Statyczna próba rozciągania – celem

próby jest określenie podstawowych
parametrów charakteryzujących

własności wytrzymałościowe i
plastyczne badanych materiałów, dla

każdej próbki wyznacza się obciążenie,
wydłużenie oraz przewężenie

odpowiadające poszczególnym etapom
rozciągania. Na podstawie tego

wyznacza się:
- granice plastyczności

-wytrzymałość na rozciąganie
-względne wydłużenie procentowe

-względne przewężenie procentowe
Wynikiem próby jest wykres

przedstawiający siłę F w funkcji

wydłużenia

∆

L

Próba udarności – służy ona do oceny

zachowania się materiału w warunkach
sprzyjających kruchemu pękaniu tzn.

wywołanych obecnością krabu i
odkształceniami powstałymi w wyniku

udarowego działania siły. Próba polega
na złamaniu próbki z krabem o

przepisanym kształcie i wymiarach
jednorazowym uderzeniem młota

wahadłowego. KCV=

KV

S0

kcv-

udarność, lv praca młota, S-
powierzchnia przekroju w miejscu

krabu. Udarności charakteryzuje
zdolność do odkształceń plastycznych

materiału przy obciążeniach
dynamicznych w trójwymiarowym

stanie naprężeń.

Metoda Rockwella – opiera się na
pomiarze głębokości (h) odcisku, który

powstał w skutek dwustopniowego
wciskania wgłębika (stożka

diamentowego lub kulki stalowej) w
płaską dostatecznie gładką

powierzchnię badanego materiału.

HR=K -

h

0,002

kulka-skala

B(stale węglowe, brązy, mosiądze,

stopy metali nieżelazne o twardości 30-
100HRB) stożek-skala C(stale twarde,

zahartowane, HRB>100)

Metoda Brinella – polega na
wgniataniu kalibrowanej kulki

hartowanej o średnicy D[mm] w płaską
dostatecznie gładką powierzchnię

przedmiotu lub próbki pod naciskiem
F[N], prostopadłym do tej powierzchni,

oraz na zmierzeniu (po odciążeniu)
średnicy d[mm] trwałego odcisku kulki

powstałego na powierzchni badanego
przedmiotu. HBW=F/Acz

Metoda Vickersa – polega na

wgniataniu w badany materiał
czworobocznego ostrosłupa

diamentowego o kącie

wierzchołkowym 136 stopni. Zakresy

skali Vickersa:
-próba mikrotwardości

0,09807N<F<0,9807N
-próba twardości przy małej sile

1,961N

≤

F<29,42N

-próba twardości 49,03N<f<980,7N

Granica plastyczności- jest to

naprężenie, po osiągnięciu której
materiał nie powróci do stanu

poprzedniego.

R

e

=

F

e

S

o

Granica sprężystości – nazywamy
maksymalne naprężenie, poniżej

którego materiał odkształca się
wyłącznie sprężyście i nie wykazuje

odkształcenia plastycznego

R

m

=

F

m

S

o

Moduł Younga Jest to wielkość
określająca sprężystość materiału.

Jednostką modułu Younga jest paskal.

E=

σ

ε

Wydłużenie względne – jest to

stosunek trwałego wydłużenia
bezwzględnego próbki po rozerwaniu

do długości pomiarowej próbki,
wyrażony w procentach:

A=

L

u

−

L

o

L

o

∗

100

Przewężenie względne – jest to

zmniejszenie pola powierzchni
przekroju poprzecznego próbki w

miejscu rozerwania w odniesieniu do
pola powierzchni jej przekroju

pierwotnego:

Z =

S

o

−

S

u

S

o

∗

100

Wykres naprężeń podczas statycznej
próby rozciągania dla materiałów

plastycznych

Oznaczenia:F - siła rozciągająca próbkę,
S0 - przekrój początkowy próbki, S -

przekrój próbki podczas rozciągania,
RH - Granica prawa Hooke'a, Rsp -

Granica sprężystości, ReH - Górna
granica sprężystości, ReL - Dolna

granica sprężystości, Rm - Graniczna

wytrzymałość na rozciąganie, Ru -

naprężenie niszczące, ΔL - względne
wydłużenie materiału

Statyczna próba rozciągania – celem próby jest określenie

podstawowych parametrów charakteryzujących własności
wytrzymałościowe i plastyczne badanych materiałów, dla
każdej próbki wyznacza się obciążenie, wydłużenie oraz
przewężenie odpowiadające poszczególnym etapom
rozciągania. Na podstawie tego wyznacza się:

