%'

Rozdzia³ 6

Po³¹czenia WAN

&

SIECI KOMPUTEROWE - KURS PODSTAWOWY

W

iele firm lokalizuj¹cych swoje oddzia³y w ró¿nych miejscach zg³asza potrzebê

wspólnego korzystania ze swoich zasobów. I tak przyk³adowo, system

ksiêgowy jest dostêpny w budynkach g³ównej siedziby, czyli tam, gdzie

znajduj¹ siê dzia³y ksiêgowoœci, jednak magazyny zlokalizowane akurat na drugim

koñcu miasta równie¿ musz¹ mieæ dostêp do systemu ksiêgowego z powodu ustalania

danych ksiêgowych, obowi¹zku wprowadzania danych oraz innych zadañ

inwentaryzacyjnych i utrzymuj¹cych porz¹dek.

Mo¿e siê te¿ zdarzyæ, ¿e firma pos³uguje siê systemem oprogramowania do pracy

grupowej, takiego jak Lotus Notes, który wymaga regularnego uaktualniania informacji

i wiadomoœci z jednego miejsca do drugiego. W rzeczywistoœci sytuacja ta mo¿e okazaæ

siê jeszcze bardziej skomplikowana. Niektóre firmy maj¹ biura na ca³ym œwiecie, a ka¿de

z nich ma inne wymagania co do dostêpu i uaktualniania danych.

W³aœnie w takich sytuacjach pomocna okazuje siê sieæ WAN, czyli sieæ rozleg³a (ang.

Wide Area Network). Oczywiœcie, w ma³ym u³amku wszystkie te biura mog¹ wysy³aæ

do siebie dane korzystaj¹c z us³ug firm kurierskich, z identycznych napêdów taœmowych,

napêdów zip, dysków JAZ lub innych metod, i tak siê kontaktowaæ (zak³adaj¹c, ¿e

oprogramowanie obs³uguje wymianê danych w ten w³aœnie sposób.) Jednak ten rodzaj

organizacji ma pewne wady, a do najwiêkszych z nich zalicza siê wzglêdnie powolne

tempo tych operacji.

Dwie sieci LAN mo¿na po³¹czyæ ze sob¹ na wiele sposobów, co jest tematem tego

rozdzia³u. Na pocz¹tku prezentujemy podstawowe pojêcia zwi¹zane z ³¹czeniem sieci

LAN nawi¹zuj¹c po³¹czenie WAN. Nastêpnie przejdziemy do omówienia technologii

WAN, wraz z charakterystyk¹ minusów, które wi¹¿¹ siê z ka¿d¹ z nich.

OKREŒLANIE POTRZEB WAN

Oprócz nielicznych przypadków, po³¹czenia WAN s¹ prawie zawsze bardzo drogie

w utrzymaniu, zw³aszcza dlatego, ¿e wymagaj¹ ci¹g³ego zwiêkszania przepustowoœci.

Ponadto, po³¹czenia WAN maj¹ wiêksz¹ ni¿ LAN sk³onnoœæ do wywo³ywania

problemów, g³ównie z powodu wiêkszej iloœci punktów, w których mo¿e dojœæ do awarii.

Ze wzglêdu na te okolicznoœci, zanim podejmiemy decyzjê, musimy powa¿nie oceniæ

potrzebê zastosowania sieci WAN, a nastêpnie przeanalizowaæ wszystkie dostêpne opcje,

koszty z nimi zwi¹zane i ich wady. Koszty mog¹ siê znacz¹co wahaæ w zale¿noœci od

zastosowanej technologii, prêdkoœci i innych czynników (w tym naszej lokalizacji), a do

podjêcia decyzji niezbêdne bêdzie pos³u¿enie siê danymi dotycz¹cymi tych aspektów

dostarczanymi przez lokalnych dostawców us³ug sieciowych. Ponadto nale¿y pamiêtaæ,

¿e ceny i warunki dostêpu zmieniaj¹ siê niemal¿e z tygodnia na tydzieñ, trzeba siê wiêc

postaraæ o jak najbardziej aktualne dane, zanim zdecydujemy siê na jedn¹ z technologii

WAN.

WSKAZÓWKA: Czêsto odpowiedzi¹ na potrzebê pos³u¿enia siê technologi¹ WAN s¹

Wirtualne Sieci Prywatne (VPN). VPN jest sieci¹ prywatn¹ tworzon¹ za pomoc¹ sieci

publicznej, zwyczajowo Internetu. VPN nazywa siê sieci¹ „prywatn¹”, poniewa¿ wszystkie

&

Rozdzia³ 6: Po³¹czenia WAN

pakiety danych znajduj¹ce siê miêdzy dwoma punktami s¹ zakodowane, tak wiêc nawet

jeœli s¹ przesy³ane przy wykorzystaniu sieci publicznej, informacja pozostaje bezpieczna.

