Wygenerowany: 05.10.2011

Kodeks postępowania administracyjnego

Dz.U.00.98.1071
2001-08-22 zm. Dz.U.01.49.509
2002-10-27 zm. Dz.U.02.113.984
2003-01-01 zm. Dz.U.02.169.1387

USTAWA

z dnia 14 czerwca 1960 r.

Kodeks postępowania administracyjnego.

(tekst jednolity)

DZIAŁ I

PRZEPISY OGÓLNE

Rozdział 1

Zakres obowiązywania

Art. 1. Kodeks postępowania administracyjnego normuje postępowanie:

1) przed organami administracji publicznej w należących do właściwości tych organów sprawach
indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych,

2) przed innymi organami państwowymi oraz przed innymi podmiotami, gdy są one powołane z mocy prawa
lub na podstawie porozumień do załatwiania spraw określonych w pkt 1,

3) w sprawach rozstrzygania sporów o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego i
organami administracji rządowej oraz między organami i podmiotami, o których mowa w pkt 2, a także
między tymi organami a sądami,

4) w sprawach wydawania zaświadczeń.

Strona 1/55

Wygenerowany: 05.10.2011

Art. 2. Kodeks postępowania administracyjnego normuje ponadto postępowanie w sprawie skarg i wniosków
(Dział VIII) przed organami państwowymi, organami jednostek samorządu terytorialnego oraz przed
organami organizacji społecznych.

Art. 3. S 1. Przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego nie stosuje się do:

1) postępowania w sprawach karnych skarbowych,

2) (1) spraw uregulowanych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz.
926 i Nr 160, poz. 1083, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, z 1999 r. Nr 11, poz. 95 i Nr 92, poz. 1062 oraz z 2000 r.
Nr 94, poz. 1037), z wyjątkiem przepisów działów IV, V i VIII.

S 2. Przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego nie stosuje się również do postępowania w
sprawach:

1) (skreślony),

2) (skreślony),

3) (skreślony),

4) należących do właściwości polskich przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych,

o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

S 3. Przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego nie stosuje się także do postępowania w sprawach
wynikających z:

1) nadrzędności i podległości organizacyjnej w stosunkach między organami państwowymi i innymi
państwowymi jednostkami organizacyjnymi,

2) podległości służbowej pracowników organów i jednostek organizacyjnych wymienionych w pkt 1,

o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

S 4. Do postępowania w sprawach wymienionych w S 1, 2 i 3 pkt 2 stosuje się jednak przepisy działu VIII.

S 5. Rada Ministrów w drodze rozporządzenia może rozciągnąć przepisy Kodeksu postępowania
administracyjnego w całości lub w części na postępowania w sprawach wymienionych w S 2.

Strona 2/55

Wygenerowany: 05.10.2011

Art. 4. Kodeks postępowania administracyjnego nie narusza szczególnych uprawnień wynikających z
immunitetów dyplomatycznych i konsularnych oraz umów i zwyczajów międzynarodowych.

Art. 5. S 1. Jeżeli przepis prawa powołuje się ogólnie na przepisy o postępowaniu administracyjnym, rozumie
się przez to przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.

S 2. Ilekroć w przepisach Kodeksu postępowania administracyjnego jest mowa o:

1) kodeksie - rozumie się przez to Kodeks postępowania administracyjnego,

2) sądzie administracyjnym - rozumie się przez to Naczelny Sąd Administracyjny,

3) organach administracji publicznej - rozumie się przez to ministrów, centralne organy administracji
rządowej, wojewodów, działające w ich lub we własnym imieniu inne terenowe organy administracji rządowej
(zespolonej i niezespolonej), organy jednostek samorządu terytorialnego oraz organy i podmioty wymienione
w art. 1 pkt 2,

4) ministrach - rozumie się przez to Prezesa i wiceprezesa Rady Ministrów pełniących funkcję ministra
kierującego określonym działem administracji rządowej, ministrów kierujących określonym działem
administracji rządowej, przewodniczących komitetów wchodzących w skład Rady Ministrów, kierowników
centralnych urzędów administracji rządowej podległych, podporządkowanych lub nadzorowanych przez
Prezesa Rady Ministrów lub właściwego ministra, a także kierowników innych równorzędnych urzędów
państwowych załatwiających sprawy, o których mowa w art. 1 pkt 1 i 4,

5) organizacjach społecznych - rozumie się przez to organizacje zawodowe, samorządowe, spółdzielcze i
inne organizacje społeczne,

6) organach jednostek samorządu terytorialnego - rozumie się przez to organy gminy, powiatu, województwa,
związków gmin, związków powiatów, wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starostę, marszałka
województwa oraz kierowników służb, inspekcji i straży działających w imieniu wójta, burmistrza (prezydenta
miasta), starosty lub marszałka województwa, a ponadto samorządowe kolegia odwoławcze.

Rozdział 2

Zasady ogólne

Art. 6. Organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa.

Strona 3/55

Wygenerowany: 05.10.2011

Art. 7. W toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności i podejmują
wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając
na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli.

Art. 8. Organy administracji publicznej obowiązane są prowadzić postępowanie w taki sposób, aby pogłębiać
zaufanie obywateli do organów Państwa oraz świadomość i kulturę prawną obywateli.

Art. 9. Organy administracji publicznej są obowiązane do należytego i wyczerpującego informowania stron o
okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków
będących przedmiotem postępowania administracyjnego. Organy czuwają nad tym, aby strony i inne osoby
uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa, i w tym celu udzielają im
niezbędnych wyjaśnień i wskazówek.

Art. 10. S 1. Organy administracji publicznej obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym
stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych
dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań.

S 2. Organy administracji publicznej mogą odstąpić od zasady określonej w S 1 tylko w przypadkach, gdy
załatwienie sprawy nie cierpi zwłoki ze względu na niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego albo
ze względu na grożącą niepowetowaną szkodę materialną.

S 3. Organ administracji publicznej obowiązany jest utrwalić w aktach sprawy, w drodze adnotacji, przyczyny
odstąpienia od zasady określonej w S 1.

Art. 11. Organy administracji publicznej powinny wyjaśniać stronom zasadność przesłanek, którymi kierują
się przy załatwieniu sprawy, aby w ten sposób w miarę możności doprowadzić do wykonania przez strony
decyzji bez potrzeby stosowania środków przymusu.

Art. 12. S 1. Organy administracji publicznej powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko, posługując się
możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia.

S 2. Sprawy, które nie wymagają zbierania dowodów, informacji lub wyjaśnień, powinny być załatwione
niezwłocznie.

Art. 13. S 1. Sprawy, w których uczestniczą strony o spornych interesach, mogą być załatwiane w drodze

Strona 4/55

Wygenerowany: 05.10.2011

ugody sporządzonej przed organem administracji publicznej (ugoda administracyjna).

S 2. Organ administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie w sprawie, powinien w tych
przypadkach podejmować czynności skłaniające strony do zawarcia ugody.

Art. 14. S 1. Sprawy należy załatwiać w formie pisemnej.

S 2. Sprawy mogą być załatwiane ustnie, gdy przemawia za tym interes strony, a przepis prawa nie stoi temu
na przeszkodzie. Treść oraz istotne motywy takiego załatwienia powinny być utrwalone w aktach w formie
protokołu lub podpisanej przez stronę adnotacji.

Art. 15. Postępowanie administracyjne jest dwuinstancyjne.

Art. 16. S 1. Decyzje, od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji, są ostateczne.
Uchylenie lub zmiana takich decyzji, stwierdzenie ich nieważności oraz wznowienie postępowania może
nastąpić tylko w przypadkach przewidzianych w kodeksie lub w ustawach szczególnych.

S 2. Decyzje mogą być zaskarżane do sądu administracyjnego z powodu ich niezgodności z prawem, na
zasadach i w trybie określonych w odrębnych ustawach.

Rozdział 3

Organy wyższego stopnia i organy naczelne

Art. 17. Organami wyższego stopnia w rozumieniu kodeksu są:

1) w stosunku do organów jednostek samorządu terytorialnego - samorządowe kolegia odwoławcze, chyba
że ustawy szczególne stanowią inaczej,

2) w stosunku do wojewodów - właściwi w sprawie ministrowie,

3) w stosunku do organów administracji publicznej innych niż określone w pkt 1 i 2 - odpowiednie organy
nadrzędne lub właściwi ministrowie, a w razie ich braku - organy państwowe sprawujące nadzór nad ich
działalnością,

4) w stosunku do organów organizacji społecznych - odpowiednie organy wyższego stopnia tych organizacji,
a w razie ich braku - organ państwowy sprawujący nadzór nad ich działalnością.

Strona 5/55

Wygenerowany: 05.10.2011

Art. 18. Organami naczelnymi w rozumieniu kodeksu są:

1) w stosunku do organów administracji rządowej, organów jednostek samorządu terytorialnego, z wyjątkiem
samorządowych kolegiów odwoławczych, oraz organów państwowych i samorządowych jednostek
organizacyjnych - Prezes Rady Ministrów lub właściwi ministrowie,

2) w stosunku do organów państwowych innych niż określone w pkt 1 - odpowiednie organy o
ogólnokrajowym zasięgu działania,

3) w stosunku do organów organizacji społecznych - naczelne organy tych organizacji, a w razie braku
takiego organu - Prezes Rady Ministrów lub właściwi ministrowie sprawujący zwierzchni nadzór nad ich
działalnością.

Rozdział 4

Właściwość organów

Art. 19. Organy administracji publicznej przestrzegają z urzędu swojej właściwości rzeczowej i miejscowej.

Art. 20. Właściwość rzeczową organu administracji publicznej ustala się według przepisów o zakresie jego
działania.

Art. 21. S 1. Właściwość miejscową organu administracji publicznej ustala się:

1) w sprawach dotyczących nieruchomości - według miejsca jej położenia; jeżeli nieruchomość położona jest
na obszarze właściwości dwóch lub więcej organów, orzekanie należy do organu, na którego obszarze
znajduje się większa część nieruchomości,

2) w sprawach dotyczących prowadzenia zakładu pracy - według miejsca, w którym zakład pracy jest, był lub
ma być prowadzony,

3) w innych sprawach - według miejsca zamieszkania (siedziby) w kraju, a w braku zamieszkania w kraju -
według miejsca pobytu strony lub jednej ze stron; jeżeli żadna ze stron nie ma w kraju zamieszkania
(siedziby) lub pobytu - według miejsca ostatniego ich zamieszkania (siedziby) lub pobytu w kraju.

S 2. Jeżeli nie można ustalić właściwości miejscowej w sposób wskazany w S 1, sprawa należy do organu
właściwego dla miejsca, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące wszczęcie postępowania, albo w razie
braku ustalenia takiego miejsca - do organu właściwego dla obszaru dzielnicy Śródmieście w m. st.

Strona 6/55

Wygenerowany: 05.10.2011

Warszawie.

Art. 22. S 1. Spory o właściwość rozstrzygają:

1) między organami jednostek samorządu terytorialnego, z wyjątkiem przypadków określonych w pkt 2-4 -
wspólny dla nich organ wyższego stopnia, a w razie braku takiego organu - sąd administracyjny,

2) między kierownikami służb, inspekcji i straży administracji zespolonej tego samego powiatu, działających
w imieniu własnym lub w imieniu starosty - starosta,

3) między organami administracji zespolonej w jednym województwie nie wymienionymi w pkt 2 - wojewoda,

4) między organami jednostek samorządu terytorialnego w różnych województwach w sprawach należących
do zadań z zakresu administracji rządowej - minister właściwy do spraw administracji publicznej,

5) (skreślony),

6) między wojewodami oraz organami administracji zespolonej w różnych województwach - minister właściwy
do spraw administracji publicznej,

7) między wojewodą a organami administracji niezespolonej - minister właściwy do spraw administracji
publicznej po porozumieniu z organem sprawującym nadzór nad organem pozostającym w sporze z
wojewodą,

8) między organami administracji publicznej innymi niż wymienione w pkt 1-4, 6 i 7 - wspólny dla nich organ
wyższego stopnia, a w razie braku takiego organu - minister właściwy do spraw administracji publicznej,

9) między organami administracji publicznej, gdy jednym z nich jest minister - Prezes Rady Ministrów.

S 2. Spory o właściwość między organami samorządu terytorialnego a terenowymi organami administracji
rządowej rozstrzyga sąd administracyjny.

S 3. Z wnioskiem o rozpatrzenie sporu przez sąd administracyjny może wystąpić:

1) strona,

2) organ jednostki samorządu terytorialnego lub inny organ administracji publicznej, pozostające w sporze,

3) minister właściwy do spraw administracji publicznej,

Strona 7/55

Wygenerowany: 05.10.2011

4) minister właściwy do spraw sprawiedliwości, Prokurator Generalny,

5) Rzecznik Praw Obywatelskich.

Art. 23. Do czasu rozstrzygnięcia sporu o właściwość organ administracji publicznej, na którego obszarze
wynikła sprawa, podejmuje tylko czynności nie cierpiące zwłoki ze względu na interes społeczny lub słuszny
interes obywateli i zawiadamia o tym organ właściwy do rozstrzygnięcia sporu.

Rozdział 5

Wyłączenie pracownika oraz organu

Art. 24. S 1. Pracownik organu administracji publicznej podlega wyłączeniu od udziału w postępowaniu w
sprawie:

1) w której jest stroną albo pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy może
mieć wpływ na jego prawa lub obowiązki,

2) swego małżonka oraz krewnych i powinowatych do drugiego stopnia,

3) osoby związanej z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli,

4) w której był świadkiem lub biegłym albo był lub jest przedstawicielem jednej ze stron, albo w której
przedstawicielem strony jest jedna z osób wymienionych w pkt 2 i 3,

5) w której brał udział w niższej instancji w wydaniu zaskarżonej decyzji,

6) z powodu której wszczęto przeciw niemu dochodzenie służbowe, postępowanie dyscyplinarne lub karne,

7) w której jedną ze stron jest osoba pozostająca wobec niego w stosunku nadrzędności służbowej.

S 2. Powody wyłączenia pracownika od udziału w postępowaniu trwają także po ustaniu małżeństwa (S 1 pkt
2), przysposobienia, opieki lub kurateli (S 1 pkt 3).

