D20031650 Jednolity Ogólne przepisy bhp

background image

1

Dz.U.03.169.1650

2007.06.21

zm. Dz.U.07.49.330

§ 1

2008.07.09 zm. Dz.U.08.108.690

§ 1

ROZPORZ

Ą

DZENIE

MINISTRA PRACY I POLITYKI SOCJALNEJ

z dnia 26 wrze

ś

nia 1997 r.

w sprawie ogólnych przepisów bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy

(tekst jednolity)

Na podstawie art. 237

15

§ 1 Kodeksu pracy zarz

ą

dza si

ę

, co nast

ę

puje:

Dział I

Przepisy wst

ę

pne

§ 1. 1. Rozporz

ą

dzenie okre

ś

la ogólnie obowi

ą

zuj

ą

ce przepisy bezpiecze

ń

stwa i

higieny pracy w zakładach pracy, w szczególno

ś

ci dotycz

ą

ce:

1) obiektów budowlanych, pomieszcze

ń

pracy i terenu zakładów pracy;

2) procesów pracy;
3) pomieszcze

ń

i urz

ą

dze

ń

higienicznosanitarnych.

2. Przepisy rozporz

ą

dzenia nie dotycz

ą

ś

rodków transportu kolejowego,

lotniczego, morskiego i wodnego

ś

ródl

ą

dowego.

§ 2. Ilekro

ć

w rozporz

ą

dzeniu jest mowa o:

1) "osłonie" - rozumie si

ę

przez to element lub zestaw elementów konstrukcyjnych

słu

żą

cy do ochrony człowieka przed niebezpiecznymi lub uci

ąż

liwymi wpływami

pracuj

ą

cych cz

ęś

ci, mechanizmów i układów roboczych maszyny lub innego

urz

ą

dzenia technicznego;

2)

(1)

"pomieszczeniach higienicznosanitarnych" - rozumie si

ę

przez to szatnie,

umywalnie, pomieszczenia z natryskami, ust

ę

py, palarnie, jadalnie z wyj

ą

tkiem

stołówek, pomieszczenia do wypoczynku, pomieszczenia do ogrzewania si

ę

pracowników oraz pomieszczenia do prania, odka

ż

ania, suszenia i odpylania odzie

ż

y

i obuwia roboczego oraz

ś

rodków ochrony indywidualnej;

3) "pomieszczeniu pracy" - rozumie si

ę

przez to pomieszczenie przeznaczone na pobyt

pracowników, w którym wykonywana jest praca. Nie uwa

ż

a si

ę

za przeznaczone na

pobyt pracowników pomieszcze

ń

, w których:

a) ł

ą

czny czas przebywania tych samych pracowników w ci

ą

gu jednej zmiany roboczej

jest krótszy ni

ż

2 godziny, a wykonywane czynno

ś

ci maj

ą

charakter dorywczy b

ą

d

ź

praca polega na krótkotrwałym przebywaniu zwi

ą

zanym z dozorem albo konserwacj

ą

urz

ą

dze

ń

lub utrzymaniem czysto

ś

ci i porz

ą

dku,

b) maj

ą

miejsce procesy technologiczne niepozwalaj

ą

ce na zapewnienie odpowiednich

warunków przebywania pracowników w celu ich obsługi, bez zastosowania

ś

rodków

ochrony indywidualnej i zachowania specjalnego re

ż

imu organizacji pracy,

background image

2

c) jest prowadzona hodowla ro

ś

lin lub zwierz

ą

t, niezale

ż

nie od czasu przebywania w

nich pracowników zajmuj

ą

cych si

ę

obsług

ą

;

4) "pomieszczeniu stałej pracy" - rozumie si

ę

przez to pomieszczenie pracy, w którym

ł

ą

czny czas przebywania tego samego pracownika w ci

ą

gu jednej doby przekracza 4

godziny;

5) "pomieszczeniu czasowej pracy" - rozumie si

ę

przez to pomieszczenie pracy, w

którym ł

ą

czny czas przebywania tego samego pracownika w ci

ą

gu jednej doby trwa

od 2 do 4 godzin;

6) "przepisach techniczno-budowlanych" - rozumie si

ę

przez to przepisy ustawy -

Prawo budowlane oraz aktów wykonawczych do tej ustawy;

7) "ryzyku zawodowym" - rozumie si

ę

przez to prawdopodobie

ń

stwo wyst

ą

pienia

niepo

żą

danych zdarze

ń

zwi

ą

zanych z wykonywan

ą

prac

ą

, powoduj

ą

cych straty, w

szczególno

ś

ci wyst

ą

pienia u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w

wyniku zagro

ż

e

ń

zawodowych wyst

ę

puj

ą

cych w

ś

rodowisku pracy lub sposobu

wykonywania pracy;

7a) "terenie zakładu pracy" - rozumie si

ę

przez to przestrze

ń

wraz z obiektami

budowlanymi, b

ę

d

ą

c

ą

w dyspozycji pracodawcy, w której pracodawca organizuje

miejsca pracy;

7b) "miejscu pracy" - rozumie si

ę

przez to miejsce wyznaczone przez pracodawc

ę

, do

którego pracownik ma dost

ę

p w zwi

ą

zku z wykonywaniem pracy;

8) "stanowisku pracy" - rozumie si

ę

przez to przestrze

ń

pracy, wraz z wyposa

ż

eniem w

ś

rodki i przedmioty pracy, w której pracownik lub zespół pracowników wykonuje

prac

ę

;

9) "

ś

rodkach ochrony indywidualnej" - rozumie si

ę

przez to wszelkie

ś

rodki noszone lub

trzymane przez pracownika w celu jego ochrony przed jednym lub wi

ę

ksz

ą

liczb

ą

zagro

ż

e

ń

zwi

ą

zanych z wyst

ę

powaniem niebezpiecznych lub szkodliwych czynników

w

ś

rodowisku pracy, w tym równie

ż

wszelkie akcesoria i dodatki przeznaczone do

tego celu. Do

ś

rodków ochrony indywidualnej nie zalicza si

ę

:

- zwykłej odzie

ż

y roboczej i mundurów, które nie s

ą

specjalnie przeznaczone do

zapewnienia bezpiecze

ń

stwa i ochrony zdrowia pracownika,

-

ś

rodków ochrony indywidualnej u

ż

ywanych przez wojsko, Policj

ę

i inne słu

ż

by

utrzymania porz

ą

dku publicznego,

- wyposa

ż

enia stosowanego przez słu

ż

by pierwszej pomocy i ratownicze,

-

ś

rodków ochrony indywidualnej stosowanych na podstawie przepisów Prawa o ruchu

drogowym,

- wyposa

ż

enia sportowego,

-

ś

rodków słu

żą

cych do samoobrony lub do odstraszania,

- przeno

ś

nych urz

ą

dze

ń

do wykrywania oraz sygnalizowania zagro

ż

e

ń

i naruszania

porz

ą

dku publicznego;

10) "

ś

rodkach ochrony zbiorowej" - rozumie si

ę

przez to

ś

rodki przeznaczone do

jednoczesnej ochrony grupy ludzi, w tym i pojedynczych osób, przed
niebezpiecznymi i szkodliwymi czynnikami wyst

ę

puj

ą

cymi pojedynczo lub ł

ą

cznie w

ś

rodowisku

pracy,

b

ę

d

ą

ce

rozwi

ą

zaniami

technicznymi

stosowanymi

w

pomieszczeniach pracy, maszynach i innych urz

ą

dzeniach;

11) "

ś

rodowisku pracy" - rozumie si

ę

przez to warunki

ś

rodowiska materialnego

(okre

ś

lonego czynnikami fizycznymi, chemicznymi i biologicznymi), w którym odbywa

si

ę

proces pracy;

12) "urz

ą

dzeniach ochronnych" - rozumie si

ę

przez to osłony lub takie urz

ą

dzenia, które

spełniaj

ą

jedn

ą

lub wi

ę

cej z ni

ż

ej wymienionych funkcji:

background image

3

– zapobiegaj

ą

dost

ę

powi do stref niebezpiecznych,

– powstrzymuj

ą

ruchy elementów niebezpiecznych, zanim pracownik znajdzie si

ę

w

strefie niebezpiecznej,

– nie pozwalaj

ą

na wł

ą

czenie ruchu elementów niebezpiecznych, je

ś

li pracownik

znajduje si

ę

w strefie niebezpiecznej,

– zapobiegaj

ą

naruszeniu normalnych warunków pracy maszyn i innych urz

ą

dze

ń

technicznych,

– nie pozwalaj

ą

na uaktywnienie innych czynników niebezpiecznych lub szkodliwych;

13) "zagro

ż

eniu" - rozumie si

ę

przez to stan

ś

rodowiska pracy mog

ą

cy spowodowa

ć

wypadek lub chorob

ę

;

14)

(2)

"punkcie pierwszej pomocy" - rozumie si

ę

przez to - w zale

ż

no

ś

ci od wielko

ś

ci

zakładu pracy, rodzaju prowadzonej działalno

ś

ci i zwi

ą

zanych z ni

ą

zagro

ż

e

ń

-

pomieszczenie lub wyodr

ę

bnione miejsce o wystarczaj

ą

cej powierzchni, wyposa

ż

one

w umywalki z ciepł

ą

i zimn

ą

wod

ą

oraz niezb

ę

dny sprz

ę

t i inne

ś

rodki do udzielania

pierwszej pomocy;

15) "znaku bezpiecze

ń

stwa" - rozumie si

ę

przez to znak utworzony przez kombinacj

ę

kształtu geometrycznego, barwy i symbolu graficznego lub obrazkowego
(piktogramu) albo tekstu, przekazuj

ą

cy okre

ś

lon

ą

informacj

ę

zwi

ą

zan

ą

z

bezpiecze

ń

stwem lub jego zagro

ż

eniem;

16) "sygnałach bezpiecze

ń

stwa" - rozumie si

ę

przez to sygnały

ś

wietlne i d

ź

wi

ę

kowe,

komunikaty słowne lub sygnały r

ę

czne, przekazuj

ą

ce informacje istotne dla

zachowania bezpiecze

ń

stwa i ochrony zdrowia pracowników;

17) "sygnale

ś

wietlnym" - rozumie si

ę

przez to sygnał emitowany przez urz

ą

dzenie

wykonane z przezroczystych lub półprzezroczystych materiałów, pod

ś

wietlonych od

wewn

ą

trz lub z tyłu, tak aby dawało to efekt

ś

wiec

ą

cej powierzchni;

18) "sygnale d

ź

wi

ę

kowym" - rozumie si

ę

przez to sygnał akustyczny (d

ź

wi

ę

kowy)

emitowany przez urz

ą

dzenie przeznaczone do tego celu, bez u

ż

ycia głosu ludzkiego

i nieemituj

ą

ce tego głosu, wskazuj

ą

cy na zaistnienie oraz - w razie potrzeby - trwanie

i zako

ń

czenie niebezpiecznej sytuacji;

19) "sygnale r

ę

cznym" - rozumie si

ę

przez to ustalony ruch lub układ r

ą

k i dłoni, słu

żą

cy

do kierowania osobami wykonuj

ą

cymi czynno

ś

ci mog

ą

ce stwarza

ć

zagro

ż

enia dla

bezpiecze

ń

stwa pracowników;

20) "komunikacie słownym" - rozumie si

ę

przez to ustalon

ą

, krótk

ą

i jednoznaczn

ą

,

informacj

ę

słown

ą

wypowiadan

ą

przez człowieka lub emitowan

ą

jako głos ludzki,

nakazuj

ą

c

ą

okre

ś

lone post

ę

powanie w celu zachowania bezpiecze

ń

stwa i ochrony

zdrowia pracowników.

Dział II

Obiekty budowlane i teren zakładu pracy

§ 3. Budynki i inne obiekty budowlane, w których znajduj

ą

si

ę

pomieszczenia

pracy, powinny by

ć

zbudowane i utrzymywane zgodnie z wymaganiami okre

ś

lonymi

w przepisach techniczno-budowlanych.

§ 4. 1. Pracodawca jest obowi

ą

zany zapewni

ć

na terenie zakładu pracy

wykonane i oznakowane, zgodnie z Polskimi Normami i wła

ś

ciwymi przepisami, drogi

komunikacyjne i transportowe, zwane dalej "drogami", drogi dla pieszych, zwane
dalej "przej

ś

ciami", i dojazdy po

ż

arowe oraz utrzymywa

ć

je w stanie niestwarzaj

ą

cym

background image

4

zagro

ż

e

ń

dla u

ż

ytkowników. Drogi i przej

ś

cia oraz dojazdy po

ż

arowe nie mog

ą

prowadzi

ć

przez miejsca, w których wyst

ę

puj

ą

zagro

ż

enia dla ich u

ż

ytkowników.

2. Drogi i przej

ś

cia powinny posiada

ć

wymiary odpowiednie do liczby

potencjalnych u

ż

ytkowników oraz rodzajów i wielko

ś

ci stosowanych urz

ą

dze

ń

transportowych i przemieszczanych ładunków. Minimalne wymiary dróg i przej

ść

okre

ś

laj

ą

Polskie Normy.

3. Nawierzchnia dróg, placów manewrowych, postojowych i składowych,

dojazdów po

ż

arowych i przej

ść

powinna by

ć

równa i twarda lub utwardzona oraz

posiada

ć

no

ś

no

ść

odpowiedni

ą

do obci

ąż

enia wynikaj

ą

cego ze stosowanych

ś

rodków transportowych oraz przemieszczanych i składowanych materiałów.

4. Drogi, przej

ś

cia oraz place manewrowe, postojowe i składowe powinny

posiada

ć

urz

ą

dzenia lub inne rozwi

ą

zania techniczne zapewniaj

ą

ce odprowadzanie

wód opadowych.

§ 5. 1. Na drogach transportowych i w magazynach nie powinny wyst

ę

powa

ć

progi ani stopnie. W przypadku zró

ż

nicowania poziomów podłogi, ró

ż

nice te powinny

by

ć

wyrównane pochylniami o nachyleniu dostosowanym do rodzaju u

ż

ywanego

ś

rodka transportu, ale nie wi

ę

kszym ni

ż

8 %.

2. Pochylnie powinny umo

ż

liwia

ć

bezpieczne poruszanie si

ę

pracowników i

dogodny transport ładunków.

§ 6. 1. Miejsca w zakładzie pracy, w których wyst

ę

puj

ą

zagro

ż

enia dla

pracowników, powinny by

ć

oznakowane widocznymi barwami lub znakami

bezpiecze

ń

stwa zgodnie z wymaganiami okre

ś

lonymi w zał

ą

czniku nr 1 do

rozporz

ą

dzenia i w Polskich Normach.

2. Je

ż

eli oznakowanie, o którym mowa w ust. 1, nie jest wystarczaj

ą

ce dla

zapewnienia bezpiecze

ń

stwa i ochrony zdrowia pracownika, miejsca niebezpieczne

powinny by

ć

wył

ą

czone z u

ż

ytkowania poprzez ich odpowiednie wygrodzenie lub w

inny sposób.

3. Otwory i zagł

ę

bienia powinny by

ć

zamkni

ę

te odpowiednimi pokrywami, a

je

ż

eli jest to niemo

ż

liwe - wła

ś

ciwie ogrodzone i oznakowane.

4. Miejsca niebezpieczne na przej

ś

ciach zagra

ż

aj

ą

ce potkni

ę

ciem si

ę

, upadkiem

lub uderzeniem (np. stopnie) powinny by

ć

pomalowane barwami bezpiecze

ń

stwa

zgodnie z Polskimi Normami.

5. Na drogach - w miejscach, w których mo

ż

liwe jest niespodziewane

wtargni

ę

cie pieszych, w szczególno

ś

ci przed bramami, drzwiami i przej

ś

ciami, nale

ż

y

ustawi

ć

barierki lub zastosowa

ć

inne skuteczne

ś

rodki ochronne.

§ 7. 1. Dróg, przej

ść

i dojazdów po

ż

arowych nie wolno zastawia

ć

materiałami,

ś

rodkami transportu, sprz

ę

tem i innymi przedmiotami.

2. Na skrzy

ż

owaniach dróg powinna by

ć

zapewniona dobra widoczno

ść

.

§ 8.

(3)

W tunelach przeznaczonych do stałej komunikacji nie powinny znajdowa

ć

si

ę

ruroci

ą

gi słu

żą

ce do transportu materiałów niebezpiecznych, o których mowa w §

91, oraz transportu cieczy lub gazów pod ci

ś

nieniem albo o temperaturze wy

ż

szej ni

ż

70 °C lub ni

ż

szej ni

ż

-15 °C. Wymóg ten nie dotyczy przewodów słu

żą

cych do

ogrzewania tunelu, je

ż

eli temperatura czynnika grzewczego nie przekracza 95 °C.

background image

5

§ 9. 1. Pracodawca jest obowi

ą

zany zapewni

ć

drogi ewakuacyjne ze wszystkich

pomieszcze

ń

obiektu budowlanego, w których mog

ą

przebywa

ć

pracownicy,

umo

ż

liwiaj

ą

ce szybkie wydostanie si

ę

pracowników na otwart

ą

przestrze

ń

. Drogi

ewakuacyjne oraz doj

ś

cia do nich prowadz

ą

ce nie mog

ą

by

ć

zastawiane.

2. Wymagania dla dróg ewakuacyjnych i warunki ewakuacji okre

ś

laj

ą

przepisy

techniczno-budowlane i dotycz

ą

ce ochrony przeciwpo

ż

arowej.

§ 10. 1. We wszystkich miejscach na terenie zakładu pracy, w których mog

ą

przebywa

ć

pracownicy, pracodawca jest obowi

ą

zany zapewni

ć

o

ś

wietlenie

elektryczne w porze nocnej lub je

ż

eli o

ś

wietlenie dzienne jest niewystarczaj

ą

ce.

Wymagania dotycz

ą

ce o

ś

wietlenia okre

ś

laj

ą

Polskie Normy.

2. Instalacje i urz

ą

dzenia elektryczne powinny by

ć

tak wykonane i

eksploatowane, aby nie nara

ż

ały pracowników na pora

ż

enie pr

ą

dem elektrycznym,

przepi

ę

cia atmosferyczne, szkodliwe oddziaływanie pól elektromagnetycznych oraz

nie stanowiły zagro

ż

enia po

ż

arowego, wybuchowego i nie powodowały innych

szkodliwych skutków.

§ 11.

(4)

Zakład pracy powinien by

ć

wyposa

ż

ony w urz

ą

dzenia zapobiegaj

ą

ce

zanieczyszczeniu lub ska

ż

eniu, w stopniu szkodliwym dla zdrowia ludzkiego -

powietrza, gruntu oraz wód - substancjami chemicznymi, pyłami,

ś

rodkami

promieniotwórczymi albo szkodliwymi czynnikami biologicznymi, w zwi

ą

zku z

produkcj

ą

b

ą

d

ź

inn

ą

działalno

ś

ci

ą

zakładu pracy.

§ 12. Pracodawca jest obowi

ą

zany zapewni

ć

ochron

ę

obiektów budowlanych i

urz

ą

dze

ń

technicznych przed gromadzeniem si

ę

ładunków i wyładowaniami

elektryczno

ś

ci statycznej - stwarzaj

ą

cymi zagro

ż

enia w

ś

rodowisku pracy.

§ 13. 1. Pracodawca jest obowi

ą

zany zapewni

ć

dostateczn

ą

ilo

ść

wody zdatnej

do picia oraz do celów higienicznosanitarnych, gospodarczych i przeciwpo

ż

arowych.

2. Ilo

ść

wody do celów higienicznych przypadaj

ą

ca dziennie na ka

ż

dego

pracownika jednocze

ś

nie zatrudnionego nie mo

ż

e by

ć

mniejsza ni

ż

:

1) 120 l - przy pracach w kontakcie z substancjami szkodliwymi, truj

ą

cymi lub

zaka

ź

nymi albo powoduj

ą

cymi silne zabrudzenie pyłami, w tym 90 l w przypadku

korzystania z natrysków;

2) 90 l - przy pracach brudz

ą

cych, wykonywanych w wysokiej temperaturze lub

wymagaj

ą

cych zapewnienia nale

ż

ytej higieny procesów technologicznych, w tym 60 l

w przypadku korzystania z natrysków;

3) 30 l - przy pracach niewymienionych w pkt 1 i 2.

3. Niezale

ż

nie od ilo

ś

ci wody, okre

ś

lonej w ust. 2, nale

ż

y zapewni

ć

wod

ę

niezb

ę

dn

ą

do utrzymania czysto

ś

ci pomieszcze

ń

i terenu zakładu pracy w ilo

ś

ci co

najmniej 1,5 l na dob

ę

na ka

ż

dy metr kwadratowy powierzchni podłogi, wymagaj

ą

cej

zmywania, oraz co najmniej 2,5 l na dob

ę

na ka

ż

dy metr kwadratowy powierzchni

terenu poza budynkami, wymagaj

ą

cej polewania (tereny zielone, utwardzone ulice,

place itp.).




background image

6

Dział III

Pomieszczenia pracy

Rozdział 1

Przepisy ogólne

§ 14. Pracodawca jest obowi

ą

zany utrzymywa

ć

pomieszczenia pracy w

czysto

ś

ci i porz

ą

dku oraz zapewni

ć

ich okresowe remonty i konserwacje w celu

zachowania wymaga

ń

bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy.

§ 15. 1. Pomieszczenia

pracy

i

ich

wyposa

ż

enie

powinny

zapewnia

ć

pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy. W szczególno

ś

ci w

pomieszczeniach pracy nale

ż

y zapewni

ć

o

ś

wietlenie naturalne i sztuczne,

odpowiedni

ą

temperatur

ę

, wymian

ę

powietrza oraz zabezpieczenie przed wilgoci

ą

,

niekorzystnymi warunkami cieplnymi i nasłonecznieniem, drganiami oraz innymi
czynnikami szkodliwymi dla zdrowia i uci

ąż

liwo

ś

ciami.

2. W pomieszczeniach pracy, w których wyst

ę

puj

ą

czynniki szkodliwe dla

zdrowia (wysoka temperatura, hałas, drgania, promieniowanie, gazy, pyły, pary itp.)
powinny by

ć

zastosowane rozwi

ą

zania techniczne uniemo

ż

liwiaj

ą

ce przedostawanie

si

ę

tych czynników do innych pomieszcze

ń

pracy oraz do pomieszcze

ń

higienicznosanitarnych.

3.

Ś

ciany i sufity pomieszcze

ń

pracy, w których wydzielaj

ą

si

ę

substancje

szkodliwe dla zdrowia pracowników lub pyły niebezpieczne pod wzgl

ę

dem

wybuchowym, powinny mie

ć

pokrycie ochronne, zabezpieczaj

ą

ce przed adsorpcj

ą

i

gromadzeniem si

ę

pyłu oraz powinny by

ć

przystosowane do łatwego czyszczenia lub

zmywania.

4. Je

ż

eli ze wzgl

ę

du na rodzaj wykonywanych robót lub rodzaj stosowanych

urz

ą

dze

ń

mo

ż

e zachodzi

ć

niebezpiecze

ń

stwo wybuchu, stropy, dachy i

ś

ciany

pomieszcze

ń

pracy powinny by

ć

wykonane zgodnie z wymaganiami bezpiecze

ń

stwa

dla tego rodzaju robót lub znajduj

ą

cych si

ę

tam urz

ą

dze

ń

oraz zgodnie z przepisami

techniczno-budowlanymi.

§ 16. 1. W pomieszczeniach oraz na drogach znajduj

ą

cych si

ę

w obiektach

budowlanych podłogi powinny by

ć

stabilne, równe, nie

ś

liskie, niepyl

ą

ce i odporne na

ś

cieranie oraz nacisk, a tak

ż

e łatwe do utrzymania w czysto

ś

ci.

2. W pomieszczeniach, w których mog

ą

wyst

ą

pi

ć

mieszaniny wybuchowe

palnych par, pyłów lub gazów z powietrzem, powierzchnie podłóg powinny by

ć

wykonane z materiału niepowoduj

ą

cego iskrzenia mechanicznego lub wyładowa

ń

elektrostatycznych.

3. Je

ż

eli podłoga jest wykonana z materiału b

ę

d

ą

cego dobrym przewodnikiem

ciepła lub je

ż

eli przy wykonywaniu pracy wyst

ę

puje jej zamoczenie, w przej

ś

ciach

oraz w miejscach do stania i siedzenia powinny znajdowa

ć

si

ę

podesty izoluj

ą

ce od

zimna lub wilgoci albo powinny by

ć

stosowane inne

ś

rodki izoluj

ą

ce. Podesty

powinny by

ć

stabilne, wytrzymałe na obci

ąż

enie u

ż

ytkowe, zabezpieczaj

ą

ce przed

po

ś

lizgiem i potkni

ę

ciem oraz łatwe do utrzymania w czysto

ś

ci.

background image

7

§ 17. W pomieszczeniach magazynowych i na drogach znajduj

ą

cych si

ę

w

obiektach budowlanych powinny by

ć

umieszczone informacje o dopuszczalnym

obci

ąż

eniu stropów.

§ 18. 1. Pomieszczenia stałej pracy nie powinny by

ć

lokalizowane poni

ż

ej

poziomu otaczaj

ą

cego terenu, z wyj

ą

tkiem pomieszcze

ń

, o których mowa w ust. 2,

oraz je

ż

eli wymaga tego rodzaj produkcji (w chłodniach, rozlewniach win itp.).

2. Poni

ż

ej poziomu otaczaj

ą

cego terenu mog

ą

znajdowa

ć

si

ę

pomieszczenia

pracy w gara

ż

u, kotłowni i warsztatach podr

ę

cznych, pomieszczenia handlowe,

usługowe i gastronomiczne w ulicznych przej

ś

ciach podziemnych, w podziemnych

stacjach komunikacyjnych i tunelach, w domach handlowych i hotelach oraz w
obiektach zabytkowych, pod warunkiem zachowania wymaga

ń

przepisów

techniczno-budowlanych i po uzyskaniu zgody

wła

ś

ciwego pa

ń

stwowego

wojewódzkiego inspektora sanitarnego, wydanej w porozumieniu z okr

ę

gowym

inspektorem pracy.

3. Na warunkach okre

ś

lonych w ust. 2 i w przypadku zapewnienia o

ś

wietlenia

dziennego, pomieszczenia stałej pracy mog

ą

znajdowa

ć

si

ę

w suterenach lub

piwnicach.
orzeczenia s

ą

dów

§ 19. 1. Powierzchnia i wysoko

ść

pomieszcze

ń

pracy powinny zapewnia

ć

spełnienie wymaga

ń

bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy, z uwzgl

ę

dnieniem rodzaju

wykonywanej pracy, stosowanych technologii oraz czasu przebywania pracowników
w tych pomieszczeniach.

2. Na ka

ż

dego z pracowników jednocze

ś

nie zatrudnionych w pomieszczeniach

stałej pracy powinno przypada

ć

co najmniej 13 m

3

wolnej obj

ę

to

ś

ci pomieszczenia

oraz co najmniej 2 m

2

wolnej powierzchni podłogi (niezaj

ę

tej przez urz

ą

dzenia

techniczne, sprz

ę

t itp.).

§ 20. 1. Wysoko

ść

pomieszczenia stałej pracy nie mo

ż

e by

ć

mniejsza ni

ż

:

1) 3 m w

ś

wietle - je

ż

eli w pomieszczeniu nie wyst

ę

puj

ą

czynniki szkodliwe dla zdrowia;

2) 3,3 m w

ś

wietle - je

ż

eli w pomieszczeniu prowadzone s

ą

prace powoduj

ą

ce

wyst

ę

powanie czynników szkodliwych dla zdrowia.

2. Wysoko

ść

pomieszcze

ń

, o których mowa w ust. 1, mo

ż

e by

ć

obni

ż

ona w

przypadku zastosowania klimatyzacji - pod warunkiem uzyskania zgody
pa

ń

stwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego.

