TEKST

Ł

ATWY

!

!
!

M

Ł

ODY

TECHNIK

7/2004

1

14

4

h i t n u m e r u

S A M O C H O D Y T E R E N O W E
W H I S T O R I I M O T O R Y Z A C J I

P

ierwsze modele samochodów
terenowych i uterenowionych
zaczê³y powstawaæ ju¿ na po-

cz¹tku XX stulecia. By³y to jednak
bardzo nieudolne próby, w wiêkszo-
œci przypadków ograniczaj¹ce siê
do przeróbek ju¿ istniej¹cych samo-
chodów osobowych. Najczêœciej
uterenowian¹ konstrukcj¹ tam-
tych czasów by³ czteroosobowy,
amerykañski FORD model T, z od-
krytym nadwoziem.

Pierwsza wojna œwiatowa

ujawni³a realne potrzeby zmotory-
zowania armii. Analizy przebiegu
I wojny i wyci¹gane wnioski zaowo-
cowa³y du¿¹ iloœci¹ nowych kon-
strukcji samochodów terenowych.

Na ca³ym œwiecie inspiratorem tych
dzia³añ, jak równie¿ g³ównym od-
biorc¹ pojazdów, by³o wojsko. Pod
koniec lat 20. i w latach 30. kon-

struowano i testowano coraz to no-
we samochody terenowe, niejedno-
krotnie z bardzo ciekawymi, nowa-
torskimi rozwi¹zaniami techniczny-
mi. Okres ten by³ czasem prób zu-
pe³nie nowych konstrukcji z zupe³-
nie nowego gatunku pojazdów -
lekkich, uniwersalnych samocho-
dów terenowych.

W Niemczech uterenowiono

bardzo lekkie samochody BMW Dixi.
Fabryki ADLER i WANDERER rów-
nie¿ pracowa³y nad w³asnymi samo-
chodami terenowymi, licz¹c na lu-
kratywne zamówienia wojskowe.
W Niemczech druga po³owa lat 30.
przynios³a takie ciekawe konstruk-
cje jak: MERCEDES G5 czy TEMPO
G 1200, który wyposa¿ony by³ w dwa
19-konne silniki ILO, z których jeden
napêdza³ oœ przedni¹, a drugi oœ tyln¹.

We Francji konstruktorzy

z firmy BERLIET pracowali nad lek-
k¹ terenówk¹ z napêdem na 4 ko³a.

We W³oszech budowano, dla

wojska, terenówki na bazie FIATA
Balilla, które otrzymywa³y oznacze-
nia FIAT 508 Militare. Zanim rozpo-
czêto w naszym kraju seryjn¹ pro-
dukcjê Polskich Fiatów 508 £azik,
polska armia u¿ywa³a w³oskich 508
Militare.

Za oceanem firma AMERICAN

AUSTIN (póŸniej znana jako AME-
RICAN BANTAM) ju¿ na pocz¹tku
lat 30. przygotowa³a, a nastêpnie
udostêpni³a wojsku do testowania
lekkie terenówki.

W Polsce równie¿ dostrze¿o-

no potrzebê wyposa¿enia armii w
lekkie samochody terenowe, mog¹-
ce poruszaæ siê po bezdro¿ach i spe³-
niaæ wiele uniwersalnych zadañ.
W drugiej po³owie lat 30. rozpoczê-
to produkcjê ³azików na bazie licen-
cyjnego POLSKIEGO FIATA 508 III
Junak, a w dziale konstrukcyjnym
koncernu PZIn¿. pracowano nad
konstrukcj¹ polskiego samochodu
terenowego.

Wybuch II wojny œwiatowej

by³ jak przys³owiowe wiadro zimnej
wody dla rz¹dów najwiêkszych mo-
carstw, które uœwiadomi³y sobie, ¿e
groŸba kolejnej wojny œwiatowej
sta³a siê faktem. Zdano sobie wte-
dy sprawê, ¿e lata 30. - czas ekspe-
rymentowania z konstrukcjami sa-

T o m a s z S z c z e r b i c k i

Patrząc z perspektywy czasu

na historię lekkich samocho-

dów terenowych, musimy

przyznać, że protoplastą

tego gatunku pojazdów jest

legendarny, wojskowy JEEP

WILLYS MB, a jego ojczyzną

- Stany Zjednoczone. JEEP

WILLYS MB nie był pierw-

szym samochodem tereno-

wym, jaki został stworzony,

ani nie posiadał w swojej

konstrukcji niczego rewolu-

cyjnego, ale jego powstanie

stało się początkiem historii

terenówek oraz wyznaczni-

kiem trendów w konstruk-

cjach samochodów z napę-

dem 4x4 na następne 50 lat.

