Dom

5

2003

budujemy

30

Malowanie metalu

W

ymagaj¹ce malowania ele-
menty metalowe wewn¹trz

budynku to: rury i grzejniki

✑

, lo-

dówki, wanny, umywalki, balu-
strady schodów, drobne przed-
mioty domowego u¿ytku

✒

. Na

zewn¹trz budynku najczêœciej ma-
lujemy ogrodzenia (siatka), bramy
i furtki, balustrady balkonów i ta-
rasów, elementy ma³ej architektu-
ry ogrodowej (³awki, sto³y), ryn-
ny, parapety, metalowe pokrycia
dachowe.

Wybór farby

Do malowania elementów me-

talowych stosuje siê najczêœciej
farby rozpuszczalnikowe (olejne
i olejno–¿ywiczne, poliuretanowe,
epoksydowe, chlorokauczukowe),
a z farb wodorozcieñczalnych –
farby emulsyjne (akrylowe). Do
uzyskiwania efektów dekoracyj-
nych na powierzchni metalu mo¿-
na stosowaæ nawierzchniowe la-
kiery nitrocelulozowe.

Farby dostêpne na rynku prze-

znaczone s¹ do malowania: stali,
¿eliwa, powierzchni ocynkowa-
nych, aluminium i metali koloro-
wych. Informacjê o tym, czy farba
nadaje siê na okreœlone pod³o¿e,
mo¿na znaleŸæ na opakowaniu.

Ze wzglêdu na sposób zastoso-

wania farby mo¿na podzieliæ na:
podk³adowe (przeciwrdzewne),
nawierzchniowe oraz uniwersal-
ne – ³¹cz¹ce obie te funkcje. Spe-
cjalistyczne, mog¹ byæ wykorzy-
stane do malowania powierzchni
pokrytych rdz¹, zawieraj¹ bowiem
sk³adniki (np. fosfat cynku) ha-
muj¹ce rozwój korozji. Farby
przeznaczone do malowania me-
talowych pokryæ dachowych maj¹
czêsto w swoim sk³adzie œrodki
antypoœlizgowe, u³atwiaj¹ce poru-
szanie siê po dachu.

Pod³o¿a metalowe maj¹ du¿¹

rozszerzalnoœæ termiczn¹ i s¹ po-
datne na korozjê. Dlatego farby do
malowania powierzchni metalo-
wych (szczególnie nara¿onych na
dzia³anie wysokiej temperatury)
powinny byæ elastyczne (rozsze-
rzaæ siê oraz kurczyæ bez pêkania i
odpryskiwania) a tak¿e chroniæ
pod³o¿e przed rdz¹. Do malowania
grzejników (stalowych i ¿eliw-

nych) oraz rur grzewczych stosuje
siê specjalne farby i lakiery ela-
styczne, odporne na temperaturê
do 180°C i ¿ó³kniêcie. Farby stoso-
wane na zewn¹trz zawieraj¹ dodat-
ki uodporniaj¹ce pow³okê na
wp³yw czynników atmosferycz-
nych i agresywnych zwi¹zków che-
micznych (np. kwaœne deszcze).

Uwaga. Spo¿ycie farb roz-

puszczalnikowych i wdychanie
ich oparów (szczególnie podczas
malowania natryskowego) jest
niebezpieczne dla zdrowia. Przed
wp³ywem materia³ów tego typu
nale¿y chroniæ szczególnie dzieci.
Podczas malowania zalecane jest
stosowanie odpowiedniego ubra-
nia ochronnego oraz rêkawic.
Wskazane jest za³o¿enie masecz-
ki na nos i usta (szczególnie przy
niezbyt sprawnej wentylacji).

W przypadku zabrudzenia skóry,
miejsca te nale¿y umyæ wod¹
z myd³em lub specjaln¹ past¹.
Utwardzacz farb poliuretano-
wych dwusk³adnikowych w bez-
poœrednim kontakcie ze skór¹
mo¿e powodowaæ jej uczulenie.

Litr farby nak³adanej jedno-

krotnie wystarcza na pomalowa-
nie powierzchni od 5 do 12 m

2

.

Pow³oka schnie od trzydziestu mi-
nut do dwunastu godzin. Powtór-
ne malowanie jest mo¿liwe po
6–16 godzinach.

Farby do metalu dostêpne s¹

w podstawowych kolorach: bia-
³ym, czarnym, szarym (czasami
srebrnym). Mo¿emy tak¿e wybraæ
stopieñ po³ysku farby: mat, pó³-
mat, pó³po³ysk lub wysoki po³ysk.
Do malowania u¿ywa siê te¿ lakie-
rów i emalii ogólnego stosowania,

Malowanie

Malowanie

drewna i metalu

✑

Grzejniki w ³a-

zience pomalowa-

ne emali¹ ftalow¹

(Polifarb –

Wroc³aw)

W pierwszej czêœci raportu przedstawiliœmy przegl¹d farb, lakierów i in-
nych materia³ów przydatnych przy malowaniu oraz omówiliœmy zasady ma-
lowania œcian i sufitów. W drugiej czêœci zajmiemy siê malowaniem ele-
mentów z drewna i metalu wewn¹trz i na zewn¹trz budynku.

Opracowanie: Iwona Król

Fot: TBD SA, Beckers

Raport 9

Farby i lakiery. Malowanie drewna i metalu

2003

5

Dom

budujemy

31

wybór kolorów jest wówczas
znacznie wiêkszy. Grzejniki i rury
w pokojach maluje siê najczêœciej
na bia³o, ale mo¿liwe s¹ tak¿e inne
rozwi¹zania kolorystyczne

✑

.

