RZUĆ NA TO OKIEM.
REWELACYJNE SPOSOBY
Spis treści
Przykładowy rozdział
NA SZYBKIE CZYTANIE
Autor: Paweł Rudzki
ISBN: 978-83-246-2524-6
Format: 168x237, stron: 216
Katalog online
Zamów drukowany
katalog
Zaskocz wszystkich  zdobądz
umiejętnoS
ć szybkiego czytania!
CENNIK I INFORMACJE:
" Mity dotyczące szybkiego czytania  co powstrzymuje nas
przed poprawianiem wyników?
Zamów informacje
" Szybkie czytanie a rozumienie  jak nie zgubić istoty rzeczy?
o nowościach
Zamów cennik " EfektywnoS
ć i koncentracja  na co należy zwrócić szczególną uwagę?
UmiejętnoS
ć szybkiego czytania ze zrozumieniem oraz zapamiętywania czytanego
tekstu znacznej częS
ci ludzi kojarzy się z jakąS
podejrzaną magiczną sztuczką.
CZYTELNIA:
WiększoS
ć z nas nie potrafi nawet wyobrazić sobie, że tego po prostu można
Fragmenty książek się nauczyć. Istniejące metody są nie tylko skuteczne, ale też całkiem zabawne,
online
a przy tym rozwijają wyobraz
nię, wykorzystują skojarzenia oraz ludzką zdolnoS
ć
do przewidywania. W doskonały sposób poszerzają także granice pamięci. Ponadto
do przechowalni
ćwiczenia związane z nauką szybkiego czytania można potraktować jak grę
towarzyską  zdecydowanie łatwiej i przyjemniej wykonuje się je w większej grupie.
do koszyka
Książka  Rzuć na to okiem. Rewelacyjne sposoby na szybkie czytanie zawiera
zarówno teoretyczne omówienia poszczególnych zagadnień związanych z tą tematyką,
jak i praktyczne ćwiczenia, pozwalające opanować tę umiejętnoS
ć. Jej autor, ekspert
w tej dziedzinie i zarazem wieloletni praktyk, proponuje doS
wiadczenia, testy,
wizualizacje, łamigłówki, zagadki i inne wciągające zabawy, przy których można
S
wietnie się odprężyć, a jednoczeS
nie niepostrzeżenie zdobyć cenne umiejętnoS
ci
 szczególnie przydatne przy szybkim tempie współczesnego życia. To pozycja
obowiązkowa dla wszystkich tych, którzy wciąż próbują dogonić uciekający czas!
" Podstawy szybkiego czytania
" Mity dotyczące szybkiego czytania
Wydawnictwo Helion
" Ocena własnych umiejętnoS
ci w tym zakresie
ul. Kościuszki 1c
" Poszerzanie pola widzenia
44-100 Gliwice
" Rozumienie i efektywnoS
ć czytania
tel. [phone]
e-mail: [e-mail] " Fonetyzacja i wskaz
nikowanie
" Przyspieszanie czytania i siła motywacji
e-mail: [e-mail]
" Poprawa koncentracji i antycypacja
redakcja: [e-mail]
" SelektywnoS
ć, percepcja i pojemnoS
ć uwagi
informacje: o księgarni septem.pl
Dołącz do grona mistrzów szybkiego czytania!
4 Rzuż� na to okiem. Rewelacyjne sposoby na szybkie czytanie
Spis treż�ci
Od autora ..................................................................................7
Rozdziaż� 1. Dlaczego szybkie czytanie? .......................................................9
Rozdziaż� 2. Mity dotyczż�ce szybkiego czytania ..........................................11
Mity ogólne ...............................................................................................................11
Mity szczegóż�owe ..................................................................................................... 12
Rozdziaż� 3. Jak szybko czytasz i co z tego rozumiesz ................................21
Rozdziaż� 4. Poszerzamy pole widzenia ......................................................27
Grupowanie .............................................................................................................. 27
Piramida ...................................................................................................................30
Kropka ......................................................................................................................32
Akapit .......................................................................................................................38
Rozdziaż� 5. Rozumienie i problemy z tym zwiż�zane ..................................41
Poziomy rozumienia ................................................................................................ 41
Co wpż�ywa na rozumienie .......................................................................................43
Przestawialnoż�ż� uwagi .......................................................................................44
Poprawa koncentracji ........................................................................................45
Pojemnoż�ż� uwagi ...............................................................................................50
Rozdziaż� 6. Efektywnoż�ż� czytania  odsż�ona pierwsza ..............................57
Rozgrzewka .............................................................................................................. 57
Test jednej minuty ................................................................................................... 61
Rozdziaż� 7. Motywacja jest dobra! ............................................................63
Rozdziaż� 8. Zwiż�kszamy prż�dkoż�ż� czytania ...............................................65
Metronom ................................................................................................................ 65
Rozdziaż� 9. Relaks oczu .............................................................................67
Rozdziaż� 10. Fonetyzacja, czyli zmora wolno czytajż�cych ...........................69
Rozdziaż� 11. Wskaż�nikowanie .....................................................................71
Rozdziaż� 12. Poprawa koncentracji  odsż�ona pierwsza .............................77
6 Rzuż� na to okiem. Rewelacyjne sposoby na szybkie czytanie
Rozdziaż� 13. Efektywnoż�ż� czytania  odsż�ona druga ...................................83
Rozdziaż� 14. Antycypacja ............................................................................89
Rozdziaż� 15. Czytaj mż�drze, czyli selektywnie ............................................99
Rozdziaż� 16. Regresja ...............................................................................103
Rozdziaż� 17. Percepcja ..............................................................................113
Rozdziaż� 18. Poprawa koncentracji  odsż�ona druga ................................119
