RAPORT
o polskim rynku żywności
dla niemowlÄ…t i dzieci w okresie
czerwiec 2007 maj 2008
List wprowadzajÄ…cy
szanowni państwo,
z przyjemnością przekazuję w państwa ręce najnowszy raport opisujący sytuację na rynku
żywności dla niemowląt i dzieci w polsce. czynię to z dużą satysfakcją, bowiem miniony rok
po raz kolejny potwierdził wiodącą i umacniającą się pozycję nutricia polska.
jest to dla nas szczególnie ważne, ponieważ stanowi potwierdzenie wysokiego zaufania,
jakim darzą nas klienci. obserwujemy, że ich wymagania stawiane całej branży wobec
jakości i bezpieczeństwa, a także różnorodności i atrakcyjności oferowanych produktów,
są coraz wyższe. producenci nie ustają w staraniach o uznanie konsumentów, co sprawia,
że konkurencja na rynku żywności dla niemowląt i dzieci jest ogromna.
prezentujÄ…c niniejszy raport, przygotowany na podstawie danych opracowanych przez
niezależny instytut Badawczy acnielsen polska, próbujemy odpowiedzieć na pytanie,
jaki jest potencjał tego rynku i w jaki sposób się on rozwija. od czerwca 2006
do maja 2007 sprzedaż żywności dla dzieci na rynku detalicznym wzrosła aż o ponad
20 procent. dane pokazują, że producenci mogą mieć powody do optymizmu, bo wartość
rynku sprzedaży detalicznej dla maluchów w polsce wynosi obecnie miliard złotych,
a potencjał naszej branży jest nadal duży.
w raporcie znajdziecie państwo ogólną charakterystykę rynku żywności dla dzieci
i niemowląt w polsce oraz jego kluczowych graczy. przedstawiliśmy szczegółowo
poszczególne kategorie produktów. treść raportu uzupełniają komentarze
uznanych ekspertów. profesor tomasz domański, kierownik katedry marketingu
międzynarodowegoi dystrybucji uniwersytetu Aódzkiego opisuje nowoczesne kanały
dystrybucji poszczególnych kategorii produktów dla niemowląt i dzieci, oferujące
dogodniejsze warunki dokonywania zakupów przez klientów. profesor krzysztof opolski,
kierownik katedry strategii i polityki Gospodarczej wydziału nauk ekonomicznych
uniwersytetu warszawskiego analizuje zewnętrzne uwarunkowania sukcesu
ekonomicznego firm produkujących żywność dla dzieci i niemowląt oraz przygląda się
przemianom, które zachodzą w polskim społeczeństwie w związku ze sposobem
żywienia najmłodszych. wpływ zmian w modelu funkcjonowania rodziny i rozwoju
ról społecznych młodych kobiet na trend sprzedaży żywności dla niemowląt
komentuje z punktu widzenia socjologa profesor Henryk domański z instytutu
Filozofii i socjologii polskiej akademii nauk.
dr hab. Halina weker z zakładu żywienia instytutu matki i dziecka, w swoim
komentarzu podkreśla, iż gotowe produkty przeznaczone dla niemowląt i małych dzieci
powinny bezwzględnie spełniać wszystkie kryteria produktu bezpiecznego dla zdrowia,
zgodnie z wymaganiami prawa żywnościowego. na temat prawnych aspektów obrotu
produktami specjalnego przeznaczenia żywieniowego wypowiada się prof. dr hab.
janusz książyk, kierownik oddziału pediatrii w instytucie pomnik-centrum
zdrowia dziecka w warszawie.
mam nadzieję, że przygotowany przez nutricia polska raport będzie dla państwa
interesujÄ…cy.
z wyrazami szacunku,
małgorzata kołodrub
kierownik ds. komunikacji, nutricia polska
RAPORT
o polskim rynku żywności
dla niemowlÄ…t i dzieci w okresie
czerwiec 2007 maj 2008
Spis treści
I. Wartość rynku i jego rozwój 5
1. Branża z potencjałem 7
2. struktura sprzedaży 13
3. rynek wart miliard zł rocznie główni gracze i ich udziały 15
II. Ewolucja segmentów rynku 21
1. mleka modyfikowane 23
2. Gotowe posiłki 27
a) obiadki i deserki 28
b) musy owocowe i jogurty 29
3. kaszki 31
4. soki z atestem 33
5. Herbatki 35
6. ciasteczka 37
III. Prognoza 39
IV. Komentarze ekspertów 45
Wartość rynku
I.
i jego rozwój
RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008
Branża z potencjałem
1.
ostatnie lata przyniosły bardzo dynamiczny wzrost w wielu dziedzinach życia
gospodarczego w polsce. jednym z beneficjentów tych zmian jest branża
spożywcza, w tym rynek żywności dla niemowląt i małych dzieci w polsce.
dotyczy to obecnie wielu produktów dedykowanych maluchom, których jeszcze
kilka lat temu próżno było szukać na sklepowych półkach.
raport opisuje produkty spożywcze specjalnego przeznaczenia dla dzieci
i niemowlÄ…t, jak:
" mleka modyfikowane
" kaszki
" gotowe posiłki w słoiczkach: obiadki, zupki i deserki
" musy owocowe i jogurty
" soczki z atestem
" herbatki
" ciasteczka dla niemowlÄ…t
zaspokajają one specyficzne potrzeby żywieniowe dzieci od pierwszych chwil
do 36. miesiąca życia. sprzedaż tego typu produktów, zarówno w handlu
detalicznym, jak i w aptekach, z roku na rok bardzo dynamicznie rośnie, a rynek
stale powiększa się w ujęciu ilościowym i wartościowym.
według najnowszych danych ac nielsen polska, tylko od czerwca 2007 r.
do maja 2008 r. sprzedaż żywności dla dzieci na rynku detalicznym, z pominięciem
aptek, wzrosła o ponad 20 proc. to bardzo dobre tempo utrzymuje się od kilku
lat, a liczby charakteryzujące branżę poprawiają się z każdym kolejnym rokiem.
licząc od grudnia 2004 r. do listopada 2006 r. włącznie, a więc w przeciągu
zaledwie dwóch lat, sprzedaż żywności dla dzieci na rynku detalicznym wzrosła
aż o 30 proc. Była to zasługa bardzo udanego dla branży 2006 r. zanotowano
wtedy aż 19-procentowy wzrost sprzedaży żywności dla niemowląt.
rok wcześniej było to 10 proc. dane te dotyczą sprzedaży na rynku
detalicznym, pomijając sprzedaż w aptekach. rok 2007 powtórzył sukces
poprzedniego sezonu. w okresie od grudnia 2006 r. do listopada 2007,
sprzedaż w tym sektorze produktów spożywczych wzrosła o 17 proc. wynika
z danych ac nielsen.
rozwój branży posiłków dla najmłodszych dobrze obrazują nie tylko dane
procentowe, ale także suma wydanych na ten cel złotówek. wartość rynku
sprzedaży detalicznej dla najmłodszych w polsce w okresie od czerwca 2007 r.
do maja 2008 r. wyniosła w sumie 800 mln zł. w analogicznym okresie, liczonym
jako czerwiec 2006 maj 2007, było to 664,1 mln zł. dla porównania jeszcze
w 2005 r. (grudzień 2004 listopad 2005) było to 517 mln zł, zaś w 2004 r.
472 mln. dane te dotyczą sprzedaży detalicznej, bez farmacji. licząc łącznie,
wartość tego rynku przekracza już dzisiaj miliard zł.
7
RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008 RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008
w tym roku poddaliśmy szczegółowej analizie nieco inny okres niż opisany aby sprostać konkurencji, firmy działające na tym rynku nie tylko wprowadzają
w poprzednim raporcie. w tym roku skupiliśmy się na danych liczonych nowe produkty, ale nieustannie poprawiają ich walory smakowe i jakościowe.
od czerwca 2007 r. do maja 2008, które będziemy odnosić do takiego samego dzięki pogłębianym badaniom i nowoczesnym technologiom produkcji
okresu poprzedzającego, a więc: czerwiec 2006 maj 2007. powstają mleka coraz bardziej zbliżone składem do mleka kobiecego, co
jest bardzo ważne, kiedy matka z jakichś powodów nie może karmić piersią.
największy udział w sprzedaży w okresie od czerwca 2007 do maja 2008 r. miały poszerza się również oferta produktów uzupełniających dietę dziecka. produkty
trzy główne grupy produktowe: specjalnego przeznaczenia żywieniowego dostosowane do potrzeb dzieci
" mleka modyfikowane (ponad 36 proc.) do 3. roku życia takie jak przeciery owocowe i warzywne, soczki czy kaszki,
" posiłki w słoiczkach (blisko 25 proc.) powinny być naturalne, wolne od zanieczyszczeń i substancji konserwujących.
" kaszki (20 proc.) to właśnie pewność, że kupuje się sprawdzony i bezpieczny produkt, wytwarzany
mniejsze znaczenie, podobnie jak w poprzednich latach, miały pozostałe grupy z wysokiej klasy składników jest dla kupujących najważniejsza. potwierdzeniem
żywności dla dzieci: soczki, herbatki, musy owocowe i ciasteczka, które łącznie tej jakości jest dzisiaj spełnianie surowych norm polskiego prawa oraz przepisów
stanowią blisko jedną piątą całkowitej sprzedaży (18,9 proc.). unii europejskiej w zakresie higieny oraz jakości produkcji tego typu żywności.
z jakością produktów oraz świadomością klientów wiąże się jeszcze jeden
ŻYWNOŚĆ DLA DZIECI
istotny czynnik wpływający na wzrost sprzedaży. rodzice coraz częściej sięgają
Trend sprzedaży wartościowej
(rynek detaliczny bez farmacji)
po produkty dedykowane niemowlętom z powodu rosnącej liczby alergii
pokarmowych wśród najmłodszych.
Wzrost szybszy od liczby urodzeń
w pierwszych latach obecnej dekady polacy coraz rzadziej decydowali siÄ™
na potomstwo. niekorzystne czynniki demograficzne nie miały bezpośredniego
wpływu na wielkość tego rynku. przykładowo w 2003 r. urodziło się
351 tys. dzieci, a więc o 2 proc. mniej niż w 2002 r. 354 tys., a mimo
to sprzedaż rosła. w 2003 r. roczne tempo spadku liczby urodzeń w polsce zmalało
do 1 procenta. jak się okazało była to zapowiedz odwrócenia tendencji
i w 2005 r. liczba urodzeń nieznacznie wzrosła, a w 2006 r. ten wzrost był już
bardzo wyrazny. prognozy Gus zakładają, że w najbliższych latach, będziemy
zbliżali się do 400 tys. urodzeń rocznie, a próg ten przekroczymy w 2013 r..
dane nutricia polska są jeszcze bardziej optymistyczne, bowiem zakładają,
yródło: na podstawie danych nielsen polska sp. z o.o
że nastąpi to już w 2009 r. to wynik przede wszystkim efekt wchodze-
nia w wiek rodzicielski ostatniego wyżu demograficznego z początku lat
osiemdziesiątych. nie będzie to więc spektakularnie duży wzrost urodzeń i trudno
Producenci spełniają coraz bardziej surowe
doszukiwać się właśnie w tym czynniku głównego, pozytywnego wpływu
normy, a klienci kupują jakość i bezpieczeństwo
na wzrost sprzedaży żywności dla dzieci, lecz z pewnością jest to czynnik
o niebagatelnym znaczeniu.
oferta rynku żywności dla dzieci ma wielkie znaczenie nie tylko z punktu
widzenia specjalistów w dziedzinie opieki zdrowotnej, którzy podkreślają
Branża dojrzewa
zarówno rolę producentów jak i świadomości rodziców w procesie zaspoka-
jania pierwszych potrzeb żywieniowych dzieci. tak dynamiczny rozwój rynku
powoduje bowiem wiele czynników. najważniejsze z nich to coraz bogatsza rynek żywności dla dzieci w polsce rośnie niezależnie od liczby urodzeń,
oferta produktów oraz rosnąca wiedza klientów, czyli rodziców maluchów. co tylko potwierdza, że branża po prostu dojrzewa. wynika to przede wszystkim
już nie tylko lekarze i dietetycy mają świadomość znaczenia odpowiedniej z upowszechniania się tego typu produktów i wciąż niewielkiego nasycenia
diety dziecka dla jego pózniejszej kondycji zdrowotnej i nawyków żywieniowych. krajowego rynku. doświadczenia społeczeństw zachodnich pozwalają
odpowiednia dieta jest ważna zarówno dla prawidłowego rozwoju, jak i długiego przypuszczać, że ten trend utrzyma się również w przyszłości, ponieważ poziom
zachowania sprawności. zapewnia właściwe tempo wzrostu i rozwoju dziecka, konsumpcji odżywek dla dzieci jest w polsce nadal niższy niż w krajach euro-
zmniejsza ryzyko zachorowań w dorosłym życiu oraz wspomaga właściwe py zachodniej. polki coraz bardziej doceniają bezpieczeństwo i wygodę, jakie
kształtowanie się odporności. oferują gotowe produkty dla dzieci. dlatego kreowanie wzorców zachowań
8
9
RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008 RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008
rodziców, poprzez kampanie edukacyjne i wprowadzanie nowych kategorii 12. miesiąca życia nie powinna być dietą rodziców w zmniejszonych porcjach.
produktów, wydają się właściwą strategią obraną przez producentów żywności złe i przejmowane od dorosłych nawyki żywieniowe, to przede wszystkim brak
przeznaczonej dla najmłodszych, która umożliwi im obejmowanie coraz większych ustalonych godzin i celebrowania posiłków oraz przyzwyczajenie do żywności
obszarów polskiego rynku. typu fast food . z badań przeprowadzonych w krajach europy zachodniej
i w stanach zjednoczonych wynika, że wzory żywieniowe małych i starszych
dzieci pozostawiają wiele do życzenia. nawet małe dzieci chętnie spożywają duże
TREND URODZEC W POLSCE W LATACH 1946-2007
ilości niezdrowych przekąsek słodyczy, czipsów, a ponad połowa nie spożywa
(w tysiÄ…cach)
takich pokarmów jak ryby, warzywa liściaste, owoce i jaja.
choć jeszcze wiele w tej kwestii jest do zrobienia, to dzięki szerokiej ofercie
i dostępności na rynku odpowiednio przygotowanej żywności dedykowanej
niemowlętom i małym dzieciom, maluchy mają szansę na właściwie żywienie
i dietę dostosowaną do wieku. świadomi rodzice mogą być spokojni o ich
prawidłowy rozwój.
Zapracowane mamy to bogatsze mamy
opisana wyżej tendencja ma jeszcze jeden istotny wpływ na zmiany na rynku
żywności dla dzieci i niemowląt. z danych Głównego urzędu statystycznego
wynika, że w okresie transformacji gospodarczej w polsce, przesunął się w górę
wiek kobiet rodzących swoje pierwsze dziecko. obecnie najczęściej matkami
zostają kobiety w wieku 25 30 lat, a nawet po 30. roku życia. dawniej najwyższa
rozrodczość kobiet przypadała na 20 25 rok życia. ma to swoje odzwierciedle-
nie w statusie materialnym nowych mam, które stawiając na karierę zawodową,
na podstawie danych Gus
osiągają stabilną sytuację materialną. dzięki temu mogą sobie pozwolić na kupno
dobrych jakościowo produktów dla swoich pociech.
Zmiany wymusza tempo życia Polek
wiąże się to jednak nie tylko ze zmianą modelu życia, ale również bardzo dobrą
koniunkturą gospodarczą w polsce, dzięki czemu rośnie siła nabywcza polaków.
poza czynnikami demograficznymi, na sprzedaż gotowych produktów mimo znacznego w ostatnich miesiącach wzrostu inflacji, wzrost gospodarczy
dla niemowląt i małych dzieci niebagatelny wpływ mają zmiany zachodzące polski jest nadal wysoki (powyżej 5 proc.). coraz lepsze wyniki osiągane przez
w społeczeństwie. szybkie tempo życia powoduje, że kobiety po urodzeniu firmy oraz wzrost wydajności pracy przełożyły się na kilkunastoprocentowy
dziecka, dużo wcześniej niż kiedyś, wracają do aktywności zawodowej. Badania wzrost płac w 2007 r. wzrost zamożności społeczeństwa ma oczywisty wpływ
socjologiczne wskazują, że wymusza to dążenie kobiet do osiągania sukcesów na konsumpcję, a przed polską jeszcze wiele do nadrobienia wobec rozwiniętych
zawodowych oraz trudny rynek pracy i znaczne bezrobocie. krajów europy zachodniej. co istotne, na przykładzie ostatnich lat widać,
że zmiany te będą zachodziły bardzo szybko. część gospodarstw domowych,
w ostatnich latach zaszły jednak nie tylko zmiany w mentalności kobiet, ale również która nie była w stanie korzystać z rynku wysokojakościowych produktów
zmieniło się prawo pracy, w tym skrócony został wymiar urlopu macierzyńskiego. dla dzieci, dołączy do grupy nabywców tej żywności. w ten sposób wz-
z początkiem stycznia 2002 r. wszedł w życie zapis, który przyznaje rost zamożności społeczeństwa w najbliższych latach, będzie skutkował
16 tygodni wolnego po urodzeniu pierwszego dziecka, podczas gdy wcześniej było to poszerzaniem się grupy faktycznych konsumentów.
o 10 tygodni więcej. pózniej, w 2006 r., ten okres został wydłużony
o dwa tygodnie. w przypadku drugiego porodu kobiecie przysługuje 20 tygodni
urlopu macierzyńskiego, a nie jak dawniej 26. skróceniu z 39 do 26 tygodni uległ
również czas wolny przysługujący kobiecie przy narodzinach więcej niż jednego
dziecka przy jednym porodzie.
opisywane przemiany społeczne i coraz szybsze tempo życia mają
niestety niekorzystny wpływ na jakość relacji rodzice-dziecko, w tym również
na nawyki żywieniowe. specjaliści zwracają uwagę, że dieta dziecka po ukończeniu
10
11
RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008 RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008
Struktura sprzedaży
2.
