego
dla
Warszawa, 23.01.2013
Cele i metodologia
Cele badania
GA
ÓWNY CEL PROJEKTU
Zebranie informacji na temat problemu niedożywienia dzieci w percepcji
pracowników instytucji zajmujących się dziećmi i ich sytuacją. Informacje te mają
na celu przygotowanie strategii działań w zakresie dożywiania dzieci.
SZCZEGÓA
OWE OBSZARY BADANIA
Badanie miało na celu poznanie opinii pracowników instytucji zajmujących
się dziećmi (szkoły i ośrodki pomocy społecznej) w następujących
obszarach:
" Postrzeganie wagi problemu niedożywienia dzieci w Polsce
" Postrzeganie wielkości problemu
" Ocena dotychczasowych działań  jakie działania pomocowe są
prowadzone w szkołach, czy działania te są wystarczające?
" Jak duża jest grupa objęta wsparciem?
" Jaka jest forma tego wsparcia?
3
Metodologia badania i próba badawcza
METODA BADANIA
Øð Badanie zostaÅ‚o przeprowadzone przy zastosowaniu metodologii CATI (Computer Assisted
Telephone Interview)
PRÓBA BADAWCZA
Øð SZKOA
Y  próba do badania została wylosowana z operatu, który stanowiła baza szkół w
Polsce Ministerstwa Edukacji Narodowej (http://www.cie.men.gov.pl). Przy realizacji badania
kontrolowano kwoty, dotyczące województw i wielkości miejscowości, tak aby były zgodne z
proporcjami w populacji.
Øð ORGANIZACJE POMOCOWE - próba organizacji pomocowych (OPS/PCPR) zostaÅ‚a
wylosowana z bazy wyczerpujÄ…cej wszystkie organizacje pomocowe w Polsce stworzonej na
podstawie następujących z
ródeł:
http://www.pcpr.info
http://www.politykaspoleczna.gov.pl
http://www.pcpr24.pl
OSOBY BADANE
Osobami badanymi byli przedstawiciele instytucji, zajmujących się dziećmi i ich sytuacją życiową:
Øð SzkoÅ‚y podstawowe  respondent: pedagog, psycholog szkolny, dyrektor lub wicedyrektor
szkoły (N=500)
Øð OÅ›rodki Pomocy SpoÅ‚ecznej i Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie  respondent: pracownik,
który jest w stanie udzielić informacji na temat problemu niedożywienia (N=300)
4
Struktura próby
OPS/PCPR (N=300)
Szkoły (N=500)
6,0% 2,3%
dolnośląskie dolnośląskie
5,2% 8,3%
kujawsko-pomorskie kujawsko-pomorskie
7,4% 3,0%
lubelskie lubelskie
2,2% 2,0%
lubuskie lubuskie
6,2% 8,0%
łódzkie łódzkie
10,8% 7,7%
małopolskie małopolskie
12,8% 14,0%
mazowieckie mazowieckie
2,8% 3,7%
opolskie opolskie
8,2% 8,3%
podkarpackie podkarpackie
3,2% 5,0%
podlaskie podlaskie
5,4% 5,3%
pomorskie pomorskie
9,2% 6,3%
śląskie śląskie
4,2% 5,0%
świętokrzyskie świętokrzyskie
3,8% 5,7%
warmińsko-mazurskie warmińsko-mazurskie
9,0% 10,0%
wielkopolskie wielkopolskie
3,6% 5,3%
zachodnio-pomorskie zachodnio-pomorskie
wieÅ› wieÅ›
66,8% 53,0%
do 50 tys. mieszkańców do 50 tys. mieszkańców
16,0% 40,3%
od 50tys. do 200tys. mieszkańców od 50tys. do 200tys. mieszkańców
9,2% 5,3%
powyżej 200tys. mieszkańców powyżej 200tys. mieszkańców
8,0% 1,3%
5
województwo
województwo
Wielkość
Wielkość
miejscowości
miejscowości
Podsumowanie wyników
6
Podsumowanie wyników
Postrzeganie problemu niedożywienia
Øð Problem niedożywienia jest uznawany za jeden z ważniejszych problemów dotyczÄ…cych dzieci (tak
uważa 67% pracowników szkół i 64% pracowników ośrodków pomocowych OPS/PCPR).
Øð Mimo istnienia różnych programów pomocowych podejmowane obecnie dziaÅ‚ania sÄ… w wielu
przypadkach oceniane jako niewystarczające (opinia 47% pracowników szkół i 27% pracowników
ośrodków pomocowych OPS/PCPR).
