MATURA 2011

LISTA TEMATÓW NA MATURĘ USTNĄ Z JĘZYKA POLSKIEGO

II LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE W BOLESŁAWCU

LITERATURA

1. Różne odmiany współczesnego reportażu literackiego. Na wybranych przykładach zbadaj
tematy, techniki, funkcje społeczne.

2. Analizując wybrane przykłady literackie, zbadaj zjawisko funkcjonowania
sarmatyzmu we współczesnej kulturze.

3. Status poety – przedstaw problem, analizując utwory poetów z przynajmniej dwóch
epok literackich.

4. Na podstawie wybranych powieści XX wieku porównaj model powieści tradycyjnej
i awangardowej.

5. Omów postawę młodych wobec wyzwań historii na przykładzie wybranych utworów
literackich.

6. Kategoria czasu w dziele literackim. Omów różne sposoby funkcjonowania czasu
w wybranych utworach literackich.

7. Listy jako źródło wiedzy o człowieku i jego czasach. Rozwiń temat, analizując
listy wybranego twórcy.

8. Dzienniki jako źródło wiedzy o człowieku i jego czasach. Przedstaw temat, analizując
dzienniki wybranego twórcy.

9. Literatura w służbie ideologii. Omów to zjawisko na przykładzie dzieł wybranych
autorów.

10. Motywy autobiograficzne w twórczości prozaików i poetów. Omów na wybranych
przykładach dzieł literackich.

11. Problem odpowiedzialności moralnej za swoje czyny w literaturze XX wieku. Omów
na wybranych przykładach.

12. Przedstaw wpływ wybranej literatury obcej na kształtowanie się kultury polskiej, analizując
wybrane utwory literackie z przynajmniej dwóch epok.

13. Tytuł, motto, ostatnia scena jako klucze do interpretacji dzieła. Omów zagadnienie,
interpretując wybrane przykłady.

14. Obyczaje stołu i tradycje kulinarne, utrwalone w literaturze polskiej różnych epok.
Analizując wybrane dzieła, omów różne sposoby podejmowania tego tematu i jego funkcję
w danym utworze.

15. Różne rodzaje literackie, różne gatunki służą temu samemu – ukazaniu rzeczywistości.
Zobrazuj to na przykładzie dzieł wybranej epoki.

16. Dialog twórców literatury z filozofami. Przedstaw problem na wybranych przykładach
literatury dawnej i lub współczesnej.

17. Poglądy pisarzy staropolskich i współczesnych na temat powinności obywatelskich wobec
ojczyzny. Przedstaw na podstawie wybranych utworów.

18. Polemiczne nawiązania do literackiej tradycji romantyzmu. Przeanalizuj wybrane utwory

różnych epok.

19. Wpływ podróży zagranicznych na poglądy i twórczość polskich pisarzy epoki renesansu

i XX wieku. Zobrazuj te zależności na przykładzie kilku wybranych pisarzy i ich utworów.

20. Różne funkcje nawiązań do Biblii w literaturze. Rozwiń temat na postawie analizy

i interpretacji utworów z kilku epok.

21. Dzieła życia – zanalizuj wybrany utwór w kontekście epoki, biografii autora itp. ( np. „Boska

komedia”, „Faust”, Pani Bovary”, „Mistrz i Małgorzata” i inne).

22. Na wybranych przykładach utworów literackich wykaż obecność źródeł kultury europejskiej

w twórczości poetów współczesnych.

23. Zestaw i skonfrontuj wizje przyszłej Polski w twórczości romantyków i pisarzy XX wieku.

Zanalizuj wybrane utwory literackie.

24. Współcześni twórcy literatury w Bolesławcu. Zaprezentuj wybranych przez siebie artystów,

analizując źródła ich inspiracji - kierunki w sztuce oraz dzieła.

25. Powieść grozy i jej modyfikacje w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych przykładach.

26. Odwieczna walka dobra ze złem. Omów zagadnienie na wybranych przykładach powieści

fantasy.