Przygotowanie pod³o¿a

Przed przyst¹pieniem do malo-

wania pod³ogi i inne powierzchnie
nara¿one na przypadkowe zachla-
panie farb¹ przykrywamy foli¹
malarsk¹, kartonem lub gazetami.
Powierzchnie przeznaczone do
malowania nale¿y dok³adnie od-
kurzyæ, oczyœciæ z brudu (szczot-
k¹ drucian¹, papierem œciernym,
przez piaskowanie) i rdzy, odt³u-
œciæ (benzyn¹ lakiernicz¹ lub wo-
d¹ z dodatkiem roztworu amonia-
ku). Usuwamy tak¿e ³uszcz¹ce siê
i s³abo przylegaj¹ce do pod³o¿a
pow³oki starej farby. Je¿eli pod³o-
¿e by³o uprzednio malowane kilka
razy, najlepiej jest ca³kowicie usu-
n¹æ star¹ farbê. Je¿eli rdza nie da-
je siê ca³kowicie usun¹æ, stosuje-
my jedn¹ z dostêpnych na rynku
farb zawieraj¹cych œrodki neutra-
lizuj¹ce jej dzia³anie. Powierzch-
nie metali nie¿elaznych s¹ najczê-
œciej bardzo g³adkie i trudno jest
na nich uzyskaæ dobr¹ przyczep-
noϾ farby, dlatego przed pomalo-
waniem trzeba je zmatowiæ (np.
przez szlifowanie drobnoziarni-
stym papierem œciernym). Na-
stêpnie gruntujemy powierzchniê

odpowiedni¹ farb¹ podk³adow¹
(antykorozyjn¹) lub rozcieñczon¹
farb¹ nawierzchniow¹ (chyba ¿e
stosuje siê specjaln¹ farbê na-
wierzchniow¹ przeznaczon¹ do
bezpoœredniego malowania suro-
wego metalu). Metale nie¿elazne
malujemy stosuj¹c farby do stali
lub specjalne farby do powierzch-
ni nie¿elaznych (ocynkowanych,
aluminiowych itp.).

Malowanie

Pow³okê najwygodniej jest na-

nosiæ przy temperaturze otoczenia
15–20°C (jednak nie ni¿szej ni¿
10°C). Farby gotowe do u¿ytku
trzeba ka¿dorazowo dok³adnie
wymieszaæ. W przypadku farb
dwusk³adnikowych, w odpowied-
nich proporcjach nale¿y wymie-
szaæ barwnik i utwardzacz.

Do malowania mniejszych ele-

mentów metalowych (rury, grzejni-
ki) u¿ywamy pêdzla p³askiego lub
okr¹g³ego, wiêksze powierzchnie
malujemy wa³kiem lub natryskiem.
Najczêœciej stosuje siê 1–2 warstwy

farby (emalii). Przy malowaniu far-
b¹ rozpuszczalnikow¹, przed po³o-
¿eniem kolejnej warstwy farby, po-
krywan¹ powierzchniê szlifujemy
papierem œciernym (nr 300–600).

Po zakoñczeniu malowania na-

le¿y niezw³ocznie umyæ stosowane
przy tym narzêdzia. Jest to szcze-
gólnie istotne, jeœli u¿ywany by³
pistolet natryskowy. Do usuniêcia
resztek farby stosujemy odpo-
wiedni rozpuszczalnik.

Malowanie i lakierowanie pod³óg
drewnianych

N

a rynku dostêpne s¹ nowoczesne pod³ogi drew-
niane, z fabrycznie utwardzon¹ i polakierowan¹

powierzchni¹. Po ich u³o¿eniu nie s¹ konieczne ¿ad-
ne, dodatkowe zabiegi. Inne typy pod³óg wymagaj¹
odpowiedniego wykoñczenia. Tradycyjnym sposo-
bem zabezpieczenia powierzchni drewnianych jest
woskowanie, nowoczesnym i stosowanym obecnie
powszechnie – lakierowanie. Twarda pow³oka
ochronna zapewnia wysok¹ trwa³oœæ pod³óg i u³atwia
utrzymanie ich w czystoœci.

Wybór lakieru

Przy wyborze lakieru musimy wzi¹æ pod uwagê

szereg czynników decyduj¹cych o trwa³oœci pow³oki.
Nale¿¹ do nich: dostateczna twardoœæ, odpornoœæ na
œcieranie, dzia³anie promieniowania ultrafioletowego
(promienie s³oneczne) i wody. Jednoczesne spe³nie-
nie wszystkich tych warunków jest czêsto trudne.
Lakiery bardzo twarde i odporne na œcieranie (np.
stosowane dawniej lakiery chemoutwardzalne) s¹
szkodliwe dla zdrowia. Z kolei lakiery wodne



s¹

mniej twarde i charakteryzuj¹ siê ni¿sz¹ trwa³oœci¹.
Lakiery powierzchniowe wystêpuj¹ w wersji mato-
wej, pó³matowej oraz z po³yskiem. Lakier mo¿na
równie¿ zabarwiæ na dowolny kolor, stosuj¹c niewiel-
k¹ iloœæ (3–5%) odpowiedniego pigmentu – najlepiej
tego samego producenta. Umo¿liwia to uzyskanie in-
teresuj¹cych efektów kolorystycznych.

Je¿eli lakierujemy star¹ posadzkê, wa¿ny jest ro-

dzaj uprzednio po³o¿onego lakieru. Na lakier wodny
mo¿emy po³o¿yæ tylko lakier wodny. Natomiast pod-
³ogê powleczon¹ lakierem rozpuszczalnikowym mo-
¿emy pokryæ zarówno lakierem rozpuszczalniko-
wym, jak i wodnym.

Istotne jest przeznaczenie pomieszczenia. Sypial-

nie i pokoje dziecinne wymagaj¹ mniejszej twardoœci
posadzki; w tym przypadku mo¿emy zdecydowaæ siê
na zdrowszy lakier wodny. W salonie lub przedpoko-
ju pod³oga jest nara¿ona na ci¹g³e œcieranie, dlatego
lepsza tu bêdzie twarda pow³oka ochronna, np. lakier
rozpuszczalnikowy poliuretanowy lub lakier wodny
poliuretanowo–akrylowy.

