elektryk 724[01] z1 03 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Jacek Kozyra

Rozdzielanie energii elektrycznej
724[01].Z1.03

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
prof. pł. dr hab. inż. Krzysztof Pacholski
mgr inż. Piotr Ziembicki

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Barbara Kapruziak

Konsultacja:
mgr inż. Ryszard Dolata

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 724[01].Z1.03
„Rozdzielanie energii elektrycznej”,

zawartego w modułowym programie nauczania dla

zawodu elektryk.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Sprzęt ochronny

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Rodzaje, zadania oraz urządzenia stacji elektroenergetycznych

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Łączniki stosowane w stacjach elektroenergetycznych

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Elementy wysokonapięciowych urządzeń stacyjnych

5.4.1. Ćwiczenia

5.5. Obwody główne i pomocnicze stacji elektroenergetycznych

5.5.1. Ćwiczenia

5.6. Rodzaje stacji elektroenergetycznych

5.6.1. Ćwiczenia

5.7. Rodzaje, przyczyny i skutki zwarć

5.7.1 Ćwiczenia

5.8. Zabezpieczenia elektroenergetyczne stacji

5.8.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

724[01].Z2.03

Montowanie zabezpieczeń w instalacjach elektrycznych

724[01].Z1.01

Wytwarzanie energii elektrycznej

724[01].Z1.03

Rozdzielanie energii elektrycznej

724[01].Z1

System elektroenergetyczny

724[01].Z1.02

Przesyłanie energii elektrycznej

724[01].Z1.04

Eksploatowanie odbiorników energii elektrycznej

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie elektryk.

W programie zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

ćwiczenia, przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami
nauczania–uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,

−

literaturę.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami,

że szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania:

−

tekstu przewodniego,

−

dyskusji dydaktycznej.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej

pracy uczniów do pracy zespołowej.

Uczniowie powinni ukształtować wszystkie umiejętności. Ćwiczenia należy oceniać

w systemie dwustopniowym – uczeń umie albo nie umie wykonywać ćwiczenia. Nabycie
umiejętności może cechować się różną sprawnością.

Schemat układu jednostek modułowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

definiować system elektroenergetyczny,

–

rozpoznawać podstawowe elementy systemu elektroenergetycznego,

–

wskazywać podstawowe urządzenia wchodzące w skład systemu elektroenergetycznego,

–

objaśniać rodzaje linii napowietrznych i kablowych,

–

rozpoznawać przewody stosowane do budowy linii napowietrznych po ich wyglądzie
i oznaczeniu literowo-cyfrowym,

–

rozpoznawać rodzaj kabla na podstawie jego wyglądu i oznaczenia literowo-cyfrowego,

–

rozpoznawać na schemacie, modelu lub w terenie części składowe linii napowietrznych
i kablowych,

–

rozpoznawać rodzaje słupów linii napowietrznych,

–

rozpoznawać izolatory linii napowietrznych,

–

opisywać ochronę od porażeń prądem elektrycznym w liniach napowietrznych
i kablowych,

–

określać środki ochrony przepięciowej w liniach napowietrznych i kablowych,

–

określać rodzaje zakłóceń występujących w liniach napowietrznych i kablowych,

–

rozpoznawać na schemacie i na podstawie wyglądu zewnętrznego przekładnik prądowy
i napięciowy,

–

rozpoznawać na podstawie wyglądu zewnętrznego i oznaczeń literowo-cyfrowych
przekaźniki zabezpieczeniowe,

–

montować na podstawie schematów ideowych i montażowych proste układy
z przekaźnikami zabezpieczeniowymi,

–

wyjaśniać działanie podstawowych układów automatyki sieciowej SPZ i SZR,

–

zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony od porażeń prądem
elektrycznym, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska przy budowie
i eksploatacji linii napowietrznych i kablowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

rozpoznać na schemacie, modelu lub w terenie elementy składowe stacji
elektroenergetycznej,

–

określić funkcje podstawowych urządzeń rozdzielczych,

–

opisać wysokonapięciowe urządzenia rozdzielcze,

–

rozróżnić środki ochrony przepięciowej, zwarciowej i ochrony od porażeń prądem
elektrycznym stosowane w stacjach elektroenergetycznych,

–

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej, ochrony od porażeń prądem elektrycznym oraz ochrony
środowiska,

–

wykonać prace przy urządzeniach wysokonapięciowych z wykorzystaniem sprzętu
ochronnego,

–

skorzystać z literatury, norm, kart katalogowych wyrobów, instrukcji eksploatacji oraz
materiałów reklamowych firm,

–

zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony od porażeń prądem
elektrycznym, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca:

………………………………...

Modułowy program nauczania:

Elektryk 724 [01]

Moduł:

System elektroenergetyczny 724[01].Z1

Jednostka modułowa:

Rozdzielanie energii elektrycznej 724[01].Z1.03

Temat: Rodzaje, zadania oraz urządzenia stacji elektroenergetycznych.

Cel ogólny: Rozróżnianie rodzajów, zadań i urządzeń stacji elektroenergetycznych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

rozróżnić rodzaje stacji,

−

określić zadania stacji oraz montowane w niej urządzenia elektryczne.

Metody nauczania–uczenia się:

−

metoda podająca,

−

ćwiczenia laboratoryjne,

−

dyskusja dydaktyczna.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna,

−

praca w małych zespołach.

Czas: 90 minut.

Środki dydaktyczne:

−

zdjęcia przedstawiające wygląd zewnętrzny stacji jej poszczególne elementy składowe
oraz urządzenia w niej montowane (z podpisami elementów stacji i zamontowanych
urządzeń),

−

film dydaktyczny na temat wyglądu zewnętrznego stacji i urządzeń w niej zamontowanych
(film z komentarzem),

−

modele różnych rodzajów stacji (bez opisów),

−

samoprzylepne papierowe paski z nazwami elementów stacji i urządzeń,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie
2. Uświadomienie celów zajęć
3. Plan zajęć:

a) przegląd wyglądu zewnętrznego stacji, jej poszczególnych elementów oraz wyglądu

zamontowanych urządzeń:

−

nauczyciel przeprowadza wykład informacyjny poparty filmem dydaktycznym
na temat rodzajów stacji, jej elementów oraz urządzeń montowanych w stacjach,

−

nauczyciel dzieli uczniów na 2–3 osobowe grupy.

b) wykonanie przez uczniów ćwiczenia praktycznego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 1

Rozpoznaj urządzenia i elementy tworzące stację elektroenergetyczną

Cel: Przyporządkowanie właściwej nazwy elementu i urządzenia tworzącego stację

elektroenergetyczną.

Praca w grupach 2–3 osobowych:

−

uczniowie zapoznają się ze zdjęciami wyglądu zewnętrznego poszczególnych elementów
stacji i urządzeń w niej montowanych,

−

dyskutują w grupie na temat przyporządkowania właściwych nazw poszczególnym
elementom stacji urządzeniom stacyjnym,

−

uzasadniają wybór,

−

nadają właściwe nazwy poszczególnym elementom stacji i zamontowanym urządzeniom,

−

przyklejają taśmą samoprzylepną nazwy do modeli przedstawiających elementy stacji
i urządzenia stacyjne.

Praca indywidualna:

−

uczniowie porównują zdjęcia z modelem stacji i proponują nazwy dla poszczególnych
elementów i urządzeń stacji.

c) prezentacja i analiza ćwiczenia:

−

uczniowie sprawdzają poprawność wykonania ćwiczenia,

−

uczniowie uzasadniają przyporządkowanie nazw elementów i urządzeń stacji,

−

wybrani uczniowie prezentują ćwiczenia na forum klasy,

−

uczniowie dyskutują na forum klasy na temat przyporządkowania nazw i funkcji
elementów stacji.

d) podsumowanie zajęć:

−

nauczyciel podsumowuje zajęcia,

−

nauczyciel zadaje pracę domową.

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Nauczyciel podaje kilka krótkich opisów elementów stacji i zamontowanych urządzeń.

Zadaniem ucznia jest określenie nazwy elementu stacji oraz zamontowanego urządzenia.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca:

……………………………….

Modułowy program nauczania: Elektryk 724 [01]
Moduł:

System elektroenergetyczny 724[01].Z1

Jednostka modułowa:

Rozdzielanie energii elektrycznej 724[01].Z1.03

Temat: Budowa, działanie, przeznaczenie i rodzaje łączników stosowanych w stacjach

elektroenergetycznych.

Cel ogólny: Poznanie budowy, działania i przeznaczenia łączników stosowanych w stacjach

elektroenergetycznych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

określić budowę oraz działanie łączników stosowanych w stacjach elektroenergetycznych,

−

określić

przeznaczenie

poszczególnych

łączników stosowanych w stacjach

elektroenergetycznych.

Metody nauczania–uczenia się:

−

metoda podająca,

−

ćwiczenia laboratoryjne,

−

dyskusja dydaktyczna.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna,

−

praca w małych zespołach.

Czas: 180 minut.

Środki dydaktyczne:
–

zdjęcia wyglądu zewnętrznego zamontowanych w stacjach łączników, katalogi
producentów łączników stacyjnych (z opisem parametrów, budowy i zastosowania),

–

film dydaktyczny na temat budowy działania i przeznaczenia łączników stacyjnych (film z
komentarzem),

–

modele i eksponaty łączników stosowanych w stacjach elektroenergetycznych,

–

samoprzylepne papierowe paski z nazwami łączników stacyjnych,

–

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie
2. Uświadomienie celów zajęć
3. Plan zajęć:

a) charakterystyka budowy, działania i przeznaczenia łączników stosowanych w stacjach

elektroenergetycznych.

