Konstruowanie i modelowanie form podstawowych wyrobów odzieżowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Anna Matyga

Konstruowanie i modelowanie form podstawowych
wyrobów odzieżowych 743[01].Z2.02

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr Wiesława Paciorek
mgr inż. Ewa Jachym

Opracowanie redakcyjne:
mgr Anna Matyga

Konsultacja:
mgr Ewa Figura

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 743[01].Z2.02

„Konstruowanie i modelowanie form podstawowych wyrobów odzieżowych”, zawartego
w modułowym programie nauczania dla zawodu krawiec.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Materiał nauczania

4.1. Zasady obliczania odcinków konstrukcyjnych i ustalania dodatku

konstrukcyjnego. Organizacja stanowiska pracy

4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2. Konstrukcja i modelowanie form spódnicy podstawowej

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

4.3. Konstrukcja i modelowanie form spodni damskich i męskich

4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające

4.3.3. Ćwiczenia

4.3.4. Sprawdzian postępów

4.4. Konstrukcja odzieży damskiej przeznaczonej na górną część ciała

4.4.1. Materiał nauczania

4.4.2. Pytania sprawdzające

4.4.3. Ćwiczenia

4.4.4. Sprawdzian postępów

4.5. Konstrukcja odzieży męskiej przeznaczonej na górną część ciała

4.5.1. Materiał nauczania

4.5.2. Pytania sprawdzające

4.5.3. Ćwiczenia

4.5.4. Sprawdzian postępów

4.6. Zasady opracowywania szablonów podstawowych wyrobów odzieżowych.

Metody stopniowania szablonów odzieżowych

4.6.1. Materiał nauczania

4.6.2. Pytania sprawdzające

4.6.3. Ćwiczenia

4.6.4. Sprawdzian postępów

5. Sprawdzian osiągnięć

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiadomości dotyczących konstruowania

i modelowania form podstawowych wyrobów odzieżowych.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć już ukształtowane,
abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,

−

materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do opanowania treści jednostki
modułowej,

−

zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy już opanowałeś określone treści,

−

ćwiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować
umiejętności praktyczne,

−

sprawdzian postępów,

−

sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi
opanowanie materiału całej jednostki modułowej,

−

literaturę uzupełniającą.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

743[01].Z2

Formy odzieży

743[01].Z2.04

Modelowanie form odzieży dla figur

nietypowych

743[01].Z2.03

Modelowanie form odzieży zgodnie

z projektem plastycznym

743[01].Z2.02

Konstruowanie i modelowanie form

podstawowych wyrobów odzieżowych

743[01].Z2.01

Wykonywanie pomiarów krawieckich

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, powinieneś umieć:

–

stosować terminologię z zakresu konstrukcji i modelowania form odzieży,

–

wykonywać pomiary krawieckie dla podstawowych wyrobów odzieżowych,

–

odczytywać wymiary z tabel pomiarów antropometrycznych,

–

ustalać wielkość wyrobów odzieżowych,

–

określać położenie podstawowych punktów figury człowieka, niezbędnych do
wykonywania pomiarów,

–

posługiwać się symboliką pomiarów figury człowieka,

–

rozróżniać rodzaje modelowania form odzieży,

–

stosować różne rodzaje linii w rysunku technicznym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej, powinieneś umieć:

–

zorganizować stanowisko pracy do konstruowania i modelowania form odzieży, zgodnie
z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz wymaganiami ergonomii,

–

odczytać z tabel antropometrycznych wymiary potrzebne do wykonania konstrukcji
i modelowania form podstawowych wyrobów odzieżowych,

–

wykonać pomiary do sporządzenia konstrukcji i modelowania form podstawowych
wyrobów odzieżowych,

–

zastosować zasady obliczania odcinków konstrukcyjnych,

–

ustalić wielkość dodatku konstrukcyjnego w podstawowych asortymentach odzieży,

–

dobrać materiały, narzędzia i przybory do konstruowania i modelowania form odzieży,

–

sporządzić rysunki siatki konstrukcyjnej podstawowych elementów wyrobów
odzieżowych,

–

zastosować zasady prowadzenia linii modelowych,

–

narysować kształty elementów wyrobów odzieżowych,

–

sporządzić rysunek siatki konstrukcyjnej standardowej spódnicy damskiej,

–

sporządzić rysunek siatki konstrukcyjnej standardowych spodni damskich i męskich,

–

sporządzić rysunek siatki konstrukcyjnej standardowej bluzki damskiej,

–

sporządzić rysunek siatki konstrukcyjnej standardowego rękawa i kołnierza do bluzki
damskiej,

–

sporządzić rysunek siatki konstrukcyjnej standardowej kamizelki damskiej i męskiej,

–

sporządzić rysunek siatki konstrukcyjnej standardowego żakietu damskiego,

–

sporządzić rysunek siatki konstrukcyjnej standardowego rękawa dwuczęściowego
do żakietu damskiego,

–

sporządzić rysunek siatki konstrukcyjnej koszuli męskiej,

–

sporządzić rysunek siatki konstrukcyjnej rękawa do koszuli męskiej,

–

dobrać wielkość dodatku na szwy i podwinięcia w wykonanych formach wyrobów
odzieżowych,

–

określić różnicę między formą i szablonem,

–

wykonać szablony podstawowych elementów wyrobów odzieżowych,

–

zastosować zasady stopniowania szablonów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Zasady obliczania odcinków konstrukcyjnych i ustalania

dodatku konstrukcyjnego. Organizacja stanowiska pracy

4.1.1. Materiał nauczania

Podstawową metodą wykonywania form odzieży w krawiectwie jest konstrukcja.

Standardowe konstrukcje oparte są na pomiarach antropometrycznych. Na podstawie tych
pomiarów, stosując stałe wzory oblicza się odcinki konstrukcyjne. Do obliczonych odcinków
powierzchni ciała dodaje się luzy. Luz w odzieży, czyli dodatek konstrukcyjno-modelowy, to
różnica między wymiarami ciała a wymiarami projektowanej odzieży. Czynniki dotyczące
wielkości luzu zostały omówione w jednostce modułowej Z2.02.
Luz odzieżowy zależy więc od wielu czynników, które w większości przypadków trudno
ustalić za pomocą wzorów matematycznych. Dlatego luzy ustala się doświadczalnie przez
przeprowadzenie I i II miary wyrobu na konkretnej osobie.
Wielkości dodatków konstrukcyjnych – dk są podane w poradniku przy konstrukcji
poszczególnych wyrobów odzieżowych. Przykładowe wielkości luzów dla standardowych
wyrobów odzieży damskiej: bluzki, sukni, żakietu i płaszcza zawiera tabela1.

Tabela 1. Wyciąg z tabeli wielkości dodatków konstrukcyjnych dla standardu konstrukcji typy figur A,B,C i D
[4, s. 10, 11].

Odcinek konstrukcyjny

Dodatki konstrukcyjne (dk)

Symbol

Wzór

Bluzka - suknia

Żakiet

Płaszcz

Konstrukcja tyłu i przodu

1/15 ZWo+ 1/10 opx +0,5

½ SP

SyTy + dk

0,5

1,0

1/10 ZWo+3,0

długość wyrobu odzieżowego

2,0

1,5

2,0

½ XcXc

+ dk

lub (1/8opx +5,0)+dk

1,5

2,0

Po wykonaniu obliczeń poszczególnych odcinków konstrukcyjnych wykreśla się siatkę

konstrukcyjną, czyli ślady płaszczyzn antropometrycznych. Siatkę konstrukcyjną wykreśla się
najczęściej w formie prostokąta, przyjmując założenie, że poszczególne części ciała ludzkiego
mają kształt walca (rys.1a,b).

Rys. 1. Rozwinięcie powierzchni bryły: a) walca b) tułowia [2, s. 24]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

W tym celu na arkuszu z prawej strony wykreśla się linię prostą pionową. W przypadku

konstruowania ubioru okrywającego górną część ciała jest to linia środka tyłu.
Na wykreślonej prostej odmierza się obliczone odcinki wysokości i głębokości, a następnie
wykreśla prostopadłe. W omawianym przypadku będą to ślady płaszczyzn: S-szyi, P-pachy,
T-talii, i B-bioder. Na tych liniach odmierza się następnie odcinki dotyczące szerokości, np. ½
szerokości tyłu, szerokości pachy i ½ szerokości przodu, po czym wykreśla się kolejne linie
prostopadłe. Prosta zamykająca siatkę, równoległa do linii środka tyłu jest linią środka
przodu.

Po naniesieniu na siatkę poszczególnych odcinków, wykreśla się linie konturowe, które

wyznaczają kształt formy.

Połączenia konstrukcyjne, tj. węzły konstrukcyjne, oznacza się na rysunku za pomocą

symboli literowych z indeksem liczbowym. Symbole literowe pochodzą od nazw linii ciała,
natomiast indeks liczbowy wskazuje kolejność wykreślania konstrukcji, np. wszystkie punkty
na linii talii mają w symbolu literę T, a indeks liczbowy określa kolejność rysowania: T

, T

itd. Rysunek 2 przedstawia teoretyczną siatkę konstrukcyjną na górną i dolną część ciała.

Rys. 2. Teoretyczna siatka konstrukcyjna [5, s. 25].

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wykonując rysunek konstrukcyjny formy należy wykorzystać znajomość podstaw

rysunku technicznego. Siatkę, czyli wszystkie linie pomocnicze, należy wykreślać linią
cienką, natomiast linie konturowe – linią grubą. W celu uzyskania lepszego kontrastu można
zastosować do wykreślenia linii pomocniczych ołówek czerwony, a do linii zasadniczych
– czarny. Linią ciągłą należy wykreślać siatkę i kontury, zaś linią przerywaną (kreskową)
– niewidoczne krawędzie oraz złożenia. Linia punktowa oznacza oś symetrii.

Przystępując do wykreślenia i modelowania form odzieży należy zaopatrzyć się

w niezbędne przybory i materiały.

Do wykreślenia siatki konstrukcyjnej w naturalnej wielkości:

−

taśma centymetrowa,

−

liniał 50 cm,

−

duża ekierka z kątem prostym,

−

ołówek i gumka,

−

cyrkiel i krzywik do wykreślania łuków,

−

pisak czerwony i czarny,

−

arkusze jasnego papieru.
Do modelowania form odzieżowych:

−

przybory do rysowania (jak wyżej),

−

nożyczki, szpilki,

−

bibułka w jasnym kolorze,

−

arkusze jasnego papieru,

−

klej, taśma klejąca,

−

duże koperty do przechowywania kompletu form.