3. Wysoko

ść

okre

ś

lona w ust. 1 pkt 1 mo

ż

e by

ć

zmniejszona do:

1) 2,5 m w

ś

wietle:

a) je

ż

eli w pomieszczeniu zatrudnionych jest nie wi

ę

cej ni

ż

4 pracowników, a na

ka

ż

dego z nich przypada co najmniej po 15 m

3

wolnej obj

ę

to

ś

ci pomieszczenia lub

b) w pomieszczeniu usługowym lub produkcyjnym drobnej wytwórczo

ś

ci mieszcz

ą

cym

si

ę

w budynku mieszkalnym, je

ż

eli przy wykonywanych pracach nie wyst

ę

puj

ą

pyły

lub substancje szkodliwe dla zdrowia, hałas nie przekracza dopuszczalnych warto

ś

ci

poziomu d

ź

wi

ę

ku w budynkach mieszkalnych, okre

ś

lonych w Polskich Normach, a na

jednego pracownika przypada co najmniej 15 m

3

wolnej obj

ę

to

ś

ci pomieszczenia;

2) 2,2 m w

ś

wietle - w dy

ż

urce, portierni, kantorze, kiosku ulicznym, dworcowym i

innym oraz w pomieszczeniu usytuowanym na antresoli otwartej do wi

ę

kszego

pomieszczenia.

4. Wysoko

ść

pomieszczenia czasowej pracy nie mo

ż

e by

ć

mniejsza ni

ż

:

background image

8

1) 2,2 m w

ś

wietle - je

ż

eli w pomieszczeniu nie wyst

ę

puj

ą

czynniki szkodliwe dla

zdrowia;

2) 2,5 m w

ś

wietle - je

ż

eli w pomieszczeniu prowadzone s

ą

prace powoduj

ą

ce

wyst

ę

powanie czynników szkodliwych dla zdrowia.

5. W pomieszczeniu o stropie pochyłym wymagania okre

ś

lone w ust. 1, 3 i 4

stosuje si

ę

do

ś

redniej wysoko

ś

ci pomieszczenia, przy czym w najni

ż

szym miejscu

wysoko

ść

pomieszczenia nie mo

ż

e by

ć

mniejsza w

ś

wietle ni

ż

1,9 m (licz

ą

c od

poziomu podłogi do najni

ż

ej poło

ż

onej cz

ęś

ci konstrukcyjnej sufitu).

§ 21. 1. Do pomieszcze

ń

i stanowisk pracy poło

ż

onych na ró

ż

nych poziomach

powinny prowadzi

ć

bezpieczne doj

ś

cia stałymi schodami lub pochylniami.

2. Nawierzchnie schodów, pomostów i pochylni nie powinny by

ć

ś

liskie, a w

miejscach, w których mo

ż

e wyst

ę

powa

ć

zaleganie pyłów - powinny by

ć

a

ż

urowe.

3. Zamocowane na stałe drabiny lub klamry mog

ą

by

ć

stosowane jako doj

ś

cia

dodatkowe oprócz schodów, a zamiast schodów - tylko w wyj

ą

tkowych przypadkach

uzasadnionych wzgl

ę

dami u

ż

ytkowymi lub gdy nie ma technicznych mo

ż

liwo

ś

ci ich

zastosowania.

4. Wymagania, jakie powinny spełnia

ć

schody i pochylnie, okre

ś

laj

ą

przepisy

techniczno-budowlane.

§ 22. 1. Wymiary otworów drzwiowych w ka

ż

dym pomieszczeniu powinny by

ć

odpowiednie do liczby pracowników z nich korzystaj

ą

cych oraz do rodzaju i wielko

ś

ci

u

ż

ywanych urz

ą

dze

ń

transportowych i przemieszczanych ładunków. Wymiary

otworów drzwiowych okre

ś

la Polska Norma.

2. Sposób otwierania drzwi z pomieszcze

ń

pracy i z pomieszcze

ń

higienicznosanitarnych powinien odpowiada

ć

wymaganiom przepisów techniczno-

budowlanych i dotycz

ą

cych ochrony przeciwpo

ż

arowej.

3. Drzwi rozsuwane musz

ą

by

ć

wyposa

ż

one w urz

ą

dzenia zapobiegaj

ą

ce ich

wypadni

ę

ciu z prowadnic.

4. Drzwi i bramy otwieraj

ą

ce si

ę

do góry musz

ą

by

ć

wyposa

ż

one w urz

ą

dzenia

zapobiegaj

ą

ce ich przypadkowemu opadaniu.

5. Wrota bram powinny by

ć

wyposa

ż

one w urz

ą

dzenia zapobiegaj

ą

ce ich

przypadkowemu zamkni

ę

ciu.

6. Wahadłowe drzwi i bramy musz

ą

by

ć

przezroczyste lub posiada

ć

przezroczyste panele.

7. Drzwi i bramy przezroczyste powinny by

ć

wykonane z materiału odpornego na

rozbicie lub ze szkła hartowanego oraz odpowiednio oznakowane w widocznym
miejscu.

8. Pomi

ę

dzy pomieszczeniami nie nale

ż

y wykonywa

ć

progów, chyba

ż

e warunki

techniczne wymagaj

ą

ich zastosowania. W takich przypadkach nale

ż

y je oznaczy

ć

w

sposób widoczny.

9. Drzwi i bramy otwierane i zamykane mechanicznie powinny tak funkcjonowa

ć

,

aby nie stwarzały zagro

ż

enia urazem. Drzwi takie powinny mie

ć

zamontowane łatwo

rozpoznawalne i łatwo dost

ę

pne z obu stron urz

ą

dzenie do ich zatrzymywania, a

tak

ż

e powinny by

ć

przystosowane do r

ę

cznego otwierania.

§ 23. Pomieszczenia pracy, w których przebywaj

ą

pracownicy, nie mog

ą

by

ć

zamykane w sposób uniemo

ż

liwiaj

ą

cy wyj

ś

cie z pomieszczenia. Je

ż

eli istniej

ą

wzgl

ę

dy wymagaj

ą

ce zamykania pomieszcze

ń

w czasie pracy przed osobami

background image

9

nieupowa

ż

nionymi, nale

ż

y stosowa

ć

przy drzwiach zamki uniemo

ż

liwiaj

ą

ce wej

ś

cie z

zewn

ą

trz, a jednocze

ś

nie umo

ż

liwiaj

ą

ce wyj

ś

cie z pomieszczenia bez u

ż

ycia klucza.

W takiej sytuacji nale

ż

y przewidzie

ć

mo

ż

liwo

ść

powiadamiania pracowników

znajduj

ą

cych si

ę

w takich pomieszczeniach o niebezpiecze

ń

stwie gro

żą

cym z

zewn

ą

trz.

§ 24. 1. Szyby w oknach oraz inne przedmioty i powierzchnie szklane,

znajduj

ą

ce si

ę

w pomieszczeniach pracy, nara

ż

one na uszkodzenia w zwi

ą

zku z

rodzajem prowadzonych prac, powinny by

ć

od strony, po której mog

ą

znajdowa

ć

si

ę

ludzie, osłoni

ę

te siatk

ą

zabezpieczaj

ą

c

ą

przed odłamkami szkła.

2. Przezroczyste

ś

ciany działowe, znajduj

ą

ce si

ę

w pomieszczeniach pracy, w

pobli

ż

u takich pomieszcze

ń

lub wzdłu

ż

przej

ść

- musz

ą

by

ć

jednoznacznie

oznakowane oraz wykonane z materiału odpornego na rozbicie lub tak osłoni

ę

te, aby

niemo

ż

liwe było zetkni

ę

cie si

ę

pracownika ze

ś

cian

ą

lub jego zranienie w razie

rozbicia tej

ś

ciany.

Rozdział 2

O

ś

wietlenie

§ 25. W pomieszczeniach stałej pracy nale

ż

y zapewni

ć

o

ś

wietlenie dzienne,

chyba

ż

e jest to niemo

ż

liwe lub niewskazane ze wzgl

ę

du na technologi

ę

produkcji, a

na stosowanie o

ś

wietlenia wył

ą

cznie elektrycznego pracodawca uzyskał zgod

ę

wła

ś

ciwego pa

ń

stwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego wydan

ą

w

porozumieniu z okr

ę

gowym inspektorem pracy.

orzeczenia s

ą

dów

§ 26. 1. O

ś

wietlenie dzienne na poszczególnych stanowiskach pracy powinno

by

ć

dostosowane do rodzaju wykonywanych prac i wymaganej dokładno

ś

ci oraz

powinno spełnia

ć

wymagania okre

ś

lone w Polskiej Normie.

2. Niezale

ż

nie od o

ś

wietlenia dziennego w pomieszczeniach pracy nale

ż

y

zapewni

ć

o

ś

wietlenie elektryczne o parametrach zgodnych z Polskimi Normami.

§ 27. 1. Stosunek warto

ś

ci

ś

rednich nat

ęż

enia o

ś

wietlenia w pomieszczeniach

s

ą

siaduj

ą

cych ze sob

ą

, przez które odbywa si

ę

komunikacja wewn

ę

trzna, nie

powinien by

ć

wi

ę

kszy ni

ż

5 do 1.

2. Przy wyj

ś

ciu z pomieszcze

ń

, w których ze wzgl

ę

dów technologicznych praca

jest wykonywana w ciemno

ś

ci (np. ciemnie optyczne), powinny by

ć

zapewnione

warunki umo

ż

liwiaj

ą

ce stopniow

ą

adaptacj

ę

wzroku.

§ 28.

(5)

W pomieszczeniach i miejscach pracy, w których w razie awarii

o

ś

wietlenia mog

ą

wyst

ą

pi

ć

zagro

ż

enia dla

ż

ycia lub zdrowia pracowników, nale

ż

y

zapewni

ć

o

ś

wietlenie awaryjne spełniaj

ą

ce wymagania okre

ś

lone w odr

ę

bnych

przepisach i Polskich Normach.

§ 28a. Instalacje o

ś

wietleniowe w pomieszczeniach, w których znajduj

ą

si

ę

miejsca pracy, oraz w korytarzach powinny by

ć

dobrane i wykonane tak, aby nie

nara

ż

ały pracownika na wypadek powodowany rodzajem zainstalowanego

o

ś

wietlenia.

background image

10

§ 29. 1. Okna,

ś

wietliki i na

ś

wietla w pomieszczeniach pracy o du

ż

ej wilgotno

ś

ci

powietrza powinny by

ć

wykonane w sposób zapobiegaj

ą

cy skraplaniu si

ę

w nich pary

wodnej. W przypadku szczególnie du

ż

ego zaparowania pomieszczenia i mo

ż

liwo

ś

ci

spadania kropel wody na stanowisko pracy nale

ż

y zainstalowa

ć

rynienki lub inne

urz

ą

dzenia odprowadzaj

ą

ce wod

ę

z okien,

ś

wietlików i na

ś

wietli.

2. Szyby w oknach i

ś

wietlikach powinny by

ć

czyste oraz przepuszcza

ć

dostateczn

ą

ilo

ść

ś

wiatła. Do mycia okien i

ś

wietlików powinien by

ć

zapewniony

dogodny i bezpieczny dost

ę

p.

3. Okna i

ś

wietliki powinny by

ć

wyposa

ż

one w odpowiednie urz

ą

dzenia

eliminuj

ą

ce nadmierne operowanie promieni słonecznych padaj

ą

cych na stanowiska

pracy.

4. Okna i

ś

wietliki, przeznaczone do wietrzenia pomieszcze

ń

, nale

ż

y wyposa

ż

y

ć

w urz

ą

dzenia pozwalaj

ą

ce na otwieranie ich w sposób łatwy i bezpieczny z poziomu

podłogi oraz ustawienie cz

ęś

ci otwieranych w po

żą

danym poło

ż

eniu.

Rozdział 3

Ogrzewanie i wentylacja

§ 30. W pomieszczeniach pracy nale

ż

y zapewni

ć

temperatur

ę

odpowiedni

ą

do

rodzaju wykonywanej pracy (metod pracy i wysiłku fizycznego niezb

ę

dnego do jej

wykonania) nie ni

ż

sz

ą

ni

ż

14 °C (287 K), chyba

ż

e wzgl

ę

dy technologiczne na to nie

pozwalaj

ą

. W pomieszczeniach pracy, w których jest wykonywana lekka praca

fizyczna, i w pomieszczeniach biurowych temperatura nie mo

ż

e by

ć

ni

ż

sza ni

ż

18 °C

(291 K).
orzeczenia s

ą

dów

§ 31. Pomieszczenia i stanowiska pracy powinny by

ć

zabezpieczone przed

niekontrolowan

ą

emisj

ą

ciepła w drodze promieniowania, przewodzenia i konwekcji

oraz przed napływem chłodnego powietrza z zewn

ą

trz.

§ 32. 1. W pomieszczeniach pracy powinna by

ć

zapewniona wymiana powietrza

wynikaj

ą

ca z potrzeb u

ż

ytkowych i funkcji tych pomieszcze

ń

, bilansu ciepła i

wilgotno

ś

ci oraz zanieczyszcze

ń

stałych i gazowych.

2. W pomieszczeniach pracy, w których wydzielaj

ą

si

ę

substancje szkodliwe dla

zdrowia, powinna by

ć

zapewniona taka wymiana powietrza, aby nie były

przekraczane warto

ś

ci najwy

ż

szych dopuszczalnych st

ęż

e

ń

tych substancji.

3. Wymagania dotycz

ą

ce parametrów powietrza w pomieszczeniach pracy

okre

ś

laj

ą

odr

ę

bne przepisy i Polskie Normy.

§ 33. W pomieszczeniach pracy, w których nast

ę

puje wydzielanie si

ę

ciepła

przez promieniowanie w ilo

ś

ci przekraczaj

ą

cej na stanowiskach pracy

kJ x godz.
2.500 -----------
m

2

nale

ż

y stosowa

ć

nawiewn

ą

wentylacj

ę

miejscow

ą

. Parametry nawiewanego

powietrza powinny spełnia

ć

wymagania dla mikroklimatu gor

ą

cego, okre

ś

lone w

background image

11

przepisach w sprawie najwy

ż

szych dopuszczalnych st

ęż

e

ń

i nat

ęż

e

ń

czynników

szkodliwych dla zdrowia w

ś

rodowisku pracy.

§ 34. Urz

ą

dzenia lub ich cz

ęś

ci, z których mog

ą

wydziela

ć

si

ę

szkodliwe gazy,

pary

lub

pyły,

powinny

by

ć

zhermetyzowane.

W

razie

niemo

ż

liwo

ś

ci

zhermetyzowania, urz

ą

dzenia te powinny by

ć

wyposa

ż

one w miejscowe wyci

ą

gi.

§ 35. 1. Powietrze doprowadzane do pomieszcze

ń

pracy z zewn

ą

trz przy

zastosowaniu klimatyzacji lub wentylacji mechanicznej powinno by

ć

oczyszczone z

pyłów i substancji szkodliwych dla zdrowia.

2. Klimatyzacja lub wentylacja nie mo

ż

e powodowa

ć

przeci

ą

gów, wyzi

ę

bienia

lub przegrzewania pomieszcze

ń

pracy. Nie dotyczy to wentylacji awaryjnej.

3. Strumie

ń

powietrza pochodz

ą

cy z urz

ą

dze

ń

wentylacji nawiewnej nie

powinien by

ć

skierowany bezpo

ś

rednio na stanowisko pracy.

§ 36. 1. Maksymalna temperatura nawiewanego powietrza nie powinna

przekracza

ć

70 °C (343 K) przy nawiewie powietrza na wysoko

ś

ci nie mniejszej ni

ż

3,5 m od poziomu podłogi stanowiska pracy i 45 °C ( 318 K) - w pozostałych
przypadkach.

2. W pomieszczeniach pracy, w których wyst

ę

puj

ą

łatwo palne lub

niebezpieczne pod wzgl

ę

dem wybuchowym pyły, gazy lub pary, maksymalna

temperatura nawiewanego powietrza powinna by

ć

zgodna z przepisami w sprawie

ochrony przeciwpo

ż

arowej.

§ 37. 1. W przypadku zastosowania systemu klimatyzacji lub wentylacji

mechanicznej nale

ż

y zapewni

ć

:

1) odpowiedni

ą

konserwacj

ę

urz

ą

dze

ń

i instalacji klimatyzacyjnych i wentylacyjnych w

celu niedopuszczenia do awarii;

2) stosowanie

ś

rodków maj

ą

cych na celu ograniczenie nat

ęż

enia i rozprzestrzeniania

si

ę

hałasu i drga

ń

powodowanych prac

ą

urz

ą

dze

ń

klimatyzacyjnych i wentylacyjnych.

2. Je

ż

eli w zwi

ą

zku z wydzielaniem si

ę

w procesie pracy substancji szkodliwych

dla zdrowia awaria wentylacji mo

ż

e zagra

ż

a

ć

zdrowiu pracowników, nale

ż

y

zastosowa

ć

system kontrolny sygnalizuj

ą

cy stan zagro

ż

enia.

§ 38. 1. Przy stosowaniu w pomieszczeniach pracy wentylacji mechanicznej z

recyrkulacj

ą

powietrza ilo

ść

powietrza

ś

wie

ż

ego nie powinna by

ć

mniejsza ni

ż

10 %

ogólnej ilo

ś

ci wymienianego powietrza.

2. W powietrzu wprowadzanym do pomieszcze

ń

pracy przy stosowaniu

recyrkulacji zanieczyszczenie czynnikami szkodliwymi dla zdrowia nie powinno
przekracza

ć

poziomu, przy którym suma stosunków st

ęż

e

ń

poszczególnych

substancji do odpowiadaj

ą

cych im warto

ś

ci najwy

ż

szych dopuszczalnych st

ęż

e

ń

przekracza 0,3.

3.

(6)

Recyrkulacja powietrza nie powinna by

ć

stosowana w pomieszczeniach

pracy, w których wyst

ę

puj

ą

szkodliwe czynniki biologiczne, czynniki chemiczne

stwarzaj

ą

ce zagro

ż

enia okre

ś

lone w przepisach w sprawie bezpiecze

ń

stwa i higieny

pracy zwi

ą

zanej z wyst

ę

powaniem w miejscu pracy czynników chemicznych,

materiały wydzielaj

ą

ce nieprzyjemne lub uci

ąż

liwe zapachy albo mo

ż

liwe jest nagłe

zwi

ę

kszenie st

ęż

enia niebezpiecznych substancji chemicznych, a tak

ż

e w

przestrzeniach zagro

ż

onych wybuchem.

background image

12

Dział IV

Procesy pracy

Rozdział 1

Przepisy ogólne

§ 39.

(7)

1. Pracodawca realizuje obowi

ą

zek zapewnienia pracownikom

bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy, w szczególno

ś

ci przez zapobieganie zagro

ż

eniom

zwi

ą

zanym z wykonywan

ą

prac

ą

, wła

ś

ciw

ą

organizacj

ę

pracy, stosowanie

koniecznych

ś

rodków profilaktycznych oraz informowanie i szkolenie pracowników.

2. Obowi

ą

zek, o którym mowa w ust. 1, powinien by

ć

realizowany na podstawie

ogólnych zasad dotycz

ą

cych zapobiegania wypadkom i chorobom zwi

ą

zanym z

prac

ą

, w szczególno

ś

ci przez:

1) zapobieganie zagro

ż

eniom;

2) przeprowadzanie oceny ryzyka zwi

ą

zanego z zagro

ż

eniami, które nie mog

ą

by

ć

wykluczone;

3) likwidowanie zagro

ż

e

ń

u

ź

ródeł ich powstawania;

4) dostosowanie warunków i procesów pracy do mo

ż

liwo

ś

ci pracownika, w

szczególno

ś

ci przez odpowiednie projektowanie i organizowanie stanowisk pracy,

dobór maszyn i innych urz

ą

dze

ń

technicznych oraz narz

ę

dzi pracy, a tak

ż

e metod

produkcji i pracy - z uwzgl

ę

dnieniem zmniejszenia uci

ąż

liwo

ś

ci pracy, zwłaszcza

pracy monotonnej i pracy w ustalonym z góry tempie, oraz ograniczenia
negatywnego wpływu takiej pracy na zdrowie pracowników;

5) stosowanie nowych rozwi

ą

za

ń

technicznych;

6) zast

ę

powanie niebezpiecznych procesów technologicznych, urz

ą

dze

ń

, substancji i

innych materiałów - bezpiecznymi lub mniej niebezpiecznymi;

7) nadawanie priorytetu

ś

rodkom ochrony zbiorowej przed

ś

rodkami ochrony

indywidualnej;

8) instruowanie pracowników w zakresie bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy.

tezy publikacji

§ 39a.

(8)

1. Pracodawca ocenia ryzyko zawodowe wyst

ę

puj

ą

ce przy

wykonywanych pracach, w szczególno

ś

ci przy doborze wyposa

ż

enia stanowisk i

miejsc pracy, stosowanych substancji i preparatów chemicznych, biologicznych,
rakotwórczych lub mutagennych oraz zmianie organizacji pracy. Podczas oceny
ryzyka zawodowego uwzgl

ę

dnia si

ę

wszystkie czynniki

ś

rodowiska pracy

wyst

ę

puj

ą

ce przy wykonywanych pracach oraz sposoby wykonywania prac.

2. Stosowane w nast

ę

pstwie oceny ryzyka zawodowego

ś

rodki profilaktyczne,

metody oraz organizacja pracy powinny:

1) zapewnia

ć

zwi

ę

kszenie poziomu bezpiecze

ń

stwa i ochrony zdrowia pracowników;

2) by

ć

zintegrowane z działalno

ś

ci

ą

prowadzon

ą

przez pracodawc

ę

na wszystkich

poziomach struktury organizacyjnej zakładu pracy.

3. Pracodawca prowadzi dokumentacj

ę

oceny ryzyka zawodowego oraz

zastosowanych niezb

ę

dnych

ś

rodków profilaktycznych. Dokument potwierdzaj

ą

cy

dokonanie oceny ryzyka zawodowego powinien uwzgl

ę

dnia

ć

w szczególno

ś

ci:

1) opis ocenianego stanowiska pracy, w tym wyszczególnienie:

background image

13

a) stosowanych maszyn, narz

ę

dzi i materiałów,

b) wykonywanych zada

ń

,

c) wyst

ę

puj

ą

cych na stanowisku niebezpiecznych, szkodliwych i uci

ąż

liwych czynników

ś

rodowiska pracy,

d) stosowanych

ś

rodków ochrony zbiorowej i indywidualnej,

e) osób pracuj

ą

cych na tym stanowisku;

2) wyniki przeprowadzonej oceny ryzyka zawodowego dla ka

ż

dego z czynników

ś

rodowiska pracy oraz niezb

ę

dne

ś

rodki profilaktyczne zmniejszaj

ą

ce ryzyko;

3) dat

ę

przeprowadzonej oceny oraz osoby dokonuj

ą

ce oceny.

§ 39b.

(9)

Przy pracach stwarzaj

ą

cych zagro

ż

enia, gdy wymaga tego sytuacja,

do kierowania lud

ź

mi wykonuj

ą

cymi te prace powinny by

ć

stosowane sygnały

bezpiecze

ń

stwa - r

ę

czne lub komunikaty słowne, zgodnie z wymaganiami

okre

ś

lonymi w zał

ą

czniku nr 1 do rozporz

ą

dzenia.

§ 39c.

(10)

Pracodawca informuje pracowników o istniej

ą

cych zagro

ż

eniach, w

szczególno

ś

ci o zagro

ż

eniach, przed którymi chroni

ć

ich b

ę

d

ą

ś

rodki ochrony

indywidualnej oraz przekazuje informacje o tych

ś

rodkach i zasadach ich stosowania.

Szczegółowe zasady stosowania

ś

rodków ochrony indywidualnej okre

ś

la zał

ą

cznik nr

2 do rozporz

ą

dzenia.

§ 40. 1. Pracodawca jest obowi

ą

zany zapewni

ć

systematyczne kontrole stanu

bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy ze szczególnym uwzgl

ę

dnieniem organizacji

procesów pracy, stanu technicznego maszyn i innych urz

ą

dze

ń

technicznych oraz

ustali

ć

sposoby rejestracji nieprawidłowo

ś

ci i metody ich usuwania.

2. W razie stwierdzenia bezpo

ś

redniego zagro

ż

enia dla

ż

ycia lub zdrowia

pracowników, osoba kieruj

ą

ca pracownikami jest obowi

ą

zana do niezwłocznego

wstrzymania prac i podj

ę

cia działa

ń

w celu usuni

ę

cia tego zagro

ż

enia.

§ 41. 1. Pracodawca jest obowi

ą

zany udost

ę

pni

ć

pracownikom, do stałego

korzystania, aktualne instrukcje bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy dotycz

ą

ce:

1) stosowanych w zakładzie procesów technologicznych oraz wykonywania prac

zwi

ą

zanych z zagro

ż

eniami wypadkowymi lub zagro

ż

eniami zdrowia pracowników;

2) obsługi maszyn i innych urz

ą

dze

ń

technicznych;

3) post

ę

powania z materiałami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi;

4) udzielania pierwszej pomocy.

2. Instrukcje, o których mowa w ust. 1, powinny w sposób zrozumiały dla

pracowników wskazywa

ć

czynno

ś

ci, które nale

ż

y wykona

ć

przed rozpocz

ę

ciem

danej pracy, zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania pracy, czynno

ś

ci do

wykonania po jej zako

ń

czeniu oraz zasady post

ę

powania w sytuacjach awaryjnych

stwarzaj

ą

cych zagro

ż

enia dla

ż

ycia lub zdrowia pracowników. Instrukcje dotycz

ą

ce

prac zwi

ą

zanych ze stosowaniem niebezpiecznych substancji i preparatów

chemicznych powinny uwzgl

ę

dnia

ć

informacje zawarte w kartach charakterystyki tych

substancji i preparatów.

§ 42. Zmiany w procesie technologicznym, zmiany konstrukcyjne urz

ą

dze

ń

technicznych oraz zmiany w sposobie u

ż

ytkowania pomieszcze

ń

powinny by

ć

poprzedzone ocen

ą

pod wzgl

ę

dem bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy, w trybie

ustalonym przez pracodawc

ę

.

background image

14

§ 43. 1.

(11)

Je

ż

eli w pomieszczeniu pracy, w którym zatrudniona jest jedna

osoba, mog

ą

w sytuacji awaryjnej wyst

ą

pi

ć

zagro

ż

enia dla zdrowia lub

ż

ycia

pracowników, a w szczególno

ś

ci zagro

ż

enia: po

ż

arowe, wybuchowe, pora

ż

enia

pr

ą

dem elektrycznym, wydzielanie si

ę

gazów lub par substancji sklasyfikowanych

jako niebezpieczne - pracodawca wprowadza obowi

ą

zek meldowania si

ę

tej osoby w

ustalony sposób w oznaczonych porach.

2. Pracodawca powinien ustali

ć

rodzaje pomieszcze

ń

, o których mowa w ust. 1,

a tak

ż

e okre

ś

li

ć

sposób meldowania si

ę

oraz post

ę

powania w razie braku

meldunków.

§ 44. 1. Pracodawca jest obowi

ą

zany zapewni

ć

pracownikom sprawnie

funkcjonuj

ą

cy system pierwszej pomocy w razie wypadku oraz

ś

rodki do udzielania

pierwszej pomocy. W szczególno

ś

ci pracodawca powinien zapewni

ć

:

1)

(12)

punkty pierwszej pomocy w wydziałach (oddziałach), w których wykonywane s

ą

prace powoduj

ą

ce du

ż

e ryzyko wypadku lub zwi

ą

zane z wydzielaniem si

ę

par, gazów

albo pyłów substancji sklasyfikowanych jako niebezpieczne ze wzgl

ę

du na ostre

działanie toksyczne;

2) apteczki w poszczególnych wydziałach (oddziałach) zakładu pracy.

2. Ilo

ść

, usytuowanie i wyposa

ż

enie punktów pierwszej pomocy i apteczek

powinny by

ć

ustalone w porozumieniu z lekarzem sprawuj

ą

cym profilaktyczn

ą

opiek

ę

zdrowotn

ą

nad pracownikami, z uwzgl

ę

dnieniem rodzajów i nasilenia wyst

ę

puj

ą

cych

zagro

ż

e

ń

.

3. Obsługa punktów i apteczek, o których mowa w ust. 1, na ka

ż

dej zmianie

powinna by

ć

powierzana wyznaczonym pracownikom, przeszkolonym w udzielaniu

pierwszej pomocy.

4. W punktach pierwszej pomocy i przy apteczkach, w widocznych miejscach,

powinny by

ć

wywieszone instrukcje o udzielaniu pierwszej pomocy w razie wypadku

oraz wykazy pracowników, o których mowa w ust. 3.

5. Punkty pierwszej pomocy i miejsca usytuowania apteczek powinny by

ć

odpowiednio oznakowane, zgodnie z Polsk

ą

Norm

ą

, i łatwo dost

ę

pne.

