AGH Służba BHP PIP

07.02.2010 16:35

Seminarium

Dla Słuchaczy Studium Podyplomowego

Stanisław Staszewski

TEMAT: Współpraca PIP ze słzzbą BHP

Metody pracy służby BHP

07.02.2010 16:35

Cele szkolenia



Ugruntowanie posiadanej wiedzy



Najważniejsze zadania
pracowników służby bhp



Metody pracy – przykłady
nieprawidłowości

07.02.2010 16:35

Kodeks pracy



Art. 237

Pracownik służby bhp

oraz pracownik zatrudniony przy

innej pracy, któremu powierzono

wykonywanie zadań tej służby, nie

mogą ponosić jakichkolwiek

niekorzystnych dla nich następstw

z powodu wykonywania zadań

i uprawnień służby bhp

07.02.2010 16:35

Kodeks pracy



Właściwy inspektor pracy może
nakazać utworzenie służby bhp albo
zwiększenie liczby pracowników tej
służby, jeżeli jest to uzasadnione
stwierdzonymi zagrożeniami
zawodowymi

07.02.2010 16:35

Służba bhp

ROZPORZĄDZENIE

RADY MINISTRÓW

z dnia 2 września 1997 r.

w sprawie służby bezpieczeństwa

i higieny pracy

(Dz. U. z dnia 18 września 1997 r. Nr

109 poz. 704,

zm. Dz. U.

z 2004 r. Nr 246, poz. 2468 oraz z

2005 r. Nr 117, poz. 986)

07.02.2010 16:35

Służba bhp



Służba bhp podlega bezpośrednio
pracodawcy



U pracodawcy będącego jednostką

organizacyjną służba bhp podlega:



bezpośrednio osobie zarządzającej tą

jednostką



lub osobie wchodzącej w skład organu

zarządzającego, upoważnionej przez ten
organ do sprawowania nadzoru w sprawach

z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy

07.02.2010 16:35

Służba bhp

,,DOBRY”

INSPEKTOR

BHP

???

1-wypadki

2-kontrola PIP

07.02.2010 16:35

Służba bhp

Do zakresu działania służby bhp

należy:



przeprowadzanie kontroli warunków
pracy oraz przestrzegania przepisów
i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy

07.02.2010 16:35

Służba bhp – kontrola warunków pracy



Rzetelne przeprowadzenie kontroli wymaga współpracy
z nadzorem i pracownikami,



w przeciwnym wypadku podczas kontroli wyłącza się

z ruchu urządzenia o wątpliwej sprawności technicznej

lub po prostu nie wykonuje się niektórych czynności,



Osoby nadzoru i pracownicy powinni widzieć w służbie

bhp doradcę, a nie tylko ,,policjanta” wyłapującego

nieprawidłowości



Takie usytuowanie pracowników służby bhp w

hierarchii zarządzania firmą wymaga od Was samych,

pracodawcy i osób nadzoru stworzenia klimatu pełnego

zaufania, w którym łatwiej rozwiązywać problemy

07.02.2010 16:35

Służba bhp – kontrola warunków pracy

Kontrole mogą być różne

(przykłady):

•

kontrola jednego stanowiska

•

kontrola grup stanowisk

•

kontrola problemowa obejmująca wiele stanowisk, ale

dotycząca jednej lub kilku dziedzin związanych z bhp (np.

szkolenia, badania profilaktyczne, kwalifikacje dostępność

i stosowanie środków ochrony osobistej, instrukcje
bezpiecznego wykonywania prac, itd.)

•

kontrole zapowiedziane - uzgodnione z nadzorem

•

kontrole wspólne z ZSIP (oddziałowym) i inspektorem PIP

•

kontrole niezapowiedziane - np. po zgłoszeniu uwag

dotyczących warunków pracy przez pracownika

07.02.2010 16:35

Służba bhp – kontrola warunków pracy



Każda kontrola wymaga udokumentowania,
gdyż materiał z kontroli jest elementem
monitorowania warunków pracy (będzie
wykorzystany do sporządzenia okresowej
analizy stanu bhp)



Dokumenty z kontroli to dowód na
wywiązywanie się z podstawowych obowiązków
pracowników służby bhp