S 3. Bezpośredni przełożony pracownika jest obowiązany na jego żądanie lub na żądanie strony albo z
urzędu wyłączyć go od udziału w postępowaniu, jeżeli zostanie uprawdopodobnione istnienie okoliczności nie
wymienionych w S 1, które mogą wywołać wątpliwość co do bezstronności pracownika.

S 4. Wyłączony pracownik powinien podejmować tylko czynności nie cierpiące zwłoki ze względu na interes

Strona 8/55

Wygenerowany: 05.10.2011

społeczny lub ważny interes stron.

Art. 25. S 1. Organ administracji publicznej podlega wyłączeniu od załatwienia sprawy dotyczącej interesów
majątkowych:

1) jego kierownika lub osób pozostających z tym kierownikiem w stosunkach określonych w art. 24 S 1 pkt 2 i
3,

2) osoby zajmującej stanowisko kierownicze w organie bezpośrednio wyższego stopnia lub osób
pozostających z nim w stosunkach określonych w art. 24 S 1 pkt 2 i 3.

S 2. Przepis art. 24 S 4 stosuje się odpowiednio.

Art. 26. S 1. W przypadku wyłączenia pracownika (art. 24) jego bezpośredni przełożony wyznacza innego
pracownika do prowadzenia sprawy.

S 2. W przypadku wyłączenia organu sprawę załatwia:

1) w okolicznościach przewidzianych w art. 25 S 1 pkt 1 - organ wyższego stopnia nad organem
załatwiającym sprawę,

2) w okolicznościach przewidzianych w art. 25 S 1 pkt 2 - organ wyższego stopnia nad organem, w którym
osoba wymieniona w tym przepisie zajmuje stanowisko kierownicze.

Organ wyższego stopnia może do załatwienia sprawy wyznaczyć inny podległy sobie organ. W razie gdy
osobą wymienioną w art. 25 S 1 pkt 2 jest minister albo prezes samorządowego kolegium odwoławczego,
organ właściwy do załatwienia sprawy wyznacza Prezes Rady Ministrów.

S 3. Jeżeli wskutek wyłączenia pracowników organu administracji publicznej organ ten stał się niezdolny do
załatwienia sprawy, stosuje się odpowiednio S 2.

Art. 27. S 1. Członek organu kolegialnego podlega wyłączeniu w przypadkach określonych w art. 24 S 1. O
wyłączeniu tego członka w przypadkach określonych w art. 24 S 3 postanawia przewodniczący organu
kolegialnego lub organu wyższego stopnia na wniosek strony, członka organu kolegialnego albo z urzędu.

S 2. Jeżeli wskutek wyłączenia członków organu kolegialnego organ ten stał się niezdolny do podjęcia
uchwały z braku wymaganego quorum, stosuje się odpowiednio przepisy art. 26 S 2.

Strona 9/55

Wygenerowany: 05.10.2011

S 3. Jeżeli samorządowe kolegium odwoławcze wskutek wyłączenia jego członków nie może załatwić
sprawy, minister właściwy do spraw administracji publicznej wyznacza do załatwienia sprawy inne
samorządowe kolegium odwoławcze.

Art. 27a. (skreślony).

Rozdział 6

Strona

Art. 28. Stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda
czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek.

Art. 29. Stronami mogą być osoby fizyczne i osoby prawne, a gdy chodzi o państwowe i samorządowe
jednostki organizacyjne i organizacje społeczne - również jednostki nie posiadające osobowości prawnej.

Art. 30. S 1. Zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych stron ocenia się według przepisów prawa
cywilnego, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

S 2. Osoby fizyczne nie posiadające zdolności do czynności prawnych działają przez swych ustawowych
przedstawicieli.

S 3. Strony nie będące osobami fizycznymi działają przez swych ustawowych lub statutowych
przedstawicieli.

S 4. W sprawach dotyczących praw zbywalnych lub dziedzicznych w razie zbycia prawa lub śmierci strony w
toku postępowania na miejsce dotychczasowej strony wstępują jej następcy prawni.

S 5. W sprawach dotyczących spadków nie objętych jako strony działają osoby sprawujące zarząd majątkiem
masy spadkowej, a w ich braku - kurator wyznaczony przez sąd na wniosek organu administracji publicznej.

Art. 31. S 1. Organizacja społeczna może w sprawie dotyczącej innej osoby występować z żądaniem:

1) wszczęcia postępowania,

2) dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu,

Strona 10/55

Wygenerowany: 05.10.2011

jeżeli jest to uzasadnione celami statutowymi tej organizacji i gdy przemawia za tym interes społeczny.

S 2. Organ administracji publicznej, uznając żądanie organizacji społecznej za uzasadnione, postanawia o
wszczęciu postępowania z urzędu lub o dopuszczeniu organizacji do udziału w postępowaniu. Na
postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania lub dopuszczenia do udziału w postępowaniu organizacji
społecznej służy zażalenie.

S 3. Organizacja społeczna uczestniczy w postępowaniu na prawach strony.

S 4. Organ administracji publicznej, wszczynając postępowanie w sprawie dotyczącej innej osoby,
zawiadamia o tym organizację społeczną, jeżeli uzna, że może ona być zainteresowana udziałem w tym
postępowaniu ze względu na swoje cele statutowe, i gdy przemawia za tym interes społeczny.

S 5. Organizacja społeczna, która nie uczestniczy w postępowaniu na prawach strony, może za zgodą
organu administracji publicznej przedstawić temu organowi swój pogląd w sprawie, wyrażony w uchwale lub
oświadczeniu jej organu statutowego.

S 6. (skreślony).

Art. 32. Strona może działać przez pełnomocnika, chyba że charakter czynności wymaga jej osobistego
działania.

Art. 33. S 1. Pełnomocnikiem strony może być osoba fizyczna posiadająca zdolność do czynności prawnych.

S 2. Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie lub zgłoszone do protokołu.

S 3. (2) Pełnomocnik dołącza do akt oryginał lub urzędowo poświadczony odpis pełnomocnictwa. Adwokat
lub radca prawny oraz rzecznik patentowy może sam uwierzytelnić odpis udzielonego mu pełnomocnictwa.

S 4. W sprawach mniejszej wagi organ administracji publicznej może nie żądać pełnomocnictwa, jeśli
pełnomocnikiem jest członek najbliższej rodziny lub domownik strony, a nie ma wątpliwości co do istnienia i
zakresu upoważnienia do występowania w imieniu strony.

Art. 34. S 1. Organ administracji publicznej wystąpi do sądu z wnioskiem o wyznaczenie przedstawiciela dla
osoby nieobecnej lub niezdolnej do czynności prawnych, o ile przedstawiciel nie został już wyznaczony.

S 2. W przypadku konieczności podjęcia czynności nie cierpiącej zwłoki organ administracji publicznej
wyznacza dla osoby nieobecnej przedstawiciela uprawnionego do działania w postępowaniu do czasu

Strona 11/55

Wygenerowany: 05.10.2011

wyznaczenia dla niej przedstawiciela przez sąd.

Rozdział 7

Załatwianie spraw

Art. 35. S 1. Organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki.

S 2. Niezwłocznie powinny być załatwiane sprawy, które mogą być rozpatrzone w oparciu o dowody
przedstawione przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub w oparciu o fakty i dowody
powszechnie znane albo znane z urzędu organowi, przed którym toczy się postępowanie, bądź możliwe do
ustalenia na podstawie danych, którymi rozporządza ten organ.

S 3. Załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu
miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej - nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia
postępowania, zaś w postępowaniu odwoławczym - w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania.

S 4. Organy wyższego stopnia mogą określać rodzaje spraw, które załatwiane są w terminach krótszych niż
określone w S 3.

S 5. Do terminów określonych w przepisach poprzedzających nie wlicza się terminów przewidzianych w
przepisach prawa dla dokonania określonych czynności, okresów zawieszenia postępowania oraz okresów
opóźnień spowodowanych z winy strony albo z przyczyn niezależnych od organu.

Art. 36. S 1. O każdym przypadku niezałatwienia sprawy w terminie określonym w art. 35 organ administracji
publicznej obowiązany jest zawiadomić strony, podając przyczyny zwłoki i wskazując nowy termin załatwienia
sprawy.

S 2. Ten sam obowiązek ciąży na organie administracji publicznej również w przypadku zwłoki w załatwieniu
sprawy z przyczyn niezależnych od organu.

Art. 37. S 1. Na niezałatwienie sprawy w terminie określonym w art. 35 lub ustalonym w myśl art. 36 stronie
służy zażalenie do organu administracji publicznej wyższego stopnia.

S 2. Organ wymieniony w S 1, uznając zażalenie za uzasadnione, wyznacza dodatkowy termin załatwienia
sprawy oraz zarządza wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych niezałatwienia sprawy w terminie, a w
razie potrzeby także podjęcie środków zapobiegających naruszaniu terminów załatwiania spraw w
przyszłości.

Strona 12/55

Wygenerowany: 05.10.2011

Art. 38. Pracownik organu administracji publicznej, który z nieuzasadnionych przyczyn nie załatwił sprawy w
terminie lub nie dopełnił obowiązku wynikającego z art. 36 albo nie załatwił sprawy w dodatkowym terminie
ustalonym w myśl art. 37 S 2, podlega odpowiedzialności porządkowej lub dyscyplinarnej albo innej
odpowiedzialności przewidzianej w przepisach prawa.

Rozdział 8

Doręczenia

Art. 39. Organ administracji publicznej doręcza pisma za pokwitowaniem przez pocztę, przez swoich
pracowników lub przez inne upoważnione osoby lub organy.

Art. 40. S 1. Pisma doręcza się stronie, a gdy strona działa przez przedstawiciela - temu przedstawicielowi.

S 2. Jeżeli strona ustanowiła pełnomocnika, pisma doręcza się pełnomocnikowi.

S 3. W sprawie wszczętej na skutek podania złożonego przez dwie lub więcej stron pisma doręcza się
wszystkim stronom, chyba że w podaniu wskazały jedną jako upoważnioną do odbioru pism.

Art. 41. S 1. W toku postępowania strony oraz ich przedstawiciele i pełnomocnicy mają obowiązek
zawiadomić organ administracji publicznej o każdej zmianie swego adresu.

S 2. W razie zaniedbania obowiązku określonego w S 1 doręczenie pisma pod dotychczasowym adresem ma
skutek prawny.

Art. 42. S 1. Pisma doręcza się osobom fizycznym w ich mieszkaniu lub miejscu pracy.

S 2. Pisma mogą być doręczone również w lokalu organu administracji publicznej, jeżeli przepisy szczególne
nie stanowią inaczej.

S 3. W razie niemożności doręczenia pisma w sposób określony w S 1 i 2, a także w razie koniecznej
potrzeby, pisma doręcza się w każdym miejscu, gdzie się adresata zastanie.

Art. 43. W przypadku nieobecności adresata pismo doręcza się, za pokwitowaniem, dorosłemu
domownikowi, sąsiadowi lub dozorcy domu, jeżeli osoby te podjęły się oddania pisma adresatowi. O
doręczeniu pisma sąsiadowi lub dozorcy zawiadamia się adresata, umieszczając zawiadomienie w skrzynce

Strona 13/55

Wygenerowany: 05.10.2011

na korespondencję lub, gdy to nie jest możliwe, w drzwiach mieszkania.

Art. 44. W razie niemożności doręczenia pisma w sposób wskazany w art. 42 i 43 pismo składa się na okres
siedmiu dni w placówce pocztowej lub w urzędzie gminy, a zawiadomienie o tym umieszcza się w skrzynce
na korespondencję lub, gdy to nie jest możliwe, na drzwiach mieszkania adresata albo biura lub innego
pomieszczenia, w którym adresat wykonuje swoje czynności zawodowe, bądź w miejscu widocznym na
nieruchomości, której postępowanie dotyczy; w tym przypadku doręczenie uważa się za dokonane z
upływem ostatniego dnia tego okresu.

Art. 45. Jednostkom organizacyjnym i organizacjom społecznym doręcza się pisma w lokalu ich siedziby do
rąk osób uprawnionych do odbioru pism.

Art. 46. S 1. Odbierający pismo potwierdza doręczenie mu pisma swym podpisem ze wskazaniem daty
doręczenia.

S 2. Jeżeli odbierający pismo uchyla się od potwierdzenia doręczenia lub nie może tego uczynić, doręczający
sam stwierdza datę doręczenia oraz wskazuje osobę, która odebrała pismo, i przyczynę braku jej podpisu.

Art. 47. S 1. Jeżeli adresat odmawia przyjęcia pisma przesłanego mu przez pocztę lub inny organ albo w
inny sposób, pismo zwraca się nadawcy z adnotacją o odmowie jego przyjęcia i datą odmowy. Pismo wraz z
adnotacją włącza się do akt sprawy.

S 2. W przypadkach, o których mowa w S 1, uznaje się, że pismo doręczone zostało w dniu odmowy jego
przyjęcia przez adresata.

Art. 48. S 1. Pisma skierowane do osób nie znanych z miejsca pobytu, dla których sąd nie wyznaczył
przedstawiciela, doręcza się przedstawicielowi ustanowionemu w myśl art. 34.

S 2. Pisma kierowane do osób korzystających ze szczególnych uprawnień wynikających z immunitetu
dyplomatycznego lub konsularnego doręcza się w sposób przewidziany w przepisach szczególnych, w
umowach i zwyczajach międzynarodowych.

Art. 49. Strony mogą być zawiadamiane o decyzjach i innych czynnościach organów administracji publicznej
przez obwieszczenie lub w inny zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości sposób publicznego ogłaszania,
jeżeli przepis szczególny tak stanowi; w tych przypadkach zawiadomienie bądź doręczenie uważa się za

Strona 14/55

Wygenerowany: 05.10.2011

dokonane po upływie czternastu dni od dnia publicznego ogłoszenia.

Rozdział 9

Wezwania

Art. 50. S 1. Organ administracji publicznej może wzywać osoby do udziału w podejmowanych czynnościach
i do złożenia wyjaśnień lub zeznań osobiście, przez pełnomocnika lub na piśmie, jeżeli jest to niezbędne dla
rozstrzygnięcia sprawy lub dla wykonywania czynności urzędowych.

S 2. Organ obowiązany jest dołożyć starań, aby zadośćuczynienie wezwaniu nie było uciążliwe.

S 3. W przypadkach, w których osoba wezwana nie może stawić się z powodu choroby, kalectwa lub innej
nie dającej się pokonać przeszkody, organ może dokonać określonej czynności lub przyjąć wyjaśnienie albo
przesłuchać osobę wezwaną w miejscu jej pobytu, jeżeli pozwalają na to okoliczności, w jakich znajduje się
ta osoba.

