EGZAMIN MATURALNY

W ROKU SZKOLNYM 2014/2015

FORMUŁA OD 2015

(„NOWA MATURA”)

JĘZYK POLSKI

POZIOM ROZSZERZONY

ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ

ARKUSZ MPO-R1

MAJ 2015

Strona 2 z 11

Temat 1. Określ, jaki problem podejmuje Umberto Eco w podanym tekście. Zajmij

stanowisko wobec rozwiązania przyjętego przez autora, odwołując się do tego
tekstu oraz innych tekstów kultury. Twoja praca powinna liczyć co najmniej
300 słów.

Szczegółowe ustalenia dotyczące sposobu oceniania

• Tekst teoretyczny dotyczy dwóch aspektów możliwych odczytań:

o

piękna jako absolutu/transcendecji, które według Umberto Eco istnieje poza

światem

o

technik artystycznych służących ukazaniu piękna.

• Inne dopuszczalne odczytania:

o

tekst o pięknie i o tym, jak ono jest osiągane

o

pokazanie względności piękna.

Wymagania ogólne

Wymagania szczegółowe

I. Odbiór wypowiedzi

i wykorzystanie zawartych w nich

informacji.

Zdający:
PP 1.2) […] odczytuje zawarte w odbieranych
tekstach informacje zarówno jawne, jak i ukryte
1.7) rozpoznaje w wypowiedzi ironię, objaśnia jej
mechanizm i funkcję
PR 1.2) twórczo wykorzystuje wypowiedzi
krytycznoliterackie i teoretycznoliterackie
(np. recenzja, szkic, artykuł, esej).

II. Analiza i interpretacja tekstów

kultury.

Zdający:
PP 1.2) określa problematykę utworu
3.2) wykorzystuje w interpretacji utworu konteksty
[...]
PR 3.1) dostrzega i komentuje estetyczne wartości
utworu literackiego
4.1) wskazuje różne sposoby wyrażania
wartościowań w tekstach.

III. Tworzenie wypowiedzi.

Zdający:
PP 1.1) tworzy dłuższy tekst pisany lub mówiony
([…] interpretacja utworu literackiego
lub fragmentu) zgodnie z podstawowymi regułami
jego organizacji, przestrzegając zasad spójności
znaczeniowej i logicznej
1.2) przygotowuje wypowiedź (wybiera formę
gatunkową i odpowiedni układ kompozycyjny,
analizuje temat, wybiera formę kompozycyjną,
[…], dobiera właściwe słownictwo)
1.3) tworzy samodzielną wypowiedź
argumentacyjną według podstawowych zasad logiki
i retoryki.

Strona 3 z 11

K

RYTERIA OCEN

Y WYP

O

WIED

Z

I A

R

G

UM

ENTAC

Y

JNEJ

(

M

A

KSY

M

AL

NI

E

40

PUNKTÓW

)

A B

C

D

E

F

G

H

Okr

eś

lenie

problemu

Sformu

łowanie

stanowiska wobec

rozwi

ąza

n

ia

prz

yj

ęt

eg

o p

rze

z

autora tekstu

Popra

w

no

ść

rz

ecz

ow

a

Za

my

sł

kom

p

oz

ycyjny

Spójno

ść

loka

lna

Styl te

ks

tu

Popra

w

no

ść

ję

zy

k

owa

Popra

w

no

ść

zapi

su

9

Okre

ślenie problem

u

zgodne z tekstem

i pe

łne

9

Stanowisko

adekw

atne do

tekstu

i

pe

łne

2

Brak

b

łę

dów

rzeczowych

6

Kom

pozycja

funkcjonalna

2

Pe

łna

spójno

ść

wypowiedzi lub

nieznac

zne

zaburzenia spójn.