Prosta konstrukcja Willysa MB, bazująca na sprawdzonych rozwiązaniach z lekkich ciężarówek
lat 30., stała się podstawą tworzenia nowej grupy pojazdów - lekkich samochodów terenowych
z napędem na 4 koła.

1

15

5

M

Ł

ODY

TECHNIK

7/2004

mochodów terenowych - przynios³y
niewiele konkretów. Potrzeba chwili
zaœ zmusza³a wojsko do posiadania
tego typu pojazdów.

H I S T O R I A P O W S T A N I A
J E E P W I L L Y S M B

Historia tego samochodu to

wielka iloœæ cyfr - dat i liczb, które
wydaj¹ siê nieprawdopodobne. Pod-
czas spotkania najwy¿szych w³adz
wojskowych armii Stanów Zjedno-
czonych i ekspertów z dziedziny
transportu, w dniu 27 maja 1940 ro-
ku, podjêto decyzjê o wystosowa-
niu zamówienia wojskowego na lek-
kie samochody terenowe z napêdem
na 4 ko³a. Wspólnie wyznaczono
kryteria, jakie powinien spe³niaæ
nowy pojazd: waga pomiêdzy 590 a
980 kg, ³adownoœæ minimum 272 kg,
rozstaw kó³ mia³ wynosiæ maksy-
malnie 1194 mm, rozstaw osi 2032
mm, a przeœwit 160 mm. Kolejnymi
warunkami, postawionymi przez
wojsko, by³o przedstawienie pierw-
szego prototypu w ci¹gu 49 dni!!!
Po wstêpnym zatwierdzeniu go
przez wojskowych ekspertów na-
le¿a³o w ci¹gu nastêpnych 75 dni
dostarczyæ do przetestowania 70
gotowych pojazdów. Wydawaæ by
siê mog³o - warunki nie do spe³nie-
nia.

W³adze wojskowe rozes³a³y

oferty do 135 firm produkuj¹cych
samochody, które ewentualnie pora-
dzi³yby sobie z konstrukcj¹ i pro-
dukcj¹ tego pojazdu. Na ofertê woj-
ska nadesz³y dwie odpowiedzi -

pierwsza od firmy American Ban-
tam Co., druga od firmy Willys
Overland Inc. Po pewnym czasie
sw¹ odpowiedŸ dos³a³ jeszcze Ford.

Jako pierwszy (23 sierpnia

1940 roku) swój prototyp, o ozna-
czeniu 40 BRC, zaprezentowa³ Ban-
tam. W listopadzie 1940 roku proto-
typowy samochód o nazwie QUAD
przedstawi³a firma Willys Overland
Inc. Quad odbiega³ trochê od za³o-
¿eñ zawartych w ofercie wojsko-
wej, by³ ciê¿szy - wa¿y³ a¿ 1099 kg.
Po paru tygodniach Willys zmodyfi-
kowa³ swój samochód tak, aby mie-
œci³ siê on w wyznaczonym limicie
wagi. Ten zmodernizowany samo-
chód otrzyma³ oznaczenie MA. Ford
jako ostatni zaprezentowa³ prototy-
powy pojazd o oznaczeniu GP (Ge-
neral Purpose, co w t³umaczeniu
oznacza - wielostronnoϾ, wieloza-
daniowoϾ).

Pierwsze zamówienie woj-

ska, na pocz¹tku 1941 roku, skiero-
wane by³o do wszystkich trzech
wytwórni. W efekcie wyprodukowa-
no 3650 Fordów GP, 2675 Bantamów

40 BRC i 1500 Willysów MA, z cze-
go 49 w wersji z wszystkimi 4 ko³a-
mi sterowanymi. Wiêkszoœæ z tych
pojazdów wys³ana zosta³a do Anglii
i do Zwi¹zku Radzieckiego, w ra-
mach umowy o pomocy wojennej
znanej jako Lend Lease.