07.02.2010 16:35

Służba bhp – kontrola warunków pracy

Przeprowadzający kontrolę powinien być do niej przygotowany,

czyli:



powinien wiedzieć jakie prace mogą być wykonywane na danym
stanowisku



jakie przepisy dotyczą wykonywanych prac



jakie mogą występować zagrożenia



jakie są wymagane środki ochrony osobistej



jakie kwalifikacje wymagane są do wykonywania czynności



jakie obowiązują instrukcje



Dobrym materiałem wstępnym do przeprowadzania kontroli jest

karta oceny ryzyka zawodowego dotycząca kontrolowanych

stanowisk pracy czy czynności lub

lista kontrolna



..\..\..\..\..\Tematy2008\Temat_60\T60A Górnictwo - wyrobiska
podziemne.pdf

07.02.2010 16:35

Służba bhp – kontrola warunków pracy



Sposób dokumentowania kontroli nie
jest określony w przepisach, ale dla
porządku, prowadzenia monitorowania
i analiz stanu bhp, a także możliwości
rekontroli, powinien mieć jednolitą
formę pisemną przyjętą do stasowania
w zakładzie (np. protokół kontroli
stanowisk

pracy)

07.02.2010 16:35

Służba bhp – kontrola warunków pracy

W protokole powinny być określone:
•

miejsce, stanowisko pracy, maszyna, urządzenie

podlegające kontroli

•

data i zmiana robocza, na której

przeprowadzono kontrolę

•

nazwisko i stanowisko osoby nadzoru,

w obecności której dokonano kontroli

•

osoby, które kontroli podlegały z opisem
stanowiska i wykonywanych przez nich

czynności

07.02.2010 16:35

Służba bhp – kontrola warunków pracy

•

dokumenty, które podlegały kontroli (np. książka pracy

maszyny, instrukcja obsługi, a także świadectwa

kwalifikacyjne pracownika, karta badań lekarskich,

karta szkoleń bhp - do sprawdzenia najczęściej
w dziale kadr)

•

zadawane pytania z zakresu niezbędnej wiedzy
pracownika dla bezpiecznego wykonywania pracy (np.

jakie występują zagrożenia na jego stanowisku pracy

i jakie stosuje zabezpieczenia? co zrobić w sytuacji

awaryjnej? jak udzielić pomocy osobie poszkodowanej

i kogo powiadomić w sytuacji zaistnienia wypadku?,
itp.)

•

pytania dotyczące odzieży roboczej i ochronnej oraz

stosowanych środków ochrony indywidualnej

w zakresie ich dostępu, przydatności, skuteczności,

07.02.2010 16:35

Służba bhp – kontrola warunków pracy

•

stwierdzone nieprawidłowości w zakresie bhp wraz
z zaleceniami ich usunięcia w określonym terminie,
podjęte działania decyzyjne (np. odsunięcie od pracy
pracownika z powodu …..., wstrzymanie pracy
maszyny ……... z powodu ……..., itp.)

•

nazwiska osób do nagrodzenia

•

nazwiska osób do zastosowania kar

•

propozycje, wnioski pracowników związane
z organizacją pracy, wyposażeniem stanowiska oraz
ergonomią mające wpływ na bezpieczeństwo i higienę
pracy

07.02.2010 16:35

Służba bhp – kontrola warunków pracy

•

Protokół powinien być podpisany przez inspektora bhp
przeprowadzającego kontrolę i osobę, która w kontroli
uczestniczyła

•

Dodatkowo w protokole powinien znaleźć się zapis
zobowiązujący osobę odpowiedzialną za usunięcie
nieprawidłowości (zagrożeń czy uchybień) w zakresie
bhp do powiadomienia inspektora o ich usunięciu

•

Protokół powinien być sporządzony niezwłocznie
po przeprowadzonej kontroli i dostarczony osobom
odpowiedzialnym za usunięcie zagrożeń czy uchybień
w zakresie bhp oraz kierownikowi komórki
organizacyjnej, w której kontrolę przeprowadzono

07.02.2010 16:35

Służba bhp – kontrola warunków pracy

•

Lista elementów podlegających kontroli jest dość długa

•

Dla ułatwienia pracy i skrócenia samego protokołu
warto opracować wzorcową listę kontrolną i na niej
zaznaczać kontrolowane tematy z zapisem oceny:
pozytywna/negatywna

•

(

www.pip.pl

)

•

..\..\GIP-LK-Komentarz\LK-Podst-kom-2008-VII-
30.doc

•

Wówczas w protokole znajdą się jedynie te zagadnienia,
które wymagają podjęcia działań.

07.02.2010 16:35

Służba bhp – kontrola warunków pracy

•

Środki ochrony indywidualnej i odzież robocza

–

przykładowa lista kontrolna:

•

Czy ustalono stanowiska na których dopuszczono

stosowanie własnej odzieży i obuwia roboczego przez

pracowników?