- granice plastyczności
-wytrzymałość na rozciąganie
-względne wydłużenie procentowe
-względne przewężenie procentowe
Wynikiem próby jest wykres przedstawiający siłę F w funkcji

wydłużenia

∆

L

Próba udarności – służy ona do oceny zachowania się

materiału w warunkach sprzyjających kruchemu pękaniu tzn.
wywołanych obecnością krabu i odkształceniami powstałymi w

wyniku udarowego działania siły. Próba polega na złamaniu
próbki z krabem o przepisanym kształcie i wymiarach
jednorazowym uderzeniem młota wahadłowego. KCV=

KV

S0

kcv-udarność, lv praca młota, S-

powierzchnia przekroju w miejscu krabu. Udarności
charakteryzuje zdolność do odkształceń plastycznych materiału

przy obciążeniach dynamicznych w trójwymiarowym stanie
naprężeń.

Metoda Rockwella – opiera się na pomiarze głębokości (h)
odcisku, który powstał w skutek dwustopniowego wciskania

wgłębika (stożka diamentowego lub kulki stalowej) w płaską
dostatecznie gładką powierzchnię badanego materiału. HR=K -

h

0,002

kulka-skala B(stale węglowe, brązy,

mosiądze, stopy metali nieżelazne o twardości 30-100HRB)
stożek-skala C(stale twarde, zahartowane, HRB>100)

Metoda Brinella – polega na wgniataniu kalibrowanej kulki
hartowanej o średnicy D[mm] w płaską dostatecznie gładką

powierzchnię przedmiotu lub próbki pod naciskiem F[N],
prostopadłym do tej powierzchni, oraz na zmierzeniu (po

odciążeniu) średnicy d[mm] trwałego odcisku kulki powstałego
na powierzchni badanego przedmiotu. HBW=F/Acz

Metoda Vickersa – polega na wgniataniu w badany materiał
czworobocznego ostrosłupa diamentowego o kącie

wierzchołkowym 136 stopni. Zakresy skali Vickersa:
-próba mikrotwardości 0,09807N<F<0,9807N

-próba twardości przy małej sile 1,961N

≤

F<29,42N

-próba twardości 49,03N<f<980,7N

Granica plastyczności- jest to naprężenie, po osiągnięciu której
materiał nie powróci do stanu poprzedniego.

R

e

=

F

e

S

o

Granica sprężystości – nazywamy maksymalne naprężenie,
poniżej którego materiał odkształca się wyłącznie sprężyście i
nie wykazuje odkształcenia plastycznego

R

m

=

F

m

S

o

Moduł Younga Jest to wielkość określająca sprężystość

materiału. Jednostką modułu Younga jest paskal.

E=

σ

ε

Wydłużenie względne – jest to stosunek trwałego wydłużenia
bezwzględnego próbki po rozerwaniu do długości pomiarowej
próbki, wyrażony w procentach:

A=

L

u

−

L

o

L

o

∗

100

Przewężenie względne – jest to zmniejszenie pola
powierzchni przekroju poprzecznego próbki w miejscu

rozerwania w odniesieniu do pola powierzchni jej przekroju
pierwotnego:

Z =

S

o

−

S

u

S

o

∗

100

Wykres naprężeń podczas statycznej próby rozciągania dla
materiałów plastycznych

Oznaczenia:F - siła rozciągająca próbkę, S0 - przekrój
początkowy próbki, S - przekrój próbki podczas rozciągania, RH