Rozdziaż� 19. Efektywnoż�ż� czytania  odsż�ona trzecia ...............................125
Rozdziaż� 20. Pojemnoż�ż� uwagi ..................................................................129
Odsż�anianie ............................................................................................................ 129
Odsż�anianie i kropka .............................................................................................. 133
Rozdziaż� 21. Czynniki poprawiajż�ce koncentracjż� .....................................137
Miejsce, gdzie czytamy ...........................................................................................137
Muzyka a nauka ..................................................................................................... 138
Postawa przy czytaniu ........................................................................................... 139
Dieta ....................................................................................................................... 140
Tryb ż�ycia ............................................................................................................... 142
Rozdziaż� 22. Poprawa koncentracji ...........................................................145
Poezja ..................................................................................................................... 145
Anagram ................................................................................................................. 147
Scrablaki ................................................................................................................ 148
Pary liczb ................................................................................................................ 148
Rozdziaż� 23. Efektywnoż�ż� czytania  odsż�ona czwarta .............................163
Rozdziaż� 24. Poprawa koncentracji ...........................................................167
Takie same ............................................................................................................. 169
Zmysż�y .................................................................................................................... 170
Co leż�y na stole (co pamiż�tam z obrazka)? ........................................................... 170
Krzyż�ówki ............................................................................................................... 172
Gry .......................................................................................................................... 176
Rysowanie .............................................................................................................. 178
Rozdziaż� 25. Efektywnoż�ż� czytania  odsż�ona piż�ta ..................................185
Rozdziaż� 26. Zakoż�czenie ..........................................................................199
Dodatek A ż�ródż�a wykorzystane w ksiż�ż�ce i polecana literatura ............201
Dodatek B Poprawne odpowiedzi do ż�wiczeż� .........................................203
Dodatek C Tabela wyników ....................................................................215
8 Rzuż� na to okiem. Rewelacyjne sposoby na szybkie czytanie
Rozdziaż� 1.
Dlaczego
szybkie czytanie?
Szybkie czytanie  wbrew pozorom  wcale nie jest domenż� wspóż�czesnych. Szybko czytali
Jean Rousseau, Napoleon Bonaparte, Balzac czy Roosevelt. Z kolei John Kennedy, który
również� szybko czytaż�, zainicjoważ� kursy szybkiego czytania w szeż�ż�dziesiż�ciu miastach USA,
w których to kursach brali udziaż� czż�onkowie senatu1. Moż�na powiedzież�, ż�e, jak wiele
innych rzeczy,  nowoż�ytne szybkie czytanie miaż�o swój poczż�tek w wojsku. Otóż� w czasie
II wojny ż�wiatowej odkryto, ż�e piloci samolotów wojskowych nie zawsze sż� w stanie
rozpoznaż� widziane z daleka samoloty. Biorż�c pod uwagż�, ż�e branie w warunkach wojennych
samolotu wroga za swój raczej nie jest wskazane, powstaż� przyrzż�d zwany tachistoskopem,
który wyż�wietlaż� przez krótki czas na ekranie obrazy  w róż�nych odstż�pach czasu. Treningi
pilotów rozpoczż�to od pokazywania im doż�ż� duż�ych zdjż�ż� sojuszniczych i wrogich maszyn
oraz dż�ugiego czasu naż�wietlania. Stopniowo skracano ten czas, przy okazji zmniejszajż�c
pokazywane obiekty. Odkryto, iż� dziż�ki ż�wiczeniom osoby te byż�y zdolne odróż�niż� bardzo
niewielkie samoloty, gdy czas ich wyż�wietlania na ekranie wynosiż� zaledwie 0,002 sekundy!
Stż�d byż� już� tylko krok do wyciż�gniż�cia wniosku, ż�e skoro oczy potrafiż� postrzegaż� obraz
z tak wielkż� prż�dkoż�ciż�, również� szybkoż�ż� czytania bż�dzie mogż�a byż� zwiż�kszona. I rze-
czywiż�cie prż�dkoż�ż� ta zostaż�a zwiż�kszona, ale do ok. 400 sż�ów na minutż� (SNM)2. Jest to
prż�dkoż�ż� znaczna, choż� oczywiż�cie doż�ż� maż�a w porównaniu z wynikami osiż�ganymi za
pomocż� regularnych kursów. Kursy takie zostaż�y zapoczż�tkowane w latach szeż�ż�dziesiż�tych
XX wieku przez Amerykankż� Evelyn Wood. Zainspiroważ� jż� do tego bynajmniej nie problem
 wojskowy , lecz fenomen jej profesora Lowella Leesa z Uniwersytetu Utah. Wood wrż�czyż�a
mu kiedyż� swojż� pracż� semestralnż� w nadziei, ż�e za jakiż� czas  po przeczytaniu  zostanie
jej ona zwrócona. Ten czas wyniósż�& ok. 10 minut. Z obliczeż�, jakie wykonaż�a, wyszż�o jej,
ż�e profesor przeczytaż� pracż� z prż�dkoż�ciż� ponad 2500 SNM! Co wiż�cej, dobrze jż� zrozumiaż�,
gdyż� wskazyważ� mocne i sż�abe strony poruszanych argumentów. Zainspirowana tym zda-
rzeniem Wood rozpoczż�ż�a badania nad zjawiskiem  szybkiego czytania i wkrótce stworzyż�a
Instytut Dynamicznego Czytania.
Poczż�tkowo w metodach stosowanych przez róż�ne oż�rodki do nauki szybkiego czytania
wykorzystywano przede wszystkim urzż�dzenia techniczne, z czasem zaczż�to uczyż� w natu-
ralnych warunkach, akcentujż�c zdolnoż�ż� rozumienia czytanego tekstu, organizujż�c dobrze
1
Z. Szkutnik, Kurs szybkiego czytania,  Wiedza i ż�ycie 1990, nr 3  12.
2
T. Buzan, Podrż�cznik szybkiego czytania, Ravi, ż�ódż� 2002.
10 Rzuż� na to okiem. Rewelacyjne sposoby na szybkie czytanie
czas i miejsce nauki oraz zwracajż�c uwagż� na silnie rozbudzonż� motywacjż�3. Tyle historii.