•

Czy ustalono tabele norm przydziału śoi oraz odzieży
i obuwia roboczego?

•

Dostępność wymaganych środków ochrony
indywidualnej.

•

Stosowanie wymaganych środków ochrony

indywidualnej (ochrona: głowy, słuchu, oczu, układu

oddechowego, tułowia, rąk, nóg, dłoni, stóp).

07.02.2010 16:35

Służba bhp – kontrola warunków pracy

• Dostępność i używanie odzieży roboczej

wymaganej do wykonywania określonej
pracy

• Skuteczność i ergonomia środków ochrony

indywidualnej (czy nie utrudniają
w znacznym stopniu wykonania pracy?)

• Informacje (na stanowisku pracy)

o obowiązku stosowania śoi

• Instrukcja użytkowania śoi

07.02.2010 16:35

Służba bhp – kontrola warunków pracy

• Instruktaż dotyczący stosowania śoi
• (jeśli jest sprzęt chroniący przed upadkiem

z wysokości) – karta użytkowania

• miejsce przechowywania śoi
• oznakowanie śoi – CE (kategoria I, II, III)
• przepisy (wymagania zasadnicze, przepisy

ogólne)

• przedstawienie protokołu pracodawcy

07.02.2010 16:35

Zadania służby bhp



Udział w przekazywaniu do
użytkowania

nowo budowanych lub

przebudowywanych obiektów
budowlanych albo ich części, w których
przewiduje się pomieszczenia pracy,
urządzeń produkcyjnych oraz innych
urządzeń mających wpływ na warunki
pracy i bezpieczeństwo pracowników

07.02.2010 16:35

Służba bhp – odbiory

Inspektor bhp ma w trakcie odbioru możliwość

wskazania:

• nieprawidłowości
• usterek
• niedoróbek (mogących mieć wpływ na

przyszłe bezpieczeństwo i higienę pracy
zatrudnionych)

• a (wówczas) wykonawca ma obowiązek ich

usunięcia

07.02.2010 16:35

Służba bhp – odbiory

•

Bez względu na to, kto był wykonawcą
inwestycji - czy firma zewnętrzna, czy też

roboty budowlane lub montażowe zostały

wykonane przez pracowników własnego

zakładu, sposób postępowania służby bhp

powinien być taki sam

•

Warto, aby sama czynność przekazywania do

użytkowania była poprzedzona tzw. odbiorem

wstępnym prac budowlanych, montażowych,

wykończeniowych albo tzw. rozruchem

wstępnym

07.02.2010 16:35

Służba bhp – odbiory

•

Jest to dodatkowa okazja do sprawdzenia
zgodności z dokumentacją oraz zgodności
z obowiązującymi przepisami, w tym
szczególnie z przepisami w zakresie bhp

•

Wówczas będzie jeszcze czas, aby naprawić
stwierdzone błędy wykonawcy, czy nawet
wprowadzić niezbędne zmiany w dokumentacji
i dokończyć realizację robót wg poprawionej
dokumentacji przed przekazywaniem obiektu,
urządzenia do użytkowania

07.02.2010 16:35

Służba bhp – odbiory

•

Ze wstępnego odbioru czy rozruchu należy
sporządzić protokół z wnioskami do realizacji

•

Protokół przekazać do zaakceptowania osobom
odpowiedzialnym za realizację zadania lub
bezpośrednio kierownictwu zakładu

•

Skuteczność uczestnictwa w przekazaniu do
użytkowania będzie tym większa, im lepiej
pracownik służby bhp będzie do odbioru
przygotowany

07.02.2010 16:35

Służba bhp – odbiory

Jak przygotować się do odbioru?

• zapoznać się z dokumentacją obiektu

(urządzenia, maszyny)

• zapoznać się przepisami bhp dotyczącymi

przedmiotu odbioru

• sprawdzić, jakie zagrożenia może stwarzać

nowe urządzenie (maszyna, technologia)

• jeśli ryzyko nieakceptowalne czy będzie

można je zredukować, i jakim kosztem

07.02.2010 16:35

Służba bhp – odbiory

Jak przygotować się do odbioru (c.d.)?