Co najczęściej wybierają maluchy
wraz z rosnącym rynkiem żywności dla dzieci, zachodzą bardzo ciekawe
i dynamiczne zmiany w udziale poszczególnych grup produktów w sprzedaży.
dzięki ciągłemu urozmaicaniu i poszerzaniu oferty przez producentów tego typu
żywności na polskich stoliczkach nie dominują już wyłącznie kaszki, jak było
jeszcze pod koniec lat 90., ale rośnie udział gotowych posiłków w słoiczkach.
niezachwianą pozycję mają mleka modyfikowane. ich udział w całości sprzedaży
rośnie z każdym rokiem.
według badań przeprowadzonych przez acnielsen polska, obejmujących okres
od czerwca 2007 do maja 2008 r. włącznie, nadal największym powodzeniem
cieszą się modyfikowane mleka, których udział w sprzedaży wartościowej,
wyniósł w tym czasie 36,1 proc. (rynek detaliczny bez farmacji). w poprzednich
badaniach dotyczących okresu od grudnia 2005 r. do listopada 2006 r. było to
35,4 proc. rynku, a rok wcześniej 33,6 proc. całości sprzedaży.
ten sam udział w całości sprzedaży utrzymały kaszki. po zdeklasowaniu
ich w ostatnich latach z drugiego miejsca przez posiłki w słoiczkach, nadal
mają one 20-proc. udział w rynku, co plasuje je na trzecim miejscu najchętniej
wybieranych produktów w kategorii żywności dla dzieci. drugie miejsce i blisko
jedna czwarta rynku (24,9 proc.) należy do wspomnianych wcześniej posiłków
w słoiczkach. to właśnie największa jakościowa zmiana kilku ubiegłych lat,
choć trzeba przyznać, że od 2005 r. udział gotowych posiłków (zupek, obiadków
i deserków) w sprzedaży utrzymuje się na stałym poziomie. mimo tego chwilowego
zastoju, zdaniem ekspertów branży, prawdopodobnie właśnie ten segment rynku
będzie w przyszłości rozwijał się najszybciej. tym samym struktura sprzedaży
będzie coraz bardziej upodabniać się do preferencji konsumentów zachodnio-
europejskich.
na resztę realizowanej sprzedaży (blisko 19 proc.) składają się soki z atestem,
herbatki, musy owocowe oraz ciasteczka. udział w sprzedaży wszystkich
czterech kategorii produktów utrzymuje się mniej więcej na tym samym
poziomie co w poprzednich latach.
rodzice coraz lepiej zdają sobie sprawę z tego, że trudno jest samodziel-
nie przygotować właściwie zbilansowany, zdrowy i do tego bezpieczny
dla malucha posiłek. doceniają więc pracę specjalistów od żywienia.
nie bez znaczenia jest również edukacja samych klientów, najczęściej mam,
w zakresie zdrowego żywienia. są one coraz bardziej świadome istnienia firm
dostarczających produkty żywnościowe dla dzieci we wszystkich opisywanych
wyżej kategoriach od podstawowych mlek modyfikowanych, poprzez
kaszki i posiłki w słoiczkach, aż po specjalistyczne mleka dla dzieci alergicznych
lub przedwcześnie urodzonych.
12
13
RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008 RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008
Rynek wart miliard zł rocznie
główni gracze i ich udziały
3.
ŻYWNOŚĆ DLA DZIECI
Udział grup produktowych w sprzedaży wartościowej
(rynek detaliczny bez farmacji)
wartość polskiego rynku produktów dla najmłodszych od kilku lat rośnie o kilka
procent rocznie i wynosi dzisiaj 1,0 mld złotych (liczona łącznie ze sprzedażą
w kanale farmaceutycznym). dominuje na nim nutricia polska, która
w ciągu ostatniego roku jeszcze zwiększyła swój udział w sprzedaży. według
najnowszych badań ac nielsen polska obejmujących okres od czerwca 2007 r.
do maja 2008 r. do nutricia polska należy 48,4 proc. rynku żywności
dla dzieci. dotyczy to udziałów w sprzedaży detalicznej z pominięciem sprzedaży
w aptekach. mimo i tak największej sprzedaży lider rynku stale umacnia swoją
pozycję. pokazują to dane z ostatniego półrocza liczonego od grudnia 2007 r.
do maja br. w tym okresie nutricia polska zanotowała udział w sprzedaży
na poziomie 48,8 proc. dla porównania w latach 2006 i 2007, liczonych jako
ostatni miesiąc poprzedzającego roku (grudzień) do listopada włącznie udział
lidera w rynku oscylował na poziomie 47 proc.
dwaj kolejni rynkowi gracze mogą pochwalić się udziałem w sprzedaży
na poziomie 42 proc. licząc oddzielnie do koncernu nestle należy 20,8 proc.
yródło: na podstawie danych nielsen polska sp. z o.o
rynku, a przejęta przez niego w ubiegłym roku alima-Gerber posiada 21,2 proc.
udziałów w sprzedaży. w naszym raporcie uwzględniamy te firmy osobno,
ponieważ proces łączenia obu firm jeszcze trwa. z początkiem lipca br. działalność
alima-Gerber została zawężona wyłącznie do produkcji, natomiast działalność
komercyjnÄ… (m.in. marketing i sprzedaż) wÅ‚Ä…czono w struktury nestlé polska.
czwarty gracz Hipp polska sprzedał w tym czasie produkty, które dają mu
8,9 proc. udziałów w rynku.
pozostali uczestnicy rynku (m.in. kruger, Humana) zanotowali spadek udziałów
w sprzedaży ogółem. według poprzednich badań należało do nich 1,4 proc.
rynku. ostatnie dane pokazują już tylko 0,8 proc.
ŻYWNOŚĆ DLA DZIECI
Udziały rynkowe głównych producentów w sprzedaży wartościowej
(rynek detaliczny bez farmacji)
yródło: na podstawie danych nielsen polska sp. z o.o
14
15
RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008 RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008
swoją pozycję zawdzięcza zupełnie innej grupie produktów niż nutricia
Lider oferuje pełną gamę produktów
i nestle. spółka jest liderem sprzedaży w segmentach: gotowych posiłków
w słoiczkach oraz soków dla dzieci. w tym ostatnim ma blisko 78 proc. udziałów
nutricia powstała z połączenia polskiej firmy i zagranicznego inwestora w sprzedaży.
w 1993 roku. oferuje żywność dla niemowląt i dzieci oraz żywność kliniczną
dla osób wymagających specjalnej diety. od 2007 roku nutricia polska, czwarty na rynku producent Hipp polska jest liderem na rynku herbatek.
po zakupie royal numico n.V. przez danone jest częścią dywizji żywności spółka stale rozszerza swój asortyment produktów i oferuje również:
dla dzieci Grupy danone. nazwa nutricia jest na świecie kojarzona z wysoką soki, nektary, napoje, warzywa i dania obiadowe, kaszki, kleiki, mleka
jakością odżywek dla ludzi w każdym wieku. jednak podstawowym zadaniem modyfikowane, desery oraz ciasteczka. jej największym atutem jest przywiązanie
firmy jest zapewnienie dostaw na rynek wysokiej jakości odżywek dla dzieci, klientów kupujących herbatki dla dzieci do tej właśnie marki. Bardzo duża
które nie mogą być karmione piersią. konkurencja powoduje jednak, że i to się z roku na rok zmienia, a Hipp polska
traci udziały w tym segmencie rynku na rzecz oferowanych przez nutricia
nutricia dostarcza na rynek produkty żywnościowe dla dzieci we wszystkich polska herbatek BoboVita.
kategoriach asortyment zaczyna się od takich produktów jak kaszki i mleka
modyfikowane, poprzez specjalistyczne mleka dla dzieci cierpiących na alergię powyższe dane pokazują, że rynek żywności dla dzieci i niemowląt w polsce
i przedwcześnie urodzonych, aż po odżywki dla niemowląt, gotowe posiłki jest dosyć hermetyczny. co ciekawe dzieje się to wbrew wysokiej dynamice
w słoiczkach, soczki, herbatki oraz musy owocowe, deserki i ciasteczka. rozwoju branży, co zwykle raczej sprzyja wchodzeniu na rynek kolejnych firm,
które widzą w tym dobry interes. wynika to z wysokich kosztów wejścia na rynek:
dominującą od lat pozycję na polskim rynku nutricia zawdzięcza przede kosztów produkcji, badań, know-how, a także specyfiki mocno rozwiniętej już
wszystkim kompleksowości oferowanych produktów, wprowadzaniu branży, w której aby odnieść sukces, trzeba latami pracować na reputację, dbać
innowacji oraz ciągłemu dbaniu o jakość oferty. receptury wszystkich produktów o jakość i ciągle rozszerzać gamę produktów.
opracowywane są przez ekspertów w dziedzinie żywienia. uwzględniają
one zalecenia instytutu matki i dziecka, instytutu pomnik centrum
Zaufanie do marki i innowacyjność
zdrowia dziecka oraz światowej organizacji zdrowia i komisji żywieniowej
unii europejskiej.
dynamiczny rozwój rynku żywności dla najmłodszych powoduje wiele
najwyższą jakość zarówno swoich wyrobów, jak i procesów nutricia czynników. jednym z nich, i szczególnie ważnym, jest udoskonalanie
uzyskuje dzięki wprowadzonym systemom wspomagającym zarządzanie: i poszerzanie oferty przez działające w segmencie żywności dla dzieci i niemowląt
" system zarządzania jakością /iso 9001/, firmy. ciągle pojawiają się nowe kategorie produktów oraz nowości w już
" systemowi zarządzania Bezpieczeństwem żywności /iso 22000/ istniejących i znanych rodzicom i maluchom kategoriach.
obejmujÄ…cym Haccp, dobre praktyki Higieniczne i produkcyjne
klienci dokonujÄ…c wyboru, kierujÄ… siÄ™ przede wszystkim zaufaniem
ta dbałość o jakość zaowocowała zaufaniem wielu matek oraz lekarzy zajmujących do sprawdzonej i znanej im marki. muszą mieć również pewność,
się żywieniem dzieci do marki nutricia. i choć trudno mówić również że oferowane produkty są bezpieczne i gwarantują wszystkie niezbędne
o zaufaniu dzieci, to z pewnością najmniejsi odbiorcy produktów nutricia do prawidłowego rozwoju ich dziecka składniki. potencjalni nowi gracze mają
doceniają walory smakowe stworzonych specjalnie dla nich produktów. więc trudne zadanie związane z wejściem do tej branży z powodu wysokich
standardów wyznaczanych przez obecne już na nim firmy. a przecież ta,
i tak wysoko ustawiona poprzeczka, z roku na rok jeszcze siÄ™ podnosi.
Hermetyczna branża
dlatego wszyscy producenci walczą o rynkową pozycję również poprzez
nestle swoją pozycję zawdzięcza wysokim udziałom w sprzedaży w dwóch bardzo aktywne działania marketingowe. zdecydowane działania prowadzi
z trzech największych segmentów rynku żywności dla dzieci mleka nutricia polska, która wzmacnia swoją pozycję w zdominowanych przez siebie
modyfikowanego i kaszek, na których jednak dominującą pozycję ma kategoriach produktów, a jednocześnie zyskuje kolejne udziały w innych
nutricia polska. drugi pod względem wielkości gracz na polskim rynku segmentach, które są domeną pozostałych graczy.
stale poszerza paletę specyfików o innowacyjne produkty, które w europie
zachodniej stanowią już znaczący segment sprzedaży, m.in. produkty obserwacja zmieniających się udziałów producentow w poszczególnych
w nietłukących się opakowaniach, łatwe i szybkie do podania. segmentach rynku pokazuje, że czynnikiem, który przeważa szalę zwycięstwa
bywa często innowacyjność produktu. najbardziej wyrazny przykład to 2005 r.,
kolejny duży gracz alima-Gerber przejęty nie tak dawno przez nestle kiedy nutricia polska rozszerzyła ofertę wprowadzając nową kategorię musów
od amerykańskiego potentata branży farmaceutycznej, kocernu novartis, owocowych. pierwsze musy dla niemowląt wprowadziła na polski rynek firma
16
17
RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008 RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008
nestle polska. na sklepowych półkach pojawiły się wtedy produkty o nazwie drugim ważnym wyróżnieniem otrzymanym przez nutricia polska
misiowy sad. jednak dynamiczny rozwój tej kategorii produktów spowodowało w ostatnim czasie jest plebiscyt magazynu dziecko . jego czytelnicy
dopiero wprowadzenie na rynek musów BoboVita Frutapura, które zawierają uznali kaszki oraz potrawy w słoiczkach BoboVita za najlepsze produkty dla dzieci
100 proc. naturalnych owoców. zostały one bardzo ciepło przyjęte przez mamy w 2007 r. konkurs organizowany jest co roku, a jego celem jest wyłonienie
i ich pociechy. przez czytelników pisma tych artykułów, które sprawdzili i uznali za godne
polecenia innym.
NUTRICIA wprowadza nowości
rozwijanie gamy produktów jest dzisiaj warunkiem koniecznym, aby utrzymymać
i zbiera nagrody
pozycję rynkową. oczywiście wciąż liczą się przede wszystkim zaufanie
do marki oraz jakość, ale z dotychczasowych reakcji polskich konsumentów
w 2008 roku nutricia polska wprowadziła na rynek kolejne nowe produkty. można wnioskować, że utrzymanie się na pozycji lidera danego segmentu
najnowsze z nich to mleko modyfikowane Bebilon dobranoc 2 oraz Bebiko bez aktywnej, innowacyjnej polityki produktowej i marketingowej jest już
2 smaczny sen do podawania jako ostatni posiłek przed snem. okazuje się, dzisiaj niemożliwe.
że budzenie się maluchów w nocy, w wielu przypadkach z powodu głodu,
jest jednym z najczęstszych problemów, z jakim borykają się rodzice, zwłaszcza ta tendencja przejawia się obecnie nie tylko poprzez wprowadzanie nowych
w pierwszym roku życia dziecka. właśnie z myślą o nich nutricia polska linii produktów czy ciągłego udoskonalania receptur. producenci nieustannie
przygotowała wyjątkowe propozycje w ofercie obu marek mlek modyfiko- pracują również nad łatwiejszym i bardziej efektywnym sposobem korzystania
wanych. są one bardziej sycące niż standardowe mleko modyfikowane i powodują, z produktów. przykładem mogą być coraz bardziej funkcjonalne
że niemowlę dłużej czuje się najedzone, a częste nocne pobudki odchodzą opakowania oraz opakowania gwarantujące zachowanie wyższego poziomu
w niepamięć. zabezpieczenia przed bakteriami. przykładem nowości w tym obszarze mogą być
wprowadzone przez nutricia polska musy owocowe BoboVita Frutapura
na początku br. producent wprowadził również nowe mleko modyfikowane w tubkach, przeznaczone dla dzieci od 15. miesiąca życia. dzięki wygodnemu
Bebilon comfort. to produkt przeznaczony dla niemowląt z wrażliwym układem opakowaniu w formie tubki małe dziecko może samodzielnie zjeść swój posiłek.
pokarmowym. Gdy niemowlę nie jest już karmione piersią, w złagodzeniu otrzymuje wartościowe owocowe danie i rozwija swoje umiejętności.
dolegliwości takich jak: kolki, zaparcia, ulewania i wzdęcia, szczególnie ważna jest
odpowiednia dieta. dzięki nowym mlekom modyfikowanym nutricia mamy choć zaufanie rodziców małych dzieci jest jednym z najbardziej istotnych
już nie muszą zastanawiać się jak dobrać właściwy produkt dla swoich pociech, czynników wyboru produktu, to równie ważna jest szerokość oferty
a opisywane dolegliwości będące wynikiem niedojrzałego i wrażliwego układu i uświadamianie potencjalnych konsumentów co do podstawowych kwestii
pokarmowego dzieci, nie spędzają już im snu z powiek. związanych z żywieniem i walorami dostępnych produktów. liderzy rynku
żywności dla niemowląt zdają sobie sprawę, że podbić rynek można oferując
obecny rok przyniósł maluchom również osiem nowych deserków BoboVita. wyłącznie absolutnie bezpieczne, ale co równie ważne atrakcyjne produkty.
od maja 2008 r. rodzice niemowląt mogą wybierać wśród 30 kompozycji smakowych,
podzielonych na dwie linie: owocowÄ… i mlecznÄ…. a to nie wszystko. od kwietnia poranki
Każdy rok przynosi zmiany w udziałach
umilają maluchom i ich mamom nowe kaszki BoboVita pyszne śniadanko . zdaniem
dietetyków śniadanie to najważniejszy posiłek w ciągu dnia. powinno być pożywne
i dostarczać energii, jednak dla dzieci i tak liczy się jedno śniadanie musi być po prostu w odniesieniu do okresu grudzień 2006 listopad 2007 r. udziały poszczególnych
pyszne. nowe kaszki mleczne BoboVita pyszne śniadanko są przeznaczone dla dzieci graczy w sprzedaży w najnowszym badanym przez acnielsen okresie (grudzień
powyżej 6. miesiąca życia. Aączą one dwie najważniejsze cechy zawierają mnóstwo 2007 maj 2008 r.), zmieniły się w nieznacznie. warto jednak odnotować,
wartościowych składników odżywczych i doskonale smakują. że wzrost udziału w rynku z 47,2 proc. do 48,8 proc. odnotowała
nutricia polska.
nieustanne poszerzanie gamy produktów, innowacyjność i dążenie
do doskonałości kolejny raz zostało docenione przez konsumentów. zmienił się za to układ sił na drugim miejscu. posiadająca 22,3 proc. udziałów
produkowane przez nutricia serie mlek modyfikowanych Bebiko junior 3 w sprzedaży alima-Gerber spadła na trzecią pozycję z wynikiem
i Bebilon 2, Bebilon junior 3 oraz owocowe soki z ziołami BoboVita 20,5 proc. rynku. tym samym na drugim miejscu plasuje się nestle, do którego
to laureaci zorganizowanego po raz piąty przez miesięcznik w okresie: grudzień 2007 maj 2008 r. należało 21,3 proc. rynku. dodajmy
mam dziecko plebiscytu superprodukt 2007. jury wyróżniło produkty jednak, że po zakończeniu procesu połączenia obu firm, związanego z przejęciem
nutricia polska spośród innych 224 zgłoszonych do konkursu. Gerbera przez szwajcarskiego giganta przemysłu spożywczego nestle,
doceniono ich nowoczesny skład oraz kompleksowe podejście firmy nie będzie to miało większego znaczenia. ponieważ obecnie ten proces nie został
do żywienia maluchów. zakończony, udziały obu producentów w sprzedaży przedstawiamy oddzielnie.