Szlifowanie

Lakierowanie lub woskowanie wymaga uprzednie-

go przygotowania powierzchni pod³ogi. Wszelkie nie-
równoœci oraz stare pow³oki usuwa siê w procesie
szlifowania – najczêœciej szlifierk¹ mechaniczn¹
(mo¿na j¹ wypo¿yczyæ). Jej u¿ycie wymaga pewnej
wprawy, dlatego przy braku doœwiadczenia bezpiecz-
niej powierzyæ tê pracê fachowcowi.

Szlifowanie nie jest tym samym co cyklinowanie.

Cyklinowanie jest rodzajem heblowania; wykonuje
siê je tylko w przypadku bardzo nierównego par-
kietu. W trakcie szlifowania zdziera siê o wiele
cieñsz¹ warstwê drewna.

Do szlifowania pod³ogi w naro¿ach mo¿na u¿yæ

szlifierki krawêdziowej lub szlifierki rêcznej. Kieru-

✒

Lampa metalowa pomalowana farb¹

alkidow¹ (

TBD SA, Beckers)



Pod³ogê w sypialni lub pokoju dzie-

cinnym mo¿emy polakierowaæ lakierem

wodnym (Bona)

Dom

5

2003

budujemy

32

nek szlifowania zale¿y od rodzaju pod³ogi i sposobu
jej u³o¿enia oraz od tego, czy jest to szlifowanie po-
œrednie czy ostateczne.

Do szlifowania u¿ywa siê papieru œciernego o ró¿-

nej ziarnistoœci. Obróbka wstêpna (zgrubna) wyma-
ga papieru gruboziarnistego (24–40), poœrednia –
œrednioziarnistego (50–80), ostateczna, wykañczaj¹-
ca – drobnoziarnistego (100–150).

Do szlifowania mo¿emy przyst¹piæ po ca³kowitym

przyklejeniu pod³ogi, wtedy gdy mocuj¹cy j¹ klej
osi¹gnie odpowiedni¹ wytrzyma³oœæ. Pod³ogê trzeba
starannie odkurzyæ, poniewa¿ drobne ziarenka, na
przyk³ad piasku, mog¹ wbiæ siê w papier œcierny szli-
fierki i spowodowaæ powstanie rys na drewnie. Szpa-
chlówkê do wype³nienia wiêkszych ubytków nak³ada
siê po szlifowaniu zgrubnym a przed poœrednim.

Przygotowanie pod³o¿a do lakie-
rowania

Pod³oga powinna byæ sucha oraz

wolna od wszelkiego rodzaju zanie-
czyszczeñ, takich jak py³, t³uszcz,
wosk. Je¿eli by³a uprzednio wo-
skowana lub pastowana, przed la-
kierowaniem nale¿y j¹ zeszlifowaæ
do surowego drewna i usun¹æ ze
szpar resztki, które uniemo¿liaj¹
uzyskanie w³aœciwej przyczepnoœci
lakieru. Star¹ warstwê lakieru
trzeba zmatowiæ drobnoziarnistym
papierem œciernym (150–300).
Pozwoli to na zapewnienie odpo-
wiedniej przyczepnoœci nowej po-
w³oki. Przed po³o¿eniem lakieru
stosuje siê czêsto gruntowanie
pod³o¿a. Proces ten ma zapobiec
ciemnieniu drewna wskutek reak-
cji z lakierem (na zmiany barwy
szczególnie podatne jest drewno dêbowe i bukowe).
Jako podk³ad pod lakier rozpuszczalnikowy produ-
cenci zalecaj¹ zwykle lakier nitrocelulozowy (np. Ka-
pon) lub nawierzchniowy rozcieñczony benzyn¹.
Równie¿ przed po³o¿eniem lakieru wodnego zalecane
jest zastosowanie tworz¹cego szczeln¹ warstwê lakie-
ru podk³adowego. Sk³ad chemiczny podk³adów jest
tak dobrany, ¿e nie wchodz¹ one w reakcjê chemicz-
n¹ z substancjami znajduj¹cymi siê w drewnie.

Raport 9

Malowanie drewna i metalu

Lakierowanie

W pomieszczeniu, w którym

prowadzone bêd¹ prace, trzeba za-
pewniæ dobr¹ wentylacjê. Upew-
nijmy siê, ¿e w powietrzu nie uno-
si siê kurz i py³, gdy¿ mo¿e to po-
wodowaæ matowienie pow³oki.
Opakowanie z lakierem otwiera-
my bezpoœrednio przed malowa-
niem i zawartoœæ dok³adnie mie-
szamy mieszade³kiem drewnia-
nym lub mechanicznym (pod³¹-
czonym do wiertarki). Jest to
szczególnie istotne w przypadku
lakierów pó³matowych. Z³e wy-
mieszanie mo¿e spowodowaæ wy-
st¹pienie wad pow³oki lakierni-
czej: ró¿nice w kolorze, nierówno-
mierny po³ysk, s³ab¹ przyczepnoœæ
do pod³o¿a itp. Czasami (np. przy
lakierowaniu natryskiem) po-
trzebne jest rozcieñczenie lakieru.
Nale¿y zawsze stosowaæ rozcieñ-
czalniki zalecane przez producen-
ta. Je¿eli w lakierze znajduj¹ siê
zanieczyszczenia, trzeba je odse-
parowaæ. Filtrowanie stosuje siê
te¿ przed nak³adaniem lakieru
metod¹ natrysku. W warunkach
domowych do oddzielenia zanie-

czyszczeñ najwygodniej jest wyko-
rzystaæ poñczochê lub gazê. Je¿eli
stosujemy lakier dwusk³adnikowy,
oba sk³adniki nale¿y zmieszaæ
w podanych przez producenta
proporcjach.