Rysować należy w pomieszczeniu jasnym, widnym, dobrze przewietrzonym. Światło

zarówno dzienne jak i sztuczne, powinno padać na rysunek konstrukcji skośnie z góry,
od lewej strony. Najlepsze jest światło rozproszone, jasne lecz nie rażące oczu. Płyta stołu
rysunkowego powinna być w czasie pracy tak pochylona, aby wzrok rysującego padał
na wykonywany rysunek prostopadle. Właściwa odległość oczu od rysunku powinna wynosić
od 40 do 50 cm. Przed rozpoczęciem kreśleń należy przetrzeć przybory, którymi będziemy
się posługiwać i umyć ręce. Przy pracy będzie pomocna czysta płócienna szmatka
do zmiatania okruchów gumy i wszelkich pyłów z arkusza kreślarskiego.

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jak oblicza się wartość odcinka konstrukcyjnego?
2. Co nazywamy luzem odzieżowym?
3. Od czego zależy luz odzieżowy?
4. Jakie kolejne czynności wykonuje się podczas rysowania siatki konstrukcyjnej?
5. Co oznacza symbol literowy z indeksem liczbowym na rysunku siatki konstrukcyjnej?
6. Jaką linią wykreśla się siatkę konstrukcyjną, a jaką linie konturowe?
7. Jak zorganizować stanowisko do konstruowania i modelowania form odzieży?
8. Jakie znasz przyrządy potrzebne do konstrukcji i modelowania form?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Uszereguj w odpowiedniej kolejności czynności wykonywane podczas sporządzania

teoretycznej siatki konstrukcyjnej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) odszukać w poradniku wiadomości dotyczące tworzenia siatki konstrukcyjnej,
2) uszeregować czynności w odpowiedniej kolejności i przykleić do kartki formatu A4,
3) dobrać do każdej czynności odpowiednie przyrządy i materiały,
4) zaprezentować efekty swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

samoprzylepne kartki z nazwami czynności występujących podczas sporządzania siatki
konstrukcyjnej,

−

samoprzylepne kartki z nazwami przyrządów i materiałów potrzebnych do konstrukcji
i modelowania,

−

papier formatu A4, klej, linijka, flamastry,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 2

Zorganizuj stanowisko pracy do konstruowania i modelowania form.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) odszukać w poradniku wiadomości dotyczące organizowania stanowiska pracy do

konstruowania i modelowania form,

2) ustalić położenie stołu kreślarskiego w pracowni,
3) wybrać spośród zgromadzonych przyborów i materiałów potrzebne do sporządzania

konstrukcji i modelowania,

4) zaprezentować efekty swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory i materiały do konstrukcji i modelowania form,

−

stół kreślarki,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wyjaśnić jak oblicza się wartość odcinka konstrukcyjnego?



2) wyjaśnić pojęcie luz odzieżowy?



3) określić od czego zależy luz odzieżowy?



4) ustalić kolejność czynności podczas wykreślania typowej siatki

konstrukcyjnej?



5) nazwać punkty na siatce konstrukcyjnej?



6) dobrać grubość linii do wykreślania siatki konstrukcyjnej i linii

konturowych?



7) zorganizować stanowisko pracy do konstruowania i modelowania

form?



8) wymienić przyrządy i materiały potrzebne do konstruowania

i modelowania form?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Konstrukcja i modelowanie form spódnicy podstawowej

4.2.1. Materiał nauczania

Rys. 3. Spódnica damska podstawowa [3, s. 36]

Opis modelu

Spódnica damska podstawowa, dopasowana do obwodu talii zaszewkami, składa

się z dwóch części: przodu i tyłu. W lewym szwie bocznym umieszczony jest zamek
błyskawiczny. Góra wykończona paskiem o szerokości 3,0 – 3,5 cm zapinanym na jeden
guzik. Linia dołu (dół spódnicy) obrzucona na overlocku i podłożona maszynowo ściegiem
krytym.

Do narysowania konstrukcji spódnicy należy zdjąć wymiary lub wykorzystać pomiary
zamieszczone w tabeli wymiarów kobiet.

Wymiary:
ZWo – 164,0 wzrost,
ot – 72,0 obwód talii,
obt – 96,0 obwód bioder z uwzględnieniem wypukłości brzucha,
TD – 50,0 długość spódnicy zgodnie z modą lub życzeniem klientki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Tabela 2. Opis wykonania spódnicy [3, s. 38].

Symbol

Nazwa odcinka

Sposób wyliczenia lub

wykonania

Podstawianie

wymiarów

Wynik

Głębokość bioder

1/10 ZWo

+ 4,0

16,4 + 4,0

20,4

Długość spódnicy

Zgodnie z modą

50,0

Połowa szerokości przodu i tyłu
spódnicy

½ obt + 1,0

48,0 + 1,0

49,0

Połowa szerokości tyłu

½ BB

49,0 : 2

24,5

Podwyższenie linii talii na boku

Linia równoległa do linii talii

Miara stała

1,0

Szerokość zaszewki boku wg
wyliczenia

½ szerokości = bok tyłu
½ szerokości = bok przodu

6,0 : 2

3,0
3,0

Środek zaszewki w tyle

½ TT

Zmierzyć
i obliczyć

Środek zaszewki w przodzie

½ T

+ 2,0

Zmierzyć
i obliczyć

Od T

Szerokość zaszewki tyłu wg
wyliczenia

W obie strony po ½ szerokości
zaszewki

4,0 : 2

Po 2,0

Od T

Szerokość zaszewki przodu wg
wyliczenia

W obie strony po ½ szerokości
zaszewki

2,0 : 2

Po 1,0

Długość zaszewki w tyle

miara przeciętna
lub ¾ odcinka TB – 1,0

¾ z 20,4 – 1,0

14,0
14,3

Długość zaszewki w przodzie

miara przeciętna
lub ½ odcinka TB – 1,0

½ z 20,4 – 1,0

9,0
9,2

Kontrola obliczenia szerokości zaszewek:
Zaszewka boku

- 6,0

Zaszewka przodu

- 2,0

Zaszewka tyłu

- 4,0
12,0

Po wykreśleniu siatki konstrukcyjnej spódnicy (rys.4), zbudowanej z linii: talii, bioder,

dołu, środka przodu, środka tyłu, boku, linii zaszewki przodu i linii zaszewki tyłu należy
wykreślić kontury spódnicy (rys. 5).

6,0

6,0 : 3

szerokość
zaszewki
bocznej

1/3

szerokość

zaszewki

przodu

2/3

szerokość

zaszewki

tyłu

2,0

4,0

Obliczenia szerokości zaszewek w talii „t”

½ obt = 48,0
- ½ ot = 36,0
Różnica 12, 0 : 2

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 4. Siatka konstrukcyjna spódnicy podstawowej

[6, s. 132].

Rys. 5. Konstrukcja spódnicy podstawowej [3, s. 39].

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jak opisać wygląd spódnicy na podstawie rysunku modelowego, żurnalowego

lub fotografii?

2. Jakich pomiarów należy dokonać przed przystąpieniem do wykonania konstrukcji

i modelowania form spódnicy podstawowej?

3. W jaki sposób rozlicza się szerokości zaszewek na linii talii?
4. Jaka jest kolejność czynności przy konstrukcji i modelowaniu form spódnicy?
5. Jakie linie tworzą siatkę konstrukcyjną spódnicy?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Nazwij linie na siatce konstrukcyjnej spódnicy damskiej.

Rysunek do ćwiczenia 1.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) skorzystać z rys. 2, przedstawiającego teoretyczną siatkę konstrukcyjną,
2) wyjaśnić sposób wykonywania konstrukcji spódnicy,
3) rozróżnić linie na siatce konstrukcyjnej,
4) nazwać linie konstrukcyjne i wpisać je w miejsca na rysunku,
5) zaprezentować efekty swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

literatura zgodna z punktem 6,

−

rysunek siatki konstrukcyjnej spódnicy,

−

ołówek, długopis.

Ćwiczenie 2

Wykreśl siatkę konstrukcyjną i wykonaj modelowanie form spódnicy podstawowej

na wymiary przeciętne.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wykonać rysunek modelowy spódnicy,
2) sporządzić opis modelu,
3) pobrać z tabel wymiary szczegółowe reprezentantki kobiet typu figury B o wymiarach

164/88/96,

4) wyliczyć odcinki konstrukcyjne i obliczyć szerokości zaszewek dopasowujących

spódnicę na podstawie „Opisu wykonania konstrukcji spódnicy podstawowej”,

5) wykreślić siatkę konstrukcyjną spódnicy,
6) wyznaczyć głębokości zaszewek na konstrukcji i wykreślić linie konturowe spódnicy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

opis wykonania konstrukcji spódnicy podstawowej,

−

przybory kreślarskie,

−

zeszyt przedmiotowy,

−

ołówki różnej twardości,

−

gumka,

−

taśma centymetrowa,

−

arkusz papieru formatu A0.

Ćwiczenie 3

Wykonaj obliczenia do narysowania konstrukcji spódnicy podstawowej na własne

wymiary.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wykonać rysunek modelowy spódnicy,
2) sporządzić opis modelu,
3) zdjąć wymiary do wykonania konstrukcji spódnicy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) wyliczyć głębokość zaszewek w talii,
5) dokonać kontroli obliczenia szerokości zaszewek,
6) wyliczyć długości odcinków konstrukcyjnych na podstawie „Opisu wykonania

konstrukcji spódnicy podstawowej”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

opis wykonania konstrukcji spódnicy podstawowej,

−

zeszyt przedmiotowy,

−

ołówki, gumka,

−

taśma centymetrowa,

−

kalkulator.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) sporządzić opis modelu spódnicy podstawowej?



2) wykonać rysunek modelowy spódnicy podstawowej?



3) odczytać z tabel antropometrycznych wymiary potrzebne do

wykonania konstrukcji spódnicy podstawowej?



4) zdjąć wymiary z sylwetki niezbędne do wykonania konstrukcji

spódnicy?



5) rozliczyć szerokość zaszewek na linii talii?



6) obliczyć odcinki konstrukcyjne do wykreślenia spódnicy?



7) wykreślić siatkę konstrukcyjną spódnicy podstawowej?



8) nazwać linie tworzące siatkę konstrukcyjną spódnicy podstawowej?



9) zmodelować formy przodu i tyłu spódnicy na siatce konstrukcyjnej?



10) nazwać elementy spódnicy?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3. Konstrukcja i modelowanie form spodni damskich i męskich

4.3.1. Materiał nauczania

Standard konstrukcji spodni damskich

Rys. 6. Spodnie damskie [3, s. 60].