27. Obrazy świata w powieści fantasy. Omów zagadnienie na wybranych przykładach.

28. Ironia w poezji – przedstaw efekty uzyskiwane przez poetów za pomocą ironii (na

przykładzie analizy tekstów dwóch wybranych twórców).

29. Mity i legendy jako tworzywo literatury fantasy. Omów zagadnienie, analizując teksty

wybranych twórców.

30. Groteska jako podstawowa kategoria estetyczna XX wieku. Jak ukazywane są absurdalność

i tragizm istnienia? Omów zagadnienie na podstawie wybranych dzieł.

31. Zjawy, duchy, sny w literaturze. Zbadaj ich funkcje w wybranych utworach różnych epok.

32. Obraz współczesnego człowieka w polskiej literaturze od lat osiemdziesiątych XX wieku

i najnowszej. Omów zagadnienie, analizując wybrane teksty poezji i prozy współczesnej.

33. Polscy poeci lat dziewięćdziesiątych XX wieku i najnowsi wobec tradycji literackiej.
Omów zagadnienie, analizując teksty trzech wybranych twórców ( np. Tomasza Różyckiego,
Miłosza Biedrzyckiego ).

34. Odmiany współczesnego eseju. Na wybranych przykładach zbadaj swoistość tego gatunku
(np. eseje Z. Herberta, A. Zagajewskiego, L. Kołakowskiego).

35. Mityzacja rzeczywistości – omów zagadnienie, analizując wybrane teksty literackie z różnych
epok.

36. Różne typy narracji - omów zagadnienie, analizując wybrane utwory epickie.

37. Sposób kreowania przestrzeni w dziele literackim i jego funkcja - omów zagadnienie,
analizując wybrane teksty.

38. Związki literatury z życiem – omów zagadnienie na podstawie interpretacji wybranych
utworów literackich.

ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI

1. Eksperymenty formalne w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Irytują, zmuszają

do myślenia czy nie mają sensu? Odpowiedz, analizując wybrane dzieła.

2. Społeczna rola teatru. Omów temat, analizując wybrane dramaty i spektakle.

3. Humor, żart, ironia – ich funkcja w wybranych dziedzinach sztuki. Zbadaj problem

na przykładzie wybranych dzieł literackich i z innych dziedzin sztuki.

4. Odwieczna opozycja: cywilizacja – natura. Zbadaj relacje, analizując dzieła literackie

i malarskie dwóch wybranych epok.

5. Wydarzenie historyczne jako temat literatury i innych dziedzin sztuki. Omów zagadnienie na

wybranych tekstach kultury.

6. Tradycyjna i nowatorska inscenizacja wybranego dramatu. Analiza porównawcza dwóch

przykładowych spektakli, uwzględniając ich stosunek do literackiego pierwowzoru.

7. Funkcjonowanie legendy w literaturze i malarstwie. Omów temat na wybranych przykładach.

8. Miasto lub region (Zakopane, Kraków, Warszawa.., Podhale, Mazowsze... ) jako inspiracja i

temat w literaturze i malarstwie. Przedstaw temat za pomocą wybranych przykładów.

9. Sen jako temat i jako sposób widzenia rzeczywistości. Omów zagadnienie za pomocą

wybranych przykładów z literatury i innych dziedzin sztuki.

10. Charakter epoki i jego wyraz w dwóch dziedzinach sztuki. Rozwiń temat, analizując wybrane

teksty literackie i z innych dziedzin sztuki.

11. Motyw „Stabat Mater Dolorosa” w literaturze i malarstwie. Omów funkcjonowanie motywu

w wybranych dziełach sztuki.

12. Literackie i ikonograficzne portrety świętych. Przedstaw na podstawie wybranych postaci

i dzieł.

13. Literatura i muzyka. Omów oddziaływanie na siebie tych dziedzin sztuki w epoce Młodej

Polski, analizując wybrane dzieła.