W tym te¿ czasie firma Wil-

lys Overland Inc. rozpoczê³a inten-
sywn¹ reklamê swoich samocho-
dów, zw³aszcza w krêgach rz¹do-
wych, przez co chcia³a uzyskaæ ³as-
kawsze spojrzenie na swoje wy-
roby, a w efekcie koñcowym kon-
trakt rz¹dowy na zaopatrywanie
armii w samochody. Dzia³ania te,
przeprowadzone w bardzo ciekawy
i przemyœlny sposób, spowodowa³y
podpisanie (w dniu 23 lipca 1941
roku) umowy-zamówienia pomiêdzy
Armi¹ Stanów Zjednoczonych a fa-
bryk¹ Willys Overland Inc.

Po podpisaniu umowy firma

Willys musia³a wprowadziæ jeszcze
kilka zmian zasugerowanych przez
wojsko, miêdzy innymi: czêœciowo
zmieniæ osprzêt elektryczny i os-
przêt silnika, powiêkszyæ objêtoœæ
zbiornika paliwa, zmodyfikowaæ
uk³ad kierowniczy, hamulcowy, za-
wieszenia i kilka innych rzeczy.
Zmodyfikowany model Willysa
otrzyma³ oznaczenie MB.

Jesieni¹ 1941 roku okaza³o

siê, ¿e firma Willys Overland nie
podo³a produkcyjnie ogromnym za-
mówieniom wojska i rz¹du USA,
który wysy³a³ lekkie samochody te-
renowe do armii alianckich (m.in.
do Zwi¹zku Radzieckiego) w ra-
mach Lend Lease. Ten stan rzeczy
spowodowa³ podpisanie (10 listopa-
da 1941 roku) umowy-zamówienia
na produkcjê Jeepów równie¿ z For-
dem. W ramach tej umowy w fabry-
ce Forda mia³y byæ produkowane
Jeepy w oparciu o plany konstruk-
cyjne Willysa. Fordy otrzyma³y oz-
naczenie GPW (General Purpose
Willys). W rzeczywistoœci Fordy

Nie, to nie Normandia latem 1944 r. Takie obrazki możemy obecnie oglądać podczas zlotów pojaz-
dów militarnych w Polsce. Każdego roku odbywa się kilka takich imprez. Są one ogólnie dostępne.

Jeepy Willysy MB są bardzo popularne wśród polskich kolekcjonerów. Prosta konstrukcja
i dostępność nowych części zamiennych powodują, ze auta prezentowane na licznych zlotach
są ładnie odrestaurowane i w pełni sprawne.

M

Ł

ODY

TECHNIK

7/2004

1

16

6

h i t n u m e r u

GPW ró¿ni³y siê tylko nieznaczny-
mi, drobnymi szczegó³ami od Willy-
sów MB i oba samochody by³y nie-
mal bliŸniaczo podobne.

Firma American Bantam zo-

sta³a zupe³nie odsuniêta i wyklu-
czona z tego przedsiêwziêcia mimo
tego, i¿ jako pierwsza przedstawi³a
prototyp i jej samochód by³ równie
dobry jak konstrukcja Willysa.

W ramach zamówieñ wojsko-

wych, w czasie II wojny, wyprodu-
kowano 277 896 sztuk Forda GPW
i 361 349 egzemplarzy Jeepów Wil-
lys MB. Po wojnie, g³ównym i naj-
wiêkszym licencjobiorc¹ konstrukcji
samochodu Jeep Willys MB by³a
francuska firma Hotchkiss, która
w latach 1954-1969 produkowa³a,
na podstawie licencji Jeepa Willysa

MB, samochody terenowe dla armii
francuskiej oraz pewn¹ liczbê cy-
wilnych modeli. Ogó³em we Francji
w fabryce Hotchkiss wyprodukowa-
no oko³o 29 000 egzemplarzy Jee-
pów. Sumuj¹c wszystkie liczby,
widzimy ¿e na œwiecie, w latach
1941 - 1969, ogó³em zosta³o wy-
tworzonych blisko 700 000 sztuk
samochodów Jeep Willys MB i mo-
deli licencyjnych (Ford GPW
i Hotchkiss).

Wiele innych fabryk na ca³ym

œwiecie korzysta³o po wojnie, mniej
lub bardziej legalnie, z rozwi¹zañ
konstrukcyjnych Jeepa Willysa MB.
Dobrym przyk³adem tego s¹ pierw-
sze modele samochodów tereno-
wych takiej firmy, jak angielski
Land-Rover czy pojazdy wytwórni
japoñskich z prze³omu lat 50. i 60.

