1

1. Pracownik : mechanik samochodowy

Mężczyzna

Wiek : 25 lat

Wzrost : 180 cm

Waga : 80 kg

Kwalifikacje zawodowe :

o

znajomość przepisów BHP

o

znajomość obsługi stanowiska

o

wykształcenie średnie - technik mechanik

Rodzaj pracy : fizyczna

Długość pracy : 8 godz.

Pozycja przy pracy : statyczna zmienna

Miejsce pracy : autoryzowany serwis samochodowy

Narzędzia pracy :

o

Ręczne

o Pneumatyczne

o

podnośnik kolumnowy

o

środki do utrzymania czystości miejsca pracy

o

środki techniczne

Przedmiot pracy : naprawa samochodu

2

Otoczenie pracy :

o

Współpracownicy

o inne samochody

o inne stanowiska pracy

o

pozostały sprzęt diagnostyczny

Poziom odpowiedzialności za pracę : duży

Poziom zagrożenia wynikający z pracy : niewielki

Praca polega na usuwaniu usterek mechanicznych i diagnostyce

samochodów osobowych.

3

Dla Mechanika pojazdów samochodowych opracowana została

MIĘDZYNARODOWA KARTA CHARAKTERYSTYKI ZAGROŻEŃ

ZAWODOWYCH

Mechanicy pojazdów samochodowych zazwyczaj pracują w

warsztatach samochodowych, w których istnieje niebezpieczeństwo urazów
spowodowanych upadkiem z drabin, schodów, podwieszanych platform,

wpadnięciem do kanału rewizyjnego, potknięciem na śliskiej nawierzchni.

Mechanicy pojazdów samochodowych mogą zostać poważnie zranieni
przez sprzęt warsztatowy (dźwigi, podnośniki, itd.), pojazdy będące w
ruchu, ciężkie części upadające na ich stopy, pękające opony, itp.
Mechanicy często podnoszą ciężkie części pojazdów i pracują w
wymuszonej pozycji ciała, co może prowadzić do urazów takich jak
wypadnięcie dysku lub do powstania przepukliny

.

4

Miejsce pracy mechaników pojazdów samochodowych stwarza wiele

innych możliwych zagrożeń wypadkowych, takich jak poparzenia, ukłucia i
skaleczenia,

porażenie prądem elektrycznym, stłuczenia kończyn przez

spadające przedmioty, narzędzia itp.

Czynniki środowiska pracy związane z wykonywanym zawodem

oraz ich możliwe skutki dla zdrowia

Czynniki mogące
powodować wypadki

Praca na drabinkach, schodach,
podwieszanych platformach, w kanale
rewizyjnym -

możliwość urazów w wyniku

upadku z wysokości

Nierówne, śliskie, mokre nawierzchnie -
możliwość urazów w wyniku poślizgnięcia,
potknięcia i upadku

Ruchome części mechanicznych narzędzi -
możliwość urazów

Ciężkie przedmioty - możliwość urazów
pal

ców w wyniku upadku na stopy

Pojazdy w ruchu -

możliwość urazów w

wyniku przygniecenia

Prąd elektryczny - możliwość porażenia w
przypadku wadliwie działającego sprzętu
elektrycznego

Załamanie się sprzętu podnoszącego i
przygniecenie przez pojazd -

możliwość

śmiertelnych urazów

Odłamki przedmiotów unoszących się w
powietrzu podczas szlifowania, obróbki
skrawaniem itp. podczas obsługi sprzętu
pneumatycznego do czyszczenia i
podobnych operacji -

możliwość urazów oczu

5

Gorące powierzchnie, rury wydechowe lub
metale topliw

e, jak również nagle uwolniona

gorąca woda lub para z przewodów
parowych, chłodnicy i rur systemu chłodzenia
-

możliwość poparzeń

Żrące substancje chemiczne - możliwość
poparzeń chemicznych oczu i skóry w
przypadku pryśnięcia

Rozlane lub ulatniające się
łatwopalne/wybuchowe substancje, wodór
wydzielający się z akumulatora podczas
ładowania lub podczas procesów lutowania i
spawania

