LISTA TEMATÓW DO CZĘŚCI USTNEJ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2010/2011
LITERATURA
Literackie reinterpretacje mitów antycznych. Scharakteryzuj na wybranych przykładach sposoby i cele tego literackiego zjawiska.
Historia jako temat i jako pretekst w polskiej epice XIX i XX wieku. Omów zagadnienie na wybranych przykładach.
Polemiki, spory prowokacje - starcia pokoleń literackich. Omów na przykładach wybranych utworów.
Różne obrazy przyrody w literaturze. Przedstaw sposoby ich kreowania i funkcje w wybranych utworach.
Satyryczny obraz społeczeństwa polskiego w wybranych utworach literackich.
Obrzędy i obyczaje ludowe w literaturze - omów sposoby ich kreowania i funkcje w wybranych utworach.
Metamorfoza bohatera i jej sens w literaturze. Omów na przykładach wybranych utworów.
Idealiści i marzyciele w literaturze polskiej. Scharakteryzuj sposoby kreowania takich bohaterów w utworach różnych epok.
Różne kreacje narratora i ukształtowania narracji w epice. Przedstaw zagadnienie na podstawie wybranych utworów literackich.
Powstania narodowe i konspiracje jako temat literatury polskiej. Rozwiń zagadnienie odwołując się do wybranych przykładów.
Walka dobra ze złem jako temat literatury XX w. Rozwiń zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów.
Małe formy literatury dawnej: epigramat, fraszka, bajka. Na wybranych przykładach przedstaw związki gatunku z uniwersalnym charakterem prezentowanych treści.
Młodzi bohaterowie dzieł romantycznych i pozytywistycznych, ich próba odnalezienia sensu życia w Twojej ocenie.
Na przykładzie wybranych utworów średniowiecza, renesansu i baroku przedstaw, jak literatura tych epok odnosiła się do wartości doczesnych i spraw eschatologicznych w życiu człowieka.
Folklor jako inspiracja pisarzy w różnych epokach. Omów zjawisko na wybranych przykładach.
Tradycja literacka kontynuowana i odrzucana w literaturze dwudziestolecia międzywojennego. Omów na wybranych przykładach.
Chłopski los w twórczości pisarzy pozytywistycznych. Omów na wybranych przykładach.
Od ,,Dziadów” do ,,Innego Świata”, - męczennicy ustrojów totalitaryzmu i ich postawy. Zaprezentuj i oceń w świetle wybranych utworów.
Obrazy wsi i życia jej mieszkańców. Przedstaw w oparciu o wybrane utwory literackie.
Na wybranych przykładach przedstaw ujęcie tematu władzy politycznej.
Zaprezentuj konwencję groteski w literaturze wykorzystując przykłady różnych rodzajów literackich.
Zaprezentuj i oceń różne modele rodziny w znanych Ci utworach literackich.
W jaki sposób odwieczne pragnienie dobra, prawdy i piękna znalazły odzwierciedlenie w literaturze. Odwołaj się do dwóch epok literackich.
Starożytny rodowód humanizmu i jego realistyczna realizacja w poezji różnych epok. Przedstaw problem na podstawie wybranych utworów poetyckich.
Na podstawie wybranych utworów literackich przedstaw rolę i funkcjonowanie polskich mitów narodowych.
Zaprezentuj nurt parenetyczny literatury średniowiecza i innej wybranej przez Ciebie epoki w oparciu o znane Ci utwory.
Funkcja tańca w literaturze różnych epok. Podaj przykłady z wybranych tekstów literackich.
Omów na wybranych przykładach rolę wizji, snu, proroctwa w literaturze.
Rola śmiechu w literaturze od renesansu do współczesności. Rozważ problem na kilku wybranych przykładach.
Wojna - czas upadku i wielkości człowieka. Zilustruj tezę przykładami z poezji i prozy współczesnej.
Inspirująca rola mitów w kulturze. Przedstaw na podstawie dzieł z różnych dziedzin sztuki.
Bohater pozytywny w świetle wybranych utworów. Dokonaj własnej interpretacji zagadnienia.
Obowiązki człowieka wobec ojczyzny i społeczeństwa, a prawo do radości życia - sprzeczność czy harmonia. Rozwiń problem w oparciu o wybrane utwory literackie.
Komizm, humor i groteska w literaturze polskiej. Omów funkcje i sposób przedstawienia rzeczywistości na wybranych przykładach.