−

nauczyciel przeprowadza wykład informacyjny poparty filmem dydaktycznym
na temat budowy, działania i przeznaczenia łączników stosowanych w stacjach
elektroenergetycznych,

−

nauczyciel dzieli uczniów na 2–3 osobowe grupy.

b) wykonanie przez uczniów ćwiczeń praktycznych.

Ćwiczenie 1

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Określ typ wyłącznika zamontowanego w stacji elektroenergetycznej.

Cel: Określenie rodzaju wyłącznika na podstawie jego budowy i zastosowania.

Praca w grupach 2–3 osobowych:

−

uczniowie zapoznają się ze zdjęciami wyglądu wyłączników zamontowanych różnych
rodzajach stacji,

−

uczniowie dyskutują w grupie na temat właściwego przyporządkowania nazw
poszczególnym wyłącznikom,

−

uzasadniają wybór,

−

wybierają właściwe nazwy wyłączników stacyjnych,

−

przyklejają samoprzylepny pasek z nazwą wyłącznika do modeli przedstawiające
rozdzielnie z zamontowanymi wyłącznikami.

Ćwiczenie 2
Określ nazwę i funkcję urządzenia wysokonapięciowego zamontowanego w stacji
elektroenergetycznej.

Cel: Określenie

rodzaju

łącznika oraz pełnionej przez niego funkcji w stacji

elektroenergetycznej.

Praca w grupach 2-3 osobowych:

−

uczniowie zapoznają się ze zdjęciami wyglądu zewnętrznego wysokonapięciowych
urządzeń zamontowanych w stacjach elektroenergetycznych,

−

uczniowie zapoznają się z opisem funkcji i zastosowaniem stacyjnych urządzeń
wysokonapięciowych,

−

uczniowie dyskutują w grupie na temat przyporządkowania właściwych nazw i funkcji
poszczególnym urządzeniom będącym wyposażeniem stacji elektroenergetycznej,

−

uzasadniają wybór,

−

uczniowie proponują właściwe nazwy i funkcje poszczególnym urządzeniom stacji,

−

przyklejają taśmą samoprzylepną nazwy i pełnione funkcje do modeli przedstawiające
rozdzielnie stacji elektroenergetycznej.

c) Prezentacja i analiza ćwiczenia:

−

uczniowie sprawdzają poprawność wykonania ćwiczeń,

−

uczniowie uzasadniają wybór nazw i funkcji łączników stosowanych w stacjach
elektroenergetycznych,

−

wybrani uczniowie prezentują ćwiczenia na forum klasy,

−

uczniowie dyskutują na forum klasy na temat nazw i funkcji łączników
stosowanych w stacjach elektroenergetycznych.

d) Podsumowanie zajęć:

−

nauczyciel podsumowuje zajęcia,

−

nauczyciel zadaje pracę domową.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Nauczyciel podaje nazwy wyłączników i odłączników wysokonapięciowych. Zadaniem

ucznia jest wypisanie charakterystycznych cech budowy tych wyłączników oraz podaje
parametry ich zastosowania.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Sprzęt ochronny

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj sprawdzenia obecności napięcia w wybranym miejscu stacji elektroenergetycznej.

Wskazówki do realizacji:

−

nauczyciel powinien rozpocząć zajęcia krótkim wykładem informacyjnym, wprowadzając
uczniów w tematykę praktycznego stosowania sprzętu ochronnego a szczególnie sprzętu
sprawdzania obecności napięcia,

−

nauczyciel przygotowuje stanowiska pracy dla uczniów do wykonania czynności
sprawdzenia obecności napięcia na elementach rozdzielni stacyjnej,

−

na stanowisku pracy znajduje się sprzęt izolacyjny i sprzęt wskazujący obecność napięcia,
dokumentacja techniczna rozdzielni oraz normy,

−

uczeń wykonuje ćwiczenie samodzielnie,

−

uczeń podczas wykonywania ćwiczenia korzysta z dokumentacji technicznej rozdzielni
i pakietu norm,

−

nauczyciel koordynuje pracę uczniów, sprawdza poprawność wykonywania ćwiczenia pod
kątem czynności sprawdzających obecność napięcia na elementach rozdzielni.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zasady

i technikę wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z typem stacji elektroenergetycznej,
2) zapoznać się z dokumentacją techniczną stacji,
3) samodzielnie określić zasady dotyczące sprawdzania obecności napięcia oraz niezbędny

sprzęt izolacyjny i wskazujący obecność napięcia,

4) wybrać miejsca sprawdzania obecności napięcia,
5) uzasadnić wybór,
6) wypisać miejsca sprawdzania obecności napięcia,
7) wypisać zasady dotyczące sprawdzania obecności napięcia,
8) wybrać niezbędny sprzęt izolacyjny i sprawdzania obecności napięcia,
9) wykonać czynności sprawdzające.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

metoda podająca,

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie laboratoryjne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne :

−

normy PN-EN 61243-1, PN-EN 61243-2 i PN-EN 61243-3, PN – EN 61481, PN – IEC
61472, PN - IEC 61111, określające zasady, czynności i sprzęt ochronny niezbędny
do sprawdzania obecności napięcia,

−

dokumentacja techniczna dotycząca danego typu stacji,

−

model stacji przybliżony do rozwiązań spotykanych w praktyce,

−

materiały piśmiennicze,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Wykonaj ręczne czynności łączeniowe urządzeń w stacji elektroenergetycznej.

Wskazówki do realizacji:

−

nauczyciel powinien rozpocząć zajęcia krótkim wykładem informacyjnym, wprowadzając
uczniów w tematykę specyfiki wykonywania czynności łączeniowych w stacjach
elektroenergetycznych ze szczególnym uwzględnieniem użycia sprzętu ochronnego,

−

nauczyciel przygotowuje stanowiska pracy dla uczniów do wykonania czynności
łączeniowych urządzeń stosowanych w stacjach,

−

na stanowisku pracy znajduje się sprzęt ochronny, dokumentacja techniczna rozdzielni
oraz normy,

−

uczeń wykonuje ćwiczenie samodzielnie,

−

uczeń podczas wykonywania ćwiczenia korzysta z dokumentacji technicznej rozdzielni
i pakietu norm,

−

nauczyciel koordynuje pracę uczniów, sprawdza poprawność wykonywania ćwiczenia pod
kątem czynności związanych z załączaniem lub wyłączaniem łączników o napędzie
ręcznym.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zasady

i technikę wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z typem stacji elektroenergetycznej,
2) zapoznać się z dokumentacją techniczną stacji,
3) samodzielnie określić zasady dotyczące wykonywania czynności łączeniowych w stacjach

elektroenergetycznych,

4) wybrać urządzenia do wykonania ręcznych czynności łączeniowych,
5) uzasadnić wybór,
6) wypisać urządzenia przewidziane do wykonania czynności łączeniowych,
7) wypisać zasady dotyczące wykonywania czynności łączeniowych w stacjach

elektroenergetycznych,

8) wybrać niezbędny sprzęt ochronny,
9) wykonać czynności łączeniowe.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

metoda podająca,

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie laboratoryjne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne :

−

normy PN-EN 60832, PN-EN 50321 i PN-EN 61479, PN – IEC 61111, określające
zasady, czynności i sprzęt ochronny niezbędny do wykonania czynności łączeniowych
w stacjach elektroenergetycznych,

−

dokumentacja techniczna dotycząca danego typu stacji,

−

model stacji przybliżony do rozwiązań spotykanych w praktyce, lub modele odłączników
o łączników o napędzie ręcznym,

−

materiały piśmiennicze,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Przygotuj stanowisko pracy do wykonania prac konserwacyjnych w stacji

elektroenergetycznej.

Wskazówki do realizacji:

−

nauczyciel powinien rozpocząć zajęcia krótkim wykładem informacyjnym, wprowadzając
uczniów w tematykę przygotowania stanowiska pracy dla potrzeb remontów, konserwacji
i pomiarów elektrycznych,

−

nauczyciel przygotowuje stanowiska pracy dla uczniów do wykonania czynności
umożliwiających realizację zasad obowiązujących podczas organizacji stanowiska dla prac
wykonywanych w stacji elektroenergetycznej,

−

na stanowisku pracy znajduje się: model urządzenia stacyjnego, które trzeba poddać
pracom naprawczym lub konserwacyjnym, sprzęt ochronny, dokumentacja techniczna
rozdzielni oraz normy,

−

uczeń wykonuje ćwiczenie samodzielnie,

−

uczeń podczas wykonywania ćwiczenia korzysta z dokumentacji technicznej rozdzielni
i pakietu norm,

−

nauczyciel koordynuje pracę uczniów, sprawdza poprawność wykonywania ćwiczenia pod
kątem czynności związanych z zasadami organizacji stanowiska pracy w stacji.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zasady

i technikę wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z typem stacji elektroenergetycznej,
2) zapoznać się z dokumentacją techniczną stacji,
3) samodzielnie określić zasady dotyczące przygotowania stanowiska pracy w stacjach

elektroenergetycznych,

4) wybrać urządzenie do wykonania prac konserwacyjnych,
5) uzasadnić wybór,
6) wypisać urządzenie przewidziane do wykonania prac konserwacyjnych,
7) wypisać

zasady

dotyczące

przygotowania

stanowiska

pracy

stacjach

elektroenergetycznych,

8) wybrać niezbędny sprzęt izolacyjny,

sprzęt wskazujący obecność napięcia,

sprzęt

zabezpieczający i ostrzegawczy,

9) przygotować stanowisko pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

metoda podająca,

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie laboratoryjne.