Ale czy dzisiaj jest nam potrzebne szybkie czytanie? Czy dzisiaj potrzebujemy szybko zdo-
byważ� wiedzż�?
Czasami chcemy i musimy duż�o czytaż�!
Pewnego dnia w oczekiwaniu na przyjazd pociż�gu wszedż�em do dworcowego kiosku, aby
kupiż� sobie coż� do czytania na drogż�. Po chwili rozmowy ze sprzedawcż� zaczż�liż�my liczyż�
tytuż�y prasowe znajdujż�ce siż� aktualnie w sprzedaż�y. Doszliż�my do liczby 115 i sprzedawca
stwierdziż�: To jeszcze nie wszystko  jutro przychodzż� kolejne. Na dzież� 30 wrzeż�nia 2009
roku w ksiż�garni internetowej Helion.pl znajdoważ�o siż� niemal 3500 tytuż�ów, w ksiż�garni
Merlin.pl  ponad 97 000 ksiż�ż�ek róż�nych wydawców4. W ten sam dzież� w ksiż�garni
Empik.com w dziale ksiż�ż�ki moż�na byż�o znależ�ż� okoż�o 100 000 produktów5. Mamy co czytaż�!
(Nie wspominajż�c już� o stronach internetowych...). W wielu wypadkach musimy duż�o
czytaż�, aby siż� rozwijaż�, aby nie  wypaż�ż� z rynku . Przeciż�tna wiedza zdobyta w ciż�gu
studiów po 5  10 latach jest już� niewystarczajż�ca. A co majż� powiedzież� lekarze, ekonomiż�ci,
informatycy czy prawnicy? Wiele informacji dociera do nas z radia lub telewizji. Jednak
nie da siż� ukryż�, ż�e zdecydowanż� wiż�kszoż�ż� nowych wiadomoż�ci pozyskujemy za pomocż�
CZYTANIA  prasy, stron WWW, maili, faksów, listów, ksiż�ż�ek. Co wiż�cej, natż�ok tych
informacji bardzo rzadko pozwala na czytanie ich po dwa  trzy razy. Wydaje siż� wiż�c, ż�e
szybkie czytanie powinno byż� nieodzownż� umiejż�tnoż�ciż� ludzi mż�odych, dopiero uczż�cych
siż� w szkoż�ach czy na uczelniach, jak również� osób, które już� weszż�y na wyż�sze szczeble kariery
zawodowej. Nie chodzi wszak tylko o to, ILE przeczytamy, ale również�  JAK. Czy bż�dziemy
z naszego czytania duż�o pamiż�taż�? Czy bż�dziemy czytany tekst rozumież�? Bez szybkiego
czytania i zwiż�zanych z tym ż�wiczeż� moż�e to byż� znacznie utrudnione.
Skoro już� wiemy, skż�d siż� wziż�ż�o szybkie czytanie, poznajmy w nastż�pnym rozdziale kilka
faktów i mitów na jego temat.
3
Z. Szkutnik, op. cit.
4
Za: www.merlin.pl.
5
Za: www.empik.com.
Rozdziaż� 2.
Mity dotyczż�ce
szybkiego czytania
W tym rozdziale spróbujemy obaliż� kilka mitów na temat szybkiego czytania i czytania
(rozumianego jako uczenie siż�) w ogóle. Mimo doż�ż� duż�ej liczby róż�nego rodzaju szkóż�
szybkiego czytania wielu ludzi traktuje  szybkoczytaczy jak sekciarzy1, a o szybkim czytaniu
tylko gdzież� coż� sż�yszaż�o.
Mity ogólne
Szybkie czytanie zabija przyjemnoż�ż� lektury,
rozkoszowanie siż� piż�knem literatury
Szybkie czytanie to narzż�dzie do zdobywania wiedzy, do szybszego zaznajamiania siż� z lite-
raturż�, gazetami. I nikt nie wykonuje ż�adnej operacji na mózgu, która uniemoż�liwia nam
czytanie wolne! To tak jak z jazdż� dobrym samochodem  moż�emy jechaż� 20 km/h, ale
i 130 km/h. Maluchem to raczej mniej niż� wiż�cej. Po drugie to jest TWOJE czytanie i tak
naprawdż� moż�esz czytaż�, jak szybko chcesz  czy to powież�ci, czy gazety, czy podrż�cznik
do nauki ekonomii. Mówiż�c inaczej  gdy umiesz szybko czytaż�, z informacjami z prasy czy
wiadomoż�ciami potrzebnymi na egzamin moż�esz zapoznaż� siż� szybko. A piż�knem opisów
w Nad Niemnem moż�esz siż� rozkoszoważ�...
Anegdotka
Rozmawiam z pewnż� potencjalnż� uczestniczkż� kursu.
Ona: Wiesz, bo jak czytam np. Nad Niemnem, to bym siż� chciaż�a rozkoszoważ� piż�knem
opisów lasów, drzew itp.
Ja: Ale przecież� bż�dziesz mogż�a czytaż� wolno, nie dokonujemy ż�adnych operacji na mózgu,
gdy chcesz czytaż� wolno, to czytasz.
Kilka dni po tej rozmowie na jednym z wykż�adów pokazowych starsza wiekiem nauczycielka
jż�zyka polskiego mówi:  Gdybym ja wiedziaż�a, ż�e jest coż� takiego jak szybkie czytanie, to te
wszystkie dż�ugie opisy w Nad Niemnem raz dwa bym przeczytaż�a, a nie mż�czyż�a siż� .
Wszystko zależ�y od celu czytania!
