EGZAMIN MATURALNY
W ROKU SZKOLNYM 2014/2015
FORMUŁA OD 2015
(„NOWA MATURA”)
JĘZYK POLSKI
POZIOM ROZSZERZONY
ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ
ARKUSZ MPO-R1
MAJ 2015
EGZAMIN MATURALNY
W ROKU SZKOLNYM 2014/2015
FORMUŁA OD 2015
(„NOWA MATURA”)
JĘZYK POLSKI
POZIOM ROZSZERZONY
ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ
ARKUSZ MPO-R1
MAJ 2015
Strona 2 z 11
Temat 1. Określ, jaki problem podejmuje Umberto Eco w podanym tekście. Zajmij
stanowisko wobec rozwiązania przyjętego przez autora, odwołując się do tego
tekstu oraz innych tekstów kultury. Twoja praca powinna liczyć co najmniej
300 słów.
Szczegółowe ustalenia dotyczące sposobu oceniania
• Tekst teoretyczny dotyczy dwóch aspektów możliwych odczytań:
o
piękna jako absolutu/transcendecji, które według Umberto Eco istnieje poza
światem
o
technik artystycznych służących ukazaniu piękna.
• Inne dopuszczalne odczytania:
o
tekst o pięknie i o tym, jak ono jest osiągane
o
pokazanie względności piękna.
Wymagania ogólne
Wymagania szczegółowe
I. Odbiór wypowiedzi
i wykorzystanie zawartych w nich
informacji.
Zdający:
PP 1.2) […] odczytuje zawarte w odbieranych
tekstach informacje zarówno jawne, jak i ukryte
1.7) rozpoznaje w wypowiedzi ironię, objaśnia jej
mechanizm i funkcję
PR 1.2) twórczo wykorzystuje wypowiedzi
krytycznoliterackie i teoretycznoliterackie
(np. recenzja, szkic, artykuł, esej).
II. Analiza i interpretacja tekstów
kultury.
Zdający:
PP 1.2) określa problematykę utworu
3.2) wykorzystuje w interpretacji utworu konteksty
[...]
PR 3.1) dostrzega i komentuje estetyczne wartości
utworu literackiego
4.1) wskazuje różne sposoby wyrażania
wartościowań w tekstach.
III. Tworzenie wypowiedzi.
Zdający:
PP 1.1) tworzy dłuższy tekst pisany lub mówiony
([…] interpretacja utworu literackiego
lub fragmentu) zgodnie z podstawowymi regułami
jego organizacji, przestrzegając zasad spójności
znaczeniowej i logicznej
1.2) przygotowuje wypowiedź (wybiera formę
gatunkową i odpowiedni układ kompozycyjny,
analizuje temat, wybiera formę kompozycyjną,
[…], dobiera właściwe słownictwo)
1.3) tworzy samodzielną wypowiedź
argumentacyjną według podstawowych zasad logiki
i retoryki.
Strona 3 z 11
K
RYTERIA OCEN
Y WYP
O
WIED
Z
I A
R
G
UM
ENTAC
Y
JNEJ
(
M
A
KSY
M
AL
NI
E
40
PUNKTÓW
)
A B
C
D
E
F
G
H
Okr
eś
lenie
problemu
Sformu
łowanie
stanowiska wobec
rozwi
ąza
n
ia
prz
yj
ęt
eg
o p
rze
z
autora tekstu
Popra
w
no
ść
rz
ecz
ow
a
Za
my
sł
kom
p
oz
ycyjny
Spójno
ść
loka
lna
Styl te
ks
tu
Popra
w
no
ść
ję
zy
k
owa
Popra
w
no
ść
zapi
su
9
Okre
ślenie problem
u
zgodne z tekstem
i pe
łne
9
Stanowisko
adekw
atne do
tekstu
i
pe
łne
2
Brak
b
łę
dów
rzeczowych
6
Kom
pozycja
funkcjonalna
2
Pe
łna
spójno
ść
wypowiedzi lub
nieznac
zne
zaburzenia spójn.