Środki dydaktyczne:

−

normy PN-EN 61230, PN-IEC 61243-2, PN-EN 61243-3, PN-EN 50321, PN-EN 50237,
PN-EN 61479, określające zasady, czynności i sprzęt izolacyjny niezbędny do wykonania
przygotowania stanowiska pracy w stacjach elektroenergetycznych,

−

dokumentacja techniczna dotycząca danego typu stacji,

−

model stacji przybliżony do rozwiązań spotykanych w praktyce, lub modele urządzeń
montowanych w stacjach,

−

materiały piśmiennicze,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Rodzaje,

zadania

oraz

urządzenia

stacji

elektroenergetycznych

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozpoznaj urządzenia i elementy tworzące stację elektroenergetyczną.

Wskazówki do realizacji:

−

nauczyciel powinien rozpocząć zajęcia krótkim wykładem informacyjnym, wprowadzając
uczniów w tematykę: rodzajów, zadań, montowanych urządzeń oraz elementów
składowych stacji elektroenergetycznych,

−

nauczyciel dzieli uczniów na grupy 2–3 osobowe,

−

nauczyciel rozdaje zdjęcia przedstawiające wygląd zewnętrzny poszczególnych urządzeń i
elementów montowanych w stacjach elektroenergetycznych, o różnym wyglądzie
zewnętrznym,

−

zdjęcia powinny być podzielone na grupy: I grupa urządzenia pełniące funkcję
wyposażenia stacji, II elementy składowe stacji,

−

nauczyciel przydziela dla każdej z grup modele przedstawiające urządzenia i elementy
stacji elektroenergetycznej, zamieszczone na modelach elementy i urządzenia stacji nie
mogą posiadać nazw,

−

nauczyciel obserwuje, udziela wskazówek, naprowadza uczniów na właściwy tok
rozumowania, koordynuje pracę poszczególnych grup

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zasady

i technikę wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się ze zdjęciami wyglądu zewnętrznego poszczególnych elementów stacji

urządzeń i montowanych w stacjach elektroenergetycznych,

2) dyskutować w grupie na temat przyporządkowania właściwych nazw poszczególnym

urządzeniom i elementom będących wyposażeniem stacji elektroenergetycznej,

3) uzasadnić wybór,
4) nadać właściwe nazwy poszczególnym urządzeniom i elementom stacji,
5) przykleić taśmą samoprzylepną nazwy do modeli przedstawiające urządzenia i elementy

stacji elektroenergetycznej.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

metoda podająca,

−

ćwiczenie laboratoryjne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

−

zdjęcia przedstawiające urządzenia i elementy stanowiące wyposażenie stacji
elektroenergetycznej (z podpisami nazw),

−

modele urządzeń i elementów stanowiące wyposażenie stacji elektroenergetycznej
(nie zawierających nazw i oznaczeń poszczególnych elementów),

−

samoprzylepne papierowe paski z nazwami wyposażenia stacji,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Rozpoznaj elementy składowe stacji elektroenergetycznej.

Wskazówki do realizacji:

−

nauczyciel powinien rozpocząć zajęcia krótkim wykładem informacyjnym, wprowadzając
uczniów w tematykę elementów składowych stacji takich jak: rozdzielnia wnętrzowa
i napowietrzna, nastawnia, transformatory, pomieszczenia pomocnicze,

−

nauczyciel dzieli uczniów na grupy 2–3 osobowe,

−

nauczyciel rozdaje zdjęcia przedstawiające wygląd rozdzielni, nastawni, pomieszczeń
pomocniczych,

−

zdjęcia powinny przedstawiać obiekty dla różnych rodzajów stacji,

−

nauczyciel przydziela dla każdej z grup modele poglądowe stacji, obiekty na modelach nie
mogą posiadać nazw,

−

uczniowie podczas wykonywania ćwiczenia mogą korzystać z katalogów i folderów
przedstawiających obiekty stacji,

−

nauczyciel obserwuje, udziela wskazówek, naprowadza uczniów na właściwy tok
rozumowania, koordynuje pracę poszczególnych grup.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zasady

i technikę wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się ze zdjęciami wyglądu charakterystycznych składowych części stacji,
2) dyskutować w grupie na temat właściwego określenia składowych tworzących stację,
3) uzasadnić wybór,
4) właściwe określić poszczególne składowe stacji,
5) przykleić nazwy elementów na modelu stacji elektroenergetycznej.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

metoda podająca,

−

ćwiczenie laboratoryjne.

Środki dydaktyczne:

−

zdjęcia, foldery, katalogi stacji zawierające rozdzielnię wnętrzową i napowietrzną,
nastawnię, transformatory, pomieszczenia pomocnicze (z opisem przeznaczenia),

−

model poglądowy stacji (bez opisu),

−

samoprzylepne papierowe paski z nazwami składowych stacji,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Określ sposób zasilania stacji elektroenergetycznej.

Wskazówki do realizacji:

−

nauczyciel powinien rozpocząć zajęcia krótkim wykładem informacyjnym, wprowadzając
uczniów w tematykę zasad zasilania stacji elektroenergetycznej,

−

nauczyciel dzieli uczniów na grupy 2–3 - osobowe,

−

nauczyciel rozdaje poglądowe schematy zasilania różnych rodzajów stacji oraz
charakterystyki pracy przykładowych stacji wraz z rodzajem zasilanych odbiorców,

−

zaleca się, aby w poszczególnych grupach schematy i opisy różniły się i były
przygotowane dla wszystkich rodzajów stacji elektroenergetycznych,

−

nauczyciel obserwuje, udziela wskazówek, naprowadza uczniów na właściwy tok
rozumowania, koordynuje pracę poszczególnych grup

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zasady

i technikę wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać z typowymi schematami zasilania stacji elektroenergetycznych,
2) zapoznać się z charakterystyką pracy przykładowych stacji i rodzajem zasilanych

odbiorców,

3) dyskutować w grupie na temat właściwego określenia sposobu zasilania stacji,
4) uzasadnić wybór,
5) określić i nakleić nazwy określające sposób zasilania przykładowych stacji

elektroenergetycznych.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

metoda podająca,

−

ćwiczenie laboratoryjne.

Środki dydaktyczne:

−

schematy zasilania stacji elektroenergetycznych (z opisem),

−

przykładowe schematy zasilania stacji (bez opisu),

−

charakterystyka pracy stacji wraz z rodzajem zasilanych odbiorców,

−

samoprzylepne papierowe paski z nazwami sposobów zasilania stacji,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Łączniki stosowane w stacjach elektroenergetycznych

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ typ wyłącznika zamontowanego w stacji elektroenergetycznej.

Wskazówki do realizacji:

−

nauczyciel powinien rozpocząć zajęcia krótkim wykładem informacyjnym, wprowadzając
uczniów w tematykę budowy, działania i zastosowania wyłączników stosowanych
w stacjach elektroenergetycznych,

−

nauczyciel dzieli uczniów na grupy 2–3 osobowe,

−

nauczyciel rozdaje zdjęcia przedstawiające wygląd wyłączników ich budowę oraz miejsce
pracy w stacji,

−

zdjęcia powinny być przygotowane z podziałem na grupy, w każdej grupie powinny być
eksponowane wyłączniki produkowane przez różnych wytwórców,

−

uczniowie podczas wykonywania ćwiczenia mogą korzystać z katalogów i folderów
producentów wyłączników,

−

nauczyciel obserwuje, udziela wskazówek, naprowadza uczniów na właściwy tok
rozumowania, koordynuje pracę poszczególnych grup

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zasady

i technikę wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać

się

zdjęciami

wyłączników

zamontowanych

w stacjach

elektroenergetycznych,

2) dyskutować w grupie na temat przyporządkowania właściwych nazw poszczególnym

wyłącznikom,

3) uzasadnić wybór,
4) nadać właściwe nazwy wyłącznikom stacji,
5) przykleić taśmą samoprzylepną nazwy do modeli przedstawiające rozdzielnie

z zamontowanym wyłącznikami.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

metoda podająca,

−

ćwiczenie laboratoryjne.

Środki dydaktyczne:

−

zdjęcia, foldery, katalogi wyglądu zewnętrznego wyłączników zamontowanych w stacjach
elektroenergetycznych (z podpisami nazw),

−

charakterystyka

budowy

zastosowania

różnych

typów

wyłączników

wysokonapięciowych zamieszczone w katalogach i folderach,

−

modele i eksponaty wyłączników lub stacji elektroenergetycznych z zamontowanymi
wyłącznikami,

−

samoprzylepne papierowe paski z nazwami wyłączników stacyjnych,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Określ typ odłącznika zamontowanego w stacji elektroenergetycznej.