18
19
RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008
warto odnotować, że od ponad trzech lat dwie łączące się obecnie i największe
po nutricia firmy ma polskim rynku nestle oraz alimaGerber posiadajÄ…
łącznie mniejsze udziały w sprzedaży niż lider rynku firma nutricia.
jeszcze na koniec 2004 r. do nestle i alima-Gerber należało 48,1 proc. sprzedaży.
udział nutricia wynosił wtedy 43,8 proc. dzisiaj nutricia polska
kontroluje 48,8 proc. rynku, a do dwóch pozostałych firm należy łącznie
ok. 42 proc. udziałów w sprzedaży.
zmiana, która dokonała się w 2005 r. wynikała z dużej aktywności produktowej
i marketingowej nutricia polska obecnego lidera rynku. spółka wzmocniła
swoją pozycję w dwóch ważnych obszarach rynku: kaszek i modyfikowanych
mlek. zwiększała również swoje zaangażowanie w sprzedaży gotowych posiłków
w słoiczkach, soczków oraz herbatek dla dzieci.
mniej więcej stałą pozycję na rynku utrzymuje Hipp polska, który najnowszy,
badany przez acnielsen, okres zakończył wynikiem 8,7 proc. udziałów
w sprzedaży.
Ewolucja segmentów
II.
rynku
20
RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008 RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008
Mleka modyfikowane
1.
z najnowszych danych acnielsen polska wynika, że mleka modyfiko-
wane są obecnie największym (36,1 proc. udziałów w sprzedaży wśród
wszystkich produktów) i obok kaszek dla dzieci, najdynamiczniej rozwijającym się
segmentem rynku żywności dla niemowląt. w tej grupie produktowej już
od ponad pięciu lat notowany jest wzrost sprzedaży.
w tej kategorii dóbr szybkozbywalnych (FmcG), wybór marki ma dla nabywców
ogromne znaczenie. wynika to przede wszystkim ze wzrostu świadomości
matek i ich pewności co do tego, że odpowiednie produkty zapewnią ich dziecku
niezbędne do prawidłowego rozwoju witaminy i składniki odżywcze, gwarantują
wysoką jakość, bezpieczeństwo oraz spełniają odpowiednie wymogi. dokonując
wyboru, rodzice biorą pod uwagę zarówno opinie lekarzy i dietetyków,
rekomendacje znajomych i przyjaciół, mających małe dzieci, jak również reakcje
dziecka oraz własne przekonanie co do jakości produktów, czyli wszystko
co daje w konsekwencji wrażenie jak najbardziej racjonalnego i pewnego wyboru.
tym bardziej cieszy więc bardzo wysoka w tak wymagającym segmencie rynku
pozycja nutricia polska.
Liderem jest NUTRICIA
w kategorii sprzedaży mlek modyfikowanych w polsce (na rynku detalicznym
bez farmacji) od lat liczÄ… siÄ™ bowiem tylko dwie firmy: nutricia polska oraz
nestle. pierwsza z nich w okresie od grudnia 2007 r. do maja 2008, umocniła
pozycjÄ™ lidera zagospodarowujÄ…c 58,6 proc. rynku. w tym samym okresie
nestle kontrolowało 39,4 proc. rynku, co oznacza nieznaczny spadek udziałów
w sprzedaży. udział pozostałych graczy nie zmienił się i podobnie jak w latach
poprzednich wyniósł 2,1 proc. oznacza to, że dwie największe firmy kontrolują
łącznie blisko 98 proc. całej branży.
warto jednak podkreślić, że licząc od czerwca 2007 r. do maja 2008 sprzedaż
ogółem wzrosła aż o 23 proc. to największy wzrost wśród wszystkich grup
produktów w porównaniu z poprzednio badanym okresem. zestawiając dane
z 2007 r. z analogicznym okresem grudzień 2005 listopad 2006 r., sprzedaż
wzrosła o 16 proc.
jeszcze lepiej tę dynamikę obrazuje sprzedaż wyrażona w złotych.
w okresie liczonym od czerwca 2007 r. do maja 2008 r., sprzedano mleko
modyfikowane za blisko 289 mln zł (sprzedaż detaliczna z pominięciem aptek).
w tym samym okresie, tyle że rok wcześniej, wartość rynku wyniosła 234,6 mln zł,
a według jeszcze wcześniejszych badań acnielsen, przeprowadzonych od grudnia
2005 r. do listopada 2006 r., sprzedaż mlek modyfikowanych przyniosła
producentom 218 mln zł wobec 174 mln rok wcześniej.
22
23
RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008 RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008
MLEKA MODYFIKOWANE
Głównym konkurentem dla mleka modyfikowanego w przypadku dzieci powyżej
Trend sprzedaży i udziały rynkowe w ujęciu wartościowym
pierwszego roku życia jest w dalszym ciągu mleko krowie. jednak zgodnie
(rynek detaliczny bez farmacji)
z zaleceniami pediatrów, nieprzetworzone mleko krowie nie powinno znalezć
się w diecie dzieci do trzeciego roku życia, ponieważ ma ono nieodpowiedni
dla małego organizmu skład. jeżeli matka nie karmi piersią, powinna wybrać
mleko modyfikowane, które ma odpowiedni dla niemowlęcia rodzaj i zawartość
tłuszczu oraz proporcję białek. w procesie przetwarzania mleka krowiego
na modyfikowane zmniejsza się również poziom sodu, zwiększa zawartość
witamin, przede wszystkim: a, c, d i e oraz żelaza. mleko modyfikowane musi
być bowiem jak najbardziej zbliżone składem do mleka matki, które najpełniej
zaspokaja potrzeby małego organizmu.
istotnym czynnikiem wpływającym na kupowanie mleka modyfikowanego oraz
preparatów mlekozastępczych jest zanieczyszczenie środowiska i związany z tym
wzrost liczby noworodków cierpiących na alergie na białka zawarte w krowim
mleku. producenci tacy jak nutricia, dbając o jakość i smak, poszerzają paletę
mieszanek mlecznych, oferując już nie tylko standardowe produkty, ale także
przeznaczone dla dzieci z alergiami oraz innymi problemami pokarmowymi.
nutricia polska stale udoskonala receptury mlek modyfikowanych, starajÄ…c siÄ™
aby były one jak najbardziej zbliżone składem do mleka kobiecego. przykładem
yródło: na podstawie danych nielsen polska sp. z o.o
jest Bebilon seria mlek modyfikowanych oraz preparatów mlekozastępczych,
które naturalnie wzmacniają układ odpornościowy niemowlęcia. to marka
premium wśród mlek o najbardziej innnowacyjnej na rynku formule. wśród
Czynniki wzrostu
produktów Bebilon poza zwykłymi mlekami modyfikowanymi znajdują się również
takie, które można stosować w przypadku występowania różnych dolegliwości
w kategorii mlek modyfikowanych mamy więc do czynienia z dwoma jak: kolki, luzne stolce czy brak apetytu. w przypadku wystąpienia alergii
graczami oferującymi wysokiej jakości produkty. ponieważ jakość i bezpieczeństwo pokarmowej dostępne są także preparaty mlekozastępcze.
to warunki absolutnie niezbędne aby w ogóle zaistnieć w tej kategorii
produktów, kolejnym krokiem jest budowanie lojalności klienta. dwaj czołowi pod oferowaną przez nutricia marką Bebiko, kryje się natomiast seria
producenci zdają sobie sprawę jak dużych nakładów pracy wymaga wykreowanie modyfikowanych mlek i mieszanek mlecznych dla niemowląt i dzieci
przywiązania do marki. tym bardziej, że poza oficjalnymi kanałami komunikacji, zarówno zdrowych jak i z ryzykiem wystąpienia alergii na białka mleka krowiego.
jak choćby reklama, w dużej mierze działa tu skuteczny mechanizm polecania dzięki temu nutricia zapewnia mamom i ich pociechom szeroki wybór
różnych produktów przez rodziców niemowląt. produktów zróżnicowanych pod kątem wieku niemowlęcia, uwzględniając
związane z każdym okresem życia, specyficzne potrzeby żywieniowe.
jednak z badań pentora przeprowadzonych w 2005 oraz 2002 r. wynika również, nowe modyfikowane mleka Bebiko z zawartością prebiotyków nutricia,
że wyraznie rośnie znaczenie materiałów otrzymywanych od producentów jako o działaniu podobnym do tych w mleku matki, naturalnie wzmacniają układ
zródła informacji w procesie decyzyjnym matek, które kupują mleko modyfiko- odpornościowy dziecka oraz regulują proces trawienia.
wane. pomagają one im utwierdzić się w przekonaniu i czynią wybór bardziej
racjonalnym. to wszystko buduje przywiązanie i emocjonalną więz z daną marką.
dlatego też czołowi producenci powinni kontynuować dotychczas przyjętą
strategię marketingową w dziedzinie mlek modyfikowanych. jej skuteczność
wynika z działania zarówno czynników racjonalnych, jak również emocjonalnych
przy wyborze akuart tej kategorii produktów.
Dążenie do ideału, czyli mleka matki
rosnąca sprzedaż mlek modyfikowanych ma swoje podłoże przede wszystkim
w aktywności samych producentów, ale także w przemianach społecznych.
24
25
RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008 RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008
Gotowe dania
2.
przemiany społeczne i wynikające z nich pózniejsze macierzyństwo,
to jeden z ważnych czynników decydujących o rosnącej popularności drugiego
pod względem wartości sprzedaży, po mleku modyfikowanym, segmentu rynku
żywności dla dzieci gotowych dań. tych produktów dla dzieci od pewnego
czasu przybywa najwięcej na sklepowych półkach. to zupki, obiadki, przeciery,
musy owocowe i deserki. wszystko w wielu smakach i różnych opakowaniach.
dostarczają najmłodszym cennych składników odżywczych w odpowiednich
dla ich potrzeb ilościach i proporcjach i stanowią ważny element prawidłowo
zbilansowanej diety.
Bardziej dojrzałe mamy posiadają przede wszystkim większe doświadczenie
życiowe. nie tylko umiejętnie szacują dochody i wydatki domowego budżetu,
ale również mają większą świadomość własnych ograniczeń. w konsekwencji
zdają sobie sprawę, że nie w każdych okolicznościach są w stanie samodzielnie
przygotować pełnowartościowe i bezpieczne pożywienie dla małego dziecka.
wolą więc powierzyć to specjalistom: lekarzom oraz ekspertom od żywienia.
ten bardzo świadomy wybór pokazuje jak wysoko ustawiona jest poprzeczka dla
producentów żywności. jakość, bezpieczeńtwo i szeroka gama produktów to
dzisiaj absolutne minimum. tym bardziej cieszy fakt, że tak wiele matek wybiera
właśnie produkty firmy nutricia.
Nadrabiamy dystans
dynamiczne zmiany w tym segmencie rynku wynikajÄ… przede wszystkim
z rozszerzania oferty handlowej i odpowiadaniu na zmieniajÄ…ce siÄ™ wymagania
klientów. producenci wprowadzają nowe kategorie posiłków, rozszerzają
paletę smaków, ulepszają opakowania i dbają o łatwość ich przygotowania.
właśnie w tym segmencie pojawia się wiele innowacyjnych produktów takich
jak: musy owocowe w plastikowych kubeczkach oraz tubkach dla małych dzieci
czy dwuwarstwowe desery (przecier owocowy połączony z warstwą twarożku
lub jogurtu).
producenci zachęcają do zakupu produktów nie tylko ich innowacyjnością
i jakością, ale również poprzez różnego rodzaju promocje: powiększone
opakowania, wielopaki (np. 2+1 gratis) oraz prezenty dołączane do produktów,
np. śliniaczki, książeczki i zabawki.
wszystkie te cechy w połączeniu z łatwością przygotowania i szeroką gamą
tego typu produktów powodują, że cieszą się one coraz większą popularnością,
a doświadczenia zachodnie pokazują, że udział gotowych posiłków w rynku
żywności dla dzieci, będzie zyskiwał na znaczeniu.
26
27
RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008 RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008
od grudnia 2007 r. do maja br. alima-Gerber odnotowała udział w sprzedaży
a)
Obiadki i deserki dla dzieci
na poziomie 47,4 proc., zmniejszajÄ…c swojÄ… przewagÄ™ nad konkurencjÄ…
z blisko 50 proc. zanotowanych zarówno w 2006 jak i 2007 r. druga w kolejności
najnowsze dane acnielsen polska pokazują, że w okresie czerwca 2007 nutricia polska może pochwalić się udziałem w sprzedaży na poziomie
do maja 2008 r., w porównaniu z analogicznym okresem rok wcześniej, sprzedaż 36,5 proc., co oznacza niewielką poprawę w odniesieniu do poprzednio
gotowych posiłków w słoiczkach oraz musów owocowych rosła w tempie badanych okresów, kiedy nie przekraczał on 35 proc. tym samym producent
20 proc. to bardzo dobry rezultat. większą dynamiką sprzedaży (23 proc.) mogą zmniejszył dystans do głównego konkurenta w tej kategorii żywności dla dzieci
pochwalić się tylko dwa największe segmenty rynku, czyli mleka modyfikowane alima-Gerber o blisko 5 pkt. proc. jeszcze bowiem w okresie: grudzień
oraz kaszki. natomiast podobny wzrost (21 proc.) zanotował w badanym okre- 2006 listopad 2007 przewaga lidera nad nutricia pod względem udziałów
sie segment herbatek, który omawiamy w dalszej części raportu. w rynku wynosiła 15,6 pkt. proc.
jeśli jednak porównać te dane z tradycyjnie badanym przez acnielsen
okresem, a więc grudzień 2006 listopad 2007 w stosunku do okresu grudzień 2005 warto zwrócić uwagę, że zahamowany został rokroczny wzrost udziałów
listopad 2006, to widać że dynamika sprzedaży nieznacznie spadła. w sprzedaży pozostałych producentów gotowych posiłków dla dzieci.
wtedy bowiem wzrost wyniósł 23 proc. wydaje się jednak, że te różnice w 2004 r. należało do nich ok. 10 proc. rynku, w 2006 r. już 15,3 proc., zaś rok
wynikają raczej z różnych okresów poddanych badaniom niż pokazują zmianę pózniej, 16,3 proc. z badań ac nielsen obejmujących grudzień 2007 maj 2008,
trendu sprzedaży na rynku gotowych posiłków w słoiczkach dla dzieci, który wynika, że łączny udział w sprzedaży pozostałych graczy wyniósł równo 16 proc.
wart jest dzisiaj ponad 200 mln zł (rynek detaliczny bez sprzedaży w aptekach). większość w tej grupie stanowią produkty Hipp polska, ale swoją cząstkę mają
trwałą i potwierdzoną na zachodnich, dojrzalszych rynkach, tendencją jest wzrost w tym również nestle i Hame.
sprzedaży w tym segmencie rynku. tym bardziej dotyczy to rynku polskiego, który
ma jeszcze spory dystans do nadrobienia wobec krajów europy zachodniej.
Bogata oferta NUTRICIA
OBIADKI I DESERKI DLA DZIECI
Trend sprzedaży i udziały rynkowe w ujęciu wartościowym
nutricia polska każdego roku wprowadza w tym segmencie żywności dla
(rynek detaliczny bez farmacji)
dzieci kilkanaście nowości, urozmaicając ofertę zupek, obiadków i deserków.
pierwsze dania BoboVita można podawać niemowlętom już po 4. miesiącu życia.
zawarte w nich owoce i warzywa podlegajÄ… rygorystycznej kontroli, dlatego
sÄ… one bezpieczne dla zdrowia niemowlÄ…t, lekkostrawne, majÄ… Å‚agodny smak
i delikatnÄ… konsystencjÄ™.
w bogatej ofercie nutricia polska są także specjalne obiadki dla dzieci
po dwunastym miesiącu życia. przygotowane zostały jako większe porcje,
odpowiadające potrzebom małych dzieci. zawierają naturalne przyprawy i zioła
ułatwiające trawienie. każdy posiłek dostarcza dziecku składników niezbędnych
do prawidłowego rozwoju. urozmaicone kompozycje smakowe są pomocne
w okresie różnicowania diety.
pierwsze zupki wprowadza się do diety dziecka już po ukończeniu 4. miesiąca
życia. są to delikatne zupki jarzynowe, a od szóstego miesiąca zupki z dodatkiem
mięsa. nutricia oferuje także zupki dla dzieci ze skłonnościami do uczuleń:
z mięsem królika, indyka i jagnięciną.
yródło: na podstawie danych nielsen polska sp. z o.o
b)
Musy owocowe i jogurty
Zacięta walka o rynek
ten nowo wydzielony w badaniach acnielsen podsegment rynku gotowych
w segmencie obiadków i deserków dla dzieci konkurencja jest bardzo posiłków dla dzieci jako jedyny w okresie czerwiec 2007 r. maj 2008 wykazał
ostra. najsilniejszą pozycję mają dwie firmy wieloletni lider alima-Gerber spadek sprzedaży. wyniósł on 10 proc. i był większy o 2 pkt. proc. w stosunku do
oraz nutricia polska. okresu grudzień 2006 listopad 2007 (spadek sprzedaży o 8 proc.).
