BEZPIECZEŃSTWO
I HIGIENA PRACY

Copyright © Uniwersytet Warszawski

Wypadki przy pracy, wypadki studentów podczas zajęć.

Wypadki przy pracy.

Obowiązkiem pracodawcy w razie wypadku przy pracy jest podjęcie następujących działań:

•

eliminację lub ograniczenie zagrożenia,

•

udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym,

•

ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku,

•

zastosowanie odpowiednich środków zapobiegających podobnym wypadkom.

Pracodawca jest także odpowiedzialny za prawidłowe zabezpieczenie miejsca wypadku. Miejsce wypadku
powinno być zabezpieczone tak, aby nie dopuścić do niego osób postronnych, które mogłyby spowodować
zmiany uniemożliwiające odtworzenie okoliczności wypadku.
Zgodę na uruchomienie urządzeń czy dokonanie zmian na miejscu wypadku może wydać pracodawca
w porozumieniu ze społecznym inspektorem pracy.
W przypadku, gdy zabezpieczenie miejsca wypadku nakazał organ prowadzący śledztwo, zgoda ta może być
wydana w porozumieniu z tym organem.
Zmian na miejscu wypadku można dokonywać tylko wtedy, gdy jest to uzasadnione koniecznością ratowania
osób lub mienia zakładu lub prowadzenia działań mających na celu zapobieżenie grożącemu
niebezpieczeństwu (np. zagrożenie pożarem lub wybuchem).
Jeżeli wypadek zdarzył się na terenie innego zakładu dochodzenie przeprowadza pracodawca osoby
poszkodowanej, z udziałem przedstawiciela tego zakładu, na terenie którego miał miejsce wypadek.
Obowiązek udzielenia pierwszej pomocy poszkodowanemu, zabezpieczenia miejsca wypadku oraz
zawiadomienia pracodawcy, u którego pracownik jest zatrudniony spoczywa na pracodawcy, na którego
terenie zdarzył się wypadek. Pracodawca ten jest obowiązany:

•

udostępnić miejsce wypadku i niezbędne materiały

•

udzielić informacji wszechstronnej pomocy zespołowi powypadkowemu ustalającemu okoliczności
przyczyny wypadku.

•

Na wniosek pracodawcy poszkodowanego, pracodawca, na którego terenie miał miejsce wypadek,
może ustalić okoliczności i przyczyny wypadku, a następnie dokumentację powypadkową przekazuje
pracodawcy poszkodowanego pracownika.

Pracodawca powinien także zawiadomić Państwową Inspekcję Pracy oraz prokuratora o każdym wypadku

ciężkim, śmiertelnym i zbiorowym

.

Wypadek ciężki

to wypadek powodujący ciężkie uszkodzenie ciała, takie jak: utrata wzroku, słuchu, mowy,

zdolności płodzenia lub inne uszkodzenie ciała, albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje
organizmu, a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, trwała całkowita
lub znaczna niezdolność do pracy w zawodzie albo trwałe poważne zeszpecenie zniekształcenie ciała.

Wypadek śmiertelny

to wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć pracownika w okresie nie

przekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku.

Wypadek zbiorowy

oznacza wypadek, któremu w wyniku tego samego zdarzenia uległy co najmniej

2 osoby.

Procedura post

ę

powania przy ustalaniu okoliczno

ś

ci i przyczyn wypadku przy pracy.

BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY

Copyright © Uniwersytet Warszawski

2

Okoliczności i przyczyny wypadków przy pracy bada zespół, w skład którego wchodzi przedstawiciel służby
bhp oraz zakładowy społeczny inspektor pracy.
U pracodawcy, u którego nie ma obowiązku tworzenia służby bezpieczeństwa i higieny pracy, w skład
zespołu powypadkowego, zamiast pracownika służby bezpieczeństwa i higieny pracy, wchodzi sam
pracodawca lub pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu pracodawca powierzył wykonywanie zadań
służby bhp, albo specjalista spoza zakładu pracy.
Jeżeli w zakładzie pracy nie działa społeczna inspekcja pracy, członkiem zespołu powypadkowego jest
przedstawiciel pracowników posiadający aktualne zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w zakresie
bezpieczeństwa i higieny pracy.
Jeżeli, ze względu na zbyt małą liczbę pracowników pracodawca nie może stworzyć zespołu powypadkowego
w składzie dwuosobowym czynności te wykonuje zespół powypadkowy, który składa się z pracodawcy oraz
specjalisty bhp spoza zakładu pracy.
Niezwłocznie po otrzymaniu informacji o wypadku Zespół powinien przystąpić do ustalenia jego
okoliczności i przyczyn. Zadanie to powinno być wykonane w terminie 14 dni od momentu uzyskania
wiadomości o zaistniałym wypadku. Prowadząc te ustalenia zespół powinien zebrać wszystkie dowody
dotyczące wypadku, w tym:

•

dokonać oględzin miejsca wypadku, zbadać warunki wykonywania pracy, mogące mieć wpływ
na powstanie wypadku, stan techniczny maszyn i innych urządzeń, stan urządzeń ochronnych oraz
i inne okoliczności, (jeżeli to jest celowe sporządza się szkic lub fotografię miejsca wypadku),

•

przesłuchać poszkodowanego, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala,

•

przesłuchać świadków wypadku,

•

zasięgnąć opinii lekarza, zwłaszcza lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami,
oraz w razie potrzeby uzyskać opinię innych specjalistów,

Jeżeli w sprawie wypadku było prowadzone śledztwo lub dochodzenie zespół powypadkowy jest
obowiązany wystąpić o udostępnienie mu tych materiałów i wykorzystać je w toku prowadzenia ustaleń
powypadkowych.

Zespół powinien także określić środki profilaktyczne oraz postawić wnioski profilaktyczne opierając się
zwłaszcza na ocenie ryzyka zawodowego opracowanej dla pracy wykonywanej przez poszkodowanego
czy dla stanowiska pracy, na którym doszło do wypadku.

W toku dochodzenia zespół dokonuje kwalifikacji prawnej wypadku posługując się definicją wypadku przy
pracy.

Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie, wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub
ś

mierć, które nastąpiło w związku z pracą

Nagłość zdarzenia

Trybunał Ubezpieczeń Społecznych w swoim orzeczeniu z dnia 19 września 1958 r. (TR III / 58) stwierdza,
ż

e jeżeli czas trwania przyczyny zewnętrznej do chwili wystąpienia skutku zamyka się w jednej dniówce

roboczej możemy mówić o nagłości zdarzenia.

Przyczyna zewnętrzna

Przyczyną zewnętrzną powstania wypadku przy pracy może być każdy czynnik znajdujący się w środowisku
pracy, który powoduje szkodę w postaci uszczerbku na zdrowiu.

BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY

Copyright © Uniwersytet Warszawski

3

Uraz

Uszkodzenie tkanek ciała lub narządów człowieka wskutek działania czynnika zewnętrznego.

Związek z pracą

jest zachowany wówczas, kiedy zdarzenie nastąpiło:

•

podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności służbowych lub
poleceń przełożonych,

•

wtedy, gdy pracownik wykonuje czynności bez polecenia, ale w interesie zakładu pracy,

•

w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji zakładu pracy w drodze między siedzibą zakładu,
a miejscem wykonywania obowiązków służbowych wynikających ze stosunku pracy.

Związek z pracą zostaje zerwany wtedy,
gdy pracownik zachowuje się w sposób,
który jest sprzeczny z celem zatrudnienia lub z niego nie wynika.

Na równi z wypadkiem przy pracy jest traktowany wypadek, jakiemu pracownik uległ:

•

w czasie trwania podróży służbowej, chyba, że wypadek został spowodowany postępowaniem
pracownika, które nie miało związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań,

•

podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony,

•

przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe.