4

Styl

stosow

ny

4

Brak

b

łę

dów

lub

nielicz

n

e

błę

dy

niera

żą

ce

4

Zapis

w p

eł

ni

popra

w

ny

lub

nielicz

n

e

błę

dy

niera

żą

ce

6

Okre

ślenie problem

u

zgodne z tekstem

,

ale

niepe

łne

6

Stanowisko

adekw

atne do

tekstu

, ale

niepe

łne

3

Z

abur

ze

nia

funkcjonalno

ści

kom

pozycji

1

Zn

ac

zn

e

zaburzen

ia

spójno

ści

2

Styl

cz

ęś

ciow

o

stosow

ny

2

Liczne

b

łę

dy

niera

żą

ce

lub

nielicz

n

e b

łę

dy

ra

żą

ce

2

Liczne

błę

dy

niera

żą

ce

lub

nielicz

n

e

błę

dy

ra

żą

ce

3

Okre

ślenie problem

u

cz

ęś

ciow

o zgodne

z tekste

m

3

Stanowisko

cz

ęś

ciow

o

adekwatne do tekstu

0

Brak

okre

ślenia

problem

u lub

problem

niezgodny

z tekste

m

0

Brak

stanowiska lub

stanowisko

nieadekw

atne do

tekstu

0

Jeden b

łą

d

lub w

ię

cej

błę

dów

rzeczowych

0

Brak

zam

ys

łu

kom

pozycyjnego

0

Wypowied

ź

niespójna

0

Styl

niestosow

n

y

0

Liczne

b

łę

dy

ra

żą

ce

0

Liczne

błę

dy

ra

żą

ce

UW

AG

A

Je

śli w

ka

tego

rii

A pr

aca uz

yska

0

pun

któw

, egzam

inator

nie

prz

yz

n

aje pun

któw w

poz

osta

łyc

h k

ate

go

ri

ach

.

Je

śli w

ka

tego

rii

A pr

aca uz

yska

3

pun

kty

, a

w k

ategorii

B

– 0 pun

kt

ów

, egzam

inator

ni

e prz

yz

n

aje

punktów w p

oz

osta

łyc

h k

ateg

ori

ach

.

Je

śli p

raca sk

ład

a s

ię

z

mniej ni

ż 300

s

łów

, e

gzam

inator

pr

zy

zn

aje pu

nkt

y

tyl

ko w

k

ate

gori

ach

A,

B

i

C

.

Pojawie

nie si

ę b

łę

du

k

ard

yn

al

ne

go

d

ysk

w

alifik

uj

e p

rac

ę – zd

aj

ący

ot

rzy

m

uje

0

p

unkt

ów

.

Strona 4 z 11

Obja

śnienia dotycz

ące

oceny w

ypow

iedz

i argumentacyjn

ej

A. Ok

re

ślenie problemu.

Zdaj

ący powinien zrozum

ie

ć, jaki problem podejm

uje autor w przedsta

wionym fragm

enc

ie tekstu oraz sform

uł

owa

ć

ten problem

. Okre

ślenie problem

u jest oceniane ze wzgl

ędu na to, czy jest

zgodne z

tekste

m

i c

zy

jest

pe

łne

.

Okr

eś

lenie problemu uw

aż

a si

ę za

−

pe

łne

, je

śli praca zawiera zarówno odtwor

zenie problem

u (np. w postaci pyta

nia), jak i jego interpretacj

ę, czyli um

ieszczen

ie teg

o

problem

u w odpowiednim

kontek

ście. Interpretacja

problemu powinna by

ć uzasadniona (np. wag

ę problem

u m

oż

na

uzasadni

ć j

ego

historycznym

i uwarunkowaniam

i lub wspó

łczes

nym

i im

plikacjam

i).

−

niepe

łne

, je

śli praca n

ie zawiera inte

rpretacji trafnie rozpo

zn

anego problem

u.

−

cz

ęś

ciow

o zgodne

z teks

tem

, je

śli zd

aj

ący n

ie w pe

łni rozpoznaje problem g

łówny lub wydobywa z tekstu tylko problem

drugorz

ędny.

B. Sformu

łow

anie stanow

iska z

d

aj

ącego w

obec rozw

ią

zania prz

yj

ętego prz

ez

autora te

kstu.

Ucze

ń powinien

omów

ić

i oceni

ć ro

zwi

ązani

e

zaproponowane przez autora w przedstawiony

m tek

ście. Sfor

m

uł

owanie stanowiska zdaj

ącego

wobec rozwi

ązan

ia przy

ję

tego p

rzez autora teks

tu jest o

ceniane ze wzgl

ędu na to, czy jest

ade

k

w

atne do te

ks

tu

i czy jest

pe

łne

.

Sformu

łow

anie stanowiska w

obec rozw

ią

za

nia pr

zy

ję

teg

o prz

ez

autora te

kstu u

w

aż

a si

ę za

:

−

cz

ęś

ciow

o adekw

atne do tekstu

, gdy

zniekszta

łca rozwi

ązanie propono

wane przez autora.