28
29
RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008 RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008
zdaniem specjalistów słabość tej podkategorii gotowych posiłków dla dzie-
Kaszki
ci wynika z kilku czynników. z jednej strony nie są to produkty pierwszej
potrzeby, jak choćby kaszki czy mleka modyfikowane. z drugiej strony niższa
3.
wielkość sprzedaży to efekt dostępności i szerokiej oferty na rynku wielu
podobnych produktów wśród standardowej żywności (np. duży wybór jogurtów),
które jednak nie są dostosowane do potrzeb dzieci. matki często nie są świadome kaszki to trzeci pod względem wartości sprzedaży i bardzo ważny segment
tego, że wiele produktów, to produkty, które powinny być podawane po 3. roku rynku żywności dla niemowląt. aż do ubiegłego roku, notował on mniejszy
życia i podają je nawet 6-miesięcznym niemowlętom. wielu rodziców, gdy ich wzrost niż inne kategorie, a jeszcze pięć lat temu charakteryzował się
pociecha staje się starsza, kupuje oczywiście niezbędne kaszki, obiadki i mleka, ponadczteroprocentowym spadkiem sprzedaży. sytuacja poprawiła się
ale już w nieco mniej ich zdaniem ważnych produktach, stosuje inne kryteria w 2004 r., kiedy sprzedaż wzrosła o 1 procent. przełomowy okazał się
wyboru, decydując się czasem na bardziej dostępne, a co za tym idzie, także jednak dopiero 2005 r., który przyniósł wzrost o 8 procent. dziś trudno to sobie
tańsze produkty, np. świeże owoce. wyobrazić, bo kaszki należą do najszybciej rozwijającego się segmentu rynku.
w tej trudnej podkategorii rynku żywności dla dzieci, od lat liderem jest z najnowszych badań ac nielsen polska wynika, że w okresie od czerwca 2007
nutricia polska. jej udział w sprzedaży wynosi ponad 73 proc. reszta udziałów do maja 2008 r. sprzedaż kaszek na rynku detalicznym (bez farmacji) wzrosła
(26,9 proc.) należy do nestle, które w porównaniu z poprzednimi latami aż o 23 proc. to, obok mlek modyfikowanych, najlepszy wynik wśród
zwiększyło swój udział w rynku o blisko 7 pkt. proc. to dobry rezultat, biorąc wszystkich kategorii produktów zaliczanych do żywności dla dzieci,
pod uwagę, że cały segment wykazuje tendencję spadkową. które znalazły się raporcie.
w tym samym czasie o tyle samo, a więc 7 pkt. proc., spadła sprzedaż wartość całego rynku kaszek w badanym okresie (czerwiec 2007 maj 2008)
produktów nutricia polska. należy jednak pamiętać, że przy tak znacznym wyniosła blisko 160,5 mln zł. to ponad 30 mln zł więcej niż jeszcze rok wcześniej
udziale w rynku i przy trendzie spadkowym, trudniej jest utrzymać wysoką (130,1 mln zł).
sprzedaż. dzieje się tak mimo rozwijania palety oferowanych produktów.
KASZKI DLA DZIECI
nutricia ma w swojej ofercie szeroką gamę smacznych musów
Trend sprzedaży i udziały rynkowe w ujęciu wartościowym
owocowych, nestle oferuje musy owocowe ze specjalnymi dodatkami, (rynek detaliczny bez farmacji)
np. z mlekiem modyfikowanym lub zbożami. każdy z producentów w zasadzie
co roku wprowadza do sprzedaży jakieś nowości.
przykładem mogą być opracowane przez nutricia musy owocowe
BoboVita Frutapura. to najlepsze owoce podawane w formie delikatnego musu,
które już od piątego miesiąca powinny pojawić się w dziecięcym jadłospisie,
a w przypadku dzieci karmionych piersią, od siódmego miesiąca. są one
dostosowane do potrzeb najmłodszych dzieci i są dostępne w bardzo wygodnych
100-gramowych porcjach, pakowanych w nowoczesne i lekkie kubeczki, które
łatwo zabrać na spacer lub w podróż. tak jak inne produkty z rodziny BoboVita
ich receptury są opracowywane i udoskonalane przez ekspertów w dziedzinie
żywienia z uwzględnieniem zaleceń światowej organizacji zdrowia i komisji
żywności unii europejskiej.
yródło: na podstawie danych nielsen polska sp. z o.o
Przewaga lidera systematycznie rośnie
według danych ac nielsen, liderem rynku kaszek w okesie grudzień 2007
maj 2008 r., podobnie jak w poprzednich latach, była nutricia polska.
30
31
RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008 RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008
jej udział w rynku wyniósł w tym czasie blisko 64,5 proc. podobny rezultat
Soki z atestem
nutricia osiągnęłą w okresie grudzień 2006 r. listopad 2007 (64,3 proc.).
stabilnie, w porównaniu z wcześniej badanymi latami, kształtuje się sprzedaż u
4.
pozostałych producentów.
drugi gracz na rynku nestle polska kontrolował w badanym ostatnio okresie w sprzedaży soczków dla niemowląt i małych dzieci w ciągu ostatnich dwóch lat
30,6 proc. rynku, a 5-proc. udział wypracowali pozostali producenci. podobnie dokonała się prawdziwa rewolucja. segment, który dotąd przeżywał stagnację,
było w okresie: grudzień 2006 listopad 2007 r., kiedy nestle sprzedało kaszki rośnie dziś w tempie kilkunastu procent rocznie, a jego wartość to już blisko
dające firmie 30,5 proc. udziałów w sprzedaży ogółem, a pozostali producenci 100 mln zł (dane acnielsen za okres: czerwiec 2007 maj 2008).
zdobyli 5,2 proc. rynku.
warto podkreślić, że raport dotyczy soków, które są produktami specjalnego
o ile jednak nutricia polska powoli zwiększa sprzedaż, o tyle udziały przeznaczenia żywieniowego dla dzieci i niemowląt. to soki, których skład został
pozostałych producentów, a zwłaszcza drugiego gracza nestle systematy- dostosowany do specyficznych potrzeb żywieniowych dzieci do 3. roku życia.
cznie maleją. jeszcze 2004 r. do nestle należało grubo ponad 41 proc. rynku, muszą one spełniać bardzo surowe wymogi określone przepisami polskimi
by dwa lata pózniej ten udział stopniał do 32 proc. wniosek nasuwa się więc i unijnymi w zakresie zaostrzonej higieny warunków produkcji, doboru
sam zanotowany w 2005 i 2006 r. wzrost sprzedaży kaszek, to przede najlepszych i najbezpieczniejszych składników i w wprowadzenia do obrotu.
wszystkim sukces produktów BoboVita marki należącej do nutricia polska.
tak poważne zmiany na rynku dokonały się zaledwie w ciągu kilku lat. wzrost tego segmentu rynku zanotowany w okresie czerwiec 2007 maj 2008
r. wyniósł 13 proc. wynika z danych acnielsen. to dane, które odnoszą się
do analogicznego okresu rok wcześniej, a więc od czerwca 2006 do maja 2007 r.
Duża aktywność NUTRICIA
Bardziej udany był tylko okres grudzień 2006 listopad 2007 r., kiedy sprzedaż
soków z atestem wzrosła o 15 proc.
wzrost wypracowany przez lidera rynku cieszy tym bardziej, że segment
SOKI DLA DZIECI
kaszek, zwłaszcza w porównaniu do pozostałych grup żywności dla niemowląt,
Trend sprzedaży i udziały rynkowe w ujęciu wartościowym
jest w polsce bardzo dobrze rozwinięty.
(rynek detaliczny bez farmacji)
kaszki oraz kleiki to zazwyczaj pierwsze produkty inne niż mleko wprowadzane
do diety niemowląt około piątego miesiąca życia. ich procentowo wysoki udział
w sprzedaży żywności dla niemowląt wynika głównie z przyzwyczajeń mam,
które wciąż chętnie kupują kaszki, mimo pojawiania się nowych, alternatywnych
produktów mlecznych jak twarożki, serki i jogurty.
w ostatnich dwóch latach nutricia polska wiele zrobiła, aby nie tylko utrzymać
pozycję lidera w tej kategorii żywności dla dzieci, ale również zwiększyć swój
udział na dynamicznie rosnącym rynku. z jednej strony producent wprowadzał
nowe rodzaje i smaki kaszek, z drugiej prowadził kampanię edukacyjną skierowaną
do rodziców oraz liczne promocje. strzałem w dziesiątkę okazały się nowe,
bardziej atrakcyjne i wygodne opakowania, materiały informujące o zaletach
kaszek w codziennej diecie maluchów oraz dbałość o odpowiednią ekspozycję
na sklepowych półkach.
znajdujące się w ofercie nutricia kaszki BoboVita to wartościowe, prawidłowo
zbilansowane posiłki zbożowe, które są ważnym zródłem niezbędnych składników
odżywczych: węglowodanów, białek, witamin oraz żelaza. wytwarzane są
yródło: na podstawie danych nielsen polska sp. z o.o
z naturalnych składników najwyższej jakości i dostarczają szybko rosnącemu
dziecku odpowiedniej ilości energii. nie ma w nich żadnych sztucznych
Zaufanie do marki
dodatków smakowych, barwników ani jakichkolwiek środków konserwujących.
w bogatej ofercie kaszek BoboVita uwzględnione są także potrzeby
wiekowe oraz wymagania niemowląt i dzieci będących na diecie bezglutenowej niekwestionowanym od lat liderem w segmencie soczków dla niemowląt
lub bezmlecznej. jest firma alima-Gerber, właściciel obecnych na polskim rynku od kilkudziesięciu
32
33
RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008 RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008
lat marek Bobofrut i Gerber. to przykład zaufania do marki, podobny do tego,
Herbatki
jakim cieszy siÄ™ nutricia w segmencie mlek modyfikowanych i kaszek.
5.
w okresie od grudnia 2007 r. do maja 2008 r. soczki alima-Gerber zdobyły
77,7 proc. rynku. producent z każdym rokiem umacnia swoją pozycję. jego udział
w sprzedaży w poprzednio badanym okresie (grudzień 2006 listopad 2007) Herbatki dla dzieci i niemowląt to jeden z najmniejszych segmentów rynku
wyniósł 75,8 proc., a rok wcześniej kontrolował on 72,3 proc. rynku. żywności dla najmłodszych konsumentów. ich udział w całym rynku żywności dla
dzieci wynosi obecnie 5,5 proc. znaczenie herbatek z roku na rok jednak rośnie,
drugim liczącym się tej kategorii graczem jest od lat nutricia polska, której co pokazuje nie tylko stała tendencja wzrostowa, ale i skala tego wzrostu.
udział w sprzedaży soczków w okresie od grudnia 2007 r. do maja 2008 r.
wyniósł 14,8 proc. i był mniejszy niż w poprzednich latach. ta niekorzystna od czerwca 2007 r. do maja 2008 r. sprzedaż herbatek dla dzieci wzrosła
tendencja wynika ze zmiany asortymentu i pozostawienia w ofercie firmy samych o 21 proc. wynika z danych acnielsen. to wynik tak dobry jak w przypadku
soków klarownych. poza tym producent słusznie skupia się na najważniejszych największych i najważniejszych segmentów rynku: kaszek, obiadków czy mlek
segmentach rynku (mleka modyfikowane, kaszki, gotowe posiłki w słoiczkach), modyfikowanych. o tyle samo sprzedaż herbatek wzrosła również w poprzednio
w których jest liderem. badanym okresie, a więc od grudnia 2006 r. do listopada 2007.
udziały w sprzedaży pozostałych graczy na rynku soczków dla dzieci wartościowo sprzedaż herbatek w okresie od czerwca 2007 r. do maja 2008 r.
w zasadzie kształtują się bez zmian. dwa lata temu należało do nich 7,1 proc. rynku, wyniosła 44 mln zł. dla porównania, rok wcześniej było to 36,4 mln zł. sześć lat
rok wcześniej 7,8 proc., by w okresie grudzień 2007 maj 2008, uzyskać temu, a więc w 2002 r., ten rynek wart był 16 mln zł.
7,4 proc. wynik wypracowany tej grupie producentów soczków dla dzieci to
w znacznym stopniu zasługa firmy Hipp polska, która rozszerza swoją rynkową
Możliwa zmiana na pozycji lidera
ofertę i odnotowuje wzrost sprzedaży.
mimo, że w ostatnich latach branża soczków dla dzieci przeżywa renesans, układ sił głównych producentów w tej grupie żywności dla niemowląt bardzo
producenci mają jeszcze wiele do zrobienia. soczki nie są bowiem artykułami przypomina rynek soczków. inny jest tylko lider od wielu lat palmę
pierwszej potrzeby, jak kaszki czy mleka modyfikowane, i często rodzice pierwszeństwa ma tu Hipp polska. producent z każdym rokiem traci jednak
nie doceniają ich znaczenia w diecie malucha. jednak najważniejszą barierą udziały w rynku na rzecz pozostałych graczy, zwłaszcza nutricia polska.
z punktu widzenia rodziców wciąż jest niestety cena. litr certyfikowanego soku,
wyprodukowanego z wyselekcjonowanych warzyw i owoców, bez sztucznych z danych acnielsen polska obejmujących okres od grudnia 2007 r. do maja
barwników, dodatków smakowych i konserwantów kosztuje dwa razy więcej 2008, wynika że udział Hipp polska w łącznej sprzedaży herbatek wyniósł
niż litr soku niecertyfikowanego. wielu rodziców, zamiast polecanych przez równo 50 proc. w tym czasie nutricia zanotowała sprzedaż na poziomie
specjalistów, bezpiecznych i zdrowych produktów przeznaczonych dla niemowląt 45,7 proc. jeśli zestawić te dane z poprzednimi latami, widać wyraznie,
wybiera tańsze soczki dla starszych dzieci i dorosłych. że wcześniej dysproporcja pomiędzy liderem rynku, a nutricia była znacznie
większa. dla porównania w 2004 r. Hipp polska kontrolował blisko 70 proc.
dlatego dobrym pomysłem są aktywne działania uświadamiające rodziców tego rynku, a udział nutricia polska w sprzedaży herbatek wynosił wtedy
co do znaczenia certyfikowanych soków w diecie małego dziecka, podejmo- tylko 17,3 proc. jeszcze nie tak dawno, bo w okresie grudzień 2005
wane przez część producentów. jeśli dodać do tego rosnącą siłę nabywczą pol- listopad 2006, przewaga lidera nad nutricia polska przekraczała
skiego społeczeństwa i coraz większą mobilność młodych mam, ten segment rynku 21 pkt. proc. dziś jest to tylko nieco ponad 4 pkt. proc.
powinien rozwijać się w najbliższych latach co najmniej wpodobnym tempie jak obecnie.
maleją również udziały pozostałych producentów. obecnie należy do nich
Oferta NUTRICIA
już tylko 4,3 proc. rynku. ponieważ segment herbatek rozwija się bardzo
dynamicznie, niewykluczone że w najbliższym czasie nastąpi zmiana na pozycji
szeroką gamę soczków oferuje nutricia polska. soczki klarowne BoboVita są lidera tego rynku.
cennym uzupełnieniem diety niemowląt i dzieci w płyny. dzięki najwyższej jakości
komponentom można je już podawać niemowlętom, które skończyły 4. miesiąc dużo w tym kierunku robi nutricia polska. już od ponad pięciu lat producent
życia. powstają one wyłącznie z wyselekcjonowanych, dojrzałych owoców i nie zwiększa ofertę herbatek BoboVita i pracuje nad rozszerzaniem sieci dystrybucji.
zawierają w swoim składzie cukru krystalicznego. stanowią doskonałe zródło dzisiaj są już one dostępne w sklepach dużych sieci handlowych oraz na półkach
cennych witamin, niezbędnych w codziennej diecie, zwłaszcza witaminy c. tradycyjnych sklepów z żywnością. dzielą się na ziołowe, ziołowo-owocowe
ze względu na wysoką jakość i bezpieczeństwo polecane są także ciężarnym i owocowe. Herbatki ziołowe BoboVita można podawać już od pierwszego
i karmiącym piersią kobietom. miesiąca życia malucha. pomagają one w ciepłe dni, w przypadku wystąpienia
34
35
RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008 RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008
gorączki (ale nie w sytuacji odwodnienia) oraz problemów żołądkowych
Ciasteczka
(kolki, wzdęcia). po czwartym miesiącu do diety dziecka można wprowadzić
herbatki ziołowo-owocowe, po piątym miesiącu pierwsze herbatki
6.
owocowe. uzupełniają one dietę w płyny w okresie wprowadzania
do jadłospisu stałych pokarmów.
najmniejsza kategoria rynku żywności dla niemowląt i małych dzieci ma
jednocześnie najkrótszą historię. pierwsze ciasteczka dla niemowląt wprowadziła
HERBATKI DLA DZIECI
na polski rynek firma nestle polska w 2004 r. na sklepowych półkach pojawiły
Trend sprzedaży i udziały rynkowe w ujęciu wartościowym
(rynek detaliczny bez farmacji)
się wtedy miśkopty. rok pózniej sprzedaż swoich ciasteczek pod nazwą
chrupaczki BoboVita rozpoczęła nutricia polska
Liderów dwóch
ten moment okazał się przełomowy. obaj producenci podzielili między siebie
rynek, z niewielką przewagą na korzyść nestle. od kiedy jednak udział tego
ostatniego producenta w sprzedaży spadł do dwóch trzecich (2005 r.),
systematycznie tracił on udziały w rynku ciasteczek z atestem.
najnowsze dane acnielsen pokazują już równą dominację dwóch firm:
nestle oraz nutricia polska. pierwsza z nich kontroluje 49,5 proc.,
a druga 49,7 proc. sprzedaży. do pozostałych graczy należy margines rynku,
ledwie 0,8 proc.
CIASTKA Z ATESTEM DLA DZIECI
Trend sprzedaży i udziały rynkowe w ujęciu wartościowym
(rynek detaliczny bez farmacji)
yródło: na podstawie danych nielsen polska sp. z o.o
yródło: na podstawie danych nielsen polska sp. z o.o
jak na mającą najmniejszy udział w sprzedaży grupę żywności dla dzieci, ciastka z
atestem wykazujÄ… wysokÄ… dynamikÄ™ rozwoju. od czerwca 2007 r. do maja 2008
r. sprzedaż wzrosła o 16 proc., a wartość rynku wyniosła 2,8 mln zł.