Rozdział 2

Organizacja stanowisk pracy

§ 45. 1. Stanowiska pracy powinny by

ć

urz

ą

dzone stosownie do rodzaju

wykonywanych na nich czynno

ś

ci oraz psychofizycznych wła

ś

ciwo

ś

ci pracowników,

przy czym wymiary wolnej (niezaj

ę

tej przez urz

ą

dzenia) powierzchni stanowiska

pracy powinny zapewni

ć

pracownikom swobod

ę

ruchu wystarczaj

ą

c

ą

do

wykonywania pracy w sposób bezpieczny, z uwzgl

ę

dnieniem wymaga

ń

ergonomii.

2.

(13)

Stanowiska pracy, na których wyst

ę

puje ryzyko po

ż

aru, wybuchu, upadku

lub wyrzucenia przedmiotów albo pojawienia si

ę

czynników szkodliwych dla zdrowia

lub niebezpiecznych, powinny by

ć

zaopatrzone w odpowiednie urz

ą

dzenia ochronne.

3. Stanowiska pracy, na których wykonywane prace powoduj

ą

wyst

ę

powanie

czynników szkodliwych dla zdrowia lub niebezpiecznych, powinny by

ć

tak

usytuowane i zorganizowane, aby pracownicy zatrudnieni na innych stanowiskach
nie byli nara

ż

eni na te czynniki.

background image

15

4. Stanowiska pracy znajduj

ą

ce si

ę

na zewn

ą

trz pomieszcze

ń

powinny by

ć

tak

usytuowane i zorganizowane, aby pracownicy byli chronieni przed zagro

ż

eniami

zwi

ą

zanymi w szczególno

ś

ci:

1) z warunkami atmosferycznymi, w tym opadami, nisk

ą

lub wysok

ą

temperatur

ą

,

silnym wiatrem i spadaj

ą

cymi przedmiotami;

2) ze szkodliwym dla zdrowia hałasem, jak równie

ż

szkodliwymi gazami, parami lub

pyłami.
W razie niebezpiecze

ń

stwa powinno by

ć

mo

ż

liwe szybkie opuszczenie stanowisk

pracy przez pracowników lub, w razie potrzeby, udzielenie im szybkiej pomocy.

§ 46. 1. Na stanowiskach pracy nale

ż

y zapewni

ć

wynikaj

ą

c

ą

z technologii

powierzchni

ę

oraz odpowiednie urz

ą

dzenia pomocnicze przeznaczone na

składowanie materiałów, wyrobów, przyrz

ą

dów, narz

ę

dzi i odpadów.

2. Na stanowiskach pracy nie wolno przechowywa

ć

surowców, gotowych

wyrobów, materiałów pomocniczych i odpadów w ilo

ś

ciach wi

ę

kszych od

wynikaj

ą

cych z potrzeb technologicznych, umo

ż

liwiaj

ą

cych utrzymanie ci

ą

gło

ś

ci

pracy na danej zmianie. Odpady produkcyjne powinny by

ć

sukcesywnie usuwane.

3.

(14)

Materiały stosowane do czyszczenia, nasycone lub zanieczyszczone

podczas pracy substancjami i preparatami sklasyfikowanymi jako niebezpieczne albo
wydzielaj

ą

ce uci

ąż

liwe zapachy - nale

ż

y przechowywa

ć

w zamkni

ę

tych naczyniach z

materiału niepalnego oraz co najmniej raz na dob

ę

usuwa

ć

z pomieszcze

ń

pracy i

niszczy

ć

w sposób okre

ś

lony w instrukcjach, o których mowa w § 41.

§ 47. 1. Do ka

ż

dego stanowiska pracy powinno by

ć

zapewnione bezpieczne i

wygodne doj

ś

cie, przy czym jego wysoko

ść

na całej długo

ś

ci nie powinna by

ć

mniejsza w

ś

wietle ni

ż

2 m.

2. W przypadkach uzasadnionych wzgl

ę

dami konstrukcyjnymi maszyn i innych

urz

ą

dze

ń

technicznych dopuszcza si

ę

zmniejszenie wysoko

ś

ci doj

ś

cia do 1,8 m przy

jego odpowiednim zabezpieczeniu i oznakowaniu znakami bezpiecze

ń

stwa zgodnymi

z Polsk

ą

Norm

ą

.

3. Przej

ś

cia mi

ę

dzy maszynami a innymi urz

ą

dzeniami lub

ś

cianami

przeznaczone tylko do obsługi tych urz

ą

dze

ń

powinny mie

ć

szeroko

ść

co najmniej

0,75 m; je

ż

eli w przej

ś

ciach tych odbywa si

ę

ruch dwukierunkowy, szeroko

ść

ich

powinna wynosi

ć

co najmniej 1 m.

§ 48. Pracodawca zatrudniaj

ą

cy pracowników niepełnosprawnych powinien

zapewni

ć

dostosowanie stanowisk pracy oraz doj

ść

do nich - do potrzeb i mo

ż

liwo

ś

ci

tych pracowników, wynikaj

ą

cych ze zmniejszonej sprawno

ś

ci.

§ 49. 1. Przy wykonywaniu pracy niewymagaj

ą

cej stale pozycji stoj

ą

cej nale

ż

y

zapewni

ć

pracownikom mo

ż

liwo

ść

siedzenia.

2. Przy wykonywaniu pracy wymagaj

ą

cej stale pozycji stoj

ą

cej lub chodzenia

nale

ż

y zapewni

ć

pracownikom mo

ż

liwo

ść

odpoczynku w pobli

ż

u miejsca pracy w

pozycji siedz

ą

cej.

3. Siedziska powinny spełnia

ć

wymagania Polskich Norm.

§ 50.

(15)

1. Stosowane w zakładach pracy drabiny przeno

ś

ne powinny spełnia

ć

wymagania okre

ś

lone w Polskich Normach.

background image

16

2. Drabiny przeno

ś

ne powinny by

ć

stosowane zgodnie z ich przeznaczeniem, w

sposób niestwarzaj

ą

cy zagro

ż

e

ń

dla ich u

ż

ytkowników i osób przebywaj

ą

cych w

pobli

ż

u. Wymagania bezpiecze

ń

stwa przy stosowaniu drabin s

ą

okre

ś

lone w

przepisach w sprawie minimalnych wymaga

ń

dotycz

ą

cych bezpiecze

ń

stwa i higieny

pracy w zakresie u

ż

ytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy.

Rozdział 3

Obsługa i stosowanie maszyn, narz

ę

dzi i innych urz

ą

dze

ń

technicznych

§ 51. 1. Maszyny i inne urz

ą

dzenia techniczne, zwane dalej "maszynami",

powinny spełnia

ć

wymagania bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy, okre

ś

lone w

odr

ę

bnych przepisach, przez cały okres ich u

ż

ytkowania.

2. Monta

ż

, demonta

ż

i eksploatacja maszyn, w tym ich obsługa, powinny

odbywa

ć

si

ę

przy zachowaniu wymaga

ń

bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy oraz

ergonomii, uwzgl

ę

dniaj

ą

cych instrukcje zawarte w dokumentacji techniczno-

ruchowej. Miejsce i sposób zainstalowania oraz u

ż

ytkowania maszyn powinny

uwzgl

ę

dnia

ć

minimalizacj

ę

ryzyka zawodowego, w szczególno

ś

ci poprzez:

1) zapewnienie dostatecznej przestrzeni pomi

ę

dzy ruchomymi cz

ęś

ciami maszyn a

ruchomymi lub stałymi elementami otoczenia;

2) zapewnienie, aby wszystkie u

ż

ywane lub produkowane materiały b

ą

d

ź

energia były

w bezpieczny sposób dostarczane i odprowadzane ze stanowiska pracy.

§ 52. 1. Ka

ż

da maszyna powinna by

ć

wyposa

ż

ona w element sterowniczy

przeznaczony do jej całkowitego i bezpiecznego zatrzymywania.

2. Gdy jest to konieczne w zwi

ą

zku z zagro

ż

eniami, jakie stwarza maszyna, i jej

nominalnym czasem zatrzymania si

ę

, maszyna powinna by

ć

wyposa

ż

ona w

urz

ą

dzenie do zatrzymywania awaryjnego.

3. Elementy sterownicze maszyn maj

ą

ce wpływ na bezpiecze

ń

stwo musz

ą

by

ć

widoczne i mo

ż

liwe do zidentyfikowania oraz oznakowane zgodnie z wymaganiami

okre

ś

lonymi w Polskich Normach.

4. Elementy sterownicze nie mog

ą

stwarza

ć

jakichkolwiek zagro

ż

e

ń

, w

szczególno

ś

ci spowodowanych ich niezamierzonym u

ż

yciem.

§ 53. Maszyny powinny by

ć

wyposa

ż

one w łatwo odró

ż

niaj

ą

ce si

ę

i odpowiednio

oznakowane urz

ą

dzenia do odł

ą

czania od wszystkich

ź

ródeł energii. Wł

ą

czenie

zasilania energi

ą

nie mo

ż

e powodowa

ć

zagro

ż

enia dla obsługi.

§ 54. 1. W przypadku zespołowej obsługi maszyny lub gdy stwarza ona

zagro

ż

enie dla otoczenia, nale

ż

y zapewni

ć

sygnalizacj

ę

ostrzegawcz

ą

i alarmow

ą

-

łatwo dostrzegaln

ą

i zrozumiał

ą

.

2. Maszyny wielostanowiskowe powinny by

ć

wyposa

ż

one w urz

ą

dzenia

sygnalizacji

d

ź

wi

ę

kowej

lub

ś

wietlnej

automatycznie

wysyłaj

ą

ce

sygnały

uprzedzaj

ą

ce o uruchomieniu maszyny. Sygnały powinny by

ć

odbierane na

wszystkich stanowiskach pracy przy danej maszynie.

§ 55. 1. Elementy ruchome i inne cz

ęś

ci maszyn, które w razie zetkni

ę

cia si

ę

z

nimi stwarzaj

ą

zagro

ż

enie, powinny by

ć

do wysoko

ś

ci co najmniej 2,5 m od poziomu

podłogi (podestu) stanowiska pracy osłoni

ę

te lub zaopatrzone w inne skuteczne

background image

17

urz

ą

dzenia ochronne, z wyj

ą

tkiem przypadków, gdy spełnienie tych wymaga

ń

nie jest

mo

ż

liwe ze wzgl

ę

du na funkcj

ę

maszyny.

2. Pasy, ła

ń

cuchy, ta

ś

my, koła z

ę

bate i inne elementy układów nap

ę

dowych oraz

cz

ęś

ci maszyn zagra

ż

aj

ą

ce spadni

ę

ciem, znajduj

ą

ce si

ę

nad stanowiskami pracy lub

przej

ś

ciami na wysoko

ś

ci ponad 2,5 m od poziomu podłogi, powinny by

ć

osłoni

ę

te co

najmniej od dołu trwałymi osłonami.

3. Osłony stosowane na maszynach powinny uniemo

ż

liwia

ć

bezpo

ś

redni dost

ę

p

do strefy niebezpiecznej. Osłony niepełne (wykonane z siatki, blachy perforowanej,
pr

ę

tów itp.) powinny znajdowa

ć

si

ę

w takiej odległo

ś

ci od elementów

niebezpiecznych, aby przy danej wielko

ś

ci i kształcie otworów nie było mo

ż

liwe

bezpo

ś

rednie dotkni

ę

cie tych elementów. Odległo

ś

ci bezpiecze

ń

stwa okre

ś

laj

ą

Polskie Normy.

4. Maszyny powinny by

ć

oznakowane znakami i barwami bezpiecze

ń

stwa,

zgodnie z wymaganiami okre

ś

lonymi w zał

ą

czniku nr 1 do rozporz

ą

dzenia oraz w

Polskich Normach.

§ 56. 1. Urz

ą

dzenia ochronne stosowane przy maszynach powinny spełnia

ć

nast

ę

puj

ą

ce ogólne wymagania:

1) zapewnia

ć

bezpiecze

ń

stwo zarówno pracownikowi zatrudnionemu bezpo

ś

rednio

przy obsłudze maszyny, jak i osobom znajduj

ą

cym si

ę

w jej pobli

ż

u;

2) działa

ć

niezawodnie, posiada

ć

odpowiedni

ą

trwało

ść

i wytrzymało

ść

;

3) funkcjonowa

ć

samoczynnie, niezale

ż

nie od woli i uwagi obsługuj

ą

cego, w

przypadkach gdy jest to celowe i mo

ż

liwe;

4) nie mog

ą

by

ć

łatwo usuwane lub odł

ą

czane bez pomocy narz

ę

dzi;

5) nie mog

ą

utrudnia

ć

wykonywania operacji technologicznej ani ogranicza

ć

mo

ż

liwo

ś

ci

ś

ledzenia jej przebiegu oraz nie mog

ą

powodowa

ć

zagro

ż

e

ń

i dodatkowego

obci

ąż

enia fizycznego lub psychicznego pracowników.

2. Urz

ą

dzenia ochronne przy maszynach szczególnie niebezpiecznych powinny

by

ć

tak skonstruowane, aby:

1) zdj

ę

cie,

otwarcie

lub

wył

ą

czenie

urz

ą

dzenia

ochronnego

powodowało

natychmiastowe zatrzymanie maszyny b

ą

d

ź

jej niebezpiecznych elementów lub

niemo

ż

liwe było zdj

ę

cie albo otwarcie osłony podczas ruchu osłanianych elementów;

2) ponowne zało

ż

enie, zamkni

ę

cie lub wł

ą

czenie urz

ą

dzenia ochronnego nie

uruchamiało automatycznie maszyny.

3. U

ż

ywanie maszyny bez wymaganego urz

ą

dzenia ochronnego lub przy jego

nieodpowiednim stosowaniu jest niedopuszczalne.

4. Szczegółowe wymagania dla urz

ą

dze

ń

ochronnych okre

ś

laj

ą

Polskie Normy.

§ 57. Maszyny i narz

ę

dzia oraz ich urz

ą

dzenia ochronne powinny by

ć

utrzymywane w stanie sprawno

ś

ci technicznej i czysto

ś

ci zapewniaj

ą

cej u

ż

ytkowanie

ich bez szkody dla bezpiecze

ń

stwa i zdrowia pracowników oraz stosowane tylko w

procesach i warunkach, do których s

ą

przeznaczone.

§ 58. 1. O dostrze

ż

onych wadach lub uszkodzeniach maszyny pracownik

powinien niezwłocznie zawiadomi

ć

przeło

ż

onego.

2. Maszyny, których uszkodzenie stwierdzono w czasie pracy, powinny by

ć

niezwłocznie zatrzymane i wył

ą

czone z zasilania energi

ą

. Wznowienie pracy

maszyny bez usuni

ę

cia uszkodzenia jest niedopuszczalne.

background image

18

3. Maszyny niesprawne, uszkodzone lub pozostaj

ą

ce w naprawie powinny by

ć

wycofane z u

ż

ytkowania oraz wyra

ź

nie oznakowane tablicami informacyjnymi i

zabezpieczone w sposób uniemo

ż

liwiaj

ą

cy ich uruchomienie.

§ 59. 1. Maszyn b

ę

d

ą

cych w ruchu nie wolno pozostawia

ć

bez obsługi lub

nadzoru, chyba

ż

e dokumentacja techniczno-ruchowa stanowi inaczej.

2. Pracodawca jest obowi

ą

zany ustali

ć

rodzaje maszyn, które wymagaj

ą

stałej

obsługi, a pozostawianie ich bez niej mo

ż

e by

ć

przyczyn

ą

katastrofy, wybuchu lub

po

ż

aru, oraz ustali

ć

szczegółowe warunki obsługi i nadzoru nad prac

ą

tych maszyn.

§ 60. 1. Maszyn b

ę

d

ą

cych w ruchu nie wolno naprawia

ć

, czy

ś

ci

ć

i smarowa

ć

, z

wyj

ą

tkiem smarowania za pomoc

ą

specjalnych urz

ą

dze

ń

okre

ś

lonych w

dokumentacji techniczno-ruchowej.

2. Pracownicy zatrudnieni przy obsłudze maszyn z ruchomymi elementami nie

mog

ą

pracowa

ć

w odzie

ż

y z lu

ź

nymi (zwisaj

ą

cymi) cz

ęś

ciami, jak np. lu

ź

no

zako

ń

czone r

ę

kawy, krawaty, szaliki, poły, oraz bez nakry

ć

głowy okrywaj

ą

cych

włosy.

§ 61. 1. Je

ż

eli obsługa, naprawa, remont lub konserwacja maszyn powoduje

zagro

ż

enia dla bezpiecze

ń

stwa lub zdrowia pracowników - pracodawca powinien

zapewni

ć

, aby czynno

ś

ci te wykonywane były przez pracowników upowa

ż

nionych i

posiadaj

ą

cych odpowiednie przygotowanie.

2. W czasie ruchu maszyny niedopuszczalne jest r

ę

czne zakładanie i zrzucanie

pasów p

ę

dnych, lin i ta

ś

m. Czynno

ś

ci te mog

ą

by

ć

wykonywane wył

ą

cznie przy

u

ż

yciu specjalnych urz

ą

dze

ń

przeznaczonych do tego celu.

3. P

ę

dnie powinny posiada

ć

urz

ą

dzenia do zawieszania pasów p

ę

dnych

zapobiegaj

ą

ce zetkni

ę

ciu si

ę

zrzuconych pasów, lin lub ta

ś

m z cz

ęś

ciami p

ę

dni

b

ę

d

ą

cymi w ruchu.

4. Pasy p

ę

dne, liny i ta

ś

my p

ę

dne mog

ą

by

ć

napinane, naprawiane, ł

ą

czone,

skracane i smarowane po unieruchomieniu nap

ę

du maszyny.

Rozdział 4

Transport wewn

ę

trzny i magazynowanie

§ 62. 1. Pracodawca powinien zapewni

ć

zastosowanie odpowiednich rozwi

ą

za

ń

organizacyjnych i technicznych, zwłaszcza w zakresie wyposa

ż

enia technicznego, w

celu wyeliminowania potrzeby r

ę

cznego przemieszczania ci

ęż

arów.

2. Je

ś

li nie ma mo

ż

liwo

ś

ci unikni

ę

cia r

ę

cznego przemieszczania ci

ęż

arów,

nale

ż

y podj

ąć

odpowiednie przedsi

ę

wzi

ę

cia, w tym wyposa

ż

y

ć

pracowników w

niezb

ę

dne

ś

rodki w celu zmniejszenia uci

ąż

liwo

ś

ci i zagro

ż

e

ń

zwi

ą

zanych z

wykonywaniem tych czynno

ś

ci.

§ 63. 1. R

ę

czne

przemieszczanie

i

przewo

ż

enie

ci

ęż

arów

o

masie

przekraczaj

ą

cej ustalone normy jest niedopuszczalne.

2. Szczegółowe wymagania dotycz

ą

ce r

ę

cznego transportu okre

ś

laj

ą

przepisy w

sprawie bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy przy r

ę

cznych pracach transportowych oraz

przepisy o pracach wzbronionych kobietom i młodocianym.

background image

19

§ 64. 1. Masa ładunków przemieszczanych przy u

ż

yciu

ś

rodków transportowych

nie powinna przekracza

ć

dopuszczalnej no

ś

no

ś

ci lub ud

ź

wigu danego

ś

rodka

transportowego.

2. Masa i rozmieszczenie ładunku na

ś

rodkach transportowych powinny

zapewnia

ć

bezpieczne warunki przewozu i przeładunku.

3. Ładunek powinien by

ć

zabezpieczony w szczególno

ś

ci przed upadkiem,

przemieszczeniem i zsypywaniem si

ę

ze

ś

rodka transportu.

§ 64a. Stosowane do załadunku i rozładunku pomosty i rampy powinny by

ć

odpowiednie do wymiarów i masy ładunków przeznaczonych do transportu. Na
pomost i ramp

ę

powinno prowadzi

ć

co najmniej jedno wej

ś

cie.

§ 65. Przy obsłudze urz

ą

dze

ń

transportu zmechanizowanego mog

ą

by

ć

zatrudniane tylko osoby o kwalifikacjach wła

ś

ciwych do obsługi okre

ś

lonego

urz

ą

dzenia.

§ 66. 1. Pracodawca jest obowi

ą

zany zapewni

ć

opracowanie zasad ruchu na

drogach wewn

ą

trzzakładowych, zgodnych z przepisami prawa o ruchu drogowym.

2. W zasadach ruchu, wymienionych w ust. 1, nale

ż

y okre

ś

li

ć

w szczególno

ś

ci

maksymalne

pr

ę

dko

ś

ci

ś

rodków

transportu

i

komunikacji

na

drogach

wewn

ą

trzzakładowych oraz w pomieszczeniach zakładu pracy, uzale

ż

nione od

szeroko

ś

ci dróg, nat

ęż

enia ruchu, widoczno

ś

ci itp.

3. Drogi powinny by

ć

oznakowane znakami drogowymi zgodnymi z przepisami

prawa o ruchu drogowym.

§ 67. Wymagania dotycz

ą

ce transportu przy u

ż

yciu d

ź

wignic, przeno

ś

ników,

wózków jezdniowych z nap

ę

dem silnikowym oraz kolei wewn

ą

trzzakładowych

okre

ś

laj

ą

odr

ę

bne przepisy.

§ 68. 1. Materiały i inne przedmioty, zwane dalej "materiałami", powinny by

ć

magazynowane w pomieszczeniach i miejscach do tego przeznaczonych.
Pomieszczenia magazynowe powinny spełnia

ć

wymagania bezpiecze

ń

stwa,

stosownie do rodzaju i wła

ś

ciwo

ś

ci składowanych w nich materiałów.

2. Przy składowaniu materiałów nale

ż

y:

1) okre

ś

li

ć

dla ka

ż

dego rodzaju składowanego materiału miejsce, sposób i

dopuszczaln

ą

wysoko

ść

składowania;

2) zapewni

ć

, aby masa składowanego ładunku nie przekraczała dopuszczalnego

obci

ąż

enia urz

ą

dze

ń

przeznaczonych do składowania (regałów, podestów itp.);

3) zapewni

ć

, aby masa składowanego ładunku, ł

ą

cznie z mas

ą

urz

ą

dze

ń

przeznaczonych do jego składowania i transportu, nie przekraczała dopuszczalnego
obci

ąż

enia podłóg i stropów, na których odbywa si

ę

składowanie;

4) wywiesi

ć

czytelne informacje o dopuszczalnym obci

ąż

eniu podłóg, stropów i

urz

ą

dze

ń

przeznaczonych do składowania.

§ 69. 1. Regały powinny mie

ć

odpowiednio wytrzymał

ą

i stabiln

ą

konstrukcj

ę

oraz zabezpieczenia przed ich przewróceniem si

ę

.

2. Szeroko

ść

odst

ę

pów mi

ę

dzy regałami powinna by

ć

odpowiednia do

stosowanych

ś

rodków transportowych oraz powinna umo

ż

liwia

ć

bezpieczne

operowanie tymi

ś

rodkami i ładunkami.

background image

20

§ 70. 1. Sposób układania materiałów na regałach i ich zdejmowania nie mo

ż

e

stwarza

ć

zagro

ż

e

ń

dla bezpiecze

ń

stwa pracowników.

2.

(16)

Przedmioty łatwo tłuk

ą

ce si

ę

, substancje i preparaty sklasyfikowane jako

niebezpieczne oraz materiały o najwi

ę

kszej masie powinny by

ć

składowane na

najni

ż

szych półkach regałów.

§ 71. Przedmioty, których wymiary, kształt i masa decyduj

ą

o ich indywidualnym

sposobie składowania, powinny by

ć

ustawiane lub układane stabilnie, z

uwzgl

ę

dnieniem poło

ż

enia ich

ś

rodka ci

ęż

ko

ś

ci, tak aby zapobiec ich wywróceniu si

ę

lub spadni

ę

ciu.

§ 72. 1. Przy składowaniu materiałów w stosach nale

ż

y zapewni

ć

:

1) stateczno

ść

stosów poprzez składowanie na wysoko

ść

uzale

ż

nion

ą

od rodzaju

materiałów (ich wymiarów, masy, kształtu) oraz wytrzymało

ś

ci opakowa

ń

;

2) wi

ą

zanie mi

ę

dzy warstwami;

3) układanie stosów tak, aby

ś

rodek ci

ęż

ko

ś

ci przedmiotów składowanych pozostawał

wewn

ą

trz obrysu stosów;

4) zachowanie odległo

ś

ci mi

ę

dzy stosami, umo

ż

liwiaj

ą

cej bezpieczne układanie i

przemieszczanie materiałów.

2. Rozładunek stosów powinien by

ć

prowadzony kolejno pocz

ą

wszy od

najwy

ż

szych warstw. Niedopuszczalne jest wyjmowanie materiałów ze

ś

rodka

stosów.

§ 73. Przy składowaniu materiałów na paletach lub w kontenerach stosuje si

ę

odpowiednio przepis § 69 ust. 2.

§ 74. 1. Przy składowaniu materiałów sypkich luzem nale

ż

y zapewni

ć

:

1) powierzchni

ę

składow

ą

, która przy zachowaniu k

ą

ta zsypu naturalnego umo

ż

liwi

zachowanie przej

ść

lub przejazdów wokół hałdy lub zwału;

2) wytrzymało

ść

zapór odpowiedni

ą

do parcia składowanego materiału sypkiego;

3) w miar

ę

potrzeby wynikaj

ą

cej z ochrony s

ą

siednich stref pracy oraz technicznych

mo

ż

liwo

ś

ci - szczelne obudowanie miejsca przeładunku i urz

ą

dze

ń

przeładunkowych

oraz poł

ą

czenie ich z urz

ą

dzeniami odci

ą

gaj

ą

cymi pył w miejscu jego powstawania;

4) bezpieczne metody pracy, szczególnie przy r

ę

cznym pobieraniu i przenoszeniu

materiałów.

2. Wchodzenie pracowników na zwały materiałów sypkich gro

żą

cych

zasypaniem dozwolone jest jedynie w przypadkach wyj

ą

tkowej konieczno

ś

ci z

zastosowaniem pomostów lub innych urz

ą

dze

ń

zapewniaj

ą

cych bezpiecze

ń

stwo, a

tak

ż

e przy zapewnieniu asekuracji przez drugiego pracownika oraz odpowiedniego

nadzoru.

§ 75. 1. Przy składowaniu materiałów pyl

ą

cych luzem nale

ż

y zapewni

ć

szczelne

ogrodzenie co najmniej do wysoko

ś

ci 0,5 m ponad wysoko

ść

składowanego

materiału.

2. Transport materiałów, o których mowa w ust. 1, mo

ż

e odbywa

ć

si

ę

wył

ą

cznie

specjalnymi

ś

rodkami transportu lub w zamkni

ę

tych pojemnikach (np. kontenerach).

background image

21

§ 76. Przy składowaniu materiałów skłonnych do samozapalenia si

ę

nale

ż

y je

zabezpieczy

ć

przed samozapłonem, a w szczególno

ś

ci ograniczy

ć

wysoko

ść

składowania, stosowa

ć

kominy wentylacyjne oraz przesypywa

ć

lub cz

ę

sto

przerzuca

ć

hałdy i zwały.

§ 77. Niedopuszczalne

jest

składowanie

materiałów

bezpo

ś

rednio

pod

elektroenergetycznymi liniami napowietrznymi lub w odległo

ś

ci mniejszej (licz

ą

c w

poziomie od skrajnych przewodów) ni

ż

:

1) 2 m - od linii niskiego napi

ę

cia;

2) 5 m - od linii wysokiego napi

ę

cia do 15 kV;

3) 10 m - od linii wysokiego napi

ę

cia do 30 kV;

4) 15 m - od linii wysokiego napi

ę

cia powy

ż

ej 30 kV.

Rozdział 5

Ochrona przed hałasem

§ 78. 1. Pracodawca jest obowi

ą

zany zapewni

ć

ochron

ę

pracowników przed

zagro

ż

eniami zwi

ą

zanymi z nara

ż

eniem na hałas, a w szczególno

ś

ci zapewni

ć

stosowanie:

1) procesów technologicznych niepowoduj

ą

cych nadmiernego hałasu;

2) maszyn i innych urz

ą

dze

ń

technicznych powoduj

ą

cych mo

ż

liwie najmniejszy hałas,

nieprzekraczaj

ą

cy dopuszczalnych warto

ś

ci;

3) rozwi

ą

za

ń

obni

ż

aj

ą

cych poziom hałasu w procesach pracy.