−

pe

łne

, gdy zawiera ono odtworzenie rozwi

ązan

ia przy

ję

teg

o przez autora teks

tu oraz trafne odwo

łania do innych tekstów kultury

uzasadniaj

ące stanowisko zdaj

ącego.

−

niepe

łne

, kiedy brak trafnego odwo

łania do innych tekstów kultury uzasadniaj

ących stanowisko zdaj

ącego.

C. Popra

w

no

ść

rz

eczow

ą

ocenia si

ę na podstawie liczby b

łę

dów rzeczowych. Pomy

łki (np. w nazwach w

łasnych lub datach) niew

pł

ywaj

ące n

a

sfor

m

uł

owanie stanowis

ka wobec rozwi

ązania przyj

ętego przez autora tekstu uwa

ża si

ę za usterki, a nie b

łę

dy rzeczowe.

B

łą

d kardynalny

to b

łą

d rzeczowy

świadcz

ący o niezn

ajom

oś

ci (1) tekstu kultury, do którego odwo

łuje si

ę zdaj

ący, oraz (2) kontekstu

interpretacyjnego przywo

łanego przez zdaj

ąceg

o.

D. Kompozycja

ocen

iana jes

t ze wzgl

ędu na

funkcjonaln

ość

segmentacji

i

uporz

ądkow

anie te

kstu

zgo

dnie z wybranym

przez zdaj

ącego

gatunkiem

wypowiedzi. Nale

ży wzi

ąć

pod uwag

ę, czy w tek

ści

e zosta

ły wyodr

ębnione – j

ęzykowo i graficznie – cz

ęś

ci pracy oraz akapity

niezb

ędne dla jasnego sfor

m

uł

owania stanowis

ka i uzasadniaj

ących je argum

entów, a tak

że czy wyodr

ębnione cz

ęś

ci i akapity

s

ą l

ogi

cz

nie

i konsekwentnie uporz

ąd

kowane (bez luk i zb

ędnych powtórze

ń).

Kom

pozycja jest

funkcjonalna

, je

śli podzia

ł tekstu na segm

enty (cz

ęś

ci

) i ich po

rz

ądek s

ą

ści

śle powi

ązane z porz

ądkiem tre

ści i

realizowanym

i

w tek

ście funkcjam

i retorycznym

i. Odej

ście od zasady trójdzielnej kom

pozycji nie jest b

łę

de

m, j

eś

li segm

enta

cja jest

funkcjonalna.

Strona 5 z 11

Wag

ę zaburzenia funkcjonalno

ści ocenia egzam

inator na podstawie ca

ło

ści pracy (np. brak zako

ńczenia w p

racy, w której ucze

ń jas

no rozwija

swoj

ą my

śl, uznaje si

ę za niewielkie zaburz

enie,

natom

iast b

rak ro

zdziel

enia inte

rpre

tacji prob

le

mu od inter

preta

cji roz

w

ią

zania lub podwa

żenie

w zako

ńczeniu wcze

śniejszych wy

wodów – za znaczne zab

urzenie).

E. Spójno

ść

loka

ln

ą

ocenia s

ię

na podstawie zgodno

ści logicznej i gram

atycznej m

ię

dzy kolejnym

i, znajduj

ący

m

i si

ę w bezpo

średnim

są

siedztwie zdaniam

i w akapitach. Znaczne zaburzenia sp

ójno

ści wypowiedzi to np. akapity zbudowane z sekwencji zda

ń niepowi

ązanych

ze sob

ą an

i logicznie, ani gram

atycznie (po

tok lu

źnych m

yś

li, skojarze

ń).

F. Styl tekstu

ocenia s

ię

ze wzgl

ędu na

stosow

no

ść

.

Styl uznaje si

ę za

:

−

stosow

ny

, je

śli zachowana jes

t zas

ad

a

decorum

(dobór

środków j

ęzykowych jest celowy i adekwatny

do wybranego przez

ucznia gatunku

wypowiedzi, sytuacji egzam

inacyjnej, tem

atu i

intencji wypowiedzi oraz odm

iany pisanej j

ęzyka). Dopuszcza si

ę drobne, sporadyczne

odst

ępstwa od stosowno

ści.