Opis modelu

Spodnie damskie podstawowe, długie z zaprasowaną linią środka nogawki. Dopasowane

do obwodu talii zaszewkami w przodzie i w tyle. Zapinane na linii środka przodu na zamek
błyskawiczny. Góra spodni wykończona paskiem (o szer. 3÷3,5 cm) zapinanym na 1 guzik.
Dół spodni obrzucony na overlocku, podwinięty i podłożony ściegiem krytym (rys.6).

Wymiary:
ZWo

– 164,0 wzrost,

– 78,0 obwód talii,

obt

– 104,0 obwód bioder z uwzględnieniem wypukłości brzucha,

ZTv

– 103,5 wysokość talii,

ZUo

– 76,0 wysokość krocza,

ZKo

– 46,0 wysokość kolana,

szerokość nogawki na linii dołu – 25 cm.

Podział połowy obwodu bioder:

Szerokość przedniej części nogawki

= ¼ obt + 0

Szerokość tylnej części nogawki

= ¼ obt + 1,0

Połowa obwodu bioder

= ½ obt + 1,0

Wielkość dodatku konstrukcyjnego (luzu odzieżowego) w połowie obwodu bioder wynosi
1,0 cm.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Konstrukcja przedniej części nogawki (rys. 7)
Z prawej strony arkusza prowadzimy prostą pionową – jest to linia boczna; na niej
wyznaczamy punkt T.
TD = ZTv

Wysokość talii. Z punktu D wystawiamy prostopadłą – jest to linia dołu.

TU = ZTv – ZUo

Głębokość krocza. Z punktu U wystawiamy prostopadłą – jest to linia krocza.

UB = 1/20 obt + 3,0

Otrzymujemy odcinek TB – głębokość bioder. Z punktu B wystawiamy prostopadłą – jest
to linia bioder.

DK = ZKo

Wysokość kolana. Z punktu K wystawiamy prostopadłą – jest to linia kolana. Położenie
wysokości kolana można wyznaczyć za pomocą wzoru: DK = ½ UD + 8,0.

= 3,0

Szerokość paska. Z punktu T

wystawiamy prostopadłą – jest to linia talii.

= ¼ obt

Szerokość przedniej części nogawki na linii bioder. Przez punkt B

prowadzimy

prostopadłą – jest to linia środkowa przednia. Na linii talii powstaje punkt T

= 1/20 obt + 1,0

Szerokość podkroju krocza przedniej części nogawki.

= ½ BB

Punkt B

wyznacza środek przedniej części nogawki. Przez punkt B

prowadzimy

prostopadłą – jest to linia zaprasowania nogawki. Na linii talii powstaje punkt T

, na linii

kolana – punkt K

, na linii dołu – punkt D

= 0,5

Poszerzenie nogawki na linii bioder.

= 1,0

Wielkość wcięcia na linii talii. Punkt T

łączymy prostą z punktem B

– jest to linia

środka przodu.

= 1/10 (obt – ot)

Wielkość wcięcia bocznego przedniej części nogawki. Powstały odcinek T

jest

szerokością przedniej części nogawki na linii talii.

= D

= ½ szerokości nogawki – 1,0

= K

= D

±a; gdzie: a – wielkość zależna od linii nogawki.

Konstrukcja tylnej części nogawki (rys. 8)
Konstrukcję tylnej części nogawki wykreślamy na siatce konstrukcyjnej przedniej części
nogawki.
B

= 1,5

Punkt B

wyznacza środek tylnej części nogawki.

= 1/16 obt

= 1/20 obt – 1,0

Z punktu B

wystawiamy prostopadłą do prostej U

– jest to linia środka tyłu.

= ¼ obt + 1,0

Szerokość tylnej części nogawki na linii bioder.

= B

Powstały odcinek B

jest szerokością podkroju krocza tylnej części nogawki.

= D

= 2,0

= K

= 2,0

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Poszerzenie tylnej części nogawki od linii kolana do linii dołu.
K

= 1/8 obt + 4,0

Z punktu K

prowadzimy prostą przez punkt B

, która powoduje zmniejszenie wielkości

wcięcia bocznego i wyznacza na linii talii punkt T

= T

Wielkość wcięcia bocznego tylnej części nogawki. Z punktu T

prowadzimy prostopadłą

do linii środka tyłu. Powstały odcinek T

jest szerokością tylnej części nogawki na linii

talii.
K

= K

Wyrównanie długości linii wewnętrznych od linii kolana.

= ½ T

Linia środka zaszewki.

Obliczanie wielkości t przypadającej na szerokość zaszewek: t = (T

)-(1/2 ot +1,5)

gdzie: 1,5 cm – dodatek składający się z 0,5 cm – dodatek przeznaczony na wyrównanie linii
podkroju talii, która ulega skróceniu przy jej modelowaniu; 0,5 cm – dodatek przeznaczony
na luz w obwodzie pasa; 0,5 – dodatek technologiczny przeznaczony na skurcz występujący
przy wszywaniu paska.
Rozmieszczenie tej wielkości:

−

od punktu T

odmierzamy obustronnie 2,0 cm,

−

od punktu T

odmierzamy obustronnie wielkość (t – 2,0) cm.

−

od punktu T

przedłużamy linię boku o 1 cm.

Rys. 7. Konstrukcja przedniej części nogawki [5, s. 36].

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Modelowanie form przedniej i tylnej części nogawki (rys. 9).

Wykreślamy linie zewnętrzne – boczne (szew zewnętrzny – boczny) i wewnętrzne (szew
wewnętrzny) zgodnie z rysunkiem.

Rys. 8. Konstrukcja tylnej części nogawki [5, s. 38].

Rys. 9. Konstrukcja przedniej i tylnej części nogawki

[5, s. 38].

Po wykreśleniu konturów należy odbić osobno nogawkę tylną i przednią, w wyniku czego
otrzymujemy formy spodni.

Rys. 10. Siatka i forma konstrukcyjna przodu i tyłu spodni [6, s. 122].

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Standard konstrukcji spodni męskich z fałdką

Rys. 11. Spodnie męskie [6, s. 177].

Wymiary w cm:
ZWo

= 176,0 – wzrost

= 86,0 – obwód pasa

obt

= 100,0 – obwód bioder z uwzględnieniem wypukłości brzucha

ZTv

= 110,0 – wysokość talii

ZUo

= 84,0 – wysokość krocza

ZKo

= 50,0 – wysokość kolana.

Szerokość nogawki na linii dołu – 28 cm

Opis modelu

Spodnie męskie podstawowe długie z zaprasowaną linią środka nogawki, dopasowane

do linii talii zaszewkami w tyle i fałdką w przodzie. Zapinane na linii środka przodu na zamek
błyskawiczny. Góra spodni wykończona paskiem (o szer. 3÷3,5) zapinanym na 1 guzik. Dół
spodni obrzucony na overlocku, podwinięty i podszyty ściegiem krytym.
Dodatki konstrukcyjne podano w postaci symboli dk. Przy wykreślaniu siatki konstrukcyjnej
spodni należy posługiwać się tabelą 3, która zawiera wielkości dodatków konstrukcyjnych dla
standardu konstrukcji dwóch rodzajów spodni (rys.11).

Podział połowy obwodu bioder:
Szerokość przedniej części nogawki

= ¼ obt + dk

Szerokość tylnej części nogawki

= ¼ obt + dk

Połowa obwodu bioder

= ½ obt + dk

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Tabela 3. Wielkości dodatków konstrukcyjnych dla standardu konstrukcji spodni męskich I metoda dla różnicy

(obt – ot)≥12 [5,s.116].

Odcinek konstrukcyjny

Dodatki konstrukcyjne (dk)

Rodzaj spodni

Symbol

Wzór

z fałdką

bez fałdki

Podział połowy obwodu bioder:

¼ obt + dk

1,0

¼ obt + dk

2,5

2,0

½ obt + dk

3,5

2,0

Konstrukcja przedniej części nogawki

3,5

- ZU

1/20 obt + 3,0

2,0

¼ obt + dk

1,0

1/20 obt - dk

0,5

½ BB

+ 1,5

¼ UB

0,5

1,0

1/10 (obt – ot) - dk

0,8

0,5

½ szerokość nogawki – 1,0

Konstrukcja tylnej części nogawki

1,8

+[(1/4 obt - dk) –B

]

5,0

6,0

¼ b

¼ obt + dk

2,5

2,0

∠α

1/20 obt – 1,5

2,0

B + BT

+ 0,5

½ T

+ T

) – (1/2 ot + 1,5)

Szerokość

fałdki

3,0

Szerokość

zaszewki

t – 3,0

Szerokość

zaszewki

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Konstrukcja przedniej części nogawki (rys.12)

Z prawej strony arkusza prowadzimy prostą pionową – jest to linia boczna; na której

wyznaczamy punkt T.
TD = ZTv

Wysokość talii.

= 3,5

Szerokość paska.

Z punktu T

wystawiamy prostopadłą – jest to linia talii.

TU = ZTv - ZUo Głębokość krocza.

Z punktu U wystawiamy prostopadłą – jest to linia krocza.

UB = 1/20 obt + 3,0

Otrzymujemy odcinek TB – głębokość bioder. Z punktu B wystawiamy prostopadłą –
jest to linia bioder.

DK = ZKo Wysokość kolana

Położenie linii kolana można wyznaczyć za pomocą wzoru: DK = ½ UD + 8,0

= 2,0
Wyznaczenie długości spodni.
Wielkość ta jest zależna od szerokości nogawki na linii dołu. Dla szerokich nogawek
wielkość ta jest mniejsza, a dla wąskich - większa. Z punktu D

wystawiamy prostopadłą.

= ¼ obt + dk

Szerokość przedniej części nogawki na linii bioder. Przez punkt B

prowadzimy

prostopadłą – jest to linia środkowa przednia, powstaje punkt oznaczony dwoma
symbolami: T

i T

= 1/20 obt – dk

Szerokość podkroju krocza przedniej części nogawki.

= ½ BB

Punkt B

wyznacza środek przedniej części nogawki.

= BB

+ 1,5

gdzie: 1,5 cm – wielkość przesunięcia środka przedniej części nogawki na linii dołu.

Przesunięcie to powoduje skrócenie długości linii wewnętrznych, poprawiając układalność
spodni na figurze.

Z punktu D

prowadzimy prostą przez punkt B

– jest to linia zaprasowania nogawki.

Z punktu D

prowadzimy prostopadłą do linii zaprasowania nogawki – jest to linia dołu.

