53

E l e k t r o n i k a d l a W s z y s t k i c h

Do czego to służy

Układ to linijką zbudowaną z dwukoloro−
wych diod LED. Diody te tworzą efekt wizu−
alny polegający na “płynięciu” punktu świetl−
nego z jednej strony w drugą, następnie zmia−
nie koloru jego świecenia oraz powrotnej wę−
drówce do drugiego miejsca zmiany koloru.

Układ daje ciekawy efekt, zwłaszcza

w pomieszczeniach o stłumionym świetle lub
(najlepiej) w całkowitej ciemności.

Podzespoły wykorzystane w tym urządze−

niu należą do tanich i ła−
two dostępnych.

Jak to działa?

Schemat ideowy prezento−
wanego urządzenia przed−
stawiony jest na rysunku 1.

Jak widać, nie należy

on do skomplikowanych
i zrozumienie zasady jego
funkcjonowania nie po−
winno nastręczyć trudno−
ści nawet początkującym
adeptom techniki cyfro−
wej. Generator taktujący
jest zbudowany w oparciu
o bramkę IC3C. Częstotli−
wość pracy generatora jest
wyznaczona przez stałą
czasową C3,R1,P1. Moż−
na ją regulować w szero−
kich granicach za pomocą
potencjometru P1. Gene−
rator taktuje licznik rewer−
syjny IC1. Cykl zliczania
licznika

skrócono

do

ośmiu cykli poprzez połą−
czenie wyjścia Q4 liczni−
ka z jego wejściem RE−

SET. Pozostałe wyjścia licznika połączone są
z dekoderem 1 z 8, który bezpośrednio steru−
je katodami diod LED. Takie sterowanie diod
LED może wydawać się ryzykowne, jednak−
że dla układu 74HCT138 wyjściowy prąd po−
chłaniany wynosi ponad 20mA, natomiast
prąd diod LED jest ograniczany przez R4
oraz R5 do bezpiecznej wartości. Wyjścia Y0
oraz Y7 układu IC2 są dołączone do wejść
przerzutnika RS zbudowanego z bramek NA−
ND IC3A oraz IC3B. Powoduje to zmianę

koloru wyświetlanego punktu przez wystero−
wanie jednego z tranzystorów T1 lub T2,
które sterują zespołami anod diod LED. Do
wyjścia przerzutnika jest dołączone także
wejście U/D\ ustalające kierunek zliczania
licznika IC1. Dioda D9 zabezpiecza przed
przypadkowym odwróceniem polaryzacji.

Ciąg dalszy na stronie 57.

Rys. 1 Schemat ideowy

D

D

D

D

w

w

w

w

u

u

u

u

k

k

k

k

o

o

o

o

ll

ll

o

o

o

o

rr

rr

o

o

o

o

w

w

w

w

yy

yy

w

w

w

w

ę

ę

ę

ę

d

d

d

d

rr

rr

u

u

u

u

jj

jj

ą

ą

ą

ą

c

c

c

c

yy

yy

p

p

p

p

u

u

u

u

n

n

n

n

k

k

k

k

tt

tt

LL

LL

E

E

E

E

D

D

D

D

54

E l e k t r o n i k a d l a W s z y s t k i c h

Ciąg dalszy na stronie 57.

Montaż i uruchomienie

Układ linijki można zmontować na płytce
pokazanej na rysunku 2.

Montaż układu rozpoczynamy od wluto−

wania zwór. Pozostałe elementy montujemy
w standardowej kolejności. Pod układy scalo−
ne można zastosować podstawki. Układ nale−
ży zasilać napięciem od 4 do 6V (układ mo−

delowy funkcjonował poprawnie także przy
napięciu nieznacznie przekraczającym 3V).

Zmontowany układ nie wymaga urucha−

miania, a jedynie prostej regulacji polegają−
cej na ustawieniu częstotliwości generatora
taktującego licznik, w celu uzyskania najlep−
szego efektu.

Piotr Czarkowski

Forum Czytelników

Wykaz elementów

Rezystory:

P

P11 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..110000kk

Ω

Ω

R

R11 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..2200kk

Ω

Ω

R

R22,,R

R33 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..1100kk

Ω

Ω

R

R44,,R

R55 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..330000

Ω

Ω

Kondesatory:

C

C11 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..110000nnFF
C

C22 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..110000µµFF//1166V

V

C

C33 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..11µµFF

Półprzewodniki:

D

D11−D

D88 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..LLEED

D 55m

mm

m ddw

wuukkoolloorroow

wee

D

D99 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..11N

N44000011

IIC

C11 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..44002299

IIC

C22 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..7744A

AC

C113388

IIC

C33 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..44009933

TT11,,TT22 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..B

BC

C555577

Pozostałe:

JJP

P11 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..ggoollddppiinn 11xx0022

Rys. 2 Płytka drukowana