Za wypadek przy pracy uważa się również nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną
powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego

z danego tytułu

podczas np.:

•

wykonywania odpłatnie pracy na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary
pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,

•

odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy przez osobę pobierającą
stypendium w okresie odbywania tego szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego w miejscu
pracy na podstawie skierowania wydanego przez powiatowy urząd pracy;

•

wykonywania przez członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych oraz
przez inną osobę traktowaną na równi z członkiem spółdzielni w rozumieniu przepisów o systemie
ubezpieczeń społecznych, pracy na rzecz tych spółdzielni,

•

wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie
usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia,

•

współpracy przy wykonywaniu pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy
o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia,

•

wykonywania zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności pozarolniczej
w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych;

•

wykonywania zwykłych czynności związanych ze współpracą przy prowadzeniu działalności
pozarolniczej w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych,

•

wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie
usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy
o dzieło, jeżeli umowa taka została zawarta z pracodawcą, z którym osoba pozostaje w stosunku
pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje ona pracę na rzecz pracodawcy, z którym
pozostaje w stosunku pracy.

BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY

Copyright © Uniwersytet Warszawski

4

W przypadku, gdy członek zespołu powypadkowego ma zdanie odrębne ma prawo złożyć je do protokołu
powypadkowego wraz z uzasadnieniem. W przypadku rozbieżności zdań członków zespołu powypadkowego,
o treści protokołu powypadkowego decyduje pracodawca.

Zespół powinien zapoznać poszkodowanego lub jego rodzinę z treścią protokołu oraz włączyć
do dokumentacji uwagi wniesione przez te osoby.

Następnie dokumentacja jest przekazywana pracodawcy, który ma 5 dni na zatwierdzenie protokołu.

Po zatwierdzeniu przez pracodawcę protokół powinien zostać niezwłocznie doręczony poszkodowanemu lub
jego rodzinie wraz z pouczeniem o sposobie i trybie odwołania. Od treści protokołu ustalenia okoliczności
i przyczyn wypadku przy pracy przysługuje odwołanie do sądu pracy.

Informacje dotyczące wypadku powinny być umieszczone w prowadzonym w zakładzie pracy rejestrze
wypadków przy pracy. Zakład pracy powinien przechowywać dokumentację powypadkową przez 10 lat.

Wypadki studentów podczas zaj

ęć

.

Za

wypadki studentów podczas zajęć

uznaje się takie wypadki, które zdarzyły się w czasie wykładów,

ć

wiczeń, zajęć lekcyjnych, pozalekcyjnych i pozaszkolnych na terenie szkoły wyższej względnie poza

jej terenem, jeżeli studenci znajdują się lub powinni się znajdować pod opieką i nadzorem personelu szkoły
wyższej.
Przy ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadków studentów stosuje się odpowiednio przepisy
dotyczące ustalania i przyczyn wypadku przy pracy.

Ubezpieczenie uczelni od odpowiedzialno

ś

ci cywilnej (OC).

Uczelnia jest ubezpieczona od odpowiedzialności cywilnej m.in. na okoliczność zaistnienia wypadków
studenckich na terenie uczelni z jej winy. W przypadku zaistnienia takich zdarzeń studentom przysługuje
odszkodowanie za uszczerbek na zdrowiu spowodowany wypadkiem. Postępowanie wypadkowe
przeprowadza Inspektorat BHP UW na podstawie zgłoszenia prowadzącego zajęcia lub kierownika studiów.

Ubezpieczenie studentów od nieszcz

ęś

liwych wypadków (NW).

Każdy student powinien posiadać kartę ubezpieczenia od nieszczęśliwych wypadków (ubezpieczenie
całodobowe na okres 1 – go roku kalendarzowego). Zaistniałe wypadki niezależnie od miejsca zdarzenia
studenci zgłaszają swojemu ubezpieczycielowi, który orzeka o ewentualnym odszkodowaniu za uszczerbek
na zdrowiu spowodowany wypadkiem.