−

cz

ęś

ciow

o s

tosow

ny

dotyczy wypowiedzi, w której zdaj

ący niefunkcjonalnie

łą

cz

y r

óż

ne style, nie ko

ntrolu

je jed

nolito

ści stylu,

np. w wypowiedzi

pojawiaj

ą si

ę wyrazy i konstrukcje z j

ęzyka potocznego, ni

eoficjalnego, wtr

ęty ze stylu urz

ędowego, nadmierna

m

etaforyka. Mieszanie

ró

żnych stylów wypowie

dzi uznaje si

ę za uzas

adn

ione, je

śli jest funkcjonalne.

−

niestosow

n

y, je

śli wypowied

ź zawiera np. wulgaryzm

y lub m

a charakter obra

źliwy.

Styl wypracowania nie musi

by

ć zgodny z upodobaniam

i stylis

tycznymi egzam

inatora.

G. Poprawno

ść

j

ęzy

k

owa

oceniana jes

t z

e wzg

lę

du na

liczb

ę

i

wa

gę

b

łę

dów sk

ładniowych, leksykalnych, s

łowotwórczych, frazeologicznych,

fleksyjnych i stylistycznych.

B

łą

d stylistyczny to konst

rukcja zgodna z norm

ą j

ęzykow

ą, ale niew

ła

ściwa w sytuacji, w której powstaje te

kst, oraz nieodpowiednia dla stylu,

w

jakim

tekst jest pisany, np. udziwniona m

et

afora, niefunkcjona

lny kolokwializm, wulgaryzm

, ni

euzasadnione powtórzenie leksyka

lne lu

b

sk

ładniowe.

B

łę

dów logicznych nie uznaje si

ę za b

łę

dy sty

lis

tyczne.

H. Poprawno

ść

za

p

is

u

ocenia si

ę ze wzgl

ędu na

licz

bę

b

łę

dów ortograficznych i in

terpunkcyjnych (szacowan

ą odpowiednio do obj

ęto

ści

tekstu

) ora

z ich

wa

gę

(b

łę

dy ra

żą

ce i niera

żą

ce).

Za

b

łą

d ra

żą

cy

uznaje si

ę b

łą

d, który polega na naruszeniu ogólnej regu

ły or

to

gr

afi

cz

ne

j l

ub

interpunkcyjnej w zapisie s

łów lub fraz o w

ysokiej frekwencji. Ew

entualne w

ątpliwo

śc

i ro

zstrzyg

aj

ą ustalenia Rady J

ęzyka Polskiego

i klasyfikacja b

łę

dów interpunkcyjnych Jerzego Podrackiego.

Strona 6 z 11

Temat 2. Dokonaj interpretacji porównawczej podanych tekstów. Twoja praca powinna

liczyć co najmniej 300 słów.

Szczegółowe ustalenia dotyczące sposobu oceniania

• Koncepcja interpretacyjna zdającego musi być widoczna w pracy, choć nie musi być

wyrażona w formie tezy, może wynikać pośrednio z wywodu.

• Przywołany przez zdającego kontekst powinien być sfunkcjonalizowany (nawiązujący

do tekstów i pogłębiający koncepcję interpretacyjną). Nie wystarczy samo jego
wskazanie lub hasłowe odwołanie się do niego.

• Proste odczytanie (parafrazowanie, streszczanie) tekstów danych w zadaniu nie jest

ich interpretacją.

• W pracach powinny zostać wskazane płaszczyzny porównania (np.: kontrast między

perspektywą ogólną a jednostkową, patetyczny język a język relacjonujący
obserwowane zjawiska, historia Polski a historia jednostek, Syberia jako metafora
polskich losów).

• Możliwe jest interpretowanie tekstów danych w zadaniu poza ich kontekstem

macierzystym.

Wymagania ogólne

Wymagania szczegółowe

I. Odbiór wypowiedzi

i wykorzystanie zawartych w nich

informacji.

Zdający:
1.1) odczytuje sens całego tekstu
1.4) wskazuje charakterystyczne cechy stylu danego
tekstu, rozpoznaje zastosowane w nim środki
językowe i ich funkcje w tekście
1.7) rozpoznaje w wypowiedzi ironię, objaśnia jej
mechanizm i funkcję.

II. Analiza i interpretacja tekstów

kultury.