1
 Z jakiej sekty jesteż�cie?  takie pytanie zadaż� mi kiedyż� wysoko postawiony pracownik
pewnej uczelni.
12 Rzuż� na to okiem. Rewelacyjne sposoby na szybkie czytanie
Tak naprawdż� nie czytamy tekstu,
tylko specjalnie przygotowane znaki typu  ble, ble, bla, bla
Tylko po co byż�my mieli to robiż�? Dla rekordów? Czytamy zwykż�e teksty. No moż�e nie
wszystkie one sż� zwykż�e, szczególnie te przygotowane na Mistrzostwa Polski w Szybkim
Czytaniu. Ale nie sż� to same  dziwne znaki . Co waż�niejsze, po przeczytaniu tekstu zawsze
w jakiż� sposób sprawdzamy jego zrozumienie. Czy to w formie pytaż� wyboru, otwartych,
czy opowiadania o tym, co siż� przeczytaż�o. Co moż�na zrozumież� z wyraż�enia  ble, bla, ole ?
Jak bż�dż� czytaż� szybko, to mniej zrozumiem.
Muszż� czytaż� wolno i uważ�niej, aby wszystko zrozumież�
Abstrahujż�c od tego, co tak naprawdż� znaczy  rozumież� , trzeba stwierdziż�, iż� poziom
naszego rozumienia nie zawsze wynosi 100%. Co wiż�cej, wedż�ug badaż� poziom rozumienia
czytanego tekstu na poczż�tku kursu szybkiego czytania wynosi przeciż�tnie 59%. Na koż�cu
aż� 70%  przy prż�dkoż�ci ponad 10 razy wiż�kszej niż� na poczż�tku! Z czego to wynika?
Czytajż�c wolno, myż�limy czż�sto o niebieskich migdaż�ach, o tym, co ugotoważ� na obiad albo
gdzie iż�ż� na zabawż� w najbliż�szż� sobotż�. Po prostu jesteż�my zdekoncentrowani. Co innego
przy szybkim czytaniu, gdzie nie ma czasu, nie ma moż�liwoż�ci dekoncentracji. Szybkie
czytanie wspomaga koncentracjż�, a koncentracja pomaga czytaż� szybciej, z wiż�kszym
rozumieniem czytanego tekstu.
Przyjdż� na kurs i w trzy godziny nauczż� siż� szybko czytaż�
Nie, nie i jeszcze raz nie! W trzy godziny moż�na poznaż� przykż�adowe ż�wiczenia dotyczż�ce
technik zwiż�kszania tempa czytania, poprawy pamiż�ci i koncentracji. Wyrobienie nawyku
szybkiego czytania, poszerzenie pola widzenia, walka z fonetyzacjż� przy jednoczesnych
ż�wiczeniach poprawiajż�cych pamiż�ż� i koncentracjż� musi trważ� dż�uż�ej. Przyjmuje siż�, ż�e
godzina nauki dziennie przez ok. 1  2 miesiż�ce powinna przynież�ż� dobre efekty w zakresie
prż�dkoż�ci czytania i rozumienia czytanego tekstu.
Mity szczegóż�owe
Poniż�ej znajduje siż� tabela 2.1 z kilkunastoma stwierdzeniami dotyczż�cymi szybkiego czy-
tania, a mówiż�c dokż�adniej  uczenia siż� i czytania w ogóle. Zaznacz wszystkie odpowiedzi,
które, wedż�ug Ciebie, sż� wż�aż�ciwe.
Rozdziaż� 2. Mity dotyczż�ce szybkiego czytania 13
Tabela 2.1. Przykż�adowe opinie na temat czytania
Opinia TAK
A. Czytanie z prż�dkoż�ciż� ponad 1000 sż�ów na minutż� jest moż�liwe.
B. Czytanie sż�owo po sż�owie pozwala lepiej zrozumież� czytany tekst.
C. Gż�os wewnż�trzny, który sż�yszż� w myż�lach w czasie czytania (subwokalizacja),
spowalnia tempo lektury i dlatego należ�y siż� go pozbyż�.
D. Musisz zrozumież� 100% czytanego tekstu.
E. Powinieneż� dż�ż�yż� do tego, by pamiż�taż� 100% czytanego tekstu.
F. Twoje oczy powinny poruszaż� siż� jednostajnie ciż�gż�ym i pż�ynnym ruchem wzdż�uż�
linii czytanego tekstu.
G. W celu lepszego rozumienia tekstu należ�y czytaż� wolniej i uważ�niej, a jeż�eli wydaje
Ci siż�, ż�e w trakcie czytania jakiż� fragment tekstu zostaż� przez Ciebie pominiż�ty,
powinieneż�, zanim bż�dziesz kontynuoważ� lekturż�, powróciż� do niego.
H. Wskazywanie palcem czytanego tekstu spowalnia proces czytania i powinno byż�
eliminowane za pomocż� treningów.
I. Dobra i wartoż�ciowa ksiż�ż�ka powinna byż� czytana strona po stronie; nigdy nie
czytaj strony 20, jeż�eli nie przeczytaż�eż� strony 19, i nie czytaj strony ostatniej,
jeż�li nie przeczytaż�eż� poczż�tku.
J. Jeż�eli w czasie czytania dochodzisz do waż�nych punktów, powinieneż� zaczż�ż� je
wynotowyważ�.
K. Siż�a Twojej motywacji nie ma wpż�ywu na tempo czytania.
L. Jeż�eli znajdziesz w tekż�cie wyraz, którego nie rozumiesz, powinieneż� mież� pod
rż�kż� sż�ownik, aby w każ�dej chwili móc sprawdziż� jego znaczenie.
ż�. Jednym z gż�ównych niebezpieczeż�stw szybkiego czytania jest zmniejszone zrozumienie.
M. Tak naprawdż� bż�dziesz w stanie zrozumież� tylko to, na czym skoncentrujż� siż�
Twoje oczy.