36
37
RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008
w tym segmencie od 3 lat dominuje nutricia polska, a biorÄ…c pod
uwagę dynamikę tego segmentu rynku żywności dla dzieci oraz postępy
w sprzedaży po stronie lidera, nie należy się spodziewać większych zmian
w tej grupie. zmiany jakie zaszły na rynku ciasteczek w ostatnim roku
wynikają przede wszystkim z rosnącej popularności produktu nutricia
- chrupaczków BoboVita. ciasteczka zostały stworzone specjalnie
dla dzieci po dziesiątym miesiącu życia. dzięki dopasowaniu kształtem
i wielkością do rączki dziecka ułatwiają mu naukę gryzienia, a w okresie
ząbkowania przynoszą ulgę dziąsłom. w odróżnieniu od zwykłych ciasteczek,
chrupaczki są produktem całkowicie naturalnym, wzbogaconym o niezbędne
do prawidłowego rozwoju witaminę B1 oraz żelazo. wygodne pakowanie
w porcje po 2 ciasteczka ułatwia zabranie ich wszędzie z maluchem.
Prognoza
III.
38
RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008 RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008
rynek żywności dla dzieci w polsce ma przed sobą bardzo dobre
perspektywy. potencjał branży, która rośnie w tempie 20 proc. rocznie,
jest nadal duży. z jednej strony to zasługa czynników niezależnych, jak wzrost
gospodarczy, rozwój polskiego społeczeństwa, czy czynniki demograficzne.
z drugiej strony nie można przeoczyć tego, co w kierunku rozwoju
rynku żywności dla dzieci robią sami producenci. dbałość o bezpieczeństwo,
ciągłe podnoszenie jakości, wprowadzanie nowych produktów i udosko-
nalanie już obecnych na rynku receptur, nowe, wygodniejsze opakowania,
wreszcie promocja oraz akcje uświadamiające rodziców co do znaczenia
odpowiednio zbilansowanej diety w pierwszych latach życia dziecka.
efektem wyżej opisanych działań jest coś, co trudno zmierzyć: w polsce
przybywa rodziców świadomych tego, jak bardzo dieta stosowana
w trzech pierwszych latach życia wpływa na kondycję zdrowotną i pózniejsze
nawyki żywieniowe dziecka. więcej świadomych klientów to większe
wydatki na konsumpcję tego typu żywności. z pewnością odbije się to pozytywnie
na sprzedaży produktów przeznaczonych dla dzieci do 36. miesiąca życia.
spróbujmy przyjrzeć się temu bliżej.
Więcej w kieszeni to więcej na dziecięcym stoliczku
warto podkreślić, że ziściły się prognozy, które zawarliśmy w poprzednim
raporcie dotyczące rozwoju gospodarczego i wpływu, jaki będzie on miał
na branżę żywności dla dzieci. tempo wzrostu pkB przekroczyło 6 proc.,
a jego głównym motorem była i jest konsumpcja indywidualna. niestety, już dzisiaj
odczuwamy niekorzystny tego efekt, jakim jest rosnÄ…ca inflacja.
mimo to wzrost zatrudnienia i płac powoduje, że wyraznie wzrastają
wydatki na osobę w domowych budżetach, a to jeszcze długo
powinno przekładać się na wybieranie przez rodziców, z myslą
o dziecku, droższych produktów wysokiej jakości. dodatkowo
powinna temu sprzyjać dysproporcja w spożyciu produktów
specjalnego przeznaczenia żywieniowego pomiędzy polską a krajami
europy zachodniej, jak chociażby niemcy czy Francja, oraz mocny złoty.
siłę polskiej waluty podtrzymują wysokie tempo wzrostu gospodarczego,
ale również transfery funduszy z unii europejskiej oraz niebagatelne dochody
polaków pracujących za granicą. perspektywy dla większości aktywnych
zawodowo gospodarstw domowych malują się więc bardzo optymistycznie.
równie ważne jak kwestie gospodarcze, a może nawet ważniejsze, są jednak
zmiany zachodzące w społeczeństwie. przesuwa się wiek kobiet rodzących
pierwsze dziecko, a coraz więcej młodych mam jest aktywnych zawodowo.
z jednej strony poprawia to byt materialny przeciętnej rodziny,
z drugiej naturalną tego konsekwencją są mniejsze możliwości czasowe,
co powoduje że dla rodziców liczy się po prostu wygoda, a co za nią idzie
oszczędność czasu. jest jednak jeden, najważniejszy warunek musi iść za
tym przekonanie co do bezpieczeństwa produktów. troska o dziecko, jego zd-
rowie oraz racjonalne odżywianie odpowiednie do jego potrzeb jest jednym
z priorytetów współczesnej rodziny.
40
41
RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008 RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008
oferowane dzisiaj na rynku gotowe produkty są pod tym względem doskonałe. pozycja lidera rynku żywności dla dzieci w polsce zobowiązuje, ale również
pozwalają nie tylko zaoszczędzić czas potrzebny na przygotowanie posiłku, sprawia, że nutricia polska powinna być największym beneficjentem
ale gwarantują również odpowiednią jakość i bezpieczeństwo, dając przy tym jego wzrostu. producent faktycznie wyznacza trendy dla całej branży.
bez względu na porę roku różnorodność smaków. nutricia polska każdego roku wprowadza do sprzedaży
wiele nowych produktów. to dobra strategia, która owocuje
zainteresowaniem konsumentów i stopniowo dystansuje konkurencję.
Marginalne znaczenie zmian demograficznych
ale udoskonalanie oferty i wprowadzanie nowości dzisiaj już nie wystarczy.
aby być liderem, trzeba aktywnie się promować. poza typowymi
zdaniem specjalistów podstawowym ryzykiem dla branży może być działaniami marketingowymi, świetnie służą temu akcje uświadamiające
w przyszłości spadek dynamizmu tendencji demograficznej, wśród rodziców. dzięki nim dowiadują się oni znacznie więcej o potrzebach
która w ostatnich latach jest bardzo korzystna. z drugiej jednak żywieniowych własnego dziecka, a producenci mają okazję do prezentacji
strony warto pamiętać, że rynek żywności dla dzieci bardzo dynamicznie swojej oferty. również na tym polu nutricia nie ma sobie równych.
rósł kilka lat wcześniej także mimo niskiej liczby urodzeń. obecnie z każdym
rokiem w polsce rodzi się coraz więcej dzieci. prognozy Gus-u zakładają,
...ale wymaga dużego wysiłku
że w najbliższych latach liczba urodzeń przekroczy 400 tys. urodzeń rocznie.
ma to związek z wchodzeniem w wiek rodzicielski ostatniego wyżu
demograficznego z początku lat osiemdziesiątych. nutricia polska nieustannie pracuje również nad edukacją klientów
rodziców. mogą oni wiele dowiedzieć się ze specjalnie dla nich
dlatego wydaje się, że w dalszym ciągu głównym motorem wzrostu całej branży przygotowanych, bezpłatnych poradników żywienia dziecka. do ich dyspozycji
będą dotychczasowe tendencje, czyli bogacenie się społeczeństwa, przemiany są także konsultanci dietetycy w serwisie konsumenckim.
modelu życia oraz związane z tym nadrabianie zaległości względem bardziej
rozwiniętych gospodarczo społeczeństw. dzięki temu, że producent dba o bezpośredni kontakt z konsumentem,
zdobywa jego zaufanie. w bardzo nowoczesnej branży żywności dla dzieci
jednym z tego skutków jest przesuwanie się wieku macierzyństwa. i niemowląt w ten sposób buduje się dzisiaj relacje z klientem. wyedukowany
kobiety dziś pózniej rodzą pierwsze dziecko, ponieważ najpierw chcą i świadomy klient, to lojalny klient. zdaniem specjalistów, właśnie taka osobowa
osiągnąć większą stabilizację zarówno zawodową jak i materialną. relacja z marką, ma dziś największy wpływ na decyzje zakupowe rodziców,
dzięki temu stać je na zakup droższych, ale bardzo dobrych a co za tym idzie będzie decydowała o układzie sił na polskim rynku żywności
jakościowo produktów dla swoich dzieci. co ważne dla producentów dla dzieci i niemowląt.
- zakupy te są systematyczne i dokonywanewdużym asortymencie.
dojrzalsze mamy cechuje również większa świadomość. zdają
Rosnący asortyment i nadrabianie zaległości
sobie sprawę, że nie są w stanie w każdych okolicznościach, samodziel-
nie przygotować pełnowartościowych i bezpiecznych posiłków
dla małego dziecka. doceniają więc rolę ekspertów od żywienia. ponieważ razem z rynkiem rosną wymagania i potrzeby konsumentów,
coraz więcej matek traktuje także gotową żywność dla dzieci można spodziewać się, że producenci dalej będa rozszerzać gamę
jako podstawę zdrowej i zrównoważonej diety swoich pociech, produktów i wprowadzać nowe ich kategorie. warto również pamiętać,
a nie jako dodatek do przygotowywanych przez siebie posiłków. że w porównaniu z rynkami europy zachodniej, spożycie gotowej żywności
dla niemowlÄ…t i dzieci w polsce jest ciÄ…gle niewielkie. w krajach takich
jak niemcy czy Francja, średnie spożycie żywności dla niemowląt wynosi ponad
Zaufanie do marki procentuje...
150 kg rocznie na jedno dziecko. w polsce wskaznik ten oscyluje wokół 100 kg.
wyrównywanie tych różnic otwiera przed branżą znakomite perspektywy.
polski rynek żywności dla dzieci jest dziś mocno skoncentrowany,
ale perspektywiczny. w zasadzie we wszystkich jego segmentach panuje razem z rosnącą liczbą produktów, będzie także rosła rynkowa konkurencja.
oligopol. dodatkowo zmiany idą w kierunku jeszcze większej koncentracji już dzisiaj jest ona w tej branży bardzo silna, mimo niewielkiej liczby
niemalże na finiszu jest faktyczne połączenie firmy nestle z alima-Gerber. graczy. w dodatku nadal trwają procesy konsolidacyjne, czego dowodzi
przejęcie przez nestle od koncernu novartis firmy alima-Gerber.
w tym krajobrazie, nutricia polska jest niekwestionowanym liderem nowych podmiotów, poważnie zainteresowanych wejściem na polski rynek
zarówno całej branży, jak i większości jej segmentów. niewykluczone, żywności dla dzieci, dotychczas nie widać.
że następne badania rynku pokażą kolejne kategorie (herbatki, ciasteczka),
w których producent będzie kontrolował większość rynku. co warto podkreślić
- bardzo wymagajÄ…cego i hermetycznego rynku.
42
43
Komentarze
IV.
ekspertów
RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008 RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008
Prof. dr hab. Henryk Domański
instytut Filozofii i socjologii polskiej akademii nau
prawdopodobnie brzmi teza, że wzrost sprzedaży żywności dla niemowląt jest
wypadkową kilku tendencji, charakterystycznych dla rozwiniętych społeczeństw
rynkowych i docierajÄ…cych obecnie do polski.
pierwsza z nich dotyczy zmian w funkcjonowaniu rodziny. przypomnijmy,
że społeczeństwo polskie dawno już ma za sobą przejście z produkcyjnego
do konsumpcyjnego modelu rodziny (czyli wyodrębnienia się pracy
zawodowej od sfery konsumpcji), następnie przeszliśmy w fazę zmiany struktury
konsumpcji (polegającą na oddaniu funkcji opiekuńczych i wychowawczych nad
dziećmi na rzecz szpitala, szkoły i organizowania konsumpcji w ramach sieci
usług zbiorowych). otóż obecnie, z pewnym opóznieniem, przechodzimy do
trzeciego etapu otwierania się matek na zewnętrzne usługi konsumpcyjne
w dziedzinach dotyczących intymnych związków z dziećmi zastrzeżonych
do tej pory dla rodzin (m.in. w dziedzinie zaspakajania potrzeb niemowlÄ…t).
prawidłowością o międzynarodowym zasięgu jest to, że zapotrzebowanie
na takie usługi zwiększa się ze wzrostem orientacji rodziców na pracę
zawodową oczywiście nie po to żeby przeżyć, tylko dla kariery i zaspokojenia
ambicji. w polsce mamy obecnie do czynienia z uaktywnieniem siÄ™ tych potrzeb,
odłożonym w czasie, po kilkunastu latach kształtowaniu się kapitalistycznych
stosunków rynkowych. jednak dla zaistnienia tego efektu konieczne jest spełnienie
drugiego warunku, a mianowicie rozwoju odpowiedniej bazy konsumpcyjnej
dla niemowląt i dzieci. sygnałem tych przemian może być sukces rynkowy
firmy nutricia. prawdopodobnie brzmi hipoteza, że wyszła ona tym
zapotrzebowaniom i aspiracjom naprzeciw. kaszki, kleiki i posiłki w słoiczkach
stały się ogniwem łagodnego wyprowadzenia najmłodszego pokolenia rodziców
z domu do pracy.
drugą z tych tendencji są przemiany orientacji dotyczących społecznej roli
młodych kobiet. dominujący stereotyp młodej kobiety przewiduje wychowywanie
dzieci kosztem rezygnacji z pracy zawodowej, albo też zarabianie pieniędzy
kosztem zaniedbywania opieki nad dzieckiem. z badań wynika, że młode matki,
które idą do pracy (żeby wypełnić życie bogatszą treścią niż z rola
tradycyjnej gospodyni domowej), żyją z poczuciem winy, którą próbują wyprzeć
przez udowadnianie sobie i innym, że ich dzieciom nie dzieje się krzywda.
rozwój żywnościowego rynku dla niemowląt umożliwia im bardziej ofensywne
ustosunkowanie się do tego problemu. wprawdzie gotowe posiłki w słoiczkach,
czy modyfikowane mleka sÄ… sprawÄ… przyziemnÄ…, ale stanowiÄ… pewien argument,
który pozwala im pełniej skonsumować satysfakcję z bycia jednocześnie matką
i specjalistą w określonym zawodzie.
za tymi przemianami kryje się wzrost poziomu wykształcenia wśród kobiet.
od kilku lat polska stała się jednym z niewielu społeczeństw, w których więcej
jest kobiet z wyższym wykształceniem niż mężczyzn, przy czym dokonuje się
to głównie za sprawą edukacyjnego boomu wśród najmłodszych roczników,
obejmujących młode matki. są one kategorią najbardziej predestynowaną
46
47
RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008 RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008
do zrozumienia korzyści korzystania z oferty żywnościowej dla niemowląt, cieli mieszkań i domów letniskowych, i co ważne
Prof. dr hab. Tomasz Domański
z racji elastyczności intelektualnej, szerszych horyzontów poznawczych miała najwyższą samoocenę na skali statusu. to ostatnie świadczy o zamożności,
katedra marketingu międzynarodowego
i racjonalnego myślenia. wzrost wykształcenia powoduje, że młode wysokich aspiracjach i charakteryzuje styl życia.
i dystrybucji, uniwersytet Aódzki
matki podchodzą z mniejszymi obawami do zastępowania tradycyjnych
sposobów odżywiania niemowląt przez bardziej nowoczesne formy, utożsamiane
z funkcjonalnością, wygodą i zdrowiem. należałoby sądzić, aczkolwiek jest to obserwacja polskiego rynku żywności dla dzieci i niemowląt pokazuje, iż rynek
tylko hipoteza wymagająca potwierdzenia przez wyniki badań, że głównym ten rozwija się coraz bardziej dynamicznie, a zachowania polskich nabywców
ośrodkiem tych nowoczesnych orientacji na mapie społecznej jest młoda upodabniają się do zachowań konsumentów na rynkach europejskich.
inteligencja. wyniki wszystkich socjologicznych badań prowadzonych
od lat 90. wskazują, że dla inteligencji, zwłaszcza na wyższych stanowiskach specyfika tej kategorii produktów oraz jej konsumentów wymaga uwzględnienia
kierowniczych i w nowych zawodach (finanse, marketing, czy public w procesie analizy zarówno czynników demograficznych (liczba urodzeń),
relations) były to lata awansu. inteligencja uzyskiwała średnio wyższe dochody, jak i czynników ekonomicznych (zamożność gospodarstw domowych
niż właściciele firm, była najmniej zagrożona bezrobociem, w kategorii tej było oraz poziom ich dochodów), zmiennych społeczno-zawodowych
również najwięcej właścicieli mieszkań i domów letniskowych, i co ważne (aktywność zawodowa kobiet, styl życia, wielkość rodziny,
miała najwyższą samoocenę na skali statusu. to ostatnie świadczy o zamożności, cykl życia rodziny) czy też zmiennych związanych z zachowaniami
wysokich aspiracjach i charakteryzuje styl życia. nabywców (preferowane kanały dystrybucji, preferencje dla różnych
produktów, zwyczaje żywieniowe, stopień zaufania i lojalności w stosunku
jako, że tendencje te mogły być wykorzystane przez inne firmy, nasuwa się do wybranych marek producentów).
pytanie, co przesądziło o sukcesie nutricia? pewne światło na zródła
przewagi nutricia rzucają prawidłowości dotyczące kształtowania się orientacji specyfika tego rynku rzutuje również na liczbę i rodzaj działających na nim
statusowych, wynikające z potrzeby demonstrowania oznak sukcesu. przedsiębiorstw. konsument, w tym przypadku ten specyficzny decydent
stawiam tezę, że atrybuty produktów nutricia utożsamiane są z przynależnością jakim jest najczęściej matka dziecka, oczekuje od producenta oraz marki daleko
do kategorii o wysokim statusie społecznym. w takim stopniu, w jakim idących gwarancji w zakresie wysokiej jakości oraz bezpieczeństwa spożycia
w społeczeństwie polskim zaczyna dochodzić do głosu duch klasy średniej danej kategorii produktów. wszystkie te czynniki rzutują w ogromnym stopniu
(a wskazuje na to chociażby średni wzrost zamożności, konsumpcji na na zachowania kluczowych uczestników tego rynku, a szczególności nabywców,
pokaz i różnych snobizmów), reprezentantom jej zależy na sygnalizowaniu czyli matek dzieci i niemowląt.
otoczeniu swojej wyższości. jest to opłacalna strategia w systemie rynkowym,
a niezależnie od tego ludzie reagują na anonimowość społeczeństwa masowego wartość polskiego rynku produktów żywnościowych dla dzieci stale rośnie.
potrzebami wyróżnienia się z tłumu. należy sądzić, że wygląd, opakowanie jednocześnie należy zauważyć, iż obserwowane tempo wzrostu z roku na rok
i zróżnicowana oferta nutricia (z której każdy może coś wybrać) jest coraz większe. według danych agencji badawczej nielsen polska sp. z o.o.