A poniewa¿ VPN pos³uguje siê Internetem, jest o wiele tañsza ni¿ dedykowane po³¹czenia

WAN, i czêsto mo¿e wykorzystaæ istniej¹ce po³¹czenia Internetowe dla dwóch (lub wiêcej)

lokalizacji. Wirtualne Sieci Prywatne szczegó³owo omówione zostan¹ w Rozdziale 9

„Po³¹czenia zdalne: zdalny dostêp do sieci”.

Analiza wymagañ

Zanim przyjrzymy siê ró¿nym technologiom WAN, musimy najpierw mieæ solidne

podstawy na temat potrzeb sieci WAN. Z powodu kosztów i czasu niezbêdnego do jej

za³o¿enia i utrzymania, lepiej powstrzymaæ siê od podjêcia konkretnych kroków ku jej

realizacji, zanim nie mamy pewnoœci, ¿e takie w³aœnie rozwi¹zanie jest konieczne.

Pierwsza sieæ WAN w firmie jest zazwyczaj pokierowana jednym szczególnym

powodem, takim jak na przyk³ad dostêpnoœæ systemu ksiêgowego. Kiedy ju¿ WAN dzia³a,

firma zaczyna siê nim pos³ugiwaæ równie¿ do innych zastosowañ. I tak przyk³adowo

firma mo¿e przesy³aæ pocztê elektroniczn¹ miêdzy swoimi oddzia³ami, nawi¹zuj¹c za

ka¿dym razem osobne po³¹czenie, ale kiedy jest ju¿ zainstalowana sieæ WAN obs³uguj¹ca

system ksiêgowy, wtedy zdecydowanie ³atwiej jest przekierowaæ e-mail do po³¹czenia

WAN ni¿ dalej pos³ugiwaæ siê dwoma schematami po³¹czeñ. Tym sposobem ujawniaj¹

siê kolejne mo¿liwoœci wykorzystania sieci WAN, warto wiêc precyzyjnie przeanalizowaæ

pierwotne zastosowanie, a nastêpnie rozwa¿yæ, jakie inne zastosowania mo¿na wzi¹æ

pod uwagê. Jeœli nie uda nam siê przewidzieæ ich wszystkich, mo¿e siê okazaæ, ¿e firma

zainwestowa³a du¿o pieniêdzy w rozwi¹zanie, które tak naprawdê nie spe³nia jej

oczekiwañ.

Przed dokonaniem wyboru jednego z rozwi¹zañ WAN, nale¿y sobie odpowiedzieæ

na kilka pytañ:

Jakie lokalizacje maj¹ siê znaleŸæ w sieci WAN i jakie us³ugi s¹ dla nich

dostêpne? Biuro sprzeda¿y na Tahiti prawdopodobnie nie bêdzie w stanie

kupiæ najnowszej linii xDSL.
Ile danych musi byæ przes³ane z i do ka¿dej lokalizacji, oraz w jakim okresie

czasu?
Jak szybko dane musz¹ byæ przesy³ane?
Czy transfer danych musi byæ synchroniczny czy mo¿e byæ asynchroniczny?

Przyk³adowo, pracownik magazynu, który wprowadza zmiany bezpoœrednio

do systemu ksiêgowego zlokalizowanego w innym miejscu potrzebuje

synchronicznego (w czasie rzeczywistym) po³¹czenia, podczas gdy

restauracja, która musi uaktualniaæ dane o sprzeda¿y co noc o obojêtnie jakiej

godzinie, mo¿e siê pos³u¿yæ po³¹czeniem asynchronicznym.
Kiedy ma dochodziæ do transferu danych? Czy informacje musz¹ byæ

przesy³ane bez przerwy?

&

SIECI KOMPUTEROWE - KURS PODSTAWOWY

Czy wystarczy, ¿e transfery danych bêd¹ mia³y miejsce co 30 minut, lub

w oparciu o jakikolwiek inny schemat?
Jakie s¹ ograniczenia finansowe?

Gdy znamy ju¿ odpowiedzi na te pytania, mo¿emy zacz¹æ siê zastanawiaæ nad

wyborem jednej z technologii WAN. Kwestie wyboru omówione zostan¹ poni¿ej.

Komutowana czy dedykowana?

Komutowane po³¹czenie WAN (inaczej „w³¹czane”) to takie, które nie jest aktywne ca³y

czas. Do tego typu po³¹czeñ nale¿y na przyk³ad to uzyskane za pomoc¹ modemu, który

wybiera numer, czy po³¹czenie ISDN miêdzy dwoma lokalizacjami. Po³¹czenia tego

typu nawi¹zujemy tylko w momencie, gdy s¹ potrzebne i zazwyczaj p³acimy w takich

okolicznoœciach tylko za czas po³¹czenia, a nie za iloœæ danych, jak¹ mo¿emy w nim

przes³aæ. Rysunek 6-1 przedstawia przyk³adowe komutowane po³¹czenie WAN.