Zdający:
1.1) prezentuje własne przeżycia wynikające
z kontaktu z dziełem sztuki
1.2) określa problematykę utworu
1.3) rozpoznaje konwencję literacką […]
2.1) wskazuje zastosowane w utworze środki
wyrazu artystycznego i ich funkcje […] oraz inne
wyznaczniki poetyki danego utworu (z zakresu
podstaw wersyfikacji, kompozycji, genologii)
i określa ich funkcje
2.4) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania
świata przedstawionego i bohatera
([…] sytuacja liryczna […])
2.5) porównuje utwory literackie lub ich fragmenty
(dostrzega cechy wspólne i różne)
PR 2.1) wskazuje związki między różnymi
aspektami utworu (estetycznym, etycznym
i poznawczym)
PR 2.3) rozpoznaje aluzje literackie i symbole
kulturowe […] oraz ich funkcję ideową
i kompozycyjną, a także znaki tradycji […]

Strona 7 z 11

3.1) wykorzystuje w interpretacji elementy
znaczące dla odczytania sensu utworu (np. słowa-
klucze, wyznaczniki kompozycji)
3.2) wykorzystuje w interpretacji utworu konteksty
[...]
3.3) porównuje funkcjonowanie tych samych
motywów w różnych utworach literackich
3.4) odczytuje treści alegoryczne i symboliczne
utworu
PR 3.2) przeprowadza interpretację porównawczą
utworów literackich.

III. Tworzenie wypowiedzi.

Zdający:
1.1) tworzy dłuższy tekst pisany […] zgodnie
z podstawowymi regułami jego organizacji,
przestrzegając zasad spójności znaczeniowej
i logicznej
1.2) przygotowuje wypowiedź […] (wybiera […]
odpowiedni układ kompozycyjny, analizuje temat,
wybiera formę kompozycyjną, sporządza plan
wypowiedzi, dobiera właściwe słownictwo)
1.3) tworzy samodzielną wypowiedź
argumentacyjną według podstawowych zasad logiki
lub retoryki (stawia tezę lub hipotezę, dobiera
argumenty, porządkuje je, hierarchizuje, dokonuje
ich selekcji pod względem użyteczności
w wypowiedzi, podsumowuje, dobiera przykłady
ilustrujące wywód myślowy, przeprowadza
prawidłowe wnioskowanie).

Strona 8 z 11

K

RYT

ERIA OCE

N

Y I

N

TERPRET

ACJI

PORÓWNAWCZ

EJ

(

M

A

K

S

Y

M

AL

NI

E

40

PUNKT

Ó

W

)

A B

C

D

E

F

G

H

Koncepcja

p

orów

n

yw

an

ia

utw

oró

w

Uz

asadnienie tez

y

interpretacyjnej

Popra

w

no

ść

rz

ecz

ow

a

Za

m

ys

ł

kompoz

ycyjny

Spójno

ść

loka

lna

Styl te

ks

tu

Popra

w

no

ść

ję

zy

k

owa

Popra

w

no

ść

zapi

su

6

Koncepcja

niesprz

ec

zna

z ut

woram

i

i spójna

12

Uzasadnien

ie

trafne

,

pog

łę

bione

2

Brak

b

łę

dów

rzeczowych

6

Kom

pozycja

funkcjonalna

2

Pe

łna

spójno

ść

wypowiedzi lub

nieznac

zne

zaburzen

ia

spójno

ści

4

Styl

stosow

ny

4

Brak

b

łę

dów

lub

nielicz

n

e

błę

dy

niera

żą

ce

4

Zapis

w p

eł

ni

popra

w

ny

lub

nielicz

n

e

błę

dy

niera

żą

ce

4

Koncepcja

niesprz

ec

zna

z ut

woram

i

i cz

ęś

ciow

o spójna

8

Uzasadnien

ie

trafne

, ale

niepog

łę

bione

2

Styl

cz

ęś

ciow

o

stosow

ny

2

Liczne

b

łę

dy

niera

żą

ce

lub

nielicz

n

e b

łę

dy

ra

żą

ce

2

Liczne

błę

dy

niera

żą

ce

lub

nielicz

n

e

błę

dy

ra

żą

ce

2

Koncepcja

cz

ęś

ciow

o

spr

zec

zn

a

z utworam

i

4

Uzasadnien

ie

cz

ęś

ciow

o trafne

3

Zaburzenia

funkcjonalno

ści

kom

pozycji

1

Zn

ac

zn

e

zaburzen

ia

spójno

ści

0

Koncepcja

spr

zec

zn

a

z ut

woram

i lub

brak koncepcji

0

Brak trafnych

argumentów

uzasadniaj

ącyc

h

interpretacj

ę

porównawcz

ą

0

Jeden b

łą

d lub

wi

ęcej

b

łę

dów

rzeczowych

0

Brak

zam

ys

łu

kom

pozycyjnego

0

Wypowied

ź

niespójna

0

Styl

niestosow

n

y

0

Liczne

b

łę

dy

ra

żą

ce

0

Liczne

błę

dy

ra

żą

ce

UW

AG

A

Je

śli w

ka

tego

rii

A pr

aca uz

yska

0

pun

któw

, egzam

inator

nie

prz

yz

n

aje pun

któw w

poz

osta

łyc

h k

ate

go

ri

ach

.