Byż� moż�e Ciż� to zaskoczy, ale tylko na pierwsze stwierdzenie należ�aż�o odpowiedzież�  tak .
Tylko ono nie jest mitem, chociaż� wiele osób nadal tak sż�dzi! (Mam nadziejż�, ż�e siż� do nich
nie zaliczasz, skoro czytasz tż� ksiż�ż�kż�). W każ�dym innym punkcie prawidż�owa odpowiedż� to
 nie . Poniż�ej znajdujż� siż� komentarze do poszczególnych opinii. Przeczytaj je, szczególnie te,
w których Twoje odpowiedzi sż� inne niż� sugerowane, i wykonaj proponowane doż�wiadczenia.
A. Czytanie z prż�dkoż�ciż� ponad 1000 sż�ów
na minutż� jest moż�liwe
Tak, oczywiż�cie! Mogż� nawet wymieniż� kilka osób, które potrafiż� czytaż� w takim tempie:
Miż�osz Miszczyż�ski, który czytaż� z prż�dkoż�ciż� 28 061 sż�ów na minutż� (SNM) przy 70%
zrozumienia tekstu (WRT), Monika Oż�óg  26 244 SNM, 60% WRT, Katarzyna Pado
 7296 SNM, 70% WRT. A sż� to wyniki tylko z jednego póż�finaż�u Mistrzostw Polski
w Szybkim Czytaniu, rozegranego w Krakowie w 2005 r. Czytanie z prż�dkoż�ciż� ponad
1000 SNM jest moż�liwe!
14 Rzuż� na to okiem. Rewelacyjne sposoby na szybkie czytanie
B. Czytanie sż�owo po sż�owie
pozwala lepiej zrozumież� czytany tekst
Nie. Otóż� nie pojedyncze sż�owa, ale zwiż�zki wyrazowe, grupy sż�ów sż� dla nas istotne. Tak
naprawdż� one niosż� informacjż�. Przykż�adowo jeż�eli zobaczymy samo sż�owo  pod , to... nic
nam ono nie mówi. Ale wyraż�enie  pod stoż�em jest już� dla nas jakż�ż� informacjż�. Moż�emy
siż� domyż�liż�, ż�e coż� siż� pod stoż�em znajduje. Zgodzż� siż� jednak, ż�e wiele sż�ów w wielu
publikacjach (szczególnie w gazetach) jest niepotrzebnych. Pamiż�tajmy o zasadzie Pareto
 20/80, którż� w naszym przypadku moż�na przedstawiż� tak, iż� 20% sż�ów niesie 80% in-
formacji. I odwrotnie  80% sż�ów niesie 20% informacji.
C. Gż�os wewnż�trzny, który sż�yszż� w myż�lach
w czasie czytania (subwokalizacja),
spowalnia tempo lektury i dlatego należ�y siż� go pozbyż�
Stwierdzenie trochż� podchwytliwe. Nawyk ten, zwany fonetyzacjż� lub subwokalizacjż�,
rzeczywiż�cie bardzo spowalnia tempo czytania. Przyjmuje siż�, ż�e czytajż�c jakikolwiek tekst
z tym nawykiem, moż�emy osiż�gnż�ż� prż�dkoż�ż� do ok. 500 SNM. Tym samym fonetyzacja
(subwokalizacja) doż�ż� istotnie spowalnia nasze czytanie. Nie moż�na jednak wyeliminoważ�
jej caż�kowicie, a tylko zagż�uszyż�. Jak to zrobiż�, dowiesz siż� w dalszej czż�ż�ci ksiż�ż�ki.
D. Musisz zrozumież� 100% czytanego tekstu
Co to znaczy rozumież�? Co to znaczy rozumież� 100%? Jak to sprawdziż� i oceniż�? Wbrew
pozorom nie jest to takie oczywiste, gdyż� rozumienie jest cechż� indywidualnż�, jako ż�e
każ�dy z nas ma chociaż�by inne doż�wiadczenia ż�yciowe, które w jakiż� sposób wpż�ywajż� na
rozumienie czytanego tekstu. Mitem jest również�, ż�e zawsze rozumiemy 100% po prze-
czytaniu tekstu. Doż�wiadczenie wyniesione z prowadzonych przeze mnie kursów mówi,
ż�e rozumienie na poczż�tku nauki szybkiego czytania oscyluje przeciż�tnie w granicach 60%.
Po kursie wzrasta ono przeciż�tnie o 10%. Przyjmuje siż�, ż�e rozumienie na poziomie 70  80%
jest wystarczajż�ce. Oczywiż�cie jeż�eli mówimy o szczegóż�owej analizie danego tekstu typu
umowa prawnicza, to rozumienie w wielu przypadkach musi wynosiż� 100%. Wszystko zależ�y
od celu naszego czytania.
E. Powinieneż� dż�ż�yż� do tego,
by pamiż�taż� 100% czytanego tekstu
Tylko po co? Mówiż�c pamiż�taż� 100% przeczytanego tekstu, mam na myż�li pamiż�tanie
sż�owo w sż�owo na przykż�ad każ�dego artykuż�u z gazety. Albo każ�dego sż�owa z przywoż�ywa-
nego już� wczeż�niej Nad Niemnem. Chociaż� w historii znane sż� osoby, które miaż�y zdolnoż�ż�
do pamiż�tania wszystkich przeczytanych przez siebie tekstów, byż�y to raczej wyjż�tki po-
twierdzajż�ce reguż�ż�, iż� nie da siż� zapamiż�taż� 100% przeczytanego tekstu. Oczywiż�cie jeż�eli
celem czytania Makbeta jest nauczenie siż� jego roli na pamiż�ż�, to jest to moż�liwe i wrż�cz
wymagane. Ale mamy wtedy inny cel, innż� motywacjż� niż� przy czytaniu relacji z meczu piż�ki
noż�nej. W wielu szkoż�ach dawniej (i o zgrozo również� dziż�!) za uczniów mż�drych uważ�a siż�
takich, którzy potrafiż� powtórzyż� nauczony na pamiż�ż� rozdziaż� z ksiż�ż�ki. Zdecydowanie
odradzam taki sposób nauki, gdyż� jest on dobry na krótkż� metż�.