Mamy do czynienia z dwoma typami transmisji w po³¹czeniach komutowanych:

po³¹czeniow¹ lub pakietow¹. Transmisja po³¹czeniowa jest realizowana tylko, gdy jest

ona potrzebna i udostêpnia sta³y zakres przepustowoœci. Transmisja pakietowa wysy³a

pakiety danych do chmury sieciowej, w której spoœród wielu œcie¿ek mog¹ wybraæ drogê

do swoich adresów docelowych, a nastêpnie wy³oniæ siê z niej. Sieci z transmisj¹

pakietow¹ s¹ bardziej niezawodne, poniewa¿ dane mog¹ pod¹¿yæ kilkoma ró¿nymi

œcie¿kami, chocia¿ nie ma gwarancji, ¿e wszystkie dotr¹ do celu w okreœlonym okresie

czasu. Sieci z transmisj¹ po³¹czeniow¹ udostêpniaj¹ tylko drogê od Ÿród³a do celu, ale

tutaj mo¿na kontrolowaæ co i na jak d³ugo zosta³o wys³ane do adresu docelowego.

Z kolei dedykowane po³¹czenie WAN dzia³a bez przerwy. Do przyk³adowych po³¹czeñ

dedykowanych nale¿¹ linie DS1 (T-1), xDSL czy dzier¿awione linie telefoniczne. Na to

rozwi¹zanie nale¿y siê zdecydowaæ, gdy potrzebne jest sta³e po³¹czenie z sieci¹, albo

gdy z bilansu ekonomicznego wynika, ¿e i tak bêdzie ono tañsze od po³¹czenia

komutowanego. Rysunek 6-2 ilustruje dedykowane po³¹czenie WAN.

Rysunek 6-1. Komutowane po³¹czenie WAN

LAN

LAN

Komutowane po³¹czenie
z wybieraniem numeru

Modem

Modem

&!

Rozdzia³ 6: Po³¹czenia WAN

Prywatna czy publiczna?

Sieæ prywatna to sieæ nale¿¹ca wy³¹cznie do jednej firmy, a dane ¿adnej innej firmy nie

mog¹ byæ w niej przesy³ane. Jej zaletami s¹ bezpieczeñstwo danych, ³atwa kontrola

sposobu korzystania z sieci i przewidywalnoœæ dostêpnej przepustowoœci. Sieæ publiczna

(lub sieæ zewnêtrzna), jak na przyk³ad Internet, jest sieci¹, w której znajduj¹ siê dane

wielu firm. Sieci publiczne s¹ mniej bezpieczne od prywatnych, ale do ich zalet nale¿y

niski koszt u¿ytkowania i to, ¿e nie musimy ich sami nadzorowaæ i utrzymywaæ.

Z sieci publicznych nale¿y korzystaæ, jeœli:

Nie zale¿y nam, by dane zawsze dociera³y do adresu docelowego

w okreœlonym, krótkim czasie i gdy nie przeszkadza nam, ¿e nie mo¿na

przewidzieæ opóŸnienia w transferze.
Zale¿y nam na mo¿liwie najtañszym rozwi¹zaniu.
Dane nie musz¹ byæ bezwzglêdnie zabezpieczone, lub gdy posiadamy

mo¿liwoœæ zapewnienia im bezpieczeñstwa w sieci publicznej. (Spoœród

istniej¹cych technologii, które mog¹ takie bezpieczeñstwo zagwarantowaæ,

wykorzystaæ mo¿na kodowanie danych czy wirtualne sieci prywatne.)

Z sieci prywatnych nale¿y skorzystaæ, jeœli:

Najistotniejsze jest bezpieczeñstwo danych.
Mamy do dyspozycji wielu doœwiadczonych pracowników, którzy zainstaluj¹

i bêd¹ utrzymywaæ tê sieæ.
Jej koszt nie jest a¿ tak istotny w porównaniu do korzyœci, które niesie ze sob¹

sieæ prywatna.

LAN

LAN

Ruter

Ruter

CSU/DSU

CSU/DSU

Po³¹czenie dedykowane

(T-1 lub inne)

Rysunek 6-2. Dedykowane po³¹czenie WAN

&"

SIECI KOMPUTEROWE - KURS PODSTAWOWY

Niezbêdna jest pe³na, niezawodna kontrola nad wykorzystaniem

przepustowoœci sieci.

PO£¥CZENIA WAN

Skoro zaznajomiliœmy siê z podstawami po³¹czeñ WAN, mo¿emy przyjrzeæ siê bli¿ej

poszczególnym technologiom WAN i poznaæ wskazówki i rady przedstawione poni¿ej,

a zwi¹zane z ka¿dym z typów po³¹czeñ WAN.

POTS - Standardowa Us³uga Telefoniczna

POTS (ang. Plain Old Telephone Service) to wszystkim znana us³uga telefoniczna.

Pomimo, ¿e ze wzglêdów technicznych nie kwalifikuje siê jako ³¹cze WAN (przynajmniej

w tym sensie, w którym najczêœciej siê o nich myœli), POTS mo¿e skutecznie s³u¿yæ do

³¹czenia dwóch lub wiêcej lokalizacji, jeœli nie jest niezbêdna wysoka przepustowoœæ.

Chocia¿ nale¿y do najwolniejszych rozwi¹zañ sieciowych, POTS jest obecny i ³atwo

dostêpny na ca³ym œwiecie, oraz najczêœciej (choæ nie zawsze!) stanowi najtañszy sposób

po³¹czenia.