Jeepy Willys MB, w czasie II

wojny i po jej zakoñczeniu, by³y
wykorzystywane przez wszystkie
armie alianckie walcz¹ce przeciwko
Niemcom hitlerowskim i Japonii.
Skutkiem tego by³ fakt, ¿e pojazdy
te jeŸdzi³y po wszystkich kontynen-
tach naszego globu.

E T Y M O L O G I A S £ O W A
„ J E E P ”

S³owo „JEEP” dziœ ju¿ na

ca³ym œwiecie oznacza ma³y, lekki
samochód terenowy z napêdem na
4 ko³a z charakterystycznym typem
karoserii. Po raz pierwszy s³owo
„JEEP”, jako okreœlenie samochodu,
ukaza³o siê w prasie, w lutym 1941
roku, na ³amach wydawanego w Wa-
szyngtonie dziennika „Daily News”.

Jako pierwsza nazwy JEEP, do okre-
œlania swoich samochodów, zaczê³a
u¿ywaæ amerykañska firma Willys
Overland Inc. z miasta Toledo w sta-
nie Ohio.

Historia s³owa „JEEP” to te-

mat rzeka, który do dziœ wzbudza
wiele kontrowersji wœród history-
ków i pasjonatów tych pojazdów.
Najczêœciej podaje siê, ¿e okreœle-
nie JEEP zosta³o stworzone w 1940
roku przez ¿o³nierzy testuj¹cych
pierwsze modele terenówek, jako
fonetyczny, slangowy skrót od okre-
œlenia GP (General Purpose). Inna
hipoteza mówi, ¿e kierowca - Irving
Hausmann - testuj¹cy pierwsze mo-

dele Willysów wylansowa³ tê naz-
wê po to, aby odró¿niæ swojego
Willysa od Forda i Bantama. Kolejne
pytanie, sk¹d Hausmanowi przysz³o
do g³owy takie w³aœnie okreœlenie?
Najprawdopodobniej by³a to jakaœ
zwariowana postaæ z komiksu, któ-
rej cechy w jakiœ sposób korespon-
dowa³y z cechami, wygl¹dem i za-
daniami nowego samochodu.

Te dwie hipotezy s¹ najbar-

dziej prawdopodobne, choæ oprócz

Silnik i klasyczny układ napędowy Jeepa Willysa MB to kwintesencja prostoty i niezawodności.

Deska rozdzielcza Willysa wyposażona jest
w 5 podstawowych wskaźników zegarowych,
kilka włączników, a po prawej stronie w 4
tabliczki zawierające podstawowe informacje
o prowadzeniu i obsłudze tego samochodu.

MINI

QUIZ

MT

CZYT

AM,

W

IÊC

WIEM

Ile wa¿y³ pierwszy prototypowy

QUAD?

a)

890 kg

b)

989 kg

c)

1099 kg

1

17

7

M

Ł

ODY

TECHNIK

7/2004

j e ź d z i ł p o w s z y s t k i c h k o n t y n e n t a c h n a s z e g o g l o b u

nich powsta³o jeszcze kilka innych,
mniej wiarygodnych. Trudno jedno-
znacznie okreœliæ pochodzenie tego
s³owa. Wiadome jest jedno - s³owo
„JEEP” znalaz³o swoje sta³e i trwa-
³e miejsce we wszystkich jêzykach
na œwiecie - tak samo jak: radio,
rock & roll, telewizja, jazz, cola
i wiele innych s³ów, których u¿ywa-
my bez zbêdnego poszukiwania
polskiego odpowiednika.

K O N S T R U K C J A
J E E P W I L L Y S M B

Trudno mówiæ o konstrukcji

Willysa MB, ¿e jest klasyczna, gdy¿
to w³aœnie ten samochód wyznaczy³
klasyczne nurty i trendy konstrukcji
póŸniejszych terenówek. Prostota
konstrukcji samochodu Jeep Willys
MB, zarówno pod wzglêdem obs³u-
gi, jak i napraw, podyktowana by³a
realiami wojny, to znaczy - u¿ytko-
waniem tego pojazdu przewa¿nie
przez niedoœwiadczonych i niewy-
kwalifikowanych kierowców i me-
chaników.