Rozdziaż� 2. Mity dotyczż�ce szybkiego czytania 15
F. Twoje oczy powinny poruszaż� siż� jednostajnie ciż�gż�ym
i pż�ynnym ruchem wzdż�uż� linii czytanego tekstu
Doż�wiadczenie 2.1
Daj komuż� kartkż� z tekstem, niech osoba ta przeczyta jedno  dwa zdania. Po cichu, tak
jak normalnie czyta. W czasie, gdy bż�dzie czytaż�, patrz na jej oczy. Jak siż� poruszajż�?
Czy to jest ruch pż�ynny? Czy moż�e sż� to  skoki jak na rysunku 2.1?
Rysunek 2.1.  Skoki wykonywane przez oczy w czasie czytania tekstu
Wbrew pozorom nasze oczy nie poruszajż� siż� pż�ynnym ruchem, ale  skokami , w czasie
których nastż�puje zatrzymanie (fiksacja) na sż�owie (grupie sż�ów) i jego przeczytanie.
Wynika to po prostu z budowy naszego oka. Im krótszy jest czas  fiksacji , tym szybciej
moż�emy czytaż�. Przyjmuje siż�, ż�e czas takiego pojedynczego zatrzymania dla osób czy-
tajż�cych wolno to ok. 0,5  1,5 s2. Jeż�eli ktoż� czyta już� szybciej, czas ten skraca siż� do
0,25 s, a po kursie szybkiego czytania nawet do 0,02 s. Zobacz, jakie przyspieszenie
moż�na osiż�gnż�ż� tylko i wyż�ż�cznie na jednym sż�owie! A gdy dodamy do tego czytanie
grupami sż�ów, to znamy już� pierwszy krok na drodze do czytania z duż�ymi prż�dkoż�ciami!
G. W celu lepszego rozumienia tekstu należ�y czytaż� wolniej
i uważ�niej, a jeż�eli wydaje Ci siż�, ż�e w trakcie czytania
jakiż� fragment tekstu zostaż� przez Ciebie pominiż�ty, powinieneż�,
zanim bż�dziesz kontynuoważ� lekturż�, powróciż� do niego
W tradycyjnym czytaniu z przeciż�tnż� prż�dkoż�ciż� 211 SNM rozumienie wynosi ok. 59%
(na podstawie pomiarów prż�dkoż�ci poczż�tkowej na kursach). Przy czytaniu tradycyjnym
ż�atwo siż� dekoncentrujemy, a to wpż�ywa negatywnie na nasze rozumienie. Wynika to z pracy
naszych póż�kul mózgowych: przy wolnym czytaniu prawa póż�kula niejako  nudzi siż� i myż�li
na przykż�ad: gdzie iż�ż� na zabawż� w sobotż�?, co bż�dzie dzisiaj na obiad? albo fajny byż� ten
wczorajszy mecz. Czytamy i, jak to mówi mż�odzież�,  odpż�ywamy . W powyż�szym stwier-
dzeniu wystż�puje również� wyraż�enie  wydaje siż� . Skoro nam siż� coż�  wydaje , to wcale nie
jesteż�my tego pewni. Czytamy wolno, dekoncentrujemy siż� i wykonujemy tzw. regresjż�,
2
Póż� sekundy to czas, jakiego potrzebujemy na wymówienie sż�ów  sto jeden . Gdy mówimy
 sto dwadzież�cia trzy , mija jedna sekunda. Chyba ż�e ktoż� mówi bardzo wolno albo bardzo szybko!
16 Rzuż� na to okiem. Rewelacyjne sposoby na szybkie czytanie
czyli cofamy siż� do raz przeczytanego tekstu. Czy nie zdarzyż�o Ci siż� nigdy, ż�e czytajż�c
ksiż�ż�kż� czy gazetż�, pomyż�laż�eż� na przykż�ad o obiedzie albo popatrzyż�eż� w okno i za chwilż�,
wracajż�c do czytania, zadaważ�eż� sobie pytanie:  Gdzie to ja byż�em? i zaczynaż�eż� czytaż�
fragment tekstu drugi raz? Jest to zwiż�zane z naszż� sż�abż� koncentracjż�. Przyjmuje siż�, ż�e
przez regresjż� tracimy ok. 30% czasu przeznaczonego na czytanie!
H. Wskazywanie palcem czytanego tekstu
spowalnia proces czytania i powinno byż� eliminowane
za pomocż� treningów
Nie. Byż� moż�e w szkole zostaliż�my nauczeni, ż�e palec, którym wskazujemy czytany tekst,
nam przeszkadza. I dodatkowo jeszcze brudzimy ksiż�ż�kż�! Przypatrz siż� maż�ym dzieciom,
które moż�e nawet nie umiejż� jeszcze czytaż�, ale już� wyciż�gajż� palec wż�aż�nie do swojego
 czytania . A doroż�li tak nie robiż�? Jeż�eli szukasz jakiegoż� nazwiska w papierowej ksiż�ż�ce
telefonicznej, to... wyciż�gasz wż�aż�nie palec, aby lepiej siż� skoncentroważ� i nie przeoczyż�
szukanej informacji. Aby pokazaż� Ci, czemu tak robimy, wykonamy kolejne doż�wiadczenie.
