Wychowanie Przedszkolne 5/2004

57

Proponuj´ ró˝ne çwiczenia i zabawy utrwala-

jàce wymow´ g∏osek szumiàcych: sz, ˝, cz, d˝. Zo-
sta∏y one pomyÊlane w taki sposób, aby dziecko,
artyku∏ujàc dêwi´k, podejmowa∏o ró˝ne dzia∏a-
nia (np. wykonywa∏o gesty, rysowa∏o, opisywa∏o
obrazek), dzi´ki czemu wielokrotne powtarzanie
tych samych g∏osek i wyrazów je zawierajàcych
nie b´dzie zbyt nu˝àce, ale dokona si´ niejako
„przy okazji”. Poza tym niektóre çwiczenia s∏u˝à
tak˝e rozwijaniu spostrzegawczoÊci i doskonale-
niu umiej´tnoÊci budowania zdaƒ.

Poka˝ dêwi´k, czyli g∏oska w izolacji

Logopeda przypomina dziecku cztery uk∏ady

d∏oni poznane podczas çwiczeƒ, które mia∏y na
celu wywo∏anie u niego danej g∏oski szeregu szu-
miàcego. Ka˝dy gest odpowiada innej g∏osce
i obrazuje u∏o˝enie narzàdów mowy podczas jej
artyku∏owania (tabela, str. 58).

Logopeda pokazuje dziecku uk∏ad d∏oni odpo-

wiadajàcy danej g∏osce. Dziecko naÊladuje gest
i wymawia g∏osk´. Nast´pnie podaje dowolny
wyraz, który t´ g∏osk´ zawiera.

Innà propozycjà jest çwiczenie, które polega

LOGOPEDA RADZI – ZABAWY UTRWALAJÑCE

WYMOW¢ G¸OSEK

Anna Ruszczak

L

OGOPEDA RADZI

na jednoczesnym wymawianiu g∏oski i wodzeniu
palcem po szlaczku. Ka˝dy rysunek odzwiercie-
dla sposób kilkakrotnego wypowiedzenia tego
samego dêwi´ku, np.:

l

linia falista obrazuje artyku∏owanie sz jako

dêwi´ku ciàg∏ego (szszszsz...),

szszsz…

l

kropki oznaczajà, ˝e mi´dzy jednym a dru-

gim cz nast´puje przerwa (cz, cz, cz),

.......................

cz, cz, cz

l

˝ jest wymawiane na przemian z intonacjà

wznoszàcà i opadajàcà,

˝ ˝, ˝ ˝,

l

d˝ jest artyku∏owane z wyraênà pauzà, po-

dobnie jak cz, ale z wi´kszà si∏à.

d˝, d˝, d˝

sz

cz

˝

d˝

58

Wychowanie Przedszkolne 5/2004

L

OGOPEDA RADZI

Portret Bo˝enki, czyli g∏oski

szumiàce w wyrazach

Logopeda przygotowuje schematyczny rysu-

nek g∏owy dziewczynki (str. 59) i prosi dziecko,
aby uzupe∏ni∏o portret Bo˝enki, dorysowujàc np.:

uszy, oczy, policzki, rz´sy, warkocze, szyj´,
wstà˝k´, kolczyki, naszyjnik.

Aby obrazek zawiera∏ wszystkie wymienione

elementy, logopeda zadaje dodatkowe pytania
lub pokazuje, co jeszcze mo˝na narysowaç.

Nast´pnie dziecko opisuje portret. Opowiada,

co narysowa∏o, nazywa kolory, których u˝y∏o, na
przyk∏ad:

Bo˝enka ma czarne oczy i d∏ugie rz´sy. Jej po-

liczki sà czerwone. Warkocze przewiàza∏a ˝ó∏tà
wstà˝kà. Na szyi powiesi∏a korale z bursztynu.