W rozwi¹zaniu POTS u¿ywa siê skrêtki (innymi s³owy, po prostu dwóch przewodów).

W niektórych przypadkach korzysta siê z dwóch skrêtek, ale tylko dwie g³ówne ¿y³y s¹

u¿ywane do przenoszenia sygna³u telefonicznego i dzwonienia. Dwa pozosta³e mog¹

pos³u¿yæ do innych celów, takich jak w systemach PBX podœwietlenie tarczy telefonu

czy zapalanie diody informuj¹cej, ¿e na linii jest kolejna rozmowa. Obecnie wszystkie

³¹cza POTS wykorzystuj¹ proste wtyki telefoniczne RJ-11, które wystarczy w³o¿yæ do

gniazdka.

Maksymalna teoretyczna prêdkoœæ podstawowego, analogowego ³¹cza telefonicznego

wynosi 33,6K bps, choæ wiele czynników mo¿e j¹ ograniczyæ, a jest to przede wszystkim

jakoœæ linii. Linie telefoniczne zazwyczaj nie ³¹cz¹ siê wiêc z t¹ górn¹ prêdkoœci¹ 33,6

Kbps, czêsto nieoczekiwanie przerywaj¹ po³¹czenia, czasami trac¹ przesy³ane dane lub

przestaj¹ funkcjonowaæ przez d³u¿szy czas, gdy wzmo¿ony szum elektryczny

uniemo¿liwia transfer danych.

Korzystaj¹c z linii telefonicznej do nawi¹zywania po³¹czenia, najlepiej na obu koñcach

mieæ dopasowane modemy, poniewa¿ pochodz¹c od tego samego producenta, ³atwiej

negocjuj¹ one najwy¿sz¹ mo¿liw¹ prêdkoœæ transmisji. Potrafi¹ one wówczas równie¿

przejœæ na „wolniejszy” tryb, który automatycznie wprowadza mniejsz¹ prêdkoœæ

przesy³u, jeœli nagle szum zaczyna sprawiaæ zbyt du¿o k³opotów.

Linia telefoniczna przenosi wy³¹cznie sygna³y analogowe. Dane przesy³ane pomiêdzy

systemami modem zamienia z cyfrowych na analogowe. S³owo modem jest w jêzyku

angielskim akronimem nazw funkcji jakie wykonuje – modulator/demodulator, czyli

urz¹dzenie koduj¹ce/dekoduj¹ce. Na ka¿dym koñcu po³¹czenia modem systemu

wysy³aj¹cego koduje dane cyfrowe na sygna³ analogowy i wysy³a go lini¹ telefoniczn¹

jako serie s³yszalnych dŸwiêków. Nastêpnie, na koñcu odbieraj¹cym modem dekoduje

s³yszalny sygna³ analogowy z powrotem na dane cyfrowe na u¿ytek komputera.

&#

Rozdzia³ 6: Po³¹czenia WAN

ISDN

Technologia ISDN (ang. Integrated Services Digital Network), miêdzynarodowy standard

sieci zintegrowanych us³ug sieciowych, cyfrowa sieæ komunikacyjna o bardzo du¿ej

przepustowoœci, bazuj¹ca na istniej¹cej infrastrukturze telefonicznej, jest stosowana od

ponad 10 lat. Jednak z powodu niezbêdnych unowoczeœnieñ sprzêtowych wymaganych

od centralnych biur firm telekomunikacyjnych, ISDN nie rozpowszechni³ siê a¿ do

ostatniego czasu, a nawet teraz z jego us³ug mo¿na skorzystaæ prawie wy³¹cznie w du¿ych

miastach.

ISDN jest dostêpny w dwóch podstawowych formach: Dostêp Podstawowy, BRI

(ang. Basic Rate Interface) i Dostêp Pierwotny, PRI (ang. Primary Rate Interface).

Po³¹czenie ISDN-BRI sk³ada siê z trzech kana³ów; dwa z nich zwane s¹ kana³ami

sygnalizacyjnymi (kana³y typu B) i przesy³aj¹ dane ka¿dy z prêdkoœci¹ 64 Kbps. Mog¹

one równie¿ przenosiæ rozmowy telefoniczne, czyli g³os ludzki. (Ka¿dy z nich mo¿e

przenosiæ równoczeœnie tylko jeden g³os.) Kana³ trzeci, zwany kana³em danych (kana³

typu D), przenosi sygna³y steruj¹ce i inne komunikaty niezbêdne do zarz¹dzania

kana³ami typu B. Prêdkoœæ tego kana³u wynosi 16 Kbps. Wychodz¹c od skróconych

nazw: kana³y B i kana³ D, po³¹czenie ISDN-BRI nazywa siê czêsto po³¹czeniem 2B+D,

co informuje nas o liczbie i rodzaju kana³ów, z których siê sk³ada.

Po³¹czenie ISDN-PRI sk³ada siê z kolei z 24 kana³ów B i jednego kana³u D i mo¿e

przesy³aæ w sumie 1,544 Mbps, jak na przyk³ad linia T-1.

