Nukleoplastyka – alternatywna metoda leczenia dyskopatii lędźwiowej

Niemal we wszystkich dziedzinach zabiegowych wyraźnie widoczny jest trend w kierunku

wykonywania operacji powodujących jak najmniejszy uraz. Specjalnie w tym celu

opracowywane techniki nazywane są technikami mało- lub minimalnie inwazyjnymi, zwanymi

też chirurgiami jednego dnia. Taką techniką jest m.in. przezskórna dekompresja dysku

lędźwiowego w przypadku jego wypukliny do kanału kręgowego i ucisku korzeni nerwowych.

Przezskórne metody leczenia dyskopatii lędźwiowej stosowane są już od ponad 40 lat w wielu

różnych modyfikacjach. Najstarsze z nich to metody chemiczne polegające na wprowadzeniu

do przestrzeni międzytrzonowej enzymu trawiącego dysk. Mimo iż stosowane są obecnie tylko

w nielicznych ośrodkach, ich skuteczność jest nadal dobra. Metody mechaniczne polegające na

wprowadzaniu do przestrzeni międzytrzonowej narzędzi, przy pomocy których dysk jest

pomniejszany są mniej popularne ze względu trudności techniczne w operowaniu wąskimi i

długimi narzędziami. Pewnym rozwiązaniem jest popularyzowane ostatnio zastosowanie

endoskopu do operacji dyskopatii, endoskopu, który umożliwia uzyskanie bezpośredniego

podglądu pola operacyjnego. Metody termiczne, takie jak metoda laserowa, powodują zmiany

biochemiczne i obkurczanie się dysku wskutek działania wysokich temperatur (powyżej 100 st.

C).

O ile podstawy teoretyczne stosowania tych sposobów leczenia są zrozumiałe, to każdy z nich

ma pewne indywidualne ograniczenia i niesie z sobą ryzyko powstania uszkodzeń

chemicznych, mechanicznych lub termicznych w zależności od zastosowanej metody.

 

1 / 4

Nukleoplastyka – alternatywna metoda leczenia dyskopatii lędźwiowej

Co to jest nukleoplastyka i czym różni się od pozostałych metod przezskórnego leczenia

dyskopatii lędźwiowej?

Idea nukleoplastyki jest identyczna z wszystkimi innymi metodami przezskórnego leczenia

dyskopatii lędźwiowej. Pod kontrolą rentgenowską wprowadza się więc do dysku sondę i przy

pomocy odpowiedniego bodźca fizycznego dokonuje zmniejszenia ucisku na chory korzeń

nerwu rdzeniowego. Ale niezwykle ważna jest tu odpowiednia kwalifikacja pacjentów do tych

zabiegów. Niestety tylko niewielki odsetek wszystkich chorych z dyskopatią lędźwiową

kwalifikuje się do leczenia takimi metodami.

Ponieważ mimo swojej małej inwazyjności zabiegi przezskórne nie są pozbawione ryzyka

powikłań, nie można stosować ich w przypadku braku szans na poprawę stanu chorego. Jest to

trudne z oczywistych względów – każdy cierpiący pacjent marzy o uniknięciu otwartej operacji i

chętnie poddaje się zabiegowi, który nie daje ryzyka powikłań, a – nawet jeśli szanse są

niewielkie – może pomóc. Wyjaśnienie tego jest szczególnie trudne osobom starszym

cierpiącym bóle z powodu zmian zwyrodnieniowych, a zwłaszcza tym spośród nich, którzy mają

przeciwwskazania do znieczulenia ogólnego. Chorzy ci proszą o leczenie metodą przezskórną,

nie zdając sobie sprawy, że w ich przypadkach nie ma najmniejszych szans na pozytywny

wynik leczenia. W wielu takich sytuacjach tłumaczymy choremu, że szans na poprawę po

zastosowaniu metod przezskórnych nie ma, a mimo to spotykamy się z presją chorych, którym

się wydaje, że nie mają nic do stracenia.

Do metod przezskórnych kwalifikują się chorzy bez dużych zmian zwyrodnieniowych pod

postacią osteofitów (wyrośli kostnych na brzegach trzonów), bez pogrubiałych wyrostków

stawowych i ich więzadeł oraz bez zwyrodnieniowego zwężenia kanału kręgowego. Z tego

względu większość pacjentów w starszym wieku z góry może być leczona tylko metodami

tradycyjnymi. Dodatkowo wysunięty dysk nie może być wypadniętym, luźnym kawałkiem. Jeśli

tak jest, to taki wypadnięty dysk powinien być usunięty drogą otwartej operacji. Do leczenia

metodami przezskórnymi najlepiej nadają się dyski przemieszczone w niewielkim stopniu

tylno-bocznie i uciskające jeden korzeń nerwowy na jednym poziomie.