Na jakoœæ gotowych pow³ok

istotny wp³yw maj¹ temperatura
i wilgotnoϾ powietrza podczas

prowadzenia prac malarskich.
Czynniki te wp³ywaj¹ na szybkoœæ
wysychania. Optymalna tempera-
tura wynosi od +10°C do +25°C,
jednak nie mo¿e byæ ni¿sza od
+5°C. Wilgotnoœæ wzglêdna po-
wietrza nie powinna przekraczaæ
80%. Przy wiêkszej warstwa lakie-
ru d³ugo schnie; dodatkowo na la-
kierowanej powierzchni mo¿e
utworzyæ siê warstwa zaabsorbo-
wanej wody. Zbyt wysoka wilgot-
noœæ jest szczególnie niekorzystna
dla lakierów rozpuszczalnikowych.

Pow³oki nanosimy wa³kiem,

szczotk¹ malarsk¹ lub pêdzlem.
Niektóre rodzaje lakierów mo¿na
nak³adaæ stosuj¹c natrysk pneu-
matyczny. Najbardziej rozpo-
wszechnionym sposobem nak³a-
dania lakierów jest malowanie
pêdzlem. Wad¹ tej metody jest
s³aba wydajnoœæ oraz powstawanie
œladów po pêdzlu (widocznych
szczególnie na powierzchni lakieru
wodorozcieñczalnego). Do wyro-
bów rozpuszczalnikowych najbar-
dziej nadaj¹ siê pêdzle z w³osia na-
turalnego (œwiñskiego), do wyro-
bów wodorozcieñczalnych – pêdz-
le z w³ókien syntetycznych, najle-
piej o miêkkim w³osiu i rozszcze-
pionych na czworo koñcówkach.
Wa³ki malarskie, choæ mniej po-
pularne od pêdzli, s¹ bardziej wy-
dajne, maluje siê nimi ³atwiej
i szybciej. Do malowania lakiera-
mi nadaj¹ siê wa³ki mohairowe,
welurowe lub g¹bkowe. Poniewa¿
wszystkie nowe wa³ki gubi¹ w³ók-
na, przed pierwszym u¿yciem
trzeba je dok³adnie umyæ.

Lakier rozprowadza siê równy-

mi warstwami o gruboœci zale¿nej
od zalecanego (podanego przez
producenta) zu¿ycia. Zachowanie
odpowiedniej gruboœci warstwy
jest szczególnie wa¿ne w przypad-
ku lakierów wodnych, które wsi¹-
kaj¹ szybko w pod³o¿e. Przy zbyt
cienkiej warstwie skraca siê czas
schniêcia powierzchniowego, co
mo¿e byæ przyczyn¹ pêkania po-
w³oki. Najlepiej jest podczas la-
kierowania przez ca³y czas kontro-
lowaæ przybli¿one zu¿ycie lakieru.
Mo¿na to robiæ „na oko“, rozlewa-
j¹c lakier jednorazowo na doœæ du-
¿ej powierzchni lub obliczaj¹c do-
k³adnie wielkoœæ powierzchni
i odmierzaj¹c potrzebn¹ iloœæ la-

✔

Stary sto³ek

pomalowany farb¹

akrylow¹ wygl¹da

jak nowy (

TBD SA,

Beckers

)

✕

Meble w mie-

szkaniu mo¿emy

pomalowaæ na ró¿-

ne kolory (

TBD SA,

Beckers

)

kieru. Drewno malujemy zawsze
wzd³u¿ us³ojenia. Nale¿y zwracaæ
uwagê, ¿eby py³ i kurz z powietrza
nie osiada³y na wilgotnej warstwie
lakieru.

Liczba warstw zale¿y od rodza-

ju lakieru oraz przewidywanej in-
tensywnoœci u¿ytkowania pod³ogi.
Najczêœciej wystarczaj¹ trzy war-
stwy. SzybkoϾ wysychania kolej-
nych pow³ok zale¿y od temperatu-
ry i wilgotnoœci powietrza w po-
mieszczeniu – zale¿nie od rodzaju
lakieru wynosi od kilku do kilku-

nastu godzin (sprawnie dzia³aj¹ca
wentylacja mechaniczna mo¿e
przyspieszyæ ten proces).

Wydajnoœæ lakierów wynosi

zwykle 6–10 m

2

/l (jedna war-

stwa). Producenci podaj¹ na opa-
kowaniu dodatkowo takie para-
metry, jak: czas schniêcia; czas, po
którym pod³oga mo¿e byæ u¿ytko-
wana; czas, po którym lakier uzy-
skuje pe³n¹ wytrzyma³oœæ.

Malowanie stolarki
okiennej

O

kna o ramach drewnianych
wymagaj¹ okresowego malo-

wania. Najlepiej zrobiæ to na wio-
snê. Przy okazji malowania okien
mo¿emy siê zastanowiæ nad zmia-
n¹ ich koloru.

Wybór farby

Spoœród farb rozpuszczalniko-

wych, do malowania stolarki
okiennej nadaj¹ siê farby olejne,

olejno–alkidowe i akrylowe. Farby
olejno–alkidowe charakteryzuj¹
siê wiêksz¹ odpornoœci¹ ni¿ trady-
cyjne farby olejne. Przepuszczaj¹
powietrze i parê wodn¹. Farby
akrylowe maj¹ dobr¹ przyczep-
noœæ do pod³o¿a i s¹ bardzo odpor-
ne na uszkodzenia. Do malowania
stolarki okiennej mo¿emy te¿ u¿yæ
farb wodorozcieñczalnych emul-
syjnych (akrylowych lub latekso-
wych). S¹ trwa³e i odporne na
œcieranie oraz na wilgoæ. Mo¿na je
zmywaæ wod¹ z dodatkiem deter-
gentów.

Okna najczêœciej maluje siê na

kolor bia³y lub kremowy, czasami
ciemnobr¹zowy. Je¿eli mieszkamy

w domku jednorodzinnym, mo¿e-
my wybraæ dowoln¹ barwê.
W przypadku okien w bloku zmia-
na koloru musi byæ uzgodniona
z administracj¹ budynku, ponie-
wa¿ wp³ywa na wygl¹d elewacji.