Człowiek zbuntowany jako bohater literacki od czasów starożytnych do współczesności. Przedstaw na przykładzie wybranych utworów.
Na podstawie wybranych utworów literackich różnych epok uzasadnij, że drugi bliski człowiek pozwala często odnaleźć sens i drogę życia.
Fotografowanie rzeczywistości a kreowanie nowych światów. Który rodzaj literatury najbardziej Ci odpowiada? Uzasadnij swój wybór na wybranych przykładach.
Demaskowanie form konwenansów i pozorów. Przedstaw na przykładzie wybranych utworów literatury
XX wieku.
Odwołując się do wybranych przykładów, przedstaw sposoby ujęcia motywu miłości
w literaturze.
Dziecko i jego niełatwe dorastanie w świecie dorosłych. Omów zagadnienie na przykładzie wybranych utworów literatury XIX i XX wieku.
Motyw ars moriendi w literaturze. Omów na przykładzie wybranych dzieł literackich.
Polacy w satyrze i karykaturze literackiej. Przedstaw sposoby kreowania portretów i ich funkcje na podstawie wybranych utworów literackich.
Ból, rozpacz, cierpienie jako uczucia nierozerwalnie związane z życiem człowieka. Przedstaw wybranych bohaterów literackich, których życie ilustruje powyższą tezę.
Biografia jako klucz do odczytania twórczości pisarza. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów.
Przedstaw i skomentuj konflikty rodzinne w poznanych dramatach.
Tragizm człowieka uwikłanego w swój czas historyczny. Przedstaw problem na przykładzie wybranych dzieł literackich.
Wizja człowieka i świata w twórczości pisarzy renesansu i romantyzmu. Omów i porównaj na przykładzie wybranych utworów.
Przedstaw różne ujęcia problematyki Holocaustu w literaturze polskiej, odwołując się do wybranych utworów.
Na wybranych przykładach tekstów XX wieku rozważ, jak młodość determinuje życie bohatera literackiego.
Człowiek wobec Boga, świata i własnej egzystencji. Przedstaw problem, odwołując się do wybranych dzieł literackich z dwóch dowolnych epok.
Tytuł i motto utworu jako klucze do interpretacji dzieła. Wyjaśnij zagadnienie na wybranych przykładach.
Kiedy Bóg staje się adresatem, czyli literackie rozmowy z Bogiem. Omów temat na podstawie wybranych utworów literackich.
Omów funkcjonowanie motywu szaleństwa w wybranych przez Ciebie utworach literackich.
Analizując wybrane utwory różnych epok, przedstaw i porównaj zawarte w nich koncepcje poety i poezji.
Motyw rycerza i rycerskiej walki w wybranych tekstach z różnych epok.Zaprezentuj temat, analizując wybrane utwory literackie.
Etos inteligenta i jego demaskacja. Przedstaw problem na wybranych przykładach.
Na podstawie analizy utworów literackich, wykaż, że Biblia jest źródłem wielu motywów literackich.
Dziennik i pamiętnik jako wyraz subiektywnego widzenia świata. Przedstaw sposóób funkcjonowania gatunków na podstawie analizy wybranych utworów.
Kamienny? Zadżumiony? Inny? Świat ukazany w literaturze XX wieku. Omów temat na wybranych przykładach.
Omów problem winy, niewinności i odkupienia na podstawie wybranych utworów literackich.
Dworek szlachecki jako przestrzeń życia człowieka. Omów temat, analizując wybrane teksty literackie.
Dramaty małżeńskie w literaturze. Omów problem na wybranych utworach literackich.
Motyw rozstania i jego znaczenie w wybranych utworach literackich.
ZWIAZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI
Język filmu i język literatury. Porównaj dzieło literackie i jego różne filmowe adaptacje.
Obraz świata w tekstach piosenek młodzieżowych. Oceń środki artystyczne i językowe wykorzystywane przez twórców.
Stanisław Wyspiański jako literat, malarz i reformator teatru. Przedstaw sylwetkę artysty w oparciu o jego dorobek.
Krajobraz tatrzański jako inspiracja dla twórców literatury i sztuki. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów.
Na przykładzie epoki lub wybranego twórcy omów wpływ kultury artystycznej na sztukę późniejszych epok.
Wojna czas upadku i wielkości człowieka. Zilustruj tezę przykładami z poezji, filmu i prozy współczesnej.
Szukamy pozostałości kultury ludowej w naszych zachowaniach i dziełach literackich. Zgromadź materiał i dokonaj próby jego interpretacji.