W miejscu przecięcia linii powstaje punkt D

. Z punktu K prowadzimy prostopadłą do linii

zaprasowania nogawki – jest to linia kolana. W miejscu przecięcia linii powstaje punkt K

A = ¼ UB

Z punktu A wystawiamy prostopadłą.

= 0,5

Punkt A

łączymy prostą z punktem T

= T

– jest to linia środka przodu.

= 1/20 (obt – ot) – dk

Wielkość wcięcia bocznego przedniej części nogawki. Powstały odcinek T

jest szerokością

przedniej części nogawki na linii talii.
D

= D

= ½ szerokości nogawki – 1,0

= K

= D

gdzie: a – wielkość zależna od linii nogawki.

Łączymy linią prostą punkty: K

z B oraz K

z B

. Na przecięciu z linią krocza powstaje

punkt U

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 12. Konstrukcja przedniej części nogawki [5, s. 115]

Konstrukcja tylnej części nogawki (rys. 13)
Konstrukcję tylnej części nogawki wykreślamy na siatce konstrukcyjnej przedniej części
nogawki.
B

= 1,8

Punkt B

wyznacza środek tylnej części nogawki.

Obliczenie wielkości odcinka b, który składa się z sumy szerokości: tylnej części nogawki
na linii bioder i podkroju krocza tylnej części nogawki:

b = (1/4obt + dk) + [(1/4 obt – dk) – B

]

gdzie: (1/4 obt + dk) – szerokość tylnej części nogawki na linii bioder,

(1/4 obt – dk) – B

– szerokość podkroju krocza tylnej części nogawki,

(1/4 obt – dk) – szerokość podkroju krocza nogawki,

– szerokość podkroju krocza przedniej części nogawki,

= B

= 1/2b

Z punktu K prowadzimy prostą przez punkt B

, która powoduje zmniejszenie wielkości

wcięcia bocznego.

= ¼ obt + dk

Szerokość tylnej części nogawki na linii bioder.

= 78

Kąt nachylenia linii środka tyłu (linii szwu środkowego tyłu). Na przecięciu z linią talii

powstaje punkt T

= 1/20 obt – 1,5

Podwyższenie tylnej części nogawki od linii talii.

= D

= 2,0

= K

= 2,0

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Poszerzenie tylnej części nogawki od linii kolana do linii dołu.

+ B

= K

B + BT

Wyrównanie długości linii zewnętrznych (bocznych) od linii kolana. Powstały punkt T

łączymy z punktem T

= T

+ 0,5

Wielkość wcięcia bocznego tylnej części nogawki. Powstały odcinek T

jest

szerokością tylnej części nogawki na linii talii.

Wyrównanie długości linii wewnętrznych od linii kolana.

= ½ T

Z punktu T

wystawiamy prostopadłą – jest to linia środka zaszewki.

Obliczenie wielkości t przypadającej na szerokość zaszewki i fałdki:

t= (T

+ T

) – (1/2 ot + 1,5)

gdzie: 1,5 cm – dodatek składający się z: 0,5 cm – dodatek przeznaczony na wyrównanie

linii podkroju talii, która ulega skróceniu przy jej modelowaniu; 0,5 cm – dodatek
przeznaczony na luz w obwodzie pasa; 0,5 cm – dodatek technologiczny przeznaczony
na skurcz występujący przy wszywaniu paska.
t – 3,0 = szerokość zaszewki

gdzie: 3,0 – szerokość fałdki.

Modelowanie form przedniej i tylnej części nogawki (rys.14)

Wykreślamy linie zewnętrzne – boczne (szew zewnętrzny – boczny) i wewnętrzne (szew

wewnętrzny) zgodnie z rysunkiem. Wykreślamy krzywą podkroju krocza przodu za pomocą
łuku o promieniu A

Rys. 13. Konstrukcja tylnej części nogawki [5, s. 117]

Rys. 14. Formy przedniej i tylnej części nogawki [5, s. 118]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jak opisać wygląd spodni na podstawie rysunku modelowego, żurnalowego

lub fotografii?

2. Jakie miary sylwetki są niezbędne do wykonania konstrukcji odzieży na dolną część

ciała?

3. Jakich pomiarów należy dokonać przed przystąpieniem do wykonania konstrukcji

i modelowania form spodni damskich?

4. Jakich pomiarów należy dokonać przed przystąpieniem do wykonania konstrukcji

i modelowania form spodni męskich?

5. Jakie są kolejne czynności przy konstrukcji i modelowaniu form spodni?
6. Jakie linie tworzą siatkę konstrukcyjną spodni?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Nazwij linie na siatce konstrukcyjnej przedniej nogawki spodni.

a –
b –
c –
d –
e –
f –
g –
h –
i –
j –
k –

Rysunek do ćwiczenia 1

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) nazwać linie ciała ludzkiego,
2) wyjaśnić sposób wykonywania konstrukcji spodni,
3) rozróżnić linie na siatce konstrukcyjnej,
4) nazwać linie konstrukcyjne i wpisać je w miejscach obok rysunku,
5) zaprezentować efekty swojej pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

literatura zgodna z punktem 6,

−

rysunek siatki konstrukcyjnej spodni,

−

ołówek, długopis.

Ćwiczenie 2

Wykreśl konstrukcyjnie formy spodni damskich dla reprezentantki typu figury B

w skali 1:1.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wykonać rysunek modelowy spodni damskich,
2) sporządzić opis modelu,
3) pobrać z tabel wymiary szczegółowe reprezentantki kobiet typu figury B o wymiarach

164/88/96,

4) wyliczyć długości odcinków konstrukcyjnych do narysowania konstrukcji spodni

damskich,

5) wykreślić siatkę konstrukcyjną spodni,
6) wykonać modelowanie spodni damskich na siatce konstrukcyjnej.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory kreślarskie,

−

zeszyt przedmiotowy,

−

taśma centymetrowa,

−

kalkulator,

−

arkusz papieru.

Ćwiczenie 3

Wykreśl konstrukcyjnie formy spodni damskich na własne wymiary w skali 1:1.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wykonać rysunek modelowy spodni damskich,
2) sporządzić opis modelu,
3) wykonać pomiary potrzebne do sporządzenia konstrukcji spodni damskich,
4) wyliczyć długości odcinków konstrukcyjnych do narysowania konstrukcji spodni

damskich,

5) wykreślić siatkę konstrukcyjną spodni,
6) wykonać modelowanie spodni damskich na siatce konstrukcyjnej.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory kreślarskie,

−

zeszyt przedmiotowy,

−

taśma centymetrowa,

−

kalkulator,

−

arkusz papieru formatu A0.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 4

Oblicz wartości odcinków konstrukcyjnych do sporządzenia konstrukcji spodni męskich

dla reprezentanta grupy B.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wykonać rysunek modelowy spodni męskich,
2) sporządzić opis modelu,
3) odczytać z tabel wymiary szczegółowe reprezentanta mężczyzn typu figury B

o wymiarach 170/100/90,

4) wyliczyć długości odcinków konstrukcyjnych do narysowania konstrukcji spodni

męskich na podstawie instrukcji zawartej w poradniku.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

zeszyt przedmiotowy,

−

taśma centymetrowa,

−

kalkulator.

Ćwiczenie 5

Wykreśl konstrukcyjnie formy spodni męskich dla reprezentanta grupy B o wymiarach

170/100/90 w skali 1:1.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wykorzystać wartości odcinków konstrukcyjnych wyliczonych w poprzednim ćwiczeniu,
2) wykreślić siatkę konstrukcyjną spodni w skali 1:1,
3) wykonać modelowanie spodni męskich na siatce konstrukcyjnej,
4) odbić na bibułce kontury przodu i tyłu spodni,
5) sprawdzić poprawność wykonanych form,
6) przykleić formy do arkusza tak, aby linie środka nogawek pokrywały się z linią pionową,

a linie krocza i kolana z linią poziomą,

7) nazwać linie konturowe spodni i oznaczyć je na przyklejonych formach.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory kreślarskie,

−

zeszyt przedmiotowy,

−

bibułka,

−

kalkulator,

−

arkusz papieru,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) sporządzić opis modelu spodni damskich lub męskich?



2) wykonać rysunek modelowy spodni damskich lub męskich?



3) odczytać z tabel antropometrycznych wymiary potrzebne do

wykonania konstrukcji spodni damskich?



4) odczytać z tabel antropometrycznych wymiary potrzebne do

wykonania konstrukcji spodni męskich?



5) wykonać pomiary niezbędne do sporządzenia konstrukcji form

spodni damskich i męskich?



6) obliczyć długości odcinków niezbędnych do wykonania konstrukcji

spodni?



7) wykreślić siatkę konstrukcyjną spodni damskich lub męskich?



8) zmodelować formy przodu i tyłu spodni damskich na siatce

konstrukcyjnej?



9) zmodelować formy przodu i tyłu spodni męskich na siatce

konstrukcyjnej?



10) nazwać linie tworzące siatkę konstrukcyjną spodni podstawowych?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4. Konstrukcja odzieży damskiej przeznaczonej na górną część

ciała

4.4.1. Materiał nauczania

W ćwiczeniach do standardu konstrukcji odzieży damskiej na górną część figury

wykorzystane zostały wymiary reprezentantki – typ B.

Wymiary:
ZWo

– 164,0 wzrost,

opx

– 96,0 obwód klatki piersiowej,

obt

– 104,0 obwód bioder z uwzględnieniem wypukłości brzucha,

– 78,0 obwód pasa (talii),

– 35,0 obwód szyi,

XcXc

– 34,0 łuk szerokości tyłu na wysokości piersi,

PcPl

– 11,0 szerokość pachy,

XlXl

– 40,0 łuk szerokości przodu przez piersi,

SySvXp – 35,1 łuk długości przodu do piersi,
SySvXpTp – 51,2 łuk długości przodu przez piersi,
SyTy

– 39,0 łuk długości pleców,

RvNv

– 56,0 łuk długości kończyny górnej.

Podział połowy obwodu klatki piersiowej

a) na podstawie wymiarów:
połowa szerokości tyłu

=1/2 XcXc = 17,0

szerokość pachy

=PcPl

= 11,0

połowa szerokości przodu

=1/2 XlXl

= 20,0

połowa obwodu klatki piersiowej =1/2 opx

= 48,0

b) na podstawie funkcji opx:
połowa szerokości tyłu

= 1/8 opx +5,0= 17,0

szerokość pachy

=1/8 opx – 1,0= 11,0

połowa szerokości przodu

= ¼ opx – 4,0= 20,0

połowa obwodu klatki piersiowej =1/2 opx + 0 = 48,0

Tabela 4. Podział dodatków konstrukcyjnych na linii pachy [4, s. 9].