UWAGA: W ró¿nych czêœciach œwiata dostêpne s¹ ró¿ne odmiany konfiguracji PRI.

Czêsto spotykana jest 24B+D, ale tak¿e 22 kana³y B z 64 Kbps kana³em D, 24 kana³y B

o prêdkoœci 56 Kbps, czy nawet 30 standardowych kana³ów B (czyli w sumie 1,92 Mbps).

Po³¹czenie ISDN nawi¹zuje siê zazwyczaj w momencie, gdy jest ono potrzebne – s¹

wiêc po³¹czeniami komutowanymi. Aby pos³u¿yæ siê ISDN w po³¹czeniu WAN, na

ka¿dym koñcu korzysta siê z routerów ISDN na ¿¹danie, które „wybior¹ numer” tego

drugiego routera, gdy dane maj¹ zostaæ wys³ane. Poniewa¿ ISDN ma bardzo krótki

okres inicjowania po³¹czenia, po³¹czenie uzyskuje siê tutaj znacznie szybciej ni¿

w po³¹czeniu telefonicznym i trwa to zazwyczaj krócej ni¿ jedn¹ sekundê.

ISDN jest nadal stosunkowo nowym rozwi¹zaniem, jeœli weŸmiemy pod uwagê

stopieñ jego rozpowszechnienia. Regularnie obserwuje siê zmiany w jego cenach, a s¹

one równie¿ czêsto ró¿ne w ró¿nych czêœciach kraju. Zanim podejmiemy wiêc decyzjê

o wyborze ISDN, musimy poznaæ warunki finansowe tej us³ugi oferowane przez

dostawców us³ug telefonicznych. Nastêpnie na podstawie przewidywanego

wykorzystania sieci do transferu danych, powinniœmy byæ w stanie oszacowaæ

op³acalnoœæ takiego rozwi¹zania.

Typowo instalacja linii ISDN-BRI, przy za³o¿eniu, ¿e nie s¹ konieczne zmiany

w okablowaniu, kosztuje oko³o 250 dolarów. Niektóre firmy telekomunikacyjne mog¹

zrezygnowaæ z op³aty instalacyjnej, kiedy podpiszemy z nimi umowê na liniê ISDN na

rok lub dwa.

&$

SIECI KOMPUTEROWE - KURS PODSTAWOWY

UWAGA: Decyduj¹c siê na ISDN, musisz wzi¹æ pod uwagê, ¿e mo¿e min¹æ sporo czasu

zanim faktycznie linia ta zostanie zainstalowana. Dobrym rozwi¹zaniem bêdzie za¿¹danie

od dostawcy tej us³ugi dok³adnej, pisemnej informacji o dacie ukoñczenia instalacji. Musisz

byæ te¿ przygotowany na sytuacjê, ¿e firma nie dotrzyma tego pierwotnego terminu.

Op³ata miesiêczna za korzystanie z ISDN jest podobna do op³aty za po³¹czenia

telefoniczne, tak samo jest w przypadku po³¹czeñ zamiejscowych. Nale¿y jednak

pamiêtaæ, ¿e korzystanie z dwóch kana³ów B jest równowa¿ne wykonywaniu dwóch

osobnych rozmów telefonicznych, i tym samym koszt równy jest podwójnej op³acie za

rozmowê.

DSL

Coraz szerzej dostêpna jest wzglêdnie nowa metoda dokonywania po³¹czeñ nazwana

DSL (ang. Digital Subscriber Line). Istnieje kilka ró¿nych odmian DSL, i nazwa ka¿dej

rozpoczyna siê od innych inicja³ów, z którego to powodu DSL nazywa siê czêsto xDSL.

Dostêpne s¹ nastêpuj¹ce odmiany:

ADSL Asymetryczny DSL (ang. Asymmetric DSL) pozwala na odbiór do 8

Mpbs i wys³anie 1 Mbps danych. Wielu dostawców us³ug internetowych

oferuje tylko do 1,5 Mbps odbieranych (nazywanych równie¿ downstream)

i 256 Kbps wysy³anych (nazywanych upstream) danych, jednak na prêdkoœæ

znacz¹cy wp³yw mo¿e mieæ tak¿e odleg³oœæ od centrali. Przy d³u¿szych

odcinkach prêdkoœæ mo¿e byæ znacznie mniejsza (jednak ASDL bêdzie

zawsze szybsze od modemowego po³¹czenia telefonicznego).
HDSL Szybki DSL (ang. High-speed DSL) gwarantuje po³¹czenie dwóch

lokalizacji z prêdkoœci¹ pomiêdzy 768 Kbps a 2,048 Mpbs.
RADSL DSL z Adaptacj¹ Prêdkoœci (ang. Rate Adaptive DSL) gwarantuje

po³¹czenie z prêdkoœci¹ pomiêdzy 600 Kbps a 12 Mbps dla danych

odbieranych oraz pomiêdzy 128 Kbps a 1 Mbps dla danych wysy³anych.
SDLS Symetryczny DSL (ang. Symmetric DSL) gwarantuje dwustronne

po³¹czenie z prêdkoœci¹ pomiêdzy 160 Kbps a 2,048 Mbps.
VDSL Bardzo Szybki DSL (ang. Very-high-speed DSL) gwarantuje do 51

Mbps dla danych odbieranych i do 2 Mbps dla danych wysy³anych.