Za³o¿enia konstrukcyjne pod-

wozia Willysa MB - podwozie ramo-
we z resorami piórowymi i sztywny-
mi mostami napêdowymi - stosowa-
ne by³y, z pewnymi zmianami, w ko-
lejnych powojennych wersjach po-
pularnego Jeepa (CJ2, CJ3, CJ5,
CJ7, Wrangler) a¿ do 1996 roku, kie-
dy to w kolejnej wersji Jeepa Wran-
glera resory piórowe zast¹pione zo-
sta³y sprê¿ynami œrubowymi i wa-
haczami.

Maksymalnie uproszczone,

czteroosobowe, stalowe, otwarte
nadwozie, bez drzwi, sta³o siê na

wiele lat klasycznym znakiem roz-
poznawczym tego typu samocho-
dów.

Czterocylindrowy, dolnoza-

worowy silnik o stopniu sprê¿ania
6,5:1 zadowala³ siê prawie ka¿d¹,
nawet najgorsz¹ benzyn¹.

Po wojnie pojawi³o siê, w USA

i Europie Zachodniej, du¿e zapo-
trzebowanie na cywilne odmiany
uniwersalnej, lekkiej terenówki. Za-
czêto wtedy pracowaæ, w oparciu
o konstrukcje Willysa MB, nad zmia-
nami, tak aby samochody te mog³y
z powodzeniem zaistnieæ na rynku
cywilnym. Dzia³ania te spowodowa-
³y rozpoczêcie produkcji kolejnych
modeli Jeepów, którym nadano oz-
naczenie CJ (Civilian Jeep).

U N I W E R S A L N O Œ Æ
J E E P W I L L Y S M B

UniwersalnoϾ, w realizacji

wielu ró¿norodnych zadañ podczas
dzia³añ wojennych, by³a jedn¹ z
podstawowych cech, jakiej wyma-
gano od nowych konstrukcji samo-
chodów terenowych. W przypadku
Jeepa Willysa MB ³atwiej by³oby
powiedzieæ, na co nie by³ przera-
biany ten samochód, ni¿ wymieniaæ
wszystkie jego odmiany i sposoby
zastosowania.

Najciekawszymi modyfika-

cjami podstawowej wersji Jeep
Willys MB by³y: Half-Truck Jeep T-
28. By³ to pojazd wyposa¿ony, na
tylnej osi, w g¹sienice czo³gowe,
z przodu zaœ w normalne 16” ko³a.
Kolejn¹ odmian¹ by³ œnie¿ny Haft-
Truck Jeep model T-29. Pojazd ten z
ty³u, tak samo jak model T-28, wy-

posa¿ony by³ w g¹sienice, z przodu
zaœ zamiast kó³ posiada³ p³ozy nar-
towe. Wytwarzano modele Willysów
z przed³u¿on¹ karoseri¹, co pozwa-
la³o na przewo¿enie 10 osób. Produ-
kowano Willysy z trzema osiami
o napêdzie 6x6. Pojazdy te czêsto
opancerzano, tworz¹c z nich lekkie
transportery wyposa¿ane najczê-
œciej w ciê¿ki karabin maszynowy
lub dzia³o 37 mm. Przy wykorzysta-
niu pewnych elementów konstrukcji
Willysa MB budowano, w zak³adach
Forda, lekkie amfibie - Ford GPA.

Nie bêdê obszerniej wspomi-

na³ ju¿ o montowaniu na karose-
riach Willysów MB ciê¿kich karabi-
nów maszynowych, lekkich dzia³
i rusznic, wyrzutni rakiet, radiosta-
cji, przerabianiu nadwozi na sani-
tarki, lekkim opancerzaniu podsta-
wowej karoserii i wielu innych po-
mys³ach wykorzystania tego pojaz-
du.

T R U D N E W Y Z W A N I A -
„ D - D A Y ” ( I N W A Z J A
W N O R M A N D I I )

Przed inwazj¹ w Normandii,

w czerwcu 1944 roku, trzeba by³o
specjalnie przygotowaæ Jeepy, tak
aby mog³y szybko, sprawnie i bez
problemu przejechaæ odcinek od
³odzi desantowych do brzegu.
Jeepy mia³y sobie poradziæ z jazd¹
po dnie morskim, przez osiem mi-
nut, na g³êbokoœci 140 cm. Aby by-
³o to wykonalne, u¿yto syntetycznej
farby do zaizolowania uk³adu zasi-
lania i uk³adu elektrycznego. Na
farbê na³o¿ono jeszcze dodatkowo
warstwê t³uszczu z azbestem. Rurê

Jeep CJ 7, kolejna powojenna wersja samochodu terenowego
bazującego na konstrukcji legendarnego Willysa MB.