2. Dopuszczalne warto

ś

ci hałasu w

ś

rodowisku pracy okre

ś

laj

ą

wła

ś

ciwe

przepisy i Polskie Normy.

§ 79. 1. Na stanowiskach pracy, na których mimo zastosowania mo

ż

liwych

rozwi

ą

za

ń

technicznych i organizacyjnych poziom hałasu przekracza dopuszczalne

normy, pracodawca ma obowi

ą

zek zapewni

ć

:

1) ustalenie

przyczyn

przekroczenia

dopuszczalnego

poziomu

hałasu

oraz

opracowanie i zastosowanie programu działa

ń

technicznych i organizacyjnych,

maj

ą

cych na celu najskuteczniejsze zmniejszenie nara

ż

enia pracowników na hałas;

2) zaopatrzenie pracowników w indywidualne ochrony słuchu, dobrane do wielko

ś

ci

charakteryzuj

ą

cych hałas i do cech indywidualnych pracowników oraz ich

stosowanie;

3) ograniczenie czasu ekspozycji na hałas, w tym stosowanie przerw w pracy;
4) oznakowanie stref zagro

ż

onych hałasem, a tak

ż

e, gdy jest to uzasadnione ze

wzgl

ę

du na stopie

ń

zagro

ż

enia oraz mo

ż

liwe, ograniczenie dost

ę

pu do tych stref

poprzez ich odgrodzenie.

2.

(17)

Wymagania dotycz

ą

ce ochrony zdrowia pracowników zatrudnionych przy

pracach zwi

ą

zanych z nara

ż

eniem na hałas s

ą

okre

ś

lone w przepisach w sprawie

bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy przy pracach zwi

ą

zanych z nara

ż

eniem na hałas lub

drgania mechaniczne.

Rozdział 6

Prace szczególnie niebezpieczne

background image

22

A. Przepisy ogólne

§ 80. 1. Przez prace szczególnie niebezpieczne rozumie si

ę

prace, o których

mowa w niniejszym rozdziale, oraz prace okre

ś

lone jako szczególnie niebezpieczne

w innych przepisach dotycz

ą

cych bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy lub w instrukcjach

eksploatacji urz

ą

dze

ń

i instalacji, a tak

ż

e inne prace o zwi

ę

kszonym zagro

ż

eniu lub

wykonywane w utrudnionych warunkach, uznane przez pracodawc

ę

jako szczególnie

niebezpieczne.

2. Pracodawca jest obowi

ą

zany do ustalenia i aktualizowania wykazu prac

szczególnie niebezpiecznych wyst

ę

puj

ą

cych w zakładzie pracy.

§ 81.

(18)

1. Pracodawca okre

ś

la szczegółowe wymagania bezpiecze

ń

stwa i

higieny pracy przy wykonywaniu prac szczególnie niebezpiecznych, w szczególno

ś

ci

zapewnia:

1) bezpo

ś

redni nadzór nad tymi pracami wyznaczonych w tym celu osób;

2) odpowiednie

ś

rodki zabezpieczaj

ą

ce;

3) instrukta

ż

pracowników obejmuj

ą

cy w szczególno

ś

ci:

a) imienny podział pracy,
b) kolejno

ść

wykonywania zada

ń

,

c) wymagania bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy przy poszczególnych czynno

ś

ciach.

2. Pracodawca zapewnia, aby dost

ę

p do miejsc wykonywania prac szczególnie

niebezpiecznych miały jedynie osoby upowa

ż

nione i odpowiednio poinstruowane.

B. Roboty budowlane, rozbiórkowe, remontowe i monta

ż

owe prowadzone bez

wstrzymania ruchu zakładu pracy lub jego cz

ęś

ci

§ 82. Roboty budowlane, rozbiórkowe, remontowe i monta

ż

owe prowadzone

bez wstrzymania ruchu zakładu pracy lub jego cz

ęś

ci w miejscach przebywania

pracowników zatrudnionych przy innych pracach lub działania maszyn i innych
urz

ą

dze

ń

technicznych powinny by

ć

organizowane w sposób nienara

ż

aj

ą

cy

pracowników na niebezpiecze

ń

stwa i uci

ąż

liwo

ś

ci wynikaj

ą

ce z prowadzonych robót,

z jednoczesnym zastosowaniem szczególnych

ś

rodków ostro

ż

no

ś

ci.

§ 83. 1. Przed rozpocz

ę

ciem robót, o których mowa w § 82, pracodawca, u

którego maj

ą

by

ć

prowadzone roboty, i osoba kieruj

ą

ca robotami powinni ustali

ć

w

podpisanym protokole szczegółowe warunki bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy, z

podziałem obowi

ą

zków w tym zakresie.

2. O prowadzonych robotach oraz o niezb

ę

dnych

ś

rodkach bezpiecze

ń

stwa,

jakie nale

ż

y stosowa

ć

w czasie trwania prac, pracodawca powinien poinformowa

ć

pracowników przebywaj

ą

cych lub mog

ą

cych przebywa

ć

na terenie prowadzenia

robót albo w jego s

ą

siedztwie.

3. Teren prowadzenia robót, o których mowa w § 82, powinien by

ć

wydzielony i

wyra

ź

nie oznakowany. W miejscach niebezpiecznych nale

ż

y umie

ś

ci

ć

znaki

informuj

ą

ce o rodzaju zagro

ż

enia oraz stosowa

ć

inne

ś

rodki zabezpieczaj

ą

ce przed

skutkami zagro

ż

e

ń

(siatki, bariery itp.).

§ 84. 1. Spawanie wykonywane w ramach robót, o których mowa w § 82,

powinno by

ć

prowadzone na podstawie pisemnego pozwolenia wydanego w trybie

ustalonym u danego pracodawcy.

background image

23

2. Szczegółowe wymagania bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy przy spawaniu i

ci

ę

ciu metali reguluj

ą

odr

ę

bne przepisy.

C. Prace w zbiornikach, kanałach, wn

ę

trzach urz

ą

dze

ń

technicznych i w innych

niebezpiecznych przestrzeniach zamkni

ę

tych

§ 85. Przepisy niniejszej cz

ęś

ci dotycz

ą

pracy w zbiornikach, kanałach,

studniach, studzienkach kanalizacyjnych, wn

ę

trzach urz

ą

dze

ń

technicznych i w

innych zamkni

ę

tych przestrzeniach, do których wej

ś

cie odbywa si

ę

przez włazy lub

otwory o niewielkich rozmiarach lub jest w inny sposób utrudnione, zwanych dalej
"zbiornikami".

§ 86. 1. Podj

ę

cie i prowadzenie pracy w zbiornikach mo

ż

e nast

ą

pi

ć

jedynie na

podstawie pisemnego pozwolenia wydanego w trybie ustalonym przez pracodawc

ę

.

2. Przy pracy w zbiornikach nale

ż

y zapewni

ć

stały nadzór. Osoba wydaj

ą

ca

polecenie wykonania takiej pracy powinna sprawdzi

ć

, czy przygotowania

organizacyjne i techniczne zapewniaj

ą

bezpiecze

ń

stwo pracownikom podczas

wykonywania pracy.

3. Pracownikowi znajduj

ą

cemu si

ę

w zbiorniku nale

ż

y zapewni

ć

mo

ż

liwo

ść

udzielenia natychmiastowej pierwszej pomocy w razie nagłej potrzeby lub wypadku.

§ 87. 1. Prace w zbiorniku mog

ą

by

ć

podj

ę

te i prowadzone, z zastrze

ż

eniem ust.

2, po spełnieniu nast

ę

puj

ą

cych wymaga

ń

:

1) zbiornik nale

ż

y opró

ż

ni

ć

i wst

ę

pnie oczy

ś

ci

ć

przez przemycie, przedmuchanie par

ą

lub gazem oboj

ę

tnym oraz przedmuchanie powietrzem; przedmuchiwanie zbiornika

tlenem jest niedopuszczalne;

2) je

ż

eli praca w zbiorniku mo

ż

e by

ć

zwi

ą

zana z zagro

ż

eniem po

ż

arowym, nale

ż

y

stosowa

ć

niezb

ę

dne

ś

rodki ochrony przeciwpo

ż

arowej;

3) odł

ą

czy

ć

dopływ do zbiornika materiałów, substancji i czynników z innych

zbiorników, przewodów, aparatury itp.;

4) znajduj

ą

ce si

ę

we wn

ę

trzu zbiornika grzejniki, urz

ą

dzenia ruchome i inne mog

ą

ce

stworzy

ć

zagro

ż

enie nale

ż

y odł

ą

czy

ć

od

ź

ródeł zasilania;

5) na czas trwania prac w zbiorniku nale

ż

y wył

ą

czy

ć

z ruchu lub unieruchomi

ć

tory

kolejowe, zwrotnice, przeno

ś

niki, miejsca zsypu itp., znajduj

ą

ce si

ę

nad zbiornikiem;

6)

(19)

bezpo

ś

rednio przed przyst

ą

pieniem do pracy wewn

ą

trz zbiornika powietrze w

zbiorniku nale

ż

y zbada

ć

na zawarto

ść

tlenu oraz gazów i par substancji

sklasyfikowanych jako niebezpieczne;

7) temperatura powietrza w zbiorniku nie powinna si

ę

ż

ni

ć

od temperatury otoczenia

o wi

ę

cej ni

ż

5 °C (5 K);

8) zapewnienie niezb

ę

dnych

ś

rodków ochrony zbiorowej i indywidualnej.

2. Wymagania okre

ś

lone w ust. 1 pkt 1 nie dotycz

ą

przygotowania kanału do

wykonywania w nim pracy, a pkt 3 - kanału i studzienki kanalizacyjnej. Przed
wykonywaniem prac w kanale lub studzience nale

ż

y przewietrzy

ć

dany odcinek

kanału, pozostawiaj

ą

c otwarte włazy, oraz wył

ą

czy

ć

ten odcinek kanalizacyjny, a

je

ż

eli to nie jest mo

ż

liwe - maksymalnie ograniczy

ć

spływ

ś

cieków.

§ 88. Bezpo

ś

rednio przed przyst

ą

pieniem pracowników do pracy w zbiorniku

osoba kieruj

ą

ca pracownikami jest obowi

ą

zana poinformowa

ć

ich o:

1) zakresie pracy, jak

ą

maj

ą

wykona

ć

;

background image

24

2) rodzaju zagro

ż

e

ń

, jakie mog

ą

wyst

ą

pi

ć

;

3) niezb

ę

dnych

ś

rodkach ochrony zbiorowej i indywidualnej oraz o sposobie ich

stosowania;

4) sposobie sygnalizacji mi

ę

dzy pracuj

ą

cymi wewn

ą

trz zbiornika a asekuruj

ą

cymi ich

na zewn

ą

trz zbiornika;

5) post

ę

powaniu w razie wyst

ą

pienia zagro

ż

enia.

§ 89. 1. Pracownik lub pracownicy wykonuj

ą

cy prac

ę

wewn

ą

trz zbiornika powinni

by

ć

asekurowani co najmniej przez jedn

ą

osob

ę

znajduj

ą

c

ą

si

ę

na zewn

ą

trz. Osoba

asekuruj

ą

ca powinna by

ć

w stałym kontakcie z pracownikami znajduj

ą

cymi si

ę

wewn

ą

trz zbiornika oraz mie

ć

mo

ż

liwo

ść

niezwłocznego powiadomienia innych osób

mog

ą

cych, w razie potrzeby, niezwłocznie udzieli

ć

pomocy.

2. Pracownik wchodz

ą

cy do wn

ę

trza zbiornika powinien by

ć

wyposa

ż

ony w

odpowiednie

ś

rodki ochrony indywidualnej, a w szczególno

ś

ci:

1) szelki bezpiecze

ń

stwa z link

ą

umocowan

ą

do odpowiednio wytrzymałego elementu

konstrukcji zewn

ę

trznej;

2) hełm ochronny i odzie

ż

ochronn

ą

;

3) sprz

ę

t izoluj

ą

cy ochronny układu oddechowego.

3. Wyposa

ż

enie w

ś

rodki ochrony indywidualnej osoby asekuruj

ą

cej powinno

by

ć

takie, jak wyposa

ż

enie pracowników wchodz

ą

cych do wn

ę

trza zbiornika.

4. Niestosowanie ochron układu oddechowego jest dopuszczalne wył

ą

cznie w

warunkach, gdy zawarto

ść

tlenu w powietrzu zbiornika wynosi co najmniej 18 % oraz

gdy w powietrzu tym nie wyst

ę

puj

ą

substancje szkodliwe dla zdrowia w st

ęż

eniu

przekraczaj

ą

cym najwy

ż

sze dopuszczalne st

ęż

enia czynników szkodliwych dla

zdrowia w

ś

rodowisku pracy ani nie istnieje niebezpiecze

ń

stwo ich wyst

ą

pienia

podczas przebywania pracownika w zbiorniku.

5. Decyzj

ę

o niestosowaniu przez pracowników ochron układu oddechowego w

zwi

ą

zku ze spełnieniem warunków, o których mowa w ust. 4, mo

ż

e podj

ąć

jedynie

osoba kieruj

ą

ca pracownikami.

§ 90. 1. W czasie przebywania pracowników wewn

ą

trz zbiornika wszystkie włazy

powinny by

ć

otwarte, a je

ż

eli nie jest to wystarczaj

ą

ce do utrzymania wymaganych

parametrów powietrza w zbiorniku - nale

ż

y w tym czasie stosowa

ć

stały nadmuch

powietrza.

2. Wn

ę

trze zbiornika powinno by

ć

o

ś

wietlone przy u

ż

yciu

ź

ródła

ś

wiatła

elektrycznego o bezpiecznym napi

ę

ciu.

3. Transport narz

ę

dzi, innych przedmiotów i materiałów wewn

ą

trz zbiornika

powinien odbywa

ć

si

ę

w sposób niestwarzaj

ą

cy zagro

ż

e

ń

i uci

ąż

liwo

ś

ci dla

zatrudnionych tam pracowników.

4. Je

ż

eli istnieje mo

ż

liwo

ść

powstania st

ęż

e

ń

wybuchowych w zbiorniku, nale

ż

y

zastosowa

ć

ś

rodki zapobiegaj

ą

ce wybuchowi.

5. Je

ż

eli praca ma by

ć

wykonana wewn

ą

trz zbiornika zawieraj

ą

cego materiały

płynne lub sypkie, w którym istnieje mo

ż

liwo

ść

utoni

ę

cia lub zasypania pracownika -

niezale

ż

nie od zabezpieczenia odpowiednimi

ś

rodkami ochrony indywidualnej -

pracownik powinien by

ć

opuszczany do wn

ę

trza na pomo

ś

cie lub innym urz

ą

dzeniu

umo

ż

liwiaj

ą

cym bezpieczne wykonanie pracy.

D. Prace przy u

ż

yciu materiałów niebezpiecznych

background image

25

§ 91.

(20)

Materiałami niebezpiecznymi w rozumieniu rozporz

ą

dzenia s

ą

w

szczególno

ś

ci substancje i preparaty chemiczne sklasyfikowane jako niebezpieczne,

zgodnie z przepisami o substancjach i preparatach chemicznych, oraz materiały
zawieraj

ą

ce szkodliwe czynniki biologiczne zakwalifikowane do 3 lub 4 grupy

zagro

ż

enia zgodnie z przepisami w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla

zdrowia w

ś

rodowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo

nara

ż

onych na te czynniki.

§ 92. 1. Pracodawca

jest

obowi

ą

zany

informowa

ć

pracowników

o

wła

ś

ciwo

ś

ciach fizycznych, chemicznych i biologicznych stosowanych w zakładzie

pracy materiałów, półfabrykatów i wyrobów gotowych oraz o ryzyku dla zdrowia i
bezpiecze

ń

stwa pracowników zwi

ą

zanym z ich stosowaniem, a tak

ż

e o sposobach

bezpiecznego ich stosowania oraz post

ę

powania z nimi w sytuacjach awaryjnych.

2. Materiały o nieznanych wła

ś

ciwo

ś

ciach, do czasu ich zbadania, mog

ą

by

ć

stosowane tylko w warunkach laboratoryjnych, do celów badawczych i
do

ś

wiadczalnych, przy zastosowaniu wzmo

ż

onych

ś

rodków ostro

ż

no

ś

ci.

§ 93. 1. Materiały niebezpieczne nale

ż

y przechowywa

ć

w miejscach i

opakowaniach przeznaczonych do tego celu i odpowiednio oznakowanych.

2. Pomieszczenia, aparatura,

ś

rodki transportu, zbiorniki i opakowania, w których

s

ą

stosowane, przemieszczane lub przechowywane materiały niebezpieczne

powinny by

ć

odpowiednie do wła

ś

ciwo

ś

ci tych materiałów.

3. W czasie transportu, składowania i stosowania materiałów niebezpiecznych

nale

ż

y stosowa

ć

odpowiednie

ś

rodki ochrony zbiorowej i indywidualnej - chroni

ą

ce

pracowników przed szkodliwym lub niebezpiecznym działaniem tych materiałów.

§ 94. 1. Zbiorniki, naczynia i inne opakowania słu

żą

ce do przechowywania

materiałów niebezpiecznych powinny by

ć

:

1) oznakowane w sposób okre

ś

lony w odr

ę

bnych przepisach;

2) wykonane z materiału niepowoduj

ą

cego niebezpiecznych reakcji chemicznych z ich

zawarto

ś

ci

ą

i nieulegaj

ą

cego uszkodzeniu w wyniku działania znajduj

ą

cego si

ę

w

nich materiału niebezpiecznego;

3) wytrzymałe i zabezpieczone przed uszkodzeniem z zewn

ą

trz odpowiednio do

warunków ich stosowania;

4) odpowiednio szczelne i zabezpieczone przed wydostawaniem si

ę

z nich

niebezpiecznej zawarto

ś

ci lub dostaniem si

ę

do ich wn

ę

trza innych substancji, które

w kontakcie z ich zawarto

ś

ci

ą

mog

ą

stworzy

ć

stan zagro

ż

enia;

5) wypełnione w sposób zapewniaj

ą

cy woln

ą

przestrze

ń

odpowiednio do mo

ż

liwo

ś

ci

termicznego rozszerzania si

ę

cieczy w warunkach przechowywania, transportu i

stosowania.

2. Opró

ż

nione pojemniki po materiałach niebezpiecznych przeznaczone do

wielokrotnego u

ż

ycia powinny spełnia

ć

wymagania okre

ś

lone w ust. 1 pkt 1-4.

3. Przechowywanie materiałów niebezpiecznych w pojemnikach i opakowaniach

słu

żą

cych do

ś

rodków spo

ż

ywczych jest niedopuszczalne.

§ 95. 1. Przy przechowywaniu ciekłego materiału niebezpiecznego w stałych

zbiornikach nale

ż

y:

background image

26

1) stosowa

ć

odpowiednie zabezpieczenia przed rozlewaniem i rozprzestrzenianiem si

ę

zawarto

ś

ci zbiornika w razie jego uszkodzenia, jak np. wanny, rynny, koryta, zbiorniki

rezerwowe;

2) zapewni

ć

urz

ą

dzenie do bezpiecznego pomiaru ilo

ś

ci cieczy zawartej w zbiorniku;

3) uniemo

ż

liwi

ć

dost

ę

p osób niepowołanych do miejsc, w których znajduj

ą

si

ę

zbiorniki.

2. Zbiorniki z ciekłymi materiałami niebezpiecznymi oraz cieczami gor

ą

cymi

mog

ą

by

ć

umieszczane nad stanowiskami pracy lub przej

ś

ciami wył

ą

cznie w

przypadkach wymuszonych przez proces technologiczny. W takich przypadkach
nale

ż

y stosowa

ć

urz

ą

dzenia chroni

ą

ce przed oblaniem pracowników znajduj

ą

cych

si

ę

pod tymi zbiornikami.

3. Nad pomieszczeniami, w których znajduj

ą

si

ę

stałe zbiorniki z gazami

spr

ęż

onymi, skroplonymi lub rozpuszczonymi pod ci

ś

nieniem nie mog

ą

by

ć

organizowane stanowiska pracy.

§ 96. 1. Pakowanie,

składowanie,

załadunek

i

transport

materiałów

niebezpiecznych z innymi materiałami stwarzaj

ą

cymi dodatkowe zagro

ż

enie na

skutek wzajemnego oddziaływania tych materiałów w przypadku uszkodzenia
opakowania jest niedopuszczalne.

2. W magazynach powinny by

ć

wywieszone instrukcje okre

ś

laj

ą

ce sposób

składowania, pakowania, załadunku i transportu materiałów niebezpiecznych; z
tre

ś

ci

ą

instrukcji nale

ż

y zapozna

ć

pracowników zatrudnionych przy tych pracach.

§ 97. 1.

(21)

Pomieszczenia przeznaczone do składowania lub stosowania

materiałów niebezpiecznych pod wzgl

ę

dem po

ż

arowym lub wybuchowym oraz

pomieszczenia, w których istnieje niebezpiecze

ń

stwo wydzielania si

ę

substancji

sklasyfikowanych jako niebezpieczne, powinny by

ć

wyposa

ż

one w:

1) urz

ą

dzenia zapewniaj

ą

ce sygnalizacj

ę

o zagro

ż

eniach;

2) odpowiedni sprz

ę

t i

ś

rodki ga

ś

nicze,

ś

rodki neutralizuj

ą

ce, apteczki oraz

odpowiednie

ś

rodki ochrony zbiorowej i indywidualnej, stosownie do wyst

ę

puj

ą

cych

zagro

ż

e

ń

.

2. Pracownicy zatrudnieni w pomieszczeniach wymienionych w ust. 1 powinni

mie

ć

zapewniony stały dost

ę

p do

ś

rodków ł

ą

czno

ś

ci na wypadek awarii, wybuchu lub

po

ż

aru.

3. Pracodawca jest obowi

ą

zany ustali

ć

i poda

ć

do wiadomo

ś

ci pracowników

warunki, jakie powinny by

ć

spełnione przed wej

ś

ciem pracowników do pomieszcze

ń

,

o których mowa w ust. 1.

§ 98.

(22)

W pomieszczeniach, w których w wyniku awarii mog

ą

wydziela

ć

si

ę

substancje toksyczne lub bardzo toksyczne albo substancje stwarzaj

ą

ce zagro

ż

enie

wybuchem, pracodawca zapewnia awaryjn

ą

wentylacj

ę

wyci

ą

gow

ą

uruchamian

ą

od

wewn

ą

trz i z zewn

ą

trz pomieszcze

ń

- zapewniaj

ą

c

ą

wymian

ę

powietrza dostosowan

ą

do przeznaczenia pomieszcze

ń

zgodnie z odr

ę

bnymi przepisami i Polskimi Normami.

§ 99. 1. Sposób składowania i stosowania materiałów niebezpiecznych powinien

zapewnia

ć

:

1) zachowanie temperatur, wilgotno

ś

ci i ochron

ę

przed nasłonecznieniem stosownie do

rodzaju materiałów niebezpiecznych i ich wła

ś

ciwo

ś

ci;

2) przestrzeganie ogranicze

ń

dotycz

ą

cych wspólnego składowania i stosowania

materiałów;

background image

27

3) ograniczenie ilo

ś

ci jednocze

ś

nie składowanych materiałów do ilo

ś

ci dopuszczalnej

dla danego materiału i danego pomieszczenia;

4) przestrzeganie zasad rotacji z zachowaniem dopuszczalnego czasu składowania

poszczególnych materiałów;

5) zachowanie dodatkowych wymaga

ń

specyficznych dla składowania materiałów i ich

stosowania;

6) rozmieszczenie materiałów w sposób umo

ż

liwiaj

ą

cy prowadzenie kontroli

składowania i składowanych materiałów.

2. Szczegółowe warunki składowania i stosowania materiałów niebezpiecznych

powinny by

ć

okre

ś

lone w instrukcjach ustalaj

ą

cych co najmniej wymagania

wymienione w ust. 1 oraz zasady post

ę

powania w sytuacjach awaryjnych.

§ 100. 1. Przeładunek materiałów niebezpiecznych powinien odbywa

ć

si

ę

w

miejscu do tego przystosowanym, przy wykorzystaniu odpowiednich do tego celu
urz

ą

dze

ń

oraz

ś

rodków ochrony zbiorowej i indywidualnej chroni

ą

cych przed

zagro

ż

eniami i skutkami zagro

ż

e

ń

, szczególnie pochodz

ą

cych od elektryczno

ś

ci

statycznej oraz wyst

ę

puj

ą

cych przy przelewaniu cieczy.

2. W miejscu przeładunku materiałów niebezpiecznych nie mog

ą

przebywa

ć

osoby niezatrudnione przy tych pracach.

§ 101. 1. Je

ż

eli

procesy

pracy

powoduj

ą

wyst

ę

powanie

czynników

rakotwórczych, biologicznych o działaniu zaka

ź

nym i innych stwarzaj

ą

cych

niebezpiecze

ń

stwo dla zdrowia i

ż

ycia pracowników - pracodawca powinien podj

ąć

przedsi

ę

wzi

ę

cia w kierunku zast

ą

pienia tych procesów innymi, w których czynniki te

nie wyst

ę

puj

ą

.

2. Je

ż

eli przedsi

ę

wzi

ę

cia, o których mowa w ust. 1, nie s

ą

technicznie mo

ż

liwe,

pracodawca jest obowi

ą

zany w szczególno

ś

ci:

1) ograniczy

ć

do minimum liczb

ę

pracowników nara

ż

onych na czynniki, o których

mowa w ust. 1;

2) ograniczy

ć

do minimum wyst

ę

powanie tych czynników w

ś

rodowisku pracy;

3) zapewni

ć

stosowanie

ś

rodków ochrony zbiorowej, a gdy nara

ż

enie nie mo

ż

e by

ć

zlikwidowane w inny sposób -

ś

rodków ochrony indywidualnej;

4) zapewni

ć

stosowanie przez pracowników wymaga

ń

higieny, a w szczególno

ś

ci

niedopuszczanie do spo

ż

ywania posiłków, picia i palenia tytoniu w miejscach pracy;

5) okre

ś

li

ć

w instrukcjach, o których mowa w § 41, odpowiednie zasady post

ę

powania

w razie powstania nieprzewidzianych sytuacji powoduj

ą

cych powa

ż

ne zagro

ż

enia dla

pracowników;

6) zapewni

ć

oznaczenie miejsc stwarzaj

ą

cych ryzyko dla zdrowia pracowników

zwi

ą

zane z wyst

ę

powaniem czynników rakotwórczych, poprzez umieszczenie w

miejscach nara

ż

enia pracowników na te czynniki odpowiednich napisów i znaków

ostrzegawczych;

7) zapewni

ć

pomieszczenia, instalacje i urz

ą

dzenia przystosowane do regularnego i

skutecznego czyszczenia.

3.

(23)

Wykaz substancji, preparatów, czynników i procesów technologicznych o

działaniu rakotwórczym lub mutagennym, sposób ich rejestrowania oraz
szczegółowe warunki ochrony pracowników przed zagro

ż

eniami spowodowanymi

przez te substancje, preparaty, czynniki lub procesy technologiczne s

ą

okre

ś

lone w

odr

ę

bnych przepisach.

background image

28

tezy publikacji

§ 102. 1. Pracodawca jest obowi

ą

zany poinformowa

ć

pracowników o mo

ż

liwo

ś

ci

powstania nieprzewidzianych sytuacji, podczas których mogłyby wyst

ą

pi

ć

powa

ż

ne

zagro

ż

enia dla zdrowia lub

ż

ycia, zwi

ą

zane z wyst

ę

powaniem czynników, o których

mowa w § 101 ust. 1.

2. W razie powstania zagro

ż

e

ń

, o których mowa w ust. 1, do czasu usuni

ę

cia

tych zagro

ż

e

ń

nale

ż

y:

1) dopu

ś

ci

ć

do pracy w warunkach zagro

ż

e

ń

jedynie pracowników niezb

ę

dnych do

usuni

ę

cia awarii, zapewniaj

ą

c im odpowiednie do tych prac

ś

rodki ochrony

indywidualnej oraz ograniczaj

ą

c do minimum czas przebywania w tych warunkach;

2) pracownikom niezatrudnionym przy pracach, o których mowa w pkt 1, zakaza

ć

wst

ę

pu do zagro

ż

onych miejsc.