Zasięg programów pomocowych
Øð Zdaniem pracowników organizacji pomocowych (OPS/PCPR) programami majÄ…cymi na celu
przeciwdziałanie niedożywieniu są objęte niemalże wszystkie gminy w Polsce (96,3%) i w tym
przypadku najbardziej powszechnymi programami są: ciepłe posiłki w szkołach (91,1%) oraz wydawanie
mleka (82,3%).
Øð Zdaniem pracowników szkół zasiÄ™g programów pomocowych wdrażanych w szkoÅ‚ach jest nieco
mniejszy (90,2%) oraz w ich opinii nieco inne działania dominują. Najczęściej spotykane są: program
wydawania mleka w szkołach (96,9%) owoców i warzyw (88,1%) oraz ciepłych posiłków (87,4%). Warto
podkreślić, że dwa pierwsze działania są skierowane do wszystkich dzieci, a tylko trzeci program jest
nastawiony specyficznie na przeciwdziałanie niedożywieniu.
7
Wyniki
8
Postrzeganie problemu niedożywienia
Pyt. Na ile zgadza się Pan/Pani z poniższymi stwierdzeniami?
Szkoły
Problem niedożywienia dzieci w Polsce jest 30% 47% 10% 4% 8%
(N=500)
coraz mniejszy głównie dzięki działaniom
różnych organizacji OPS/PCPR
37% 49% 8% 1%
4%
(N=300)
Szkoły
32% 35% 20% 5% 7%
Niedożywienie dzieci jest jednym z
(N=500)
ważniejszych problemów dotyczących
dzieci w Polsce OPS/PCPR
31% 33% 25% 5% 6%
(N=300)
Szkoły
16% 31% 27% 20% 7%
Podejmowane obecnie działania na rzecz
(N=500)
zwalczania problemu niedożywienia dzieci
sÄ… niewystarczajÄ…ce
OPS/PCPR
8% 19% 38% 29% 6%
(N=300)
Szkoły
6% 14% 37% 31% 12%
(N=500)
Problem niedożywienia dzieci w Polsce jest
coraz mniejszy głównie dzięki lepszej
OPS/PCPR
sytuacji gospodarczej kraju
5% 19% 42% 25% 10%
(N=300)
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Zdecydowanie się zgadzam Raczej się zgadzam Raczej się nie zgadzam Zdecydowanie się nie zgadzam Trudno powiedzieć
9
Zasięg programów pomocowych dotyczących
niedożywienia dzieci
Pyt. [szkoły] Czy w Pana/Pani szkole są wdrożone programy, Pyt. [OPS / PCPR] Czy w Pana/Pani gminie są wdrożone
mające na celu pomoc niedożywionym dzieciom? programy, mające na celu pomoc niedożywionym dzieciom?
nie
nie
9,8%
3,7%
tak
tak
96,3%
90,2%
N=500
N=300
W CAA
EJ PRÓBIE
nie
7,5%
tak
92,5%
N=800
10
nie
7,5%
tak
Rodzaje programów dożywiania dzieci
92,5%
Tylko te szkoły/gminy, w których
wdrożone są programy pomocy
Pyt. Które z poniższych sposobów pomocy są wdrożone w Pana/Pani szkole/gminie?
Ciepłe posiłki wydawane w szkole 91,1%
Mleko wydawane w szkole 82,3%
Owoce i warzywa wydawane w szkole 73,4%
Soki / napoje wydawane w szkole 52,7%
Paczki żywnościowe wydawane w szkole 35,4%
Żywność wydawana w miarę potrzeb (kanapki, pieczywo)
31,1%
w szkole
Inne 18,5%
N=729
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
11
nie
7,5%
Rodzaje programów dożywiania dzieci  w
tak
92,5%
podziale na szkoły i ośrodki pomocy
Tylko te szkoły/gminy, w których
wdrożone są programy pomocy
Pyt. [OPS / PCPR] Które z poniższych sposobów pomocy są
Pyt. [szkoły] Które z poniższych sposobów pomocy są
wdrożone w Pana/Pani szkole/gminie?
wdrożone w Pana/Pani szkole/gminie?
Ciepłe posiłki wydawane w szkole 96,8%
Mleko wydawane w szkole 96,9%
Zasiłek celowy na zakup żywności 96,1%
Owoce i warzywa wydawane w szkole 88,1%
Świadczenia pieniężne na rzecz ubogich
90,8%
rodzin
Ciepłe posiłki wydawane w szkole 87,4%
Stypendia socjalne 90,5%
Soki / napoje wydawane w szkole 64,7%
Mleko wydawane w szkole 59,5%
Paczki żywnościowe wydawane w szkole 43,5%
Owoce i warzywa wydawane w szkole 50,4%
Żywność wydawana w miarę potrzeb
29,4%
(kanapki, pieczywo) w szkole
Soki / napoje wydawane w szkole 33,8%
Inne 18,7%
Żywność wydawana w miarę potrzeb
33,8%
(kanapki, pieczywo) w szkole
0% 25% 50% 75% 100%
N=445 Paczki żywnościowe wydawane w szkole 22,5%
Bony żywnościowe 22,5%
Inne 18,3%
N=284
0% 25% 50% 75% 100%
12
Szacowany procent dzieci objętych programami
dożywiania
Pyt. [OPS / PCPR] Ile dzieci w Pana/Pani gminie jest objętych
Pyt. [szkoły] Ile dzieci w Pana/Pani szkole jest objętych
powyższymi programami?
powyższymi programami?