JeÊli samodzielne opisanie obrazka sprawia

dziecku k∏opot, mo˝e ono koƒczyç zdania, które
zaczyna nauczyciel.

W co ubraç Tomasza?

Inna zabawa zwiàzana jest z ubiorami. Logo-

peda przygotowuje:

l

sylwety dzieci, np. Czarka, Gra˝ynki i Toma-
sza (str. 60),

l

rysunki przedstawiajàce trzy czapki (na
ka˝dej inny wzór), kontury trzech szalików
i trzech par r´kawiczek (str. 59),

l

kredki w kolorach: ˝ó∏tym, czerwonym,
czarnym, pomaraƒczowym.

Zadanie dziecka polega na tym, aby naryso-

waç na szalikach wzory, które sà na czapkach,
i pokolorowaç je, pokolorowaç r´kawiczki, wy-

Usta zaokràglone, czubek j´zyka w górze,
ale nie dotyka podniebienia.

Usta zaokràglone, czubek j´zyka dotyka
podniebienia.

Usta zaokràglone, czubek j´zyka w górze,
nie dotyka podniebienia. ZaciÊni´te pi´Êci
uÊwiadamiajà dziecku wi´ksze napi´cie (si-
∏´ artykulacji) ni˝ przy wymawianiu sz.

Usta zaokràglone, czubek j´zyka dotyka
podniebienia. ZaciÊni´te pi´Êci uÊwiada-
miajà dziecku wi´ksze napi´cie (si∏´ arty-
kulacji) ni˝ przy wymawianiu ˝.

D∏onie z∏àczone w nadgarstkach, zaokràglo-
ne – palce obu d∏oni skierowane ku sobie,
ale si´ nie dotykajà.

D∏onie z∏àczone w nadgarstkach, zaokrà-
glone – palce obu d∏oni dotykajà si´ opusz-
kami.

D∏onie zaciÊni´te w piàstki, stykajà si´ tyl-
ko przy nadgarstkach.

D∏onie zaciÊni´te w piàstki, przylegajà do
siebie.

Uk∏ad d∏oni

U∏o˝enie narzàdów mowy

G∏oska sz

G∏oska cz

G∏oska ˝

G∏oska d˝

Wychowanie Przedszkolne 5/2004

59

L

OGOPEDA RADZI

ciàç wszystko i ubraç sylwetki dzieci. Logopeda
rozmawia z dzieckiem o tym, co ono robi, pyta
o kolory. Prosi o opowiedzenie, jak jest ubrana
ka˝da postaç. Zwraca uwag´, aby dziecko odpo-
wiada∏o ca∏ymi zdaniami, na przyk∏ad:

Tomasz ma czerwonà czapk´ i ˝ó∏ty szalik.
Gra˝ynka za∏o˝y∏a pomaraƒczowe r´kawiczki.
Szalik Czarka jest czarny w pomaraƒczowe
paski.

Zabawy ruchowe

l

Gra w klasy

Rozk∏adamy na pod∏odze pola z szarf albo

z kartonów w ró˝nych kolorach: czerwonym, czar-
nym, ˝ó∏tym, ró˝owym, pomaraƒczowym i innych,
w takich odleg∏oÊciach od siebie, aby dziecko mo-
g∏o przeskakiwaç z pola do pola na jednej nodze
lub obunó˝, nazywajàc kolory.

l

Turlam pi∏k´

Dziecko turla lub rzuca pi∏k´, starajàc si´

trafiç w dane pole, i opisuje sytuacj´, na przy-
k∏ad:
– Czerwona pi∏ka do ˝ó∏tego pola.

l

Pi∏ka do pi∏ki

Zabawa polegajàca na trafieniu pi∏kà w pi∏k´

i opisaniu sytuacji jak poprzednio.

Portret Bo˝enki

W co ubraç Tomasza?

Wychowanie Przedszkolne 5/2004

60

L

OGOPEDA RADZI

Uzupe∏nij ubiór Tomasza