– możliwość poparzeń i urazów na

skutek pożaru i eksplozji

Ostre brzegi i obracające się części pojazdu -
możliwość urazów

Tlenek węgla - możliwość śmiertelnych zatruć
pracowników podczas pracy w kanałach

Jazda próbna po naprawie - możliwość
urazów na skutek wypadków drogowych

Rozerwanie butli ze sprężonym powietrzem
lub opon -

możliwość urazów

Czynniki fizyczne

Promieniowanie mikrofalowe i fale
częstotliwości radiowej (szczególnie podczas
uszczelniania na gorąco płyt i tapicerki) -
możliwość napromieniowania

Bezpośrednie lub odbite promieniowanie
nadfioletowe i podczerwone (szczególnie
podczas spawania) -

możliwość uszkodzenia

wzroku

Wibracje miejscowe spowodowane
urządzeniami ręcznymi - możliwość zespołu
wibracyjnego

6

Nadmierny hałas (powyżej 90 decybeli),
szczególnie podczas pracy przy nadwoziu,
testowaniu silnika itp.

– możliwość

uszkodzenia słuchu

Czynniki chemiczne i
pyły

Metale ciężkie zawarte w bardzo wielu
substancjach wchodzących w skład płynów
hamulcowych, środków do odtłuszczania,
detergentów, smarów, środków
czyszczących, farb, paliw i rozpuszczalników
-

możliwość przewlekłych zatruć [patrz:

dodatek]

Kleje,

substancje zapobiegające zamarzaniu

i płyny hamulcowe, żywice epoksydowe,
benzyna, oleje, nikiel, kalafonia itp. -
możliwość chorób skóry (różne rodzaje
zapalenia skóry, uczulenie, wypryski, trądzik
itp.)

Tlenki azotu, pył respirabilny - możliwość
ostrego podrażnienia oczu i błon śluzowych,
bólów głowy i trudności w oddychaniu

Benzen i jego homologi (toluen, ksylen itp.) -
możliwość zmian w układzie krwiotwórczym i
rozwoju chorób nowotworowych (benzen jest
substancją o działaniu rakotwórczym dla
ludzi)

Środki chemiczne o działaniu drażniącym
oraz ich aerozole i pary np.: środki
przeciwstukowe (tetraetylek ołowiu),
rozpuszczalniki ketonowe
(metyloizobutyloketon) -

możliwość

podrażnienia oczu, bólów i zawrotów głowy,
nudności, problemów z oddychaniem

7

Pył azbestu uwalniany podczas demontażu
starych klocków, bębnów i tarcz
hamulcowych i ich wymiany na
bezazbestowe -

możliwość powstania

azbestozy i rozwoju chorób nowotworowych
(np. międzybłoniaka opłucnej)

Ołów, jego pyły i pary (szczególnie podczas
naprawy chłodnic, kontaktu z bateriami
akumulatorowymi, spawania, używania farb i
smarów itp.) - możliwość przewlekłego
zatrucia w wyniku kumulacji związków ołowiu
w organizmie

Spaliny z silników Diesla - możliwość
organicznych uszkodzeń mózgu i rozwoju
chorób nowotworowych

Czynniki biologiczne

Mikroorganizmy chorobotwórcze rozwijające
się w klejach i olejach - możliwość chorób
zakaźnych

Czynniki
ergonomiczne,
psychospołeczne i
związane z organizacją
pracy

Nadmierny wysiłek fizyczny i nieprawidłowa
postawa podczas podnoszenia i
przenoszenia ciężkich ładunków - możliwość
urazów układu mięśniowo-szkieletowego
(wypadnięcie dysku, zerwanie ścięgna,
powstanie przepuklin itp.)

Wykonywanie czynności powtarzalnych i
wymuszona pozycja ciała podczas pracy -
możliwość dolegliwości bólowych
wynikających z przeciążenia układu
mięśniowo-szkieletowego.

Praca pod presją czasu - możliwość stresu
psychicznego

8

Działania profilaktyczne

Należy zamontować poręcze lub inną ochronę wokół nieużywanych
kanałów samochodowych, stosować przykrycie nieużywanych
kanałów.

Należy stosować obuwie ochronne ze spodami przeciwpoślizgowymi.