Art. 51. S 1. Do osobistego stawienia się wezwany jest obowiązany tylko w obrębie gminy lub miasta, w
którym zamieszkuje albo przebywa.

S 2. Obowiązek osobistego stawiennictwa dotyczy również wezwanego, zamieszkałego lub przebywającego
w sąsiedniej gminie albo mieście.

Art. 52. W toku postępowania organ administracji publicznej zwraca się do właściwego terenowego organu
administracji rządowej lub organu samorządu terytorialnego o wezwanie osoby zamieszkałej lub
przebywającej w danej gminie lub mieście do złożenia wyjaśnień lub zeznań albo do dokonania innych
czynności, związanych z toczącym się postępowaniem. Organ prowadzący postępowanie oznaczy zarazem
okoliczności będące przedmiotem wyjaśnień lub zeznań albo czynności, jakie mają być dokonane.

Art. 53. Przepisów art. 51 i 52 nie stosuje się w przypadkach, w których charakter sprawy lub czynności
wymaga dokonania czynności przed organem administracji publicznej prowadzącym postępowanie.

Art. 54. S 1. W wezwaniu należy wskazać:

1) nazwę i adres organu wzywającego,

Strona 15/55

Wygenerowany: 05.10.2011

2) imię i nazwisko wzywanego,

3) w jakiej sprawie oraz w jakim charakterze i w jakim celu zostaje wezwany,

4) czy wezwany powinien się stawić osobiście lub przez pełnomocnika, czy też może złożyć wyjaśnienie lub
zeznanie na piśmie,

5) termin, do którego żądanie powinno być spełnione, albo dzień, godzinę i miejsce stawienia się wezwanego
lub jego pełnomocnika,

6) skutki prawne niezastosowania się do wezwania.

S 2. Wezwanie powinno być zaopatrzone podpisem pracownika organu wzywającego, z podaniem imienia,
nazwiska i stanowiska służbowego podpisującego.

Art. 55. S 1. W sprawach nie cierpiących zwłoki wezwania można dokonać również telegraficznie lub
telefonicznie albo przy użyciu innych środków łączności, z podaniem danych wymienionych w art. 54.

S 2. Wezwanie dokonane w sposób określony w S 1 powoduje skutki prawne tylko wtedy, gdy nie ma
wątpliwości, że dotarło do adresata we właściwej treści i w odpowiednim terminie.

Art. 56. S 1. Osobie, która stawiła się na wezwanie, przyznaje się koszt podróży i inne należności według
przepisów o należnościach świadków i biegłych w postępowaniu sądowym. Dotyczy to również kosztów
osobistego stawiennictwa stron, gdy postępowanie zostało wszczęte z urzędu albo gdy strona została bez
swojej winy błędnie wezwana do stawienia się.

S 2. Żądanie przyznania należności należy zgłosić organowi administracji publicznej, przed którym toczy się
postępowanie, przed wydaniem decyzji, pod rygorem utraty roszczenia.

Rozdział 10

Terminy

Art. 57. S 1. Jeżeli początkiem terminu określonego w dniach jest pewne zdarzenie, przy obliczaniu tego
terminu nie uwzględnia się dnia, w którym zdarzenie nastąpiło. Upływ ostatniego z wyznaczonej liczby dni
uważa się za koniec terminu.

S 2. Terminy określone w tygodniach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim tygodniu, który nazwą

Strona 16/55

Wygenerowany: 05.10.2011

odpowiada początkowemu dniowi terminu.

S 3. Terminy określone w miesiącach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim miesiącu, który odpowiada
początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego
miesiąca.

S 4. Jeżeli koniec terminu przypada na dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się
najbliższy następny dzień powszedni.

S 5. Termin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem nadano pismo w polskiej placówce
pocztowej albo złożono w polskim urzędzie konsularnym. Termin uważa się za zachowany również w
przypadku, gdy przed jego upływem żołnierz lub członek załogi statku morskiego złożył je w dowództwie
jednostki wojskowej lub kapitanowi statku, a także gdy osoba pozbawiona wolności złożyła pismo w
administracji zakładu karnego.

Art. 58. S 1. W razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na prośbę zainteresowanego, jeżeli
uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy.

S 2. Prośbę o przywrócenie terminu należy wnieść w ciągu siedmiu dni od dnia ustania przyczyny uchybienia
terminu. Jednocześnie z wniesieniem prośby należy dopełnić czynności, dla której określony był termin.

S 3. Przywrócenie terminu do złożenia prośby przewidzianej w S 2 jest niedopuszczalne.

Art. 59. S 1. O przywróceniu terminu postanawia właściwy w sprawie organ administracji publicznej. Od
postanowienia o odmowie przywrócenia terminu służy zażalenie.

S 2. O przywróceniu terminu do wniesienia odwołania lub zażalenia postanawia ostatecznie organ właściwy
do rozpatrzenia odwołania lub zażalenia.

Art. 60. Przed rozpatrzeniem prośby o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania lub zażalenia organ
administracji publicznej na żądanie strony może wstrzymać wykonanie decyzji lub postanowienia.

DZIAŁ II

POSTĘPOWANIE

Rozdział 1

Strona 17/55

Wygenerowany: 05.10.2011

Wszczęcie postępowania

Art. 61. S 1. Postępowanie administracyjne wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu.

S 2. Organ administracji publicznej może ze względu na szczególnie ważny interes strony wszcząć z urzędu
postępowanie także w sprawie, w której przepis prawa wymaga wniosku strony. Organ obowiązany jest
uzyskać na to zgodę strony w toku postępowania, a w razie nieuzyskania zgody - postępowanie umorzyć.

S 3. Datą wszczęcia postępowania na żądanie strony jest dzień doręczenia żądania organowi administracji
publicznej.

S 4. O wszczęciu postępowania z urzędu lub na żądanie jednej ze stron należy zawiadomić wszystkie osoby
będące stronami w sprawie.

Art. 62. W sprawach, w których prawa lub obowiązki stron wynikają z tego samego stanu faktycznego oraz z
tej samej podstawy prawnej i w których właściwy jest ten sam organ administracji publicznej, można wszcząć
i prowadzić jedno postępowanie dotyczące więcej niż jednej strony.

Art. 63. S 1. Podania (żądania, wyjaśnienia, odwołania, zażalenia) mogą być wnoszone pisemnie,
telegraficznie lub za pomocą dalekopisu, telefaksu, poczty elektronicznej, a także ustnie do protokołu.

S 2. Podanie powinno zawierać co najmniej wskazanie osoby, od której pochodzi, jej adres i żądanie oraz
czynić zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach szczególnych.

S 3. Podanie wniesione pisemnie albo ustnie do protokołu powinno być podpisane przez wnoszącego, a
protokół ponadto przez pracownika, który go sporządził. Gdy podanie wnosi osoba, która nie może lub nie
umie złożyć podpisu, podanie lub protokół podpisuje za nią inna osoba przez nią upoważniona, czyniąc o tym
wzmiankę obok podpisu.

S 4. Organ administracji publicznej obowiązany jest potwierdzić wniesienie podania, jeżeli wnoszący je tego
zażąda.

Art. 64. S 1. Jeżeli w podaniu nie wskazano adresu wnoszącego i nie ma możności ustalenia tego adresu na
podstawie posiadanych danych, podanie pozostawia się bez rozpoznania.

S 2. Jeżeli podanie nie czyni zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach prawa, należy wezwać
wnoszącego do usunięcia braków w terminie siedmiu dni z pouczeniem, że nieusunięcie tych braków
spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania.

Strona 18/55

Wygenerowany: 05.10.2011

Art. 65. S 1. Jeżeli organ administracji publicznej, do którego podanie wniesiono, jest niewłaściwy w sprawie,
powinien niezwłocznie przekazać je do organu właściwego, zawiadamiając o tym wnoszącego podanie.

S 2. Podanie wniesione do organu niewłaściwego przed upływem przepisanego terminu uważa się za
wniesione z zachowaniem terminu.

Art. 66. S 1. Jeżeli podanie dotyczy kilku spraw podlegających załatwianiu przez różne organy, organ
administracji publicznej, do którego podanie wniesiono, uczyni przedmiotem rozpoznania sprawy należące do
jego właściwości. Równocześnie zawiadomi wnoszącego podanie, że w sprawach innych powinien wnieść
odrębne podanie do właściwego organu, i poinformuje go o treści S 2.

S 2. Odrębne podanie złożone zgodnie z zawiadomieniem, o którym mowa w S 1, w terminie czternastu dni
od daty doręczenia zawiadomienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.

S 3. Jeżeli podanie wniesiono do organu niewłaściwego, a organu właściwego nie można ustalić na
podstawie danych podania, albo gdy z podania wynika, że właściwym w sprawie jest sąd, organ, do którego
podanie wniesiono, zwraca je wnoszącemu z odpowiednim pouczeniem.

Rozdział 2

Protokoły i adnotacje

Art. 67. S 1. Organ administracji publicznej sporządza zwięzły protokół z każdej czynności postępowania,
mającej istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, chyba że czynność została w inny sposób utrwalona
na piśmie.

S 2. W szczególności sporządza się protokół:

1) przyjęcia wniesionego ustnie podania,

2) przesłuchania strony, świadka i biegłego,

3) oględzin i ekspertyz dokonywanych przy udziale przedstawiciela organu administracji publicznej,

4) rozprawy,

5) ustnego ogłoszenia decyzji i postanowienia.

Strona 19/55

Wygenerowany: 05.10.2011

Art. 68. S 1. Protokół sporządza się tak, aby z niego wynikało, kto, kiedy, gdzie i jakich czynności dokonał,
kto i w jakim charakterze był przy tym obecny, co i w jaki sposób w wyniku tych czynności ustalono i jakie
uwagi zgłosiły obecne osoby.

S 2. Protokół odczytuje się wszystkim osobom obecnym, biorącym udział w czynności urzędowej, które
powinny następnie protokół podpisać. Odmowę lub brak podpisu którejkolwiek osoby należy omówić w
protokole.

Art. 69. S 1. Protokół przesłuchania powinien być odczytany i przedstawiony do podpisu osobie zeznającej
niezwłocznie po złożeniu zeznania.

S 2. W protokołach przesłuchania osoby, która złożyła zeznanie w języku obcym, należy podać w przekładzie
na język polski treść złożonego zeznania oraz wskazać osobę i adres tłumacza, który dokonał przekładu;
tłumacz ten powinien podpisać protokół przesłuchania.

Art. 70. Organ administracji publicznej może zezwolić na dołączenie do protokołu zeznania na piśmie,
podpisanego przez zeznającego, oraz innych dokumentów mających znaczenie dla sprawy.

Art. 71. Skreśleń i poprawek w protokole należy tak dokonywać, aby wyrazy skreślone i poprawione były
czytelne. Skreślenia i poprawki powinny być stwierdzone w protokole przed jego podpisaniem.

Art. 72. Czynności organu administracji publicznej, z których nie sporządza się protokołu, a które mają
znaczenie dla sprawy lub toku postępowania, utrwala się w aktach w formie adnotacji podpisanej przez
pracownika, który dokonał tych czynności.

Rozdział 3

Udostępnianie akt

Art. 73. S 1. W każdym stadium postępowania organ administracji publicznej obowiązany jest umożliwić
stronie przeglądanie akt sprawy oraz sporządzanie z nich notatek i odpisów.

S 2. Strona może żądać uwierzytelnienia sporządzonych przez siebie odpisów z akt sprawy lub wydania jej z
akt sprawy uwierzytelnionych odpisów, o ile jest to uzasadnione ważnym interesem strony.

Strona 20/55

Wygenerowany: 05.10.2011

Art. 74. S 1. Przepisu art. 73 nie stosuje się do akt sprawy, objętych ochroną tajemnicy państwowej, a także
do innych akt, które organ administracji publicznej wyłączy ze względu na ważny interes państwowy.

S 2. Odmowa umożliwienia stronie przeglądania akt sprawy, sporządzania z nich notatek i odpisów,
uwierzytelnienia takich odpisów lub wydania uwierzytelnionych odpisów następuje w drodze postanowienia,
na które służy zażalenie.

Rozdział 4

Dowody

Art. 75. S 1. Jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie
jest sprzeczne z prawem. W szczególności dowodem mogą być dokumenty, zeznania świadków, opinie
biegłych oraz oględziny.

S 2. Jeżeli przepis prawa nie wymaga urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego w
drodze zaświadczenia właściwego organu administracji, organ administracji publicznej odbiera od strony, na
jej wniosek, oświadczenie złożone pod rygorem odpowiedzialności za fałszywe zeznania. Przepis art. 83 S 3
stosuje się odpowiednio.

Art. 76. S 1. Dokumenty urzędowe sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy
państwowe w ich zakresie działania stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo stwierdzone.

S 2. Przepis S 1 stosuje się odpowiednio do dokumentów urzędowych sporządzanych przez organy
jednostek organizacyjnych lub podmioty, w zakresie poruczonych im z mocy prawa lub porozumienia spraw
wymienionych w art. 1 pkt 1 i 4.

S 3. Przepisy S 1 i 2 nie wyłączają możliwości przeprowadzenia dowodu przeciwko treści dokumentów
wymienionych w tych przepisach.

Art. 77. S 1. Organ administracji publicznej jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały
materiał dowodowy.

S 2. Organ może w każdym stadium postępowania zmienić, uzupełnić lub uchylić swoje postanowienie
dotyczące przeprowadzenia dowodu.

S 3. Organ przeprowadzający postępowanie na wezwanie organu właściwego do załatwienia sprawy (art. 52)
może z urzędu lub na wniosek strony przesłuchać również nowych świadków i biegłych na okoliczności

Strona 21/55

Wygenerowany: 05.10.2011

będące przedmiotem tego postępowania.

S 4. Fakty powszechnie znane oraz fakty znane organowi z urzędu nie wymagają dowodu. Fakty znane
organowi z urzędu należy zakomunikować stronie.

Art. 78. S 1. Żądanie strony dotyczące przeprowadzenia dowodu należy uwzględnić, jeżeli przedmiotem
dowodu jest okoliczność mająca znaczenie dla sprawy.