Poni¿ej przedstawione zostan¹ zasady dzia³ania xDSL i opisane okolicznoœci,

w których mo¿na zastosowaæ jego najwy¿sze przepustowoœci. Najwiêkszy nacisk

po³o¿ony zostanie na ASLD, poniewa¿ jest to wariant najbardziej powszechny i najtañszy.

Jednak dla po³¹czeñ WAN lepszym wyborem okazaæ siê mo¿e SDSL, zw³aszcza gdy

potrzeby transferu danych s¹ takie same w obu kierunkach.

&%

Rozdzia³ 6: Po³¹czenia WAN

Jak dzia³a xDSL

Miedziana skrêtka u¿ywana w dostêpie telefonicznym jest w stanie przesy³aæ sygna³y

z czêstotliwoœci¹ do 1 MHz, ale po³¹czenie telefoniczne wykorzystuje z ca³ego zakresu

jedynie 8 KHz. Powodem tego ograniczenia jest dzia³anie karty w centrali dostawcy

us³ug, która transmituje sygna³ analogowy przesy³any przez skrêtkê do sieci cyfrowej

dostawcy. Ten interfejs zezwala jedynie na czêstotliwoœæ 4 KHz sygna³ów w ka¿dym

z kierunków, nawet jeœli kabel móg³by je przes³aæ w wiêkszej czêstotliwoœci.

xDSL dzia³a przez otwarcie ca³ej maksymalnej czêstotliwoœci 1 MHz poprzez

korzystanie z nowych kart rozszerzeñ xDSL, które dostawca us³ug mo¿e zainstalowaæ

w centrali telefonicznej. W przypadku linii ³¹cz¹cych siê z tymi kartami, nowy zakres

czêstotliwoœci jest w stanie przes³aæ du¿o wiêcej danych ni¿ gdyby te karty nie by³y

zainstalowane, ograniczaæ je jednak mo¿e odleg³oœæ miêdzy sprzêtem komputerowym a

prze³¹cznikiem centrali. Wiêkszoœæ wersji xDSL dzia³a optymalnie do prawie 4 km

odleg³oœci. W szczególnoœci przesy³anie danych z prêdkoœci¹ 8 Mbps do abonenta i 1

Mbps od abonenta przez ADSL jest mo¿liwe wy³¹cznie do takiej odleg³oœci, a d³u¿sze

dystanse mog¹ zostaæ równie¿ pokonane, ale ju¿ nie przy takich prêdkoœciach.

Przyk³adowo, po³¹czenie ADSL poprowadzone na odleg³oœæ prawie 6 km – czyli dystans,

jaki dzieli 95%

1

miejsc instalacji telefonu od centrali Рogranicza skutecznoϾ swojego

dzia³ania w najlepszym przypadku do 1,5 Mbps, gdy odbiera dane. W Stanach

Zjednoczonych Ameryki tylko 50% telefonów znajduje siê w odleg³oœci nie przekraczaj¹cej

4 km. Pozytywne prognozy g³osz¹, ¿e nowe rozwi¹zania powinny pozwoliæ na ominiêcie

tych ograniczeñ stawianych przez odleg³oœci. Pomys³y te s¹ w fazie rozwoju

i prawdopodobnie bêd¹ dostêpne dopiero w koñcu roku 2001, jeœli nie w roku 2002.

ADSL

Jak ju¿ zosta³o powiedziane, ADSL mo¿e przesy³aæ do 8 Mbps w kierunku do abonenta

i do 1 Mbps od abonenta. Dodatkowo, do tych dwóch kana³ów dla danych, ADSL

udostêpnia równie¿ jeden kana³ o prêdkoœci 8 KHz przeznaczony na liniê telefoniczn¹,

który mo¿e wspó³istnieæ z kana³ami dla danych.

Rozmaite zastosowania ADSL ró¿ni¹ siê miêdzy sob¹ prêdkoœci¹ transferu. Niektóre

wolniejsze warianty funkcjonuj¹ tylko z prêdkoœci¹ 1,5 Mpbs od i 256 Kbps do abonenta,

a w jeszcze innych mo¿e nawet spaœæ do odpowiednio 384 Kbps i 64 Kbps.

xDSL, a zw³aszcza ADSL, cieszy siê du¿ym zainteresowaniem. Koszt przes³ania

jednego megabajta danych jest zdecydowanie ni¿szy ni¿ w przypadku linii

telefonicznych, a nawet czêsto ni¿szy równie¿ od ISDN. Jednak nawet przy takim

zainteresowaniu, potrwa to jeszcze kilka lat zanim xDSL bêdzie powszechnie dostêpne.

W chwili obecnej coraz wiêcej firm telekomunikacyjnych wci¹ga go do swojej oferty, ale

nadal nie s¹ one zbyt liczne.