Je

śli w

ka

tego

rii

A pr

aca uz

yska

2

pun

kty

, a

w

ka

te

gori

i B

– 0

punktów,

egzam

inator

nie prz

yz

n

aje

punk

tów w

poz

osta

łyc

h k

ate

gori

ach

.

Je

śli p

raca sk

ład

a s

ię

z

mniej ni

ż 300

s

łów

, e

gzam

inator

pr

zy

zn

aje pu

nkt

y

tyl

ko w

k

ate

gori

ach

A,

B

i

C

.

Pojawie

nie si

ę

b

łę

du k

ard

yn

alnego

d

ysk

walifik

uj

e p

rac

ę – zd

aj

ący

ot

rzy

m

uje

0 p

unk

tów

.

Strona 9 z 11

Obja

śnienia dotycz

ące oceny interpretacji porównaw

cz

ej

A. Koncepcja interpretacji porów

n

aw

cz

ej

jes

t efektem

poszukiwania przez zdaj

ącego sensów wynikaj

ących z zestawienia tekstów i wym

aga

ustalenia pewnych obszarów por

ównania, w których szuka si

ę podobie

ńs

tw i/lub ró

żni

c mi

ędzy utworam

i, a nast

ępnie wyci

ąga z tego wnioski.

Koncepcja jest ocen

iana ze wzgl

ędu na to, czy jest

niesprz

eczna z ut

w

or

ami

i czy je

st

spójna

.

Koncepcja jest:

−

niesprz

ec

zna z

ut

w

orami

, je

śli znajduje potwierdzenia

w obu tekstach, przy cz

ym

porównywane obszary s

ą dla teks

tó

w traf

ne i

is

totne, a

nie drugorz

ędne.

−

cz

ęś

ciow

o s

p

rz

ec

zn

a

z utworam

i, je

śli jedynie we fragm

entach (lub

fragm

encie) znajduje potwierdzen

ie w tekstach lub porównywane

obszary s

ą dla tekstów drugorz

ędne.

−

ca

łkow

icie

sp

rz

ecz

n

a z utw

orami, je

śli naw

et w

e fragmentach (lub fr

agmencie

) nie z

n

ajduje potw

ierdz

enia w

tekstach.

Koncepcja jest:

−

spójna

, gd

y

wy

po

wied

ź w sposób w

ystarcz

aj

ący

dla

uzasadnienia

tezy

/hipotezy

interpretacy

jnej obejm

uje

i łą

czy

w ca

ło

ść

sensy

obu

utworów.

−

cz

ęś

ciowo spójna

, g

dy

w

ypowied

ź obejm

uje i

łą

czy

sensy

obu

utworów, ale w s

posób

niewy

starczaj

ący

dla uzasadnienia

tezy

/hipotezy interpretacyjnej.

−

niespójna

, gdy

wy

po

w

ied

ź obejm

uje

sensy

ka

żdego t

ekstu, ale ich nie

łą

czy

(tzn

. wypowied

ź sk

łada si

ę z d

w

óch niepowi

ązany

ch ze sob

ą interpretacji).

Brak koncep

cji to brak w

skazania zas

ady zestawienia utworó

w.

B. Uzasadnienie interpretacji

jest o

ceniane ze wzgl

ędu na to, czy jest

trafne

i czy je

st

pog

łę

bion

e.

Uzasadnien

ie

trafne

zawiera wy

łą

czni

e

pow

ią

za

ne z

teksta

mi argume

nty na rz

ec

z odc

zytania sensów wynikaj

ących z zest

aw

ie

ni

a ut

woró

w

.

Argum

enty musz

ą wynika

ć ze sfunk

cjonalizowanej analizy, to znaczy w

ywodzi

ć si

ę z f

orm

y lub/i tr

eś

ci tekstów.