§ 103. 1. Je

ż

eli podczas procesów pracy wyst

ę

puje niebezpiecze

ń

stwo oblania

pracowników

ś

rodkami

ż

r

ą

cymi lub zapalenia odzie

ż

y na pracowniku - nie dalej ni

ż

20 m w linii poziomej od stanowisk, na których wykonywane s

ą

te procesy, powinny

by

ć

zainstalowane natryski ratunkowe (prysznice bezpiecze

ń

stwa) do obmycia

całego ciała oraz oddzielne natryski (prysznice) do przemywania oczu.

2. Natryski, o których mowa w ust. 1, powinny, w razie potrzeby, umo

ż

liwia

ć

ich

natychmiastowe uruchomienie samoczynne lub w inny sposób - z uwzgl

ę

dnieniem

ograniczonej sprawno

ś

ci osób z nich korzystaj

ą

cych. Natryski powinny by

ć

zasilane

wod

ą

nieogrzewan

ą

i działa

ć

niezawodnie bez wzgl

ę

du na warunki atmosferyczne.

3. Przy wyj

ś

ciu z pomieszczenia, w którym odbywa si

ę

praca przy u

ż

yciu

materiałów zaka

ź

nych lub toksycznych powinna znajdowa

ć

si

ę

co najmniej jedna

umywalka z doprowadzon

ą

do niej ciepł

ą

wod

ą

- na ka

ż

dych dwudziestu

pracowników jednocze

ś

nie zatrudnionych, lecz nie mniej ni

ż

jedna umywalka przy

mniejszej liczbie zatrudnionych.

§ 104. Szczegółowe

warunki przechowywania, transportu i stosowania

materiałów niebezpiecznych okre

ś

laj

ą

odr

ę

bne przepisy.

E. Prace na wysoko

ś

ci

§ 105. 1. Prac

ą

na wysoko

ś

ci w rozumieniu rozporz

ą

dzenia jest praca

wykonywana na powierzchni znajduj

ą

cej si

ę

na wysoko

ś

ci co najmniej 1,0 m nad

poziomem podłogi lub ziemi.

2. Do pracy na wysoko

ś

ci nie zalicza si

ę

pracy na powierzchni, niezale

ż

nie od

wysoko

ś

ci, na jakiej si

ę

znajduje, je

ż

eli powierzchnia ta:

1) osłoni

ę

ta jest ze wszystkich stron do wysoko

ś

ci co najmniej 1,5 m pełnymi

ś

cianami

lub

ś

cianami z oknami oszklonymi;

2) wyposa

ż

ona jest w inne stałe konstrukcje lub urz

ą

dzenia chroni

ą

ce pracownika

przed upadkiem z wysoko

ś

ci.

§ 106. 1. Na powierzchniach wzniesionych na wysoko

ść

powy

ż

ej 1,0 m nad

poziomem podłogi lub ziemi, na których w zwi

ą

zku z wykonywan

ą

prac

ą

mog

ą

przebywa

ć

pracownicy, lub słu

żą

cych jako przej

ś

cia, powinny by

ć

zainstalowane

balustrady składaj

ą

ce si

ę

z por

ę

czy ochronnych umieszczonych na wysoko

ś

ci co

najmniej 1,1 m i kraw

ęż

ników o wysoko

ś

ci co najmniej 0,15 m. Pomi

ę

dzy por

ę

cz

ą

i

background image

29

kraw

ęż

nikiem powinna by

ć

umieszczona w połowie wysoko

ś

ci poprzeczka lub

przestrze

ń

ta powinna by

ć

wypełniona w sposób uniemo

ż

liwiaj

ą

cy wypadni

ę

cie osób.

2. Je

ż

eli ze wzgl

ę

du na rodzaj i warunki wykonywania prac na wysoko

ś

ci

zastosowanie balustrad, o których mowa w ust. 1, jest niemo

ż

liwe, nale

ż

y stosowa

ć

inne skuteczne

ś

rodki ochrony pracowników przed upadkiem z wysoko

ś

ci,

odpowiednie do rodzaju i warunków wykonywania pracy.

3. Wymagania okre

ś

lone w ust. 1 nie dotycz

ą

ramp przeładunkowych.

§ 107. Prace na wysoko

ś

ci powinny by

ć

organizowane i wykonywane w sposób

niezmuszaj

ą

cy pracownika do wychylania si

ę

poza por

ę

cz balustrady lub obrys

urz

ą

dzenia, na którym stoi.

§ 108. Przy pracach na: drabinach, klamrach, rusztowaniach i innych

podwy

ż

szeniach nieprzeznaczonych na pobyt ludzi, na wysoko

ś

ci do 2 m nad

poziomem podłogi lub ziemi niewymagaj

ą

cych od pracownika wychylania si

ę

poza

obrys urz

ą

dzenia, na którym stoi, albo przyjmowania innej wymuszonej pozycji ciała

gro

żą

cej upadkiem z wysoko

ś

ci, nale

ż

y zapewni

ć

, aby:

1) drabiny, klamry, rusztowania, pomosty i inne urz

ą

dzenia były stabilne i

zabezpieczone

przed

nieprzewidywan

ą

zmian

ą

poło

ż

enia

oraz

posiadały

odpowiedni

ą

wytrzymało

ść

na przewidywane obci

ąż

enie;

2) pomost roboczy spełniał nast

ę

puj

ą

ce wymagania:

a) powierzchnia pomostu powinna by

ć

wystarczaj

ą

ca dla pracowników, narz

ę

dzi i

niezb

ę

dnych materiałów,

b) podłoga powinna by

ć

pozioma i równa, trwale umocowana do elementów

konstrukcyjnych pomostu,

c) w widocznym miejscu pomostu powinny by

ć

umieszczone czytelne informacje o

wielko

ś

ci dopuszczalnego obci

ąż

enia.

§ 109. 1. Przy pracach wykonywanych na rusztowaniach na wysoko

ś

ci powy

ż

ej

2 m od otaczaj

ą

cego poziomu podłogi lub terenu zewn

ę

trznego oraz na podestach

ruchomych wisz

ą

cych nale

ż

y w szczególno

ś

ci:

1) zapewni

ć

bezpiecze

ń

stwo przy komunikacji pionowej i doj

ś

cia do stanowiska pracy;

2) zapewni

ć

stabilno

ść

rusztowa

ń

i odpowiedni

ą

ich wytrzymało

ść

na przewidywane

obci

ąż

enia;

3) przed rozpocz

ę

ciem u

ż

ytkowania rusztowania nale

ż

y dokona

ć

odbioru technicznego

w trybie okre

ś

lonym w odr

ę

bnych przepisach.

2. Rusztowania i podesty ruchome wisz

ą

ce powinny spełnia

ć

wymagania

okre

ś

lone odpowiednio w odr

ę

bnych przepisach oraz w Polskich Normach.

§ 110. 1. Przy pracach na: słupach, masztach, konstrukcjach wie

ż

owych,

kominach, konstrukcjach budowlanych bez stropów, a tak

ż

e przy ustawianiu lub

rozbiórce rusztowa

ń

oraz przy pracach na drabinach i klamrach na wysoko

ś

ci

powy

ż

ej 2 m nad poziomem terenu zewn

ę

trznego lub podłogi nale

ż

y w

szczególno

ś

ci:

1) przed rozpocz

ę

ciem prac sprawdzi

ć

stan techniczny konstrukcji lub urz

ą

dze

ń

, na

których maj

ą

by

ć

wykonywane prace, w tych ich stabilno

ść

, wytrzymało

ść

na

przewidywane obci

ąż

enie oraz zabezpieczenie przed nieprzewidywan

ą

zmian

ą

poło

ż

enia, a tak

ż

e stan techniczny stałych elementów konstrukcji lub urz

ą

dze

ń

maj

ą

cych słu

ż

y

ć

do mocowania linek bezpiecze

ń

stwa;

background image

30

2) zapewni

ć

stosowanie przez pracowników, odpowiedniego do rodzaju wykonywanych

prac, sprz

ę

tu chroni

ą

cego przed upadkiem z wysoko

ś

ci jak: szelki bezpiecze

ń

stwa z

link

ą

bezpiecze

ń

stwa przymocowan

ą

do stałych elementów konstrukcji, szelki

bezpiecze

ń

stwa z pasem biodrowym (do prac w podparciu - na słupach, masztach

itp.);

3)

(24)

zapewni

ć

stosowanie przez pracowników hełmów ochronnych.

2. Wymagania okre

ś

lone w ust. 1 dotycz

ą

równie

ż

prac wykonywanych na

galeriach, pomostach, podestach i innych podwy

ż

szeniach, o których mowa w § 108,

je

ż

eli rodzaj pracy wymaga od pracownika wychylenia si

ę

poza balustrad

ę

lub obrys

urz

ą

dzenia, na którym stoi, albo przyjmowania innej wymuszonej pozycji ciała

gro

żą

cej upadkiem z wysoko

ś

ci.

Dział V

Pomieszczenia i urz

ą

dzenia higienicznosanitarne oraz zaopatrzenie

pracowników w napoje i

ś

rodki higieny osobistej

§ 111. 1. Pracodawca jest obowi

ą

zany zapewni

ć

pracownikom pomieszczenia i

urz

ą

dzenia higienicznosanitarne, których rodzaj, ilo

ść

i wielko

ść

powinny by

ć

dostosowane do liczby zatrudnionych pracowników, stosowanych technologii i
rodzajów pracy oraz warunków, w jakich ta praca jest wykonywana.

2. Wymagania dla pomieszcze

ń

i urz

ą

dze

ń

higienicznosanitarnych okre

ś

la

zał

ą

cznik nr 3 do rozporz

ą

dzenia.

orzeczenia s

ą

dów

tezy publikacji

§ 112. Pracodawca jest obowi

ą

zany zapewni

ć

wszystkim pracownikom wod

ę

zdatn

ą

do picia lub inne napoje, a pracownikom zatrudnionym stale lub okresowo w

warunkach szczególnie uci

ąż

liwych zapewni

ć

oprócz wody, inne napoje. Ilo

ść

, rodzaj

i temperatura tych napojów powinny by

ć

dostosowane do warunków wykonywania

pracy i potrzeb fizjologicznych pracowników. Szczegółowe zasady zaopatrzenia w
napoje pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnie uci

ąż

liwych okre

ś

laj

ą

odr

ę

bne przepisy.

pisma urz

ę

dowe

§ 113. 1. Miejsca czerpania wody zdatnej do picia powinny znajdowa

ć

si

ę

nie

dalej ni

ż

75 m od stanowisk pracy.

2. Zbiorniki, przewody i miejsca czerpania wody powinny by

ć

zabezpieczone

przed zanieczyszczeniem lub zaka

ż

eniem. Czerpanie wody ze zbiorników powinno

odbywa

ć

si

ę

wył

ą

cznie z zaworów czerpalnych.

3. Miejsca czerpania wody nienadaj

ą

cej si

ę

do picia powinny by

ć

oznakowane

zgodnie z Polsk

ą

Norm

ą

.

§ 114.

(25)

(uchylony).

§ 115. Pracodawca jest obowi

ą

zany zapewni

ć

dostarczanie pracownikom

ś

rodków higieny osobistej, których ilo

ść

i rodzaje powinny by

ć

dostosowane do

rodzaju i stopnia zanieczyszczenia ciała przy okre

ś

lonych pracach.

background image

31

Dział VI

Przepisy przej

ś

ciowe i ko

ń

cowe

§ 116. Przepisy § 27 ust. 2 rozporz

ą

dzenia oraz § 14 ust. 2 i 3, § 23 ust. 4 i § 28

zał

ą

cznika do rozporz

ą

dzenia nie dotycz

ą

zakładów pracy powstałych przed dniem

wej

ś

cia w

ż

ycie rozporz

ą

dzenia, natomiast przepisy § 55 ust. 1 i 2 rozporz

ą

dzenia

nie dotycz

ą

maszyn, w które wyposa

ż

one zostały stanowiska pracy przed wej

ś

ciem

w

ż

ycie rozporz

ą

dzenia.

§ 117. Traci moc:

1) rozporz

ą

dzenie Ministrów: Pracy i Opieki Społecznej, Zdrowia, Przemysłu,

Odbudowy, Administracji Publicznej oraz Ziem Odzyskanych z dnia 6 listopada 1946
r. o ogólnych przepisach dotycz

ą

cych bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 62,

poz. 344, z 1947 r. Nr 45, poz. 240 i z 1959 r. Nr 53, poz. 316);

2) rozporz

ą

dzenie Rady Ministrów z dnia 21 sierpnia 1959 r. w sprawie ogólnych

warunków higieniczno-sanitarnych w nowo budowanych lub przebudowywanych
zakładach przemysłowych (Dz. U. Nr 53, poz. 316, z 1963 r. Nr 18, poz. 97 i z 1976 r.
Nr 13, poz. 77).

§ 118. 1. Rozporz

ą

dzenie wchodzi w

ż

ycie po upływie 6 miesi

ę

cy od dnia

ogłoszenia, z zastrze

ż

eniem ust. 2.

2. Przepisy § 103 i § 114 ust. 1 rozporz

ą

dzenia oraz § 3 ust. 1, § 34 ust. 2 i § 38

zał

ą

cznika do rozporz

ą

dzenia wchodz

ą

w

ż

ycie po upływie 2 lat od dnia ogłoszenia.


ZAŁ

Ą

CZNIKI


ZAŁ

Ą

CZNIK Nr 1

SZCZEGÓŁOWE ZASADY STOSOWANIA ZNAKÓW I SYGNAŁÓW

BEZPIECZE

Ń

STWA

Rozdział 1

Przepisy ogólne

§ 1. 1. Pracodawca powinien zapewni

ć

stosowanie znaków lub sygnałów

bezpiecze

ń

stwa wsz

ę

dzie tam, gdzie nie mo

ż

na zlikwidowa

ć

zagro

ż

enia

ś

rodkami

ochrony zbiorowej lub innymi

ś

rodkami stosowanymi w organizacji pracy.

2. W zale

ż

no

ś

ci od rodzaju stosowanego transportu - w zakładzie pracy powinny

by

ć

stosowane znaki i sygnały u

ż

ywane w transporcie drogowym, kolejowym,

ś

ródl

ą

dowym, morskim i powietrznym.

§ 2. Pracodawca powinien zapewni

ć

pracownikom instrukcje dotycz

ą

ce

stosowanych w zakładzie pracy znaków i sygnałów bezpiecze

ń

stwa, obejmuj

ą

ce w

szczególno

ś

ci znaczenie znaków i sygnałów oraz zasady zachowania si

ę

pracowników, których mog

ą

one dotyczy

ć

.

background image

32

§ 3. Znaki i sygnały bezpiecze

ń

stwa powinny by

ć

stosowane do przekazywania

informacji okre

ś

lonych w niniejszym zał

ą

czniku oraz powinny spełnia

ć

wymagania w

nim zawarte. Wymagania dotycz

ą

ce znaków bezpiecze

ń

stwa nieuregulowane w

zał

ą

czniku, w tym wzory tych znaków, s

ą

okre

ś

lone w Polskich Normach.

§ 4. 1. Znaki zakazu, ostrzegawcze, nakazu, ewakuacyjne i informacyjne

powinny by

ć

stosowane jako znaki stałe.

2. Miejsca, w których istnieje ryzyko upadku lub kolizji z przeszkodami, powinny

by

ć

na stałe oznaczone barw

ą

bezpiecze

ń

stwa lub znakiem bezpiecze

ń

stwa.

3. Drogi powinny by

ć

na stałe oznaczone barw

ą

bezpiecze

ń

stwa.

§ 5. 1. Sygnały

ś

wietlne, sygnały d

ź

wi

ę

kowe i komunikaty słowne powinny by

ć

stosowane, gdy wymaga tego sytuacja, w celu zasygnalizowania niebezpiecze

ń

stwa

i wezwania ludzi do podj

ę

cia okre

ś

lonych działa

ń

albo do ewakuacji.

2. Ł

ą

cznie mog

ą

by

ć

stosowane:

1) sygnały

ś

wietlne i sygnały d

ź

wi

ę

kowe;

2) sygnały

ś

wietlne i komunikaty słowne;

3) sygnały r

ę

czne i komunikaty słowne.

§ 6. 1. Stosowane znaki i sygnały powinny by

ć

odpowiednio czytelne, widoczne i

słyszalne. Ich czytelno

ść

, widoczno

ść

i słyszalno

ść

nie mo

ż

e by

ć

zmniejszana

przede wszystkim przez:

1) jednoczesne stosowanie znaków lub sygnałów tego samego rodzaju. W

szczególno

ś

ci nale

ż

y unika

ć

:

a) umieszczania zbyt wielu znaków lub sygnałów blisko siebie,
b) jednoczesnego stosowania dwóch sygnałów

ś

wietlnych, które łatwo mog

ą

by

ć

pomylone,

c) stosowania sygnału

ś

wietlnego blisko innego

ź

ródła

ś

wiatła,

d) u

ż

ywania jednocze

ś

nie dwóch sygnałów d

ź

wi

ę

kowych,

e) stosowania sygnałów d

ź

wi

ę

kowych przy zbyt du

ż

ym nat

ęż

eniu hałasu tła (otoczenia);

2) zastosowanie nieodpowiedniego wzoru znaku;
3) niewystarczaj

ą

c

ą

liczb

ę

znaków lub sygnałów oraz ich nieodpowiednie

umiejscowienie;

4) niewystarczaj

ą

c

ą

dbało

ść

o stan techniczny lub prawidłowe funkcjonowanie

urz

ą

dze

ń

sygnalizacyjnych.

2. Znaki bezpiecze

ń

stwa i urz

ą

dzenia sygnalizacyjne powinny by

ć

sprawdzane,

czyszczone i konserwowane w regularnych odst

ę

pach czasu oraz, w zale

ż

no

ś

ci od

potrzeb, naprawiane i wymieniane, tak aby zapewni

ć

spełnianie przez nie funkcji

informacyjnej i sygnalizacyjnej.

3. Liczba i umiejscowienie znaków bezpiecze

ń

stwa i urz

ą

dze

ń

sygnalizacyjnych

powinny by

ć

uzale

ż

nione od wielko

ś

ci terenu, na którym s

ą

stosowane, oraz od

rodzajów i poziomu wyst

ę

puj

ą

cych zagro

ż

e

ń

.

§ 7. Je

ś

li zdolno

ść

słyszenia lub widzenia pracowników jest ograniczona, w

szczególno

ś

ci w zwi

ą

zku ze stosowaniem

ś

rodków ochrony indywidualnej, znaki i

sygnały bezpiecze

ń

stwa powinny by

ć

dostosowane do mo

ż

liwo

ś

ci percepcyjnych

pracowników.

background image

33

§ 8. 1. Znaki i sygnały bezpiecze

ń

stwa, wymagaj

ą

ce zasilania energi

ą

elektryczn

ą

, w razie przerwy w dopływie tej energii powinny mie

ć

zapewnione

zasilanie awaryjne, chyba

ż

e przerwa ta spowoduje ustanie zagro

ż

enia.

2. Przed zastosowaniem sygnałów

ś

wietlnych lub sygnałów d

ź

wi

ę

kowych nale

ż

y

upewni

ć

si

ę

,

ż

e działaj

ą

poprawnie i niezawodnie.

3. Zadziałanie sygnału

ś

wietlnego lub sygnału d

ź

wi

ę

kowego powinno nast

ą

pi

ć

w

czasie, kiedy jest to niezb

ę

dne z uwagi na bezpiecze

ń

stwo pracowników; działanie

tego sygnału powinno trwa

ć

do czasu ustania zagro

ż

enia.

Rozdział 2

Wymagania dotycz

ą

ce stosowania znaków bezpiecze

ń

stwa

§ 9. 1. Znaki bezpiecze

ń

stwa powinny by

ć

umieszczone odpowiednio do linii

wzroku - w miejscu lub w najbli

ż

szym otoczeniu okre

ś

lonego zagro

ż

enia, a w

przypadku ogólnego zagro

ż

enia - przy wej

ś

ciu na teren, na którym wyst

ę

puje

zagro

ż

enie.

2. Miejsce, w którym znajduj

ą

si

ę

znaki bezpiecze

ń

stwa, powinno by

ć

dobrze

o

ś

wietlone, łatwo dost

ę

pne i widoczne. W przypadku gdy znaki znajduj

ą

si

ę

w

miejscu o niedostatecznym poziomie o

ś

wietlenia dziennego, miejsce to powinno by

ć

o

ś

wietlone

ś

wiatłem elektrycznym albo powinny by

ć

zastosowane znaki wykonane z

materiału posiadaj

ą

cego zdolno

ść

emisji

ś

wiatła po usuni

ę

ciu

ź

ródła wzbudzaj

ą

cego

lub pokryte takim materiałem.

§ 10. Znak bezpiecze

ń

stwa powinien by

ć

usuni

ę

ty, gdy przestanie istnie

ć

zagro

ż

enie, którego on dotyczy.

§ 11. Wymagania dotycz

ą

ce stosowania znaków ewakuacyjnych i znaków

dotycz

ą

cych ochrony przeciwpo

ż

arowej okre

ś

laj

ą

odr

ę

bne przepisy i Polskie Normy.

Rozdział 3

Wymagania dotycz

ą

ce oznaczania przeszkód, niebezpiecznych miejsc i dróg

§ 12. 1. Miejsca w zakładzie pracy, do których pracownicy maj

ą

dost

ę

p podczas

pracy, a w których istnieje ryzyko kolizji z przeszkodami, upadku lub spadania
przedmiotów, powinny by

ć

oznakowane sko

ś

nymi pasami - na przemian

ż

ółtymi i

czarnymi lub czerwonymi i białymi.

2. Wymiary oznaczenia, o którym mowa w ust. 1, powinny by

ć

odpowiednie do

rozmiaru przeszkody lub niebezpiecznego miejsca.

3.

ś

ółte i czarne lub białe i czerwone pasy powinny by

ć

narysowane pod k

ą

tem

około 45° i powinny mie

ć

zbli

ż

one wymiary.

§ 13. 1. Drogi w budynkach powinny by

ć

wyra

ź

nie wyznaczone za pomoc

ą

ci

ą

głych pasów o dobrze widocznej barwie (z uwzgl

ę

dnieniem barwy podło

ż

a) -

najlepiej

ż

ółtej lub białej.

2. Rozmieszczenie pasów wyznaczaj

ą

cych drogi powinno uwzgl

ę

dnia

ć

niezb

ę

dn

ą

(bezpieczn

ą

) odległo

ść

mi

ę

dzy pojazdami i jak

ą

kolwiek przeszkod

ą

mog

ą

c

ą

znajdowa

ć

si

ę

w pobli

ż

u oraz mi

ę

dzy pieszymi i pojazdami.

background image

34

3. Przepis ust. 1 dotyczy równie

ż

stałych dróg na zewn

ą

trz budynków, o ile drogi

te nie s

ą

otoczone odpowiednimi barierami lub chodnikami.

Rozdział 4

Wymagania dotycz

ą

ce sygnałów

ś

wietlnych

§ 14. 1.

Ś

wiatło

emitowane

przez

urz

ą

dzenie

sygnalizacyjne

powinno

kontrastowa

ć

odpowiednio z otoczeniem i warunkami jego stosowania; nie mo

ż

e ono

by

ć

zbyt silne, aby nie powodowało ol

ś

nienia, ani zbyt słabe, aby nie powodowało

złej widoczno

ś

ci sygnału.

2. Powierzchnia

ś

wiec

ą

ca mo

ż

e by

ć

tylko w jednym kolorze lub zawiera

ć

symbol

obrazkowy (piktogram) na okre

ś

lonym tle - zgodnie z wymaganiami okre

ś

lonymi w

Polskich Normach.

§ 15. 1. Je

ż

eli urz

ą

dzenie mo

ż

e wysyła

ć

sygnał

ś

wietlny ci

ą

gły i przerywany

(migaj

ą

cy) - sygnał przerywany powinien by

ć

u

ż

ywany do informowania o wi

ę

kszym

niebezpiecze

ń

stwie lub o pilniejszej potrzebie interwencji albo podj

ę

cia okre

ś

lonej

akcji, ni

ż

to wskazuje sygnał ci

ą

gły. Czas trwania ka

ż

dego błysku i cz

ę

stotliwo

ść

błysków w sygnale przerywanym powinny by

ć

tak dobrane, aby zapewni

ć

dobr

ą

percepcj

ę

informacji i unikn

ąć

pomylenia z ró

ż

nymi sygnałami

ś

wietlnymi

przerywanymi lub z sygnałem ci

ą

głym.

2. Je

ż

eli sygnał

ś

wietlny przerywany jest u

ż

ywany zamiast lub razem z sygnałem

d

ź

wi

ę

kowym, kod tego sygnału powinien by

ć

taki sam.

3. Urz

ą

dzenie do wysyłania sygnałów

ś

wietlnych, u

ż

ywane w przypadku

powa

ż

nego niebezpiecze

ń

stwa, powinno zapewnia

ć

ci

ą

gło

ść

wysyłania sygnałów, w

szczególno

ś

ci

poprzez

zainstalowanie

dodatkowego

ź

ródła

ś

wiatła

lub

systematyczne kontrole urz

ą

dzenia.

Rozdział 5

Wymagania dotycz

ą

ce sygnałów d

ź

wi

ę

kowych

§ 16. 1. Sygnał d

ź

wi

ę

kowy powinien:

1) by

ć

dobrze słyszalny - o poziomie d

ź

wi

ę

ku odpowiednio wy

ż

szym ni

ż

poziom hałasu

tła (otoczenia), a jednocze

ś

nie nie mo

ż

e by

ć

nadmiernie gło

ś

ny lub przykry;

2) by

ć

łatwo rozpoznawalny, zwłaszcza gdy chodzi o czas trwania impulsów oraz

przerw mi

ę

dzy impulsami i grup

ą

impulsów;

3) łatwo odró

ż

nia

ć

si

ę

od innych sygnałów d

ź

wi

ę

kowych oraz hałasu tła (otoczenia).

2. Je

ż

eli urz

ą

dzenie mo

ż

e wysyła

ć

sygnał d

ź

wi

ę

kowy o zmiennej i stałej

cz

ę

stotliwo

ś

ci - sygnał o zmiennej cz

ę

stotliwo

ś

ci powinien by

ć

u

ż

ywany do

informowania o wi

ę

kszym niebezpiecze

ń

stwie lub o pilniejszej potrzebie interwencji

albo podj

ę

cia okre

ś

lonej akcji, ni

ż

to wskazuje sygnał o stałej cz

ę

stotliwo

ś

ci.

§ 17. D

ź

wi

ę

kowy sygnał wzywaj

ą

cy do ewakuacji powinien by

ć

ci

ą

gły.

§ 18. Wymagania dotycz

ą

ce projektowania sygnałów d

ź

wi

ę

kowych okre

ś

lone s

ą

w Polskich Normach.

background image

35

Rozdział 6

Wymagania dotycz

ą

ce stosowania komunikatów słownych

§ 19. 1. Komunikat słowny wysyłany przez nadawc

ę

lub urz

ą

dzenie emituj

ą

ce do

jednego lub wielu odbiorców powinien mie

ć

form

ę

krótkich tekstów, zwrotów, słów

pojedynczych lub grup słów.

2. Komunikaty słowne powinny by

ć

mo

ż

liwie jak najkrótsze, najprostsze i

najbardziej przejrzyste - przystosowane do zdolno

ś

ci werbalnej nadawcy i zdolno

ś

ci

słyszenia odbiorcy lub odbiorców.

3. Komunikat słowny mo

ż

e by

ć

przekazywany bezpo

ś

rednio (wypowiadany

przez człowieka) lub po

ś

rednio (emitowany za pomoc

ą

odpowiedniego urz

ą

dzenia).

§ 20. 1. Osoby, b

ę

d

ą

ce nadawcami i odbiorcami komunikatu powinny dobrze

zna

ć

j

ę

zyk, w którym jest sformułowany, aby mogły go poprawnie wymówi

ć

oraz

zrozumie

ć

i w efekcie przyj

ąć

odpowiednie zachowanie zgodne z wymaganiami

bezpiecze

ń

stwa i ochrony zdrowia.