• sprawdzić, czy po zainstalowaniu nowego

urządzenia, (maszyny) nie pogorszą się

warunki pracy na pozostałych
stanowiskach

• sprawdzić, czy wymagania kwalifikacyjne

własnych pracowników są wystarczające

do wymogów DT i obowiązujących

przepisów w zakresie obsługi nowego

urządzenia (maszyny)

07.02.2010 16:35

Służba bhp – odbiory

•

Podstawowym i niezbędnym warunkiem do
czynnego uczestnictwa w przekazaniu do
użytkowania nowych obiektów i urządzeń jest
znajomość zapisów

•

rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej
z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych
przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst
jednolity: Dz. U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650,

zm.

Dz. U. z 2007 r. Nr 49, poz. 330

), bowiem w nim

szczegółowo omówione są wymogi bezpieczeństwa i
higieny pracy, dotyczące:

07.02.2010 16:35

Służba bhp – odbiory

•

obiektów budowlanych i terenu zakładu pracy, w tym dróg,
oświetlenia, instalacji elektrycznych, ilości wody do celów
higieniczno-sanitarnych, gospodarczych i przeciwpożarowych

•

pomieszczeń pracy, w tym: oświetlenie, ogrzewanie
i wentylacja

•

procesów pracy, w tym: organizacji stanowisk pracy, obsługi
i stosowania maszyn, narzędzi i innych urządzeń technicznych,
transportu wewnętrznego i magazynowania, ochrony przed
hałasem

•

pomieszczeń i urządzeń higienicznosanitarnych, w tym szatni,
umywalni, ustępów, jadalni, pomieszczeń higieny osobistej dla
kobiet, palarni, pomieszczeń do ogrzewania się pracowników

07.02.2010 16:35

Służba bhp – odbiory

•

Prawo budowlane - ustawa z 7 lipca 1994 r. (tekst
jednolity: Dz. U. z 2000 r., nr 106, poz. 1126 z

późniejszymi zmianami), w której określone są wymogi

dotyczące między innymi:

•

budynków wraz z instalacjami i urządzeniami
technicznymi

•

budowli stanowiącej całość techniczno-użytkową wraz

z instalacjami i urządzeniami, w tym m.in.: drogi,

zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub

urządzenia techniczne, składowiska odpadów, sieci

uzbrojenia terenu, a także części budowlane urządzeń

technicznych (kotłów, pieców przemysłowych i innych

urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia

07.02.2010 16:35

Służba bhp – odbiory

•

obiektów małej architektury (np.: parkingi)

•

tymczasowych obiektów budowlanych (np.: barakowozy,
obiekty kontenerowe)

•

dokumentacji budowy - pozwolenie na budowę wraz

z załączonym projektem budowlanym, dziennik budowy,

protokoły odbiorów częściowych i końcowych, a w miarę

potrzeby rysunki i opisy służące realizacji obiektu, operaty

geodezyjne i książka obmiarów, a w przypadku realizacji

obiektów metodą montażu, także dziennik montażu

•

dokumentacji powykonawczej - dokumentacja budowy
z naniesionymi zmianami dokonanymi w toku wykonywania

robót oraz geodezyjnymi pomiarami powykonawczymi, wraz

z przepisami wykonawczymi dotyczącymi konkretnych

obiektów czy pomieszczeń

07.02.2010 16:35

Służba bhp – odbiory

•

ustawa o dozorze technicznym wraz z przepisami
wykonawczymi

•

ustawa Prawo energetyczne wraz z przepisami wykonawczymi

•

ustawa o ochronie przeciwpożarowej wraz z przepisami
wykonawczymi

•

rozporządzenia dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy przy

obsłudze poszczególnych maszyn, urządzeń (np.: do obróbki

drewna, do obróbki metali, przy pracach spawalniczych,

przetwórstwie tworzyw sztucznych, obsłudze sprężarek, użyciu

i przechowywaniu butli z gazami sprężonymi, przenośników,

suwnic, żurawi, maszyn rolniczych, budowlanych, itp.)

•

Normy (PN-EN, PN), dotyczące np.: ochrony

przeciwpożarowej, instalacji elektrycznych, wentylacji i

ogrzewnictwa, maszyn i urządzeń, narzędzi ręcznych z

napędem elektrycznym, barw i znaków bezpieczeństwa,

oświetlenia wnętrz itd.