potraktowane zostały jako symbole przynależności do lepszego segmentu , wzrost sprzedaży w roku 2008, w porównaniu z analogicznym okresem roku
na podobnej zasadzie jak luksusowy samochód, własny dom w zamkniętym ubiegłego, wyniósł blisko 21%. dla roku 2007 porównywalny przyrost wyniósł
osiedlu, czy pokazywanie się na ekskluzywnych przyjęciach. 17%. mamy więc tutaj do czynienia z generalną tendencją wzrostową, wynikającą
zarówno z obiektywnych danych demograficznych (wzrost liczby urodzeń),
jak również z wyraznego wzrostu preferencji nabywców dla tej kategorii
produktów.
wartość obrotów żywnością dla dzieci oraz niemowląt w polsce, dla okresu
rocznego, liczonego od czerwca 2007 r. do maja 2008 r., przekroczyła 800 mln
złotych (dokładnie 800,1 mln). dla porównywalnego okresu: czerwiec 2006 r.
maj 2007 r. wartość tego rynku sięgała 664,1 mln złotych. możemy więc mówić
niewÄ…tpliwie o wyraznej tendencji wzrostowej.
równocześnie, od 2004 r. obserwujemy corocznie w polsce wyrazny wzrost
liczby urodzeń, co wynika z wejścia w okres zakładania oraz rozwoju rodziny
osób młodych, pochodzących z wyżu demograficznego.
w roku 2005, w porównaniu z rokiem 2004, wzrost ten wyniósł 2,3%,
przy ogólnej liczbie 364,4 tys. urodzeń. z kolei w roku 2007, w porów-
naniu z rokiem 2006, wskaznik dynamiki urodzeń wyniósł w polsce już 3,6%,
48
49
RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008 RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008
przy ogólnej liczbie urodzeń 387,9 tys. w roku 2008, dla pierwszych pięciu dane te raz jeszcze potwierdzają wcześniej sformułowaną tezę, iż rynek żywności
miesięcy ,wskaznik dynamiki urodzeń osiągnął już 6,2%. dla dzieci jest rynkiem dość hermetycznym i silnie zdominowanym przez wąską
grupę podmiotów gwarantujących nabywcom wymaganą jakość i przestrzeganie
Biorąc pod uwagę opisane trendy demograficzne możemy powiedzieć, określonych standardów. na rynku tym rolę niekwestionowanego lidera zajmuje
że mamy do czynienia z rynkiem, który rozwija się dynamicznie i stwarza firma nutricia, której dominacja na polskim rynku żywności dla dzieci stale
perspektywy rozwoju. jest to szczególnie istotna informacja dla producentów rośnie w maju 2006 r. wynosiła 47%.
specjalistycznych dziecięcych produktów żywnościowych, które powinny być
dobrze dostosowane do specyficznych potrzeb żywieniowych oraz spełniać analizując osobno każdy z kluczowych segmentów rynku należy podkreślić
oczekiwania rodziców jako osób bezpośrednio decydujących o zakupie tej następujące tendencje.
kategorii produktów. znając oczekiwania rodziców można zakładać, iż kierują się
oni, oraz nadal będą się kierować, przede wszystkim dobrem i bezpieczeństwem segment mleka modyfikowanego jest zdecydowanie kluczowym segmentem
dziecka, dostarczając mu odpowiednie, wysokiej jakości produkty. rynku żywności dla dzieci. jego wartość, czyli 288,7 mln zł, stanowi 36,1%
całego rynku. w ramach tego strategicznego segmentu dominacja firmy
rynek żywności dla dzieci i niemowląt jest rynkiem specyficznym, gdyż wymaga nutricia jest bardzo wyrazna i stale rośnie. w maju 2008 r. wyniosła ona
od producenta spełnienia bardzo wysokich norm i standardów bezpieczeństwa już 58,6% w porównaniu z analogicznym okresem w 2007 r., kiedy
oraz wysokiej jakości. dlatego też liczba podmiotów działających na tym rynku wynosiła 58,1%. mamy tutaj do czynienia z bardzo mocną i ugruntowaną
jest zwykle niewielka, a zachowania klientów wykazują się dużą lojalnością wobec pozycją niekwestionowanego lidera na polskim rynku tej kategorii produktów.
marki raz obdarzonej zaufaniem. obserwując dane rynkowe należy przypuszczać, iż pozycję tę trudno będzie
podważyć konkurencji. tempo sprzedaży na tym rynku w 2008 r. wyniosło
analizując kluczowe segmenty tego rynku należy wyraznie podkreślić, iż w polsce 23%, w analogicznym okresie w 2007 r. 16%. przyrost ten owocuje głównie
w 2008 r. dla okresu rocznego (czerwiec 2007 r. maj 2008 r.), w porównaniu wzrostem sprzedaży mleka modyfikowanego przez firmę nutricia. świadczy
z analogicznym okresem roku wcześniejszego (czerwiec 2006 r. maj 2007 r.), to o doskonałym wykorzystywaniu przez tę firmę możliwości rynkowych
zanotowano wzrost sprzedaży w 6 segmentach: mleka modyfikowane, kaszki dla wynikających ze wzrostu popytu.
dzieci, obiadki i deserki dla dzieci, soki z atestem dla dzieci, herbatki dla dzieci,
ciastka z atestem dla dzieci. segment kaszek dla dzieci charakteryzuje się jeszcze większą dominacją firmy
nutricia. jej udziały w tym rynku w 2008 r. wyniosły już 64,4% i okazały
jedynym segmentem w którym zanotowano spadek obrotów był segment musów się dużo większe aniżeli nestle (30,6%). rynek ten jest więc praktycznie
owocowych oraz jogurtów dla dzieci (minus 10%). równocześnie jednak należy zdominowany przez te dwie firmy z wyrazną i niekwestionowaną przewagą
zaznaczyć, iż ten ostatni segment odgrywa w całym rynku żywności dla dzieci nutricia. w tym segmencie obserwujemy również bardzo wyrazne
marginalną rolę, gdyż wartość realizowanych na nim obrotów nie przekracza 1% tendencje wzrostowe. w maju 2008 r. zanotowano przyrost sprzedaży w skali
całej wartości rynku. rocznej 23%, podczas gdy w maju 2007 r. dla analogicznego okresu wyniósł on
11%. mamy więc tutaj do czynienia z dynamicznie rozwijającym się segmentem
kluczowymi segmentami na tym rynku są w kolejności ważności: rynku, a dynamika ta jest skutecznie wykorzystywana przez lidera rynkowego.
mleka modyfikowane (36,1%), posiłki w słoiczkach/obiadki i desery dla dzieci wzrost udziału w rynku świadczy jednocześnie wyraznie o zaufaniu klientów,
(24,9%) oraz kaszki dla dzieci (20%). Aączna wartość tych trzech segmentów w tym przypadku matek i rodziców, do marki BoboVita.
decyduje o 81% wszystkich obrotów dla tej szeroko definiowanej kategorii
produktów. w odniesieniu do segmentu obiadków i deserów dla dzieci również obserwuje
się wyrazny wzrost sprzedaży (20% w skali roku, w porównaniu z analogicznym
z pozostałych segmentów, największym jest kategoria soków z atestem, okresem roku poprzedniego). udział firmy nutricia w tym segmencie w roku
dla której wartość sprzedaży wynosi 12,1%. Aączna wartość trzech kolejnych 2008 (maj) wynosił 36,5% i w porównaniu z rokiem poprzednim istotnie wzrósł
mikrosegmentów sięga 6,8%, a dominującą rolę w tej grupie odgrywają herbatki (34,1%). należy jednocześnie podkreślić, że nutricia, nie będąc liderem tego
dla dzieci (5,5%). segmentu, stale jednak umacnia na nim swojÄ… pozycjÄ™ wicelidera. pozycjÄ™ lidera
na tym segmencie rynku zajmował Gerber (47,4%).
analizujÄ…c strukturÄ™ podmiotowÄ… tego rynku w polsce obserwujemy wyraznÄ…
dominację firmy nutricia. jej udziały w rynku w 2008 r., według danych segment musów owocowych oraz jogurtów dla dzieci, jako jedyny
agencji nielsen polska (dla okresu czerwiec 2007 r. maj 2008 r.) wyniosły ze wszystkich mikrosegmentów żywnościdziecięcej, wykazuje tendencję
48,4%. udziały rynkowe jej głównych konkurentów, czyli firmy nestle, wynosiły spadkową. mimo małej skali tego rynku oraz opisanych tendencji spadkowych
dla analogicznego okresu 20,8%, a dla firmy Gerber 21,2%. skumulowane nutricia zajmuje na nim pozycjÄ™ lidera (73,1%), relatywnie tracÄ…c stopniowo
obroty nestle oraz Gerber wyniosły dla analizowanego okresu rocznego 42% na rzecz firmy nestle (26,9%).
i były zdecydowanie niższe aniżeli udział rynkowy firmy nutricia .
50
51
RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008 RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008
segment soków z atestem wykazuje również tendencje wzrostowe stabilizacji. w ciągu ostatnich trzech lat udział nowoczesnych kanałów dystry-
(13% wzrostu w maju 2008 r. w porównaniu z analogicznym bucji w sprzedaży tej grupy produktów plasował się na poziomie 80%, podc-
okresem roku ubiegłego). rynek ten jest zdominowany wyraznie przez zas gdy udział tradycyjnych kanałów dystrybucji sięgał 20%. w 2008 r. relacje
firmę Gerber, specjalizującą się w produkcji tej kategorii produktów te wynosiły odpowiednio: 79% i 21%. różnice w roli obu tych kanałów mogą
(77,7% udziałów). Firma nutricia zajmuje na tym rynku pozycję wicelidera, się jednak zmieniać dla wybranych rodzajów produktów. struktura kanałów
choć jej udział w rynku relatywnie maleje. dystrybucji, zbliżona dla wyników podanych powyżej dla całej grupy żywności
dla dzieci, występuje w przypadku mleka modyfikowanego (82%; 18%) oraz
w segmencie herbatek dla dzieci, który również rozwija się dynamicznie obiadków i deserków dla dzieci (79%; 21%).
(wzrost 21% w skali roku), nutricia zajmujÄ™ pozycjÄ™ wicelidera, o coraz
bardziej zbliżonym udziale w rynku w stosunku do lidera (45,7% w 2008 r.). w przypadku kaszek struktura ta wykazuje drobne odchylenie na rzecz
udział w rynku firmy lidera (Hipp) wynosi obecnie 50%, lecz ciągle maleje na wzrostu roli kanału tradycyjnego i wynosi odpowiednio: 74% i 26%.taka sama
rzecz ekspansji herbatek BoboVita. tendencja ma miejsce w przypadku soków z atestem dla dzieci (75%; 25%).
różnice te można wyjaśnić zarówno strukturą handlu detalicznego w polsce,
ostatnim segmentem wymagającym komentarza jest kategoria ciastek z atestem jaki większą rolą handlu tradycyjnego, znajdującego się w bezpośrednim sąsiedztwie
dla dzieci. klienta. charakter i przeznaczenie tych produktów nie wykluczają jednocześnie
ich szerszej dystrybucji za pośrednictwem tradycyjnego handlu detalicznego.
wartość tego mikrosegmentu pozostaje wciąż niewielka (2,8 mln zł), choć tempo
jego rozwoju jest dynamiczne (16% w 2008 r.).ten mikrosegment jest podziel- drugi rodzaj odchylenia in plus na rzecz z kolei handlu nowoczesnego, występuje
ony prawie po połowie między firmy: nutricia (49,7%) oraz nestle (49,5%). w przypadku musów owocowych (96%; 4%), ciastek z atestem dla dzieci
(96%; 4%) oraz herbatek dla dzieci (87%; 13%). ten typ odchylenia na rzecz
analizując polski rynek żywności dla dzieci należy bardzo mocno podkreślić jego bardzo wyraznej dominacji nowoczesnych kanałów dystrybucji można wyjaśnić
zdominowanie przez kluczowych producentów o bardzo silnej i stabilnej pozycji zarówno wąskim charakterem rynku (musy i ciastka z atestem), jak również
rynkowej. drugim zjawiskiem jest stopniowy i coraz bardziej wyrazny rozwój względami logistycznymi (sprzedaż komplementarnej gamy produktów), a także
tego rynku . wymogami właściwego przechowywania tej kategorii produktów. wydaje się
również, iż produkty te jako innowacyjne i adresowane głównie do klientek
z uwagi na zmiany zachowań młodych nabywców oraz upodabnianie się z dużych miast powinny być w pierwszej kolejności sprzedawane za pośrednictwem
stylu życia w stosunku do społeczeństw europy zachodniej, wynikające także nowoczesnych kanałów dystrybucji, najczęściej wykorzystywanych przez ten
z rozwoju aktywności zawodowej kobiet, należy spodziewać się dalszego segment klientów. równocześnie należy podkreślić iż w sytuacji małych
rozszerzania się tego rynku. rozmiarów niektórych segmentów oraz szybkiego tempa ich rozwoju,
wzrost ten działa zdecydowanie szybciej na rzecz nowoczesnych kanałów
kobiety aktywne zawodowo, o rosnących dochodach, coraz lepiej wykształcone, dystrybucji. dlatego też w przypadku małych, a zarazeminnowacyjnych, segmentów
mieszkające w ośrodkach miejskich zdecydowanie coraz częściej będą sięgały po (musy owocowe, ciastka z atestem) obserwujemy wyrazny wzrost roli
tę rodzinę produktów. równocześnie należy zakładać, iż w przypadku tej kategorii nowoczesnych kanałów dystrybucji. tendencja w tym zakresie ulega wyraznemu
produktów występować będzie wysoka lojalność wobec raz wybranej marki. nasileniu.
w odniesieniu do firm działających na tym specjalistycznym rynku, wymagającym w przypadku herbatek dla dzieci obserwujemy stopniowe, lecz zauważalne
od producenta dużej wiedzy i doświadczenia, obserwujemy tendencję poszerzanie wykorzystania tradycyjnych kanałów dystrybucji, co może wynikać
do oferowania klientom szerokiej gamy produktów specjalistycznych pod z szerszej penetracji rynku oraz większej znajomości produktu.
danÄ… markÄ… (Bebilon, Bebiko, BoboVita). w przypadku firm takich, jak nestle
poszerzenie gamy następuje drogą przejmowania konkurentów oferujących na rzecz szerszego wykorzystania nowoczesnych kanałów dystrybucji
produkty komplementarne lub dopełniające gamę (Gerber). przemawia również fakt profesjonalizacji merchandisingu tej kategorii
produktów przez największe sieci handlowe, co stwarza dogodniejsze warunki
w przypadku tego specjalistycznego rynku rozwój strategiczny firm, które do dokonywania zakupów przez klientów.
na nim konkurują, następuje więc przez poszerzanie gamy oferowanych
produktów (strategia dywersyfikacji gamy), przez wzrost udziału w rynku
kosztem konkurencji lub też wreszcie przez przejmowanie konkurentów (fuzje
czy inkorporacje).
analizując kanały dystrybucji opisywanej kategorii produktów żywność dla
dzieci należy podkreślić fakt, iż wykazują one globalnie pewną tendencję do
52
53
RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008 RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008
zgodnie z obecnym, błędnym zapisem, wszystkie produkty żywności
Prof. Janusz Książyk
uzupełniającej dla niemowląt powyżej 6. miesiąca życia są nielegalne.
instytut pomnik-centrum zdrowia dziecka
nasuwa się pytanie, czy ktokolwiek przeczytał rozporządzenia ministra zdrowia
z dnia 17.10.2007? na szczęście nikt - zbyt wnikliwie. a co by się stało, gdyby ruch
konsumencki lub propagujący wyłączne karmienie piersią przez cały pierwszy rok
rok 2008, to rok realizacji zmian dotyczących żywienia niemowląt. życia, zechciał podać producentów żywności dla niemowląt do sądu? doszłoby
zasadnicze zmiany rekomendacji żywienia niemowląt dotyczyły czasu do kompromitacji ministra.
wprowadzenia mleka następnego (prparatu do dalszego karmienia niemowląt)
oraz czasu wprowadzenia niewielkich ilości glutenu. według espGHan (jpGn 2008;46:99 110) preparaty do początkowego
i preparaty do dalszego żywienia niemowląt nie są pokarmami uzupełniającymi,
na straży bezpieczeństwa żywienia niemowląt i małych dzieci stoi prawo skoro mogą stanowić wyłączny pokarm niemowlęcia, co jest całkowicie
żywieniowe. w polsce regulacje prawne zawarte są w trzech dokumentach: sprzeczne ze stanowiskiem wHo, dla której każdy płyn lub pokarm stały inny
dyrektywa komisji 2006/141/we z dnia 22 grudnia 2006 r. w sprawie pre- niż pokarm ludzki jest pokarmem uzupełniającym. i tu wkraczamy, ponownie,
paratów do początkowego żywienia niemowląt i preparatów do dalszego do sfery polityki. jest zadziwiające, jak medycyna, żywienie i polityka wzajemnie
żywienia niemowląt, dyrektywa komisji 2006/125/we z dnia 5 grudnia 2006 r. się przeplatają. nawet w sferze definicji tego, co jest pokarmem uzupełniającym
w sprawie przetworzonej żywności na bazie zbóż oraz żywności dla niemowląt dla niemowlęcia.
i małych dzieci, oraz rozporządzenie ministra zdrowia z dnia 17.10.2007
w sprawie środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego. rok 2008 przyniósł też weryfikację naszych poglądów na to, że eliminacja
pomocnicze i informacyjne znaczenie ma praca europejskiego towarzystwa lub opóznione wprowadzanie ryb i jajek redukuje ryzyko rozwoju alergii
Gastroenterologii Hetapotologii i żywienia dzieci (espGHan): u niemowląt z grupy ryzyka i bez czynników ryzyka wg espGHan, tak nie jest
Global standard for the composition of infant Formula: recommendations (jpGn 2008;46:99 110).
of an espGHan coordinated international expert Group.