Ford GP, konkurent Willysa z czasów walki o zamówienie rządowe, jest obec-
nie bardzo wielkim rarytasem kolekcjonerskim. W Polsce znajduje się zaledwie
kilka sztuk tego pojazdu.

M

Ł

ODY

TECHNIK

7/2004

1

18

8

h i t n u m e r u

wydechow¹ wyprowadzono do gó-
ry, tak jak komin. Tak samo post¹-
piono z rur¹ zasysaj¹c¹ powietrze
do gaŸnika. Dokonano równie¿ kilku
innych modyfikacji w osprzêcie sil-
nika.

Przeróbki te, przed inwazj¹,

przetestowano dok³adnie na poligo-
nach w USA, przez co w czasie „D-
day” nie by³o wiêkszych proble-
mów z tym nietypowym brodem
i wszystkie Jeepy znalaz³y siê na
brzegu.

J E E P W I L L Y S M B
A P O L S K A I P O L A C Y . . .

Do Polski Jeepy Willys MB

i Fordy GPW, tak samo jak motocy-
kle Harley-Davidson, Indian czy ciê-
¿arówki Studebacker, Dodge, Che-
vrolet oraz GMC, trafi³y razem z ar-
mi¹ polsk¹, która przysz³a ze wscho-
du. Pojazdy i broñ produkcji amery-
kañskiej dostarczane by³y do armii
radzieckiej i armii polskiej w ZSRR
w ramach umowy o pomocy wojen-
nej rz¹du USA, znanej jako „Lend
Lease”.

Po zakoñczeniu wojny pojaz-

dy te pozosta³y na wyposa¿eniu Lu-
dowego Wojska Polskiego, Milicji
Obywatelskiej, Urzêdu Bezpieczeñ-
stwa i innych s³u¿b pañstwowych.
W drugiej po³owie lat 40. otrzymali-
œmy te¿ pewn¹ liczbê Jeepów w ra-
mach pomocy UNNRA.

Jeep Willys MB a Polacy to

nie tylko Ludowe Wojsko Polskie, to
równie¿ ca³a historia armii polskich
na froncie zachodnim i w Anglii
oraz Polaków walcz¹cych w ar-
miach alianckich. Samochód ten by³
jednym z podstawowych œrodków
transportu aliantów.

W Polsce w latach 50. i 60.

Willysy by³y stopniowo wycofywa-
ne z wojska i zastêpowane radziec-
kimi terenówkami GAZ 67B i GAZ
69. W tym w³aœnie czasie, wiêk-
szoϾ z nich, w stanie doϾ znacz-
nego wyeksploatowania, zaczê³a

przechodziæ „do cywila”, a pozosta-
³e, z powodów ideologicznych jako
„pojazdy produkcji imperialistycz-
nej”, trafi³y na z³om. Dziœ wydaje
siê to œmieszne, ale takie by³y
realia tamtych lat w naszym kraju.

S³u¿ba „w cywilu” te¿ nie

by³a dla nich specjalnie dobr¹ per-
spektyw¹. W Polsce, gdzie brak by-
³o œrodków transportu, prawie do
koñca lat 60. by³y one „dobijane”
jako ma³e ciê¿arówki.

Lata 70. i 80. to okres, kiedy

zaczêto powoli postrzegaæ Jeepy
Willys MB i Fordy GPW jako „zabyt-
ki motoryzacji” lub „pojazdy rekre-
acyjne”, na przyk³ad do rajdów sa-
mochodów terenowych. Obecnie
w naszym kraju na zlotach pojaz-
dów zabytkowych jest to doœæ czê-
sto spotykany samochód.

Czasami mo¿emy równie¿

spotkaæ Jeepy Willys MB na ama-
torskich rajdach samochodów tere-
nowych, gdzie konkuruj¹ z Gazami
67, Gazami 69 i Uazami 469. Niejed-
nokrotnie dobrze przygotowany
Willys MB, prowadzony przez do-
œwiadczonego kierowcê, potrafi nie-
Ÿle „namieszaæ” w punktacji ogól-
nej rajdu.