Wskazówki do realizacji:

−

nauczyciel dzieli uczniów na grupy 2–3 osobowe,

−

nauczyciel rozdaje zdjęcia przedstawiające wygląd wyłączników ich budowę oraz miejsce
pracy w stacji,

−

zdjęcia powinny być przygotowane z podziałem na grupy, w każdej grupie powinien być
eksponowane wyłączniki produkowane przez różnych wytwórców,

−

uczniowie podczas wykonywania ćwiczenia mogą korzystać z katalogów i folderów
producentów wyłączników,

−

nauczyciel obserwuje, udziela wskazówek, naprowadza uczniów na właściwy tok
rozumowania, koordynuje pracę poszczególnych grup.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zasady

i technikę wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się ze zdjęciami wyglądu zewnętrznego odłączników zamontowanych w stacjach

elektroenergetycznych,

2) dyskutować w grupie na temat przyporządkowania właściwych nazw poszczególnych

odłącznikom,

3) uzasadnić wybór,
4) nadać właściwe nazwy odłącznikom stacji,
5) przykleić taśmą samoprzylepną nazwy i pełnione funkcje odłączników do modeli

przedstawiających rozdzielnie z zamontowanym odłącznikami,

6) zaprezentować efekty pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

metoda podająca,

−

ćwiczenie laboratoryjne.

Środki dydaktyczne :

−

zdjęcia, foldery, katalogi wyglądu zewnętrznego odłączników zamontowanych w stacjach
elektroenergetycznych (z podpisami nazw),

−

charakterystyka

budowy

zastosowaniem

różnych

typów

odłączników

wysokonapięciowych zamieszczone w katalogach i folderach,

−

modele

eksponaty

odłączników

lub

modele

stacji

elektroenergetycznych

z zamontowanymi odłącznikami,

−

samoprzylepne papierowe paski z nazwami odłączników,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Określ

funkcję

urządzenia

wysokonapięciowego

zamontowanego

stacji

elektroenergetycznej.

Wskazówki do realizacji:

−

nauczyciel przygotowuje zdjęcia przedstawiające stacje z zamontowanymi urządzeniami,
eksponatów modeli urządzeń stacyjnych.

−

nauczyciel

przygotowuje

opis

funkcji

zastosowanie

stacyjnych

urządzeń

wysokonapięciowych,

−

uczeń wykonuje ćwiczenie samodzielnie,

−

nauczyciel zwraca uwagę na to czy uczeń samodzielne dobiera zgodnie ze zdjęciami
i opisem funkcji typ urządzenia stacyjnego.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zasady

i technikę wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się ze zdjęciami wyglądu zewnętrznego wysokonapięciowych urządzeń

zamontowanych w stacjach elektroenergetycznych,

2) zapoznać się z opisem funkcji i zastosowaniem stacyjnych urządzeń wysokonapięciowych,
3) przyporządkować właściwe nazwy i funkcje poszczególnym urządzeniom będącym

wyposażeniem stacji elektroenergetycznej,

4) uzasadnić wybór,
5) nadać właściwe nazwy i funkcje poszczególnym urządzeniom stacji,
6) zaprezentować efekty pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie laboratoryjne.

Środki dydaktyczne:

−

zdjęcia, foldery, katalogi wyglądu zewnętrznego wysokonapięciowych urządzeń
zamontowanych w stacjach elektroenergetycznych (z podpisami nazw),

−

charakterystyka funkcji i zastosowaniem stacyjnych urządzeń wysokonapięciowych
zamieszczone w katalogach i folderach,

−

modele stacji elektroenergetycznych (nie zawierających nazw i oznaczeń poszczególnych
elementów),

−

samoprzylepne papierowe paski z nazwami wyposażenia stacji,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Elementy wysokonapięciowych urządzeń stacyjnych

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wybierz przewody szynowe do wykonania szyn zbiorczych w rozdzielniach

napowietrznych i wnętrzowych stacji elektroenergetycznych.

Wskazówki do realizacji:

−

nauczyciel przygotowuje próbki szyno-przewodów stosowanych do wykonania szyn
zbiorczych w stacjach napowietrznych i wnętrzowych oraz zdjęcia przedstawiające
wykonane szyn zbiorczych w rozdzielniach stacji,

−

uczeń wykonuje ćwiczenie samodzielnie,

−

uczeń podczas wykonywania ćwiczenia korzysta ze zdjęć katalogowych producentów
przewodów szynowych oraz zdjęć rozdzielni stacyjnych z zamontowanymi szynami
zbiorczymi,

−

nauczyciel zwraca uwagę na to czy uczeń samodzielne przyporządkuje odpowiednie
próbki szyn do danego rodzaju stacji i jej rozdzielni.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zasady

i technikę wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się ze zdjęciami wyglądu przewodów szynowych stosowanych do wykonania

szyn zbiorczych rozdzielni,

2) zapoznać się z próbkami szynoprzewodów,
3) dokonać właściwego wyboru przewodów do wykonania szyn zbiorczych rozdzielni

napowietrznych i wnętrzowych,

4) uzasadnić wybór,
5) wybrać właściwe szynoprzewody do wykonania szyn zbiorczych w rozdzielniach.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

metoda podająca,

−

ćwiczenie laboratoryjne,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

zdjęcia z katalogów producentów przewodów szynowych (z symbolami i opisem
zastosowania),

−

zdjęcia z katalogów i folderów przedstawiające szyny zbiorcze w rozdzielniach
wnętrzowych i napowietrznych,

−

próbki przedstawiające szynoprzewody (bez symboli),

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Wybierz izolatory przeznaczone do eksploatacji w stacji elektroenergetycznej.

Wskazówki do realizacji:

−

nauczyciel powinien rozpocząć zajęcia krótkim wykładem informacyjnym, wprowadzając
uczniów w tematykę izolatorów ze szczególnym uwzględnieniem izolatorów stosowanych
w stacja elektroenergetycznych,

−

nauczyciel dzieli uczniów na grupy 2–3 osobowe,

−

nauczyciel rozdaje eksponaty izolatorów bez symboli i opisów, zaleca się aby eksponaty
różniły się np. przeznaczeniem, gabarytami,

−

zdjęcia powinny być przygotowane z podziałem na grupy, w każdej grupie powinien być
eksponowane wyłączniki produkowane przez różnych wytwórców

−

uczniowie podczas wykonywania ćwiczenia mogą korzystać z katalogów i folderów
producentów izolatorów,

−

nauczyciel obserwuje, udziela wskazówek, naprowadza uczniów na właściwy tok
rozumowania, koordynuje pracę poszczególnych grup.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zasady

i technikę wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się ze zdjęciami wyglądu izolatorów stosowanych w rozdzielniach,
2) zapoznać się z eksponatami izolatorów,
3) dyskutować w grupie na temat właściwego wyboru izolatorów stosowanych

w rozdzielnicach napowietrznych i wnętrzowych,

4) uzasadnić wybór,
5) wybrać właściwe izolatory stosowane w rozdzielniach.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

metoda podająca,

−

ćwiczenie laboratoryjne.

Środki dydaktyczne:

−

zdjęcia z katalogów producentów izolatorów stacyjnych (z symbolami i opisem
zastosowania),

−

różne typy izolatorów stosowanych w elektroenergetyce,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Wybierz izolatory stosowane w rozdzielniach napowietrznych i wnętrzowych stacji

elektroenergetycznych.

Wskazówki do realizacji:

−

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

uczeń wykonuje ćwiczenie samodzielnie,

−

uczeń podczas wykonywania ćwiczenia korzysta ze zdjęć katalogowych producentów
przewodów szynowych oraz zdjęć rozdzielni stacyjnych z zamontowanymi szynami
zbiorczymi,

−

nauczyciel zwraca uwagę na to czy uczeń samodzielne przyporządkuje odpowiednie
próbki szyn do danego rodzaju stacji i jej rozdzielni.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zasady

i technikę wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się ze zdjęciami wyglądu izolatorów stosowanych w rozdzielniach,
2) zapoznać się z eksponatami izolatorów,
3) dokonać właściwego wyboru izolatorów stosowanych w rozdzielniach napowietrznych

i wnętrzowych,

4) uzasadnić wybór,
5) wybrać właściwe szynoprzewody do wykonania szyn zbiorczych w rozdzielniach.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie laboratoryjne.

Środki dydaktyczne:

−

zdjęcia z katalogów producentów izolatorów (z symbolami i opisem zastosowania),

−

zdjęcia z katalogów i folderów przedstawiające izolatory w rozdzielniach wnętrzowych
i napowietrznych,

−

eksponaty izolatorów (bez opisu),

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Obwody główne i pomocnicze stacji elektroenergetycznych

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ układy połączeń obwodów głównych stacji elektroenergetycznych.

Wskazówki do realizacji:

−

nauczyciel powinien rozpocząć zajęcia krótkim wykładem informacyjnym, wprowadzając
uczniów w tematykę układów obwodów głównych stacji elektroenergetycznych,

−

nauczyciel przygotowuje schematy obwodów głównych stacji,

−

uczeń wykonuje ćwiczenie samodzielnie,

−

nauczyciel zwraca uwagę na to czy uczeń samodzielne określa nazwy i zastosowanie
schematów zasilania obwodów głównych stacji.
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zasady

i technikę wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się ze schematami układów połączeń obwodów głównych rozdzielni,
2) analizować schematy w celu właściwego wyboru nazwy układu połączeń,
3) wybrać nazwy i zastosowanie schematów obwodów głównych rozdzielni,
4) uzasadnić wybór,
5) zaprezentować efekty pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

metoda podająca,

−

ćwiczenie laboratoryjne.