4
Styl
stosow
ny
4
Brak
b
łę
dów
lub
nielicz
n
e
błę
dy
niera
żą
ce
4
Zapis
w p
eł
ni
popra
w
ny
lub
nielicz
n
e
błę
dy
niera
żą
ce
6
Okre
ślenie problem
u
zgodne z tekstem
,
ale
niepe
łne
6
Stanowisko
adekw
atne do
tekstu
, ale
niepe
łne
3
Z
abur
ze
nia
funkcjonalno
ści
kom
pozycji
1
Zn
ac
zn
e
zaburzen
ia
spójno
ści
2
Styl
cz
ęś
ciow
o
stosow
ny
2
Liczne
b
łę
dy
niera
żą
ce
lub
nielicz
n
e b
łę
dy
ra
żą
ce
2
Liczne
błę
dy
niera
żą
ce
lub
nielicz
n
e
błę
dy
ra
żą
ce
3
Okre
ślenie problem
u
cz
ęś
ciow
o zgodne
z tekste
m
3
Stanowisko
cz
ęś
ciow
o
adekwatne do tekstu
0
Brak
okre
ślenia
problem
u lub
problem
niezgodny
z tekste
m
0
Brak
stanowiska lub
stanowisko
nieadekw
atne do
tekstu
0
Jeden b
łą
d
lub w
ię
cej
błę
dów
rzeczowych
0
Brak
zam
ys
łu
kom
pozycyjnego
0
Wypowied
ź
niespójna
0
Styl
niestosow
n
y
0
Liczne
b
łę
dy
ra
żą
ce
0
Liczne
błę
dy
ra
żą
ce
UW
AG
A
Je
śli w
ka
tego
rii
A pr
aca uz
yska
0
pun
któw
, egzam
inator
nie
prz
yz
n
aje pun
któw w
poz
osta
łyc
h k
ate
go
ri
ach
.
Je
śli w
ka
tego
rii
A pr
aca uz
yska
3
pun
kty
, a
w k
ategorii
B
– 0 pun
kt
ów
, egzam
inator
ni
e prz
yz
n
aje
punktów w p
oz
osta
łyc
h k
ateg
ori
ach
.
Je
śli p
raca sk
ład
a s
ię
z
mniej ni
ż 300
s
łów
, e
gzam
inator
pr
zy
zn
aje pu
nkt
y
tyl
ko w
k
ate
gori
ach
A,
B
i
C
.
Pojawie
nie si
ę b
łę
du
k
ard
yn
al
ne
go
d
ysk
w
alifik
uj
e p
rac
ę – zd
aj
ący
ot
rzy
m
uje
0
p
unkt
ów
.
Strona 4 z 11
Obja
śnienia dotycz
ące
oceny w
ypow
iedz
i argumentacyjn
ej
A. Ok
re
ślenie problemu.
Zdaj
ący powinien zrozum
ie
ć, jaki problem podejm
uje autor w przedsta
wionym fragm
enc
ie tekstu oraz sform
uł
owa
ć
ten problem
. Okre
ślenie problem
u jest oceniane ze wzgl
ędu na to, czy jest
zgodne z
tekste
m
i c
zy
jest
pe
łne
.
Okr
eś
lenie problemu uw
aż
a si
ę za
−
pe
łne
, je
śli praca zawiera zarówno odtwor
zenie problem
u (np. w postaci pyta
nia), jak i jego interpretacj
ę, czyli um
ieszczen
ie teg
o
problem
u w odpowiednim
kontek
ście. Interpretacja
problemu powinna by
ć uzasadniona (np. wag
ę problem
u m
oż
na
uzasadni
ć j
ego
historycznym
i uwarunkowaniam
i lub wspó
łczes
nym
i im
plikacjam
i).
−
niepe
łne
, je
śli praca n
ie zawiera inte
rpretacji trafnie rozpo
zn
anego problem
u.
−
cz
ęś
ciow
o zgodne
z teks
tem
, je
śli zd
aj
ący n
ie w pe
łni rozpoznaje problem g
łówny lub wydobywa z tekstu tylko problem
drugorz
ędny.
B. Sformu
łow
anie stanow
iska z
d
aj
ącego w
obec rozw
ią
zania prz
yj
ętego prz
ez
autora te
kstu.
Ucze
ń powinien
omów
ić
i oceni
ć ro
zwi
ązani
e
zaproponowane przez autora w przedstawiony
m tek
ście. Sfor
m
uł
owanie stanowiska zdaj
ącego
wobec rozwi
ązan
ia przy
ję
tego p
rzez autora teks
tu jest o
ceniane ze wzgl
ędu na to, czy jest
ade
k
w
atne do te
ks
tu
i czy jest
pe
łne
.