Doż�wiadczenie 2.2
Niech jakaż� osoba stanie przed Tobż� i zakreż�li oczami okrż�g. Ty obserwuj jej oczy. Teraz
wyciż�gnij wskazujż�cy palec i zatocz okrż�g, a osoba przed Tobż� niech wodzi oczyma za
Twoim palcem. Teraz również� obserwuj oczy tej osoby. Widzisz róż�nicż� (rysunek 2.2)?
Rysunek 2.2. Przybliż�ony tor ruchu oka poruszajż�cego siż� bez palca (wskaż�nika)
i z palcem (wskaż�nikiem)
Oczy lubiż� wodziż� za czymż�. Wskazywanie dyscyplinuje i oczy, i mózg. Wskaż�nik nie pozwala
oku  cofaż� siż� , czyli wykonyważ� regresji. Wskaż�nikiem w czasie czytania moż�e byż� palec,
oż�ówek, dż�ugopis, patyczek do szaszż�yków z pomalowanż� na czerwono koż�cówkż�. Zawsze,
kiedy czytasz (nawet z ekranu komputera), staraj siż� korzystaż� ze wskaż�nika3.
3
Oczywiż�cie jeż�eli tekst, który czytamy, jest napisany drobnż� czcionkż�, to skorzystanie z palca jako
wskaż�nika moż�e nam zasż�oniż� sporż� jego iloż�ż�. Trudno również� mazaż� palcem po ekranie monitora...
Dlatego sugerujż� korzystanie z  cież�szych wskaż�ników przy czytaniu tekstu na papierze i odpowiednio
przerobionego kursora do czytania z ekranu monitora.
Rozdziaż� 2. Mity dotyczż�ce szybkiego czytania 17
I. Dobra i wartoż�ciowa ksiż�ż�ka
powinna byż� czytana strona po stronie;
nigdy nie czytaj strony 20, jeż�eli nie przeczytaż�eż� strony 19,
i nie czytaj strony ostatniej, jeż�li nie przeczytaż�eż� poczż�tku
To jest nasze czytanie i nasz cel czytania. Nikt nie moż�e nam zabroniż� czytania strony 20,
jeż�eli nie przeczytaliż�my 19. Jeż�eli chcemy przeczytaż� z dobrej i wartoż�ciowej ksiż�ż�ki do
fizyki coż� na temat budowy jż�dra atomowego, to opuszczamy wczeż�niejsze rozdziaż�y doty-
czż�ce kinematyki czy dynamiki, gdyż� nasz cel czytania znajduje siż� w innym miejscu.
A tamte strony też� sż� dobre i wartoż�ciowe! Byż� moż�e znasz osoby, które czytajż� kryminaż�y
od ostatniej strony? Albo czytajż� poczż�tkowy rozdziaż�, potem przechodzż� do ostatniego, ż�eby
siż� dowiedzież�, jak zostaż�a rozwiż�zana zagadka kryminalna, a potem wracajż� do czytania
 normalnego . Wydaje siż� to dziwne i niepoważ�ne? Byż� moż�e tak, ale to ich czytanie, ich
wybór.
J. Jeż�eli w czasie czytania dochodzisz do waż�nych punktów,
powinieneż� zaczż�ż� je wynotowyważ�
Robienie notatek w trakcie czytania niesie ze sobż� niebezpieczeż�stwo utraty koncentracji
 bo trzeba znależ�ż� coż� do pisania, bo trzeba znależ�ż� jakż�ż� kartkż� na notatki, bo póż�niej
trzeba wróciż� do odpowiedniego miejsca w ksiż�ż�ce, w którym przestaliż�my czytaż�. Co
wiż�cej, moż�e siż� okazaż�, ż�e po przeczytaniu caż�oż�ci rozdziaż�u zapisane przez nas wczeż�niej
informacje sż� tak naprawdż� maż�o istotne. Jak tych niebezpieczeż�stw uniknż�ż�?
Podkreż�lajmy w ksiż�ż�ce lub zaznaczajmy na marginesie to, co wydaje nam siż� istotne, aby
po przeczytaniu danej partii materiaż�u (rozdziaż�, strona) powróciż� do tego miejsca i wtedy
zrobiż� notatki. Ale trzeba też� uważ�aż�, ż�eby nie przesadziż� i nie podkreż�laż� wszystkich zdaż�,
 bo sż� waż�ne (widziaż�em takie skrypty). Skoro wszystko jest waż�ne, to po co podkreż�laż�
wszystko?
K. Siż�a twojej motywacji nie ma wpż�ywu na tempo czytania
Motywacja ma wpż�yw na wszystko, co robimy, również� na tempo czytania!!! Im bardziej
chcemy siż� czegoż� nauczyż� (np. szybko czytaż�), tym ż�atwiej nam to przychodzi. Przyjmuje
siż�, ż�e sama chż�ż� przyspieszenia czytania pozwala nam zwiż�kszyż� jego tempo o ok. 20%4!
Jeż�eli jesteż�my dobrze zmotywowani, jesteż�my równoczeż�nie lepiej skoncentrowani5. Przy-
pomnij sobie, jakie byż�y efekty Twojej pracy, gdy coż� musiaż�eż� zrobiż�, a jakie wtedy, kiedy
coż� chciaż�eż� zrobiż�. Co innego gdy  musisz siż� czegoż� nauczyż�, a co innego gdy  chcesz
siż� czegoż� nauczyż�. Co innego  muszż� iż�ż� do pracy , a co innego  chcż� iż�ż� do pracy . Co
innego  muszż� nauczyż� siż� szybko czytaż� , a co innego  chcż� nauczyż� siż� szybko czytaż� .
Musież� i chcież� sż� jak minus i plus, jak ogież� i woda  po prostu dwa odlegż�e ż�wiaty. Moty-
wacja jest jednym z czynników decydujż�cych o efektach Twojego wysiż�ku w zakresie nauki
szybkiego czytania. A jak poprawiż� motywacjż�, przeczytasz w dalszej czż�ż�ci ksiż�ż�ki.