Środki dydaktyczne:

−

schematy układów połączeń wysokonapięciowych rozdzielni stacyjnych (z opisem),

−

przykładowe schematy układów połączeń wysokonapięciowych rozdzielni stacyjnych (bez
opisu),

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Określ urządzenia i ich funkcje w obwodach głównych stacji elektroenergetycznych.

Wskazówki do realizacji:

−

nauczyciel przygotowuje schematy obwodów głównych stacji elektroenergetycznych,

−

uczeń wykonuje ćwiczenie samodzielnie,

−

nauczyciel zwraca uwagę na to czy uczeń samodzielne na podstawie schematu obwodu
głównego, potrafi określić rodzaj i funkcję urządzenia stacyjnego.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zasady

i technikę wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się ze schematami układów połączeń obwodów głównych rozdzielni,
2) określić i analizować na podstawie schematu funkcję zamontowanych urządzeń rozdzielni,
3) określić urządzenia i ich funkcję dla przykładowego schematu układu połączeń rozdzielni,
4) uzasadnić wybór,
5) podać nazwę urządzeń i ich funkcję w układzie połączeń rozdzielni,
6) sformułować wnioski.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie laboratoryjne,

Środki dydaktyczne:

−

schematy układów połączeń wysokonapięciowych rozdzielni stacyjnych (z opisem),

−

przykładowe schematy układów połączeń wysokonapięciowych rozdzielni stacyjnych (bez
opisu),

−

przybory biurowe do wykonania opisu urządzeń i pełnionych funkcji w układzie połączeń
rozdzielni,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Określ urządzenia i ich funkcje w układach zasilania obwodów pomocniczych stacji

elektroenergetycznych.

Wskazówki do realizacji:

−

nauczyciel powinien rozpocząć zajęcia krótkim wykładem informacyjnym, wprowadzając
uczniów w tematykę układów obwodów głównych stacji elektroenergetycznych,

−

nauczyciel przygotowuje schematy obwodów głównych stacji,

−

uczeń wykonuje ćwiczenie samodzielnie,

−

i technikę wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się ze schematami układów połączeń obwodów pomocniczych stacji,
2) określić i analizować na podstawie schematu funkcję zamontowanych urządzeń rozdzielni,
3) określić urządzenia i ich funkcję dla przykładowego schematu układu obwodów

pomocniczych stacji,

4) uzasadnić wybór,
5) podać nazwę urządzeń i ich funkcję w układzie obwodów pomocniczych stacji,
6) sformułować wnioski.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

metoda podająca,

−

ćwiczenie laboratoryjne.

Środki dydaktyczne:

−

schematy układów obwodów pomocniczych wysokonapięciowych rozdzielni stacyjnych (z
opisem),

−

przykładowe schematy układów obwodów pomocniczych wysokonapięciowych rozdzielni
stacyjnych (bez opisu),

−

przybory biurowe do wykonania opisu urządzeń i pełnionych funkcji w układzie obwodów
pomocniczych,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.6. Rodzaje stacji elektroenergetycznych

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ rodzaj stacji elektroenergetycznej.

Wskazówki do realizacji:

−

nauczyciel powinien rozpocząć zajęcia krótkim wykładem informacyjnym, wprowadzając
uczniów w tematykę konstrukcyjnego wykonania stacji elektroenergetycznych,

−

nauczyciel dzieli uczniów na grupy 2–3 osobowe,

−

nauczyciel przydziela poszczególnym grupom przykłady zdjęcia przedstawiające
kompleksowo stacje elektroenergetyczne,

−

zaleca się aby w poszczególnych grupach przykłady stacji oznaczeń różniły się np: stacje
wnętrzowe, napowietrzne, celkowe halowe,

−

uczniowie podczas wykonywania ćwiczenia mogą korzystać z katalogów i folderów
przedstawiających w całości stacje elektroenergetyczne,

−

nauczyciel obserwuje, udziela wskazówek, naprowadza uczniów na właściwy tok
rozumowania, koordynuje pracę poszczególnych grup.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zasady

i technikę wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się ze zdjęciami wykonania stacji,
2) dyskutować w grupie na temat właściwego wyboru rodzaju stacji,
3) uzasadnić wybór,
4) przyporządkować nazwę stacji do wyglądu zewnętrznego stacji,
5) sformułować wnioski.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

metoda podająca,

−

ćwiczenie laboratoryjne.

Środki dydaktyczne:

−

zdjęcia, katalogi lub foldery przedstawiające stacje elektroenergetyczne (z opisem),

−

przykładowe zdjęcia przedstawiające stacje elektroenergetyczne (bez opisu),

−

nazwy określające rodzaje stacji elektroenergetycznych,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Określ rodzaj stacji dla przedstawionych urządzeń.

Wskazówki do realizacji:

−

nauczyciel przygotowuje przykłady w postaci zdjęć lub rysunków przedstawiających
urządzenia stosowane w stacjach wnętrzowych i napowietrznych,

−

uczeń wykonuje ćwiczenie samodzielnie,

−

uczeń może korzystać z folderów i katalogów przedstawiających wykonane rozdzielnie
stacji elektroenergetycznych,

−

nauczyciel zwraca uwagę na to czy uczeń samodzielnie potrafi na podstawie
przykładowych urządzeń określić rodzaj stacji elektroenergetycznej.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zasady

i technikę wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się ze zdjęciami urządzeń stacji napowietrznych i wnętrzowych,
2) zapoznać się ze zdjęciami wykonania stacji,
3) określić rodzaj stacji elektroenergetycznej,
4) uzasadnić wybór,
5) przyporządkować nazwę stacji dla przykładowych urządzeń,
6) sformułować wnioski.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie laboratoryjne.

Środki dydaktyczne:

−

zdjęcia, foldery przestawiające urządzenia stacji wnętrzowych i napowietrznych
(z opisem),

−

przykładowe zdjęcia przestawiające wykonanie stacji elektroenergetycznych (z opisem),

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Na podstawie układu zasilania określ rodzaj stacji elektroenergetycznej.

Wskazówki do realizacji:

−

nauczyciel przygotowuje schematy obwodów głównych stacji elektroenergetycznych,

−

uczeń wykonuje ćwiczenie samodzielnie,

−

uczeń może korzystać z folderów i katalogów przedstawiających wykonane rozdzielnie
stacji elektroenergetycznych,

−

nauczyciel zwraca uwagę na to czy uczeń samodzielnie potrafi interpretować układ
połączeń i na jego podstawie określić rodzaj stacji elektroenergetycznej.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zasady

i technikę wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się ze schematami układów zasilania obwodów głównych rozdzielni,
2) zapoznać się ze zdjęciami wykonania stacji,
3) analizować schematy obwodów głównych w celu właściwego określenia rodzajów stacji,
4) uzasadnić wybór,
5) przyporządkować rodzaj stacji do przykładowego schemat obwodu głównego stacji,
6) zaprezentować efekty pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie laboratoryjne.

Środki dydaktyczne:

−

schematy układów zasilania obwodów głównych stacji (z opisem),

−

zdjęcia, foldery przedstawiające urządzenia i wykonanie obwodów głównych stacji
elektroenergetycznych (z opisem),

−

przykładowe schematy układów zasilania obwodów pomocniczych wysokonapięciowych
rozdzielni stacyjnych (bez opisu),

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.7. Rodzaje przyczyny i skutki zwarć

5.7.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ rodzaj zwarcia w systemie elektroenergetycznym.

Wskazówki do realizacji:

−

nauczyciel powinien rozpocząć zajęcia krótkim wykładem informacyjnym, wprowadzając
uczniów w tematykę zwarć,

−

nauczyciel przygotowuje przykładowe schematy zwarć występujących w systemach
elektroenergetycznych,

−

uczeń wykonuje ćwiczenie samodzielnie,

−

nauczyciel zwraca uwagę na to czy uczeń samodzielne określa rodzaje zwarć.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zasady

i technikę wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się ze schematami rodzajów zwarć występujących w systemach

elektroenergetycznych,

2) analizować przykłady zwarć i dokonać właściwego wyboru rodzaju zwarcia,
3) uzasadnić wybór,
4) przykleić nazwę zwarcia do schematu,
5) opracować wnioski.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

metoda podająca,

−

ćwiczenie laboratoryjne.

Środki dydaktyczne:

−

schematy rodzajów zwarć występujących w systemach elektroenergetycznych, (z opisem),

−

przykłady schematów ze zwarciami występującymi w systemach elektroenergetycznych
(bez opisu),

−

papierowe samoprzylepne paski z nazwami zwarć,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Określ przyczynę zwarcia w systemie elektroenergetycznym.

Wskazówki do realizacji:

−

nauczyciel przygotowuje opisy przyczyn powodujących zwarcia oraz opisy skutków które
wywołują zwarcia,

−

uczeń wykonuje ćwiczenie samodzielnie,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

nauczyciel koordynuje pracę ucznia, sprawdza poprawność wykonywania ćwiczenia pod
kątem poprawnej interpretacji przyczyn i skutków zwarć.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zasady

i technikę wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z opisem przyczyn powodujących powstawanie zwarć,
2) zapoznać się z opisem skutków wywołanych powstawaniem zwarć,
3) analizować przykładowe opisy przyczyn i skutków zwarć i dokonać właściwego wyboru

przyczyny zwarcia do wywołanych skutków,

4) uzasadnić wybór,
5) przykleić nazwę przyczyny zwarcia do opisu wywołanych skutków.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie laboratoryjne.