14. Pejzaże impresjonistyczne w literaturze i malarstwie. Omów temat za pomocą wybranych

przykładów.

15. Na podstawie analizy wybranych dzieł muzycznych i literackich znajdź i omów związki

miedzy muzyką współczesną i poezją awangardową.

16. W jaki sposób sztuka malarska inspirowała znanych Ci poetów? Odpowiedz, analizując

wybrane dzieła sztuki.

17. Surrealizm w literaturze i malarstwie. Przedstaw temat na podstawie analizy wybranych dzieł

sztuki.

18. Zinterpretuj wybrany mit ( starożytnych Greków, Rzymian, Celtów, Słowian i in. ). Omów

jego funkcjonowanie w literaturze i innych dziedzinach sztuki na wybranych przykładach.

19. Literatura i inne dziedziny sztuki w obronie wartości ogólnoludzkich. Rozwiń temat,

analizując wybrane dzieła trzech różnych epok literackich.

20. Przedstaw wpływy innych kultur, filozofów i pisarzy na twórczość i poglądy wybranych

pisarzy polskich XIX i XX wieku. Omów zagadnienie na przykładach dzieł literackich i z
innych dziedzin sztuki.

21. Przenośnia, aluzja, symbol jako sposoby komunikowania się twórcy z odbiorca. Analiza

wybranych różnych tekstów literackich i z innych dziedzin sztuki.

22. Wpływów cudzoziemskie na kulturę polską w różnych wiekach(np. moda, architektura itd.).

Omów na przykładach tekstów literackich i z innych dziedzin sztuki.

23. Kolor jako środek ekspresji w literaturze i malarstwie. Omów zagadnienie, analizując

wybrane dzieła literackie i malarskie.

24. Sacrum i profanum w różnych mitologiach. Przedstaw temat na podstawie interpretacji

wybranych dzieł literatury i malarstwa.

25. Kostium bohatera literackiego i jego funkcja. Omów zagadnienie na podstawie wybranych

dzieł literackich i teatralnych.

26. Tekst i muzyka dzieła muzycznego wyrazem czasów, w których powstało. Rozwiń temat na

podstawie wybranych utworów z różnych epok.

27. Przedstaw rozwój teatru na podstawie wybranych dzieł scenicznych i ich literackich

pierwowzorów z różnych epok. Porównaj oba przykłady tekstów kultury.

28. Scharakteryzuj kulturę Łemków, analizując dzieła związane z różnymi dziedzinami ich

twórczości (utwory literackie i z innych dziedzin sztuki).

29. Przedstaw ewolucję motywu Sądu Ostatecznego w różnych tekstach kultury(dziełach

literackich i z innych dziedzin sztuki). .

30. Przedstaw modyfikacje występowania toposu domu rodzinnego w znanych Ci utworach
literackich i filmowych.

31. Funkcjonowanie motywu vanitas w literaturze i innych dziedzinach sztuki różnych epok.
Analiza dzieł.

32. Funkcjonowanie utrwalonych w tradycji motywów: mędrca lub mistrza i nauczyciela – ich
ewolucja. Omów zagadnienie, analizując wybrane dzieła literatury i innych dziedzin sztuki.

33. Dzieło filmowe jako komentarz do współczesnej rzeczywistości (współczesnego świata,
sytuacji współczesnego człowieka). Omów zagadnienie na wybranym przykładzie
filmowym i literackim.

34. Powracające motywy – zanalizuj to zagadnienie na przykładzie wybranych dzieł twórców
filmowych i literackich (np. Kieślowskiego, Konwickiego).

35. Relacje między człowiekiem a światem rzeczy. Omów zagadnienie na wybranych
przykładach literackich lub literackich i malarskich (np. na podstawie twórczości W.
Szymborskiej, O. Tokarczuk).

30. Przedstaw wybrane realizacje motywu pojedynku w literaturze i innych dziedzinach sztuki.

37. Filmowa adaptacja dzieła literackiego jako przykład interpretacji tekstu pierwowzoru (np.
„Lawa” Konwickiego).

38. Różne ujęcia anioła w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Omów zagadnienie na
wybranych przykładach dzieł.