Uz

asadnienie jest:

−

cz

ęś

ciow

o t

rafne

, je

śli w pracy – oprócz argum

entów niepowi

ązanych z tekstam

i lub/i niewynikaj

ących ze sfunkcjonalizowanej analizy –

pojawi si

ę przynajm

niej jeden argument powi

ązany z tekstami i wynikaj

ący ze sfunkcjonalizowanej analizy.

−

pog

łę

bione

, j

eś

li znajd

uje potwierdzenie ni

e tylko w tekstach, ale tak

że w kontekstach (np. biograf

icz

nym

, historycznoliterackim,

filozoficzny

m

, kulturowym

). Zdaj

ący powinien cho

ć cz

ęś

cio

w

o rozwin

ąć

przywo

łany kontekst, aby uzasadni

ć jego pojawienie si

ę.

−

niepog

łę

bione

, gdy wszystkie argum

enty s

ą sfunkcjonalizowane, ale zdaj

ący p

rzywo

ła

ł je ty

lko z teks

tów al

bo tylko z kontekstów.

C. Popra

w

no

ść

rz

eczow

ą

ocenia si

ę na podstawie liczby b

łę

dów rzeczowych. Pomy

łki (np. w nazwach w

łasnych lub datach) niew

pł

ywaj

ące n

a

koncepcj

ę in

terpr

eta

cyjn

ą uwa

ża si

ę za usterki, a nie b

łę

dy rzeczowe.

B

łą

d kardynalny

to b

łą

d rzeczowy

świadcz

ący o niezn

ajom

oś

ci (1) tekstu kultury, do którego odwo

łuje si

ę zdaj

ący, oraz (2) kontekstu

interpretacyjnego przywo

łanego przez zdaj

ąceg

o.

Strona 10 z 11

D. Kompoz

ycja

oceniana jest ze wzgl

ędu na

funkcjonalno

ść

segmentacji

i

upor

zą

dkow

anie te

kstu

zgodnie z wybranym

przez ucznia

gatunkiem

wypowiedzi. Nale

ży wzi

ąć

pod uwag

ę, czy w tek

ści

e zosta

ły wyodr

ębnione – j

ęzykowo i graficznie – cz

ęś

ci pracy oraz akapity

niezb

ędne d

la jasnego p

rzedstawienia koncep

cji interpretacyjnej i uzas

ad

niaj

ących j

ą argum

entów, a tak

że czy wyodr

ębnione cz

ęś

ci

i ak

apity

s

ą

logicznie oraz konsekwentnie uporz

ądkowane (bez luk i zb

ędnych powtórze

ń).

Kom

pozycja jest

fun

k

cjonalna

, je

śli podzia

ł te

kstu na

seg

m

enty (cz

ęś

ci) i ich po

rz

ądek (uk

ład) s

ą

ści

śle powi

ązan

e z po

rz

ądk

iem

tre

ści

i rea

lizowan

ym

i w tek

ście funkcjam

i retorycznym

i. Odej

ście od

zas

ady tró

jdzielnej

kom

pozycji nie jest b

łę

dem

, je

śli segm

entacja jest

funkcjonalna.

E. Spójno

ść

loka

ln

ą

ocenia s

ię

na podstawie zgodno

ści logicznej i gram

atycznej m

ię

dzy kolejnym

i, znajduj

ący

m

i si

ę w bezpo

średnim

są

siedztwie zdaniam

i w akapitach. Z

naczne zabu

rzenia spó

jn

oś

ci wypowiedzi to np. akapity

zbudowane z sekwencji zda

ń niepowi

ązanych ze

sob

ą ani logicznie, ani gram

atycznie (potok lu

źnych m

yś

li, skojarze

ń).

Styl uznaje si

ę za

:

−

stosow

ny

, je

śli zachow

ana jes

t zas

ada

decoru

m

(dobór

środków j

ęzy

kowych jest celowy i adekwatny d

o wybraneg

o przez u

cznia gatunku

wypowiedzi, sytuacji egzam

inacy

jnej, tem

atu i intencji w

ypowiedzi oraz odm

iany pisanej j

ęzyka). Dopuszcza si

ę drobne, sporadyczne

odst

ępstwa od stosowno

ści.