S 2. Organ administracji publicznej może nie uwzględnić żądania (S 1), które nie zostało zgłoszone w toku
przeprowadzania dowodów lub w czasie rozprawy, jeżeli żądanie to dotyczy okoliczności już stwierdzonych
innymi dowodami, chyba że mają one znaczenie dla sprawy.

Art. 79. S 1. Strona powinna być zawiadomiona o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodu ze świadków,
biegłych lub oględzin przynajmniej na siedem dni przed terminem.

S 2. Strona ma prawo brać udział w przeprowadzeniu dowodu, może zadawać pytania świadkom, biegłym i
stronom oraz składać wyjaśnienia.

Art. 80. Organ administracji publicznej ocenia na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana
okoliczność została udowodniona.

Art. 81. Okoliczność faktyczna może być uznana za udowodnioną, jeżeli strona miała możność
wypowiedzenia się co do przeprowadzonych dowodów, chyba że zachodzą okoliczności, o których mowa w
art. 10 S 2.

Art. 82. Świadkami nie mogą być:

1) osoby niezdolne do spostrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń,

2) osoby obowiązane do zachowania tajemnicy państwowej i służbowej na okoliczności objęte tajemnicą,
jeżeli nie zostały w trybie określonym obowiązującymi przepisami zwolnione od obowiązku zachowania tej
tajemnicy,

3) duchowni co do faktów objętych tajemnicą spowiedzi.

Strona 22/55

Wygenerowany: 05.10.2011

Art. 83. S 1. Nikt nie ma prawa odmówić zeznań w charakterze świadka, z wyjątkiem małżonka strony,
wstępnych, zstępnych i rodzeństwa strony oraz jej powinowatych pierwszego stopnia, jak również osób
pozostających ze stroną w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli. Prawo odmowy zeznań trwa także
po ustaniu małżeństwa, przysposobienia, opieki lub kurateli.

S 2. Świadek może odmówić odpowiedzi na pytania, gdy odpowiedź mogłaby narazić jego lub bliskich
wymienionych w S 1 na odpowiedzialność karną, hańbę lub bezpośrednią szkodę majątkową albo
spowodować naruszenie obowiązku zachowania prawnie chronionej tajemnicy zawodowej.

S 3. Przed odebraniem zeznania organ administracji publicznej uprzedza świadka o prawie odmowy zeznań i
odpowiedzi na pytania oraz o odpowiedzialności za fałszywe zeznania.

Art. 84. S 1. Gdy w sprawie wymagane są wiadomości specjalne, organ administracji publicznej może
zwrócić się do biegłego lub biegłych o wydanie opinii.

S 2. Biegły podlega wyłączeniu na zasadach i w trybie określonym w art. 24. Poza tym do biegłych stosuje
się przepisy dotyczące przesłuchania świadków.

Art. 85. S 1. Organ administracji publicznej może w razie potrzeby przeprowadzić oględziny.

S 2. Jeżeli przedmiot oględzin znajduje się u osób trzecich, osoby te są obowiązane na wezwanie organu do
okazania przedmiotu oględzin.

Art. 86. Jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub z powodu ich braku pozostały nie wyjaśnione fakty
istotne do rozstrzygnięcia sprawy, organ administracji publicznej dla ich wyjaśnienia może przesłuchać
stronę. Do przesłuchania stron stosuje się przepisy dotyczące świadków, z wyłączeniem przepisów o
środkach przymusu.

Art. 87. Organ kolegialny, właściwy do wydania decyzji w sprawie, może zlecić przeprowadzenie
postępowania dowodowego lub jego części jednemu ze swych członków lub pracowników, jeżeli szczególne
przepisy temu się nie sprzeciwiają.

Art. 88. S 1. Kto, będąc obowiązany do osobistego stawienia się (art. 51), mimo prawidłowego wezwania nie
stawił się bez uzasadnionej przyczyny jako świadek lub biegły albo bezzasadnie odmówił złożenia zeznania,
wydania opinii, okazania przedmiotu oględzin albo udziału w innej czynności urzędowej, może być ukarany
przez organ przeprowadzający dowód grzywną do 50 zł, a w razie ponownego niezastosowania się do

Strona 23/55

Wygenerowany: 05.10.2011

wezwania - grzywną do 200 zł. Na postanowienie o ukaraniu grzywną służy zażalenie.

S 2. Organ, który nałożył karę grzywny, może na wniosek ukaranego, złożony w ciągu siedmiu dni od daty
otrzymania zawiadomienia o ukaraniu, uznać za usprawiedliwioną nieobecność lub odmowę zeznania,
wydania opinii albo okazania przedmiotu oględzin i zwolnić od kary grzywny. Na odmowę zwolnienia od kary
służy zażalenie.

S 3. Ukaranie grzywną nie wyklucza możności zastosowania do opornego świadka środków przymusu
przewidzianych w przepisach szczególnych.

Art. 88a. W razie uchybienia przez żołnierza w czynnej służbie wojskowej obowiązkom, o których mowa w
art. 88 S 1, organ przeprowadzający dowód, zamiast wymierzyć żołnierzowi karę grzywny, występuje do
dowódcy jednostki wojskowej, w której żołnierz ten pełni służbę, z wnioskiem o pociągnięcie go do
odpowiedzialności dyscyplinarnej.

Rozdział 5

Rozprawa

Art. 89. S 1. Organ administracji publicznej przeprowadzi w toku postępowania rozprawę w każdym
przypadku, gdy zapewni to przyspieszenie lub uproszczenie postępowania bądź osiągnięcie celu
wychowawczego albo gdy wymaga tego przepis prawa.

S 2. Organ powinien przeprowadzić rozprawę, gdy zachodzi potrzeba uzgodnienia interesów stron oraz gdy
jest to potrzebne do wyjaśnienia sprawy przy udziale świadków lub biegłych albo w drodze oględzin.

Art. 90. S 1. Organ administracji publicznej podejmuje przed rozprawą czynności niezbędne do jej
przeprowadzenia.

S 2. W szczególności organ wzywa:

1) strony do złożenia przed rozprawą wyjaśnień, dokumentów i innych dowodów i do stawienia się na
rozprawę osobiście lub przez przedstawicieli albo pełnomocników,

2) świadków i biegłych do stawienia się na rozprawę.

S 3. Ponadto organ zawiadamia o rozprawie państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne, organizacje
społeczne, a także inne osoby, jeżeli ich udział w rozprawie jest uzasadniony ze względu na jej przedmiot. W

Strona 24/55

Wygenerowany: 05.10.2011

tym przypadku organ wzywa je do wzięcia udziału w rozprawie albo do złożenia przed rozprawą
oświadczenia i dowodów dla jego poparcia.

Art. 91. S 1. W wezwaniu na rozprawę określa się termin, miejsce i przedmiot rozprawy.

S 2. Stronom, świadkom, biegłym oraz państwowym i samorządowym jednostkom organizacyjnym,
organizacjom i innym osobom, wezwanym do udziału w rozprawie (art. 90 S 3), doręcza się wezwanie na
piśmie.

S 3. Jeżeli zachodzi prawdopodobieństwo, że oprócz wezwanych stron, uczestniczących w postępowaniu,
mogą być jeszcze w sprawie inne strony, nie znane organowi administracji publicznej, należy ponadto o
terminie, miejscu i przedmiocie rozprawy ogłosić w drodze obwieszczeń albo w sposób zwyczajowo przyjęty
w danej miejscowości.

Art. 92. Termin rozprawy powinien być tak wyznaczony, aby doręczenie wezwań oraz ogłoszenie o
rozprawie nastąpiły przynajmniej na siedem dni przed rozprawą.

Art. 93. Rozprawą kieruje wyznaczony do przeprowadzenia rozprawy pracownik tego organu administracji
publicznej, przed którym toczy się postępowanie. Gdy postępowanie toczy się przed organem kolegialnym,
rozprawą kieruje przewodniczący albo wyznaczony członek organu kolegialnego.

Art. 94. S 1. Nieobecność na rozprawie stron należycie wezwanych na rozprawę nie stanowi przeszkody do
jej przeprowadzenia.

S 2. Kierujący rozprawą odroczy ją, jeżeli stwierdzi poważne nieprawidłowości w wezwaniu stron na
rozprawę, jeżeli niestawienie się strony zostało spowodowane przeszkodą trudną do przezwyciężenia, a
także z innej ważnej przyczyny.

Art. 95. S 1. Na rozprawie strony mogą składać wyjaśnienia, zgłaszać żądania, propozycje i zarzuty oraz
przedstawiać dowody na ich poparcie. Ponadto strony mogą wypowiadać się co do wyników postępowania
dowodowego.

S 2. Kierujący rozprawą może uchylić zadawane świadkom, biegłym i stronom pytania, jeżeli nie mają one
istotnego znaczenia dla sprawy. Jednakże na żądanie strony należy zamieścić w protokole osnowę treści
uchylonego pytania.

Strona 25/55

Wygenerowany: 05.10.2011

Art. 96. Za niewłaściwe zachowanie się w czasie rozprawy strony, świadkowie, biegli i inne osoby
uczestniczące w rozprawie mogą być, po uprzednim ostrzeżeniu, wydalone z miejsca rozprawy przez
kierującego rozprawą oraz ukarane grzywną do 100 zł. Na postanowienie o ukaraniu grzywną służy
zażalenie.

Rozdział 6

Zawieszenie postępowania

Art. 97. S 1. Organ administracji publicznej zawiesza postępowanie:

1) w razie śmierci strony lub jednej ze stron, jeżeli wezwanie spadkobierców zmarłej strony do udziału w
postępowaniu nie jest możliwe i nie zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 30 S 5, a postępowanie
nie podlega umorzeniu jako bezprzedmiotowe (art. 105),

2) w razie śmierci przedstawiciela ustawowego strony,

3) w razie utraty przez stronę lub przez jej ustawowego przedstawiciela zdolności do czynności prawnych,

4) gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego
przez inny organ lub sąd.

S 2. Gdy ustąpiły przyczyny uzasadniające zawieszenie postępowania, organ administracji publicznej
podejmie postępowanie z urzędu lub na żądanie strony.

Art. 98. S 1. Organ administracji publicznej może zawiesić postępowanie, jeżeli wystąpi o to strona, na której
żądanie postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz nie zagraża to
interesowi społecznemu.

S 2. Jeżeli w okresie trzech lat od daty zawieszenia postępowania żadna ze stron nie zwróci się o podjęcie
postępowania, żądanie wszczęcia postępowania uważa się za wycofane.

Art. 99. Organ administracji publicznej, który z przyczyny określonej w art. 97 S 1 pkt 1-3 zawiesił
postępowanie wszczęte z urzędu, poczyni równocześnie niezbędne kroki w celu usunięcia przeszkody do
dalszego prowadzenia postępowania. Tak samo postąpi organ w razie zawieszenia z tej samej przyczyny
postępowania wszczętego na żądanie strony, jeżeli interes społeczny przemawia za załatwieniem sprawy.

Strona 26/55

Wygenerowany: 05.10.2011

Art. 100. S 1. Organ administracji publicznej, który zawiesił postępowanie z przyczyny określonej w art. 97 S
1 pkt 4, wystąpi równocześnie do właściwego organu lub sądu o rozstrzygnięcie zagadnienia wstępnego albo
wezwie stronę do wystąpienia o to w oznaczonym terminie, chyba że strona wykaże, że już zwróciła się w tej
sprawie do właściwego organu lub sądu.

S 2. Jeżeli zawieszenie postępowania z przyczyny określonej w art. 97 S 1 pkt 4 mogłoby spowodować
niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego albo poważną szkodę dla interesu społecznego, organ
administracji publicznej załatwi sprawę, rozstrzygając zagadnienie wstępne we własnym zakresie.

S 3. Przepis S 2 stosuje się także wówczas, gdy strona mimo wezwania (S 1) nie wystąpiła o rozstrzygnięcie
zagadnienia wstępnego albo gdy zawieszenie postępowania mogłoby spowodować niepowetowaną szkodę
dla strony. W tym ostatnim przypadku organ może uzależnić załatwienie sprawy od złożenia przez stronę
stosownego zabezpieczenia.

Art. 101. S 1. O postanowieniu w sprawie zawieszenia postępowania organ administracji publicznej
zawiadamia strony.

S 2. W przypadku zawieszenia postępowania na żądanie strony lub jednej ze stron (art. 98 S 1) organ
pouczy je o treści przepisu art. 98 S 2.

S 3. Na postanowienie w sprawie zawieszenia postępowania służy stronie zażalenie.

Art. 102. W czasie zawieszenia postępowania organ administracji publicznej może podejmować czynności
niezbędne w celu zapobieżenia niebezpieczeństwu dla życia lub zdrowia ludzkiego albo poważnym szkodom
dla interesu społecznego.

Art. 103. Zawieszenie postępowania wstrzymuje bieg terminów przewidzianych w kodeksie.

Rozdział 7

Decyzje

Art. 104. S 1. Organ administracji publicznej załatwia sprawę przez wydanie decyzji, chyba że przepisy
kodeksu stanowią inaczej.

Strona 27/55

Wygenerowany: 05.10.2011

S 2. Decyzje rozstrzygają sprawę co do jej istoty w całości lub w części albo w inny sposób kończą sprawę w
danej instancji.

Art. 105. S 1. Gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe, organ administracji
publicznej wydaje decyzję o umorzeniu postępowania.

S 2. Organ administracji publicznej może umorzyć postępowanie, jeżeli wystąpi o to strona, na której żądanie
postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz gdy nie jest to sprzeczne z
interesem społecznym.

Art. 106. S 1. Jeżeli przepis prawa uzależnia wydanie decyzji od zajęcia stanowiska przez inny organ
(wyrażenia opinii lub zgody albo wyrażenia stanowiska w innej formie), decyzję wydaje się po zajęciu
stanowiska przez ten organ.

S 2. Organ załatwiający sprawę, zwracając się do innego organu o zajęcie stanowiska, zawiadamia o tym
stronę.

S 3. Organ, do którego zwrócono się o zajęcie stanowiska, obowiązany jest przedstawić je niezwłocznie,
jednak nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia mu żądania, chyba że przepis prawa
przewiduje inny termin.

S 4. Organ obowiązany do zajęcia stanowiska może w razie potrzeby przeprowadzić postępowanie
wyjaśniające.

S 5. Zajęcie stanowiska przez ten organ następuje w drodze postanowienia, na które służy stronie zażalenie.

S 6. W przypadku niezajęcia stanowiska w terminie określonym w S 3 stosuje się odpowiednio przepisy art.
36-38.