Przygotowanie pod³o¿a

Zanim przyst¹pimy do malowa-

nia, szyby zabezpieczamy przed
zabrudzeniem kartonem lub taœm¹
malarsk¹. Powierzchnia drewna
powinna byæ g³adka, czysta i su-
cha, bez plam, œladów kleju i ¿y-
wicy. Ramy uprzednio niemalowa-
ne czyœcimy szczotk¹ z kurzu
i brudu. Drewno zawieraj¹ce du¿¹
iloœæ ¿ywicy przemywamy benzy-
n¹ lakiernicz¹ a nastêpnie nanosi-
my stosowny impregnat. Przed
pomalowaniem starych okien usu-
wamy uszczelki. Futryny i ramy
okienne myjemy odpowiednim
œrodkiem, sp³ukujemy wod¹ i po-
zostawiamy do wyschniêcia. Usu-
wamy stare, ³uszcz¹ce siê pow³oki
malarskie i luŸny kit. Trzeba uwa-
¿aæ, ¿eby nie naruszyæ przy tym
impregnowanej warstwy drewna.

✖

a, b Pomalowaæ mo¿emy te¿ drewniane

zabawki (

TBD SA, Beckers

)

a)

b)

ABC

... czyli najważniejsze rady

Farby i lakiery

1

Cechy farb
Pow³oki farb ftalowych (alkidowych) miêkn¹ w wodzie. Nie s¹ te¿

odporne na chemikalia i rozpuszczalniki. Z uwagi na to, ¿e ulegaj¹
zmydlaniu, nie powinny byæ stosowane wprost do malowania
powierzchni alkalicznych (np. œwie¿e tynki), cynku i stali
ocynkowanej, jak równie¿ powierzchni pokrytych farbami krzemia-
nowo-cynkowymi. Pow³oki z farb ftalowych s¹ odporne na czynniki
atmosferyczne, chocia¿ po pewnym czasie trac¹ po³ysk.
Farby chlorokauczukowe s¹ odporne na wodê, kwasy i alkalia; nie
ulegaj¹ zmydleniu. Nie s¹ odporne na rozpuszczalniki oraz roœlinne
i zwierzêce oleje i t³uszcze. Farby te mo¿na stosowaæ nawet w naj-
bardziej zanieczyszczonym œrodowisku. Stosowane na zewn¹trz
ulegaj¹ kredowaniu.Farby chlorokauczukowe szybko trac¹ po³ysk
i maj¹ tendencjê do ¿ó³kniêcia.
Farby epoksydowe maj¹ dobr¹ przyczepnoœæ do stali i charak-
teryzuj¹ siê korzystnymi w³asnoœciami mechanicznymi. Wp³yw
warunków atmosferycznych powoduje utratê po³ysku i kredowanie
pow³oki. Wymagaj¹ przygotowania powierzchni poprzez obróbkê
strumieniowo-œciern¹. Farby te maj¹ w³asnoœci antykorozyjne.
Farby krzemianowo-cynkowe zaraz po po³o¿eniu daj¹ pow³okê
porowat¹, która z czasem siê uszczelnia. W celu zapewnienia do-
brej przyczepnoœci, pod³o¿e powinno byæ poddane obróbce stru-
mieniowo-œciernej. Nale¿y te¿ zmyæ z powierzchni sole cynku. Przy
powtórnym malowaniu nowa pow³oka powinna byæ wykonana z far-
by nie zmydlaj¹cej siê (np. epoksydowa, chlorokauczukowa). Farby
krzemianowo-cynkowe maj¹ w³aœciwoœci antykorozyjne.
Farby olejno-¿ywiczne nie nadaj¹ siê do stosowania na pod³o¿a al-
kaliczne. S¹ wodoodporne (odpornoœæ na wodê i wp³yw warunków
atmosferycznych jest wiêksza ni¿ farb alkidowych). Maj¹ jednak ten-
dencjê do ¿ó³kniêcia i kredowania.
Farby winylowe s¹ odporne na œrodowisko kwaœne i alkaliczne, ole-
je mineralne i rozpuszczalniki alifatyczne. Produkowane s¹ jako far-
by HB czyli tiksotropowe - mo¿na je nak³adaæ grub¹ warstw¹ w jed-
nym natrysku.
Podczas malowania mo¿e byæ konieczne stosowanie rozcieñczalni-
ka. Nie rozpuszcza on farby, a jedynie zmniejsza jej lepkoϾ. /le
dobrany mo¿e byæ przyczyn¹ warzenia siê farby, z³ej przyczepnoœci
do pod³o¿a, matowania powierzchni, powstawania na niej pêcherzy
i zmarszczek.

2

Przygotowanie pod³o¿a
Pod³o¿e musi byæ g³adkie, bez rys i szczelin, oczyszczone ze Ÿle

przylegaj¹cych starych warstw farby i odkurzone. Nie powinno siê
kruszyæ. Rysy wype³nia siê mas¹ szpachlow¹ lub zakleja specjaln¹
taœm¹.
Niektóre zabrudzenia (dym nikotynowy, t³uszcz, sadza) nale¿y naj-
pierw zamalowaæ akrylow¹ farb¹ do renowacji i malowania wnêtrz.
Ka¿de pod³o¿e wymaga gruntowania. Powoduje to jego wzmocnie-
nie i równomierne wch³anianie farby, a zatem mniejsze jej zu¿ycie.