−

cz

ęś

ciow

o s

tosow

ny,

dotyczy wyp

owiedzi, w

której zdaj

ący niefunkcjonalnie

łą

czy ró

żne

s

tyle, n

ie ko

ntrolu

je jed

nolito

ści stylu, np.

w wypowie

dzi pojawiaj

ą si

ę wyrazy i konstrukcje z j

ęzyka potocznego, nieoficjalnego, wtr

ęty ze stylu urz

ędowego, nadmierna m

etaforyka.

Mieszan

ie ró

żnych stylów wypowie

dzi uznaje si

ę za uzas

adn

ione, je

śli jest funkcjonalne.

−

niestosow

n

y, je

śli wypowied

ź zawiera np. wulgaryzm

y lub m

a charakter obra

źliwy.

Styl wypracowania nie musi

by

ć zgodny z upodobaniam

i stylis

tycznymi egzam

inatora.

G. Poprawno

ść

j

ęzy

k

owa

oceniana jes

t z

e wzg

lę

du na

liczb

ę

i

wa

gę

b

łę

dów sk

ładniowych, leksykalnych, s

łowotwórczych, frazeologicznych,

fleksyjnych i stylistycznych.

B

łą

d stylistyczny to konst

rukcja zgodna z norm

ą j

ęzykow

ą, ale niew

ła

ściwa w sytuacji, w której powstaje te

kst, oraz nieodpowiednia dla stylu,

w

jakim

tekst jest pisany, np. udziwniona m

et

afora, niefunkcjona

lny kolokwializm, wulgaryzm

, ni

euzasadnione powtórzenie leksyka

lne lu

b

sk

ładniowe. B

łę

dów logicznych nie uznaje si

ę za b

łę

dy sty

lis

tyczne.

H. Poprawno

ść

za

p

is

u

ocenia si

ę ze wzgl

ędu na

licz

bę

b

łę

dów ortograficznych i in

terpunkcyjnych (szacowan

ą odpowiednio do obj

ęto

ści

tekstu

) ora

z ich

wa

gę

(b

łę

dy ra

żą

ce i niera

żą

ce).

Za

b

łą

d ra

żą

cy

uznaje si

ę b

łą

d, który polega na naruszeniu ogólnej regu

ły or

to

gr

afi

cz

ne

j l

ub

interpunkcyjnej w zapisie s

łów lub fraz o w

ysokiej frekwencji. Ew

entualne w

ątpliwo

śc

i ro

zstrzyg

aj

ą ustalenia Rady J

ęzyka Polskiego

i klasyfikacja b

łę

dów interpunkcyjnych Jerzego Podrackiego.

Strona 11 z 11

INFORMACJA O ZASADACH OCENIANIA PRAC Z JĘZYKA POLSKIEGO

UCZNIÓW ZE STWIERDZONYMI DYSFUNKCJAMI

1. W pracy maturalnej z języka polskiego autorstwa ucznia, u którego stwierdzono

dysleksję i dysortografię, nie należy uwzględniać w ocenie następujących błędów:

a. zmienionej kolejności liter w wyrazach,
b. wstawionych dodatkowo liter w wyrazie, opuszczonych lub przestawionych liter,
c. opuszczonego początku lub końca wyrazu,
d. występowania w wyrazach głosek dźwięcznych zamiast bezdźwięcznych

i odwrotnie,

e. mylenia głosek „i” i „j”, głosek nosowych z końcówką fleksyjną, np.: ę-em,

ą-om,

f. mylenia przedrostków z przyimkami, np.: pode szły; błędnego zapisywania

przyimków z rzeczownikami i przysłówkami, np.: wklasie, zachwilę, napewno,

g. niewłaściwego zapisu spółgłosek miękkich, np.: rosinie zamiast rośnie, skosiny

zamiast skośny,

h. pisowni niezgodnej z zasadami ortografii [od uczniów wymaga się dobrej

znajomości zasad ortografii, co powoduje nadmierne do nich zaufanie
i schematyczne ich stosowanie, np.: startóje bo startować, błędnej pisowni
wyrazów, którymi nie rządzą zasady ortograficzne (których pisownię trzeba
zapamiętać)],

i. błędnego stosowania lun niestosowania znaków interpunkcyjnych.

2. Uczeń, u którego stwierdzono dysgrafię ma prawo pisać bardzo wolno i stawiać

niekształtne litery, pisać mało czytelnie i poza liniami.

3. Wszystkie inne uchybienia w pracy nie są uzasadnione wymienionymi dysfunkcjami.