07.02.2010 16:35

Służba bhp – odbiory

Do przeprowadzenia odbioru - przekazania do użytkowania

– pracodawca (właściciel), powinien powołać komisję,
w składzie której powinni znaleźć się:

•

wykonawca robót

•

inspektor nadzoru inwestycyjnego

•

przyszły użytkownik

•

pracownik służby bhp

•

przedstawiciel załogi (ZSIP)

•

a także (w miarę potrzeb) specjaliści techniczni (np.:
budowlaniec, elektryk, mechanik, technolog)

07.02.2010 16:35

Służba bhp – odbiory

•

Każdy członek komisji powinien mieć prawo
wnieść do protokołu swoje uwagi, wnioski,
propozycje

•

Przewodniczącym komisji powinien być
przyszły użytkownik przedmiotu odbioru

•

Nie można dokonywać odbioru

,,byle jak”

usuwanie usterek (niedoróbek) dopiero
w trakcie eksploatacji jest utrudnieniem dla
obsługi, użytkowników i może stwarzać
dodatkowe zagrożenia

07.02.2010 16:35

Służba bhp – odbiory

•

Przy przekazywaniu do użytkowania występuje
czasem pozorna rozbieżność interesów osób
odpowiedzialnych za inwestycję czy osób
z produkcji ze służbą bhp

•

Zdarza się, że ci pierwsi (wykonawcy) chcą jak
najszybciej obiekt oddać do eksploatacji, a tu
służba bhp wytyka niezgodności z przepisami czy
nieprawidłowości mogące mieć znaczenie „tylko"
dla bezpieczeństwa pracy i higieny pracy

•

Pracownik służby bhp powinien umieć wykazać
swoją rację, popartą obowiązującymi przepisami

07.02.2010 16:35

Służba bhp – odbiory

Z odbioru powinien być sporządzony protokół
•

W protokole należy wyszczególnić wszystkie zauważone
nieprawidłowości, mogące mieć wpływ na
bezpieczeństwo i higienę pracy obsługujących maszyny,
urządzenia, wykonujących prace i innych osób, oraz
wszystkie niezgodności z obowiązującymi przepisami

•

W protokole powinny być stwierdzenia, czy usterki,
niezgodności z dokumentacją i przepisami wstrzymują
oddanie przedmiotu odbioru do ruchu, czy też mogą
być usunięte w ustalonym terminie już w trakcie
użytkowania

07.02.2010 16:35

Służba bhp – odbiory

Protokół z odbioru (c.d.)
•

Powinny być również ustalenia - kto ma usunąć
nieprawidłowości (czy wykonawca, czy też
zamawiający, tzn. pracownicy zakładu, bo np.:
błędy były w zamówieniu czy w dokumentacji,
która została przyjęta do realizacji) oraz
w jakim terminie prace będą wykonane

•

Terminy usunięcia nieprawidłowości powinny
być krótkie, ale możliwe do realizacji

07.02.2010 16:35

Służba bhp – odbiory

Na co należy zwrócić uwagę podczas odbioru?

•

Czy obiekt (urządzenie, stanowisko pracy) są wykonane

zgodnie z zatwierdzoną dokumentacją

•

Czy zostały uwzględnione uwagi przyjęte w procesie
przygotowania inwestycji

•

Czy dokumentacja maszyn (urządzeń) odpowiada

rzeczywistości (np. dostarczono DTR od innego typu

maszyny) i czy jest napisana w języku polskim

•

Czy opisy układów sterowania są jednoznaczne i czy są

w języku polskim

•

Czy są wyróżnione wyłączniki awaryjne

•

Czy są osłony wszystkich części ruchomych, wirujących

07.02.2010 16:35

Służba bhp – odbiory

Na co należy zwrócić uwagę podczas odbioru (c.d.)?

•

Czy oświetlenie (ogrzewanie, wentylacja) odpowiadają
wymaganiom przepisów, norm

•

Czy są protokoły pomiarów elektrycznych - stan izolacji i
skuteczność zabezpieczeń przeciwporażeniowych

•

Czy jest zabezpieczenie w sprzęt ppoż.

•

Czy zachowane są odpowiednie przejścia, dojścia i są
właściwie oznakowane

•

Czy rurociągi i kable są odpowiednio oznakowane

•

Czy urządzenia elektryczne są zabezpieczone przed
osobami nieupoważnionymi

07.02.2010 16:35

Uprawnienia służby bhp



występowania do osób kierujących
pracownikami z zaleceniami
usunięcia stwierdzonych zagrożeń
wypadkowych i szkodliwości
zawodowych oraz uchybień w
zakresie bezpieczeństwa i higieny
pracy

07.02.2010 16:35

Uprawnienia służby bhp



występowania do pracodawcy z
wnioskami o nagradzanie
pracowników wyróżniających
się w działalności na rzecz
poprawy warunków
bezpieczeństwa i higieny pracy,