- Granica prawa Hooke'a, Rsp - Granica sprężystości, ReH -
Górna granica sprężystości, ReL - Dolna granica sprężystości,
Rm - Graniczna wytrzymałość na rozciąganie, Ru - naprężenie

niszczące, ΔL - względne wydłużenie materiału

Statyczna próba rozciągania – celem próby jest
określenie podstawowych parametrów

charakteryzujących własności wytrzymałościowe i
plastyczne badanych materiałów, dla każdej próbki

wyznacza się obciążenie, wydłużenie oraz
przewężenie odpowiadające poszczególnym etapom

rozciągania. Na podstawie tego wyznacza się:
- granice plastyczności

-wytrzymałość na rozciąganie
-względne wydłużenie procentowe

-względne przewężenie procentowe
Wynikiem próby jest wykres przedstawiający siłę F

w funkcji wydłużenia

∆

L

Próba udarności – służy ona do oceny zachowania
się materiału w warunkach sprzyjających kruchemu

pękaniu tzn. wywołanych obecnością krabu i
odkształceniami powstałymi w wyniku udarowego

działania siły. Próba polega na złamaniu próbki z
krabem o przepisanym kształcie i wymiarach

jednorazowym uderzeniem młota wahadłowego.

KCV=

KV

S0

kcv-udarność, lv praca młota,

S-powierzchnia przekroju w miejscu krabu.

Udarności charakteryzuje zdolność do odkształceń
plastycznych materiału przy obciążeniach

dynamicznych w trójwymiarowym stanie naprężeń.

Metoda Rockwella – opiera się na pomiarze
głębokości (h) odcisku, który powstał w skutek

dwustopniowego wciskania wgłębika (stożka
diamentowego lub kulki stalowej) w płaską

dostatecznie gładką powierzchnię badanego

materiału. HR=K -

h

0,002

kulka-skala

B(stale węglowe, brązy, mosiądze, stopy metali

nieżelazne o twardości 30-100HRB) stożek-skala
C(stale twarde, zahartowane, HRB>100)

Metoda Brinella – polega na wgniataniu

kalibrowanej kulki hartowanej o średnicy D[mm] w
płaską dostatecznie gładką powierzchnię

przedmiotu lub próbki pod naciskiem F[N],
prostopadłym do tej powierzchni, oraz na

zmierzeniu (po odciążeniu) średnicy d[mm] trwałego
odcisku kulki powstałego na powierzchni badanego

przedmiotu. HBW=F/Acz

Metoda Vickersa – polega na wgniataniu w badany
materiał czworobocznego ostrosłupa diamentowego

o kącie wierzchołkowym 136 stopni. Zakresy skali
Vickersa:

-próba mikrotwardości 0,09807N<F<0,9807N

-próba twardości przy małej sile 1,961N

≤

F<29,42N
-próba twardości 49,03N<f<980,7N

Granica plastyczności- jest to naprężenie, po

osiągnięciu której materiał nie powróci do stanu
poprzedniego.

R

e

=

F

e

S

o

Granica sprężystości – nazywamy maksymalne

naprężenie, poniżej którego materiał odkształca się
wyłącznie sprężyście i nie wykazuje odkształcenia

plastycznego

R

m

=

F

m

S

o

Moduł Younga Jest to wielkość określająca
sprężystość materiału. Jednostką modułu Younga

jest paskal.

E=

σ

ε

Wydłużenie względne – jest to stosunek trwałego

wydłużenia bezwzględnego próbki po rozerwaniu do
długości pomiarowej próbki, wyrażony w

procentach:

A=

L

u

−

L

o

L

o

∗

100

Przewężenie względne – jest to zmniejszenie pola
powierzchni przekroju poprzecznego próbki w

miejscu rozerwania w odniesieniu do pola
powierzchni jej przekroju pierwotnego:

Z =

S

o

−

S

u

S

o

∗

100

Wykres naprężeń podczas statycznej próby
rozciągania dla materiałów plastycznych

Oznaczenia:F - siła rozciągająca próbkę, S0 - przekrój

początkowy próbki, S - przekrój próbki podczas
rozciągania, RH - Granica prawa Hooke'a, Rsp -

Granica sprężystości, ReH - Górna granica
sprężystości, ReL - Dolna granica sprężystości, Rm -

Graniczna wytrzymałość na rozciąganie, Ru -
naprężenie niszczące, ΔL - względne wydłużenie

materiału