Na wybranych przykładach przedstaw alegoryzm jako prąd artystyczny w literaturze i sztuce.
Na wybranych przykładach przedstaw symbol jako środek wyrazu w poezji i malarstwie.
Wskaż kilka przykładów inspirujących funkcje mitu w różnych dziedzinach twórczości artystycznej.
Literatura i malarstwo w Młodej Polsce. Zaprezentuj wzajemne wpływy na reprezentatywnych przykładach.
Przedstaw funkcjonowanie motywu maryjnego w literaturze i sztuce.
Na wybranych przykładach zaprezentuj plastyczne i literackie przedstawienie motywu Arkadii.
Odwołując się do wybranych przykładów literackich i filmowych, przedstaw funkcjonowanie motywu dziecka.
Na wybranych przykładach przedstaw literackie i plastyczne kreacje Boga.
Omów funkcjonowanie motywu tańca w sztuce i literaturze.
Techniki malarskie (impresjonizm, symbolizm), jako środki wyrazu w literaturze i sztuce.
Zaprezentuj funkcjonowanie postaci mitologicznych w wybranych dziełach literatury i sztuki.
Przedstaw postacie twórców, którzy realizowali się w co najmniej dwóch różnych dziedzinach sztuki.
Powstanie styczniowe w literaturze, malarstwie i filmie. Dokonaj analizy porównawczej wybranych przykładów.
Bohater literacki a jego filmowe kreacje. Przedstaw zagadnienie na wybranych przykładach.
Artystyczne inspiracje historii w literaturze i malarstwie. Dokonaj analizy porównawczej dzieł.
Różne oblicza rewolucji w literaturze i innych sztukach (malarstwie, filmie). Dokonaj analizy porównawczej dzieł.
Różnorodne ujęcie motywu apokalipsy w literaturze i sztuce. Przedstaw na wybranych przykładach.
Sceny batalistyczne w literaturze i sztuce. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów.
Młodzi gniewni w literaturze i filmie. Przedstaw sylwetki bohaterów na podstwie analizy wybranych przykładów.
Przedstaw na podstawie literatury i filmu zachowania człowieka w sytuacjach ekstremalnych.
JĘZYK
Scharakteryzuj język wybranych bohaterów literackich. Uwzględnij cechy ujawniające ich przynależność środowiskową i charakter.
Specyfika języka bohaterów literatury science - fiction. Omów na przykładach wybranych utworów.
Język Twoich rówieśników - scharakteryzuj na podstawie analizy zgromadzonego materiału językowego.
Specyfika językowa poczty elektronicznej i rozmów na żywo przez Internet. Omów na zebranym materiale.
Omów zjawisko i funkcje archaizacji języka wybranych powieści historycznych na podstawie analizy przykładów.
O sztuce pisania listów. Na wybranych przykładach omów zagadnienie epistolografii.
Zastosowanie środków językowych w tekstach piosenek. Dokonaj analizy języka, odwołując się do tekstów piosenek wybranych zespołów muzycznych.
Na zgromadzonym materiale omów pochodzenie wybranych nazw miejscowych twojego regionu.
Neologizmy w poezji. Przedstaw ich budowę słowotwórczą i funkcje wybranych utworach literackich na podstawie analizy wybranych przykładów.
Zapożyczenia językowe. Omów problem i oceń zasadność najnowszych zapożyczeń w języku polskim.
Scharakteryzuj różne typy stylizacji językowej i ich funkcje na przykładzie literatury współczesnej.
Oceń poprawność językową wybranych tekstów prasowych. Scharakteryzuj kryteria, którymi się posłużyłeś.
Dokonując analizy języka reklam, wyjaśnij jaki obraz świata one kreują.
Na wybranych przykładach tekstów propagowanych omów zjawisko nowomowy.
Komizm sławny i sposoby jego realizacji w wybranych utworach różnych autorów i epok. Rozwiń temat, analizując przykłady.
Styl makaroniczny w piśmiennictwie. Na wybranych przykładach omów jego uwarunkowania kulturowe.
Dokonując analizy zgromadzonego materiału, scharakteryzuj język sprawozdań sportowych.
Omów funkcjonowanie we współczesnej polszczyźnie związków frazeologicznych wywodzących się z Biblii.
Omów funkcję stylizacji językowej w wybranych powieściach np. Sienkiewicza, Reymonta.
Nowe słowa w języku polskim. Rozważ potrzebę ich obecności na samodzielnie zebranym materiale.
4
6