Szerokość na opx

Suknia, bluzka

Żakiet

Płaszcz

Połowa szerokości tyłu

1,0÷1,5

1,5

2,0

Szerokość pachy

2,5

3,0

3,5

Połowa szerokości przodu

1,0

1,5

2,0

½ opx

4,5

6,0

7,5

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Tabela 5. Wielkości dodatków konstrukcyjnych dla standardu konstrukcji typy figur A,B,C i D [4,s.10,11].

Odcinek konstrukcyjny

Dodatki konstrukcyjne (dk)

Symbol

Wzór

Bluzka – suknia

Żakiet

Płaszcz

Konstrukcja tyłu i przodu

1/15 ZWo+ 1/10 opx +0,5

½ SP

SyTy + dk

0,5

1,0

1/10 ZWo+3,0

długość wyrobu odzieżowego

2,0

1,5

2,0

½ XcXc

+ dk

lub (1/8opx +5,0)+dk

1,5

2,0

PcPl + dk

lub (1/8opx -1,0)+dk

2,0

3,0

3,5

½ XlXl + dk

lub (1/4opx -4,0)+dk

1,0

1,5

2,0

½ opx + dk

4,5

6,0

7,5

1/10 opx + dk

0,5

0,5 – 1,0

1,0

SySvXpTp - SySvXp

(1/5 os – 0,2) + dk

0,3

0,5

2,0

1,0

R- 2,0

Dk dla opx 92
96
100

1,1
1,0
0,9

1,4
1,3
1,2

1,6
1,5
1,4

1/20 opx

– 0,7

[SySvXp – (SS

+0,5)] + dk

1,0

1,8

+ dk

0,3

+1,0

1,0

1,5

2,0

¼ P

R + 0,5

0,5

– 2,0

+ dk

0,5

Konstrukcja rękawa

½(P

+ P

) – 1/20(P

+ P

)- 2,0

RvNv + dk

1,0

1,5

2,0

1/2P

N – 2,0

– 0,5

+ dk

4,0

4,5

5,0

¼ R

1,0

– 3,5

½ R

+ 1,0

½ R

½ P

½ R

+ 0,5

* oznacza, że należy zmierzyć na konstrukcji i obliczyć.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Standard konstrukcji bluzki damskiej

Rys. 15. Bluzka damska [4, s. 12]

Opis modelu.

Bluzka podstawowa zapinana jednorzędowo na 4 guziki. Zaszewka piersiowa

przeniesiona na linię boku. Podkrój szyi wykończony kołnierzem wykładanym. Szwy boczne
lekko dopasowane. Rękaw długi wykończony mankietem zapinanym na guzik. Dół bluzki
wykończony obrębem (rys.15).

Etap I – rysunek siatki konstrukcyjnej
Etap II – modelowanie formy tyłu i przodu

Siatkę konstrukcyjną bluzki wykonuje się w oparciu o tabelę 5 – „Wielkości dodatków

konstrukcyjnych dla standardu konstrukcji”, według obliczeń na podstawie kolumny 2 i 3.
Modelowanie form tyłu i przodu wykonuje się według oddzielnego opisu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Etap I (rys. 16)

Tabela 6. Obliczanie długości odcinków do narysowania siatki konstrukcyjnej bluzki [4, s. 13].

Symbol

Nazwa odcinka

Sposób wyliczenia, podstawienie wymiarów lub

sposób wykonania

Wynik

głębokość pachy

1/15 ZWo+ 1/10opx+0,5= ......................

.............

wysokość łopatki

½ SP = .....................................................

.............

długość pleców

SyTy+ dk = ...............................................

.............

głębokość bioder

1/10 ZW

+3,0 = ......................................

.............

długość wyrobu odzieżowego

(dowolna) do linii bioder

.............

wcięcie lędźwiowe na linii talii

miara przeciętna

2,0

wcięcie lędźwiowe na linii bioder

miara przeciętna

2,0

połowa szerokości tyłu

½ XcXc+dk=

lub (1/8opx +5,0)+dk=

.............

szerokość pachy

+ dk =

lub (1/8opx -1,0)+dk=

.............

połowa szerokości przodu

½ XlXl + dk=

lub (1/4opx -4,0)+dk=

.............

połowa obwodu klatki piersiowej

½ opx + dk =...........................................

.............

połowa szerokości międzypiersiowej

1/10 opx + dk = ......................................

.............

wysokość środka piersi

SySxXpTp – SySvXp = ...............................

.............

szerokość podkroju szyi tyłu

(1/5 os – 0,2) + dk = ................................

.............

szerokość podkroju szyi tyłu

miara przeciętna

2,0

obniżenie barku tyłu

miara przeciętna

1,0

wysokość barku przodu

R – 2,0 = ..............................................

Z punktu widzenia P

zakreślić łuk

o promieniu równym odcinkowi P

.............

dk dla opx – 96,0

Przedłużenie linii barku S

= punkt barkowy tyłu

= długość szwu barkowego tyłu

.............

wyznaczenie punktu barkowego
przodu

1/20 opx = ...............................................

.............

długość szwu barkowego przodu

– 0,7 = ............................................

Od długości szwu barkowego tyłu odjąć 0,7; gdzie
0,7 cm to wielkość wdania w szwie barkowym.
Z punktu R

zakreślić łuk o promieniu równym

odcinkowi R

.............

długość przodu do środka piersi

Wyznaczenie punktu szczytu barkowego:
[SySvXp – ( SS

+ 0,5)] + dk =

......................................................................
Z punktu P

zakreślić łuk o promieniu równym

odcinkowi P

do przecięcia się z łukiem

zakreślonym z punktu R

–otrzymujemy punkt S

.............

szerokość podkroju szyi przodu

+dk = ....................................................

Z punktu S

zakreślić łuk o promieniu równym

odcinkowi S

Z punktu P

zakreślić łuk o promieniu równym

odcinkowi P

Szczyty łuków połączyć linią prostą. Utworzyć kąt
prosty z punktami S

i P

– otrzymamy punkty S

i P

=szerokośc zaszewki piersiowej.

.............

głębokość podkroju szyi

+ 1,0 = .................................................

.............

pogłębienie pachy

1,0

¼ P

R + 0,5 = ..............................................

.............

wyznaczenie punktu
montażowego tyłu z rękawem

miara stała

0,5

wyznaczenie punktu montażowego
przodu z rękawem

- 2,0 = ..................................................

.............

wydłużenie przodu

nie dotyczy bluzki i sukni

.............

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Etap II (rys. 17)
Modelowanie form tyłu i przodu na siatce konstrukcyjnej bluzki damskiej.
P

– linia boczna tyłu i przodu = 1/2 P

– 1,0 = ...............................................................

– linia środka zaszewki tyłu = 1/3 P

+ 2,0 = ................................................................

Obliczanie wielkości „b” – przypadającej na wielkości poszerzeń form tyłu i przodu na linii
bioder: b = B

– (1/2 obt + 3,0) = ........................................................................................

- gdzie: 3,0 cm – wielkość dodatku konstrukcyjnego w połowie obwodu bioder.
Rozmieszczenie wielkości „b”:
B

= B

= 1/2b

1/2b = ........................

Modelowanie zaszewki piersiowej.
Zamknąć zaszewkę konstrukcyjną biorąc za punkt obrotu środek piersi (punkt P

Zaszewka konstrukcyjna może być przeniesiona w dowolne miejsce z wyjątkiem linii środka
przodu.
Modelowanie zaszewek dopasowujących na linii talii:
Tył

z punktu T

– długość zaszewki w górę

= 14,0

długość zaszewki w dół

= 14,0

przy T

– głębokość zaszewki obustronnie = 2,5

Przód

od P

w dół odległość do zaszewki

= 3,0

od T

w dół długość zaszewki

= 14,0

przy T

głębokość zaszewki obustronnie

= 3,0

Bok

podwyższyć linię talii

= 1,0

od T

dopasować przód i tył

= 1,0

Rys. 16. Etap I – siatka konstrukcyjna bluzki [4, s. 16]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 17. Etap II – modelowanie formy tyłu i przodu bluzki [4, s. 16]

Rysunek 18 przedstawia nazwy linii na siatce i firmie konstrukcyjnej odzieży damskiej na
górną część ciała

Rys. 18. Siatka i forma konstrukcyjna odzieży damskiej na górną część ciała [6, s. 122]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Standard konstrukcji rękawa jednoczęściowego ze szwem wewnętrznym
Etap I – rysunek siatki konstrukcyjnej
Etap II – modelowanie formy rękawa
Siatkę konstrukcyjną rękawa wykonuje się w oparciu o tabelę 5 – „Wielkości dodatków
konstrukcyjnych dla standardu konstrukcji” według obliczeń na podstawie kolumny 2 i 3.
Modelowanie formy rękawa wykonuje się według oddzielnego opisu.

Etap I (rys.19)

Tabela 7. Obliczanie odcinków do narysowania siatki konstrukcyjnej rękawa [4, s. 24].

Symbol

Nazwa odcinka konstrukcyjnego

Sposób wyliczenia, podstawienie wymiarów lub

sposób wykonania

Wynik

w cm

wysokość główki rękawa

½ (P

+ P

) – 1/20 (P

+ P

) – 2,0 =

............................................................
Odcinki P

i P

są odmierzone z bluzki

damskiej po liniach prostych.

.............

długość rękawa

+ dk = ................................................

.............

przedłużenie rękawa

miara stała

2,0

wysokość łokcia

½ P

N – 2,0 = .............................................

.............

wyznaczenie punktu montażowego

– 0,5 = ..............................................

Odcinek P

odmierzyć z konstrukcji bluzki

damskiej.
Punkt P

jest punktem montażowym rękawa z

punktem P

przodu bluzki.

.............

szerokość wierzchu rękawa

+ dk = ...................................................

odcinek P

odmierzyć z bluzki.

.............

punkt pomocniczy do narysowania
główki rękawa

¼ R

= .....................................................

.............

zwężenie rękawa na linii łokcia

miara stała

1,0

szerokość rękawa na linii dołu

– 3,5 = ..................................................

.............

wyznaczenie punktu szczytu główki

½ R

+1,0 .................................................

.............

odcinek pomocniczy

½ R

= ......................................................

.............

odcinek pomocniczy

½ P

= .....................................................

.............

odcinek pomocniczy

½ R

+ 0,5 = .............................................

.............

−

od R

odmierzyć w kierunku do R

– 0,7 cm, otrzymany punkt połączyć linią prostą

z P

−

wykreślić główkę i podkrój rękawa.