Środki dydaktyczne:

−

opisy przyczyn powodujących powstawanie zwarć,

−

opisy skutków wywołanych powstawaniem zwarć,

−

papierowe samoprzylepne paski z nazwami przyczyn zwarć,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Określ zagrożenia spowodowane wystąpieniem zwarcia jednofazowego.

Wskazówki do realizacji:

−

nauczyciel

przygotowuje

opisy

przyczyn

powodujących

powstawanie

zwarć

jednofazowych oraz opisy zagrożeń wywołanych powstawaniem zwarć jednofazowych,

−

uczeń wykonuje ćwiczenie samodzielnie,

−

nauczyciel koordynuje pracę ucznia, sprawdza poprawność wykonywania ćwiczenia pod
kątem poprawnej interpretacji przyczyn i zagrożeń wywołanych powstawaniem
jednofazowych zwarć.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zasady

i technikę wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z opisem przyczyn powodujących powstawanie zwarć jednofazowych,
2) zapoznać się z opisem zagrożeń wywołanych powstawaniem zwarć jednofazowych,
3) analizować przykładowe opisy przyczyn i zagrożeń wysłanych zwarciem jednofazowym,
4) określić zagrożenia spowodowane wystąpieniem zwarcia jednofazowego,
5) uzasadnić wybór,
6) przykleić określenia zagrożeń do opisu zwarcia jednofazowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie laboratoryjne.

Środki dydaktyczne:

−

opisy przyczyn powodujących powstawanie zwarć jednofazowych,

−

opisy skutków wywołanych powstawaniem zwarć jednofazowych,

−

papierowe samoprzylepne paski z określeniami zagrożeń wywołanych zwarciem
jednofazowym,

−

opisy zagrożeń wywołanych postawaniem zwarć jednofazowych,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.8. Zabezpieczenia elektroenergetyczne stacji

5.8.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ rodzaj i funkcję dławika zamontowanego w stacji elektroenergetycznej.

Wskazówki do realizacji:

−

nauczyciel przygotowuje schematy obwodów głównych stacji zawierające dławiki
zwarciowe i gaszące,

−

uczeń wykonuje ćwiczenie samodzielnie,

−

uczeń przygotowuje opis pełnionej funkcji dławika dla przykładowej stacji,

−

nauczyciel sprawdza poprawność wykonywania ćwiczenia pod kątem interpretacji
schematu obwodów stacji i poprawności określenia funkcji dławików.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zasady

i technikę wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się ze schematami układów połączeń obwodów głównych rozdzielni,
2) rozpoznać na schemacie rodzaj dławika i określić pełnioną funkcję w stacji

elektroenergetycznej,

3) uzasadnić wybór,
4) przygotować opis pełnionej funkcji dławika dla przykładowego układu połączeń stacji.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie laboratoryjne.

Środki dydaktyczne:

−

schematy układów połączeń wysokonapięciowych rozdzielni stacyjnych zawierające
dławiki zwarciowe i gaszące (z opisem),

−

przykładowe schematy układów połączeń wysokonapięciowych rozdzielni stacyjnych wraz
z dławikami (bez opisu),

−

przybory do pisania i materiały papiernicze,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Określ typ odgromnika zamontowanego w stacji elektroenergetycznej.

Wskazówki do realizacji:

−

nauczyciel przygotowuje schematy obwodów głównych stacji zawierające dławiki
zwarciowe i gaszące,

−

uczeń wykonuje ćwiczenie samodzielnie,

−

uczeń przygotowuje opis pełnionej funkcji dławika dla przykładowej stacji,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

nauczyciel sprawdza poprawność wykonywania ćwiczenia pod kątem interpretacji
schematu obwodów stacji i poprawności określenia funkcji dławików.

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zasady

i technikę wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się ze schematami układów połączeń obwodów głównych rozdzielni,
2) rozpoznać na schemacie rodzaj odgromnika i określić pełnioną funkcję w stacji

elektroenergetycznej,

3) uzasadnić wybór,
4) przygotować opis pełnionej funkcji odgromnika dla przykładowego układu połączeń stacji.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie laboratoryjne.

Środki dydaktyczne:

−

schematy układów połączeń wysokonapięciowych rozdzielni stacyjnych zawierające
odgromniki zaworowe i wydmuchowe (z opisem),

−

przykładowe schematy układów połączeń wysokonapięciowych rozdzielni stacyjnych wraz
z odgromnikami (bez opisu),

−

przybory do pisania i materiały papiernicze,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Określ sposób wykonania układu uziemień jako środka ochrony przeciwporażeniowej

stacji elektroenergetycznej.

Wskazówki do realizacji:

−

uczniowie przygotowują opis wymagań dotyczących wykonania układu uziemień jako
środka ochrony przeciwporażeniowej w stacji elektroenergetycznej,

−

nauczyciel podczas omawiania ćwiczenia zwraca uwagę na etapy tekstu przewodniego,

−

uczeń wykonuje ćwiczenie samodzielnie,

−

nauczyciel zwraca uwagę na to czy uczeń prawidłowo określa: miejsca wykonania
uziomów i układów uziemiających, sposób wykonania uziomów i układów uziemiających,
materiały z których będą wykonane uziomy i układy uziemiające.
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zasady

i technikę wykonywania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z tekstem przewodnim do ćwiczenia,
2) wykonać ćwiczenie zgodnie z tekstem przewodnim.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Tekst przewodni do ćwiczenia:

Informacje (pytania prowadzące)
1. Jaką rolę w stacji elektroenergetycznej pełni ochrona przeciwporażeniowa?
2. Jakie wyróżnia się sposoby wykonania ochrony przeciwporażeniowej?
3. Jakie rodzaje uziomów wykonuje się w stacji elektroenergetycznej?
4. Jakie materiały stosuje się do wykonania uziomów?
5. Jakie wymagania i kryteria determinują wykonania uziomów i układów uziemień?

Planowanie (pytania prowadzące)
1. Zaproponuj rodzaj stacji elektroenergetycznej w której będzie wykonana instalacja

ochrony przeciwporażeniowej.

2. Zaproponuj rodzaj ochrony przeciwporażeniowej.
3. Zaproponuj rozdaje uziomów i układów uziemiających.
4. Zaproponuj miejsca w których będą wykonane uziomy i układy uziemiające.
5. Zaproponuj rodzaj materiałów z których będą wykonane uziomy.
6. Zaproponuj sposób układania i wykonania uziomów i układów uziemienia stacji.
7. Zaproponuj trasę prowadzenia układów uziemiających.
8. Zaproponuj sposób wykonania ćwiczenia.

Ustalenie (wskazówki dla nauczyciela do przeprowadzenia rozmowy z uczniami)
1. Ustalenie rodzaju stacji elektroenergetycznej w której będzie wykonana ochrona

przeciwporażeniowa.

2. Ustalenie rozdaje uziomów i układów uziemiających.
3. Ustalenie sposobów układania i wykonania uziomów i układów uziemienia stacji.

Realizacja (zwrócenie uwagi na trudności i możliwości popełnienia błędu podczas wykonania
ćwiczenia)
1. Określ miejsca wykonania uziomów i układów uziemiających.
2. Określ sposób wykonania uziomów i układów uziemiających.
3. Określ materiały z których będą wykonane uziomy i układy uziemiające.

Sprawdzenie
1. Czy określone miejsca i sposoby wykonania uziomów i układów uziemiających spełniają

kryteria wykonania ochrony przeciwporażeniowej w stacjach elektroenergetycznych?

2. Czy wybrane materiały spełniają wymagania dotyczące wykonania uziomów i układów

uziemiających?

Analiza (wskazówki dla nauczyciela do przeprowadzenia dyskusji)
1. Która część ćwiczenia sprawiła Ci najwięcej trudności?
2. Czy ćwiczenie zostało wykonane w całości prawidłowo?

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

tekst przewodni,

−

ćwiczenie laboratoryjne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

−

instrukcja z tekstem przewodnim,

−

zdjęcia przedstawiające miejsca oraz sposoby wykonania uziomów i układów
uziemiających w stacjach elektroenergetycznych,

−

modele stacji elektroenergetycznych,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej

„Rozdzielanie energii

elektrycznej”

Test składa się z 20 zadań, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9,10, 13, 14, 15, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 10, 11, 12, 16, 17, 18, są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. c, 3. b, 4. a, 5. d, 6. a, 7. a, 8. c, 9. a, 10. b, 11. c,
12. b, 13. a, 14. a, 15. c, 16. c, 17. a, 18. b, 19. a, 20. a.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Określić rodzaje stacji elektroenergetycznej
w systemie elektroenergetycznym

Określić rodzaj komory do gaszenia łuku
elektrycznego w wyłącznikach SF

Rozpoznać funkcję odłącznika w stacji
elektroenergetycznej

Określić wysokość maksymalnego napięcia, na
które stosowany jest odłącznik nożowy

Rozpoznać rodzaj przewodów szynowych
stosowanych w stacjach napowietrznych

Określić zastosowanie w stacjach
elektroenergetycznych izolatorów przepustowych

Rozpoznać przeznaczenie obwodów głównych
stacji

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rozpoznać urządzenia stosowane w obwodach
pomocniczych stacji

Rozróżnić napięcie na które jest stosowny układ H
obwodów głównych

Określić miejsce stosowania rozdzielni celkowej w
stacji elektroenergetycznej

11 Określić rodzaj zwarcia trójfazowego z ziemią

Określić zastosowanie dławika gaszącego w stacji
elektroenergetycznej

Przewidzieć rodzaj stacji będącej miejscem
zastosowania odgromników wydmuchowych

Przewidzieć rodzaj uziomów wykonanych w
stacjach elektroenergetycznych

Przewidzieć rodzaj czynności wykonywanych
w stacji podczas których należy stosować
uziemiacze

Wybrać wartości głębokości dolnej krawędzi
uziomu pionowego w stacji

17 Określić skutki wywołane zwarciem łukowym

18 Zastosować w stacji zwody pionowe

Przewidzieć konieczne czynności podczas
przygotowywania miejsca pracy w stacji

Ustalić informację zawartą na tablicy
ostrzegawczej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
3. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
4. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
5. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszystkie wątpliwości wyjaśnij.
6. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawdziwa.