3

Malowanie
Œwie¿e tynki malujemy nie wczeœniej ni¿ w 3-4 tygodnie po ich

po³o¿eniu, najpierw czyszcz¹c wod¹ z myd³em malarskim.
Jeœli powierzchnia ma byæ malowana w kilku kolorach, uzyskanie
równej linii ³¹czenia zapewnia wyklejenie granicy taœm¹ malarsk¹.
Taœmê nale¿y zdj¹æ natychmiast po malowaniu.
Farbê nale¿y kupowaæ z zapasem, gdy¿ zu¿ycie podane przez pro-
ducenta dotyczy malowania na pod³o¿u o przeciêtnej ch³onnoœci
i odpowiednio cienk¹ warstw¹. Zapas farby jest szczególnie istotny
w przypadku kolorów dobieranych na zamówienie (trzeba te¿ za-
pamiêtaæ kod farby).
Przy indywidualnym dobieraniu koloru farby nale¿y bazowaæ na
drukowanym wzorniku kolorów. Kolory ogl¹dane na ekranie monito-
ra zawsze s¹ inne, ni¿ w rzeczywistoœci. Niektóre firmy oferuj¹ prób-
ki kolorów w opakowaniach najczêœciej 50 ml. Mo¿na sprawdziæ,
jak wybrana farba bêdzie wygl¹da³a w naszym domu, przy konkret-
nym oœwietleniu i w zestawieniu w elementami wyposa¿enia wnêtrz.

4

Jak malowaæ
Malowanie pomieszczenia zaczyna siê od sufitu, w nastêpnej

kolejnoœci maluje siê œciany, a na koñcu okna i drzwi.
Do malowania sufitu powinniœmy u¿ywaæ farby matowej, która do-
brze pokrywa nierównoœci.
Maluj¹c œcianê nanosimy farbê na ma³ych powierzchniach, ka¿d¹
warstwê farby nanosimy poci¹gaj¹c wa³kiem lub pêdzlem na krzy¿.
Du¿e powierzchnie wygodnie jest malowaæ korzystaj¹c z pistoletu
natryskowego. Uzyskana pow³oka jest cienka i jednolita. Po za-
koñczeniu pracy nale¿y pamiêtaæ o bardzo dok³adnym umyciu
narzêdzia - zaschniêta farba mo¿e je ca³kowicie zablokowaæ.

2003

5

Dom

budujemy

33

Dom

5

2003

budujemy

34

Star¹ warstwê farby mo¿na usun¹æ trzema sposo-

bami:
– mechanicznie, zdrapuj¹c j¹ np. szczotk¹; jest to
metoda dosyæ pracoch³onna i sprawdza siê najlepiej
na ma³ych powierzchniach;
– chemicznie – zmywaczem do pow³ok lakierni-
czych; na powierzchniê drewna nak³adamy warstwê
preparatu powoduj¹cego rozmiêkczenie pow³oki,
któr¹ nastêpnie mo¿na bez trudu usun¹æ szpachelk¹,
no¿em lub innym narzêdziem;
– termicznie – tzw. opalark¹; pow³oka ulega zmiêk-
czeniu pod wp³ywem strumienia gor¹cego powie-
trza.

Szlifujemy powierzchniê drewna (papierem œcier-

nym) a¿ do uzyskania jednolitej g³adkiej powierzchni.
Wszelkie ubytki uzupe³niamy szpachlówk¹ do drewna.
Po jej wyschniêciu powierzchniê ram szlifujemy po-
nownie drobnoziarnistym papierem œciernym.

Malowanie

Przed na³o¿eniem farby na-

wierzchniowej drewno warto za-
gruntowaæ. Zmniejszy to jego
ch³onnoœæ, zabezpieczy przed wil-
goci¹ i poprawi przyczepnoœæ. Do
tego celu nadaje siê popularny po-
kost lniany (po jego zastosowaniu drewno z czasem
ciemnieje), specjalna farba podk³adowa do drewna
(niektóre z nich zawieraj¹ dodatki przeciwpleœnio-
we) lub rozcieñczona farba nawierzchniowa. Po za-
gruntowaniu malujemy ramy raz lub dwa razy farb¹
nawierzchniow¹ lub emali¹. Do malowania okien
u¿ywamy najczêœciej pêdzla.

Malowanie i lakierowanie drew-
nianych sprzêtów domowych

P

omalowania lub polakierowania czêsto wymagaj¹
meble i drobne przedmioty w domu: sto³y, sto³ki

✔

,

pó³ki

✕

, szafki kuchenne, drewniane zabawki

✖

a, b,

a tak¿e boazerie i blaty z p³yt drewnopochodnych.

Wybór farby

Do malowania kryj¹cego drewnianych sprzêtów

domowych stosujemy podobne farby, jak do stolarki

Raport 9

Malowanie drewna i metalu

okiennej: rozpuszczalnikowe olej-
ne, olejno–¿ywiczne i akrylowe
oraz wodorozcieñczalne emulsyj-
ne (akrylowe i lateksowe). Do la-
kierowania u¿ywa siê lakierów
wodnych akrylowych i rozpusz-
czalnikowych olejnych, olejno–¿y-
wicznych i ¿ywicznych, a tak¿e ni-
trocelulozowych.

Naprawa drobnych uszkodzeñ la-
kierowanej powierzchni

Je¿eli na powierzchni lakiero-

wanego mebla pojawi³y siê plamy,
zmywamy je benzyn¹ i czyœcimy
powierzchniê z kurzu i brudu. Na-
stêpnie przecieramy powierzchniê
drobnoziarnistym papierem œcier-
nym i nanosimy cienk¹ warstwê
lakieru. Je¿eli nie wiemy, czy u¿yæ
lakieru wodorozcieñczalnego czy
rozpuszczalnikowego, robimy pró-
bê, przecieraj¹c powierzchniê me-
bla w miejscu ma³o widocznym
wod¹ i rozpuszczalnikiem. Na-
stêpnie sprawdzamy, który z tych
dwóch rozcieñczalników rozpuœci
lakier. Bez próby mo¿emy zastoso-
waæ lakier nitrocelulozowy.

Lakier rozprowadzamy pêdz-

lem lub szmatk¹ (kolistymi rucha-
mi na powierzchni plamy i wokó³
niej). G³êbsze rysy na lakierowa-
nej powierzchni wype³niamy kil-
koma warstwami lakieru. Nanosi-
my go przy pomocy cienkiego pê-
dzelka. Wiêksze ubytki trzeba wy-
pe³niæ szpachlówk¹ do drewna. Po
jej wyschniêciu szlifujemy po-
wierzchniê drobnoziarnistym pa-
pierem œciernym i lakierujemy.