Etap II (rys.20)
Modelowanie form rękawa oraz wyznaczenie punktów montażowych z bluzką.
P

P’

zmierzyć po linii podkroju pachy i przenieść na linię podkroju rękawa;

P’

= 0,5 wielkość wdania na podkroju rękawa;

Punkt P

jest punktem montażowym rękawa z punktem P

pachy tyłu;

= P

;

= P

Obydwa odcinki odmierzyć po liniach pachy przodu i tyłu i przenieść na linię główki

rękawa. Powstały odcinek R

jest wielkością wdania rękawa na linii główki.

= P

;

=1/2 R

Punkt R

jest punktem montażowym rękawa ze szwem barkowym;

P’

+0,2

- gdzie: 0,2 cm = wielkość wdania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Odcinek P

odmierzyć po linii podkroju pachy i po dodaniu wielkości wdania przenieść

na linię podkroju rękawa. Punkt P’

wyznacza położenie linii szwu wewnętrznego.

Konstrukcja przedstawia rękaw „zamknięty”. Aby go rozłożyć wykonaj następujące
czynności:

−

odbij na bibułce spodnią stronę rękawa, oznacz linię łokcia i pionową od P’

−

wytnij spodnią część rękawa, przetnij linię pionową od P’

−

odwróć otrzymane części tak aby przyklejone wzdłuż linii przerywanych wyznaczały
linię konturową rękawa „otwartego”.

Rys. 19. Etap I. Siatka konstrukcyjna

rękawa [4, s. 26]

Rys. 20. Etap II. Modelowanie formy

rękawa [4, s. 26]

Rysunek 21 przedstawia nazwy linii na siatce i formie konstrukcyjnej rękawa.

Rys. 21. Siatka i forma konstrukcyjna rękawa [6, s. 122]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Konstrukcja kołnierza wykładanego do bluzki (rys. 22)
Wykreślić kąt prosty, jego wierzchołek oznaczyć punktem S.
SS

= szerokość kołnierza = 7,0 – 8,0 cm,

= długość kołnierza = ½ obwodu szyi w odzieży = 18 cm,

= uzupełnia prostokąt,

= szerokość stójki = 3,0 cm,

= podkrój kołnierza = 3,0 cm,

= linia przerywana = załamanie kołnierza,

w połowie odcinka SS

Rys. 22. Konstrukcja kołnierza wykładanego [4, s. 77]

Kamizelka damska

Rys. 23. Kamizelka damska [10, s. 74]

Opis modelu

Kamizelka damska to odzież bez rękawów, która może stanowić część składową ubioru.

Nosi się ją na bluzce lub na sukni. Formę kamizelki można modelować, np. przenieść
zaszewkę piersiową i umieścić w cięciu. Długość zależy od typu figury i aktualnej mody.

Rysunek 23 przedstawia kamizelkę damską, krótką, dopasowaną, zapiętą na środku

przodu na trzy guziki. Można ją nosić ze spódnicą lub spodniami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Modelowanie kamizelki damskiej.
Kolejne czynności:
1. Przygotować formę przodu i tyłu bluzki damskiej dopasowanej, a następnie:

−

w przodzie przenieść zaszewkę konstrukcyjną na linię boku lub w inne miejsce,

−

w tyle zmodelować zaszewkę barkową.

Rys. 24. Modelowanie kamizelki damskiej [10, s. 75]

2. Przesunąć linię barku do przodu o 1,0 cm.
3. Skrócić szew barkowy:

−

od podkroju szyi w przodzie i w tyle o 1,0 cm,

−

od podkroju pachy na linii barku w przodzie i w tyle o 1,0 – 2,0 cm.

4. Pogłębić podkrój pachy na boku, w przodzie i w tyle o 2,0 cm.
5. Oznaczyć głębokość i kształt dekoltu – dowolnie.
6. Oznaczyć długość i linię modelową dołu – dowolnie.
7. Dodać na zapięcie 2,0 – 2,5 cm.
8. Skrócić zaszewki: piersiową – 3,0 cm, barkową – 2,0 cm.
9. Oznaczyć linie konturowe formy przodu i tyłu kamizelki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Standard konstrukcji żakietu damskiego (rys. 25)

Rys. 25. Żakiet damski [4, s. 87]

Opis modelu

Żakiet damski dopasowany liniami cięć pionowych. Każda połowa przodu i tyłu składa

się z dwóch części. Rękaw dwuczęściowy ze szwem przednim i łokciowym, kołnierz
marynarkowy z wyłogami. Długość żakietu nieco poniżej linii bioder. Przód zapinany na
3 guziki. Żakiet może być skompletowany ze spódnicą, spodniami lub ubierany na sukienkę.

Etap I – rysunek siatki konstrukcyjnej
Etap II – modelowanie formy tyłu i przodu żakietu

Etap I (rys.26)
Siatkę konstrukcyjną żakietu wykonuje się w oparciu o tabelę 5 „Wielkości dodatków
konstrukcyjnych dla standardu konstrukcji” według obliczeń na podstawie kolumny 2 i 4.
Nazwy odcinków konstrukcyjnych i sposób wykonania jest taki sam, jak w konstrukcji bluzki
damskiej.

Etap II (rys.27)

−

Modelowanie formy przodu i tyłu na siatce konstrukcyjnej żakietu:

= 3 cm

= linia prostopadła do linii bioder = linia boczna przodu i przednia linia boczka

= T

+1,0 cm = ………..

−

Obliczanie wielkości „b” przypadającej na wielkości poszerzeń form przodu i boczka

na linii bioder:

b = (B

) - (1/2 obt+4,0) = ………..

gdzie: 4,0 cm = wielkość dk w połowie obt.

−

Rozmieszczenie tej wielkości:

i B

= ½ b = ……….

−

Wyznaczenie miejsca przeniesienia zaszewki piersiowej na linię szwu barkowego:

= 1/3 S

+ 1,0 = ………

−

Wyznaczenie linii cięć – według informacji podanych na rysunku

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 26. Etap I – siatka konstrukcyjna żakietu [4, s. 90]

Rys. 27. Etap II – modelowanie konstrukcyjne żakietu [4, s. 90]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Konstrukcja kołnierza wykładanego do żakietu damskiego (rys. 28)
Do wykonania konstrukcji kołnierza wykorzystaj formę przodu żakietu damskiego
przyklejoną do kartki.

Opis wykonania:
S

= przedłuż linię ramienia = 2,0 cm,

−

dodaj na zapięcie 2,0 – 2,5 cm,

−

wyznacz głębokość wyłogu = 2,0 cm nad linią talii,

−

połącz linią przerywaną S

z wyznaczoną głębokością wyłogu; na dolnej linii prostokąta

szyi powstanie punkt W.

−

K = (SS

+0,5) +0,8 = ……………

gdzie: odcinek SS

+0,5 = podkrój szyi SS

;

−

z punktu W zakreśl łuk o promieniu WK

−

odmierz na łuku = 3,5 cm;

−

połącz punkt K

z S

linią przerywaną;

−

z punktu K

linia prostopadła do K

−

= ½ KW

−

= szerokość stójki = 2,5 cm,

−

= szerokość kołnierza = 4,0 cm.

−

zaokrąglij linie kołnierza przebiegające przez punkty S

i S

;

−

wykreśl zewnętrzną krawędź kołnierza i wyłogu według danych liczbowych oznaczonych
na rysunku.

Rys. 28. Kołnierz do żakietu [4, s. 94]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Standard konstrukcji rękawa dwuczęściowego do żakietu damskiego

Etap I – rysunek siatki konstrukcyjnej
Etap II – modelowanie formy rękawa

Etap I (rys. 29)
Siatkę rękawa wykonuje się w oparciu o tabelę 5 „Wielkości dodatków konstrukcyjnych dla
standardu konstrukcji” według obliczeń na podstawie kolumny 2 i 4.
Po obliczeniu odcinków konstrukcyjnych i wykreśleniu siatki konstrukcyjnej rękawa należy:

−

od R

odmierzyć w kierunku do R

– 0,7cm i otrzymany punkt połączyć linią prostą z P

−

wykreślić główkę i podkrój rękawa.

Z konstrukcji żakietu odbij na bibułce podkrój pachy i oznacz punkty: R

, P

i R

. Skopiowaną pachę wytnij i wykorzystaj przy konstrukcji rękawa.

Etap II (rys.30)
Modelowanie form rękawa dwuczęściowego – wyznaczenie punktów montażowych.
P

P’

= P

Odcinek P

odmierzyć po linii podkroju pachy żakietu i przenieść na linię podkroju

rękawa.
P’

= wielkość wdania na podkroju rękawa = 0,7 cm.

= P

Odcinki P

i P

odmierzyć po liniach pachy przodu i tyłu żakietu i przenieść na linię

główki rękawa.
R

= wielkość wdania rękawa na linii główki.

= ½ R

Punkt R

jest punktem montażowym rękawa ze szwem barkowym.

Rys. 29. Siatka rękawa [4, s. 98]

Rys. 30. Konstrukcja rękawa [4, s. 98]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jak opisać wygląd bluzki damskiej, kamizelki lub żakietu na podstawie rysunku

modelowego?

2. Jakich pomiarów należy dokonać przed przystąpieniem do wykonania konstrukcji

i modelowania form odzieży na górną część figury?

3. Jakie są kolejne czynności przy konstrukcji i modelowaniu form bluzki damskiej?
4. Jakie są kolejne czynności przy konstrukcji i modelowaniu form rękawa do bluzki?
5. Jakie są kolejne czynności przy konstrukcji i modelowaniu form kołnierza do bluzki?
6. Jakie czynności należy wykonać, aby zmodelować kamizelkę damską na bazie form

bluzki podstawowej?

7. Jakie są różnice a jakie podobieństwa w konstrukcji bluzki i żakietu damskiego?
8. Czym różnią się konstrukcje rękawów: do bluzki i do żakietu damskiego?
9. Jakie linie tworzą siatkę konstrukcyjną odzieży damskiej na górną część figury?

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Nazwij linie na siatce konstrukcyjnej odzieży damskiej na górną część ciała.

a –
b –
c –
d –
e –
f –
g –
h –
i –
j –
k –
l –
ł –
m –
n –
o –
p –
r –
s –

Rys. do ćwiczenia 1

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) nazwać linie ciała ludzkiego,
2) wymienić kolejność czynności przy sporządzaniu siatki odzieży damskiej na górną część

figury,

3) rozróżnić linie na siatce konstrukcyjnej,
4) nazwać linie konstrukcyjne i wpisać je w miejsca obok rysunku,
5) zaprezentować efekty swojej pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

literatura zgodna z punktem 6,

−

rysunek siatki konstrukcyjnej odzieży damskiej na górną część figury,

−

ołówek, długopis.

