KONSTRUKCJE DACHOWE O TRADYCYJNEJ WIĘŹBIE DACHOWEJ

Więźba krokwiowa

Najprostszą formą konstrukcji nośnej dachu dwuspadowego jest więźba krokwiowa stosowana dla niewielkich
budynków. Składa się ona z krokwi połączonych w kalenicy, które są jedynym elementem nośnym wiązania, bez
podpór pośrednich. Krokwie przenoszą obciążenie z dachu na ściany podłużne budynku za pośrednictwem
murłat. Jest to więźba przy której występują znaczne siły rozpierające (siły poziome), przenoszone zazwyczaj
przez konstrukcję stropu budynku. Ustroje tego typu stosowane są przy długościach krokwi do około 5 m i przy
szerokości budynku nie większej niż 6 m. Wynika stąd kąt nachylenia połaci dachu w granicach 30 - 50°.
Usztywnienie całej więźby w kierunku podłużnym osiąga się przez przybicie do dolnej krawędzi krokwi ukośnie
desek o przekroju nie mniejszym niż 38x100 mm. Deski te noszą nazwę wiatrownic.

Więźba jętkowa

Wiązary jętkowe stosuje się w dachach stromych, przy rozpiętości 5 – 12 m, najczęściej w budynkach z

poddaszami użytkowymi. Dach jętkowy różni się od krokwiowego tym, że pary krokwi leżące naprzeciw siebie
są połączone dodatkowo poziomymi rozporami, tzw. jętkami. Przekrój jętki może być bardzo różny, w
zależności od długości i od tego , czy jętka niesie strop. Odległość jętki od poziomu stropu budynku jest istotna
w przypadku zagospodarowania poddasza na cele mieszkalne. Jętka spełnia wtedy funkcje belki stropowej,
niosącej warstwy izolacyjne i wykończeniowe. Jętki umieszcza się w połowie długości krokwi, albo nieco wyżej
( do 0,6 długości licząc od dołu). Przy większej rozpiętości (powyżej 3,5 m) jętki podpiera się jedna lub dwiema
płatwiami (dach płatwiowo – jętkowy), które opiera się na słupkach stolcowych. Rozpór powoduje, że obciążenia
z dachu są przenoszone bezpośrednio na ściany zewnętrzne (przez drewniane belki stropowe lub murłaty). W
celu zabezpieczenia przed rozsuwaniem ściany zewnętrzne powinny być dobrze powiązane (np. przy pomocy
wieńca żelbetowego lub stalowego ściągu) lub w przypadku oparcia więźby na ścianach kolankowych,
wzmocnienia ich filarami albo słupkami żelbetowymi. Należy dążyć do stosowania możliwie dużych spadków
dachu, co w znacznym stopniu zmniejsza siły rozporowe. Aby usztywnić dach w kierunku w kierunku
podłużnym
( wzdłuż krowi ze względu na parcie wiatru) stosuje się przybite do krokwi wiatrownice. W budynkach z
poddaszem użytkowym jętki wykorzystuje się jako belki stropowe.

Więźba płatwiowo - kleszczowa

Może być stosowana w budynkach o szerokości do kilkunastu metrów (powyżej 11m), o dachach

płaskich lub stromych. W odróżnieniu od poprzednich więźba ta posiada słupy wewnętrzne i jest w zasadzie
ustrojem, który wywołuje nieznaczne siły rozporu. Krokwie posiadają pośrednie podparcie na podłużnych
belkach, zwanych płatwiami, wspartymi z kolei na słupach w rozstawie 3 - 5 m. Rozstaw ten powinien być
wielokrotnością rozstawu krokwi, czyli co czwartą, piątą krokiew. W miejscu występowania słupów zakłada się
kleszcze. Są to dwa bale lub grubsze deski obejmujące z obu stron przyległe krokwie, połączone na wrąb z
płatwiami i słupami. Płatew wspiera się na słupie i jest z nim związana za pomocą mieczy, które zmniejszają
rozpiętość płatwi i usztywniają więźbę w kierunku podłużnym. Konstrukcja ta nosi nazwę wiązara pełnego. Ze
względu na znaczne siły przekazywane przez słupy na strop, wskazane jest, aby układ ścian nośnych budynku
pokrywał się z poprzecznym rozstawem słupów, co znacznie ogranicza możliwość stosowania tego rodzaju
więźby. Wadą są także słupy wewnętrzne, które zmniejszają możliwość swobodnego kształtowania przestrzeni
poddasza w przypadku budownictwa mieszkaniowego.