Przygotowanie pod³o¿a przed
malowaniem lub lakierowaniem

Œwie¿e drewno przed malowa-

niem lakierem rozpuszczalniko-
wym gruntujemy lakierem nitroce-
lulozowym (Kaponem

✗

) lub roz-

cieñczonym lakierem nawierzch-
niowym. Przed malowaniem far-
bami wodorozcieñczalnymi mo¿na
nie gruntowaæ. Nastêpnie nak³a-
damy kolejne warstwy lakieru lub
farby, w odstêpach czasu zaleca-
nych przez producenta (od kilku
do kilkunastu godzin).

Bardzo czêsto stajemy przed ko-

niecznoœci¹ odnowienia zniszczo-
nych mebli kuchennych (pó³ek,
blatów, szafek kuchennych), które
nara¿one s¹ na sta³e dzia³anie pary
wodnej i wilgoci. Przed malowa-
niem szafek kuchennych demon-
tujemy drzwiczki, wyjmujemy
pó³ki, odkrêcamy uchwyty. Znisz-
czon¹ powierzchniê zmywamy
wod¹ z dodatkiem detergentów
(stare, ³uszcz¹ce siê pow³oki usu-
wamy), sp³ukujemy, szpachlujemy
ubytki. Po wyschniêciu szlifujemy
drobnoziarnistym papierem œcier-
nym, odpylamy i dopiero wtedy
przystêpujemy do malowania.

Malowanie

Meble mo¿emy pomalowaæ na

jednolity kolor albo wymalowaæ
na nich wzory. Powtarzalne ele-
menty maluje siê przy szablonie,
który mo¿emy przygotowaæ samo-
dzielnie – na przyk³ad z kartonu.
Przed rozpoczêciem pracy rozk³a-
damy na pod³odze foliê plastiko-
w¹. Do malowania u¿ywamy
pêdzla p³askiego. Trzymamy go
prostopadle do malowanej po-
wierzchni i niezbyt mocno przyci-
skamy. Farbê nak³adamy niezbyt
grub¹ warstw¹. Odczekujemy kil-
ka minut, po czym zdejmujemy
szablon, staraj¹c siê go nie przesu-
waæ. Je¿eli chcemy namalowaæ
fryz, rysujemy kred¹ liniê, wzd³u¿
której przesuwamy wzornik.

Do malowania drobnych przed-

miotów z drewna dobrze nadaj¹
siê lakiery i farby sprzedawane
w pojemnikach, w aerozolu. La-
kier przed u¿yciem trzeba dok³ad-
nie wymieszaæ potrz¹saj¹c puszk¹
(w œrodku znajduje siê kulka –
mieszad³o). Podczas malowania
trzymamy pojemnik w odleg³oœci
25–30 cm od pokrywanej po-
wierzchni. Nale¿y zachowaæ takie
same zasady ostro¿noœci jak przy
pracy pistoletem natryskowym.

Uwaga. Farby i lakiery nitroce-

lulozowe schn¹ bardzo szybko,

✗

Œwie¿e drewno

przed malowaniem

lakierem rozpusz-

czalnikowym grun-

tujemy Kaponem

(Polifarb–Wroc³aw)

✘

Drewniany p³ot

pomalowany na zie-

lono (fot. autorki)

Î

Raport 9

Malowanie drewna i metalu

dlatego nie nale¿y ich zbyt d³ugo
rozprowadzaæ ani nak³adaæ jedno-
razowo na zbyt du¿e powierzchnie.

Malowanie elemen-
tów drewnianych na
zewn¹trz budynku

C

zasami zachodzi koniecznoϾ
pomalowania

elementów

drewnianych znajduj¹cych siê na
zewn¹trz budynku, takich jak p³o-
ty

✘

elewacje z desek

✙

, ³awki,

altanki, piaskownice.

Wybór farby

Elementy drewniane na ze-

wn¹trz budynku s¹ nara¿one na
dzia³anie czynników atmosferycz-
nych (wody, promieniowania UV,
zmian temperatury) i biologicz-
nych (grzyby, pleœnie, owady).
Wszystkie powoduj¹ niszczenie
drewna i zmiany jego wygl¹du.
Pod wp³ywem promieniowania ul-
trafioletowego nastêpuje rozk³ad
ligniny w warstwach powierzch-
niowych drewna, wskutek czego
drewno najpierw ¿ó³knie, a potem
nabiera barwy brunatnej (jest to
szczególnie widoczne na drewnie
o jasnej barwie). Drewno jest
wra¿liwe na zmiany wilgotnoœci
powietrza, pod wp³ywem których
zmienia wymiary; zawilgocone
pêcznieje, a po wyschniêciu kur-
czy siê. Z tego powodu farba nie
powinna tworzyæ na powierzchni
zbyt szczelnej pow³oki.

Pow³oki nak³adane na elementy

drewniane na zewn¹trz budynku
powinny chroniæ drewno przed:
promieniowaniem s³onecznym,
wilgoci¹, rozwojem grzybów, owa-
dami, zabrudzeniem.

Do malowania elewacji, ogro-

dzeñ i innych elementów drew-
nianych na zewn¹trz budynku za-
leca siê farby i lakiery przepusz-
czaj¹ce parê wodn¹ i umo¿liwiaj¹-
ce oddychanie pod³o¿a: rozpusz-
czalnikowe alkidowe lub wodo-
rozcieñczalne (akrylowe lub latek-
sowe). Ze wzglêdu na ochronê po-
wierzchni drewna przed promie-
niowaniem UV bardziej korzystne
jest stosowanie pow³ok kryj¹cych.
Pow³oki lakierowe transparentne
(przezroczyste) pozwalaj¹ na po-
kazanie naturalnej barwy i rysun-
ku drewna, ale maj¹ nisk¹ odpor-
noϾ na czynniki atmosferyczne,
w du¿o mniejszym stopniu chro-
ni¹ drewno i trudniej jest je kon-
serwowaæ. Dlatego drewno przed
malowaniem czêsto zabezpiecza
siê dodatkowymi impregnatami
barwi¹cymi.