Sformu
łow
anie stanowiska w
obec rozw
ią
za
nia pr
zy
ję
teg
o prz
ez
autora te
kstu u
w
aż
a si
ę za
:
−
cz
ęś
ciow
o adekw
atne do tekstu
, gdy
zniekszta
łca rozwi
ązanie propono
wane przez autora.
−
pe
łne
, gdy zawiera ono odtworzenie rozwi
ązan
ia przy
ję
teg
o przez autora teks
tu oraz trafne odwo
łania do innych tekstów kultury
uzasadniaj
ące stanowisko zdaj
ącego.
−
niepe
łne
, kiedy brak trafnego odwo
łania do innych tekstów kultury uzasadniaj
ących stanowisko zdaj
ącego.
C. Popra
w
no
ść
rz
eczow
ą
ocenia si
ę na podstawie liczby b
łę
dów rzeczowych. Pomy
łki (np. w nazwach w
łasnych lub datach) niew
pł
ywaj
ące n
a
sfor
m
uł
owanie stanowis
ka wobec rozwi
ązania przyj
ętego przez autora tekstu uwa
ża si
ę za usterki, a nie b
łę
dy rzeczowe.
B
łą
d kardynalny
to b
łą
d rzeczowy
świadcz
ący o niezn
ajom
oś
ci (1) tekstu kultury, do którego odwo
łuje si
ę zdaj
ący, oraz (2) kontekstu
interpretacyjnego przywo
łanego przez zdaj
ąceg
o.
D. Kompozycja
ocen
iana jes
t ze wzgl
ędu na
funkcjonaln
ość
segmentacji
i
uporz
ądkow
anie te
kstu
zgo
dnie z wybranym
przez zdaj
ącego
gatunkiem
wypowiedzi. Nale
ży wzi
ąć
pod uwag
ę, czy w tek
ści
e zosta
ły wyodr
ębnione – j
ęzykowo i graficznie – cz
ęś
ci pracy oraz akapity
niezb
ędne dla jasnego sfor
m
uł
owania stanowis
ka i uzasadniaj
ących je argum
entów, a tak
że czy wyodr
ębnione cz
ęś
ci i akapity
s
ą l
ogi
cz
nie
i konsekwentnie uporz
ąd
kowane (bez luk i zb
ędnych powtórze
ń).
Kom
pozycja jest
funkcjonalna
, je
śli podzia
ł tekstu na segm
enty (cz
ęś
ci
) i ich po
rz
ądek s
ą
ści
śle powi
ązane z porz
ądkiem tre
ści i
realizowanym
i
w tek
ście funkcjam
i retorycznym
i. Odej
ście od zasady trójdzielnej kom
pozycji nie jest b
łę
de
m, j
eś
li segm
enta
cja jest
funkcjonalna.
Strona 5 z 11
Wag
ę zaburzenia funkcjonalno
ści ocenia egzam
inator na podstawie ca
ło
ści pracy (np. brak zako
ńczenia w p
racy, w której ucze
ń jas
no rozwija
swoj
ą my
śl, uznaje si
ę za niewielkie zaburz
enie,
natom
iast b
rak ro
zdziel
enia inte
rpre
tacji prob
le
mu od inter
preta
cji roz
w
ią
zania lub podwa
żenie
w zako
ńczeniu wcze
śniejszych wy
wodów – za znaczne zab
urzenie).
E. Spójno
ść
loka
ln
ą
ocenia s
ię
na podstawie zgodno
ści logicznej i gram
atycznej m
ię
dzy kolejnym
i, znajduj
ący
m
i si
ę w bezpo
średnim
są
siedztwie zdaniam
i w akapitach. Znaczne zaburzenia sp
ójno
ści wypowiedzi to np. akapity zbudowane z sekwencji zda
ń niepowi
ązanych
ze sob
ą an
i logicznie, ani gram
atycznie (po
tok lu
źnych m
yś
li, skojarze
ń).
F. Styl tekstu
ocenia s
ię
ze wzgl
ędu na
stosow
no
ść
.
Styl uznaje si
ę za
:
−
stosow
ny
, je
śli zachowana jes
t zas
ad
a
decorum
(dobór
środków j
ęzykowych jest celowy i adekwatny
do wybranego przez
ucznia gatunku
wypowiedzi, sytuacji egzam
inacyjnej, tem
atu i
intencji wypowiedzi oraz odm
iany pisanej j
ęzyka). Dopuszcza si
ę drobne, sporadyczne
odst
ępstwa od stosowno
ści.