Należy stosować środki ochrony oczu.

Należy stosować bezpieczne metody podnoszenia i przenoszenia
ciężkich lub nieporęcznych ładunków oraz stosować urządzenia
mechaniczne ułatwiające podnoszenie i przenoszenie.

Podczas sp

awania należy używać tarczy spawalniczej z szybą

chroniącą przed promieniowaniem UV.

Należy używać ochronniki słuchu oraz rękawice antywibracyjne
podczas niektórych prac.

Należy stosować rękawice chroniące przed czynnikami chemicznymi, a
jeśli to nie jest możliwe, używać kremy ochronne.

Należy stosować węże do odprowadzania spalin przy wjeździe i po
każdorazowym uruchamianiu silnika.

Należy sprawdzić stan techniczny urządzeń elektrycznych przed pracą
oraz zlecać uprawnionemu pracownikowi naprawę ewentualnych
uszkodzeń i okresowy przegląd urządzeń.

9

Mechanik samochodowy naprawia i dokonuje przeglądu samochodów

i in

nych pojazdów mechanicznych. Kontroluje pojazd i omawia z klientem

rodzaj i zakres uszkodzenia lub niesprawności. Planuje pracę,
wykorzystując wykresy, podręczniki techniczne i doświadczenie. Podnosi
pojazd, używając podnośnika hydraulicznego, w celu dostania się do części
mechanicznych. Usuwa części, takie jak silnik itp., używając klucza
maszynowego, skrętnika i podnośnika. Rozkłada części i kontroluje
zużycie, używając narzędzi pomiarowych. Naprawia lub wymienia części,
takie jak tłoki, drążki itp., używając narzędzi ręcznych. Dokonuje przeglądu i
wymienia gaźniki, rozdzielacze, pompy itp. Przebudowuje części, używając
sprzętu do obróbki skrawaniem i spawania. Wymienia przewody w
obwodach elektrycznych. Wymienia klocki hamulcowe i reguluje hamulce,
ustawia w osi (centruje), naprawia i wymienia amortyzatory, i lutuje
nieszczelności w chłodnicy. Naprawia uszkodzoną karoserię i zderzaki.
Wymienia i reguluje światła, instaluje i naprawia akcesoria, takie jak radio,
ogrzewanie, alarm przeciw-

włamaniowy, itp. Wymienia materiały i części

jednorazowego użytku (oleje, filtry, itp.). Może pracować zgodnie ze
specjalnością jako mechanik samochodów osobowych, ciężarowych,
autobusów, pojazdów rolniczych itd.

10

Wykonywane czynności

Ciągnięcie, cięcie, cięcie gazowe, czyszczenie, diagnozowanie, dłutowanie,
dokonywanie przeglądu, frezowanie, gwintowanie, instalowanie, jazdy
próbne, kalibrowanie, kierowanie pojazdem, klejenie, konserwowanie,
kontrolowanie, kucie, laminowanie, lutowanie, lutowanie twarde, ładowanie,
malow

anie, mierzenie (z użyciem aparatury pomiarowej), młotkowanie,

mocowanie, montowanie, naprawianie, nastawianie, nawlekanie, nitowanie,
obróbka skrawaniem, odbudowywanie, osiowanie, pchanie, piłowanie,
planowanie, podgrzewanie, podnoszenie, pompowanie, prze

kłuwanie,

przytwierdzanie, przywracanie do stanu użytkowego, regulowanie,
rozbieranie, składanie i rozkładanie, smarowanie, spawanie, spinanie
klamrami, spryskiwanie, szczotkowanie, szlifowanie, szlifowanie blach
karoserii, szpachlowanie, testowanie, tłoczenie, topienie, ustalanie
położenia, usuwanie, wiązanie, wiercenie, wstawianie, wygładzanie
papierem ściernym, wykańczanie, wymienianie okładziny, wymienianie
tulejki, wypełnianie, wyrabianie, zaciskanie, zanurzanie, ześrubowywanie.