Przygotowanie pod³o¿a

Drewno fabrycznie zaimpre-

gnowane i zagruntowane trzeba
tylko oczyœciæ szczotk¹ z kurzu,
brudu i luŸnego py³u. Drewno o
du¿ej zawartoœci ¿ywicy zmywa-
my benzyn¹ lakiernicz¹. Materia³
niezabezpieczony nale¿y pokryæ
pokostem lnianym lub specjalnym
preparatem ochronnym. Najbar-
dziej wskazana jest impregnacja
ciœnieniowa (istotna szczególnie
dla elementów drewnianych sty-
kaj¹cych siê z ziemi¹). W przypad-
ku elementów uprzednio malowa-
nych sprawdzamy stan starych po-
w³ok. Je¿eli farba siê nie ³uszczy
i œciœle przylega do pod³o¿a, wy-
starczy powierzchniê oczyœciæ
z kurzu, brudu oraz t³uszczu. Sta-
re, popêkane pow³oki usuwamy
w podobny sposób jak opisano
przy malowaniu okien. Odt³usz-
czamy oczyszczon¹ powierzchniê
drewna (np. przez umycie specjal-
nym preparatem alkalicznym)
i sp³ukujemy wod¹). Po wyschniê-
ciu ca³oœæ ponownie czyœcimy
szczotk¹. Such¹ powierzchniê
gruntujemy farb¹ podk³adow¹.

Malowanie

Elewacje malujemy najczêœciej

2–3 razy, u¿ywaj¹c pêdzla, wa³ka
lub natrysku i stosuj¹c uprzednio
opisane zasady.

I

Info Rynek

Firmy

B

Be

en

njja

am

miin

n M

Mo

oo

orre

e P

Po

olls

sk

ka

a

tel. [phone]
www.benjaminmoore.pl

B

Bo

on

na

a P

Po

olls

sk

ka

a

tel. [phone]

D

Dy

yrru

up

p

tel. [phone]
www.dyrup.pl

F

Flle

es

sh

h ((T

Tiik

kk

ku

urriilla

a))

tel. [phone]
www.flesh.com.pl

H

Ha

ajjd

du

uk

kii

tel. [phone]
www.hajduki.com.pl

IIm

mp

pa

arra

att

tel. [phone]
www.imparat.pl

N

No

ob

biille

es

s

tel. [phone]
www.nobiles.com.pl

P

Pa

arra

a P

Pa

aiin

ntts

s

tel. [phone]
www.para.pl

P

Po

olliiffa

arrb

b C

Ciie

es

sz

zy

yn

n –

–

tel. [phone]

W

Wrro

oc

c³³a

aw

w

www.polifarb.com.pl

P

Po

olliiffa

arrb

b –

– £

£ó

ód

dŸ

Ÿ

tel. [phone]
www.polifarb.lodz.pl

R

Ra

affiill

tel. [phone]
www.rafil.pl

T

TB

BD

D S

SA

A,, B

Be

ec

ck

ke

errs

s

tel. [phone]
www. beckers.pl

V

V 3

33

3

tel.[phone]
www.v33.pl

Zu¿ycie farb zale¿ne jest od gruboœci nak³adanej war-

stwy (sposobu nanoszenia) i iloœci pow³ok ochronnych.
WydajnoϾ z 1 litra przy jednokrotnym malowaniu poda-
wana jest przez producentów na opakowaniu.
U

Uw

wa

ag

ga

a.. D

Do

o rro

oz

zc

ciie

eñ

ñc

cz

za

an

niia

a ffa

arrb

b n

na

alle

e¿

¿y

y s

stto

os

so

ow

wa

aæ

æ w

wy

y³³¹

¹c

cz

z-

n

niie

e rro

oz

zp

pu

us

sz

zc

cz

za

alln

niik

kii z

za

alle

ec

ca

an

ne

e p

prrz

ze

ez

z p

prro

od

du

uc

ce

en

ntta

a.. IIc

ch

h rro

o-

d

dz

za

ajj p

po

od

da

an

ny

y jje

es

stt n

na

a o

op

pa

ak

ko

ow

wa

an

niiu

u..

Orientacyjne ceny:

farba nawierzchniowa, ftalowa, rozpuszczalnikowa –
od 15 z³/l;
farba nawierzchniowa, akrylowa, wodorozcieñczalna –
od 22 z³/l;
farba nawierzchniowa, akrylowa, dyspersyjna – od 4 z³/l;
farba nawierzchniowa, akrylowa, rozpuszczalnikowa –
od 16 z³/l;
farba podk³adowa, alkidowa, rozpuszczalnikowa –
od 11 z³/l;
farba nawierzchniowa, alkidowa, rozpuszczalnikowa –
od 30 z³/l;
farba nawierzchniowa, chlorokauczukowa, rozpuszczalni-
kowa – od 18 z³/l;
farba podk³adowa, akrylowa, wodorozcieñczalna –
od 22 z³/l;
lakier do parkietów – od 26 z³/l;
lakier poliuretanowy do drewna – od 32 z³/l;
lakier nitrocelulozowy, podk³adowy, do drewna – od 9 z³/l;
lakier nawierzchniowy, alkidowy, do drewna – od 25 z³/l

Malowanie – farby do

drewna i metali

Oferta rynkowa

Wiêcej informacji o produktach i firmach

znajdziesz w Informatorze Rynkowym

Budownictwa Jednorodzinnego.

Pytaj w salonach prasowych.

I

nformator

R

ynkowy

B

udownictwa

J

ednorodzinnego

Wiecej informacji w dziale Shopping
w tabeli R9

✙

Elewacja z drewna pomalowana na ¿ó³to

(TBD SA, Beckers)

Dom

5

2003

budujemy

36