N=404
N=131
Åšrednia: 78,1 % Åšrednia: 47,6 %
Pyt. Jaka część dzieci, potrzebujących wsparcia w zakresie żywienia, w Pana/Pani gminie, jest objęta powyższymi programami?
szkoły
87,2% 6,1% 4,0% 2,2%
N=404
OPS / PCPR
84,9% 7,4% 3,5% 4,2%
N=131
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Wszystkie lub prawie wszystkie Zdecydowanie ponad połowa Około połowy Zdecydowanie mniej Żadne lub prawie żadne
dzieci potrzebujące dzieci potrzebujących dzieci potrzebujących niż połowa dzieci dziecko potrzebujące
13
Procent szkół/gmin, w których nie są wdrożone żadne
programy pomocy niedożywionym dzieciom
Pyt. Czy w Pana / Pani szkole / gminie są wdrożone programy, mające na celu pomoc
niedożywionym dzieciom?
% odpowiedzi NIE
powyżej 200tys. mieszkańców 8,3%
od 50tys. do 200tys. mieszkańców 5,0%
do 50tys. mieszkańców 8,1%
wieÅ› 9,1%
0% 1% 2% 3% 4% 5% 6% 7% 8% 9% 10%
N=800
14
Przekazywanie informacji o niedożywieniu dzieci przez
szkoły do OPS/PCPR
Pyt. [OPS / PCPR] Czy Pani OPS/PCPR otrzymuje informacje ze szkół na
temat niedożywionych dzieci?
nie
14,3%
Pyt. [OPS / PCPR] W jaki sposób szkoła przekazuje te informacje?
przez pedagoga 23,0%
tak
przez dyrektora 19,8%
85,7%
przez wychowawcÄ™ / nauczyciela 7,0%
N=300
przez pracownika socjalnego 0,8%
telefonicznie 52,1%
pisemnie 46,3%
ustnie / osobiście 25,7%
e-mail 1,9%
N=257
0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0%
15
Szacowany procent niedożywionych dzieci w klasach 1-3
Pyt. [OPS / PCPR] Proszę powiedzieć, jak się Pani/Panu wydaje,
Pyt. [szkoły] Proszę powiedzieć, jak się Pani/Panu wydaje,
jakiego procenta dzieci w klasach 1-3 w Pana/Pani gminie może
jakiego procenta dzieci w klasach 1-3 w Pana/Pani szkole może
dotyczyć problem niedożywienia?
dotyczyć problem niedożywienia?
N=500
N=300
Åšrednia: 7,7 % Åšrednia: 8,0 %
W CAA
EJ PRÓBIE
Åšrednia: 7,81 %
N=800
Pyt. [szkoły] Przeczytam Pani/Panu listę różnych sytuacji, które mogą dotyczyć dzieci. Proszę wskazać, jakiego
procenta dzieci z klas 1-3 w Pana/Pani szkole, takie sytuacje mogą dotyczyć:
Przychodzenie do szkoły bez zjedzenia
8,5%
śniadania w domu
Nie przynoszenie drugiego śniadania do
8,2%
szkoły
Brak podstawowych przyrządów szkolnych 6,1%
Trudności w skupieniu się, obniżenie
4,7%
dyspozycji do nauki w wyniku niedożywienia
Wychudzenie 1,8%
0% 1% 2% 3% 4% 5% 6% 7% 8% 9% N=500
16
Szacowany procent niedożywionych dzieci w klasach 1-3
w zależności od wielkości miejscowości zamieszkania
Pyt. Proszę powiedzieć, jak się Pani/Panu wydaje, jakiego procenta dzieci w klasach 1-3 w
Pana/Pani szkole może dotyczyć problem niedożywienia?
powyżej 200tys. mieszkańców 10,7%
od 50tys. do 200tys. mieszkańców 9,5%
do 50tys. mieszkańców 8,1%
wieÅ› 7,2%
N=800
0% 5% 10% 15% 20%
17
Dom Badawczy Maison
ul. Narbutta 78A/1
02-529 Warszawa
tel. [phone] ; fax [phone]
e-mail: [e-mail]
www.maison.pl