−
cz
ęś
ciow
o s
tosow
ny
dotyczy wypowiedzi, w której zdaj
ący niefunkcjonalnie
łą
cz
y r
óż
ne style, nie ko
ntrolu
je jed
nolito
ści stylu,
np. w wypowiedzi
pojawiaj
ą si
ę wyrazy i konstrukcje z j
ęzyka potocznego, ni
eoficjalnego, wtr
ęty ze stylu urz
ędowego, nadmierna
m
etaforyka. Mieszanie
ró
żnych stylów wypowie
dzi uznaje si
ę za uzas
adn
ione, je
śli jest funkcjonalne.
−
niestosow
n
y, je
śli wypowied
ź zawiera np. wulgaryzm
y lub m
a charakter obra
źliwy.
Styl wypracowania nie musi
by
ć zgodny z upodobaniam
i stylis
tycznymi egzam
inatora.
G. Poprawno
ść
j
ęzy
k
owa
oceniana jes
t z
e wzg
lę
du na
liczb
ę
i
wa
gę
b
łę
dów sk
ładniowych, leksykalnych, s
łowotwórczych, frazeologicznych,
fleksyjnych i stylistycznych.
B
łą
d stylistyczny to konst
rukcja zgodna z norm
ą j
ęzykow
ą, ale niew
ła
ściwa w sytuacji, w której powstaje te
kst, oraz nieodpowiednia dla stylu,
w
jakim
tekst jest pisany, np. udziwniona m
et
afora, niefunkcjona
lny kolokwializm, wulgaryzm
, ni
euzasadnione powtórzenie leksyka
lne lu
b
sk
ładniowe.
B
łę
dów logicznych nie uznaje si
ę za b
łę
dy sty
lis
tyczne.
H. Poprawno
ść
za
p
is
u
ocenia si
ę ze wzgl
ędu na
licz
bę
b
łę
dów ortograficznych i in
terpunkcyjnych (szacowan
ą odpowiednio do obj
ęto
ści
tekstu
) ora
z ich
wa
gę
(b
łę
dy ra
żą
ce i niera
żą
ce).
Za
b
łą
d ra
żą
cy
uznaje si
ę b
łą
d, który polega na naruszeniu ogólnej regu
ły or
to
gr
afi
cz
ne
j l
ub
interpunkcyjnej w zapisie s
łów lub fraz o w
ysokiej frekwencji. Ew
entualne w
ątpliwo
śc
i ro
zstrzyg
aj
ą ustalenia Rady J
ęzyka Polskiego
i klasyfikacja b
łę
dów interpunkcyjnych Jerzego Podrackiego.
Strona 6 z 11
Temat 2. Dokonaj interpretacji porównawczej podanych tekstów. Twoja praca powinna
liczyć co najmniej 300 słów.
Szczegółowe ustalenia dotyczące sposobu oceniania
• Koncepcja interpretacyjna zdającego musi być widoczna w pracy, choć nie musi być
wyrażona w formie tezy, może wynikać pośrednio z wywodu.
• Przywołany przez zdającego kontekst powinien być sfunkcjonalizowany (nawiązujący
do tekstów i pogłębiający koncepcję interpretacyjną). Nie wystarczy samo jego
wskazanie lub hasłowe odwołanie się do niego.
• Proste odczytanie (parafrazowanie, streszczanie) tekstów danych w zadaniu nie jest
ich interpretacją.
• W pracach powinny zostać wskazane płaszczyzny porównania (np.: kontrast między
perspektywą ogólną a jednostkową, patetyczny język a język relacjonujący
obserwowane zjawiska, historia Polski a historia jednostek, Syberia jako metafora
polskich losów).
• Możliwe jest interpretowanie tekstów danych w zadaniu poza ich kontekstem
macierzystym.
Wymagania ogólne
Wymagania szczegółowe
I. Odbiór wypowiedzi
i wykorzystanie zawartych w nich
informacji.
Zdający:
1.1) odczytuje sens całego tekstu
1.4) wskazuje charakterystyczne cechy stylu danego
tekstu, rozpoznaje zastosowane w nim środki
językowe i ich funkcje w tekście
1.7) rozpoznaje w wypowiedzi ironię, objaśnia jej
mechanizm i funkcję.
II. Analiza i interpretacja tekstów
kultury.