Art. 107. S 1. Decyzja powinna zawierać: oznaczenie organu administracji publicznej, datę wydania,
oznaczenie strony lub stron, powołanie podstawy prawnej, rozstrzygnięcie, uzasadnienie faktyczne i prawne,
pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie, podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz
stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji. Decyzja, w stosunku do której może być
wniesione powództwo do sądu powszechnego lub skarga do sądu administracyjnego, powinna zawierać
ponadto pouczenie o dopuszczalności wniesienia powództwa lub skargi.

S 2. Przepisy szczególne mogą określać także inne składniki, które powinna zawierać decyzja.

Strona 28/55

Wygenerowany: 05.10.2011

S 3. Uzasadnienie faktyczne decyzji powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów, które organ uznał
za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił
wiarygodności i mocy dowodowej, zaś uzasadnienie prawne - wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, z
przytoczeniem przepisów prawa.

S 4. Można odstąpić od uzasadnienia decyzji, gdy uwzględnia ona w całości żądanie strony; nie dotyczy to
jednak decyzji rozstrzygających sporne interesy stron oraz decyzji wydanych na skutek odwołania.

S 5. Organ może odstąpić od uzasadnienia decyzji również w przypadkach, w których z dotychczasowych
przepisów ustawowych wynikała możliwość zaniechania lub ograniczenia uzasadnienia ze względu na
interes bezpieczeństwa Państwa lub porządek publiczny.

Art. 108. S 1. Decyzji, od której służy odwołanie, może być nadany rygor natychmiastowej wykonalności, gdy
jest to niezbędne ze względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego albo dla zabezpieczenia gospodarstwa
narodowego przed ciężkimi stratami bądź też ze względu na inny interes społeczny lub wyjątkowo ważny
interes strony. W tym ostatnim przypadku organ administracji publicznej może w drodze postanowienia
zażądać od strony stosownego zabezpieczenia.

S 2. Rygor natychmiastowej wykonalności może być nadany decyzji również po jej wydaniu. W tym
przypadku organ wydaje postanowienie, na które służy stronie zażalenie.

Art. 109. S 1. Decyzję doręcza się stronom na piśmie.

S 2. W przypadkach wymienionych w art. 14 S 2 decyzja może być stronom ogłoszona ustnie.

Art. 110. Organ administracji publicznej, który wydał decyzję, jest nią związany od chwili jej doręczenia lub
ogłoszenia, o ile kodeks nie stanowi inaczej.

Art. 111. S 1. Strona może w terminie czternastu dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji zażądać jej
uzupełnienia co do rozstrzygnięcia bądź co do prawa odwołania, wniesienia w stosunku do decyzji
powództwa do sądu powszechnego lub skargi do sądu administracyjnego albo sprostowania
zamieszczonego w decyzji pouczenia w tych kwestiach.

S 2. W przypadkach określonych w S 1 termin dla strony do wniesienia odwołania, powództwa lub skargi
biegnie od dnia doręczenia jej odpowiedzi.

Strona 29/55

Wygenerowany: 05.10.2011

Art. 112. Błędne pouczenie w decyzji co do prawa odwołania albo wniesienia powództwa do sądu
powszechnego lub skargi do sądu administracyjnego nie może szkodzić stronie, która zastosowała się do
tego pouczenia.

Art. 113. S 1. Organ administracji publicznej może z urzędu lub na żądanie strony prostować w drodze
postanowienia błędy pisarskie i rachunkowe oraz inne oczywiste omyłki w wydanych przez ten organ
decyzjach.

S 2. Organ, który wydał decyzję, wyjaśnia w drodze postanowienia na żądanie organu egzekucyjnego lub
strony wątpliwości co do treści decyzji.

S 3. Na postanowienie w sprawie sprostowania i wyjaśnienia służy zażalenie.

Rozdział 8

Ugoda

Art. 114. W sprawie, w której toczy się postępowanie przed organem administracji publicznej, strony mogą
zawrzeć ugodę - jeżeli przemawia za tym charakter sprawy, przyczyni się to do uproszczenia lub
przyspieszenia postępowania i nie sprzeciwia się temu przepis prawa.

Art. 115. Ugoda może być zawarta przed organem administracji publicznej, przed którym toczy się
postępowanie w pierwszej instancji lub postępowanie odwoławcze, do czasu wydania przez organ decyzji w
sprawie.

Art. 116. S 1. Organ administracji publicznej odroczy wydanie decyzji i wyznaczy stronom termin do zawarcia
ugody, jeżeli złożą one zgodne oświadczenie o zamiarze jej zawarcia.

S 2. W przypadku zawiadomienia przez jedną ze stron o odstąpieniu od zamiaru zawarcia ugody lub
niedotrzymania przez strony terminu wyznaczonego w myśl S 1, organ administracji publicznej załatwia
sprawę w drodze decyzji.

Art. 117. S 1. Ugodę sporządza się w formie pisemnej. Powinna ona zawierać: oznaczenie organu, przed
którym została zawarta, datę sporządzenia, oznaczenie stron, przedmiot i treść ugody, wzmiankę o jej
odczytaniu i przyjęciu, podpisy stron oraz podpis pracownika organu administracji publicznej, upoważnionego
do sporządzenia ugody.

Strona 30/55

Wygenerowany: 05.10.2011

S 2. Organ administracji publicznej utrwala fakt zawarcia ugody w aktach sprawy, w formie protokołu
podpisanego przez osobę upoważnioną do sporządzenia ugody.

Art. 118. S 1. Ugoda wymaga zatwierdzenia przez organ administracji publicznej, przed którym została
zawarta.

S 2. Jeżeli ugoda dotyczy kwestii, których rozstrzygnięcie wymaga zajęcia stanowiska przez inny organ,
stosuje się odpowiednio przepis art. 106.

S 3. Organ administracji publicznej odmówi zatwierdzenia ugody zawartej z naruszeniem prawa, nie
uwzględniającej stanowiska organu, o którym mowa w S 2, albo naruszającej interes społeczny bądź słuszny
interes stron.

Art. 119. S 1. Zatwierdzenie bądź odmowa zatwierdzenia ugody następuje w drodze postanowienia, na które
służy zażalenie; postanowienie w tej sprawie powinno być wydane w ciągu siedmiu dni od dnia zawarcia
ugody.

S 2. W przypadku gdy ugoda zawarta została w toku postępowania odwoławczego, z dniem, w którym stało
się ostateczne postanowienie zatwierdzające ugodę, traci moc decyzja organu pierwszej instancji, o czym
zamieszcza się wzmiankę w tym postanowieniu.

S 3. Łącznie z postanowieniem zatwierdzającym ugodę doręcza się stronom odpis ugody.

Art. 120. S 1. Ugoda staje się wykonalna z dniem, w którym postanowienie o jej zatwierdzeniu stało się
ostateczne.

S 2. Organ administracji publicznej, przed którym została zawarta ugoda, potwierdza jej wykonalność na
egzemplarzu ugody.

Art. 121. Zatwierdzona ugoda wywiera takie same skutki, jak decyzja wydana w toku postępowania
administracyjnego.

Art. 122. W sprawach nie uregulowanych w niniejszym rozdziale do ugody i postanowienia w sprawie jej
zatwierdzenia lub odmowy zatwierdzenia stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące decyzji.

Strona 31/55

Wygenerowany: 05.10.2011

Rozdział 9

Postanowienia

Art. 123. S 1. W toku postępowania organ administracji publicznej wydaje postanowienia.

S 2. Postanowienia dotyczą poszczególnych kwestii wynikających w toku postępowania, lecz nie rozstrzygają
o istocie spraw, chyba że przepisy kodeksu stanowią inaczej.

Art. 124. S 1. Postanowienie powinno zawierać: oznaczenie organu administracji publicznej, datę jego
wydania, oznaczenie strony lub stron albo innych osób biorących udział w postępowaniu, powołanie
podstawy prawnej, rozstrzygnięcie, pouczenie, czy i w jakim trybie służy na nie zażalenie lub skarga do sądu
administracyjnego oraz podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby
upoważnionej do jego wydania.

S 2. Postanowienie powinno zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne, jeżeli służy na nie zażalenie lub
skarga do sądu administracyjnego oraz gdy wydane zostało na skutek zażalenia na postanowienie.

Art. 125. S 1. Postanowienia, od których służy stronom zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego,
doręcza się na piśmie.

S 2. W przypadkach wymienionych w art. 14 S 2 postanowienia mogą być stronom ogłaszane ustnie.

S 3. Postanowienie, które może być zaskarżone do sądu administracyjnego, doręcza się stronie wraz z
pouczeniem o dopuszczalności wniesienia skargi oraz uzasadnieniem faktycznym i prawnym.

Art. 126. Do postanowień stosuje się odpowiednio przepisy art. 107 S 2-5 oraz art. 109-113, a do
postanowień, od których przysługuje zażalenie - również art. 145-152 oraz art. 156-159, z tym że zamiast
decyzji, o której mowa w art. 149 S 3, 151 S 1, 157 S 1 i 158, wydaje się postanowienie.

Rozdział 10

Odwołania

Art. 127. S 1. Od decyzji wydanej w pierwszej instancji służy stronie odwołanie tylko do jednej instancji.

S 2. Właściwy do rozpatrzenia odwołania jest organ administracji publicznej wyższego stopnia, chyba że

Strona 32/55

Wygenerowany: 05.10.2011

ustawa przewiduje inny organ odwoławczy.

S 3. Od decyzji wydanej w pierwszej instancji przez ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze nie
służy odwołanie, jednakże strona niezadowolona z decyzji może zwrócić się do tego organu z wnioskiem o
ponowne rozpatrzenie sprawy; do wniosku tego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołań od
decyzji.

S 4. (skreślony).

Art. 128. Odwołanie nie wymaga szczegółowego uzasadnienia. Wystarczy, jeżeli z odwołania wynika, że
strona nie jest zadowolona z wydanej decyzji. Przepisy szczególne mogą ustalać inne wymogi co do treści
odwołania.

Art. 129. S 1. Odwołanie wnosi się do właściwego organu odwoławczego za pośrednictwem organu, który
wydał decyzję.

S 2. Odwołanie wnosi się w terminie czternastu dni od dnia doręczenia decyzji stronie, a gdy decyzja została
ogłoszona ustnie - od dnia jej ogłoszenia stronie.

S 3. Przepisy szczególne mogą przewidywać inne terminy do wniesienia odwołania.

Art. 130. S 1. Przed upływem terminu do wniesienia odwołania decyzja nie ulega wykonaniu.

S 2. Wniesienie odwołania w terminie wstrzymuje wykonanie decyzji.

S 3. Przepisów S 1 i 2 nie stosuje się w przypadkach, gdy:

1) decyzji został nadany rygor natychmiastowej wykonalności (art. 108),

2) decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy.

S 4. Ponadto decyzja podlega wykonaniu przed upływem terminu do wniesienia odwołania, gdy jest zgodna z
żądaniem wszystkich stron.

Art. 131. O wniesieniu odwołania organ administracji publicznej, który wydał decyzję, zawiadomi strony.

Strona 33/55

Wygenerowany: 05.10.2011

Art. 132. S 1. Jeżeli odwołanie wniosły wszystkie strony, a organ administracji publicznej, który wydał
decyzję, uzna, że to odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie, może wydać nową decyzję, w której
uchyli lub zmieni zaskarżoną decyzję.

S 2. Przepis S 1 stosuje się także w przypadku, gdy odwołanie wniosła jedna ze stron, a pozostałe strony
wyraziły zgodę na uchylenie lub zmianę decyzji zgodnie z żądaniem odwołania.

S 3. Od nowej decyzji służy stronom odwołanie.

Art. 133. Organ administracji publicznej, który wydał decyzję, obowiązany jest przesłać odwołanie wraz z
aktami sprawy organowi odwoławczemu w terminie siedmiu dni od dnia, w którym otrzymał odwołanie, jeżeli
w tym terminie nie wydał nowej decyzji w myśl art. 132.

Art. 134. Organ odwoławczy stwierdza w drodze postanowienia niedopuszczalność odwołania oraz
uchybienie terminu do wniesienia odwołania. Postanowienie w tej sprawie jest ostateczne.

Art. 135. Organ odwoławczy może w uzasadnionych przypadkach wstrzymać natychmiastowe wykonanie
decyzji.

Art. 136. Organ odwoławczy może przeprowadzić na żądanie strony lub z urzędu dodatkowe postępowanie
w celu uzupełnienia dowodów i materiałów w sprawie albo zlecić przeprowadzenie tego postępowania
organowi, który wydał decyzję.

Art. 137. Strona może cofnąć odwołanie przed wydaniem decyzji przez organ odwoławczy. Organ
odwoławczy nie uwzględni jednak cofnięcia odwołania, jeżeli prowadziłoby to do utrzymania w mocy decyzji
naruszającej prawo lub interes społeczny.

Art. 138. S 1. Organ odwoławczy wydaje decyzję, w której:

1) utrzymuje w mocy zaskarżoną decyzję albo

2) uchyla zaskarżoną decyzję w całości albo w części i w tym zakresie orzeka co do istoty sprawy bądź
uchylając tę decyzję - umarza postępowanie pierwszej instancji, albo

3) umarza postępowanie odwoławcze.

Strona 34/55

Wygenerowany: 05.10.2011

S 2. Organ odwoławczy może uchylić zaskarżoną decyzję w całości i przekazać sprawę do ponownego
rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji, gdy rozstrzygnięcie sprawy wymaga uprzedniego
przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w całości lub w znacznej części. Przekazując sprawę organ
ten może wskazać, jakie okoliczności należy wziąć pod uwagę przy ponownym rozpatrzeniu sprawy.

S 3. W sprawach należących do właściwości organów jednostek samorządu terytorialnego organ
odwoławczy uprawniony jest do wydania decyzji uchylającej i rozstrzygającej sprawę co do istoty jedynie w
przypadku, gdy przepisy prawa nie pozostawiają sposobu jej rozstrzygnięcia uznaniu organu
samorządowego. W pozostałych przypadkach organ odwoławczy, uwzględniając odwołanie, ogranicza się do
uchylenia zaskarżonej decyzji i przekazania sprawy do ponownego rozpatrzenia organowi pierwszej instancji.

Art. 139. Organ odwoławczy nie może wydać decyzji na niekorzyść strony odwołującej się, chyba że
zaskarżona decyzja rażąco narusza prawo lub rażąco narusza interes społeczny.

