1

Frezowaniem nazywany jest taki sposób obróbki skrawaniem, który polega na

usuwaniu materiału przedmiotu obrabianego za pomocą wieloostrzowego narzędzia

skrawającego będącego bryłą obrotową. Jeżeli oś obrotu narzędzia, nazywanego frezem, jest

równoległa do powierzchni obrabianej, to takie frezowanie nosi nazwę frezowania walcowego

lub obwodowego, jeżeli natomiast oś obrotu freza jest prostopadła do powierzchni obrabianej,

to takie frezowanie nazywane jest frezowaniem czołowym.

Do frezowania rowków są używane:

frezy tarczowe (NFT),

frezy trzpieniowe (NFP),

frezy kątowe nasadzane (NFK),

frezy kątowe trzpieniowe (NFR)

Rowki o przekroju prostokątnym są wykonywane na frezarkach poziomych frezami

tarczowymi z ostrzami na powierzchni obwodowej i na obu powierzchniach czołowych.

Natomiast na frezarce pionowej rowki proste wykonujemy frezami trzpieniowymi. Frezy

tarczowe i trzpieniowe należą do tzw. frezów wymiarowych, ponieważ szerokość freza

tarczowego oraz średnica freza trzpieniowego określają wymiar szerokości frezowanego

rowka. Do frezowania rowków o przekroju trójkątnym służą frezy kątowe z ostrzami na

powierzchniach stożkowych i charakteryzują się kątem. Rowki o przekroju trapezowym,

spełniające przeważnie rolę prowadnic wewnętrznych, są wykonywane frezami

trzpieniowymi kątowymi. Frezy te są przykładami frezów ogólnego przeznaczenia.

Rowki prostokątne mogą być wykonywane w przedmiotach płaskich lub w wałkach.

W przedmiotach płaskich frez ustawiamy według linii traserskiej. Frezowanie rowków w

wałkach w produkcji jednostkowej odbywa się najczęściej przy zamocowaniu przedmiotu

obrabianego w kłach podzielnicy i konika, w produkcji seryjnej – w specjalnych uchwytach.

Podstawowym warunkiem prawidłowego wykonania rowka w wałku jest symetryczność

rowka względem osi wałka. Frezowanie rowków prostokątnych frezami tarczowymi (rys. 1 a

i b) odbywa się na pełną głębokość w kierunku od konika do podzielnicy. Frezem

trzpieniowym (rys. 1 c) nie wykonuje się rowka od razu na całą głębokość, lecz stopniowo

pogłębiając rowek za każdym przejściem freza. Tylko bardzo płytkie rowki możemy za

jednym przejściem freza wykonać na pełną głębokość. Do frezowania rowków

nieprzelotowych frezami trzpieniowymi (palcowymi) najlepiej jest wykonać najpierw dwa

otwory na obu końcach i następnie wybrać frezem materiał pozostały. Rowki o dokładnym

wymiarze szerokości, do których należą rowki na wpusty, frezowane są frezami

2

dwuostrzowymi do rowków na wpusty. Frezy dwuostrzowe pracują przy dużej liczbie przejść

usuwając za każdym razem cienką warstwę materiału.

Rysunek 1. Frezowanie rowków prostych:

a) i b) frezami tarczowymi, c) frezem trzpieniowym

Rowki teowe frezuje się za pomocą frezów trzpieniowych tarczowych (rys. 2 a).

Prowadnice trapezowe lub rowki trapezowe należy frezować za pomocą frezów

trzpieniowych kątowych (rys. 2 b). Rowki kątowe wykonuje się za pomocą frezów kątowych

dwustronnych (rys. 2 c).

Rysunek 2. Frezowanie rowków kształtowych: a) frezem trzpieniowym tarczowym, b)

frezem trzpieniowym kątowym, c) frezem tarczowym kątowym dwustronnym

3

Frezowanie rowków może być:

Przelotowe - rowki długości równej powierzchni , na której są wykonane. Rowki te

mają swobodne wyjście.

Nieprzelotowe - rowki mniejszej długości niż długość powierzchni, na której są

wykonane. Rowki nieprzelotowe nie mają swobodnego wyjścia.

Jednostronnie przelotowe - z jednego końca mają swobodne wyjście.

Rowki przelotowe wykonuje się zasadniczo frezami tarczowymi z uwagi na to, że

wydajność frezów tarczowych jest dużo większa niż wydajność frezów trzpieniowych. Rowki

jednostronnie przelotowe oraz rowki nieprzelotowe mogą być wykonane frezami tarczowymi

tylko wtedy , gdy ze względu na konstrukcję przedmiotu obrabianego dopuszczalne jest

przedłużenie rowka o wielkość wyjścia freza tarczowego. Rowki nieprzelotowe gdzie na całej

długości wymagana jest ta sama głębokość wykonujemy tylko frezami trzpieniowymi

(palcowymi).

Przecinanie metali na frezarkach dokonuje się frezami piłkowymi metodą przecinania

przeciwbieżnego, albo współbieżnego. Lepiej jest stosować przecinanie współbieżne, gdyż

przy przecinaniu przeciwbieżnym przecinany przedmiot jest podrywany do góry przez frez.

Materiały grube do przecinania mocujemy w imadłach. Płaskowniki lub blachy mocujemy

bezpośrednio na stole frezarki podkładając pod nie papier co zapobiegnie ich wykrzywianiu.

Aby nie uszkodzić powierzchni stołu miejsce przecinania musi znajdować się nad rowkiem

stołu frezarki. Przy przecinaniu metali na frezarkach frezami piłkowymi bardzo ważne jest

chłodzenie narzędzia. Chłodzenie cieczą chłodząco – smarującą jest konieczne, gdyż cienkie

frezy piłkowe silnie się nagrzewają.