jpGn 2005;41:584 599. obecnie obowiÄ…zujÄ…ce polskie zalecenia odpowiadajÄ… celom, o jakie
powinny opierać się zalecenia bazujące na współczesnej wiedzy dla zapewnie-
trzeba pamiętać, że zapisy prawa polskiego są pochodną prawa nia odpowiedniej do wieku i potrzeb ilości i jakości określonych składników
europejskiego. tym bardziej oczekiwana jest nowelizacja rozporządzenia pokarmowych, aby zapewnić prawidłowe, harmonijne wzrastanie dziecka,
ministra zdrowia z dnia 17.10.2007, w której powinny zostać poprawione jego optymalny rozwój intelektualny, aktywność fizyczną i zdolności poznawcze.
zapisy wynikające z błędnego tłumaczenia dyrektywy komisji 2006/141/we. zmniejszenie ryzyka wystąpienia chorób cywilizacyjnych i zahamowanie epidemii
w świetle obecnie obowiązujących zapisów, zasady opatrywania informacją alergii są kolejnymi celami zaleceń.
produktów dla niemowląt brzmią następująco: & w przypadku preparatów
do dalszego żywienia niemowląt, informację, że produkt jest odpowiedni w niezgodzie ze stanowiskiem wHo, polskie zalecenia przewidują
jedynie do specjalnego odżywiania niemowląt w wieku powyżej sześciu miesięcy, wprowadzenie pokarmów uzupełniających po 4 miesiącach życia i to
że może być tylko jednym z elementów zróżnicowanego żywienia, w czasie, gdy trwa karmienie piersią, co może zmniejszyć może ryzyko alergii
że nie może być stosowany jako substancja zastępcza dla mleka i w przypadku glutenu choroby trzewnej. polskie zalecenia ukazały się
kobiecego w ciągu sześciu pierwszych miesięcy życia i że decyzję wcześniej, niż opublikowano stanowisko espGHan, w którym zawarte
o rozpoczęciu żywienia uzupełniającego, w tym wszelkie wyjątki od wieku są stwierdzenia, że: wyłączne karmienie piersią przez około 6 miesięcy
sześciu miesięcy życia należy podjąć wyłącznie po zasięgnięciu opinii jest pożądane. pokarmy uzupełniające nie powinny być wprowadzone
niezależnych osób posiadających kwalifikacje w dziedzinie medycyny, żywienia u żadnego niemowlęcia przed 17. tygodniem i powinny być
lub farmacji albo innych specjalistów zajmujących się opieką nad matka- wprowadzone do 26 tygodnia. jest rozważne, by unikać zarówno
mi i dziećmi w oparciu o indywidualne konkretne potrzeby niemowlęcia wczesnego (<4 miesięcy) jak i póznego (e"7 miesięcy)
w zakresie wzrostu i rozwoju . odpowiadający zapis dyrektywy brzmi: wprowadzenia glutenu i by wprowadzać gluten stopniowo w czasie,
in the case of follow-on formulae, a statement to the effect that the gdy niemowlę jest karmione piersią, gdyż to może zmniejszyć ryzyko choroby
product is suitable only for particular nutritional use by infants over trzewnej, cukrzycy typu 1 i alergii na pszenicÄ™.
the age of six months, that it should form only part of a diversified diet,
that it is not to be used as a substitute for breast milk during the first six months jest interesujące, jak przemysł zareaguje na wniosek z analizy piśmiennictwa
of life and that the decision to begin complementary feeding, including any w cochrane library (cochrane database of systematic reviews 2008, issue 1.
exception to six months of age, should be made only on the advice of indepen- art. no.: cd000376), z którego wynika, że długołańcuchowe wielonienasycone
dent persons having qualifications in medicine, nutrition or pharmacy, or other kwasy tłuszczowe lcpuFa nie wykazują dobroczynnego wpływu na rozwój
professionals responsible for maternal and child care, based on the individual i widzenie u niemowląt urodzonych o czasie. Firmy prześcigają się przecież
infant s specific growth and development needs . w dodawaniu różnych składników do preparatów do karmienia niemowląt,
54
55
RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008 RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008
między innymi lcpuFa. czy słusznie? tak, w moim przekonaniu, które kształtuje
Prof. dr hab. Krzysztof Opolski
wiedza niekoniecznie skatalogowana w cochrane library.
katedra strategii i polityki Gospodarczej
wydział nauk ekonomicznych, uniwersytet warszawski
inną praktyką jest wzbogacanie preparatów niemowlęcych w probiotyki.
czy słusznie, skoro stosowanie probiotyków może mieć korzystny wpływ
jedynie na ryzyko ujawnienia się atopowego wyprysku (j allergy clin immunol. rynek żywności dla dzieci i niemowląt to rynek chociaż w ostatnich
2008;121;116-121)? jedynie? to nie jest mało. latach rozwijający się dynamicznie dość trudny i zmienny w czasie.
jego zmienność podyktowana jest nie tylko trudno przewidywalnymi czynnikami
mieszanina prebiotyków spowodowała zmniejszenie ryzyka wystąpienia demograficznymi czy gospodarczymi, ale takżezwiązana jest z przemianami
atopowego zapalenia skóry w pierwszych sześciu miesiącach życia (archives of kulturowymi, postawami wobec rodziny i dzieci, przemianami w szeroko
disease in childhood, 2006; 91:814-819), jednak Biblioteka cochrane jest jednak rozumianej strukturze konsumpcji. klientem produktów żywnościowych
ostrożna w formułowaniu zaleceń (cochrane database of systematic reviews dla dzieci zasadniczo są choć brzmi to paradoksalnie rodzice, których
2007, issue 4. art. no.: cd006474). poziom zamożności, stosunek do zdrowia, podejście do odżywania etc. decyduje
o wielkości i strukturze zakupów żywnościowych dla swoich dzieci.
czy wystarczające, dla kontynuacji suplementowania w prebiotyki preparatów
dla niemowląt, jest udowodnienie, że stolce suplementowanych niemowląt są analiza zewnętrznych uwarunkowań sukcesu ekonomicznego firm produkujących
bardziej miękkie (jpGn 2007 44:359 364)? nie wiem, dopóki nie pojawią się żywność dla dzieci i niemowląt jest optymistyczna. tempo urodzeń w polsce
bardziej przekonujące prace z zakresu pozytywnej immonomodulacji poprzez w latach 2004-2008 charakteryzuje się, choć bardzo niewielkim, ale wzrostem
prebiotyki. i przyrost ten ma charakter wznoszący się (index urodzeń r/r w roku 2004
wynosił 101,4 proc., w roku 2005 102,3 proc., w roku 2006 102,7 proc.,
w podsumowaniu: w roku 2007 103,6 proc. i szacuje siÄ™ ze w roku 2008 wzrost ten
wyniesie 104,4 proc. (dane udostępnione przez firmę nutricia polska).
w nowych polskich rekomendacjach karmienia niemowląt zaleca się tendencja wzrostowa powinna utrzymać się do roku 2014.
w i półroczu karmienie piersią na żądanie oraz wprowadzenie nie wcześniej
niż w 5. miesiącu życia farmakologicznej dawki glutenu (2-3 g produktu sytuacja gospodarcza polski poprawia się z roku na rok. popyt krajowy
glutenowego), natomiast w ii półroczu karmienie na żądanie i stopniowe osiągnął w roku 2006 poziom 7,6 proc., co daje duży wzrost w stosunku do
wprowadzanie posiłków uzupełniających. w przypadku karmienia wyłącznie roku 2005, w którym popyt krajowy był na poziomie 2,4 proc. w 2007 roku
preparatami dla niemowląt, mleko początkowe (preparaty do początkowego popyt ukształtował się na poziomie nieznacznie niższym niż w roku 2006 i był
karmienia niemowląt) powinno być podawane przez pierwsze 6 miesięcy życia równy 7,3 proc.1. popyt konsumpcyjny kształtował się pod wpływem wysokiego
dziecka, z wprowadzaniem pokarmów uzupełniających w 5-tym miesiącu życia. wzrostu realnych wynagrodzeń, atrakcyjnej oferty dóbr konsumpcyjnych,
ale i również wzrastającego zadłużenia kredytowego gospodarstw domow-
jakie perspektywy stawiają takie zalecenia przed przemysłem? odpowiadam: ych. szczególnie ważnym czynnikiem kształtującym popyt wewnętrzny jest
wprowadzenie produktów z bardzo małą zawartością glutenu dla niemowląt istotny wzrost zarobków. w roku 2007 wzrost przeciętnych płac nominalnych
w wieku 5 miesięcy (karmionych piersią) i 6 miesięcy (karmionych był wyższy w stosunku do lat poprzednich o 9,2 proc. a szacunki wskazują,
preparatami dla niemowląt). poza powyższymi rozważaniami, warto pryzpomnieć że w roku 2008 wzrost ten będzie jeszcze wyższy, zbliżając się do ponad
o niezwykłej wygodzie i bezpieczeństwie preparatów rtF (ready-to-feed) 12-13 proc. co ważne, wynagrodzenie rośnie wraz z poziomem wykształcenia.
dla noworodków. rozwijanie tej formy karmienia noworodków (szczegól- przykładowo w roku 2007 osoby z wykształceniem wyższym zarabiały
nie urodzonych przedwcześnie) ma ogromne perspektywy, jeżeli będzie o 94 proc. więcej niż osoby z wykształceniem podstawowym. wyższe wykształcenie
korzystne finansowo dla szpitali. ponadto, warto też wspomnieć o tym, podnosi również aktywność zawodową kobiet. oznacza to, że kobiety, zwłaszcza
że w planowaniu rozwoju rynku, warto wziąć pod uwagę spostrzeżenia, że hydrolizaty z wyższym poziomem wykształcenia, nie mając wiele czasu na obowiązki
serwatkowe o niewielkim stopniu hydrolizy i hydrolizaty kazeinowe i znacznym domowe, kupują większą ilość produktów gotowych i nie zraża ich to, że są one
stopniu hydrolizy są porównywalne w zapobieganiu alergii. ale, nowe prace mogą relatywnie droższe od produktów przygotowywanych samodzielnie w domu.
ten pogląd zmienić.
jednoczesne wychowywanie dziecka i obowiązki zawodowe sprawiają, że coraz
więcej matek docenia fakt, iż gotowa żywność to wygodniejsze i bezpieczniejsze
żywienie dziecka. Gotowe produkty dla niemowląt są bowiem dopasowane pod
względem składu i konsystencji do potrzeb zmieniających się na poszczególnych
etapach rozwoju dziecka. muszą także spełniać bardzo surowe normy, jeśli chodzi
o zanieczyszczenia chemiczne i mikrobiologiczne. ogromnÄ… zaletÄ… gotowych
posiłków jest także wygoda, ponieważ ich wybór pozwala na zaoszczędzenie
56
57
RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008 RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008
czasu potrzebnego na przygotowanie posiłku w domu. nie bez znaczenia drugim składnikiem ubytku rzeczywistego, powodującego zmniejszanie
jest również różnorodność smaków i zestawień składników produktów się liczby ludności polski, jest ujemne (podobnie jak w poprzednich latach),
gotowych, które dostępne są przez cały rok, niezależnie od sezonu saldo migracji zagranicznych, tzw. definitywnych (na pobyt stały). szacuje się,
na dane owoce czy warzywa. coraz większa grupa matek dostrzega że w roku 2007 ujemne saldo definitywnych migracji zagranicznych wyniosło
te zalety. jednocześnie coraz częściej sięgają one po wyroby ok. 21 tys. i było o ok. 15 tys. mniejsze niż w 2006 r., w którym odnotowano
z segmentu premium, powstałe ze składników pochodzących gwałtowny wzrost liczby emigracji na pobyt stały. systematycznie wzrastała
z atestowanych gospodarstw ekologiznych zgodnie z obowiązującymi liczba imigrantów (najczęściej powracających polaków) z 7 tys. w 2003
w ue normami rolnictwa ekologicznego2. do około 15 tys. w 2007 roku (dane wstępne).trend wzrostowy liczby imigrantów
oraz spadkowy liczby emigrantów ma się utrzymać przez następną dekadę.
w 2007 roku w gospodarstwach domowych ogółem przeciętny nominalny
dochód rozporządzalny na osobę wyniósł około 929 zł. Był realnie wyższy rozwojowi sektora żywności dla dzieci sprzyjać też mogą czynniki
o 8,6 proc. od dochodu z roku 2006 (835 zł), a ten był wyższy o 8,5 proc. polityczne, polegające na prowadzeniu polityki prorodzinnej przez państwo.
od dochodu z roku 2005. w latach 2005 - 2007 wzrost realnego poziomu najważniejsze propozycje rządu to: wydłużenie urlopów
dochodów odnotowano we wszystkich grupach społeczno-ekonomicznych. macierzyńskich,ułatwienie kobietom godzenia życia zawodowego
poziom przeciętnych miesięcznych nominalnych wydatków w gospodarstwach z rodzinnym i wyższe ulgi podatkowe na dzieci. rząd zaproponował, aby począwszy
domowych ogółem w 2007 roku wyniósł 810 zł w przeliczeniu na osobę i był od 2008 r. obowiązywały dłuższe urlopy macierzyńskie. urlop ten ma
realnie wyższy niż w roku poprzednim, kiedy wyniósł 745 zł (wzrost o 6,1 proc.) być wydłużany o 2 tygodnie co 2 lata. w przyszłym roku może wynosić
i w roku 2005, kiedy wyniósł 690 zł (wzrost o 6,8 proc.). w latach 2005-2007 już 20 tygodni na pierwsze dziecko. docelowo ma to być 26 tygodni
we wszystkich grupach społeczno-ekonomicznych zanotowano realny wzrost w przypadku urodzenia jednego dziecka oraz 39 tygodni w przypadku
poziomu wydatków. urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie. obecnie
wymiar urlopu macierzyńskiego na pierwsze dziecko wynosi 18 tygodni,
zdecydowanie poprawiła się sytuacja na rynku pracy. systematycznie zwiększała na następne 20 tygodni, a na więcej niż jedno dziecko 28 tygodni.
się liczba pracujących i rosło zatrudnienie. przeciętne zatrudnienie w sektorze projekt nowelizacji przewiduje także, że pracownik, który nie korzysta
przedsiębiorstw w 2007 roku (w jednostkach o liczbie pracujących powyżej z urlopu wychowawczego, a chce pracować w niepełnym wymiarze, będzie
9 osób) było o 231,9 tysięcy osób, tj. o 4,7 proc. większe niż w 2006 roku chroniony przed zwolnieniem przez okres odpowiadający wymiarowi urlopu
(w 2006 roku wzrost osiągnął 3 proc., a w 2005 1,9 proc.). wychowawczego. kolejna propozycja dotyczy zwiększenia wysokości odpisu
pod koniec 2007 roku liczba zarejestrowanych bezrobotnych wyniosła od podatku dochodowego dla osób wychowujących dzieci. za każde dziecko
1746,6 tys. i w ciągu 12 miesięcy zmniejszyła się o 562,8 tys., tj. o 24,4 proc.. można odliczyć do 572 zł. rząd chce zwiększyć także wysokość
w porównaniu ze stanem w końcu lat 2002-2003 (okres największego podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rento-
bezrobocia) liczba bezrobotnych w naszym kraju zmalała prawie o połowę, we dla osób wykorzystujących urlop wychowawczy do kwoty
a stopa bezrobocia z 20 proc. do 11,4 proc. wśród bezrobotnych zwiększył płacy osiąganej przed urlopem, nie więcej jednak niż 60 proc. przeciętnego
się udział osób starszych, powyżej 50 roku życia, a zmalał osób młodych wynagrodzenia.
(25 lat i mniej) i długotrwale bezrobotnych.
na tak optymistyczny obraz sytuacji polskich gospodarstw domowych
jak wskazywaliśmy, ryzyko dla rozwoju rynku żywności dla dzieci stanowią nałożyć trzeba jednakże pewien filtr. w ostatnich miesiącach obserwuje-
tendencje demograficzne. zapowiadają one wprawdzie wzrost liczby urodzeń my pogorszenie się konsumenckich ocen w zakresie zachodzących zmian
w najbliższych latach, ale nie ma mowy o powrocie do baby boomu z początku w sytuacji gospodarczej kraju. rosnąca inflacja, trudności ze spłacaniem
lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku, kiedy to liczba urodzeń w roku wahała zaciągniętych kredytów i obawa przed wzrostem bezrobocia osłabia wskazniki
się w granicach 700 tys. z drugiej strony, jak pokazują dane z ostatnich lat, optymizmu konsumenckiego. tzw. bieżący i wyprzedzający wskaznik ufności
stabilizacji liczby urodzeń na niskim poziomie (w granicach 350-400 tys. rocznie), konsumpcyjnej4 wskazuje na pogarszające się nastroje. przykładowo Bwuk
towarzyszył dynamiczny wzrost rynku żywności dla dzieci3. wynosił w kwietniu 2008 roku -3,8, a w sierpniu już - 8,0. wwuk w tym samym
okresie wyniósł odpowiednio -5,5 i -11,6.
w 2007 r., głównie w wyniku pozytywnych zmian w poziomie urodzeń,
przyrost naturalny był dodatni i wyniósł prawie 11 tys. przeciętnie utwierdzanie społeczeństwa w przekonaniu, że może wystąpić dalsze
na każde 10 tys. ludności przybyły 3 osoby (w 2006 roku 1 osoba, spowolnienie wzrostu gospodarczego kraju oraz zwiększenie się obaw przed
a na początku lat 90-tych ubiegłego stulecia ponad 40 osób). dodatni wzrostem poziomu bezrobocia mogą być czynnikami ograniczającymi skłonność
przyrost naturalny odnotowano drugi rok z rzędu. cztery wcześniejsze gospodarstw domowych do wydatków konsumpcyjnych w najbliższej przyszłości.
lata charakteryzowały się ubytkiem naturalnym: w 2005 r. wyniósł on minus
3,9 tys., w 2003 r. jego wartość osiągnęła minus 14,1 tys. i była najwyższą wskazane wyżej czynniki demograficzne, gospodarcze, a także polityczne przy
z dotychczas zanotowanych. oczywistych falowaniach koniunktury powodują, iż wartość rynku żywności
58
59
RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008 RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008
dla dzieci jest wysoka i stale rośnie. ogólna wartość rynku żywności dla dzieci czym wskazać należy, iż firma nutricia wykazuje w tym produkcie
wyniosła w latach 2007-2008 800,1 mln złotych wobec ok. 664,1 mln złotych stopniowy trend wznoszący się udziałów rynkowych, podczas gry jej
w latach 2006-2007 (dane z firmy nutricia polska). konkurent nieco pogorszył swoją pozycje rynkową.