Zdający:
1.1) prezentuje własne przeżycia wynikające
z kontaktu z dziełem sztuki
1.2) określa problematykę utworu
1.3) rozpoznaje konwencję literacką […]
2.1) wskazuje zastosowane w utworze środki
wyrazu artystycznego i ich funkcje […] oraz inne
wyznaczniki poetyki danego utworu (z zakresu
podstaw wersyfikacji, kompozycji, genologii)
i określa ich funkcje
2.4) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania
świata przedstawionego i bohatera
([…] sytuacja liryczna […])
2.5) porównuje utwory literackie lub ich fragmenty
(dostrzega cechy wspólne i różne)
PR 2.1) wskazuje związki między różnymi
aspektami utworu (estetycznym, etycznym
i poznawczym)
PR 2.3) rozpoznaje aluzje literackie i symbole
kulturowe […] oraz ich funkcję ideową
i kompozycyjną, a także znaki tradycji […]
Strona 7 z 11
3.1) wykorzystuje w interpretacji elementy
znaczące dla odczytania sensu utworu (np. słowa-
klucze, wyznaczniki kompozycji)
3.2) wykorzystuje w interpretacji utworu konteksty
[...]
3.3) porównuje funkcjonowanie tych samych
motywów w różnych utworach literackich
3.4) odczytuje treści alegoryczne i symboliczne
utworu
PR 3.2) przeprowadza interpretację porównawczą
utworów literackich.
III. Tworzenie wypowiedzi.
Zdający:
1.1) tworzy dłuższy tekst pisany […] zgodnie
z podstawowymi regułami jego organizacji,
przestrzegając zasad spójności znaczeniowej
i logicznej
1.2) przygotowuje wypowiedź […] (wybiera […]
odpowiedni układ kompozycyjny, analizuje temat,
wybiera formę kompozycyjną, sporządza plan
wypowiedzi, dobiera właściwe słownictwo)
1.3) tworzy samodzielną wypowiedź
argumentacyjną według podstawowych zasad logiki
lub retoryki (stawia tezę lub hipotezę, dobiera
argumenty, porządkuje je, hierarchizuje, dokonuje
ich selekcji pod względem użyteczności
w wypowiedzi, podsumowuje, dobiera przykłady
ilustrujące wywód myślowy, przeprowadza
prawidłowe wnioskowanie).
Strona 8 z 11
K
RYT
ERIA OCE
N
Y I
N
TERPRET
ACJI
PORÓWNAWCZ
EJ
(
M
A
K
S
Y
M
AL
NI
E
40
PUNKT
Ó
W
)
A B
C
D
E
F
G
H
Koncepcja
p
orów
n
yw
an
ia
utw
oró
w
Uz
asadnienie tez
y
interpretacyjnej
Popra
w
no
ść
rz
ecz
ow
a
Za
m
ys
ł
kompoz
ycyjny
Spójno
ść
loka
lna
Styl te
ks
tu
Popra
w
no
ść
ję
zy
k
owa
Popra
w
no
ść
zapi
su
6
Koncepcja
niesprz
ec
zna
z ut
woram
i
i spójna
12
Uzasadnien
ie
trafne
,
pog
łę
bione
2
Brak
b
łę
dów
rzeczowych
6
Kom
pozycja
funkcjonalna
2
Pe
łna
spójno
ść
wypowiedzi lub
nieznac
zne
zaburzen
ia
spójno
ści
4
Styl
stosow
ny
4
Brak
b
łę
dów
lub
nielicz
n
e
błę
dy
niera
żą
ce
4
Zapis
w p
eł
ni
popra
w
ny
lub
nielicz
n
e
błę
dy
niera
żą
ce
4
Koncepcja
niesprz
ec
zna
z ut
woram
i
i cz
ęś
ciow
o spójna
8
Uzasadnien
ie
trafne
, ale
niepog
łę
bione
2
Styl
cz
ęś
ciow
o
stosow
ny
2
Liczne
b
łę
dy
niera
żą
ce
lub
nielicz
n
e b
łę
dy
ra
żą
ce
2
Liczne
błę
dy
niera
żą
ce
lub
nielicz
n
e
błę
dy
ra
żą
ce
2
Koncepcja
cz
ęś
ciow
o
spr
zec
zn
a
z utworam
i
4
Uzasadnien
ie
cz
ęś
ciow
o trafne
3
Zaburzenia
funkcjonalno
ści
kom
pozycji
1
Zn
ac
zn
e
zaburzen
ia
spójno
ści
0
Koncepcja
spr
zec
zn
a
z ut
woram
i lub
brak koncepcji
0
Brak trafnych
argumentów
uzasadniaj
ącyc
h
interpretacj
ę
porównawcz
ą
0
Jeden b
łą
d lub
wi
ęcej
b
łę
dów
rzeczowych
0
Brak
zam
ys
łu
kom
pozycyjnego
0
Wypowied
ź
niespójna
0
Styl
niestosow
n
y
0
Liczne
b
łę
dy
ra
żą
ce
0
Liczne
błę
dy
ra
żą
ce
UW
AG
A
Je
śli w
ka
tego
rii
A pr
aca uz
yska
0
pun
któw
, egzam
inator
nie
prz
yz
n
aje pun
któw w
poz
osta
łyc
h k
ate
go
ri
ach
.