Podstawowy stosowany s

przęt

Elektroniczny sprzęt pomiarowy, testowy i diagnostyczny, młotki,
podnośnik, narzędzia do obróbki skrawaniem (tokarka, strugarka
poprzeczna itp.), mikrometry, oliwiarki, śrubokręty, klucze i tym podobne
narzędzia (ręczne, pneumatyczne lub elektryczne), pistolety do
spryskiwania, narzędzia i akcesoria do lutowania, podnośnik do pojazdów,
sprzęt spawalniczy.

11

2. Ocena wysiłku fizycznego

Chronometraż dotyczy usuwania usterki mechanicznej w dniu 10 kwietnia
2006 roku jednego samochodu w ciągu 8 godzin pracy.

Lp.

Czynność

Czas
Trwania
[ min ]

Wydatek
Energetyczny
Kcal / min

Wydatek
Energetyczny
Na czynność

1 Przygotowanie stanowiska

pracy

5

0,9

4,5

2

Zapoznanie się ze
zleceniem naprawy pojazdu

3

0,7

2,1

3 Wjazd pojazdem na

stanowisko pracy

5

0,7

3,5

4

Pójście po części do
magazynu

20

6

120

5 Naprawa pojazdu ( silnik )

120

3

360

6

Przerwa na śniadanie

30

0,6

21

7 Kontynuacja naprawy silnika

pojazdu

100

2

200

8

Wyjście do wc

10

0,9

9

9 Naprawa podwozia pojazdu

( zawieszenie )

160

4,2

672

10 Odstawienie samochodu na

strefę wydań po
zakończonej naprawie

7

0,7

4,9

11

Sprzątanie stanowiska pracy
po zakończonych
czynnościach

20

1,5

30

SUMA

480

1472

12

Ocena stopnia obciążenia statycznego

Stopień obciążenia
statycznego

Pozycja ciała

Przykład

Słownie

W punktach

Mały

1

–10

Siedząca
niewymuszona

Większość prac
biurowych

11

– 20

Stojąca
niewymuszona z
możliwością
okresowej zmiany na
siedzącą

Ślusarz, stolarz

21

– 30

Stojąca lub siedząca
na przemiennie z
siedzeniem

Nadzór techniczny,
bibliotekarz

Średni

31

– 40

Siedząca wymuszona,
niepochylona lub
nieznacznie
pochylona

Pisanie na maszynie

41

– 50

Stojąca,
niewymuszona, bez
możliwości określonej
zmiany na siedząco

Obsługa obrabiarek,
malowanie,
lakierowanie

51

– 60

Stojąca wymuszona z
możliwością pozycji
na siedząco

Suwnicowy,
motorniczy

Duży

61

– 70

Siedząca wymuszona,
bardzo pochylona

Zegarmistrz

71

– 80

Stojąca, wymuszona
niepochylona bez
możliwości określonej
zmiany pozycji na
siedzącą

Piastowanie, obsługa
obrabiarek

81

– 90

Stojąca wymuszona
pochylona niezależnie
od możliwości zmian

Górnik, spawanie,
obróbka drewna

Bardzo duży

91 - 100

Klęcząca, w
przysiadzie i inne
nienaturalne pozycje

Formowanie ręczne,
prace górnika, ślusarz
samochodowy

13

Stopień obciążenia statycznego mechanika samochodowego jest

duży dla pozycji Nr 9 tj. naprawa podwozia pojazdu w punktach wynosi ona
81-

90. Pozycja ciała przy wykonywaniu tej czynności jest stojąca

wymuszoną pochyloną niezależną od możliwości zmian.


3. Ocena czynników organizacyjnych ,technicznych i wybranych
elementów materialnego środowiska pracy

Czynniki techniczne

o

przestrzenność strefy roboczej (zasada miar ograniczonych)

o

narzędzia (rodzaj i stan) wyposażenia,

o

stan podłogi (ryzyko zawodowe)

o

rozmieszczenie przyrządów sygnalizacyjnych i sterowniczych,

o

różnorodność sygnałów i barw.

Czynniki organizacyjne

o przerwy w pracy,

rytm i tempo pracy,

o organiz

acyjne wyposażenie stanowiska osobowego.