Art. 140. W sprawach nie uregulowanych w art. 136-139 w postępowaniu przed organami odwoławczymi
mają odpowiednie zastosowanie przepisy o postępowaniu przed organami pierwszej instancji.

Rozdział 11

Zażalenia

Art. 141. S 1. Na wydane w toku postępowania postanowienia służy stronie zażalenie, gdy kodeks tak
stanowi.

S 2. Zażalenia wnosi się w terminie siedmiu dni od dnia doręczenia postanowienia stronie, a gdy
postanowienie zostało ogłoszone ustnie - od dnia jego ogłoszenia stronie.

Art. 142. Postanowienie, na które nie służy zażalenie, strona może zaskarżyć tylko w odwołaniu od decyzji.

Art. 143. Wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania postanowienia, jednakże organ administracji
publicznej, który wydał postanowienie, może wstrzymać jego wykonanie, gdy uzna to za uzasadnione.

Art. 144. W sprawach nie uregulowanych w niniejszym rozdziale do zażaleń mają odpowiednie zastosowanie

Strona 35/55

Wygenerowany: 05.10.2011

przepisy dotyczące odwołań.

Rozdział 12

Wznowienie postępowania

Art. 145. S 1. W sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli:

1) dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe,

2) decyzja wydana została w wyniku przestępstwa,

3) decyzja wydana została przez pracownika lub organ administracji publicznej, który podlega wyłączeniu
stosownie do art. 24, 25 i 27,

4) strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu,

5) wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania
decyzji, nie znane organowi, który wydał decyzję,

6) decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu,

7) zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub sąd odmiennie od oceny przyjętej
przy wydaniu decyzji (art. 100 S 2),

8) decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone
lub zmienione.

S 2. Z przyczyn określonych w S 1 pkt 1 i 2 postępowanie może być wznowione również przed
stwierdzeniem sfałszowania dowodu lub popełnienia przestępstwa orzeczeniem sądu lub innego organu,
jeżeli sfałszowanie dowodu lub popełnienie przestępstwa jest oczywiste, a wznowienie postępowania jest
niezbędne dla uniknięcia niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia ludzkiego albo poważnej szkody dla
interesu społecznego.

S 3. Z przyczyn określonych w S 1 pkt 1 i 2 można wznowić postępowanie także w przypadku, gdy
postępowanie przed sądem lub innym organem nie może być wszczęte na skutek upływu czasu lub z innych
przyczyn określonych w przepisach prawa.

Art. 145a. S 1. Można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny

Strona 36/55

Wygenerowany: 05.10.2011

orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na
podstawie którego została wydana decyzja.

S 2. W sytuacji określonej w S 1 skargę o wznowienie wnosi się w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia
w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.

Art. 146. S 1. Uchylenie decyzji z przyczyn określonych w art. 145 S 1 pkt 1 i 2 nie może nastąpić, jeżeli od
dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło dziesięć lat, zaś z przyczyn określonych w art. 145 S 1 pkt
3-8 oraz w art. 145a, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło pięć lat.

S 2. Nie uchyla się decyzji także w przypadku, jeżeli w wyniku wznowienia postępowania mogłaby zapaść
wyłącznie decyzja odpowiadająca w swej istocie decyzji dotychczasowej.

Art. 147. Wznowienie postępowania następuje z urzędu lub na żądanie strony. Wznowienie postępowania z
przyczyny określonej w art. 145 S 1 pkt 4 oraz w art. 145a następuje tylko na żądanie strony.

Art. 148. S 1. Podanie o wznowienie postępowania wnosi się do organu administracji publicznej, który wydał
w sprawie decyzję w pierwszej instancji, w terminie jednego miesiąca od dnia, w którym strona dowiedziała
się o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania.

S 2. Termin do złożenia podania o wznowienie postępowania z przyczyny określonej w art. 145 S 1 pkt 4
biegnie od dnia, w którym strona dowiedziała się o decyzji.

Art. 149. S 1. Wznowienie postępowania następuje w drodze postanowienia.

S 2. Postanowienie stanowi podstawę do przeprowadzenia przez właściwy organ postępowania co do
przyczyn wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia istoty sprawy.

S 3. Odmowa wznowienia postępowania następuje w drodze decyzji.

Art. 150. S 1. Organem administracji publicznej właściwym w sprawach wymienionych w art. 149 jest organ,
który wydał w sprawie decyzję w ostatniej instancji.

S 2. Jeżeli przyczyną wznowienia postępowania jest działalność organu wymienionego w S 1, o wznowieniu
postępowania rozstrzyga organ wyższego stopnia, który równocześnie wyznacza organ właściwy w
sprawach wymienionych w art. 149 S 2.

Strona 37/55

Wygenerowany: 05.10.2011

S 3. Przepis S 2 nie dotyczy przypadków, gdy decyzję w ostatniej instancji wydał minister, a w sprawach
należących do zadań jednostek samorządu terytorialnego - samorządowe kolegium odwoławcze.

Art. 151. S 1. Organ administracji publicznej, o którym mowa w art. 150, po przeprowadzeniu postępowania
określonego w art. 149 S 2 wydaje decyzję, w której:

1) odmawia uchylenia decyzji dotychczasowej, gdy stwierdzi brak podstaw do jej uchylenia na podstawie art.
145 S 1 lub art. 145a, albo

2) uchyla decyzję dotychczasową, gdy stwierdzi istnienie podstaw do jej uchylenia na podstawie art. 145 S 1
lub art. 145a, i wydaje nową decyzję rozstrzygającą o istocie sprawy.

S 2. W przypadku gdy w wyniku wznowienia postępowania nie można uchylić decyzji na skutek okoliczności,
o których mowa w art. 146, organ administracji publicznej ograniczy się do stwierdzenia wydania zaskarżonej
decyzji z naruszeniem prawa oraz wskazania okoliczności, z powodu których nie uchylił tej decyzji.

Art. 152. S 1. Organ administracji publicznej właściwy w sprawie wznowienia postępowania wstrzyma z
urzędu lub na żądanie strony wykonanie decyzji, jeżeli okoliczności sprawy wskazują na
prawdopodobieństwo uchylenia decyzji w wyniku wznowienia postępowania.

S 2. Na postanowienie w sprawie wstrzymania wykonania decyzji służy stronie zażalenie, chyba że
postanowienie wydał minister lub samorządowe kolegium odwoławcze.

Art. 153. S 1. Stronie, która poniosła szkodę na skutek wydania decyzji z naruszeniem przepisu art. 145 S 1
albo uchylenia takiej decyzji w wyniku wznowienia postępowania, służy roszczenie o odszkodowanie w
zakresie i na zasadach określonych w przepisach Kodeksu cywilnego.

S 2. Dochodzenie odszkodowania następuje w postępowaniu przed sądem powszechnym.

Rozdział 13

Uchylenie, zmiana oraz stwierdzenie nieważności decyzji

Art. 154. S 1. Decyzja ostateczna, na mocy której żadna ze stron nie nabyła prawa, może być w każdym
czasie uchylona lub zmieniona przez organ administracji publicznej, który ją wydał, lub przez organ wyższego
stopnia, jeżeli przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony.

Strona 38/55

Wygenerowany: 05.10.2011

S 2. W przypadkach wymienionych w S 1 właściwy organ wydaje decyzję w sprawie uchylenia lub zmiany
dotychczasowej decyzji.

S 3. W sprawach należących do zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego do zmiany lub
uchylenia decyzji, o której mowa w S 1 oraz w art. 155, właściwe są organy tych jednostek.

Art. 155. Decyzja ostateczna, na mocy której strona nabyła prawo, może być w każdym czasie za zgodą
strony uchylona lub zmieniona przez organ administracji publicznej, który ją wydał, lub przez organ wyższego
stopnia, jeżeli przepisy szczególne nie sprzeciwiają się uchyleniu lub zmianie takiej decyzji i przemawia za
tym interes społeczny lub słuszny interes strony; przepis art. 154 S 2 stosuje się odpowiednio.

Art. 156. S 1. Organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która:

1) wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości,

2) wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa,

3) dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną,

4) została skierowana do osoby nie będącej stroną w sprawie,

5) była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały,

6) w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą,

7) zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa.

S 2. Nie stwierdza się nieważności decyzji z przyczyn wymienionych w S 1 pkt 1, 3, 4 i 7, jeżeli od dnia jej
doręczenia lub ogłoszenia upłynęło dziesięć lat, a także gdy decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne.

Art. 157. S 1. Właściwy do stwierdzenia nieważności decyzji w przypadkach wymienionych w art. 156 jest
organ wyższego stopnia, a gdy decyzja wydana została przez ministra lub samorządowe kolegium
odwoławcze - ten organ.

S 2. Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu.

S 3. Odmowa wszczęcia postępowania w sprawie nieważności decyzji następuje w drodze decyzji.

Strona 39/55

Wygenerowany: 05.10.2011

Art. 158. S 1. Rozstrzygnięcie w sprawie nieważności decyzji następuje w drodze decyzji.

S 2. Jeżeli nie można stwierdzić nieważności decyzji na skutek okoliczności, o których mowa w art. 156 S 2,
organ administracji publicznej ograniczy się do stwierdzenia wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem
prawa oraz wskazania okoliczności, z powodu których nie stwierdził nieważności decyzji.

Art. 159. S 1. Organ administracji publicznej, właściwy w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji,
wstrzyma z urzędu lub na żądanie strony wykonanie decyzji, jeżeli zachodzi prawdopodobieństwo, że jest
ona dotknięta jedną z wad wymienionych w art. 156 S 1.

S 2. Na postanowienie o wstrzymaniu wykonania decyzji służy stronie zażalenie.

Art. 160. S 1. Stronie, która poniosła szkodę na skutek wydania decyzji z naruszeniem przepisu art. 156 S 1
albo stwierdzenia nieważności takiej decyzji, służy roszczenie o odszkodowanie za poniesioną rzeczywistą
szkodę, chyba że ponosi ona winę za powstanie okoliczności wymienionych w tym przepisie.

S 2. Do odszkodowania stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego, z wyłączeniem art. 418 tego kodeksu.

S 3. Odszkodowanie przysługuje od organu, który wydał decyzję z naruszeniem przepisu art. 156 S 1, chyba
że winę za powstanie okoliczności wymienionych w tym przepisie ponosi inna strona postępowania
dotyczącego tej decyzji; w tym ostatnim przypadku roszczenie o odszkodowanie służy w stosunku do strony
winnej powstania tych okoliczności.

S 4. O odszkodowaniu przysługującym od organu wymienionego w S 1 orzeka organ administracji publicznej,
który stwierdził nieważność decyzji z powodu naruszenia przepisu art. 156 S 1 albo stwierdził, w myśl art.
158 S 2, że została ona wydana z naruszeniem przepisu art. 156 S 1. Dochodzenie odszkodowania od strony
winnej powstania okoliczności wymienionych w art. 156 S 1 następuje w postępowaniu przed sądem
powszechnym.

S 5. Strona niezadowolona z przyznanego jej odszkodowania przez organ administracji publicznej
wymieniony w S 4, w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia jej decyzji w tej sprawie, może wnieść
powództwo do sądu powszechnego.

S 6. Roszczenie o odszkodowanie przedawnia się z upływem trzech lat od dnia, w którym stała się
ostateczna decyzja stwierdzająca nieważność decyzji wydanej z naruszeniem przepisu art. 156 S 1 albo
decyzja, w której organ stwierdził, w myśl art. 158 S 2, że zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem
przepisu art. 156 S 1.

Strona 40/55

Wygenerowany: 05.10.2011

Art. 161. S 1. Minister może uchylić lub zmienić w niezbędnym zakresie każdą decyzję ostateczną, jeżeli w
inny sposób nie można usunąć stanu zagrażającego życiu lub zdrowiu ludzkiemu albo zapobiec poważnym
szkodom dla gospodarki narodowej lub dla ważnych interesów Państwa.

S 2. Uprawnienia określone w S 1 w stosunku do decyzji wydanych przez organy jednostek samorządu
terytorialnego w sprawach należących do zadań z zakresu administracji rządowej przysługują również
wojewodzie.

S 3. Stronie, która poniosła szkodę na skutek uchylenia lub zmiany decyzji, służy roszczenie o
odszkodowanie za poniesioną rzeczywistą szkodę od organu, który uchylił lub zmienił decyzję; organ ten, w
drodze decyzji, orzeka również o odszkodowaniu.

S 4. Roszczenie o odszkodowanie przedawnia się z upływem trzech lat od dnia, w którym stała się
ostateczna decyzja uchylająca lub zmieniająca decyzję.

S 5. Do odszkodowania tego stosuje się odpowiednio przepisy art. 160 S 2 i 5.

Art. 162. S 1. Organ administracji publicznej, który wydał decyzję w pierwszej instancji, stwierdza jej
wygaśnięcie, jeżeli decyzja:

1) stała się bezprzedmiotowa, a stwierdzenie wygaśnięcia takiej decyzji nakazuje przepis prawa albo gdy
leży to w interesie społecznym lub w interesie strony,

2) została wydana z zastrzeżeniem dopełnienia przez stronę określonego warunku, a strona nie dopełniła
tego warunku.

S 2. Organ administracji publicznej, o którym mowa w S 1, uchyli decyzję, jeżeli została ona wydana z
zastrzeżeniem dopełnienia określonych czynności, a strona nie dopełniła tych czynności w wyznaczonym
terminie.

S 3. Organ stwierdza wygaśnięcie decyzji lub uchyla decyzję na podstawie przepisów S 1 i 2 w drodze
decyzji.

Art. 163. Organ administracji publicznej może uchylić lub zmienić decyzję, na mocy której strona nabyła
prawo, także w innych przypadkach oraz na innych zasadach niż określone w niniejszym rozdziale, o ile
przewidują to przepisy szczególne.

DZIAŁ III

Strona 41/55

Wygenerowany: 05.10.2011

PRZEPISY SZCZEGÓLNE W SPRAWACH UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH

Art. 164-179. (skreślone).

Art. 180. S 1. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych stosuje się przepisy kodeksu, chyba że
przepisy dotyczące ubezpieczeń ustalają odmienne zasady postępowania w tych sprawach.