Je¿eli spojrzymy ogólnie na

polski rynek samochodów zabytko-
wych (przez „zabytek” rozumiej¹c
pojazdy wyprodukowane przed
1945 rokiem), to wyraŸnie widaæ, ¿e
Jeep Willys MB stanowi jedn¹ z naj-
liczniejszych grup pojazdów jednej
marki w naszym kraju.

D U C H S T A R E G O
J E E P A W I L L Y S M B

Od zakoñczenia II wojny kil-

kakrotnie zmienia³ siê w³aœciciel
marki Jeep, co ró¿nie wp³ywa³o na
rozwój tego typu aut. Samochody te
przechodzi³y wiele konstrukcyjnych
modyfikacji oraz marketingowych
wzlotów i upadków. Mimo wszyst-
ko, gdzieniegdzie zachowa³ siê do
dziœ pierwotny, ponadczasowy kli-
mat starych Jeepów.

Obecnie w³aœcicielem marki

Jeep jest firma DaimlerChrysler.
Wœród jej produktów potomkiem
wojennego Jeepa Willysa MB jest
bez w¹tpienia Jeep Wrangler, który
swym kszta³tem i charakterem na-
wi¹zuje do rodzinnej tradycji
Jeepów. !

Silnik i układ przeniesienia napędu:
POJEMNOŚĆ: 2199 cm

3

ŚREDNICA CYLINDRA X SKOK TŁOKA:
79,4 x 111,1 mm
LICZBA I UKŁAD CYLINDRÓW:
4, rzędowo
ROZRZĄD: dolnozaworowy (SV)
STOPIEŃ SPRĘŻANIA: 6,5: 1
MAKSYMALNA MOC:
60 KM przy 4000 obr/min
NAJWIĘKSZY MOMENT OBROTOWY:
15,6 kg-m/2000 obr/min
UKŁAD ZAPŁONOWY: bateryjny
UKŁAD CHŁODZENIA: wodny,
wymuszony
POJ. ZBIORNIKA PALIWA: 56,8 litra
SPRZĘGŁO: jednotarczowe, suche
SKRZYNIA BIEGÓW: 3 biegi + wsteczny
REDUKTOR: o 2 przełożeniach
PRZEŁOŻENIE W SKRZYNI ROZDZIEL-
CZEJ: 1,97
INSTALACJA ELEKTRYCZNA: 6 V

PODWOZIE I ZAWIESZENIA:
Rama stalowa, resory piórowe, sztywne
mosty napędowe, amortyzatory telesko-
powe.
HAMULCE: hydrauliczne, bębnowe
KOŁA (OPONY): 16” (6 - 6.50 x 16)
PRZEŚWIT POPRZECZNY: 220 mm
ROZSTAW OSI: 2030 mm
ROZSTAW KÓŁ: 1245 mm

NADWOZIE:
Stalowe, otwarte, bez drzwi, czterooso-
bowe, ze składanym brezentowym da-
chem i opuszczaną przednią szybą.
WYMIARY AUTA (DŁUGOŚĆ/SZERO-
KOŚĆ): 3360 / 1580 mm
WYSOKOŚĆ AUTA OD ZIEMI DO KOŁA
KIEROWNICY: 1320 mm
WYSOKOŚĆ AUTA Z POSTAWIONYM
DACHEM (ZIEMIA - DACH): 1770 mm

DANE EKSPLOATACYJNE:
MAKSYMALNA PRĘDKOŚĆ: 104 km/h
MAKSYMALNA PRĘDKOŚĆ PRZY
WŁĄCZONYM REDUKTORZE I NAPĘ-
DZIE 4X4: 53 km/h
ZUŻYCIE PALIWA (NA DRODZE):
ok. 12 l/100 km
MAKSYMALNA GŁĘBOKOŚĆ BRO-
DZENIA BEZ SPECJALNEGO PRZYGO-
TOWANIA: 50 cm
WAGA POJAZDU: 1054 kg
UDŹWIG (ŁADOWNOŚĆ): 363 kg

JEEP WILLYS MB - dane techniczne

Jeepy bardzo często wykorzystywane były
do ciągnięcia lekkich armat lub przyczep
z amunicją.

z d j ę c i a : a u t o r