Je
śli w
ka
tego
rii
A pr
aca uz
yska
2
pun
kty
, a
w
ka
te
gori
i B
– 0
punktów,
egzam
inator
nie prz
yz
n
aje
punk
tów w
poz
osta
łyc
h k
ate
gori
ach
.
Je
śli p
raca sk
ład
a s
ię
z
mniej ni
ż 300
s
łów
, e
gzam
inator
pr
zy
zn
aje pu
nkt
y
tyl
ko w
k
ate
gori
ach
A,
B
i
C
.
Pojawie
nie si
ę
b
łę
du k
ard
yn
alnego
d
ysk
walifik
uj
e p
rac
ę – zd
aj
ący
ot
rzy
m
uje
0 p
unk
tów
.
Strona 9 z 11
Obja
śnienia dotycz
ące oceny interpretacji porównaw
cz
ej
A. Koncepcja interpretacji porów
n
aw
cz
ej
jes
t efektem
poszukiwania przez zdaj
ącego sensów wynikaj
ących z zestawienia tekstów i wym
aga
ustalenia pewnych obszarów por
ównania, w których szuka si
ę podobie
ńs
tw i/lub ró
żni
c mi
ędzy utworam
i, a nast
ępnie wyci
ąga z tego wnioski.
Koncepcja jest ocen
iana ze wzgl
ędu na to, czy jest
niesprz
eczna z ut
w
or
ami
i czy je
st
spójna
.
Koncepcja jest:
−
niesprz
ec
zna z
ut
w
orami
, je
śli znajduje potwierdzenia
w obu tekstach, przy cz
ym
porównywane obszary s
ą dla teks
tó
w traf
ne i
is
totne, a
nie drugorz
ędne.
−
cz
ęś
ciow
o s
p
rz
ec
zn
a
z utworam
i, je
śli jedynie we fragm
entach (lub
fragm
encie) znajduje potwierdzen
ie w tekstach lub porównywane
obszary s
ą dla tekstów drugorz
ędne.
−
ca
łkow
icie
sp
rz
ecz
n
a z utw
orami, je
śli naw
et w
e fragmentach (lub fr
agmencie
) nie z
n
ajduje potw
ierdz
enia w
tekstach.
Koncepcja jest:
−
spójna
, gd
y
wy
po
wied
ź w sposób w
ystarcz
aj
ący
dla
uzasadnienia
tezy
/hipotezy
interpretacy
jnej obejm
uje
i łą
czy
w ca
ło
ść
sensy
obu
utworów.
−
cz
ęś
ciowo spójna
, g
dy
w
ypowied
ź obejm
uje i
łą
czy
sensy
obu
utworów, ale w s
posób
niewy
starczaj
ący
dla uzasadnienia
tezy
/hipotezy interpretacyjnej.
−
niespójna
, gdy
wy
po
w
ied
ź obejm
uje
sensy
ka
żdego t
ekstu, ale ich nie
łą
czy
(tzn
. wypowied
ź sk
łada si
ę z d
w
óch niepowi
ązany
ch ze sob
ą interpretacji).
Brak koncep
cji to brak w
skazania zas
ady zestawienia utworó
w.
B. Uzasadnienie interpretacji
jest o
ceniane ze wzgl
ędu na to, czy jest
trafne
i czy je
st
pog
łę
bion
e.
Uzasadnien
ie
trafne
zawiera wy
łą
czni
e
pow
ią
za
ne z
teksta
mi argume
nty na rz
ec
z odc
zytania sensów wynikaj
ących z zest
aw
ie
ni
a ut
woró
w
.