4
Z. Szkutnik, Kurs szybkiego czytania,  Wiedza i ż�ycie 1990, nr 3  12.
5
E. Heuel, Trening koncentracji, Warszawa 2006
18 Rzuż� na to okiem. Rewelacyjne sposoby na szybkie czytanie
L. Jeż�eli znajdziesz w tekż�cie wyraz, którego nie rozumiesz,
powinieneż� mież� pod rż�kż� sż�ownik, aby w każ�dej chwili
móc sprawdziż� jego znaczenie
Nie. Siż�ganie przy każ�dym  nieznanym sż�owie do sż�ownika spowalnia tempo czytania oraz
nas dekoncentruje. Musimy znależ�ż� sż�ownik, musimy sobie przypomnież� alfabet itp. Co
gorsza, tracimy szansż� na zrozumienie danego sż�owa z kontekstu wypowiedzi, a takie
rozumienie jest zdecydowanie lepsze. Nie sugerujż� oczywiż�cie, aby nie korzystaż� ze sż�ow-
nika już� nigdy, ale aby korzystaż� z niego po przeczytaniu danego fragmentu albo przed
przeczytaniem (niektóre sż�owa sż� wytż�uszczone, wziż�te w ramkż� itp.).
ż�. Jednym z gż�ównych niebezpieczeż�stw szybkiego czytania
jest zmniejszone zrozumienie
Nie. Tak jak powiedzieliż�my, przy czytaniu wolnym, z prż�dkoż�ciż� rzż�du 200  220 SNM,
ż�atwo siż� dekoncentrujemy, a to wpż�ywa negatywnie na nasze rozumienie. W szybkim
czytaniu, gdy jesteż�my lepiej skoncentrowani, gdy znacznie lepiej dziaż�a nasza pamiż�ż�,
rozumienie siż�ż� rzeczy musi byż� wyż�sze. Pomijajż�c już� fakt, ż�e szybko czytajż�c, moż�emy
dany tekst przeczytaż� dwa  trzy razy w takim samym czasie, jak czytajż�c raz  wolno.
Moż�na powiedzież�, ż�e nasz mózg lepiej pracuje  na szybszych obrotach . Z koncentracjż�
przy czytaniu jest tak samo jak w czasie jazdy samochodem. Wolna jazda to zwracanie
uwagi na mijane miejsca, odpisywanie na SMS-y, poprawianie fryzury w lusterku. Gdy
jedziemy 130 km/h autostradż� (nieremontowanymi odcinkami...), to nie moż�emy po-
zwoliż� sobie na dekoncentracjż�. Oczywiż�cie poprawa rozumienia przy wzroż�cie prż�dkoż�ci
czytania przychodzi z czasem, po serii intensywnych ż�wiczeż�. Na poczż�tku, gdy nasze
stare nawyki czytelnicze sż� jeszcze utrwalone, nasze rozumienie moż�e spadaż�. Moż�na
szybko zwiż�kszyż� prż�dkoż�ż� czytania, jednak rozumienie poprawia siż� trochż� wolniej.
Ale siż� poprawia! Jeż�li tylko systematycznie ż�wiczymy...
M. Tak naprawdż� bż�dziesz w stanie zrozumież� tylko to,
na czym skoncentrujż� siż� Twoje oczy
Doż�wiadczenie 2.3
Staż� twarzż� do ż�ciany, wybierz na ż�cianie jeden punkt na wysokoż�ci swoich oczu i skon-
centruj siż� na nim. Wyciż�gnij rż�ce przed siebie i zacznij ruszaż� palcami (rysunek 2.3 a).
Rozszerzaj rż�ce, caż�y czas patrzż�c na punkt na ż�cianie (rysunek 2.3 b). Gdy przestaniesz
widzież� ruszajż�ce siż� palce, przestaż� rozszerzaż� rż�ce, popatrz w lewo i w prawo  to jest
Twoje pole widzenia (rysunek 2.3 c).
Rozdziaż� 2. Mity dotyczż�ce szybkiego czytania 19
Rysunek 2.3 (a  c). Rozszerzone rż�ce obrazujż� pole widzenia
Dziż�ki widzeniu peryferyjnemu moż�emy widzież� w zakresie 180 stopni (niektórzy
nawet 210). Jesteż�my skoncentrowani na wybranym punkcie, który jest przed nami, a wi-
dzimy nasze ruszajż�ce siż� palce po bokach. Wykorzystujemy widzenie peryferyjne, nasze
pole widzenia i dziż�ki temu moż�emy czytaż�, niekoniecznie skupiajż�c siż� na danym wyra-
zie. W pionie wyglż�da to podobnie, z tym, ż�e nasze pole widzenia jest nieco mniejsze, co
wynika z ograniczenia przez oczodoż�y. Przyjmuje siż� jednak, ż�e pole naszego widzenia (nie-
koniecznie ostrego) to okrż�g. Zwróż� uwagż�, ż�e moż�esz patrzeż� w jeden punkt, a widzież�
wiele sż�ów dookoż�a. Pole widzenia też� bż�dziemy poszerzaż� (a dokż�adniej  uczyż� siż� je
efektywnie wykorzystyważ�).
Koż�czymy rozdziaż� dotyczż�cy mitów zwiż�zanych z szybkim czytaniem i czytaniem w ogóle
(rozumianym jako uczenie siż�). Byż� moż�e niektóre komentarze wydajż� Ci siż� dziwne. Moż�e
to wynikaż� z Twoich dotychczasowych nawyków czytelniczych. Nie odkż�adaj teraz ksiż�ż�ki
na póż�kż�, gdyż� w dalszych rozdziaż�ach spróbujemy te nawyki zmieniż�. Na poczż�tek spraw-
dzimy jednak, z jakż� prż�dkoż�ciż� czytasz. I co z czytanego tekstu rozumiesz.