Ponieważ metody przezskórne polegają na wprowadzeniu do przestrzeni międzytrzonowej

grubej igły, przestrzeń ta musi mieć zachowaną odpowiednią wysokość (minimum 50%

pierwotnej wartości). Przestrzenie międzytrzonowe większości starszych osób z nasilonymi

zmianami zwyrodnieniowymi są na to zbyt wąskie. Poza tym dolegliwości w tych przypadkach

związane są z rozległymi i trwałymi zmianami zwyrodnieniowymi, których nie można usunąć

2 / 4

Nukleoplastyka – alternatywna metoda leczenia dyskopatii lędźwiowej

żadną z metod przeskórnych. Najlepszym pacjentem do zastosowania metod przezskórnych

jest stosunkowo młoda osoba bez uogólnionych zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa

lędźwiowo-krzyżowego z niewielkim tylno-bocznym uwypukleniem dysku na jednym poziomie i

bez obniżenia wysokości przestrzeni międzytrzonowej.

Najlepsze wyniki uzyskuje się u chorych z dolegliwościami bólowymi pojawiającymi się po

pionizacji i ustępującymi w pozycji leżącej. Wszystkie te informacje na temat kwalifikacji do

zabiegu należy podkreślać za każdym razem tak, aby nie wzbudzać u wszystkich chorych

złudnych nadziei na poprawę.

 

Jakie są zalety metod przezskórnych?

Dzięki nim pacjent unika otwartej operacji, a tym samym: znieczulenia ogólnego, cięcia skóry,

odwarstwiania mięśni od kręgosłupa, usuwania elementów kręgosłupa w celu wejścia do kanału

kręgowego, ryzyka uszkodzenia worka oponowego, ryzyka powstania pooperacyjnej blizny w

kanale kręgowym oraz kilkudniowego pobytu w szpitalu. Podczas zabiegu przezskórnego

pacjent jest przytomny i wymaga jedynie znieczulenia miejscowego i krótkotrwałego uśpienia

bez konieczności intubacji.

O ile kwalifikacja do leczenia metodą nukleoplastyki jest identyczna jak w przypadku innych

metod przezskórnych, to nukleoplastyka posiada znaczną przewagę nad metodami

polegającymi na wytworzeniu wysokiej temperatury. Wysoka temperatura sondy laserowej

może uszkodzić korzeń nerwowy i zniweczyć jego skuteczne odbarczenie. Termiczne

uszkodzenia korzeni nerwowych bywają powodem dużych dolegliwości pooperacyjnych.

Unikalny system koablacji opracowany w 1995 roku i szeroko stosowany w artroskopii

(endoskopii stawów) pozwala w przypadku nukleoplastyki wywołać pożądany efekt rozbicia

tkanki przy temperaturze 40–70 st. C. Usuwana zniszczona tkanka pod postacią pary ulatnia się

przez mały kanał w sondzie. Podczas wykonywania procedury dochodzi do denaturacji

zakończeń nerwowych dysku, co ma dodatkowe działanie przeciwbólowe.

W odróżnieniu od tradycyjnych metod chirurgicznych oraz metod przezskórnych chemicznych i

mechanicznych podczas nukleoplastyki usuwany jest tylko fragment dysku, a więc zachowana

3 / 4

Nukleoplastyka – alternatywna metoda leczenia dyskopatii lędźwiowej

jest wysokość przestrzeni między trzonami kręgów oraz pierścień włóknisty utrzymujący

pozostałą część dysku w jego anatomicznym położeniu. Dzięki temu chirurg w minimalny

sposób ingeruje w anatomię i biomechanikę kręgosłupa. Do nukleoplastyki używane są

najcieńsze z możliwych igieł dzięki czemu uszkodzenie pierścienia włóknistego jest nieistotne.

Zabieg nukleoplastyki wykonuje się w ułożeniu chorego na brzuchu z maksymalnie

rozciągniętymi przestrzeniami między sąsiednimi kręgami lędźwiowymi. Zabieg trwa około pół

godziny i po ustąpieniu krótko działającego środka nasennego chory może wstać i zostać

wypisany do domu.

Przy prawidłowej kwalifikacji chorego do zabiegu pożądany korzystny efekt uzyskuje się już w

pierwszych dobach po wykonaniu procedury.

Na zakończenie podkreślić należy jeszcze raz, że o skuteczności takiego leczenia w olbrzymim

stopniu decyduje prawidłowa kwalifikacja opierająca się na wnikliwym badaniu chorego oraz

ocenie zdjęć rezonansu magnetycznego.

 

Dr n. med. Radosław Michalik

 

4 / 4