2. Je

ż

eli komunikat słowny jest u

ż

ywany zamiast lub razem z sygnałami

r

ę

cznymi, a nie stosuje si

ę

specjalnych kodów, nale

ż

y u

ż

y

ć

takich słów jak:


- start

- oznaczaj

ą

ce rozpocz

ę

cie kierowania,

-
zatrzyma

ć

- oznaczaj

ą

ce przerw

ę

lub zako

ń

czenie jakiego

ś

ruchu,

- koniec

- oznaczaj

ą

ce zatrzymanie działania,

- szybko

- oznaczaj

ą

ce konieczno

ść

przyspieszenia ruchu

ze wzgl

ę

dów bezpiecze

ń

stwa,

- wolno

- oznaczaj

ą

ce konieczno

ść

powolnego wykonywania

ruchu,

- do góry

- w znaczeniu "podnie

ść

ładunek do góry",

- do dołu

- w znaczeniu "opu

ś

ci

ć

ładunek w dół",

- do przodu - oznaczaj

ą

ce kierunek ruchu,

- do dołu

który jednocze

ś

nie powinien

- w prawo by

ć

skoordynowany z odpowiednimi

- w lewo

sygnałami r

ę

cznymi,

- stop

- oznaczaj

ą

ce konieczno

ść

zatrzymania w nagłym

przypadku.


Rozdział 7

Wymagania dotycz

ą

ce stosowania sygnałów r

ę

cznych

§ 21. 1. Sygnał r

ę

czny powinien by

ć

precyzyjny, prosty, łatwy do wykonania i do

zrozumienia, a tak

ż

e odró

ż

nia

ć

si

ę

od innych sygnałów.

2. Je

ś

li podczas sygnału r

ę

cznego konieczne jest u

ż

ywanie obu r

ą

k naraz - ich

u

ż

ycie powinno odbywa

ć

si

ę

w sposób symetryczny i dotyczy

ć

tylko jednego sygnału.

background image

36

§ 22. Osoba przekazuj

ą

ca sygnały r

ę

czne - sygnalista lub hakowy - zwana dalej

"sygnalist

ą

", wykonuje za pomoc

ą

r

ą

k lub dłoni okre

ś

lone w poni

ż

szej tabeli gesty,

przekazuj

ą

c w ten sposób instrukcje dotycz

ą

ce okre

ś

lonych manewrów osobie

odbieraj

ą

cej sygnał, zwanej dalej "operatorem".


Znaczenie sygnału

Opis sygnału

Ilustracja

1

2

3

A. Sygnały ogólne

START
Uwaga!
Pocz

ą

tek kierowania

Obie r

ę

ce wyci

ą

gni

ę

te poziomo, dłonie zwrócone

wewn

ę

trzn

ą

stron

ą

do przodu

rys. 1

ZATRZYMA

Ć

Przerwa -
koniec ruchu

Prawa r

ę

ka skierowana do góry, z wewn

ę

trzn

ą

stron

ą

dłoni skierowan

ą

do przodu

rys. 2

KONIEC
Zatrzymanie działania

Obie r

ę

ce poł

ą

czone na wysoko

ś

ci klatki

piersiowej

rys. 3


RUCH SZYBKI

Zakodowane gesty steruj

ą

ce ruchem,

przedstawione w tabeli, wykonywane s

ą

w

szybkim tempie


RUCH POWOLNY

Zakodowane gesty steruj

ą

ce ruchem,

przedstawione w tabeli, wykonywane s

ą

bardzo

powoli

B. Ruchy pionowe


PODNIE

ŚĆ

DO GÓRY

Prawa r

ę

ka skierowana do góry z dłoni

ą

skierowan

ą

wewn

ę

trzn

ą

stron

ą

do przodu -

wykonuje wolno ruch okr

ęż

ny

rys. 4


OPU

Ś

CI

Ć

DO DOŁU

Prawa r

ę

ka skierowana do dołu z dłoni

ą

skierowan

ą

wewn

ę

trzn

ą

stron

ą

do przodu -

wykonuje wolno ruch okr

ęż

ny

rys. 5

ODLEGŁO

ŚĆ

PIONOWA

Dłonie pokazuj

ą

odpowiedni

ą

odległo

ść

rys. 6

C. Ruchy poziome


RUCH DO PRZODU

Obie r

ę

ce zgi

ę

te, dłonie skierowane wewn

ę

trzn

ą

stron

ą

do góry, przedramiona wykonuj

ą

powolne

ruchy w kierunku ciała

rys. 7


RUCH DO TYŁU

Obie r

ę

ce zgi

ę

te, dłonie skierowane wewn

ę

trzn

ą

stron

ą

na zewn

ą

trz, przedramiona wykonuj

ą

powolne ruchy od siebie

rys. 8


RUCH W PRAWO OD
SYGNALISTY

Prawa r

ę

ka wyci

ą

gni

ę

ta poziomo z dłoni

ą

zwrócon

ą

wewn

ę

trzn

ą

stron

ą

do dołu, wykonuje

małe powolne ruchy w prawo

rys. 9


RUCH W LEWO OD
SYGNALISTY

Lewa r

ę

ka wyci

ą

gni

ę

ta poziomo z dłoni

ą

zwrócon

ą

wewn

ę

trzn

ą

stron

ą

do dołu, wykonuje

małe powolne ruchy w lewo

rys. 10

ODLEGŁO

ŚĆ

POZIOMA Dłonie pokazuj

ą

odpowiedni

ą

odległo

ść

rys. 11

background image

37

D. Niebezpiecze

ń

stwo

STOP
Zatrzymanie w nagłym
przypadku

Obie r

ę

ce wyci

ą

gni

ę

te do góry, dłonie zwrócone

wewn

ę

trzn

ą

stron

ą

do przodu

rys. 12


Uwaga: Wszystkie zakodowane gesty, przedstawione w tabeli, nie wykluczaj

ą

u

ż

ycia,

zwłaszcza w pewnych sektorach działalno

ś

ci, innych dodatkowych gestów,

stosowanych na podstawie przepisów szczegółowych.

§ 23. 1. Sygnalista kieruje manewrami w taki sposób, aby ich wykonywanie

zapewniało bezpiecze

ń

stwo pracownikom znajduj

ą

cym si

ę

w pobli

ż

u.

2. Sygnalista powinien mie

ć

mo

ż

liwo

ść

kontrolowania wszystkich manewrów -

bez ryzyka nara

ż

enia na zagro

ż

enia zwi

ą

zane z wykonywaniem tych manewrów.

Je

ż

eli wymóg ten nie mo

ż

e by

ć

w pełni spełniony przez jednego sygnalist

ę

-

pracodawca powinien zatrudni

ć

jednego lub kilku dodatkowych sygnalistów.

3. Je

ż

eli operator nie mo

ż

e wykona

ć

otrzymanych od sygnalisty polece

ń

z

zachowaniem wymaga

ń

bezpiecze

ń

stwa - powinien wstrzyma

ć

wykonywanie

rozpocz

ę

tego manewru i za

żą

da

ć

nowych instrukcji.

§ 24. Sygnalista powinien by

ć

wyposa

ż

ony w jeden lub wi

ę

cej elementów

rozpoznawczych,

takich

jak

kurtka,

kamizelka,

kask,

opaska.

Elementy

rozpoznawcze powinny mie

ć

jaskrawe, najlepiej jednakowe kolory, takie jak

pomara

ń

czowy,

ż

ółty lub czerwony, u

ż

ywane wył

ą

cznie przez sygnalist

ę

.


ZAŁ

Ą

CZNIK Nr 2

SZCZEGÓŁOWE ZASADY STOSOWANIA

Ś

RODKÓW OCHRONY

INDYWIDUALNEJ

§ 1.

Ś

rodki ochrony indywidualnej powinny by

ć

stosowane w sytuacjach, kiedy

nie mo

ż

na unikn

ąć

zagro

ż

e

ń

lub nie mo

ż

na ich wystarczaj

ą

co ograniczy

ć

za pomoc

ą

ś

rodków ochrony zbiorowej lub odpowiedniej organizacji pracy.

§ 2. Dostarczane pracownikom do stosowania

ś

rodki ochrony indywidualnej

powinny:

1) by

ć

odpowiednie do istniej

ą

cego zagro

ż

enia i nie powodowa

ć

same z siebie

zwi

ę

kszonego zagro

ż

enia;

2) uwzgl

ę

dnia

ć

warunki istniej

ą

ce w danym miejscu pracy;

3) uwzgl

ę

dnia

ć

wymagania ergonomii oraz stan zdrowia pracownika;

4) by

ć

odpowiednio dopasowane do u

ż

ytkownika - po wykonaniu niezb

ę

dnych

regulacji.

§ 3. W przypadku wyst

ę

powania wi

ę

cej ni

ż

jednego zagro

ż

enia i konieczno

ś

ci

jednoczesnego stosowania kilku

ś

rodków ochrony indywidualnej -

ś

rodki te powinny

da

ć

si

ę

dopasowa

ć

wzgl

ę

dem siebie bez zmniejszenia ich wła

ś

ciwo

ś

ci ochronnych.

§ 4. W zale

ż

no

ś

ci od stopnia zagro

ż

enia, cz

ę

sto

ś

ci nara

ż

enia na zagro

ż

enie,

cech stanowiska pracy ka

ż

dego pracownika i skuteczno

ś

ci działania

ś

rodków

background image

38

ochrony indywidualnej - pracodawca powinien okre

ś

li

ć

warunki stosowania

ś

rodków

ochrony indywidualnej, a w szczególno

ś

ci czas i przypadki, w których powinny by

ć

u

ż

ywane.

§ 5.

Ś

rodki ochrony indywidualnej powinny by

ć

przeznaczone do osobistego

u

ż

ytku. W wyj

ą

tkowych przypadkach

ś

rodek ochrony indywidualnej mo

ż

e by

ć

u

ż

ywany przez wi

ę

cej ni

ż

jedn

ą

osob

ę

, o ile zastosowano działania wykluczaj

ą

ce

niepo

żą

dany wpływ takiego u

ż

ytkowania na zdrowie lub higien

ę

u

ż

ytkowników.

§ 6. 1.

Ś

rodki ochrony indywidualnej powinny by

ć

stosowane zgodnie ze swoim

przeznaczeniem, z wył

ą

czeniem szczególnych i wyj

ą

tkowych sytuacji - zgodnie z

instrukcj

ą

przekazan

ą

przez pracodawc

ę

. W razie potrzeby - w celu zapewnienia

wła

ś

ciwego u

ż

ywania

ś

rodków ochrony indywidualnej - pracodawca powinien

zorganizowa

ć

pokazy u

ż

ywania tych

ś

rodków.

2. Instrukcja, o której mowa w ust. 1, powinna by

ć

zrozumiała dla pracowników

oraz powinna okre

ś

la

ć

sposoby u

ż

ywania

ś

rodków ochrony indywidualnej, ich

kontroli i konserwacji.

§ 7. 1. Przed nabyciem

ś

rodków ochrony indywidualnej pracodawca powinien

oceni

ć

, czy

ś

rodki, które zamierza zastosowa

ć

, spełniaj

ą

wymagania okre

ś

lone w § 2

i 3. Ocena taka powinna obejmowa

ć

:

1) analiz

ę

i ocen

ę

zagro

ż

e

ń

, których nie mo

ż

na unikn

ąć

innymi metodami;

2) okre

ś

lenie cech, jakie musz

ą

posiada

ć

ś

rodki ochrony indywidualnej, aby skutecznie

chroniły przed zagro

ż

eniami, o których mowa w pkt 1, uwzgl

ę

dniaj

ą

c wszelkie ryzyko,

jakie mog

ą

stwarza

ć

te

ś

rodki same z siebie;

3) porównanie cech dost

ę

pnych na rynku

ś

rodków ochrony indywidualnej z cechami, o

których mowa w pkt 2.

2. Ocena, o której mowa w ust. 1, powinna by

ć

ponawiana w sytuacji

wyst

ą

pienia zmian któregokolwiek z jej elementów.

§ 8. Przy ustalaniu

ś

rodków ochrony indywidualnej niezb

ę

dnych do stosowania

przy okre

ś

lonych pracach pracodawca powinien uwzgl

ę

dnia

ć

wskazania zawarte w

tabelach nr 1-3.

Tabela nr 1

ZAGRO

ś

ENIA, PRZY KTÓRYCH WYMAGANE JEST STOSOWANIE

Ś

RODKÓW

OCHRONY INDYWIDUALNEJ


Najcz

ęś

ciej zagro

ż

one cz

ęś

ci ciała


Zagro

ż

enia

Głowa

Ko

ń

czy

ny
górne

Ko

ń

cz

yny
dolne

Inne

Czas
zka

Tw
arz

Oc
zy

Nar
z

ą

d

słuc
hu

Drogi
oddec
howe

Dło
nie

R

ę

ce

Sto
py

No
gi

Sk
óra

Tuł
ów,
w
tym
brz
uch

Dr
ogi
rod
ne

background image

39

1

2

3

4 5

6

7

8

9

10 11 12 13

Upadki
z
wysoko

ś

ci

X

X

X

X

Wybuch
y,
uderzen
ia,
wstrz

ą

s

y,
zgniece
nia

X

X

X

X X

X X

X

Mechanic
zne

Przekłu
cia,
przeci

ę

c

ia,
otarcia

X

X

X

X X

X X

X

Fizycz
ne

Po

ś

lizgn

i

ę

cia,

upadki

X

X

X

Drgania
(wibracj
a)

X

X X

Termiczn
e

Wysoka
tempera
tura,
ogie

ń

X

X

X

X

X X

X X

Zimno

X

X

X

X

X

X

Elektryczne

X

X

X

X

X

Promieni
owanie

Jonizuj

ą

ce

X

X

X

X

X

X

Niejoniz
uj

ą

ce

X

X

X

X

Hałas

X

Pyły,
włókna

X

X

X

Aerozole Dymy

X

X

Mgła

X

X

X

X

Chemi
czne

Zanurze
nie

X

X

X

Płyny

Chlapan
ie,
pryskani
e

X

X

X

X X

X X

X

Gazy, pary

X

X

X

background image

40

Szkodliwe bakterie

X

X

X

X

X

X

Szkodliwe wirusy

X

X

X

X

Grzyby

X

X

X

X

Biologi
czne

Biologiczne
antygeny inne ni

ż

mikroorganizmy

X

Pierwotniaki i
zwierz

ę

ta

bezkr

ę

gowe

X

X

Tabela nr 2

RODZAJE PRAC, PRZY KTÓRYCH WYMAGANE JEST STOSOWANIE

Ś

RODKÓW OCHRONY INDYWIDUALNEJ



Lp.

Rodzaje

ś

rodków

ochrony
indywidualnej

Rodzaje prac, przy których wymagane jest stosowanie

ś

rodków ochrony indywidualnej

1 2

3

1 Odzie

ż

ochronna

Prace w nara

ż

eniu na działanie wody, czynników

chemicznych, pyłowych, mechanicznych i
biologicznych oraz wysokiej i niskiej temperatury -
stwarzaj

ą

ce ryzyko dla zdrowia lub bezpiecze

ń

stwa

pracowników, w tym w szczególno

ś

ci:

a) prace w nara

ż

eniu na działanie szkodliwych dla

zdrowia substancji chemicznych i biologicznych oraz
pyłów,

b) prace w nara

ż

eniu na działanie substancji

rakotwórczych,

c) prace w kanałach

ś

ciekowych, rowach,

podziemnych
kryptach, studzienkach, cysternach, kadziach,
zbiornikach lub innych podobnych miejscach - w
nara

ż

eniu na kontakt z wilgotnymi lub mokrymi

ś

ciankami,

d) prace na zewn

ą

trz pomieszcze

ń

- w nara

ż

eniu na

deszcz
lub chłód,

e) prace w pomieszczeniach o bardzo niskiej
temperaturze, w tym w komorach chłodniczych,

f) przenoszenie ładunków o wysokiej temperaturze lub
przebywanie w ich pobli

ż

u oraz prace w wysokiej

temperaturze (pochodzenia technologicznego),

g) spawanie, kucie oraz odlewanie metali,

h) prace stwarzaj

ą

ce ryzyko zapalenia odzie

ż

y od

płomienia, gor

ą

cych odprysków metali lub

ż

u

ż

la,

background image

41

i) prace w kontakcie z przedmiotami o szorstkich
powierzchniach, ostrych kraw

ę

dziach i inne

stwarzaj

ą

ce ryzyko urazu,

j) oczyszczanie odlewów, piaskowanie albo

ś

rutowanie

wyrobów,

k) prace nara

ż

aj

ą

ce na zamoczenie ciała lub

przesi

ą

kni

ę

cie odzie

ż

y w wyniku stosowania wody,

roztworów, k

ą

pieli, mas ciekłych, olei, tłuszczów lub

innych substancji płynnych, wilgotnych, oleistych lub
tłustych,

l) prace w nara

ż

eniu na zanieczyszczenie ciała

substancjami podatnymi na gnicie lub
zainfekowanymi
albo odpadami, w tym w zakładach oczyszczania
miasta,
zakładach zajmuj

ą

cych si

ę

opró

ż

nianiem szamb lub

zbiorników na gnojówk

ę

, w laboratoriach

biologicznych, w ubojniach, rze

ź

niach, wytwórniach

konserw mi

ę

snych lub rybnych, zakładach

przetwórstwa
podrobów i wszelkie inne prace, przy których istnieje
ryzyko podobnych zanieczyszcze

ń

,

ł) prace, podczas których pracownicy musz

ą

by

ć

dobrze
widoczni, w tym wykonywane na torach kolejowych,
w
miejscach o wzmo

ż

onym ruchu pojazdów, w

transporcie
dołowym kopal

ń

i w transporcie

wewn

ą

trzzakładowym

2

Ś

rodki ochrony

głowy

1) hełmy ochronne

Prace nara

ż

aj

ą

ce pracowników na urazy głowy, w tym

w szczególno

ś

ci:

a) prace budowlane, zwłaszcza na rusztowaniach i w
ich
s

ą

siedztwie, przy wznoszeniu i demonta

ż

u

szalowania,
przy rozbiórkach obiektów budowlanych, prace
monta

ż

owe i instalacyjne,

b) prace na mostach, konstrukcjach stalowych,
masztach,
wie

ż

ach, stalowych konstrukcjach hydraulicznych,

wielkich piecach, w stalowniach, walcowniach,
du

ż

ych

zbiornikach i ruroci

ą

gach, stacjach energetycznych,

prace remontowo-monta

ż

owe przy kotłach i ich

background image

42

instalacjach,

c) prace ziemne i skalne, prace w wykopach, rowach,
szybach i tunelach,

d) prace w podziemnych wyrobiskach, kopalniach
odkrywkowych, przy wydobywaniu w

ę

gla i innych

surowców mineralnych,

e) prace z materiałami wybuchowymi,

f) prace przy wielkich piecach, w zakładach przeróbki
rud, ku

ź

niach i odlewniach metali,

g) prace w s

ą

siedztwie urz

ą

dze

ń

do podnoszenia,

d

ź

wigów

i przeno

ś

ników,

h) prace przy piecach przemysłowych,

i) prace w stoczniach okr

ę

towych,

j) prace manewrowe na kolei.

2) nakrycia głowy

Prace stwarzaj

ą

ce ryzyko pochwycenia włosów,

zamoczenia głowy lub zanieczyszczenia substancjami
i materiałami toksycznymi, dra

ż

ni

ą

cymi,

ż

r

ą

cymi,

podatnymi na gnicie lub mog

ą

cymi by

ć

ź

ródłem

infekcji oraz wykonywane w warunkach niskiej i
wysokiej temperatury, a w szczególno

ś

ci:

a) prace w nara

ż

eniu na działanie pyłów toksycznych

albo
substancji

ż

r

ą

cych lub dra

ż

ni

ą

cych,

b) przenoszenie, na głowie lub ramionach, półtuszy
zwierz

ę

cych, skór lub innych produktów podatnych

na
gnicie, pochodz

ą

cych z uboju zwierz

ą

t, paczek z

niezdezynfekowanymi kawałkami materiału lub
substancji pochodzenia zwierz

ę

cego (nawet je

ś

li s

ą

suche) mog

ą

cych by

ć

ź

ródłem infekcji (w tym worki z

ko

ść

mi lub poro

ż

em, paczki zawieraj

ą

ce włosie,

wełn

ę

,

skóry),

c) prace w kanałach

ś

ciekowych, rowach,

podziemnych
kryptach, studzienkach, cysternach, kadziach,
zbiornikach lub innych podobnych miejscach,
zanieczyszczonych osadami albo odpadami z
jakichkolwiek substancji lub opanowanych przez
robactwo,

d) prace na zewn

ą

trz pomieszcze

ń

- w nara

ż

eniu na

deszcz
albo działanie niskiej lub wysokiej temperatury,

e) prace w komorach chłodniczych,

f) prace, przy których włosy pracowników s

ą

nara

ż

one

na

background image

43

wci

ą

gni

ę

cie przez ruchome cz

ęś

ci maszyn lub

urz

ą

dze

ń

mechanicznych,

g) prace w nara

ż

eniu na działanie substancji

rakotwórczych

3

Ś

rodki ochrony

ko

ń

czyn dolnych

Prace stwarzaj

ą

ce ryzyko urazów ko

ń

czyn dolnych (w

tym oparzenia), ich zamoczenia lub zanieczyszczenia
substancjami i materiałami toksycznymi, dra

ż

ni

ą

cymi,

ż

r

ą

cymi, podatnymi na gnicie lub mog

ą

cymi by

ć

ź

ródłem infekcji oraz wykonywane w warunkach

niskiej lub wysokiej temperatury, a w szczególno

ś

ci:

a) prace przy rozbiórce, prace budowlane, prace przy
wznoszeniu rusztowa

ń

, prace przy deskowaniu lub

zdejmowaniu deskowania konstrukcji betonowych
oraz
inne prace na budowie w nara

ż

eniu na zranienie

stóp
przez gwo

ź

dzie lub ostre przedmioty,

b) prace na mostach, konstrukcjach stalowych,
masztach,
wie

ż

ach i d

ź

wigach,

c) prace przy wielkich piecach, w stalowniach,
walcowniach, stacjach energetycznych, du

ż

ych

zbiornikach i ruroci

ą

gach,

d) prace w kopalniach odkrywkowych, przy
wydobywaniu
w

ę

gla, przy wybieraniu i obróbce materiałów

skalnych,

e) oczyszczanie odlewów lub piaskowanie albo

ś

rutowanie

jakichkolwiek przedmiotów,

f) prace w ku

ź

niach lub przy odlewaniu stopionych

metali,

g) prace w nara

ż

eniu na kontakt nóg z bardzo

gor

ą

cymi

lub bardzo zimnymi materiałami,

h) prace w komorach chłodniczych,

i) prace przy wytwarzaniu i obróbce szkła płaskiego i
szklanych pojemników,

j) prace formierskie podczas produkcji wyrobów
ceramicznych i materiałów budowlanych,

k) prace remontowe i renowacyjne,

l) prace w stoczniach, prace manewrowe na kolei,

ł) transport i magazynowanie ci

ęż

kich elementów,

których
upadek na stop

ę

mo

ż

e spowodowa

ć

jej zranienie,

m) prace w nara

ż

eniu na ryzyko upadku z wysoko

ś

ci

background image

44

na
skutek ze

ś

lizgni

ę

cia, w tym prace na dachu,

n) prace z u

ż

yciem pilarki ła

ń

cuchowej, w tym

przycinanie i

ś

cinanie drzew,

o) prace w kanałach

ś

ciekowych, rowach,

podziemnych
kryptach, studzienkach, cysternach, kadziach,
zbiornikach, stawach, ciekach wodnych lub innych
podobnych miejscach zawieraj

ą

cych ciecze lub

błoto,

p) prace, przy których mo

ż

liwe jest wylanie lub wyciek

cieczy, w nara

ż

eniu na zamoczenie stóp przez te

ciecze, w tym w pływalniach lub myjniach,

q) prace w nara

ż

eniu na zanieczyszczenie stóp

substancjami toksycznymi,

ż

r

ą

cymi lub dra

ż

ni

ą

cymi,

r) prace w nara

ż

eniu na zanieczyszczenie stóp

substancjami organicznymi podatnymi na gnicie lub
odpadami

4

Ś

rodki ochrony

ko

ń

czyn górnych

Prace stwarzaj

ą

ce ryzyko urazów r

ą

k (zwi

ą

zanych

równie

ż

z działaniem wysokiej temperatury, wibracji

oraz substancji chemicznych), prace w kontakcie z
wod

ą

, substancjami toksycznymi,

ż

r

ą

cymi lub

dra

ż

ni

ą

cymi, z materiałami podatnymi na gnicie i

innymi mog

ą

cymi by

ć

ź

ródłem infekcji oraz prace w

niskiej temperaturze, w tym w szczególno

ś

ci:

a) prace z u

ż

yciem przedmiotów lub materiałów

ostrych,
tn

ą

cych, kłuj

ą

cych, parz

ą

cych lub szczególnie

chropowatych albo inne nara

ż

aj

ą

ce na uszkodzenia

r

ą

k,

z wył

ą

czeniem prac przy obsłudze maszyn, przy

których
istnieje niebezpiecze

ń

stwo wci

ą

gni

ę

cia r

ę

kawicy,

b) spawanie lub ci

ę

cie metali przy pomocy łuku

elektrycznego i wszelkie inne czynno

ś

ci wymagaj

ą

ce

u

ż

ycia lamp łukowych lub te

ż

innych

ź

ródeł

promieniowania ultrafioletowego,

c) oczyszczanie odlewów lub piaskowanie albo

ś

rutowanie

jakichkolwiek przedmiotów, lub te

ż

odlewanie

stopionych metali,

d) prace, przy których przedramiona s

ą

nara

ż

one na

poranienie lub rozpryskiwanie materiałów

ż

arz

ą

cych

si

ę

,

e) ci

ę

cie mi

ę

sa i usuwanie ko

ś

ci za pomoc

ą

no

ż

y,

f) przenoszenie ładunków o wysokiej temperaturze,

g) prace nara

ż

aj

ą

ce pracowników na działanie

substancji

background image

45

chemicznych i biologicznych niebezpiecznych dla
zdrowia,

h) prace, przy których r

ę

ce pracowników nara

ż

one s

ą

na
kontakt z substancjami toksycznymi,

ż

r

ą

cymi lub

dra

ż

ni

ą

cymi,

i) prace w nara

ż

eniu na działanie substancji

rakotwórczych,

j) prace, przy których r

ę

ce pracowników s

ą

nara

ż

one

na
kontakt z zainfekowanymi zwierz

ę

tami lub padlin

ą

,

szcz

ą

tkami zwierz

ą

t lub substancjami pochodzenia

zwierz

ę

cego nienadaj

ą

cymi si

ę

do spo

ż

ycia, w tym w

miejscach przeznaczonych do rozbioru półtuszy
zwierz

ę

cych i laboratoriach biologicznych,

k) prace w kontakcie ze zwłokami lub z substancjami z
nich pochodz

ą

cymi,

l) prace przy

ś

ciekach i innych instalacjach

kanalizacyjnych oraz czynno

ś

ci zwi

ą

zane z r

ę

cznym

czyszczeniem rur i zbiorników lub inne czynno

ś

ci

wymagaj

ą

ce kontaktu r

ą

k ze

ś

ciekami,

ł) prace w kontakcie z brudn

ą

bielizn

ą

lub brudn

ą

odzie

żą

, szmatami i starymi, niezdezynfekowanymi

ubraniami,

ś

mieciami,

m) wszelkie prace, podczas których r

ę

ce s

ą

nara

ż

one

na
kontakt z substancjami mog

ą

cymi zawiera

ć

zarazki,

n) prace w komorach chłodniczych

5

Ś

rodki ochrony

twarzy i oczu

Prace, przy których twarz lub oczy pracowników s

ą

nara

ż

one na urazy albo podra

ż

nienia w wyniku

działania czynników niebezpiecznych i szkodliwych
dla zdrowia, w tym w szczególno