Nikt nie jest w stanie przewidzieæ jak szybko przyjmie siê xDSL. G³ównym

ograniczeniem s¹ zmiany, jakie firmy telekomunikacyjne bêd¹ musia³y wprowadziæ do

swoich centrali, a koszty ich s¹ znaczne. Jedna karta rozszerzeñ (a wymagana jest jedna

karta na jedno z³¹cze) kosztuje szacunkowo przynajmniej 1 tys. dolarów. Firmy bêd¹

1

Dane dotycz¹ Stanów Zjednoczonych Ameryki (przyp. t³um.)

&&

SIECI KOMPUTEROWE - KURS PODSTAWOWY

musia³y prawdopodobnie unowoczeœniæ wszystkie centrale telefoniczne, co z kolei bêdzie

kosztowaæ oko³o 250 do 500 tys. dolarów. I chocia¿ firmy telekomunikacyjne mog¹ mieæ

nadziejê na szybkie odzyskanie tych kosztów, to jednak zmiany te bêd¹ wymagaæ du¿ych

nak³adów finansowych na pocz¹tku.

Cynicy zwracaj¹ uwagê, ¿e ISDN istnieje na rynku od ponad 12 lat, a sta³ siê

powszechnie dostêpny dopiero teraz. Czy xDSL bêdzie musia³ podzieliæ jego los? Wyrok

nie jest jeszcze przes¹dzony, jednak teraz, na pocz¹tku 2001 roku, wydaje siê, ¿e xDSL

ma szansê na szybkie i pe³ne sukcesu zaistnienie.

Dlaczego Asymetryczny DSL?

Potrzeby dostêpu do danych czêsto s¹ asymetryczne. Innymi s³owy, w obojêtnie

którym momencie, system zazwyczaj chce odbieraæ wiêcej danych ni¿ wysy³aæ,

b¹dŸ odwrotnie. Wiêkszoœæ po³¹czeñ zdalnych, zw³aszcza Internetowe, jest

asymetryczna. Nacisk jest najczêœciej po³o¿ony na szybsze otrzymywanie ni¿

wysy³anie danych.

Z tego te¿ powodu ADSL towarzyszy najwiêksze zainteresowanie spoœród

zastosowañ xDSL, oferuj¹cemu po prostu wiêcej korzyœci przy tej samej

przepustowoœci. Liczniejsze programy bêd¹ skuteczniej pracowa³y z szybszym

transferem do ni¿ od abonenta.

Niektóre zastosowania xDSL s¹ symetryczne, jak na przyk³ad SDSL czy HDSL,

i s¹ lepiej przystosowane do u¿ytkowania, gdzie wymiana danych jest mniej

wiêcej równa w obu kierunkach, jak to siê dzieje na przyk³ad w dwóch zdalnych

sieciach LAN po³¹czonych ze sob¹.

Po³¹czenia T-1 / T-3 (DS1 / DS3)

Przed ponad 40 laty w laboratoriach amerykañskiej firmy telekomunikacyjnej Bell

rozwiniêto hierarchiê systemów, które mog¹ cyfrowo przenosiæ sygna³y g³osu ludzkiego.

Na najni¿szym jej poziomie znalaz³o siê po³¹czenie nazwane DS0 o przepustowoœci 64

Kbps. Po³¹czenie, które ³¹czy w sobie 24 DS0 nosi nazwê DS1 i oddaje do dyspozycji

przepustowoœæ 1,544 Mbps, gdy wszystkie kana³y s¹ u¿ywane. Nastêpny wspólny kana³

to DS3, mieszcz¹cy w sobie 672 DS0 i o ³¹cznej przepustowoœci 44,736 Mbps. DS1

nazywany jest najczêœciej po³¹czeniem T-1, co odnosi siê w³aœciwie do systemu z³o¿onego

z regeneratorów, które mog¹ przesy³aæ ruch DS1 przez podwójn¹ skrêtkê. (Zaskakuj¹ce

jest to, ¿e wymogi DS1 ograniczaj¹ siê do podwójnej skrêtki, a nie œwiat³owodu czy

czegoœ bardziej egzotycznego. Aby dowiedzieæ siê, ile danych mo¿e przenosiæ zwyk³y

kabel telefoniczny, patrz wczeœniejszy podrozdzia³ „DSL”.)

DS1 jest czêsto u¿ywany jako po³¹czenie cyfrowe w ramach jednej firmy pomiêdzy

PBX a POP (ang. Point of Presence), a tak¿e powszechnie ³¹czy sieci LAN z Internetem.

Z³¹cze DS1 mo¿e przenosiæ równoczeœnie do 24 rozmów telefonicznych lub do 24

transferów danych. Albo te¿, korzystaj¹c z mutliplexera i DS1, mo¿na uzyskaæ jedno

du¿e po³¹czenie o prêdkoœci 1,544 Mbps.