Materialne czynniki środowiska pracy – hałas i oświetlenie

o

Przestrzeń sfery roboczej mechanika samochodowego jest
duża, niektóre samochody będące w naprawie różnią się
rozmiarami, jednak nie utrudnia to wykony

wania czynności.

o

Stan podłogi – podłoga w hali jest betonowa, bez pochyłości o
specjalnej strukturze powierzchni. W celu zwiększenia

14

komfortu pracy ustawione są wózki narzędziowe i stół
warsztatowy.

o

Używane narzędzia są nowoczesne, co za temidzie ich kształt
jest ergonomiczny a waga nieduża. Przydatność każdego z
tych narzędzi jest duża, wszystkie z nich są używane na
bieżąco.

o

Rozmieszczenie przyrządów sygnalizacyjnych i sterowniczych
– w serwisie samochodowym nie ma dużej ilości przyrządów
sterowniczych

i sygnalizacyjnych. Ów przyrządy znajdują się

przy bramie wjazdowej i wyjazdowej kolor czerwony

–

sygnalizuje podnoszenie i opuszczanie bramy. Podnośnik do
podnoszenia samochodów jest wyposażony w urządzenia
sterujące. Urządzeniem posiadającym najbardziej rozwiniętą
strukturę sygnalizacyjną i sterowniczą jest tzw. egzaminem
diagnostyczny, służący do diagnostyki samochodów. Jest on
wyposażony w ekran ciekłokrystaliczny, na którym pojawiają
się informacje i włączniki sterujące.

Czytelność informacji przekazywanych przez urządzenia
sterownicze.

Czytelność informacji przekazywanych przez urządzenia techniczne

jest duża gdyż wyświetlane są one w języku polskim na dużym ,
przejrzystym ekranie z możliwością drukowania.


4.

Obciążenie informacjami

Przerwy w pracy

o

Dwie przerwy podczas ośmiogodzinnego czasu pracy. Jedna
przerwa zaplanowana jest na posiłek , a druga na dowolną
czynność. Możliwość przerwania pracy w celu skorzystania z
WC w dowolnym momencie .Przerwą czasie pracy jest także
pójście po zlecenie, czy do magazynu po części zamienne.

Rytm i tempo pracy

15

o

W pracy mechanika samochodowego tempo pracy jest ściśle
związane z wykonywaną czynnością. Tempo jest wymuszane
tylko wtedy, kiedy pracownik ma do wykonania wiele
czynności

5.

Identyfikacja różnych rodzajów decyzji i omówienie kryteriów

Diagnoza usterki samochodu:

przyjęcie i przeczytanie zlecenia naprawy z usterkami:

o

złożoność informacji-na ile informacje zawarte w zleceniu

naprawy są

złożone( skomplikowane);Referent w biurze obsługi wpisuje na

zleceniu dokładnie objawy przedstawione przez klienta- etap
ten charakteryzuje mała złożoność informacji.

o

zmienność informacji- na ile informacje zawarte przez klienta
w zleceniu są zmienne; To kwestia bardzo indywidualna,
zależna od klienta, samochodu, umiejętności zdiagnozowania
usterki przez klienta-

zmienność informacji jest więc bardzo

duża.

o

powtarzalność informacji przyjmowanych w zleceniu.
Wybiórcze kwestie mogą się powtarzać, klient bowiem po
upływie jakiegoś czasu może przyjechać z tym samym
p

roblemem i zlecić tą samą naprawę.

o

ważność- na ile ważne jest właściwe odczytanie informacji.
Ważność tej informacji zależy od zgłoszonej usterki, jest
wysoka, ponieważ należy poważnie podchodzić do informacji
zawartych przez klienta w zleceniu.

o

dokładność- czy informacje, które pozyskujemy ze zlecenia
klienta są dokładne czy przybliżone; Informacje uzyskane od
klienta często są niedokładne, oparte na domysłach, a nie
wiedzy fachowej.

16

o

szybkość przebiegu danego zjawiska- chodzi o presję czasu,
na ile s

zybko należy podjąć decyzję;

Na wstępnym etapie zapoznania się ze zleceniem presja czasu jest

znaczna, klientowi zależy na czasie, więc w miarę szybko zakład stara się
zapoznać ze zleceniem i podjąć decyzję o toku dalszego postępowania.
interpretacja zlec

enia: weryfikacja danych w nim zawartych, oględziny

pojazdu, podjęcie decyzji o konieczności naprawy konkretnej części.
Uruchamia się proces myślowy, którego wynikiem jest decyzja o podjęciu
naprawy.