S 2. Przez sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych rozumie się sprawy wynikające z przepisów o
ubezpieczeniach społecznych, o zaopatrzeniach emerytalnych i rentowych, o funduszu alimentacyjnym, a
także sprawy wynikające z przepisów o innych świadczeniach wypłacanych z funduszów przeznaczonych na
ubezpieczenia społeczne.

Art. 181. Organy odwoławcze właściwe w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych określają przepisy
odrębne; do postępowania przed tymi organami stosuje się odpowiednio przepis art. 180 S 1.

DZIAŁ IV

UDZIAŁ PROKURATORA

Art. 182. Prokuratorowi służy prawo zwrócenia się do właściwego organu administracji publicznej o
wszczęcie postępowania w celu usunięcia stanu niezgodnego z prawem.

Art. 183. S 1. Prokuratorowi służy prawo udziału w każdym stadium postępowania w celu zapewnienia, aby
postępowanie i rozstrzygnięcie sprawy było zgodne z prawem.

S 2. Organ administracji publicznej zawiadamia prokuratora o wszczęciu postępowania oraz o toczącym się
postępowaniu w każdym przypadku, gdy uzna udział prokuratora w postępowaniu za potrzebny.

Art. 184. S 1. Prokuratorowi służy prawo wniesienia sprzeciwu od decyzji ostatecznej, jeżeli przepisy
kodeksu lub przepisy szczególne przewidują wznowienie postępowania, stwierdzenie nieważności decyzji
albo jej uchylenie lub zmianę.

S 2. Prokurator wnosi sprzeciw do organu właściwego do wznowienia postępowania, stwierdzenia
nieważności decyzji albo jej uchylenia lub zmiany.

S 3. Sprzeciw od decyzji wydanej przez ministra wnosi Prokurator Generalny.

Strona 42/55

Wygenerowany: 05.10.2011

S 4. Jeżeli podstawą sprzeciwu jest naruszenie przepisu art. 145 S 1 pkt 4, wniesienie sprzeciwu wymaga
zgody strony.

Art. 185. S 1. Sprzeciw prokuratora powinien być rozpatrzony i załatwiony w terminie trzydziestu dni od daty
jego wniesienia.

S 2. W razie niezałatwienia sprzeciwu w terminie określonym w S 1 mają odpowiednie zastosowanie przepisy
art. 36-38.

Art. 186. W przypadku wniesienia sprzeciwu przez prokuratora właściwy organ administracji publicznej
wszczyna w sprawie postępowanie z urzędu, zawiadamiając o tym strony.

Art. 187. W przypadku wniesienia przez prokuratora sprzeciwu organ administracji publicznej, do którego
sprzeciw wniesiono, obowiązany jest niezwłocznie rozpatrzyć, czy zachodzi potrzeba wstrzymania wykonania
decyzji do chwili załatwienia sprzeciwu.

Art. 188. Prokuratorowi, który bierze udział w postępowaniu w przypadkach określonych w art. 182-184,
służą prawa strony.

Art. 189. Prokurator, który wniósł skargę na decyzję organu administracji publicznej do sądu
administracyjnego, nie może z tych samych przyczyn wnieść sprzeciwu.

DZIAŁ V

ROZSTRZYGANIE SPORÓW O WŁAŚCIWOŚĆ MIĘDZY ORGANAMI ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ A

SĄDAMI POWSZECHNYMI

Art. 190. S 1. Spory o właściwość między organami administracji publicznej a sądami rozstrzyga Kolegium
Kompetencyjne przy Sądzie Najwyższym.

S 2. W przypadku powstania sporu przepis art. 23 stosuje się odpowiednio.

Art. 191. S 1. Kolegium Kompetencyjne tworzy trzech sędziów Sądu Najwyższego oraz przedstawiciele
ministra właściwego do spraw sprawiedliwości(3) i ministra zainteresowanego ze względu na przedmiot

Strona 43/55

Wygenerowany: 05.10.2011

sprawy.

S 2. Kolegium działa pod przewodnictwem sędziego.

S 3. Sędziów do Kolegium Kompetencyjnego, w tym sędziego przewodniczącego, wyznacza Pierwszy
Prezes Sądu Najwyższego każdorazowo po wniesieniu sprawy. Ministrowie wymienieni w S 1 wyznaczają
swoich przedstawicieli do Kolegium w terminie siedmiu dni od dnia zawiadomienia ich przez Pierwszego
Prezesa Sądu Najwyższego o wniesieniu sprawy.

Art. 192. S 1. Z wnioskiem o rozpatrzenie sporu mogą występować:

1) zainteresowany organ administracji publicznej lub sąd - gdy uznają się równocześnie za właściwe do
załatwienia sprawy (spór pozytywny),

2) strona - gdy w sprawie za niewłaściwy uznaje się zarówno organ administracji publicznej, jak i sąd (spór
negatywny),

3) minister właściwy do spraw sprawiedliwości,

4) Prokurator Generalny.

S 2. Wniosek o rozpatrzenie sporu kieruje się do Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego. O wpłynięciu
wniosku Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego zawiadamia:

1) ministrów wymienionych w art. 191 S 1,

2) Prokuratora Generalnego.

Art. 193. S 1. W rozprawie dotyczącej rozpatrzenia sporu o właściwość między organem administracji
publicznej a sądem bierze udział przedstawiciel organu administracji publicznej, którego spór dotyczy, strona
postępowania administracyjnego oraz przedstawiciel Prokuratora Generalnego.

S 2. Osobom, o których mowa w S 1, służy prawo składania wyjaśnień i zgłaszania wniosków.

S 3. Nieobecność którejkolwiek z osób wymienionych w S 1 nie wstrzymuje rozprawy.

Art. 194. Rozstrzygnięcia Kolegium Kompetencyjnego nie podlegają zaskarżeniu.

Strona 44/55

Wygenerowany: 05.10.2011

Art. 195. W postępowaniu przed Kolegium Kompetencyjnym w zakresie nie uregulowanym w niniejszym
dziale stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania cywilnego.

DZIAŁ VI (skreślony)

DZIAŁ VII

WYDAWANIE ZAŚWIADCZEŃ

Art. 217. S 1. Organ administracji publicznej wydaje zaświadczenie na żądanie osoby ubiegającej się o
zaświadczenie.

S 2. Zaświadczenie wydaje się, jeżeli:

1) urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego wymaga przepis prawa,

2) osoba ubiega się o zaświadczenie ze względu na swój interes prawny w urzędowym potwierdzeniu
określonych faktów lub stanu prawnego.

S 3. Zaświadczenie powinno być wydane bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie siedmiu dni.

Art. 218. S 1. W przypadkach, o których mowa w art. 217 S 2 pkt 2, organ administracji publicznej
obowiązany jest wydać zaświadczenie, gdy chodzi o potwierdzenie faktów albo stanu prawnego,
wynikających z prowadzonej przez ten organ ewidencji, rejestrów bądź z innych danych znajdujących się w
jego posiadaniu.

S 2. Organ administracji publicznej, przed wydaniem zaświadczenia, może przeprowadzić w koniecznym
zakresie postępowanie wyjaśniające.

Art. 219. Odmowa wydania zaświadczenia bądź zaświadczenia o treści żądanej przez osobę ubiegającą się
o nie następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.

Art. 220. S 1. Organ administracji publicznej nie może żądać zaświadczenia na potwierdzenie faktów lub
stanu prawnego, znanych organowi z urzędu bądź możliwych do ustalenia przez organ na podstawie
posiadanej ewidencji, rejestrów lub innych danych albo na podstawie przedstawionych przez
zainteresowanego do wglądu dokumentów urzędowych (dowodu osobistego, dowodów rejestracyjnych i
innych).

Strona 45/55

Wygenerowany: 05.10.2011

S 2. Organ administracji publicznej żądający od strony zaświadczenia na potwierdzenie faktów lub stanu
prawnego jest obowiązany wskazać przepis prawa wymagający urzędowego potwierdzenia tych faktów lub
stanu prawnego w drodze zaświadczenia.

DZIAŁ VIII

SKARGI I WNIOSKI

Rozdział 1

Postanowienia ogólne

Art. 221. S 1. Zagwarantowane każdemu w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej prawo składania petycji,
skarg i wniosków do organów państwowych, organów jednostek samorządu terytorialnego, organów
samorządowych jednostek organizacyjnych oraz do organizacji i instytucji społecznych realizowane jest na
zasadach określonych przepisami niniejszego działu.

S 2. Petycje, skargi i wnioski mogą być składane do organizacji i instytucji społecznych w związku z
wykonywanymi przez nie zadaniami zleconymi z zakresu administracji publicznej.

S 3. Petycje, skargi i wnioski można składać w interesie publicznym, własnym lub innej osoby za jej zgodą.

Art. 222. O tym, czy pismo jest skargą albo wnioskiem, decyduje treść pisma, a nie jego forma zewnętrzna.

Art. 223. S 1. Organy państwowe, organy samorządu terytorialnego i inne organy samorządowe oraz organy
organizacji społecznych - rozpatrują oraz załatwiają skargi i wnioski w ramach swojej właściwości.

S 2. Pracownik organu państwowego, pracownik samorządowy oraz organu organizacji społecznej, winny
niewłaściwego i nieterminowego załatwiania skarg i wniosków, podlega odpowiedzialności porządkowej lub
dyscyplinarnej albo innej odpowiedzialności przewidzianej w przepisach prawa.

Art. 224. Ilekroć w przepisach niniejszego działu jest mowa o organach państwowych - rozumie się przez to
także organy przedsiębiorstw państwowych i innych państwowych jednostek organizacyjnych.

Art. 225. S 1. Nikt nie może być narażony na jakikolwiek uszczerbek lub zarzut z powodu złożenia skargi lub
wniosku albo z powodu dostarczenia materiału do publikacji o znamionach skargi lub wniosku, jeżeli działał w

Strona 46/55

Wygenerowany: 05.10.2011

granicach prawem dozwolonych.

S 2. Organy państwowe, organy jednostek samorządu terytorialnego i inne organy samorządowe oraz organy
organizacji społecznych są obowiązane przeciwdziałać hamowaniu krytyki i innym działaniom
ograniczającym prawo do składania skarg i wniosków lub dostarczania informacji - do publikacji - o
znamionach skargi lub wniosku.

Art. 226. Rada Ministrów wyda, w drodze rozporządzenia, przepisy o organizacji przyjmowania i
rozpatrywania skarg i wniosków.

Rozdział 2

Skargi

Art. 227. Przedmiotem skargi może być w szczególności zaniedbanie lub nienależyte wykonywanie zadań
przez właściwe organy albo przez ich pracowników, naruszenie praworządności lub interesów skarżących, a
także przewlekłe lub biurokratyczne załatwianie spraw.

Art. 228. Skargi składa się do organów właściwych do ich rozpatrzenia.

Art. 229. Jeżeli przepisy szczególne nie określają innych organów właściwych do rozpatrywania skarg, jest
organem właściwym do rozpatrzenia skargi dotyczącej zadań lub działalności:

1) rady gminy, rady powiatu i sejmiku województwa - wojewoda, a w zakresie spraw finansowych - regionalna
izba obrachunkowa,

2) organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego w sprawach należących do zadań zleconych
z zakresu administracji rządowej - wojewoda,

3) (4) wójta (burmistrza lub prezydenta miasta) i kierowników gminnych jednostek organizacyjnych, z
wyjątkiem spraw określonych w pkt 2 - rada gminy,

4) zarządu powiatu oraz starosty, a także kierowników powiatowych służb, inspekcji, straży i innych jednostek
organizacyjnych, z wyjątkiem spraw określonych w pkt 2 - rada powiatu,

Strona 47/55

Wygenerowany: 05.10.2011

5) zarządu i marszałka województwa, z wyjątkiem spraw określonych w pkt 2 - sejmik województwa,

6) wojewody w sprawach podlegających rozpatrzeniu według kodeksu - właściwy minister, a w innych
sprawach - Prezes Rady Ministrów,

7) innego organu administracji rządowej, organu przedsiębiorstwa państwowego lub innej państwowej
jednostki organizacyjnej - organ wyższego stopnia lub sprawujący bezpośredni nadzór,

8) ministra - Prezes Rady Ministrów,

9) organu centralnego i jego kierownika - organ, któremu podlega.

Art. 230. Do rozpatrzenia skargi dotyczącej zadań i działalności organizacji społecznej właściwy jest organ
bezpośrednio wyższego stopnia tej organizacji, a w stosunku do organu naczelnego organizacji - Prezes
Rady Ministrów lub właściwi ministrowie sprawujący nadzór nad działalnością tej organizacji.

Art. 231. Jeżeli organ, który otrzymał skargę, nie jest właściwy do jej rozpatrzenia, obowiązany jest
niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie siedmiu dni, przekazać ją właściwemu organowi,
zawiadamiając równocześnie o tym skarżącego, albo wskazać mu właściwy organ.

Art. 232. S 1. Organ właściwy do rozpatrzenia skargi może ją przekazać do załatwienia organowi niższego
stopnia, o ile skarga nie zawiera zarzutów dotyczących działalności tego organu.

S 2. Skargę na pracownika można przekazać do załatwienia również jego przełożonemu służbowemu, z
obowiązkiem zawiadomienia organu właściwego do rozpatrzenia skargi o sposobie jej załatwienia.

S 3. O przekazaniu skargi zawiadamia się równocześnie skarżącego.

Art. 233. Skarga w sprawie indywidualnej, która nie była i nie jest przedmiotem postępowania
administracyjnego, powoduje wszczęcie postępowania, jeżeli została złożona przez stronę. Jeżeli skarga
taka pochodzi od innej osoby, może spowodować wszczęcie postępowania administracyjnego z urzędu,
chyba że przepisy wymagają do wszczęcia postępowania żądania strony.

Art. 234. W sprawie, w której toczy się postępowanie administracyjne:

1) skarga złożona przez stronę podlega rozpatrzeniu w toku postępowania, zgodnie z przepisami kodeksu,

Strona 48/55

Wygenerowany: 05.10.2011

2) skarga pochodząca od innych osób stanowi materiał, który organ prowadzący postępowanie powinien
rozpatrzyć z urzędu.

Art. 235. S 1. Skargę w sprawie, w której w toku postępowania administracyjnego została wydana decyzja
ostateczna, uważa się zależnie od jej treści za żądanie wznowienia postępowania lub za żądanie
stwierdzenia nieważności decyzji albo jej uchylenia lub zmiany z urzędu.