ś

ci:

a) prace, przy których oczy s

ą

nara

ż

one na kontakt z

substancjami o wyra

ź

nym działaniu dra

ż

ni

ą

cym

wzrok,
jak pył paku, pył w

ę

glowy i inne cz

ą

steczki lub opary

substancji

ż

r

ą

cych,

b) spawanie lub ci

ę

cie metali przy pomocy palnika lub

łuku elektrycznego,

c) prace z laserami,

d) obserwowanie intensywnych punktów

ś

wietlnych, w

tym
wn

ę

trza pieca lub substancji silnie roz

ż

arzonych,

takich jak roztopiona stal albo szkło,

e) prace wymagaj

ą

ce zastosowania promieni

podczerwonych
lub wywołuj

ą

ce intensywne promieniowanie cieplne,

background image

46

f) prace wymagaj

ą

ce u

ż

ycia lamp łukowych lub innych

ź

ródeł promieniowania ultrafioletowego,

g) szlifowanie na sucho, oczyszczanie lub usuwanie
kamienia kotłowego przy u

ż

yciu młota oraz inne

prace
powoduj

ą

ce rozpryskiwanie mog

ą

cych przedosta

ć

si

ę

do

oczu ostrych cz

ą

steczek, stopionych metali lub

ż

r

ą

cych płynów,

h) prace przy maszynach do obróbki skrawaniem
materiału,
podczas której powstaj

ą

wióry odpryskowe,

i) prace w nara

ż

eniu na działanie substancji

rakotwórczych,

j) prace przy rozpylaniu płynów,

k) prace z kwasami i roztworami

ż

r

ą

cymi,

ś

rodkami

odka

ż

aj

ą

cymi i substancjami do usuwania korozji

6

Ś

rodki ochrony

układu
oddechowego

Prace w warunkach ryzyka nara

ż

enia na nadmierne

zanieczyszczenie powietrza czynnikami szkodliwymi
lub w warunkach niedoboru tlenu w powietrzu, w tym
w szczególno

ś

ci:

a) prace w zbiornikach, w ograniczonym obszarze i w
gazowych piecach przemysłowych, gdzie mo

ż

e

wyst

ę

powa

ć

szkodliwy gaz lub niedobór tlenu,

b) prace w nara

ż

eniu na wdychanie szkodliwych

pyłów,
gazów, par lub dymu,

c) prace w s

ą

siedztwie otworów spustowych wielkich

pieców, gdzie mog

ą

wyst

ę

powa

ć

opary metali

ci

ęż

kich,

d) prace w s

ą

siedztwie konwerterów gazowych i

przewodów
gazowych wielkich pieców,

e) prace przy wykładaniu pieców i kadzi, gdzie mo

ż

e

wyst

ę

powa

ć

zapylenie,

f) prace w chłodniach, gdzie istnieje
niebezpiecze

ń

stwo

wycieku czynnika chłodniczego,

g) prace w szybach, kanałach

ś

ciekowych i innych

obiektach podziemnych poł

ą

czonych kanałami,

h) prace w nara

ż

eniu na działanie substancji

rakotwórczych

7

Ś

rodki ochrony

słuchu

Prace w warunkach, w których poziom hałasu
przekracza najwy

ż

sze dopuszczalne nat

ęż

enie, w tym

w szczególno

ś

ci:

a) prace przy obsłudze pras do metalu,

background image

47

b) prace przy u

ż

yciu narz

ę

dzi pneumatycznych,

c) prace obsługi naziemnej na lotniskach,

d) prace przy wbijaniu pali,

e) ci

ę

cie drewna przy u

ż

yciu pilarki tarczowej lub

pilarki z pił

ą

ła

ń

cuchow

ą

8

Ś

rodki ochrony

przed upadkiem z
wysoko

ś

ci

Prace wykonywane w warunkach nara

ż

aj

ą

cych na

upadek z wysoko

ś

ci, w tym w szczególno

ś

ci:

a) prace na rusztowaniach,

b) monta

ż

elementów prefabrykowanych,

c) prace na masztach, słupach,

d) prace w kabinach wysokich d

ź

wigów,

e) prace w wysoko poło

ż

onych kabinach urz

ą

dze

ń

magazynowych,

f) prace na wie

ż

ach wiertniczych, masztach,

czworonogach
i trójnogach,

g) prace w szybach i kanałach

ś

ciekowych

9

Dermatologiczne

ś

rodki

Prace nara

ż

aj

ą

ce na podra

ż

nienia skóry, w tym w

szczególno

ś

ci:

ochrony
indywidualnej

a) prace w nara

ż

eniu na działanie pyłu paku albo

innych
pyłów lub oparów wywieraj

ą

cych na skór

ę

podobne

działanie dra

ż

ni

ą

ce,

b) przetwarzanie materiałów powlekanych,

c) garbowanie skóry,

d) prace w nara

ż

eniu na wdychanie chromianów,

dwuchromianów alkalicznych, kwasu chromowego
lub
innych substancji

ż

r

ą

cych lub dra

ż

ni

ą

cych,

wpływaj

ą

cych na owrzodzenia lub perforacj

ę

przegrody
nosowej

Tabela nr 3

RODZAJE

Ś

RODKÓW OCHRONY INDYWIDUALNEJ


Lp. Rodzaje

ś

rodków ochrony indywidualnej

1 2

3

1 Odzie

ż

ochronna

ubrania

kombinezony

kurtki, bluzy

kamizelki

spodnie

fartuchy

background image

48

fartuchy przednie

płaszcze

peleryny

ochraniacze barku

ochraniacze klatki piersiowej

ochraniacze brzucha

ochraniacze po

ś

ladków

osłony tułowia

osłony głowy i karku

kamizelki ostrzegawcze

kurtki ostrzegawcze

spodnie ostrzegawcze

narzutki ostrzegawcze

inne rodzaje odzie

ż

y ochronnej

2

Ś

rodki ochrony głowy

hełmy ochronne

hełmy ochronne z wyposa

ż

eniem

dodatkowym

czapki

czepki i sto

ż

ki

kapelusze

kaptury

berety

chustki

inne nakrycia głowy

3

Ś

rodki ochrony ko

ń

czyn r

ę

kawice ochronne

górnych

ochraniacze palców

ochraniacze dłoni

ochraniacze nadgarstka

ochraniacze nadgarstka i przedramienia

ochraniacze łokcia

ochraniacze przedramienia i ramienia

inne

ś

rodki ochrony r

ą

k

4

Ś

rodki ochrony ko

ń

czyn buty

dolnych

półbuty

trzewiki

saperki

półsaperki

kalosze

sandały

trepy

ochraniacze stopy

ochraniacze golenia

background image

49

ochraniacze kolana

ochraniacze uda

getry

inne

ś

rodki ochrony nóg

5

Ś

rodki ochrony twarzy

okulary

i oczu

gogle

osłony twarzy, w tym półosłony i przyłbice

tarcze

inne

ś

rodki ochrony twarzy i oczu

6

Ś

rodki ochrony słuchu

wkładki przeciwhałasowe

nauszniki przeciwhałasowe

hełmy przeciwhałasowe

inne

ś

rodki ochrony słuchu

7

Ś

rodki ochrony układu

oddechowego

sprz

ę

t oczyszczaj

ą

cy do pracy ci

ą

głej, w tym

filtruj

ą

cy, pochłaniaj

ą

cy i filtruj

ą

co-

pochłaniaj

ą

cy

sprz

ę

t izoluj

ą

cy do pracy ci

ą

głej, w tym

autonomiczny i stacjonarny

sprz

ę

t ucieczkowy oczyszczaj

ą

cy, w tym

pochłaniacze i filtropochłaniacze

sprz

ę

t ucieczkowy izoluj

ą

cy, w tym aparaty

powietrzne butlowe i regeneracyjne

inne rodzaje sprz

ę

tu ochrony układu

oddechowego

8

Ś

rodki izoluj

ą

ce cały

ś

rodki z doprowadzeniem powietrza

organizm

ś

rodki umo

ż

liwiaj

ą

ce stosowanie izoluj

ą

cego

sprz

ę

tu ochrony układu oddechowego

ś

rodki umo

ż

liwiaj

ą

ce doprowadzenie

powietrza lub stosowanie sprz

ę

tu ochrony

układu oddechowego

9

Ś

rodki ochrony przed

upadkiem z wysoko

ś

ci

uprz

ęż

e, w tym szelki bezpiecze

ń

stwa i pasy

biodrowe

linki bezpiecze

ń

stwa

amortyzatory

urz

ą

dzenia samohamowne

inne

ś

rodki chroni

ą

ce przed upadkiem z

wysoko

ś

ci

10 Dermatologiczne

ś

rodki

ś

rodki osłaniaj

ą

ce skór

ę

- kremy, pasty, ma

ś

ci

ochrony skóry

ś

rodki oczyszczaj

ą

ce skór

ę

ś

rodki regeneruj

ą

ce skór

ę



ZAŁ

Ą

CZNIK Nr 3

background image

50

WYMAGANIA DLA POMIESZCZE

Ń

I URZ

Ą

DZE

Ń

HIGIENICZNOSANITARNYCH

Rozdział 1

Przepisy ogólne

§ 1. 1. Pomieszczenia higienicznosanitarne powinny znajdowa

ć

si

ę

w budynku,

w którym odbywa si

ę

praca, albo w budynku poł

ą

czonym z nim obudowanym

przej

ś

ciem, które w przypadku przechodzenia z ogrzewanych pomieszcze

ń

pracy

powinno by

ć

równie

ż

ogrzewane. Wymóg ten nie dotyczy pomieszcze

ń

higienicznosanitarnych, o których mowa w § 27 ust. 4 i § 44.

2. Pomieszczenia higienicznosanitarne powinny by

ć

usytuowane w sposób

uniemo

ż

liwiaj

ą

cy pracownikom korzystaj

ą

cym z nich przechodzenie przez

pomieszczenia, w których stosowane s

ą

substancje truj

ą

ce lub materiały zaka

ź

ne

albo wykonywane s

ą

prace szczególnie brudz

ą

ce, je

ż

eli nie pracuj

ą

oni w kontakcie z

tymi czynnikami.

3. Pomieszczenia higienicznosanitarne powinny by

ć

ogrzewane, o

ś

wietlone i

wentylowane zgodnie z przepisami techniczno-budowlanymi i Polskimi Normami.

4. Wysoko

ść

pomieszcze

ń

higienicznosanitarnych nie powinna by

ć

w

ś

wietle

mniejsza ni

ż

2,5 m. Dopuszcza si

ę

zmniejszenie wysoko

ś

ci pomieszcze

ń

higienicznosanitarnych do 2,2 m w

ś

wietle - w przypadku usytuowania ich w

suterenie, piwnicy lub na poddaszu.

§ 2. 1. Pracodawca

jest

obowi

ą

zany

utrzymywa

ć

pomieszczenia

higienicznosanitarne oraz znajduj

ą

ce si

ę

w nich urz

ą

dzenia w stanie zapewniaj

ą

cym

bezpieczne i higieniczne korzystanie z nich przez pracowników.

2. Podłoga oraz

ś

ciany pomieszcze

ń

higienicznosanitarnych powinny by

ć

tak

wykonane, aby mo

ż

liwe było łatwe utrzymanie czysto

ś

ci w tych pomieszczeniach.

Ś

ciany pomieszcze

ń

do wysoko

ś

ci co najmniej 2 m powinny by

ć

pokryte materiałami

gładkimi, nienasi

ą

kliwymi i odpornymi na działanie wilgoci.

3. W pomieszczeniach umywalni i natrysków na podłogach wykonanych z

materiałów o du

ż

ym przewodnictwie ciepła nale

ż

y uło

ż

y

ć

w miejscach mycia si

ę

podkładki izoluj

ą

ce (podesty).

§ 3. 1. Szatnie, umywalnie, pomieszczenia z natryskami i ust

ę

py powinny by

ć

urz

ą

dzone oddzielnie dla kobiet i m

ęż

czyzn. Nie dotyczy to zakładu pracy, w którym

jest zatrudnionych do dziesi

ę

ciu pracowników na jednej zmianie - pod warunkiem

zapewnienia mo

ż

liwo

ś

ci osobnego korzystania przez kobiety i m

ęż

czyzn z tych

pomieszcze

ń

.

2. Pracodawca zatrudniaj

ą

cy do dwudziestu pracowników powinien zapewni

ć

im

co najmniej ust

ę

py i umywalki, a tak

ż

e warunki do higienicznego przechowywania

odzie

ż

y własnej (domowej), roboczej i ochronnej oraz do higienicznego spo

ż

ywania

posiłków. Je

ż

eli w zakładzie pracy takiego pracodawcy nie wyst

ę

puj

ą

czynniki

szkodliwe dla zdrowia i prace brudz

ą

ce lub nie wyst

ę

puj

ą

szczególne wymagania

sanitarne, miejsca do spo

ż

ywania posiłków, przechowywania odzie

ż

y oraz umywalki

mog

ą

znajdowa

ć

si

ę

w jednym pomieszczeniu.

§ 4. 1. Odzie

ż

powinna by

ć

przechowywana w szatniach lub odpowiednio w

pomieszczeniach, o których mowa w § 3 ust. 2.

background image

51

2. Pracownicy zatrudnieni w pomieszczeniach biurowych mog

ą

przechowywa

ć

swoj

ą

odzie

ż

w przeznaczonych do tego miejscach w pomieszczeniach pracy.

§ 5. Pracodawca zatrudniaj

ą

cy pracowników niepełnosprawnych powinien

zapewni

ć

dostosowanie urz

ą

dze

ń

higienicznosanitarnych oraz doj

ść

do nich - do

potrzeb i mo

ż

liwo

ś

ci tych pracowników wynikaj

ą

cych ze zmniejszonej sprawno

ś

ci,

zgodnie z przepisami techniczno-budowlanymi.

Rozdział 2

Szatnie

Przepisy ogólne

§ 6. Szatnie powinny by

ć

urz

ą

dzone w oddzielnych lub wydzielonych

pomieszczeniach.

§ 7. 1. Pomieszczenia przeznaczone na szatnie powinny by

ć

suche i, w miar

ę

mo

ż

liwo

ś

ci, o

ś

wietlone

ś

wiatłem dziennym.

2. Szatnie mog

ą

by

ć

urz

ą

dzone w suterenach lub w piwnicach, pod warunkiem

zastosowania odpowiedniej izolacji

ś

cian zewn

ę

trznych i podłóg zabezpieczaj

ą

cej

pomieszczenia przed wilgoci

ą

i nadmiernymi stratami ciepła oraz zapewnienia

warunków ewakuacji ludzi z tych pomieszcze

ń

.

3. W szatniach nale

ż

y zapewni

ć

przynajmniej czterokrotn

ą

wymian

ę

powietrza

na godzin

ę

, a w szatniach wyposa

ż

onych w okna otwieralne przeznaczonych dla nie

wi

ę

cej ni

ż

10 pracowników wymiana powietrza nie mo

ż

e by

ć

mniejsza ni

ż

dwukrotna

na godzin

ę

.

4. Szatnie, o których mowa w ust. 2, przeznaczone dla ponad 25 pracowników

powinny by

ć

wyposa

ż

one w wentylacj

ę

mechaniczn

ą

.

§ 8. 1. W szatni powinny by

ć

zapewnione miejsca siedz

ą

ce dla co najmniej 50 %

zatrudnionych na najliczniejszej zmianie.

2. Szeroko

ść

przej

ść

mi

ę

dzy dwoma rz

ę

dami szaf oraz głównych przej

ść

komunikacyjnych powinna by

ć

nie mniejsza ni

ż

1,5 m. Szeroko

ść

przej

ść

mi

ę

dzy

rz

ę

dami szaf a

ś

cian

ą

powinna by

ć

nie mniejsza ni

ż

1,1 m.

3. Szafy na odzie

ż

powinny spełnia

ć

wymagania Polskiej Normy.

§ 9. 1. Szatnie powinny by

ć

dostosowane do rodzaju prac, stopnia nara

ż

enia

pracownika na zabrudzenie ciała i zanieczyszczenia jego odzie

ż

y substancjami

szkodliwymi, truj

ą

cymi lub materiałami zaka

ź

nymi.

2. Szatnie dzieli si

ę

na:

1) szatnie odzie

ż

y własnej pracowników - przeznaczone do przechowywania odzie

ż

y

nale

żą

cej do pracowników (domowej), je

ż

eli ze wzgl

ę

dów higienicznych odzie

ż

ta nie

powinna si

ę

styka

ć

z odzie

żą

robocz

ą

i

ś

rodkami ochrony indywidualnej;

2) szatnie odzie

ż

y roboczej i ochronnej - przeznaczone do przechowywania odzie

ż

y i

obuwia roboczego oraz

ś

rodków ochrony indywidualnej;

3) szatnie podstawowe - przeznaczone do przechowywania odzie

ż

y własnej

pracowników oraz odzie

ż

y roboczej i

ś

rodków ochrony indywidualnej;

background image

52

4) szatnie przepustowe - składaj

ą

ce si

ę

z cz

ęś

ci przeznaczonej na odzie

ż

własn

ą

pracowników, cz

ęś

ci przeznaczonej na odzie

ż

robocz

ą

i

ś

rodki ochrony indywidualnej

oraz przepustowego zespołu sanitarnego z natryskami, ł

ą

cz

ą

cego obie te cz

ęś

ci.

§ 10. 1. W zespole szatni przeznaczonym dla pracowników zatrudnionych przy

pracach powoduj

ą

cych znaczne zabrudzenie odzie

ż

y (stwarzaj

ą

ce mo

ż

liwo

ść

zanieczyszczenia wn

ę

trza szafy) lub jej zamoczenie, oraz dla pracowników, których

odzie

ż

robocza, z uwagi na rodzaj wykonywanej pracy, musi spełnia

ć

szczególne

wymagania

higienicznosanitarne,

powinny

znajdowa

ć

si

ę

pomieszczenia

wyposa

ż

one w urz

ą

dzenia do odka

ż

ania, odpylania i suszenia odzie

ż

y oraz

czyszczenia obuwia - odpowiednio do potrzeb. W przypadku zainstalowania
jednocze

ś

nie kilku urz

ą

dze

ń

, ka

ż

de z nich powinno by

ć

umieszczone w oddzielnym

pomieszczeniu.

2. Na ka

ż

dego pracownika korzystaj

ą

cego z suszarni powinno przypada

ć

co

najmniej 0,2 m

2

powierzchni podłogi.

3. Wydajno

ść

i ilo

ść

urz

ą

dze

ń

, o których mowa w ust. 1, powinny zapewnia

ć

oczyszczenie i wysuszenie odzie

ż

y i obuwia w czasie trwania jednej zmiany.

Szatnie odzie

ż

y własnej pracowników

§ 11. 1. Szatnia odzie

ż

y własnej pracowników powinna by

ć

wyposa

ż

ona w szafy

przeznaczone do indywidualnego u

ż

ytku ka

ż

dego pracownika.

2. W pomieszczeniu szatni, o której mowa w ust. 1, powinno przypada

ć

co

najmniej 0,3 m

2

wolnej powierzchni podłogi na ka

ż

dego pracownika korzystaj

ą

cego z

tej szatni.

§ 12. 1. Szatnia odzie

ż

y własnej pracowników mo

ż

e by

ć

urz

ą

dzona w formie

szatni wieszakowej, je

ż

eli nie ma do tego przeciwwskaza

ń

ze wzgl

ę

du na rodzaj

pracy, warunki jej wykonywania, rodzaje wyst

ę

puj

ą

cych zanieczyszcze

ń

itp. oraz

je

ż

eli jest zapewniona szybka obsługa. Szatnia taka powinna odpowiada

ć

nast

ę

puj

ą

cym wymaganiom:

1) powinna by

ć

urz

ą

dzona osobna szatnia dla m

ęż

czyzn i osobna dla kobiet; w

przypadku zatrudnienia mniej ni

ż

pi

ę

ciu pracowników na jednej zmianie szatnie mog

ą

by

ć

wspólne dla m

ęż

czyzn i kobiet, z tym

ż

e powinny by

ć

urz

ą

dzone kabiny do

przebierania si

ę

;

2) przyjmowanie odzie

ż

y do szatni i wydawanie odzie

ż

y powinno by

ć

wykonywane

przez specjalnie do tego wyznaczony personel;

3) powinna by

ć

wyposa

ż

ona w stojaki wieszakowe na odzie

ż

własn

ą

pracowników;

odzie

ż

ta powinna by

ć

przechowywana, na indywidualnych wieszakach;

4) stojaki wieszakowe powinny by

ć

jednopoziomowe i mie

ć

w dolnej cz

ęś

ci siatkowe

półki na obuwie, w górnej za

ś

- półki na nakrycia głowy, teczki itp.;

5) szeroko

ść

przej

ś

cia dla obsługi szatni powinna wynosi

ć

co najmniej 1,1 m mi

ę

dzy

rz

ę

dami wieszaków na dwóch s

ą

siednich stojakach, za

ś

co najmniej 0,95 m mi

ę

dzy

ś

cian

ą

a zewn

ę

trznym rz

ę

dem wieszaków;

6) powinna w niej znajdowa

ć

si

ę

przebieralnia wyposa

ż

ona w miejsca do siedzenia i

wieszaki na odzie

ż

; liczba miejsc do siedzenia powinna wynosi

ć

co najmniej 30 %

liczby zatrudnionych na najliczniejszej zmianie.

background image

53

2. Szatnie wieszakowe przeznaczone dla pracowników niemaj

ą

cych obowi

ą

zku

stosowania odzie

ż

y roboczej i ochronnej mog

ą

nie spełnia

ć

wymaga

ń

okre

ś

lonych w

ust. 1 pkt 1 i 6.

Szatnie odzie

ż

y roboczej i ochronnej

§ 13. 1. Szatnia odzie

ż

y roboczej i ochronnej powinna by

ć

urz

ą

dzona -

niezale

ż

nie od szatni odzie

ż

y własnej pracowników - dla pracowników zatrudnionych

przy pracach powoduj

ą

cych znaczne zabrudzenie odzie

ż

y (stwarzaj

ą

ce mo

ż

liwo

ść

zanieczyszczenia wn

ę

trz szafy do przechowywania odzie

ż

y) lub jej zamoczenie oraz

dla pracowników, których odzie

ż

robocza, z uwagi na rodzaj wykonywanej pracy,

musi spełnia

ć

szczególne wymagania higienicznosanitarne.

2. Szatnia, o której mowa w ust. 1, powinna by

ć

wyposa

ż

ona w szafy

przeznaczone do indywidualnego u

ż

ytku ka

ż

dego pracownika.

3. W pomieszczeniu szatni, o której mowa w ust. 1, powinno przypada

ć

co

najmniej 0,3 m

2

wolnej powierzchni podłogi na ka

ż

dego pracownika korzystaj

ą

cego z

tej szatni.

4. Szatnia odzie

ż

y roboczej i ochronnej powinna mie

ć

bezpo

ś

rednie poł

ą

czenie

z umywalni

ą

, z natryskami i szatni

ą

odzie

ż

y własnej pracowników.

Szatnie podstawowe

§ 14. 1. Szatnia podstawowa mo

ż

e by

ć

urz

ą

dzona zamiast osobnych szatni

odzie

ż

y własnej pracowników oraz szatni odzie

ż

y roboczej i ochronnej dla

zatrudnionych przy pracach, podczas których zabrudzenie odzie

ż

y roboczej i

ś

rodków ochrony indywidualnej wyst

ę

puje w tak małym stopniu,

ż

e nie stwarza

ryzyka zanieczyszczenia odzie

ż

y własnej pracowników. Szatnia ta powinna mie

ć

bezpo

ś

rednie poł

ą

czenie z umywalni

ą

.

2. W szatni, o której mowa w ust. 1, powinno przypada

ć

co najmniej 0,5 m

2

wolnej powierzchni podłogi na ka

ż

dego pracownika korzystaj

ą

cego z tej szatni.

3. Szatnia, o której mowa w ust. 1, powinna by

ć

wyposa

ż

ona w dwie szafy

pojedyncze lub jedn

ą

szaf

ę

podwójn

ą

dla ka

ż

dego pracownika korzystaj

ą

cego z tej

szatni. Jedna szafa pojedyncza lub jedna cz

ęść

szafy podwójnej powinna by

ć

przeznaczona na odzie

ż

robocz

ą

i

ś

rodki ochrony indywidualnej, za

ś

druga - na

odzie

ż

własn

ą

pracowników.

§ 15. Do szatni podstawowej mo

ż

na stosowa

ć

odpowiednie przepisy § 12, z tym

ż

e stojaki wieszakowe powinny by

ć

osobne na odzie

ż

własn

ą

pracowników i osobne

na odzie

ż

robocz

ą

i ochronn

ą

.

Szatnie przepustowe

§ 16. 1. Szatnia przepustowa powinna by

ć

urz

ą

dzona dla pracowników

zatrudnionych przy pracach zwi

ą

zanych ze stosowaniem lub wydzielaniem si

ę

substancji truj

ą

cych, zaka

ź

nych, promieniotwórczych, dra

ż

ni

ą

cych lub uczulaj

ą

cych

oraz innych substancji o nieprzyjemnym zapachu, a tak

ż

e przy pracach pyl

ą

cych, w

wilgotnym i gor

ą

cym mikroklimacie lub powoduj

ą

cych intensywne brudzenie.

2. Szatnia przepustowa powinna spełnia

ć

nast

ę

puj

ą

ce wymagania:

background image

54

1) cz

ęść

szatni przeznaczona na odzie

ż

robocz

ą

i

ś

rodki ochrony indywidualnej

powinna odpowiada

ć

wymaganiom okre

ś

lonym w § 13 ust. 2 i 3;

2) cz

ęść

szatni przeznaczona na odzie

ż

własn

ą

pracowników powinna odpowiada

ć

wymaganiom okre

ś

lonym w § 11 lub § 12;

3) ruch u

ż

ytkowników szatni przepustowej pomi

ę

dzy obu jej cz

ęś

ciami powinien

odbywa

ć

si

ę

wył

ą

cznie przez zespół sanitarny z natryskami.

3. Dla pracowników maj

ą

cych kontakt z substancjami truj

ą

cymi lub zaka

ź

nymi

powinna by

ć

przeznaczona odr

ę

bna szatnia przepustowa, spełniaj

ą

ca wymagania

okre

ś

lone w ust. 2.

Rozdział 3

Umywalnie i pomieszczenia z natryskami

§ 17. W skład zespołu szatni powinny wchodzi

ć

umywalnie łatwo dost

ę

pne dla

pracowników i zapewniaj

ą

ce bezkolizyjny ruch pracowników ju

ż

umytych i

przebranych w odzie

ż

własn

ą

.

§ 18. 1. Umywalnia powinna by

ć

wyposa

ż

ona w umywalki emaliowane lub

wykonane z materiału odpornego na korozj

ę

, zgodne z Polsk

ą

Norm

ą

.

2. Do umywalek powinna by

ć

doprowadzona woda bie

żą

ca - ciepła i zimna.

3. Szeroko

ść

przej

ś

cia mi

ę

dzy umywalkami a

ś

cian

ą

przeciwległ

ą

powinna

wynosi

ć

nie mniej ni

ż

1,3 m, a mi

ę

dzy dwoma rz

ę

dami umywalek - nie mniej ni

ż

2 m.

§ 19. 1. Na ka

ż

dych dziesi

ę

ciu pracowników najliczniejszej zmiany powinna w

umywalni przypada

ć

co najmniej jedna umywalka indywidualna, a przy pracach

brudz

ą

cych i w kontakcie z substancjami szkodliwymi lub zaka

ź

nymi - co najmniej

jedna umywalka na ka

ż

dych pi

ę

ciu pracowników - lecz nie mniej ni

ż

jedna przy

mniejszej liczbie zatrudnionych. W przypadku zastosowania umywalek szeregowych
do mycia zbiorowego (np. na placach budowy) powinno przypada

ć

co najmniej jedno

stanowisko do mycia (zawór czerpalny wody) na ka

ż

dych pi

ę

ciu pracowników

jednocze

ś

nie zatrudnionych.

2. Na ka

ż

dych trzydziestu m

ęż

czyzn lub na ka

ż

de dwadzie

ś

cia kobiet

jednocze

ś

nie zatrudnionych przy pracach biurowych lub w warunkach zbli

ż

onych do

tych prac powinna przypada

ć

co najmniej jedna umywalka, lecz nie mniej ni

ż

jedna

umywalka przy mniejszej liczbie zatrudnionych. Umywalki powinny by

ć

instalowane w

pomieszczeniach ust

ę

pów lub w ich przedsionkach izolacyjnych.

§ 20. Dla pracowników nara

ż

onych na zabrudzenie nóg przy pracy powinny by

ć

instalowane w umywalniach brodziki do mycia nóg z doprowadzeniem ciepłej wody,
w ilo

ś

ci co najmniej jeden brodzik na ka

ż

dych dziesi

ę

ciu u

ż

ytkowników. Brodziki nie

s

ą

wymagane dla pracowników zatrudnionych przy pracach na otwartej przestrzeni -

poza terenem zakładu pracy.

§ 21. 1. W zespole szatni powinny znajdowa

ć

si

ę

pomieszczenia z natryskami,

je

ś

li wymagaj

ą

tego warunki pracy lub ochrona zdrowia pracowników.