Argum
enty musz
ą wynika
ć ze sfunk
cjonalizowanej analizy, to znaczy w
ywodzi
ć si
ę z f
orm
y lub/i tr
eś
ci tekstów.
Uz
asadnienie jest:
−
cz
ęś
ciow
o t
rafne
, je
śli w pracy – oprócz argum
entów niepowi
ązanych z tekstam
i lub/i niewynikaj
ących ze sfunkcjonalizowanej analizy –
pojawi si
ę przynajm
niej jeden argument powi
ązany z tekstami i wynikaj
ący ze sfunkcjonalizowanej analizy.
−
pog
łę
bione
, j
eś
li znajd
uje potwierdzenie ni
e tylko w tekstach, ale tak
że w kontekstach (np. biograf
icz
nym
, historycznoliterackim,
filozoficzny
m
, kulturowym
). Zdaj
ący powinien cho
ć cz
ęś
cio
w
o rozwin
ąć
przywo
łany kontekst, aby uzasadni
ć jego pojawienie si
ę.
−
niepog
łę
bione
, gdy wszystkie argum
enty s
ą sfunkcjonalizowane, ale zdaj
ący p
rzywo
ła
ł je ty
lko z teks
tów al
bo tylko z kontekstów.
C. Popra
w
no
ść
rz
eczow
ą
ocenia si
ę na podstawie liczby b
łę
dów rzeczowych. Pomy
łki (np. w nazwach w
łasnych lub datach) niew
pł
ywaj
ące n
a
koncepcj
ę in
terpr
eta
cyjn
ą uwa
ża si
ę za usterki, a nie b
łę
dy rzeczowe.
B
łą
d kardynalny
to b
łą
d rzeczowy
świadcz
ący o niezn
ajom
oś
ci (1) tekstu kultury, do którego odwo
łuje si
ę zdaj
ący, oraz (2) kontekstu
interpretacyjnego przywo
łanego przez zdaj
ąceg
o.
Strona 10 z 11
D. Kompoz
ycja
oceniana jest ze wzgl
ędu na
funkcjonalno
ść
segmentacji
i
upor
zą
dkow
anie te
kstu
zgodnie z wybranym
przez ucznia
gatunkiem
wypowiedzi. Nale
ży wzi
ąć
pod uwag
ę, czy w tek
ści
e zosta
ły wyodr
ębnione – j
ęzykowo i graficznie – cz
ęś
ci pracy oraz akapity
niezb
ędne d
la jasnego p
rzedstawienia koncep
cji interpretacyjnej i uzas
ad
niaj
ących j
ą argum
entów, a tak
że czy wyodr
ębnione cz
ęś
ci
i ak
apity
s
ą
logicznie oraz konsekwentnie uporz
ądkowane (bez luk i zb
ędnych powtórze
ń).
Kom
pozycja jest
fun
k
cjonalna
, je
śli podzia
ł te
kstu na
seg
m
enty (cz
ęś
ci) i ich po
rz
ądek (uk
ład) s
ą
ści
śle powi
ązan
e z po
rz
ądk
iem
tre
ści
i rea
lizowan
ym
i w tek
ście funkcjam
i retorycznym
i. Odej
ście od
zas
ady tró
jdzielnej
kom
pozycji nie jest b
łę
dem
, je
śli segm
entacja jest
funkcjonalna.
E. Spójno
ść
loka
ln
ą
ocenia s
ię
na podstawie zgodno
ści logicznej i gram
atycznej m
ię
dzy kolejnym
i, znajduj
ący
m
i si
ę w bezpo
średnim
są
siedztwie zdaniam
i w akapitach. Z
naczne zabu
rzenia spó
jn
oś
ci wypowiedzi to np. akapity
zbudowane z sekwencji zda
ń niepowi
ązanych ze
sob
ą ani logicznie, ani gram
atycznie (potok lu
źnych m
yś
li, skojarze
ń).
Styl uznaje si
ę za
:
−
stosow
ny
, je
śli zachow
ana jes
t zas
ada
decoru
m
(dobór
środków j
ęzy
kowych jest celowy i adekwatny d
o wybraneg
o przez u
cznia gatunku
wypowiedzi, sytuacji egzam
inacy
jnej, tem
atu i intencji w
ypowiedzi oraz odm
iany pisanej j
ęzyka). Dopuszcza si
ę drobne, sporadyczne
odst
ępstwa od stosowno
ści.