Złożoność informacji- spowodowana zamianą informacji wpisanych

przez klienta, na informacje bardziej fachowe, zweryfikowane są przez
mistrza objawy ze zlecenia, złożoność informacji staje się większa.
Zmienność- może być duża; każda weryfikacja związana będzie z
różnorodnością prac wykonywanych w zakładzie, doświadczeniem mistrza.

Powtarzalność informacji- jest niewielka;

Z każdym kolejnym przyjazdem klienta mistrz dokonując weryfikacji,
opierając się na własnym doświadczeniu może dokonywać innej
interpretacji i zlecać do naprawy inną część lub mechanizm.
wa

żność informacji- jest bardzo duża. Właściwe odczytanie i

zweryfikowanie przez mistrza informacji zawartych w zleceniu jest bardzo
istotne. Jest on zmuszony do spojrzenia i rozpatrywania danych i informacji
zarówno od strony kwestii finansowych, jak i kwestii zdrowia i życia klienta.
Jedna niewłaściwie podjęta decyzja może zakończyć się dla klienta
narażeniem życia lub uszczerbkiem jego majątku.
dokładność- informacje mistrz czerpie ze zlecenia, na którym widnieją
bardziej lakoniczne notatki, niż dokładne informacje. Zadaniem mistrza jest
w zgodzie z jego doświadczeniem i jego osobistą dokładnością przełożyć te
informacje na dokładne, szczegółowe dane, niezbędne dla dalszego toku
działań.

Szybkość przebiegu zjawiska- nie ma presji czasu;

Zależy nam na właściwej dokładności, więc nie zależy nam, aby weryfikacja
przebiegała zbyt szybko, a co za tym idzie często niedokładnie. Szybkość
tego etapu jest niewielka.
realizacja decyzji na podstawie zweryfikowanego zlecenia naprawy:
złożoność informacji- jest znaczna;

17

Pracownik w oparciu o fachową terminologię i doświadczenie mistrza,
zgodnie ze swoimi umiejętnościami i doświadczeniem dokonuje napraw,
które często mogą być bardzo skomplikowane.
zmienność- na tym etapie jest bardzo duża;
Zależna jest od fachowości i doświadczenia osoby weryfikującej.
Weryfikowane informacje mogą charakteryzować się dużą zmiennością,
dlatego sam przebieg procesu naprawy także. Powtarzalność informacji-
jest niewielka; Zależy od wskazanych wyżej czynników, zależy w dużej
mierze od polotu i

inicjatywy mistrza, jak również od chęci dokonania

fachowej i solidnej naprawy. Wachlarz możliwości uzyskiwanych informacji
może być bardzo duży. Ważność- na tym etapie prac jest bardzo duża;
Niezwykle istotne jest profesjonalne podejście pracownika do problemu z
jakim się zetknął i do informacji jakie uzyskał od mistrza, aby dokonać
prawidłowo naprawy. Dokładność informacji jest bardzo duża- pracownik,
aby prawidłowo dokonać naprawy musi otrzymać bardzo dokładne
informacje i dane na temat części wymagającej naprawy, jej parametrów.
Chodzi o dokładność wykonania, montowania, skręcenia części.
Szybkość przebiegu zjawiska- decyzje o wykonaniu czynności
naprawczych przez mechanika są podejmowane w dość długim okresie
czasu-

nie wymagamy bowiem naprawy błyskawicznej, lecz naprawy

solidnej, dokładnej i bardzo fachowej. Pośpiech na tym etapie prac jest
niewskazany.

Jak widać na kolejnych etapach procesu decyzyjnego przekazywane

informacje stają się coraz bardziej ważne i bardziej złożone. Począwszy od
pros

tych i mało dokładnych słów klienta, jego informacji określających

usterkę, poprzez bardziej fachowe nazewnictwo, terminologię i
doświadczenie mistrza dokonującego weryfikacji danych, do sumienności i
dokładności pracownika i ważności wykonywanych przez niego czynności.