2. Pomieszczenia z natryskami powinny by

ć

łatwo dost

ę

pne dla pracowników i

zapewnia

ć

bezkolizyjny ruch pracowników ju

ż

umytych i ubranych w odzie

ż

własn

ą

.

background image

55

§ 22. 1. Na ka

ż

dych o

ś

miu pracowników najliczniejszej zmiany wykonuj

ą

cych

prace powoduj

ą

ce zabrudzenie ich ciała powinna przypada

ć

co najmniej jedna

kabina natryskowa, a przy pracach, o których mowa w § 16 ust. 1, co najmniej jedna
kabina natryskowa na ka

ż

dych pi

ę

ciu pracowników - lecz nie mniej ni

ż

jedna przy

mniejszej liczbie zatrudnionych.

2. Wymiary kabin natryskowych powinny by

ć

zgodne z przepisami techniczno-

budowlanymi. Szeroko

ść

przej

ś

cia mi

ę

dzy dwoma rz

ę

dami kabin, przy zastosowaniu

zasłon zasuwanych lub

ś

cianek osłaniaj

ą

cych powinna wynosi

ć

co najmniej 1,30 m,

a mi

ę

dzy kabinami i

ś

cian

ą

- co najmniej 0,90 m.

§ 23. 1. W pomieszczeniu z natryskami poszczególne sitka powinny by

ć

zainstalowane w oddzielnych kabinach i umieszczone w taki sposób, aby strumie

ń

wody spływał na ramiona, a nie na głow

ę

.

2. Pomieszczenie z natryskami, w którym znajduje si

ę

wi

ę

cej ni

ż

sze

ść

sitek,

powinno by

ć

oddzielone od szatni pomieszczeniem izoluj

ą

cym.

3. Do natrysków powinna by

ć

doprowadzona woda bie

żą

ca zimna i ciepła. Woda

zu

ż

yta powinna by

ć

odprowadzana do kanalizacji.

4. Przy pomieszczeniach z natryskami powinna znajdowa

ć

si

ę

wydzielona

kabina z jedn

ą

misk

ą

ust

ę

pow

ą

na ka

ż

de dziesi

ęć

natrysków, lecz nie mniej ni

ż

jedn

ą

.

§ 24. 1. Temperatura wody ciepłej doprowadzonej do umywalek, natrysków i

brodzików przy stosowaniu centralnej regulacji lub zbiorowego mieszania wody
powinna wynosi

ć

od 35 °C do 40 °C (od 308 K do 313 K), a w przypad ku

indywidualnego mieszania wody - od 50 °C do 60 °C ( 323 K do 333 K).

2. W pomieszczeniach umywalni nale

ż

y zapewni

ć

co najmniej dwukrotn

ą

wymian

ę

powietrza w ci

ą

gu godziny, natomiast w pomieszczeniach z natryskami

wymiana ta nie powinna by

ć

mniejsza ni

ż

pi

ę

ciokrotna w ci

ą

gu godziny.

Rozdział 4

Ust

ę

py

§ 25. 1. Ust

ę

py powinny by

ć

zlokalizowane w odległo

ś

ci nie wi

ę

kszej ni

ż

75 m

od stanowiska pracy. Odległo

ść

ta mo

ż

e by

ć

wi

ę

ksza jedynie dla pracowników

pracuj

ą

cych stale na otwartej przestrzeni, lecz nie powinna przekracza

ć

125 m od

najdalszego stanowiska pracy.

2. W budynkach ust

ę

py powinny by

ć

urz

ą

dzone na ka

ż

dej kondygnacji. Je

ż

eli na

kondygnacji pracuje mniej ni

ż

dziesi

ęć

osób, ust

ę

py mog

ą

znajdowa

ć

si

ę

nie dalej ni

ż

na s

ą

siedniej kondygnacji.

§ 26. 1. Wej

ś

cia do ust

ę

pów powinny prowadzi

ć

bezpo

ś

rednio z pomieszcze

ń

,

korytarzy lub dróg słu

żą

cych do komunikacji ogólnej.

2. Ust

ę

p powinien mie

ć

wej

ś

ciowe pomieszczenie izoluj

ą

ce wyposa

ż

one w

umywalki z dopływem ciepłej i zimnej wody w ilo

ś

ci co najmniej jedna umywalka na

trzy miski ust

ę

powe lub pisuary, lecz nie mniej ni

ż

jedna umywalka.

3. Drzwi prowadz

ą

ce do pomieszczenia izoluj

ą

cego oraz drzwi ł

ą

cz

ą

ce je z

dalsz

ą

cz

ęś

ci

ą

ust

ę

pu powinny zamyka

ć

si

ę

samoczynnie.

background image

56

§ 27. 1. Zainstalowane w ust

ę

pach miski ust

ę

powe i pisuary powinny by

ć

spłukiwane bie

żą

c

ą

wod

ą

oraz podł

ą

czone do kanalizacji.

2. Ust

ę

py powinny by

ć

wyposa

ż

one w instalacj

ę

i urz

ą

dzenia przeznaczone do

utrzymania wymaga

ń

higienicznosanitarnych.

3. W pomieszczeniach ust

ę

pów nale

ż

y zapewni

ć

wymian

ę

powietrza w ilo

ś

ci nie

mniejszej ni

ż

50 m

3

na godzin

ę

na 1 misk

ę

ust

ę

pow

ą

i 25 m

3

na 1 pisuar.

4. Dla pracowników zatrudnionych na otwartej przestrzeni poza terenem zakładu

pracy przez okres nie dłu

ż

szy ni

ż

3 miesi

ą

ce oraz zatrudnionych w budynkach

niewyposa

ż

onych w instalacj

ę

wodoci

ą

gow

ą

i kanalizacyjn

ą

mog

ą

by

ć

urz

ą

dzane

ust

ę

py wyposa

ż

one w szczelne zbiorniki nieczysto

ś

ci. W takim przypadku ust

ę

py

mog

ą

nie spełnia

ć

wymaga

ń

okre

ś

lonych w ust. 1, 2 i 3 oraz w § 26 ust. 2.

5. Szeroko

ść

przej

ść

wzdłu

ż

kabin ust

ę

powych przy jednostronnym ich

rozmieszczeniu powinna wynosi

ć

co najmniej 1,3 m. Je

ż

eli naprzeciwko kabin s

ą

umieszczone pisuary, odległo

ść

mi

ę

dzy

ś

cian

ą

, na której s

ą

zainstalowane, a

kabinami nie powinna by

ć

mniejsza ni

ż

2 m. Przej

ś

cie mi

ę

dzy rz

ę

dami kabin powinno

mie

ć

szeroko

ść

co najmniej 2 m.

§ 28. 1. Na ka

ż

dych trzydziestu m

ęż

czyzn zatrudnionych na jednej zmianie

powinna przypada

ć

co najmniej jedna miska ust

ę

powa i jeden pisuar, lecz nie mniej

ni

ż

jedna miska i jeden pisuar przy mniejszej liczbie zatrudnionych.

2. Na ka

ż

de dwadzie

ś

cia kobiet zatrudnionych na jednej zmianie powinna

przypada

ć

jedna miska ust

ę

powa, lecz nie mniej ni

ż

jedna miska przy mniejszej

liczbie zatrudnionych.

Rozdział 5

Jadalnie

§ 29. 1. Pracodawca zatrudniaj

ą

cy powy

ż

ej dwudziestu pracowników na jednej

zmianie powinien zapewni

ć

pracownikom pomieszczenie do spo

ż

ywania posiłków,

zwane dalej "jadalni

ą

".

2. Obowi

ą

zek okre

ś

lony w ust. 1 dotyczy równie

ż

pracodawców zatrudniaj

ą

cych

dwudziestu i mniej pracowników, je

ż

eli nara

ż

eni s

ą

na kontakt ze szkodliwymi

ś

rodkami chemicznymi lub promieniotwórczymi, materiałami biologicznie zaka

ź

nymi

albo przy pracach szczególnie brudz

ą

cych.

3. W jadalni nale

ż

y umie

ś

ci

ć

w widocznych miejscach napisy lub znaki

informuj

ą

ce o zakazie palenia tytoniu.

4. Przepis ust. 1 nie dotyczy zakładów pracy, w których wykonywane s

ą

prace

wył

ą

cznie o charakterze biurowym.

§ 30. Ustala si

ę

nast

ę

puj

ą

ce typy jadalni:

1) jadalnia przeznaczona do spo

ż

ywania posiłków własnych (typ I);

2) jadalnia przeznaczona do spo

ż

ywania posiłków własnych i wydawania napojów (typ

II);

3) jadalnia z zapleczem - przeznaczona do spo

ż

ywania posiłków profilaktycznych (typ

III).
Dopuszcza si

ę

ł

ą

czenie jadalni typu II i III.

background image

57

§ 31. 1. W pomieszczeniu jadalni typu I powinno przypada

ć

co najmniej 1,1 m

2

powierzchni na ka

ż

dego z pracowników jednocze

ś

nie spo

ż

ywaj

ą

cych posiłek.

2. Powierzchnia jadalni nie powinna by

ć

mniejsza ni

ż

8 m

2

.

§ 32. Jadalnia typu II powinna składa

ć

si

ę

z dwóch cz

ęś

ci:

1) jadalni wła

ś

ciwej odpowiadaj

ą

cej wymaganiom jadalni typu I oraz

2) pomieszcze

ń

do przygotowywania, wydawania napojów i zmywania naczy

ń

stołowych.

§ 33. Jadalnia typu III powinna odpowiada

ć

wymaganiom okre

ś

lonym dla jadalni

typu II oraz powinna posiada

ć

w

ę

zeł sanitarny dla konsumentów i w

ę

zeł sanitarny z

szatni

ą

dla pracowników obsługi.

§ 34. 1. Dla ka

ż

dego pracownika spo

ż

ywaj

ą

cego posiłek w jadalni nale

ż

y

zapewni

ć

indywidualne miejsce siedz

ą

ce przy stole.

2. Jadalnia powinna by

ć

wyposa

ż

ona w umywalki w ilo

ś

ci nie mniejszej ni

ż

jedna

umywalka na dwadzie

ś

cia miejsc siedz

ą

cych w jadalni, lecz nie mniej ni

ż

jedna

umywalka. Przy ka

ż

dej umywalce powinny znajdowa

ć

si

ę

r

ę

czniki jednorazowe lub

powinna by

ć

zainstalowana suszarka do r

ą

k.

3. W jadalni powinny by

ć

zainstalowane urz

ą

dzenia do podgrzewania przez

pracownika posiłku własnego oraz zlewozmywaki dwukomorowe w ilo

ś

ci jeden

zlewozmywak na dwadzie

ś

cia miejsc w jadalni, ale nie mniej ni

ż

jeden zlewozmywak.

4. W jadalniach typu I i II lub przy nich powinny znajdowa

ć

si

ę

indywidualne

zamykane szafki przeznaczone do przechowywania w higienicznych warunkach
własnego posiłku pracownika.

§ 35. W pomieszczeniu jadalni nale

ż

y zapewni

ć

przynajmniej 2-krotn

ą

wymian

ę

powietrza w ci

ą

gu godziny.

§ 36. 1. Dla pracowników zatrudnionych przy wykonywaniu prac w kontakcie z

materiałami zaka

ź

nymi lub truj

ą

cymi powinny by

ć

urz

ą

dzone oddzielnie jadalnie

niedost

ę

pne dla innych pracowników.

2. Jadalnia, o której mowa w ust. 1, powinna by

ć

oddzielona od pomieszcze

ń

pracy pomieszczeniem izoluj

ą

cym, w którym nale

ż

y urz

ą

dzi

ć

miejsca do

pozostawiania odzie

ż

y ochronnej oraz zainstalowa

ć

umywalki z ciepł

ą

bie

żą

c

ą

wod

ą

.

Rozdział 6

(26)

Pomieszczenia do wypoczynku

§ 37. 1. Pracodawca zapewnia łatwo dost

ę

pne pomieszczenia przeznaczone do

wypoczynku pracowników, je

ż

eli wymaga tego ich bezpiecze

ń

stwo i zdrowie, w

szczególno

ś

ci gdy:

1) wykonywana praca wymaga stosowania indywidualnych

ś

rodków ochrony układu

oddechowego;

2) prace okresowe, w szczególno

ś

ci monta

ż

owe, konserwacyjne i remontowe, s

ą

wykonywane przez pracowników w pomieszczeniach ciasnych lub niskich,
niespełniaj

ą

cych wymaga

ń

okre

ś

lonych w § 19 ust. 2 i § 20 rozporz

ą

dzenia;

background image

58

3) praca wykonywana jest w pomieszczeniach, w których temperatura spowodowana

procesami technologicznymi jest stale wy

ż

sza ni

ż

30 °C (303 K).

2. Pomieszczenia przeznaczone do wypoczynku powinny by

ć

wyposa

ż

one w

stoły oraz krzesła z oparciami spełniaj

ą

ce wymagania ergonomii. Liczba miejsc

siedz

ą

cych powinna by

ć

nie mniejsza ni

ż

jedno miejsce na pi

ę

ciu pracowników

korzystaj

ą

cych z pomieszczenia, zatrudnionych na najliczniejszej zmianie. Odległo

ść

od najdalszego stanowiska pracy do pomieszczenia przeznaczonego do wypoczynku
nie powinna przekracza

ć

75 m.

3. Pracownikom zatrudnionym w warunkach, o których mowa w ust. 1, nale

ż

y

stworzy

ć

mo

ż

liwo

ść

umycia ciała, szczególnie w ciepłej porze roku - poprzez

umieszczenie w pobli

ż

u pomieszcze

ń

pracy natrysków r

ę

cznych na gi

ę

tkich

przewodach, z doprowadzeniem zimnej i ciepłej wody.

4. Jako pomieszczenia przeznaczone do wypoczynku mog

ą

by

ć

wykorzystane

jadalnie, o ile spełniaj

ą

wymagania okre

ś

lone w ust. 2 oraz w § 38.

§ 38. 1. W pomieszczeniach przeznaczonych do wypoczynku nale

ż

y zapewni

ć

przynajmniej dwukrotn

ą

wymian

ę

powietrza w ci

ą

gu godziny.

2. Pomieszczenia przeznaczone do wypoczynku dla pracowników wykonuj

ą

cych

prace, o których mowa w § 37 ust. 1 pkt 3, powinny by

ć

klimatyzowane. Wymóg ten

nie dotyczy pomieszcze

ń

przeznaczonych do wypoczynku dla pracowników

zatrudnionych w podziemnych zakładach górniczych.

§ 39. 1. W zakładzie pracy zatrudniaj

ą

cym na jedn

ą

zmian

ę

wi

ę

cej ni

ż

dwadzie

ś

cia kobiet w jednym budynku nale

ż

y urz

ą

dzi

ć

pomieszczenie z miejscami

do wypoczynku w pozycji le

żą

cej dla kobiet w ci

ąż

y i karmi

ą

cych matek, przyjmuj

ą

c

co najmniej jedno miejsce na ka

ż

dych trzysta kobiet zatrudnionych na jednej zmianie,

lecz nie mniej ni

ż

jedno miejsce.

2. Powierzchnia pomieszczenia, o którym mowa w ust. 1, nie mo

ż

e by

ć

mniejsza

ni

ż

8 m

2

.

Rozdział 7

Palarnie

§ 40. 1. Palenie tytoniu w zakładach pracy jest dozwolone wył

ą

cznie w

odpowiednio przystosowanych pomieszczeniach (palarniach) wyposa

ż

onych w

dostateczn

ą

ilo

ść

popielniczek.

2. Palarnie powinny by

ć

usytuowane w sposób nienara

ż

aj

ą

cy osób niepal

ą

cych

na wdychanie dymu tytoniowego.

§ 41. W palarni powinno przypada

ć

co najmniej 0,1 m

2

powierzchni podłogi na

ka

ż

dego pracownika najliczniejszej zmiany korzystaj

ą

cego z tego pomieszczenia, z

tym jednak,

ż

e powierzchnia poszczególnych pomieszcze

ń

przeznaczonych na

palarnie nie powinna by

ć

mniejsza ni

ż

4 m

2

.

§ 42. W palarni nale

ż

y zapewni

ć

przynajmniej dziesi

ę

ciokrotn

ą

wymian

ę

powietrza w ci

ą

gu godziny.

Rozdział 8

(27)

background image

59

Pomieszczenia do prania, odka

ż

ania, suszenia i odpylania odzie

ż

y i obuwia

roboczego oraz

ś

rodków ochrony indywidualnej

§ 43. 1. Je

ż

eli przeznaczona do prania odzie

ż

robocza lub ochronna mo

ż

e sta

ć

si

ę

powodem ska

ż

enia innej odzie

ż

y pranej jednocze

ś

nie lub je

ż

eli jest ona

szczególnie zabrudzona, a tak

ż

e gdy wymagaj

ą

tego specjalne wzgl

ę

dy higieny

produkcji, w zakładzie pracy powinna by

ć

urz

ą

dzona specjalna pralnia odzie

ż

y

wyposa

ż

ona w urz

ą

dzenia mechaniczne do prania.

2. Przy pralni nale

ż

y zapewni

ć

mo

ż

liwo

ść

odpylania, dezynfekcji i suszenia

odzie

ż

y i obuwia roboczego oraz

ś

rodków ochrony indywidualnej, a tak

ż

e naprawy

odzie

ż

y i obuwia roboczego.

3. W zakładzie pracy, w którym odzie

ż

i obuwie robocze oraz

ś

rodki ochrony

indywidualnej stosowane przez pracowników s

ą

nara

ż

one na zanieczyszczenie

substancjami lub preparatami chemicznymi sklasyfikowanymi jako niebezpieczne,
nale

ż

y stosowa

ć

urz

ą

dzenia słu

żą

ce do neutralizacji tych substancji lub preparatów.

Rozdział 9

Pomieszczenia do ogrzewania si

ę

pracowników

§ 44. 1. Przy pracach wykonywanych na otwartej przestrzeni lub w

nieogrzewanych pomieszczeniach nale

ż

y zapewni

ć

pracownikom w pobli

ż

u miejsc

pracy

pomieszczenia

umo

ż

liwiaj

ą

ce

im

schronienie

si

ę

przed

opadami

atmosferycznymi, ogrzanie si

ę

oraz zmian

ę

odzie

ż

y. Pomieszczenia te powinny by

ć

zaopatrzone w urz

ą

dzenia do podgrzewania posiłków.

2. W pomieszczeniach do ogrzewania si

ę

pracowników powinna by

ć

zapewniona temperatura co najmniej 16 °C (289 K), a na ka

ż

dego pracownika

najliczniejszej zmiany powinno przypada

ć

co najmniej 0,1 m

2

powierzchni, przy czym

całkowita powierzchnia pomieszczenia nie mo

ż

e by

ć

mniejsza ni

ż

8 m

2

.

3. W razie gdy ze wzgl

ę

du na rodzaje prac wykonywanych na otwartej

przestrzeni w okresie zimowym nie jest mo

ż

liwe zapewnienie pomieszcze

ń

, o których

mowa w ust. 1, nale

ż

y zapewni

ć

pracownikom w pobli

ż

u miejsca ich pracy

odpowiednio urz

ą

dzone

ź

ródła ciepła, przy zachowaniu wymaga

ń

ochrony

przeciwpo

ż

arowej.

1)

§ 2 pkt 2 zmieniony przez § 1 pkt 1 lit. a) rozporz

ą

dzenia Ministra Pracy i Polityki

Społecznej z dnia 2 marca 2007 r. (Dz.U.07.49.330) zmieniaj

ą

cego nin.

rozporz

ą

dzenie z dniem 21 czerwca 2007 r.

2)

§ 2 pkt 14 zmieniony przez § 1 pkt 1 lit. b) rozporz

ą

dzenia Ministra Pracy i Polityki

Społecznej z dnia 2 marca 2007 r. (Dz.U.07.49.330) zmieniaj

ą

cego nin.

rozporz

ą

dzenie z dniem 21 czerwca 2007 r.

3)

§ 8 zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporz

ą

dzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z

dnia 2 marca 2007 r. (Dz.U.07.49.330) zmieniaj

ą

cego nin. rozporz

ą

dzenie z dniem

21 czerwca 2007 r.

4)

§ 11 zmieniony przez § 1 pkt 3 rozporz

ą

dzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej

z dnia 2 marca 2007 r. (Dz.U.07.49.330) zmieniaj

ą

cego nin. rozporz

ą

dzenie z dniem

21 czerwca 2007 r.

background image

60

5)

§ 28 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporz

ą

dzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej

z dnia 2 marca 2007 r. (Dz.U.07.49.330) zmieniaj

ą

cego nin. rozporz

ą

dzenie z dniem

21 czerwca 2007 r.

6)

§ 38 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 5 rozporz

ą

dzenia Ministra Pracy i Polityki

Społecznej z dnia 2 marca 2007 r. (Dz.U.07.49.330) zmieniaj

ą

cego nin.

rozporz

ą

dzenie z dniem 21 czerwca 2007 r.

7)

§ 39:

- zmieniony przez § 1 pkt 6 rozporz

ą

dzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia

2 marca 2007 r. (Dz.U.07.49.330) zmieniaj

ą

cego nin. rozporz

ą

dzenie z dniem 21

czerwca 2007 r.
- zmieniony przez § 1 rozporz

ą

dzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 6

czerwca 2008 r. (Dz.U.08.108.690) zmieniaj

ą

cego nin. rozporz

ą

dzenie z dniem 9

lipca 2008 r.

8)

§ 39a dodany przez § 1 pkt 7 rozporz

ą

dzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z

dnia 2 marca 2007 r. (Dz.U.07.49.330) zmieniaj

ą

cego nin. rozporz

ą

dzenie z dniem

21 czerwca 2007 r.

9)

§ 39b dodany przez § 1 pkt 7 rozporz

ą

dzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z

dnia 2 marca 2007 r. (Dz.U.07.49.330) zmieniaj

ą

cego nin. rozporz

ą

dzenie z dniem

21 czerwca 2007 r.

10)

§ 39c dodany przez § 1 pkt 7 rozporz

ą

dzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z

dnia 2 marca 2007 r. (Dz.U.07.49.330) zmieniaj

ą

cego nin. rozporz

ą

dzenie z dniem

21 czerwca 2007 r.

11)

§ 43 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 8 rozporz

ą

dzenia Ministra Pracy i Polityki

Społecznej z dnia 2 marca 2007 r. (Dz.U.07.49.330) zmieniaj

ą

cego nin.

rozporz

ą

dzenie z dniem 21 czerwca 2007 r.

12)

§ 44 ust. 1 pkt 1 zmieniony przez § 1 pkt 9 rozporz

ą

dzenia Ministra Pracy i Polityki

Społecznej z dnia 2 marca 2007 r. (Dz.U.07.49.330) zmieniaj

ą

cego nin.

rozporz

ą

dzenie z dniem 21 czerwca 2007 r.

13)

§ 45 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 10 rozporz

ą

dzenia Ministra Pracy i Polityki

Społecznej z dnia 2 marca 2007 r. (Dz.U.07.49.330) zmieniaj

ą

cego nin.

rozporz

ą

dzenie z dniem 21 czerwca 2007 r.

14)

§ 46 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 11 rozporz

ą

dzenia Ministra Pracy i Polityki

Społecznej z dnia 2 marca 2007 r. (Dz.U.07.49.330) zmieniaj

ą

cego nin.

rozporz

ą

dzenie z dniem 21 czerwca 2007 r.

15)

§ 50 zmieniony przez § 1 pkt 12 rozporz

ą

dzenia Ministra Pracy i Polityki

Społecznej z dnia 2 marca 2007 r. (Dz.U.07.49.330) zmieniaj

ą

cego nin.

rozporz

ą

dzenie z dniem 21 czerwca 2007 r.

16)

§ 70 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 13 rozporz

ą

dzenia Ministra Pracy i Polityki

Społecznej z dnia 2 marca 2007 r. (Dz.U.07.49.330) zmieniaj

ą

cego nin.

rozporz

ą

dzenie z dniem 21 czerwca 2007 r.

17)

§ 79 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 14 rozporz

ą

dzenia Ministra Pracy i Polityki

Społecznej z dnia 2 marca 2007 r. (Dz.U.07.49.330) zmieniaj

ą

cego nin.

rozporz

ą

dzenie z dniem 21 czerwca 2007 r.

18)

§ 81 zmieniony przez § 1 pkt 15 rozporz

ą

dzenia Ministra Pracy i Polityki

Społecznej z dnia 2 marca 2007 r. (Dz.U.07.49.330) zmieniaj

ą

cego nin.

rozporz

ą

dzenie z dniem 21 czerwca 2007 r.

19)

§ 87 ust. 1 pkt 6 zmieniony przez § 1 pkt 16 rozporz

ą

dzenia Ministra Pracy i

Polityki Społecznej z dnia 2 marca 2007 r. (Dz.U.07.49.330) zmieniaj

ą

cego nin.

rozporz

ą

dzenie z dniem 21 czerwca 2007 r.

background image

61

20)

§ 91 zmieniony przez § 1 pkt 17 rozporz

ą

dzenia Ministra Pracy i Polityki

Społecznej z dnia 2 marca 2007 r. (Dz.U.07.49.330) zmieniaj

ą

cego nin.

rozporz

ą

dzenie z dniem 21 czerwca 2007 r.

21)

§ 97 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 18 rozporz

ą

dzenia Ministra Pracy i Polityki

Społecznej z dnia 2 marca 2007 r. (Dz.U.07.49.330) zmieniaj

ą

cego nin.

rozporz

ą

dzenie z dniem 21 czerwca 2007 r.

22)

§ 98 zmieniony przez § 1 pkt 19 rozporz

ą

dzenia Ministra Pracy i Polityki

Społecznej z dnia 2 marca 2007 r. (Dz.U.07.49.330) zmieniaj

ą

cego nin.

rozporz

ą

dzenie z dniem 21 czerwca 2007 r.

23)

§ 101 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 20 rozporz

ą

dzenia Ministra Pracy i Polityki

Społecznej z dnia 2 marca 2007 r. (Dz.U.07.49.330) zmieniaj

ą

cego nin.

rozporz

ą

dzenie z dniem 21 czerwca 2007 r.

24)

§ 110 ust. 1 pkt 3 zmieniony przez § 1 pkt 21 rozporz

ą

dzenia Ministra Pracy i

Polityki Społecznej z dnia 2 marca 2007 r. (Dz.U.07.49.330) zmieniaj

ą

cego nin.

rozporz

ą

dzenie z dniem 21 czerwca 2007 r.

25)

§ 114 uchylony przez § 1 pkt 22 rozporz

ą

dzenia Ministra Pracy i Polityki

Społecznej z dnia 2 marca 2007 r. (Dz.U.07.49.330) zmieniaj

ą

cego nin.

rozporz

ą

dzenie z dniem 21 czerwca 2007 r.

26)

Zał

ą

cznik rozdział 6 zmieniony przez § 1 pkt 23 lit. a) rozporz

ą

dzenia Ministra

Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 marca 2007 r. (Dz.U.07.49.330) zmieniaj

ą

cego

nin. rozporz

ą

dzenie z dniem 21 czerwca 2007 r.

27)

Zał

ą

cznik rozdział 8 zmieniony przez § 1 pkt 23 lit. b) rozporz

ą

dzenia Ministra

Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 marca 2007 r. (Dz.U.07.49.330) zmieniaj

ą

cego

nin. rozporz

ą

dzenie z dniem 21 czerwca 2007 r.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Rozporządzenie w sprawie służby bhp, bhp, Ogólne przepisy BHP
Ogolne przepisy bhp id 333544 Nieznany
Ogólne Przepisy BHP
MASZYNY OGÓLNE PRZEPISY BHP
67 ROZ ogólne przepisy BHP [M P PS ][26 09 1997][Dz U 03
Ogólne przepisy BHP, szkoła, Materiały do techniki(technika)
Ustawa o normalizacji, bhp, Ogólne przepisy BHP
Ustawa o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, bhp, Ogólne przepisy BHP
Konspekt ogolne przepisy bhp w kwk id 24
ROZP MPiPS - ogólne przepisy bhp, BHP, URBAŃSKI - Wypadki przy pracy, przepisy i inne
Akty prawne stan na 2012 ogólne przepisy bhp
ogólne przepisy bhp
03950 ogólne przepisy BHP
Ustawa o systemie oceny zgodności, bhp, Ogólne przepisy BHP
Dz Nr. 49.poz 330 NOWE OGÓLNE PRZEPISY BHP, budownictwo, Uprawnienia budowlane, potrzebne druki

więcej podobnych podstron