S 2. W przypadkach określonych w S 1 żądanie zostanie uwzględnione, gdy zachodzą przewidziane w
kodeksie warunki do wznowienia postępowania, stwierdzenia nieważności decyzji albo jej uchylenia lub
zmiany.

Art. 236. W przypadkach określonych w art. 233 i 234 organem właściwym do rozpatrzenia skargi jest organ
uprawniony do wszczęcia postępowania lub organ, przed którym toczy się postępowanie, a w przypadkach
określonych w art. 235 - organ właściwy do wznowienia postępowania, stwierdzenia nieważności decyzji albo
do jej uchylenia lub zmiany.

Art. 237. S 1. Organ właściwy do załatwienia skargi powinien załatwić skargę bez zbędnej zwłoki, nie później
jednak niż w ciągu miesiąca.

S 2. Posłowie na Sejm, senatorowie i radni, którzy wnieśli skargę we własnym imieniu albo przekazali do
załatwienia skargę innej osoby, powinni być zawiadomieni o sposobie załatwienia skargi, a gdy jej
załatwienie wymaga zebrania dowodów, informacji lub wyjaśnień - także o stanie rozpatrzenia skargi,
najpóźniej w terminie czternastu dni od dnia jej wniesienia albo przekazania.

S 3. O sposobie załatwienia skargi zawiadamia się skarżącego.

S 4. W razie niezałatwienia skargi w terminie określonym w S 1 stosuje się przepisy art. 36-38.

Art. 238. S 1. Zawiadomienie o sposobie załatwienia skargi powinno zawierać: oznaczenie organu, od
którego pochodzi, wskazanie, w jaki sposób skarga została załatwiona, oraz podpis z podaniem imienia,
nazwiska i stanowiska służbowego osoby upoważnionej do załatwienia skargi. Zawiadomienie o odmownym
załatwianiu skargi powinno zawierać ponadto uzasadnienie faktyczne i prawne.

S 2. W zawiadomieniu, o którym mowa w S 1, w jednostkach organizacyjnych resortu obrony narodowej
można pominąć imię i nazwisko osoby upoważnionej do załatwienia skargi.

Strona 49/55

Wygenerowany: 05.10.2011

Art. 239. S 1. W przypadku gdy skarga, w wyniku jej rozpatrzenia, uznana została za bezzasadną i jej
bezzasadność wykazano w odpowiedzi na skargę, a skarżący ponowił skargę bez wskazania nowych
okoliczności - organ właściwy do jej rozpatrzenia może, w odpowiedzi na tę skargę, podtrzymać swoje
poprzednie stanowisko.

S 2. O załatwieniu w sposób określony w S 1 skargi wniesionej ponownie organ załatwiający tę skargę
zawiadamia organ wyższego stopnia; nie dotyczy to skarg załatwianych przez organy naczelne.

Art. 240. Gdy skarga dotyczy sprawy, która nie podlega rozpatrzeniu według przepisów kodeksu (art. 3 S 1 i
2) albo nie należy do właściwości organów administracji publicznej, przepisy art. 233-239 stosuje się
odpowiednio, z zastrzeżeniem, że w miejsce pozostałych przepisów kodeksu stosuje się przepisy
postępowania właściwego dla danej sprawy.

Rozdział 3

Wnioski

Art. 241. Przedmiotem wniosku mogą być w szczególności sprawy ulepszenia organizacji, wzmocnienia
praworządności, usprawnienia pracy i zapobiegania nadużyciom, ochrony własności, lepszego zaspokajania
potrzeb ludności.

Art. 242. S 1. Wnioski składa się do organów właściwych ze względu na przedmiot wniosku.

S 2. Wnioski w sprawach dotyczących zadań organizacji społecznych składa się do organów tych organizacji.

Art. 243. Jeżeli organ, który otrzymał wniosek, nie jest właściwy do jego rozpatrzenia, obowiązany jest w
ciągu siedmiu dni przekazać go właściwemu organowi. O przekazaniu wniosku zawiadamia się równocześnie
wnioskodawcę.

Art. 244. S 1. W sprawie terminu załatwiania wniosków stosuje się przepis art. 237 S 1.

S 2. O sposobie załatwienia wniosku zawiadamia się równocześnie wnioskodawcę.

Art. 245. W razie niemożności załatwienia wniosku w terminie określonym w art. 244 właściwy organ
obowiązany jest w tym terminie zawiadomić wnioskodawcę o czynnościach podjętych w celu rozpatrzenia

Strona 50/55

Wygenerowany: 05.10.2011

wniosku oraz o przewidywanym terminie załatwienia wniosku.

Art. 246. S 1. Wnioskodawcy niezadowolonemu ze sposobu załatwienia wniosku służy prawo wniesienia
skargi w trybie określonym w rozdziale 2 niniejszego działu.

S 2. Wnioskodawcy służy prawo wniesienia skargi w przypadku niezałatwienia wniosku w terminie
określonym w art. 244 albo wskazanym w zawiadomieniu (art. 245).

Art. 247. Do wniosków stosuje się odpowiednio przepisy art. 230, 237 S 2 i art. 238.

Rozdział 4

Udział prasy i organizacji społecznych

Art. 248. S 1. Skargi i wnioski przekazane przez redakcje prasowe, radiowe i telewizyjne do organów
właściwych w myśl art. 228-230 i 242 podlegają rozpatrzeniu i załatwieniu w trybie określonym w przepisach
rozdziałów 2 i 3 niniejszego działu.

S 2. Właściwy organ zawiadamia w przepisanym terminie o sposobie załatwienia skargi lub wniosku albo o
ich przekazaniu innemu organowi w celu załatwienia również redakcję, jeżeli zażądała takiego
zawiadomienia.

Art. 249. Przepis art. 248 stosuje się odpowiednio do skarg i wniosków przekazanych przez organizacje
społeczne do organów właściwych w myśl art. 228-230 oraz art. 242.

Art. 250. (skreślony).

Art. 251. Przepisy art. 237 S 4 oraz art. 245 i 246 stosuje się odpowiednio do redakcji prasowej, która
opublikowała i przesłała do właściwego organu administracji publicznej artykuł, notatkę lub inną wiadomość,
w trybie przewidzianym w niniejszym rozdziale.

Art. 252. (skreślony).

Strona 51/55

Wygenerowany: 05.10.2011

Rozdział 5

Przyjmowanie skarg i wniosków

Art. 253. S 1. Organy państwowe, organy samorządu terytorialnego i inne organy samorządowe oraz organy
organizacji społecznych obowiązane są przyjmować obywateli w sprawach skarg i wniosków w ustalonych
przez siebie dniach i godzinach.

S 2. Kierownicy organów wymienionych w S 1 lub wyznaczeni przez nich zastępcy obowiązani są
przyjmować obywateli w sprawach skarg i wniosków co najmniej raz w tygodniu.

S 3. Dni i godziny przyjęć powinny być dostosowane do potrzeb ludności, przy czym przynajmniej raz w
tygodniu przyjęcia powinny się odbywać w ustalonym dniu po godzinach pracy.

S 4. Informacja o dniach i godzinach przyjęć powinna być wywieszona na widocznym miejscu w siedzibie
danej jednostki organizacyjnej oraz w podporządkowanych jej jednostkach organizacyjnych.

S 5. Prezes Rady Ministrów lub właściwy minister oraz naczelny organ organizacji społecznej mogą ustalać
sposób, dni i godziny przyjmowania obywateli w sprawach skarg i wniosków przez podporządkowane im
organy i jednostki organizacyjne.

Art. 254. Skargi i wnioski składane i przekazywane do organów państwowych, organów samorządu
terytorialnego i innych organów samorządowych i organów organizacji społecznych oraz związane z nimi
pisma i inne dokumenty rejestruje się i przechowuje w sposób ułatwiający kontrolę przebiegu i terminów
załatwiania poszczególnych skarg i wniosków.

Art. 255. (skreślony).

Art. 256. Pracownik, który otrzymał skargę dotyczącą jego działalności, obowiązany jest przekazać ją
niezwłocznie swojemu przełożonemu służbowemu.

Rozdział 6

Nadzór i kontrola

Art. 257. Zwierzchni nadzór nad przyjmowaniem i załatwianiem skarg i wniosków składanych do sądów
sprawuje Krajowa Rada Sądownictwa, a do innych organów i jednostek organizacyjnych - Prezes Rady

Strona 52/55

Wygenerowany: 05.10.2011

Ministrów.

Art. 258. S 1. Nadzór i kontrolę nad przyjmowaniem i załatwianiem skarg i wniosków sprawują:

1) ministrowie - gdy chodzi o skargi załatwiane przez ministerstwa i inne jednostki organizacyjne
bezpośrednio podległe ministrowi,

2) właściwi rzeczowo ministrowie we współdziałaniu z ministrem właściwym do spraw administracji publicznej
- gdy chodzi o skargi załatwiane przez organy administracji rządowej,

3) terenowe organy administracji rządowej - gdy chodzi o skargi załatwiane przez jednostki organizacyjne
nadzorowane przez te organy,

4) organy wyższego stopnia oraz właściwe organy naczelne - gdy chodzi o skargi załatwiane przez pozostałe
organy państwowe i organy państwowych jednostek organizacyjnych,

5) Prezes Rady Ministrów i wojewodowie - gdy chodzi o skargi załatwiane przez organy jednostek samorządu
terytorialnego oraz samorządowe jednostki organizacyjne.

S 2. Nadzór i kontrolę nad przyjmowaniem i załatwianiem skarg i wniosków w organach organizacji
społecznych sprawują statutowe organy nadzorcze tych organizacji oraz organy wyższego stopnia, zaś w
organach naczelnych tych organizacji - organ administracji rządowej sprawujący nadzór nad działalnością
danej organizacji.

Art. 259. S 1. Organy, o których mowa w art. 258, dokonują okresowo ocen przyjmowania i załatwiania skarg
i wniosków przez organy i jednostki organizacyjne poddane ich nadzorowi.

S 2. Wojewodowie dokonują okresowo ocen sposobu przyjmowania i załatwiania skarg i wniosków przez
wszystkie organy administracji publicznej i innych jednostek organizacyjnych oraz organizacji społecznych
działających na ich terenie.

S 3. W wyniku przeprowadzonych kontroli oraz ocen organy wymienione w S 1 i 2 obowiązane są
podejmować środki zmierzające do usunięcia przyczyn skarg oraz do pełnego wykorzystania wniosków dla
polepszenia działalności poszczególnych organów i innych państwowych jednostek organizacyjnych oraz
organizacji społecznych.

Art. 260. (skreślony).

Strona 53/55

Wygenerowany: 05.10.2011

DZIAŁ IX

OPŁATY I KOSZTY POSTĘPOWANIA

Art. 261. S 1. Jeżeli strona nie wpłaciła należności tytułem opłat i kosztów postępowania, które zgodnie z
przepisami powinny być uiszczone z góry, organ administracji publicznej prowadzący postępowanie
wyznaczy jej termin do wniesienia tych należności. Termin ten nie może być krótszy niż siedem dni, a
dłuższy niż czternaście dni.

S 2. Jeżeli w wyznaczonym terminie należności nie zostaną uiszczone, podanie podlega zwrotowi lub
czynność uzależniona od opłaty zostanie zaniechana.

S 3. Na postanowienie w sprawie zwrotu podania służy zażalenie.

S 4. Organ powinien jednak załatwić podanie mimo nieuiszczenia należności:

1) jeżeli za niezwłocznym załatwieniem przemawiają względy społeczne lub wzgląd na ważny interes strony,

2) jeżeli wniesienie podania stanowi czynność, dla której jest ustanowiony termin zawity,

3) jeżeli podanie wniosła osoba zamieszkała za granicą.

Art. 262. S 1. Stronę obciążają te koszty postępowania, które:

1) wynikły z winy strony,

2) zostały poniesione w interesie lub na żądanie strony, a nie wynikają z ustawowego obowiązku organów
prowadzących postępowanie.

S 2. W uzasadnionych przypadkach organ administracji publicznej może zażądać od strony złożenia zaliczki
w określonej wysokości na pokrycie kosztów postępowania.

Art. 263. S 1. Do kosztów postępowania zalicza się koszty podróży i inne należności świadków i biegłych
oraz stron w przypadkach przewidzianych w art. 56, a także koszty spowodowane oględzinami na miejscu,
jak również koszty doręczenia stronom pism urzędowych.

S 2. Organ administracji publicznej może zaliczyć do kosztów postępowania także inne koszty bezpośrednio
związane z rozstrzygnięciem sprawy.

Strona 54/55

Wygenerowany: 05.10.2011

Art. 264. S 1. Jednocześnie z wydaniem decyzji organ administracji publicznej ustali w drodze postanowienia
wysokość kosztów postępowania, osoby zobowiązane do ich poniesienia oraz termin i sposób ich uiszczenia.

S 2. Na postanowienie w sprawie kosztów postępowania osobie zobowiązanej do ich poniesienia służy
zażalenie.

Art. 265. Wszelkie nie uiszczone w terminie opłaty i koszty postępowania oraz inne należności wynikłe z tego
postępowania podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o egzekucji administracyjnej świadczeń pieniężnych.

Art. 266. Pracownik organu administracji publicznej winny błędnego wezwania strony (art. 56 S 1)
obowiązany jest do zwrotu wynikłych stąd kosztów. Orzekanie i ściąganie należności od tego pracownika
następuje w trybie administracyjnym.

Art. 267. W razie niewątpliwej niemożności poniesienia przez stronę opłat, kosztów i należności związanych
z tokiem postępowania organ administracji publicznej może ją zwolnić w całości lub w części od ponoszenia
tych opłat, kosztów i należności. Zwolnienie od opłat skarbowych następuje z zachowaniem przepisów o tych
opłatach.

DZIAŁ X

PRZEPISY KOŃCOWE

Art. 268. (skreślony).

Art. 268a. Organ administracji publicznej może w formie pisemnej upoważniać pracowników kierowanej
jednostki organizacyjnej do załatwiania spraw w jego imieniu w ustalonym zakresie, a w szczególności do
wydawania decyzji administracyjnych, postanowień i zaświadczeń.

Art. 269. Decyzje określone w innych przepisach prawnych jako prawomocne uważa się za ostateczne,
chyba że z przepisów tych wynika, iż dotyczą one takiej decyzji, która została utrzymana w mocy w
postępowaniu sądowym bądź też nie została zaskarżona w tym postępowaniu z powodu upływu terminu do
wniesienia skargi.

Strona 55/55