5. Odpowiedzi udzielaj tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej

rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, gdyż tylko wówczas będziesz miał satysfakcję z wykonanego

zadania.

7. Kiedy udzielanie odpowiedzi będzie ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Stacja elektroenergetyczna służy do

a) przetwarzania i rozdziału energii elektrycznej.
b) wytwarzania energii elektrycznej.
c) przetwarzania i przesyłu energii elektrycznej.
d) rozdziału i przesyłu energii elektrycznej.

2. W wyłącznikach z SF

stosuje się komory do gaszenia łuku elektrycznego

a) strumieniowe.
b) gazowydmuchowe.
c) promieniowo-strumieniowe.
d) różnicowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. Odłącznik służy do

a) przerywania obwodów elektrycznych podczas wystąpienia zwarć.
b) otwierania i zamykania obwodów elektrycznych w stanie bezprądowym.
c) wyłączania obwodów i urządzeń elektrycznych przeciążonych prądem roboczym.
d) przerwania obwodów elektrycznych podczas przepięć.

4. Odłącznik nożowy stosuje się na napięcie

a) do 30 kV.
b) 110 kV.
c) 400 kV.
d) do 750 kV.

5. W rozdzielni stacji napowietrznej stosuje się przewody szynowe

a) płaskie.
b) ceownikowe.
c) izolowane w postaci przewodów AsXSn.
d) giętkie w postaci linek AFL.

6. Izolatory przepustowe w stacjach stosuje się do

a) wprowadzenia szyn z zewnątrz budynku do rozdzielni wnętrzowej.
b) zawieszenia przewodów linii wprowadzanych do stacji.
c) zwiększenia przekroju szyn zbiorczych stacji.
d) ograniczenia ilości stosowanych izolatorów w stacji.

7. Obwody główne stacji przeznaczone są do

a) przesyłu energii.
b) przetwarzania i rozdziału energii.
c) wytwarzania energii i przesyłu.
d) odbioru energii.

8. W obwodach pomocniczych występują następujące urządzenia stacyjne

a) odłączniki i rozłączniki.
b) szyny zbiorcze i izolatory.
c) przekaźniki i układy pomiarowe.
d) bezpieczniki i dławiki zwarciowe.

9. Układ H stosowany jest w stacjach o napięciu

a) 110 kV i wyższym.
b) do 110 kV.
c) 30 kV.
d) do 15 kV.

10. Rozdzielnice celkowe są częścią stacji

a) halowej.
b) wnętrzowej.
c) napowietrznej.
d) kioskowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11. Zwarcie trójfazowe z ziemią jest

a) zwarciem bezrezystancyjnym.
b) przerywanym bezłukowym.
c) symetrycznym.
d) niesymetrycznym.

12. Dławik gaszący stosowany jest w stacji do

a) odgraniczania zwarć międzyfazowych.
b) odgraniczania zwarć z ziemią.
c) pomiarów prądów zwarciowych.
d) ograniczania przepięć łączeniowych.

13. Odgromnik wydmuchowy stosowany jest w stacjach

a) słupowych.
b) celkowych.
c) halowych.
d) kioskowych.

14. W stacji elektroenergetycznej wykonuje się uziomy

a) kratowe.
b) otokowe.
c) dzielone.
d) ekwipotnecjalne.

15. Stosowanie uziemiaczy jest konieczne do

a) sprawdzania obecności napięcia.
b) wykonania czynności łączeniowych.
c) przygotowania stanowiska pracy w stacji.
d) czynności kontrolnych i sprawdzających.

16. Dolna krawędź uziomu pionowego w stacji powinna znajdować się na głębokości

a) poniżej 5 m.
b) poniżej 3,5 m.
c) poniżej 1,5 m.
d) poniżej 2,5 m.

17. Zwarcie bezłukowe wywoła

a) wzrost napięcia w fazach zdrowych do wartości napięć między przewodowych.
b) dwukrotny wzrost napięcia znamionowego w fazach zdrowych.
c) przepięcia nieustalone w fazach zdrowych.
d) ograniczenie prądu kompensującego prądy zwarcia doziemnego.

18. Zastosowanie zwodów pionowych umożliwi

a) eliminowanie i ograniczanie prądów zwarciowych
b) wyznaczanie stref ochrony przeciwprzepięciowej.
c) przygotowanie izolowanych stanowisk roboczych.
d) wykonanie obwodów do wydzielonych urządzeń stacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19. Przygotowując miejsce pracy w stacji należy

a) założyć przenośne uziemienia na całym urządzeniu.
b) założyć rękawice i obuwie elektroizolacyjne.
c) zamykać i otwierać styki łączników szybko i zdecydowanie.
d) stosować drążki izolacyjne.

20. Tablica ostrzegawcza informuje

a) „Nie dotykać ! Urządzenie elektryczne”.
b) „Wyłącz napięcie przed rozpoczęciem pracy”.
c) „Nie załączać pracują ludzie”.
d) „Miejsce pracy”.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Rozdzielanie energii elektrycznej

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Test dwustopniowy do jednostki modułowej

„Rozdzielanie energii

elektrycznej”

Test składa się z 20 zadań, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 15, 17, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 12, 13, 14, 16, 18, są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. c, 3. b, 4. a, 5. a, 6. b, 7. b, 8. d, 9. c, 10. a, 11. c,
12. a, 13. a, 14. a, 15. c, 16. b, 17. c, 18. a, 19. d, 20. a.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Określić sposób zasilania stacji elektroenergetycznej

Określić cel stosowania rezystorów włączanych
w obwód styków wyłącznika pneumatycznego
powietrznego

Rozpoznać funkcję rozłącznika w stacji
elektroenergetycznej

Określić wartość napięcia przy zastosowaniu
bezpieczników wielkiej mocy

Rozpoznać rodzaj przewodów szynowych
stosowanych w rozdzielniach celkowych

Rozpoznać rodzaj stacji, w której stosuje się
izolatory liniowe i wiszące

Rozpoznaj obwód stacji w którym stosuje się pole
pomiarowe

Określ wartość napięcia obwodów pomocniczych
stacji

Rozróżnić odpowiednie wyposażenie rozdzielnicy
celkowej stacji elektroenergetycznej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wybrać przyrząd do pomiaru obecności napięcia w
urządzeniach powyżej 1kV

Zastosować sprzęt zabezpieczający do
wykonywanych prac w stacji

Określić czynności wykonywane w stacji podczas
których niezbędne jest stosowanie butów i rękawic
elektroizolacyjnych

Określić połączenia uziomu kratowego
stosowanego w stacji elektroenergetycznej

14 Określić miejsce instalowania odgromników

Przewidzieć odpowiednie zastosowanie dywaników
i pomostów elektroizolacyjnych do czynności
wykonywanych w rozdzielniach stacji

Rozpoznać odbiory zasilane ze stacji
wielotransformatorowej

Przewidzieć skutki wywołane zwarciem o łuku
przerywanym

Określić stosowane w urządzeniach barwy
trójfazowych obwodów prądu przemiennego

Określić układ powszechnie stosowany do zasilania
obwodów pomocniczych w stacji
elektroenergetycznych

Określić zabezpieczenie zwarciowe szyn zbiorczych
powszechnie stosowane w stacjach
elektroenergetycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

Instrukcja dla ucznia

Tylko jedna jest prawdziwa.

5. Odpowiedzi udzielaj tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej

rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, gdyż tylko wówczas będziesz miał satysfakcję z wykonanego

zadania.

7. Kiedy udzielanie odpowiedzi będzie ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Stacje elektroenergetyczne zasilane dwiema liniami to

a) stacje przelotowe.
b) stacje końcowe.
c) stacje odgałęźne.
d) stacje buforowe.

2. Rezystancja w obwodzie styków wyłącznika pneumatycznego powietrznego służy do

a) rozdziału prądu płynącego przez wyłącznik.
b) bocznikowania styków wyłącznika.
c) zwiększania mocy wyłącznika.
d) pomiarów napięcia między stykami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. Rozłącznik służy do

a) przerywania prądów zwarciowych o wartości nie przekraczającej 10 – krotnej

wartości znamionowego prądu ciągłego.

b) przerywania prądów roboczych przeciążeniowych o wartości nie przekraczającej 10 –

krotnej wartości znamionowego prądu ciągłego.

c) przerywania prądów roboczych przeciążeniowych o wartości nie przekraczającej 10 –

krotnej wartości znamionowego prądu zwarciowego.

d) przerywania prądów przepięciowych o wartości nie przekraczającej 10 – krotnej

wartości znamionowego prądu ciągłego.