−
cz
ęś
ciow
o s
tosow
ny,
dotyczy wyp
owiedzi, w
której zdaj
ący niefunkcjonalnie
łą
czy ró
żne
s
tyle, n
ie ko
ntrolu
je jed
nolito
ści stylu, np.
w wypowie
dzi pojawiaj
ą si
ę wyrazy i konstrukcje z j
ęzyka potocznego, nieoficjalnego, wtr
ęty ze stylu urz
ędowego, nadmierna m
etaforyka.
Mieszan
ie ró
żnych stylów wypowie
dzi uznaje si
ę za uzas
adn
ione, je
śli jest funkcjonalne.
−
niestosow
n
y, je
śli wypowied
ź zawiera np. wulgaryzm
y lub m
a charakter obra
źliwy.
Styl wypracowania nie musi
by
ć zgodny z upodobaniam
i stylis
tycznymi egzam
inatora.
G. Poprawno
ść
j
ęzy
k
owa
oceniana jes
t z
e wzg
lę
du na
liczb
ę
i
wa
gę
b
łę
dów sk
ładniowych, leksykalnych, s
łowotwórczych, frazeologicznych,
fleksyjnych i stylistycznych.
B
łą
d stylistyczny to konst
rukcja zgodna z norm
ą j
ęzykow
ą, ale niew
ła
ściwa w sytuacji, w której powstaje te
kst, oraz nieodpowiednia dla stylu,
w
jakim
tekst jest pisany, np. udziwniona m
et
afora, niefunkcjona
lny kolokwializm, wulgaryzm
, ni
euzasadnione powtórzenie leksyka
lne lu
b
sk
ładniowe. B
łę
dów logicznych nie uznaje si
ę za b
łę
dy sty
lis
tyczne.
H. Poprawno
ść
za
p
is
u
ocenia si
ę ze wzgl
ędu na
licz
bę
b
łę
dów ortograficznych i in
terpunkcyjnych (szacowan
ą odpowiednio do obj
ęto
ści
tekstu
) ora
z ich
wa
gę
(b
łę
dy ra
żą
ce i niera
żą
ce).
Za
b
łą
d ra
żą
cy
uznaje si
ę b
łą
d, który polega na naruszeniu ogólnej regu
ły or
to
gr
afi
cz
ne
j l
ub
interpunkcyjnej w zapisie s
łów lub fraz o w
ysokiej frekwencji. Ew
entualne w
ątpliwo
śc
i ro
zstrzyg
aj
ą ustalenia Rady J
ęzyka Polskiego
i klasyfikacja b
łę
dów interpunkcyjnych Jerzego Podrackiego.
Strona 11 z 11
INFORMACJA O ZASADACH OCENIANIA PRAC Z JĘZYKA POLSKIEGO
UCZNIÓW ZE STWIERDZONYMI DYSFUNKCJAMI
1. W pracy maturalnej z języka polskiego autorstwa ucznia, u którego stwierdzono
dysleksję i dysortografię, nie należy uwzględniać w ocenie następujących błędów:
a. zmienionej kolejności liter w wyrazach,
b. wstawionych dodatkowo liter w wyrazie, opuszczonych lub przestawionych liter,
c. opuszczonego początku lub końca wyrazu,
d. występowania w wyrazach głosek dźwięcznych zamiast bezdźwięcznych
i odwrotnie,
e. mylenia głosek „i” i „j”, głosek nosowych z końcówką fleksyjną, np.: ę-em,
ą-om,
f. mylenia przedrostków z przyimkami, np.: pode szły; błędnego zapisywania
przyimków z rzeczownikami i przysłówkami, np.: wklasie, zachwilę, napewno,
g. niewłaściwego zapisu spółgłosek miękkich, np.: rosinie zamiast rośnie, skosiny
zamiast skośny,
h. pisowni niezgodnej z zasadami ortografii [od uczniów wymaga się dobrej
znajomości zasad ortografii, co powoduje nadmierne do nich zaufanie
i schematyczne ich stosowanie, np.: startóje bo startować, błędnej pisowni
wyrazów, którymi nie rządzą zasady ortograficzne (których pisownię trzeba
zapamiętać)],
i. błędnego stosowania lun niestosowania znaków interpunkcyjnych.
2. Uczeń, u którego stwierdzono dysgrafię ma prawo pisać bardzo wolno i stawiać
niekształtne litery, pisać mało czytelnie i poza liniami.
3. Wszystkie inne uchybienia w pracy nie są uzasadnione wymienionymi dysfunkcjami.