Ćwiczenie 2

Wykreśl konstrukcyjnie formy bluzki damskiej w skali 1:1.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wykonać rysunek modelowy bluzki damskiej podstawowej,
2) sporządzić opis modelu,
3) pobrać z tabeli pomiary potrzebne do sporządzenia konstrukcji bluzki,
4) wyliczyć długości odcinków konstrukcyjnych do narysowania konstrukcji bluzki

damskiej,

5) wykreślić siatkę konstrukcyjną bluzki,
6) wykonać modelowanie bluzki damskiej na siatce konstrukcyjnej

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory kreślarskie,

−

zeszyt przedmiotowy,

−

taśma centymetrowa,

−

kalkulator,

−

arkusz papieru formatu A0.

Ćwiczenie 3

Wykreśl konstrukcyjnie formę rękawa do bluzki damskiej w skali 1:1.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) pobrać z tabeli pomiary potrzebne do sporządzenia konstrukcji rękawa do bluzki

damskiej,

2) wyliczyć długości odcinków konstrukcyjnych do narysowania konstrukcji rękawa

do bluzki damskiej,

3) wykreślić siatkę konstrukcyjną rękawa,
4) wykonać modelowanie rękawa na siatce konstrukcyjnej.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory kreślarskie,

−

zeszyt przedmiotowy,

−

taśma centymetrowa,

−

kalkulator,

−

arkusz papieru formatu A0.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 4

Wykreśl konstrukcyjnie formę kołnierza do bluzki damskiej w skali 1:1.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) pobrać z tabeli pomiary potrzebne do sporządzenia konstrukcji kołnierza do bluzki

damskiej,

2) wyliczyć długości odcinków konstrukcyjnych do narysowania konstrukcji kołnierza

do bluzki damskiej,

3) wykreślić siatkę konstrukcyjną kołnierza,
4) wykonać modelowanie kołnierza do bluzki damskiej na siatce konstrukcyjnej.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory kreślarskie,

−

zeszyt przedmiotowy,

−

taśma centymetrowa,

−

kalkulator,

−

arkusz papieru formatu A0.

Ćwiczenie 5

Wykonaj modelowanie form kamizelki damskiej w skali 1:1.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wykonać rysunek modelowy kamizelki damskiej,
2) sporządzić opis modelu,
3) ustalić kolejność czynności przy modelowaniu kamizelki damskiej na podstawie „opisu

modelowania kamizelki”,

4) wykonać modelowanie kamizelki damskiej w oparciu o formy bluzki podstawowej

w skali 1:1.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory kreślarskie,

−

zeszyt przedmiotowy,

−

taśma centymetrowa,

−

kalkulator,

−

bibuła, nożyczki, klej,

−

arkusz papieru formatu A0.

Ćwiczenie 6

Wykreśl konstrukcyjnie formy żakietu damskiego dla reprezentantki typu figury B

w skali 1:1.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wykonać rysunek modelowy żakietu damskiego,
2) sporządzić opis modelu,
3) pobrać z tabel wymiary szczegółowe reprezentantki kobiet typu figury B o wymiarach

170/92/100,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) wyliczyć długości odcinków konstrukcyjnych do narysowania konstrukcji żakietu

damskiego,

5) wykreślić siatkę konstrukcyjną żakietu,
6) wykonać modelowanie żakietu na siatce konstrukcyjnej.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory kreślarskie,

−

zeszyt przedmiotowy,

−

taśma centymetrowa,

−

kalkulator,

−

arkusz papieru.

Ćwiczenie 7

Zmodeluj i nazwij linie konturowe form żakietu damskiego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) odbić na bibułce z konstrukcji żakietu formę przodu i tyłu, oddzielając formy przez

rozcięcie boku od punktu P

„w zęby” poniżej talii,

2) rozciąć cięcie pionowe przodu od punktu S

−

wyciąć zaszewkę dopasowującą w talii,

−

zamknąć zaszewkę konstrukcyjną na linii środka przodu,

3) rozciąć cięcie pionowe tyłu od podkroju pachy:

−

wyciąć zaszewkę dopasowująca w talii,

4) przykleić przekształcone formy przodu i tyłu do arkusza papieru,
5) uzupełnić linie konturowe boków żakietu poniżej talii,
6) nazwać linie konturowe form żakietu damskiego.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory kreślarskie,

−

zeszyt przedmiotowy,

−

arkusz papieru,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 8

Wykreśl konstrukcyjnie formy rękawa do żakietu damskiego dla reprezentantki typu

figury B w skali 1:1

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) pobrać z tabel wymiary szczegółowe reprezentantki kobiet typu figury B o wymiarach

170/92/100,

2) wyliczyć długości odcinków konstrukcyjnych do narysowania konstrukcji rękawa

do żakietu damskiego,

3) wykreślić siatkę konstrukcyjną rękawa,
4) wykonać modelowanie rękawa dwuczęściowego do żakietu na siatce konstrukcyjnej,
5) odbić na bibułce spodnią i wierzchnią część rękawa, przykleić formy do arkusza i nazwać

linie konturowe form rękawa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory kreślarskie,

−

zeszyt przedmiotowy,

−

taśma centymetrowa,

−

kalkulator, arkusz papieru.

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) sporządzić opis modelu bluzki damskiej?



2) wykonać rysunek modelowy bluzki damskiej?



3) odczytać z tabel antropometrycznych wymiary potrzebne do

wykonania konstrukcji bluzki damskiej?



4) obliczyć długości odcinków niezbędnych do wykonania konstrukcji

bluzki, dobierając odpowiednie wartości dodatków konstrukcyjnych?



5) wykreślić siatkę konstrukcyjną bluzki damskiej?



6) zmodelować formy przodu i tyłu bluzki na siatce konstrukcyjnej?



7) rozróżnić linie na siatce konstrukcyjnej bluzki?



8) obliczyć długości odcinków do wykonania konstrukcji rękawa do

bluzki damskiej?



9) sporządzić siatkę konstrukcyjną rękawa do bluzki?



10) zmodelować formę rękawa na siatce konstrukcyjnej?



11) sporządzić rysunek siatki konstrukcyjnej kołnierza do bluzki

damskiej?



12) sporządzić rysunek modelowy i opis kamizelki damskiej?



13) zdjąć wymiary z sylwetki do wykonania modelowania kamizelki

damskiej?



14) wykonać modelowanie kamizelki damskiej?



15) nazwać linie na formach kamizelki?



16) wykonać rysunek modelowy żakietu damskiego?



17) sporządzić opis modelu żakietu?



18) odczytać z tabel antropometrycznych wymiary potrzebne do

wykonania konstrukcji żakietu damskiego?



19) zdjąć wymiary z sylwetki do wykonania konstrukcji żakietu?



20) obliczyć długości odcinków niezbędnych do wykonania konstrukcji

bluzki, dobierając odpowiednie wartości dodatków konstrukcyjnych?



21) wykreślić siatkę konstrukcyjną żakietu damskiego?



22) zmodelować formy żakietu damskiego na siatce konstrukcyjnej?



23) nazwać elementy żakietu i rozróżnić linie konturowe na formach?



24) obliczyć wartość odcinków konstrukcyjnych do wykonania

konstrukcji rękawa dwuczęściowego do żakietu?



25) wykreślić siatkę konstrukcyjną rękawa do żakietu?



26) zmodelować formy rękawa na siatce konstrukcyjnej?



27) nazwać linie na siatce rękawa do żakietu?



28) obliczyć odcinki do wykonania konstrukcji kołnierza do żakietu?



29) wykonać konstrukcję kołnierza do żakietu?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5. Konstrukcja odzieży męskiej przeznaczonej na górną część

ciała

4.5.1. Materiał nauczania

Standard koszuli męskiej

W przemyśle odzieżowym produkuje się koszule męskie o trzech rodzajach linii:

dopasowanej, lekko dopasowanej, prostej.
Linia koszuli zależy od wielkości dodatku konstrukcyjnego w połowie obwodu klatki
piersiowej i od wielkości wcięcia linii boku na linii talii.
W tabeli 8 zamieszczono wszystkie odcinki konstrukcyjne według kolejności budowy siatki
konstrukcyjnej wraz z wielkościami dodatków konstrukcyjnych do konstrukcji koszuli o linii
dopasowanej, lekko dopasowanej i prostej.

Wymiary:
ZWo = 176,0
opx = 96,0
os = 38,0
S

= 43,5

SySvXpTp = 53,4
RvNv=60

Rys. 31. Koszula męska [7, s. 88]

Opis modelu

Koszula męska wykonana z tkaniny bawełnianej lub elanobawełnianej o linii lekko

dopasowanej. Z tyłu odcinany karczek, stanowiący całość z odcinanym karczkiem przodu.
Zapięcie na plisie, nakładane kieszenie. Rękawy i kołnierz koszulowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Tabela 8. Wielkość dodatków konstrukcyjnych do konstrukcji koszuli męskiej dla typów figur: A, B, C i D

mężczyzn [7, s. 108]

Dodatki konstrukcyjne (dk)

koszula

Symbol

Wzór

Dopasowana

Lekko

dopasowana

prosta

(1/15 ZW

+1/10 opx +0,8) + dk

1,0

1,5

2,0

długość koszuli

(7/40 opx +1,0) + dk

2,6

3,3

4,0

1/8 opx + dk

2,0

2,5

3,0

(1/5 opx – 1,0) + dk

1,4

2,2

3,0

(1/2 opx + 0) + dk

6,0

8,0

10,0

1/5 os

2,0

1/5 os – 1,0

1/5 os + 0,5

1/10 os – 0,6

2,0

4,0

dla opx =

88,0
92,0
96,0
100,0
104,0
108,0
112,0
116,0
120

2,1
1,9
1,7
1,5
1,3
1,1
0,9
0,7
0,5

½ SP

1,0

½ PP

1/3 P

Konstrukcja i modelowanie form tyłu i przodu koszuli męskiej (rys. 32)

Siatkę konstrukcyjną tyłu i przodu wykreślamy na podstawie opisu zamieszczonego

w tabeli 8; dodatki konstrukcyjne dla koszuli lekko dopasowanej wg kolumny 4.