&'

Rozdzia³ 6: Po³¹czenia WAN

Istnieje równie¿ inne popularne rozwi¹zanie, zwane czêœciowe T-1, w którym

zainstalowane jest pe³ne DS1, jednak aktywnych jest tylko tyle kana³ów, ile zosta³o

op³aconych. Jest to wygodna metoda, poniewa¿ kupuje siê tylko potrzebn¹

przepustowoœæ, a powiêkszenie jej (maksymalnie do DS1) to tylko kwestia jednego telefonu

(i pewnej sumy pieniêdzy!).

UWAGA: Po³¹czenia WAN za pomoc¹ DS0, DS1 i DS3 wykorzystuj¹ technologiê

sygnalizowania „frame relay” (przekazywania ramek) po stronie firmy telekomunikacyjnej.

Zrozumienie jej istoty nie jest tu najwa¿niejsze, jednak musisz wiedzieæ, ¿e instaluj¹c

z³¹cze czêœciowe T-1 od Twojej sieci LAN do Internetu, korzystasz z us³ugi frame relay.

Na ka¿dym koñcu po³¹czenia DS1 znajduj¹ siê dwa kluczowe urz¹dzenia: CSU/

DSU konwertuj¹cy sygna³y DS1 w sygna³y sieciowe oraz router, który kieruje pakietami

danych pomiêdzy DS1 i sieci¹ LAN.

Tryb Transferu Asynchronicznego (ATM)

Tryb Transferu Asynchronicznego (ang. Asynchronous Transfer Mode, ATM) jest bardzo

szybk¹ technologi¹ transmisji danych. ATM jest wielostronn¹, opart¹ na komórkach

technologi¹ sieciow¹, która zbiera dane w jednostki zwane komórkami, a nastêpnie

przesy³a je przez po³¹czenie sieciowe ATM. Mo¿e przesy³aæ zarówno dane, jak i g³os,

a jego prêdkoœæ dochodzi nawet do 155-622 Mbps. Zazwyczaj z rozwi¹zania tego

korzystaj¹ wzglêdnie du¿e firmy, które potrzebuj¹ prêdkoœci ATM dla swoich po³¹czeñ

WAN, lub firmy, które wysy³aj¹ niezmiernie du¿e iloœci danych, jak to jest na przyk³ad

w przypadku transferu danych video.

X.25

Po³¹czenia X.25 dostêpne s¹ ju¿ od d³u¿szego czasu, ale nie s¹ raczej u¿ywane do

po³¹czeñ WAN, z powodu kosztów sta³ych i rozbie¿noœci pomiêdzy cen¹ a oferowan¹

przepustowoœci¹, która nie jest konkurencyjna w porównaniu z innymi rozwi¹zaniami.

Niektóre starsze sieci mog¹ mieæ zainstalowane z³¹cza X.25, zw³aszcza w Europie. X.25

jest komutowanym po³¹czeniem WAN, w którym dane przechodz¹ przez chmurê X.25,

dzia³aj¹c¹ podobnie do Internetu, ale korzysta z prywatnej/publicznej sieci X.25.

Po³¹czenia te s¹ zazwyczaj wzglêdnie wolne (56 Kbps), choæ niekiedy mog¹ byæ szybsze.

Technologia ta zosta³a zaprojektowana i rozwiniêta przez amerykañskie si³y wojskowe

w celu u¿ycia jej do transmisji g³osu w celach wojskowych na wypadek takich

okolicznoœci jak nawet wybuch nuklearny. Jak siê mo¿na z tego domyœliæ, X.25 jest

niezwykle niezawodnym, bezpiecznym protoko³em do transmisji danych. Wszystkie

ramki (podobne do pakietów) przesy³ane t¹ drog¹ s¹ dok³adnie sprawdzane od pocz¹tku

do koñca po³¹czenia.

'

SIECI KOMPUTEROWE - KURS PODSTAWOWY

PODSUMOWANIE ROZDZIA£U

Rozdzia³ ten przedstawi³ pojêcia i technologie zwi¹zane z po³¹czeniami sieci WAN,

w tym ró¿ne typy po³¹czeñ i z³¹czy, jak równie¿ specyfikacje poszczególnych typów

technologii WAN. Chocia¿ zakres wyboru mo¿e wywo³aæ dezorientacjê, jego dokonanie

oka¿e siê ³atwiejsze, gdy problem roz³o¿ymy na mniejsze elementy. Przede wszystkim

nale¿y ostro¿nie i dok³adnie zidentyfikowaæ nasze potrzeby wzglêdem sieci WAN,

a nastêpnie przeanalizowaæ je w porozumieniu z dostawcami us³ug sieciowych,

porównuj¹c nasze potrzeby z ich ofertami.

Kolejny rozdzia³ przechodzi do zagadnienia protoko³ów sieciowych, takich jak TCP/

IP i IPX/SPX. Dowiemy siê tam, jak owe protoko³y dzia³aj¹, jak s¹ konstruowane ich

pakiety i jaka jest g³ówna charakterystyka ka¿dego typu protoko³ów. Przedstawione

zostan¹ równie¿ inne powszechne protoko³y, zw³aszcza te zwi¹zane z TCP/IP, takie

jak SMTP, HTTP i WINS.