" soki z atestem dla dzieci. w tej grupie produktowej niezachwianym
a zatem polski rynek żywności dla niemowląt jest rynkiem ze stale rosnącym liderem jest Gerber stale poprawiający swoją pozycję rynkową
potencjałem. pomimo dość ograniczonej liczby odbiorców (chociaż jak (z 72,3 proc. w okresie grudzień 2005 listopad 2006 do 77,7 proc.
wskazywaliśmy w ostatnim roku po raz pierwszy od dawna liczba urodzeń w okresie grudzień 2007 maj 2008). Firma nutricia posiada
nie spadła) polski rynek pod względem konsumpcji liczonej na jedno dziecko w tym produkcie udział zaledwie 14,8 proc. (za okres grudzień 2007
stale wzrasta. warto wskazać, że spożycie żywności dla niemowląt wynosi maj 2008) i w zasadzie pozycję swoją pogorszyła (okres grudzień 2005
w polsce niecałe 100 kg na dziecko, podczas gdy na dojrzałych rynkach listopad 2006 udział rynkowy w ujęciu wartościowym wynosił 20,7 proc.)
wynosi ponad 150 kg5. dynamika sprzedaży niemalże podwaja się z roku na rok. " herbatki dla dzieci. liderem rynkowym jest firma Hipp z udziałem
nie bez znaczenia są tutaj kampanie edukacyjno-reklamowe dla rodziców oraz rynkowym 50,0 proc. (okres grudzień 2007 maj 2008) wobec
liczne nowości na rynku. 45,7 proc. firmy nutricia. ale niezwykłym sukcesem firmy
nutricia jest gwałtowny wzrost sprzedaży tego produktu (w latach 2005
rosnący popyt na żywność dla dzieci zaspakajają liczne firmy, ale ścisłą 2006 udział rynkowy nutricia wynosił 35,3 proc. wobec 56,6 proc.
czołówkę tworzą: nutricia, nestle, Gerber, Hipp. w tej grupie firmy Hipp) powodujący zagrożenie pozycji obecnego lidera.
zdecydowanym liderem pod względem wartości sprzedaży pozostaje firma
nutricia. jej udział rynkowy w sprzedaży wartościowej wyniósł a zatem jednoznacznie wiodącą rolę firma nutricia odgrywa w czterech
w okresie lipiec 2007 maj 2008 aż 48,4%, dystansując w sposób zdecydowany rodzajach produktów, w kolejności: musy owocowe i jogurty dla dzieci, kaszki
swoich konkurentów (Gerber 21,2 proc., nestle 20,8 proc., Hipp 8,9 proc.). dla dzieci, mleka modyfikowane, ciasteczka z atestem. w pozostałych grupach
udział rynkowy nutricia powiększa się systematycznie: w okresie 2005-2006 produktowych zajmuje drugie miejsce.
(maj do czerwca) wyniósł 47 proc., w roku 2006-2007 (grudzień do listopada)
47,2 proc., obecnie 48,8 proc. (grudzień maj 2008r). ten stale wznoszący się podstawą sukcesu rynkowego nutricia jest jej konsekwentne
trend sprzedażowy jest charakterystyczny dla firmy nutricia, podczas gdy jej rozszerzanie oferty produktowej i stałe jej uatrakcyjnianie. Firma nutricia
konkurenci przeżywają pewne fluktuacje rynkowe. regularnie wprowadza nowości w swojej ofercie, modyfikuje asortyment
produktowy. w 2007 roku nutricia polska wprowadziła aż 91 nowości,
jednoznacznym liderem rynkowym firma nutricia jest w następujących niemal trzy razy więcej niż rok wcześniej. są wśród nich m.in. nowe deserki,
obszarach: zupki i obiadki BoboVita z logo programu żywienie z myślą o przyszłości ,
" mleka modyfikowane (udział rynkowy w okresie grudzień 2007 a także ziołowe i owocowe herbatki BoboVita. nutricia polska wprowadziła
maj 2008 wyniósł 58,6 proc. przy trendzie wznoszącym się). także jako pierwsza produkty zupełnie nowe na polskim rynku, takie jak: kaszki
w tej grupie produktowej głównym rywalem jest firma nestle BoboVita smaczny sen idealne jako posiłek przed snem, czy musy owocowe
z wynikami rynkowymi 39,4 proc. (za okres grudzień 2007 maj 2008) przy BoboVita Frutapura w tubkach, dla dzieci od 15. miesiąca życia, ułatwiając naukę
widocznym trendzie spadkowym samodzielnego jedzenia.
" kaszki dla dzieci (udział rynkowy w analogicznym okresie 2007
-2008 wyniósł aż 64,4 proc. i jest to trend wznoszący się). Głównym w 2008 roku w ofercie nutricia polska pojawiło się 15 nowości
konkurentem jest firma nestle, z udziałem rynkowym 30,6 proc. m.in. pierwsze na polskim rynku mleko modyfikowane przeznaczone
" musy owocowe i jogurty dla dzieci (udział rynkowy w analogicznym okresie dla dzieci, które ukończyły drugi rok życia Bebilon junior 4 oraz
2007-2008 wyniósł aż 73,1% ale obserwujemy tu pewien trend spadkowy trzy kaszki BoboVita pyszne śniadanko. kolejne nowe produkty
z 80,85 proc. w latach 2005-2006). Głównym konkurentem jest nestle to mleko modyfikowane Bebilon dobranoc 2 oraz Bebiko 2 smac-
i uwaga ze zdecydowanym i silnym trendem wznoszÄ…cym siÄ™ (z 19,2 zny sen do podawania przed wieczornym odpoczynkiem. na poczÄ…tku
proc. udziału rynkowego w ujęciu wartościowym w roku 2005-2006 do 2008 r. pojawiło się nowe mleko modyfikowane Bebilon comfort.
26,9 proc. w roku 2007-2008). to produkt przeznaczony dla niemowląt z wrażliwym układem pokar-
" ciasteczka z atestem dla dzieci (udział rynkowy wyniósł w okresie 2007-2008 mowym. obecny rok przyniósł rynkowi również osiem nowych deserków
49,7 proc. przy niewielkim trendzie spadkowym). Głównym konkurentem BoboVita. od maja 2008 r. rodzice niemowląt mogą wybierać wśród
nutricia jest firma nestle prawie doganiajÄ…ca swojego rywala (49,5 proc. 30 kompozycji smakowych, podzielonych na dwie linie: owocowÄ… i mlecznÄ….
udziału rynkowego) przy wznoszącym się trendzie sprzedażowym.
rozwijanie gamy produktów jest dzisiaj warunkiem koniecznym,
drugą pozycję rynkową firma nutricia zajmuje w takich produktach jak: aby utrzymać pozycję rynkową. oczywiście wciąż liczą się
" obiadki i deserki dla dzieci. jej udział rynkowy wyniósł w okresie grudzień przede wszystkim zaufanie do marki oraz jakość produktów,
2007 maj 2008 36,5 proc. wobec 47,4 proc, firmy Gerber. przy ale z dotychczasowych reakcji polskich konsumentów można wnioskować,
60
61
RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008 RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008
że utrzymanie się na pozycji lidera danego segmentu bez aktywnej,
Dr hab. Halina Weker
innowacyjnej polityki produktowej i marketingowej jest już dzisiaj niemożliwe.
zakład żywienia, instytut matki i dziecka
atrakcyjność ekonomiczna rynku żywności dla dzieci we współczesnym świecie,
a także i w polsce stale rośnie. jest to przejawem zmieniających się wzorców
w polsce rynek gotowych produktów z grupy środków spożywczych
kulturowych, gdzie zdrowie zwłaszcza najmłodszych staje się wartością
specjalnego przeznaczenia żywieniowego dla niemowląt i małych dzieci
niemal bezcenną, jest czynnikiem rosnącej zamożności gospodarstw
do 3 roku życia włącznie jest rynkiem dynamicznym, prężnym i kompatybilnym
domowych, zwłaszcza wyżej wykształconychijest efektem kampanii edukacyjnych,
w odniesieniu do wytycznych żywienia tej części populacji.
a także co stanowi niebagatelny czynnik presji marketingowej firm
produkujących żywność. zachodnie trendy żywnościowe z coraz większą siłą
w latach 2007 2008 opracowane zostały przez zespół ekspertów
znajdują odbicie w polskiej rzeczywistości. na zachodzie najbardziej zyskuje
powołany przez konsultanta krajowego ds. pediatrii nowe zalecenia dotyczące
na znaczeniu żywność łatwa do przygotowania. młodzi, dynamiczni rodzice
żywienia niemowląt oraz dzieci w wieku od 13. do 36. miesiąca życia.
coraz częściej poszukują produktów gotowych do natychmiastowego
w modelu żywienia niemowląt zaleca się w i półroczu wyłączne karmie-
podania, które pozwalają nie rezygnować z życia towarzyskiego, podróży,
nie piersią, natomiast w ii półroczu karmienie piersią i rozszerzanie diety tak,
sportu a zwłaszcza z pracy. producenci żywności dla dzieci odpowiadają
by żywność uzupełniająca dostarczała ok. 310 570 kcal/ dzień.
mlekiem modyfikowanym w kartonach lub butelkach, kaszkami do picia.
u zdrowych dzieci w pierwszym roku życia nie karmionych piersią
w ten trend wpisują się także musy owocowe w różnej postaci i coraz
mleko matki należy zastąpić mlekiem modyfikowanym i postępować
bardziej poręcznych opakowaniach oraz herbatki lub biszkopty zawierające
według wskazówek podanych w schemacie sztucznego żywienia
witaminy i mikroelementy świetnie nadające się na szybką przekąskę.
niemowląt. liczba posiłków, ich rodzaj, wielkość porcji, dobór produktów
podobne, a wręcz tożsame wzorce zachowania obserwujemy w polsce.
i surowców do posiłków powinien być dostosowany indywidualnie
kobiety, coraz lepiej wykształcone, o dużym potencjale zawodowym, szukają
do potrzeb dziecka.
sposobów na to, aby dbając o dziecko nie musiały rezygnować z pracy
zawodowej czy aktywnego spędzenia czasu wolnego. troska o dziecko oznac-
światowa organizacja zdrowia a także komisja żywieniowa unii europe-
za jednocześnie poszukiwanie dla niego żywności o najwyższym standardzie
jskiej uważa, że w żywieniu najmłodszej grupy dzieci należy wykorzystywać
zdrowotnym, za które rodzice skłonni są zapłacić wysoką cenę. są skłonni,
żywność głównie naturalną, mało przetworzoną, zawsze o wysokiej jakości
ale i często muszą, wręcz nie mają innego wyjścia. Bowiem wraz z rozwojem
zdrowotnej i wartości odżywczej. kryteria takie spełniają gotowe produk-
współczesnej cywilizacji pojawia się wiele czynników negatywnych, np. coraz
ty przeznaczone dla niemowląt i małych dzieci, czyli środki spożywcze
częściej obserwujemy u dzieci różnego rodzaju alergie pokarmowe i inne
specjalnego przeznaczenia żywieniowego. według prawa żywnościowego
dysfunkcje zdrowotne wynikające chociażby z zanieczyszczenia środowiska
dzielą się one na preparaty do początkowego i dalszego żywienia niemowląt
naturalnego. w odpowiedzi na potrzeby małych konsumentów firmy zwiększają
i małych dzieci, produkty zbożowe przetworzone, w tym kaszki/kleiki, biszkopty
asortyment produktów modyfikując je zgodnie z wymaganiami zdrowotnymi.
oraz środki spożywcze uzupełniające inne niż produkty zbożowe, czyli przetwory
z warzyw, z mięsa, owoców itp.
zarysowane powyżej trendy: gospodarcze, kulturowe, demograficzne, społeczne,
itp., muszą być uwzględniane w komponowaniu dla dzieci różnych produktów
w przedstawionym raporcie podział gotowych do spożycia produktów
żywnościowych i ich modyfikowaniu. strategia ciągłego rozwoju, wrażliwości
dla niemowląt i małych dzieci uwzględnia:
rynkowej i zmiany jest podstawą działalności liderów rynku żywności dla dzieci.
1. mleko modyfikowane
a pośród nich poczesne miejsce zajmuje firma nutricia.
2. gotowe posiłki w słoiczkach
- obiadki i deserki
1
dane przygotowane na postawie opracowań Gus-u
- musy owocowe i jogurty
2
http://www.ecn.pl/cliparts/press_room/BF_raport/2006/komentarz_piotr_wisniewski_doc
3. kaszki
3
http://www.ecn.pl/cliparts/press_room/BF_raport/2006/komentarz_piotr wiśniewski.doc
4. soki z atestem
4
Bieżący wskaznik ufności konsumenckiej ( Bwuk)jest średnią sald ocen zmian sytuacji finansowej gospodarstwa domowego,
5. herbatki
zmian ogólnej sytuacji ekonomicznej kraju oraz obecnego dokonywania ważnych zakupów, natomiast wyprzedzający
6. ciasteczka
wskaznik ufności konsumenckiej ( wwuk) jest średnią sald ocen zmian sytuacji finansowej gospodarstwa domowego,
podział ten jest podziałem typowo jakościowym, handlowym. z punktu widze-
ogólnej sytuacji ekonomicznej kraju, trendów poziomu bezrobocia (ze znakiem przeciwnym) i oszczędzania pieniędzy
nia żywieniowego trudno uzasadnić łączenie np. obiadków z deserkami,
w najbliższych 12 miesiącach. obydwa wskazniki ufności konsumenckiej mogą przyjmować wartości od -100
czy musów owocowych z jogurtami.
do +100. wartość dodatnia oznacza przewagę liczebną konsumentów nastawionych optymistycznie nad konsumen-
tami nastawionymi pesymistycznie, natomiast wartość ujemna oznacza przewagę liczebną konsumentów nastawionych
mleko modyfikowane stanowi podstawowy składnik diety w żywieniu
pesymistycznie nad konsumentami nastawionymi optymistycznie.
sztucznym niemowląt. w porównaniu z mlekiem krowim w mleku
5
http://www.poradnikhandlowca.com.pl/bezcms/archiwum/2006/04/raporty-opinie.html
modyfikowanym zmieniono ilościowo jakościowy skład wszystkich frakcji
62
63
RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008 RAPORT o polskim rynku żywności dla niemowląt i dzieci w okresie czerwiec 2007 maj 2008
składników odżywczych, tak by przybliżyć go do pokarmu kobiecego.
nowe kierunki modyfikacji mleka to wprowadzenie tzw. wartości dodanej
np. prebiotyków, probiotyków, długołańcuchowych wielonienasyconych
kwasów tłuszczowych, selenu oraz zgodnie z profilaktyką otyłości - obniżenie
ilości białka, tłuszczu i wartości energetycznej, zgodnie z nowymi
wymaganiami ujętymi w rozporządzeniu (rozporządzenie ministra zdrowia
z dn. 17 pazdziernika 2007 r. w sprawie środków spożywczych specjalne-
go przeznaczenia żywieniowego. dz. u. nr 209 poz. 1518) i w projekcie
nowelizacji tego rozporzÄ…dzenia.
w raporcie wykazano wzrost sprzedaży preparatów do początkowego i dalszego
żywienia niemowląt, a także odnotowano pojawienie się nowych asortymentów
mleka przeznaczonych dla niemowląt starszych i dzieci powyżej 1. roku życia.
nowe, zaktualizowane zalecenia do żywienia niemowląt dotyczą wcześniejszego
wprowadzenia produktów glutenowych do diety niemowląt. z uwagi na
profilaktykę choroby trzewnej zaleca się podaż niewielkiej ilości kaszy manny
(2-3 g/100 g przecieru lub zupy jarzynowej albo pokarmu kobiecego) niemowlętom
karmionym piersią w 5. miesiącu życia, a niemowlętom nie karmionym piersią
w 6. miesiącu życia.
żadna z firm obecnych na polskim rynku nie podjęła dotychczas takiej produkcji.
Firma nutricia wprowadziła produkt z glutenem powyżej 6. miesiąca życia,
firma nestle kilka produktów po 6. miesiącu życia.
w raporcie przedstawiono aktualny rynek gotowych produktów
żywnościowych przeznaczonych dla niemowląt i małych dzieci w kontekście
uwarunkowań społeczno-demograficznych, wśród których zwrócono uwagę
na: przesunięcie wieku kobiet rodzących dzieci, aktywność zawodową matek,
wyższe dochody rodziców, większą wiedzę rodziców na temat żywienia.
wzrost zainteresowania matek/rodziców tymi produktami uzasadniono między
innymi ich odpowiednio zbilansowaną wartością odżywczą, wysoką jakością
zdrowotną, łatwą dostępnością, wygodą oraz potrzebą urozmaicenia diety dzieci
z uwagi na kształtowanie właściwych nawyków żywieniowych.
Gotowe produkty przeznaczone dla niemowląt i małych dzieci powinny
bezwzględnie spełniać wszystkie kryteria produktu bezpiecznego dla zdrowia,
zgodnie z wymaganiami prawa żywnościowego.
64
65
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
badanie zywnosci dla niemowlatŻywność dla dzieci – podstawowe kryteria oceny2009 07 08 FreeBSD – chwila dla admina, cz 1 [Poczatkujacy]diagnostyka laboratoryjna w okresie niemowlęcym i dziecięc…K1 07 08 zad3 rozwiazanie?gmaraK gr2 (2)Kolokwium zaliczeniowe sem 1 07 08 rozwiazaniaBroszura dla rodzicw dzieci szescioletnichIV WL harmonogram zajec 07 08Zegar do szkoły dla małych dzieciMarketing produktow regionalnych na europejskim rynku zywnosci e0wpytania z sesji letniej 07 0807 08? Iwięcej podobnych podstron