39. Relacje człowieka z Bogiem - omów zagadnienie na wybranych przykładach literackich i
malarskich. Uwzględnij dzieła średniowiecza i renesansu.

40. Dzieło plastyczne jako inspiracja dla poety- omów zagadnienie, analizując wiersze jednego
twórcy ( np. St. Grochowiaka, W. Szymborskiej ).

41. Everyman – w literaturze, filmie i malarstwie. Analiza sposobu kreacji wybranych
bohaterów.

42. Motyw drogi i jego funkcja w literaturze i filmie - omów zagadnienie na wybranych
przykładach.

JĘZYK

1. Składnia sloganów reklamowych. Omów schematy ( struktury ) składniowe i ich funkcję

na podstawie analizy konkretnego materiału językowego.

2. Slang uczniowski dawniej i dziś. Zanalizuj celowo zgromadzony materiał językowy (w tym

przykłady literackie).

3. Zbadaj funkcjonowanie wybranych związków frazeologicznych w literaturze.

4. Omów wpływ warunków historycznych na rozprzestrzenianie się zapożyczeń językowych

w polszczyźnie na podstawie analizy konkretnego materiału językowego.

5. Językowe źródła komizmu. Omów mechanizmy językowe służące tworzeniu komizmu,

analizując wybrane przykłady literackie.

6. Porównaj język i styl współczesnych felietonistów na przykładzie wybranych tekstów.

7. Zbadaj i scharakteryzuj język czasopism młodzieżowych, analizując wybrane przykłady.

8. Jaki obraz świata kreują reklamy za pomocą różnych środków językowych? Odpowiedź

sformułuj na podstawie analizy konkretnego materiału językowego.

9. O sztuce przemawiania na przykładzie wybranych tekstów literackich i politycznych.

10. Język jako źródło niezgody i braku porozumienia. Przedstaw problem za pomocą wybranych

przykładów z literatury i życia.

11. Wykaż, że w wybranej przez Ciebie epoce lub w twórczości wybranego pisarza istnieją tzw.

słowa – klucze. Zbadaj sposób ich funkcjonowania na podstawie analizy i interpretacji
przykładowych utworów literackich.

12. Analizy języka prezenterów programów dla młodzieży na podstawie zgromadzonego

materiału (np. nagrań, stenogramów itp.).

13. Ewolucyjny charakter retoryki. Analizując przykładowe teksty literackie, porównaj

funkcjonowanie w nich wybranych środków perswazyjnych.

14. Omów mechanizmy słowotwórcze obecne w polszczyźnie wybranej epoki dawnej i

dzisiejszej na podstawie analizy konkretnego materiału językowego.

15. Sztuka epistolografii - scharakteryzuj język listów wybranej postaci autentycznej: artysty,

króla, polityka i in.

16. Zawiłości języka urzędowego – zanalizuj kilka pism urzędowych i omów ich cechy

językowe. Oceń precyzję wypowiedzi i komunikatywność języka tych pism.

17. Poetykę nagłówków prasowych wybranych czasopism. Omów, analizując celowo

zgromadzony materiał językowy.

18. Językowe i stylistyczne wykładniki impresjonizmu w tekstach młodopolskich. Omów

zagadnienie, analizując przykłady z wybranych tekstów.

19. Na przykładach prozy i poezji porównaj środki językowe stosowane w opisach przyrody

i omów cele wprowadzenia tych opisów do literatury.

20. Frazeologia biblijna i mitologiczna wczoraj i dziś. Omów temat, analizując wybrane związki

frazeologiczne i konkretne sposoby ich zastosowania w literaturze i życiu codziennym.

21. Omów struktury językowe wypowiedzi wybranych postaci literackich ze szczególnym

uwzględnieniem ich przynależności środowiskowej i charakteru.