4. Bezpiecznik wielkiej mocy stosuję się na napięcie

a) do 30 kV.
b) 110 kV.
c) 400 kV.
d) do 750 kV.

5. W rozdzielni celkowej stacji elektroenergetycznej stosuj się przewody szynowe

a) rurowe.
b) giętkie w postaci linek AFL.
c) płaskie.
d) w postaci przewodów wiązkowych.

6. Izolatory liniowe i wiszące stosuje się w stacjach

a) halowych.
b) napowietrznych.
c) słupowych.
d) wnętrzowych.

7. Pole pomiarowe należy do

a) obwodów głównych stacji.
b) obwodów pomocniczych stacji.
c) obwodów ochrony przeciwporażeniowej stacji.
d) obwodów ochrony przeciwprzepięciowej stacji.

8. W obwodach pomocniczych wartość napięcia wynosi

a) 220/380 V prądu przemiennego.
b) 230/400 V prądu przemiennego.
c) 24 V prądu stałego.
d) 110 i 220 V prądu stałego.

9. Do wyposażenia rozdzielnicy celkowej zalicza się

a) transformatory, szyny zbiorcze, odgromniki wydmuchowe, odłączniki, wyłączniki.
b) transformatory, szyny zbiorcze, przekładniki, odłączniki, wyłączniki.
c) transformatory, szyny zbiorcze, przekładniki, odłączniki, wyłączniki, mufy kablowe.
d) szyny zbiorcze, przekładniki, odłączniki, wyłączniki, mufy kablowe, przyrządy

niskonapięciowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10. Podczas sprawdzania obecności napięcia w urządzeniach o napięciu powyżej 1 kV należy

zastosować przyrządy
a) akustyczno-świetlne wskaźniki napięcia z samokontrolą działania.
b) świetlne wskaźniki napięcia.
c) mierniki pomiaru napięcia.
d) kontrolki neonowe.

11. Sprzęt zabezpieczający i ostrzegawczy stosowany jest podczas

a) pomiaru obecności napięcia.
b) czynności łączeniowych.
c) napraw i konserwacji urządzeń stacyjnych.
d) sprawdzania poprawności działania ochrony przeciwporażeniowej.

12. Rękawice i buty elektroizolacyjne należy używać gdy

a) wykonuje się czynności łączeniowe w łącznikach o napędach ręcznych.
b) przygotowuje się stanowisko pracy w stacji.
c) wykonuje się prace naprawcze i konserwacyjne w stacji halowej.
d) wymienia się izolatory w stacjach napowietrznych.

13. Uziomy kratowe łączy się z

a) konstrukcjami stacji i rozdzielnic, słupami metalowymi, metalowym ogrodzeniem

stacji.

b) uziemieniem odgromników zaworowych i masztów odgromowych.
c) uziemionym punktem neutralnym transformatora.
d) dławikami, szynami i izolatorami stacyjnymi.

14. Odgromniki instaluję się na

a) szynach zbiorczych i kablowych.
b) dławikach zwarciowych i gaszących.
c) wyłącznikach, odłącznikach i rozłącznikach.
d) izolatorach wiszących.

15. Dywaniki i pomosty elektroizolacyjne są niezbędne do

a) czynności zwianych z konserwacja i naprawami wyposażenia rozdzielni stacji.
b) pomiarów obecności napięcia.
c) wykonywania czynności łączeniowych.
d) pomiarów i badań stanu technicznego rozdzielni stacji.

16. Stacje wielotransformatorowe stosuje się gdy

a) zasila się dużą liczbę odbiorców.
b) zasila się odbiory o gwałtownym poborze mocy.
c) zasila się dużą liczbę linii przesyłowych 400 kV.
d) zasila się kilka stacji końcowych.

17. Zwarcie o łuku przerywanym wywoła

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18. W urządzeniach prądu przemiennego trójfazowego stosuje się następujące barwy

a) barwa może być dowolna, byle nie jasnoniebieska.
b) biała – L1, filetowa L2, zielona – L3, żółto-zielona N.
c) czarna – L1, czerwona L2, biała– L3 żółto-zielona N.
d) żółta – L1, zielona L2, czerwona – L3, jasnoniebieska N.

19. Do zasilania obwodów pomocniczych stosuje się najczęściej układ

a) z dodatkowym transformatorem.
b) z dodatkową baterią.
c) podwójnego ładowania.
d) buforowy.

20. Najczęściej stosowanym zabezpieczeniem od zwarć na szynach stacji jest

a) nadprądowe.
b) przeciążeniowe.
c) ziemnozwarciowe.
d) podnapięciowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Rozdzielanie energii elektrycznej

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Kotlarski W., Grad J.: Aparaty i urządzenia elektryczne. WSiP, Warszawa 2004
2. Musiał E.: Instalacje i urządzenia elektroenergetyczne. WSiP, Warszawa 1998
3. Praca zbiorowa: Praktyczna elektrotechnika ogólna. REA, Warszawa 2003
4. Praca zbiorowa: Poradnik montera elektryka. WN-T, Warszawa 2007
5. Praca zbiorowa: Poradnik Elektryka. WSiP, Warszawa 1995
6. Henig T.: Urządzenia elektryczne dla elektroenergetyków. PWSZ, Warszawa 1987
7. Orlik W.: Egzamin kwalifikacyjny elektryka w pytaniach i odpowiedziach – KaBe, Krosno

2006

8. Polskie Normy:

−

PN – EN 62271-100: 2004: Wysokonapięciowa aparatura rozdzielcza i sterownicza.
Część 100: Wyłączniki wysokiego napięcia prądu przemiennego

−

PN – EN 62271-102: 2005: Wysokonapięciowa aparatura rozdzielcza i sterownicza.
Część 102: Odłączniki i uziemniki wysokiego napięcia prądu przemiennego

−

PN – EN 62271-105: 2005 (U): Wysokonapięciowa aparatura rozdzielcza
i sterownicza. Część 105: Wysokonapięciowe zestawy rozłączników z bezpiecznikami

−

PN – EN 61230: 1994: Prace pod napięciem. Przenośny sprzęt do uziemiania lub
uziemiania i zwierania

−

PN – EN 61243 - 1: 1998: Prace pod napięciem. Wskaźniki napięcia. Wskaźniki typu
pojemnościowego stosowane przy napięciu prądu przemiennego powyżej 1kV

−

PN – EN 61243 - 2: 2002 (U): Prace pod napięciem. Wskaźniki napięcia. Część 2:
Wskaźniki rezystancyjne stosowane przy napięciu prądu przemiennego od 1 kV do 36
kV

−

PN – EN 61243 - 3: 2002: Prace pod napięciem. Wskaźniki napięcia. Część 3:
Wskaźniki dwubiegunowe niskiego napięcia

−

PN – EN 61481: 2002: Prace pod napięciem. Przenośne uzgadniacie faz dla prądu
przemiennego

−

PN – IEC 61472: 2002: Prace pod napięciem. Minimalne odległości zbliżeniowe

−

PN – EN 61479: 2002: Prace pod napięciem. Niezbędne wymagania dotyczące
użytkowania sprzętu, narzędzi i urządzeń

−

PN – EN 60832: 2002 (U): Drążki izolacyjne i uniwersalne elementy robocze do prac
pod napięciem

−

PN – EN 50321: 2002: Obuwie elektroizolacyjne do prac przy instalacjach niskiego
napięcia

−

PN – EN 50237: 2002: Rękawice pięcio- i trójpalcowe do celów elektrycznych
wzmocnione mechanicznie

−

PN – IEC 61111: 2002: Chodniki elektroizolacyjne

9. Karty katalogowe firmy ABB
10. Karty katalogowe firmy Merlin Gerin
11. Karty katalogowe firmy APATOR
12. Karty katalogowe firmy Siemens

Czasopisma specjalistyczne:

−

Elektroinstalator, miesięcznik, Wyd. Instalator polski Sp. z o.o.

−

Przegląd elektrotechniczny, miesięcznik, Wyd. Sigma Not Sp. z o.o.

−

Wiadomości elektrotechniczne, miesięcznik, Wyd. Sigma Not Sp. z o.o.

−

Automatyka elektroenergetyczna, miesięcznik, Spółka Akcyjna ZIAD

−

Energetyka, miesięcznik, Oficyna wydawnicza ENERGIA

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
elektryk 724[01] z1 03 u
elektryk 724[01] z1 03 u
elektryk 724[01] z1 01 n
elektryk 724[01] z3 03 n
elektryk 724[01] z1 01 u
elektryk 724[01] o1 03 u
elektryk 724[01] z1 04 u
elektryk 724[01] z1 02 n
elektryk 724[01] z2 03 u
elektryk 724[01] o2 03 n
elektryk 724[01] o1 03 n
elektryk 724[01] z1 04 n
elektryk 724[01] z2 03 n
elektryk 724[01] z3 03 u
elektryk 724[01] z1 02 u
elektryk 724[01] z1 01 n

więcej podobnych podstron