SD = 76,0

długość koszuli

Wykreślamy krzywą podkroju szyi tyłu i przodu, krzywą podkroju pachy oraz linie boku wg
rysunku.
Wielkości wcięć boku na linii talii są następujące:

−

dla koszuli dopasowanej

2·2,0 cm = 4,0 cm

−

dla koszuli lekko dopasowanej 2·1,0 cm = 2,0 cm

−

dla koszuli prostej

– brak wcięć

SC = 7,0

położenie linii karczka

Z punktu C wystawiamy prostopadłą. Na linii pachowej tylnej odmierzamy 1,5 cm –

skrócenie linii pachy tyłu. Otrzymujemy zaszewkę barkową na linii karczka tyłu. Szew
barkowy przesuwamy do przodu o 1,5 cm, równolegle do linii barku. Projektujemy szerokość
plisy, rozmieszczenie dziurek oraz kształt i położenie kieszeni według rysunku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 32. Konstrukcja i modelowanie form tyłu i przodu koszuli [7, s. 109].

Konstrukcja i modelowanie formy kołnierza koszulowego z odciętą stójką (rys. 33)

W konstrukcji koszuli długość wykreślonej krzywej podkroju szyi tyłu i przodu

(SS

) powinna być równa wymiarowi os – obwodowi szyi zwiększonemu o 1,0 cm.

= ½ (os + 1,0)

= połowa szerokości plisy.

Z punktu K

wystawiamy prostopadłą, na której odmierzamy 0,5 cm.

= 0,75

= 4,0

Wykreślamy kształt stójki i kołnierza według rysunku.

Rys. 33. Konstrukcja i modelowanie form kołnierza koszulowego z odciętą stójką [7, s. 110].

Konstrukcja i modelowanie formy rękawa koszulowego (rys.34)
R

= 1/3 OP – 0,5; gdzie: OP = obwód pachy zmierzony na rysunku 31 (do obwodu nie

należy wliczać szerokości zaszewki barkowej).
R

N = R

+ 3,0

= R

P’

=1/2 OP – 0,3

= NN

’

=14,0

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

= R

=1/2 R

P’

= 1/3 R

P’

Długość rękawa skracamy o szerokość mankietu.
Wykreślamy krzywą główki rękawa, wyznaczamy szerokość zakładek i długość mankietu.

Rys. 34. Konstrukcja i modelowanie formy rękawa koszulowego [7, s. 110].

Rys. 35. Siatka i forma konstrukcyjna odzieży męskiej na górną część ciała [6, s. 122]

Rysunek 35 przedstawia linie tworzące siatkę i formę konstrukcyjną odzieży męskiej na górną
część ciała.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Standard kamizelki męskiej

Rys. 36. Kamizelka męska [5, s. 145]

Opis modelu

Kamizelka jednorzędowa zapinana na 6 guzików. Dekolt i dół przodu w kształcie litery

V. Kieszenie wykończone listewkami (rys.36)

Wymiary podstawowe:
ZWo - 176,0 cm
SyTy - 43,5 cm
opx -

100,0 cm

ot - 94,0 cm

Tabela 9. Obliczanie odcinków konstrukcyjnych i luzu na linii głębokości pachy.

Odcinek konstrukcyjny

Wzór

Obliczenie

½ szerokości tyłu

1/5 opx + 1,0

1/5·100+1=21,0

szerokość pachy

1/8 opx +1,0

1/8·100+1=13,5

½ szerokości przodu

1/5 opx +1,0

1/5·100/+1=21,0

Razem 55,5

Luz w połowie obwodu kamizelki = 55,5 cm – ½ opx = 5,5 cm.

Opis konstrukcji:
S

= kąt prosty

= (1/8 opx +1/16 ZWo) +2,0

= SyTy lub miara z klienta

= 1/3 ST

Z punktów: P, T, D wykreśla się prostopadłe.

= 1/20 opx +3,0

= 1/3 SS

= 1/5 opx +1,0

= 1/8 P

= 1/8 opx +1,0

= 1/5 opx +1,0

= ½ P

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

= ¼ ot – 1,5

= ½ T

= SP + (1/40 opx – 1,0)

= 1/3 P

= kąt prosty

= SS

+1,0

Linie siatki wykreśla się według rysunku.

= 2/3 P

Z punktu P

kreśli się prostopadłą – jest to linia boczna.

Wyznacza się dodatkowe odcinki według wielkości podanych na rysunku i modeluje kontury
tyłu kamizelki.
P

= ¼ P

= TD + 4,0

= ½ T

= 2,0

= ¾ T

Szerokość zaszewki w punkcie T

= 2,0 cm (po 1,0 cm z obu stron). Na zapięcie

w przodzie dodaje się 2,5 cm. Wyznacza się dodatkowe odcinki i modeluje kontury przodu
zgodnie z rysunkiem (rys. 37).

Rys. 37. Konstrukcja i modelowanie kamizelki męskiej [8, s. 58]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jak opisać wygląd koszuli męskiej, na podstawie rysunku modelowego?
2. Jakich pomiarów należy dokonać przed przystąpieniem do wykonania konstrukcji

i modelowania form odzieży męskiej na górną część figury?

3. Jakie są kolejne czynności przy konstrukcji i modelowaniu form koszuli męskiej?
4. Jakie są kolejne czynności przy konstrukcji i modelowaniu form rękawa i kołnierza

do koszuli?

5. Jakie czynności należy wykonać, aby wykreślić konstrukcję kamizelki męskiej?
6. Jakie linie tworzą siatkę konstrukcyjną odzieży męskiej na górną część figury?

4.5.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Nazwij linie na siatce konstrukcyjnej odzieży męskiej na górną część ciała.

a –
b –
c –
d –
e –
f –
g –
h –
i –
j –
k –
l –
ł –
m –
n –
o –
p –
r –
s –

Rys. do ćwiczenia 1

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) nazwać linie ciała ludzkiego,
2) wymienić kolejność czynności przy sporządzaniu siatki konstrukcyjnej odzieży męskiej

na górną część figury,

3) rozróżnić linie na siatce konstrukcyjnej,
4) nazwać linie konstrukcyjne i wpisać je w miejsca obok rysunku,
5) zaprezentować efekty swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

literatura zgodna z punktem 6,

−

rysunek siatki konstrukcyjnej odzieży męskiej na górną część figury,

−

ołówek, długopis.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Wykreśl konstrukcyjnie formy koszuli męskiej o linii dopasowanej dla reprezentanta typu

figury B w skali 1:1.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wykonać rysunek modelowy koszuli męskiej dopasowanej,
2) sporządzić opis modelu,
3) pobrać z tabel wymiary szczegółowe reprezentanta mężczyzn typu figury B o wymiarach

176/96/86,

4) wyliczyć długości odcinków konstrukcyjnych, dodając odpowiednie dodatki

konstrukcyjne (dla koszuli o linii dopasowanej),

5) wykreślić siatkę konstrukcyjną koszuli męskiej,
6) nazwać linie tworzące siatkę konstrukcyjną koszuli,
7) wykonać modelowanie koszuli na siatce konstrukcyjnej.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory kreślarskie,

−

zeszyt przedmiotowy,

−

taśma centymetrowa,

−

kalkulator,

−

arkusz papieru.

Ćwiczenie 3

Wykreśl konstrukcyjnie formę rękawa do koszuli męskiej o linii dopasowanej

dla reprezentanta typu figury B w skali 1:1.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) pobrać z tabel wymiary szczegółowe reprezentanta mężczyzn typu figury B o wymiarach

176/96/86,

2) wyliczyć długości odcinków konstrukcyjnych koniecznych do narysowania konstrukcji

rękawa,

3) wykreślić siatkę konstrukcyjną rękawa do koszuli męskiej,
4) wykonać modelowanie rękawa na siatce konstrukcyjnej.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory kreślarskie,

−

zeszyt przedmiotowy,

−

taśma centymetrowa,

−

kalkulator,

−

arkusz papieru.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 4

Wykreśl konstrukcyjnie formy kamizelki męskiej dla reprezentanta typu figury B

w skali 1:1.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) wykonać rysunek modelowy kamizelki męskiej,
2) sporządzić opis modelu,
3) pobrać z tabel wymiary szczegółowe reprezentanta mężczyzn typu figury B o wymiarach

176/92/82,

4) wyliczyć długości odcinków do wykonania konstrukcji kamizelki męskiej,
5) wykonać konstrukcję i modelowanie kamizelki męskiej.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory kreślarskie,

−

zeszyt przedmiotowy,

−

taśma centymetrowa,

−

kalkulator,

−

arkusz papieru.

4.5.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) sporządzić opis modelu koszuli męskiej?



2) wykonać rysunek modelowy koszuli męskiej?



3) odczytać z tabel antropometrycznych wymiary potrzebne do

wykonania konstrukcji koszuli męskiej?



4) obliczyć długości odcinków niezbędnych do wykonania konstrukcji

koszuli, dobierając odpowiednie wartości dodatków konstrukcyjnych,
w zależności od linii koszuli?



5) wykreślić siatkę konstrukcyjną koszuli męskiej?



6) zmodelować formy przodu i tyłu koszuli na siatce konstrukcyjnej?



7) rozróżnić linie na siatce konstrukcyjnej koszuli?



8) obliczyć długości odcinków do wykonania konstrukcji rękawa do

koszuli męskiej?



9) sporządzić siatkę konstrukcyjną rękawa do koszuli?



10) wykreślić formę rękawa na siatce konstrukcyjnej?



11) sporządzić rysunek siatki konstrukcyjnej kołnierza do koszuli

męskiej?



12) sporządzić rysunek modelowy i opis kamizelki męskiej?



13) zdjąć wymiary z sylwetki do wykonania konstrukcji kamizelki

męskiej?



14) wykonać konstrukcję i modelowanie kamizelki męskiej?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.6. Zasady opracowywania szablonów podstawowych wyrobów

odzieżowych. Metody stopniowania szablonów odzieżowych

4.6.1. Materiał nauczania

Opierając się na wykreślonych pomocniczych liniach siatki – kreślimy grubą kreską

(w odróżnieniu od linii siatki) zasadnicze linie formy określonego wyrobu, np. bluzki,
spódnicy, spodni, rękawa. Form odzieżowa jest to więc kształt części powierzchni wyrobu
odzieżowego. Zawiera ona wszystkie niezbędne szczegóły, zgodne z rysunkiem modelowym,
jak zaszewki, fałdy, rozporki, podkroje szyi, pachy itp. W krawiectwie formy odzieżowe nie
uwzględniają dodatków na szwy, zatem do zmodelowanych form należy dodać wielkości
dodatków na szwy i podwinięcia.
Dodatek na szew jest to powiększenie formy modelowej na linii konturowej mierzone
odległością od linii konturowej formy do linii konturowej szablonu.
Wielkość tego dodatku zależy od sposobu łączenia szwów oraz od struktury materiału
odzieżowego (jego grubości i odporności na strzępienie się).
Z zasady dodaje się:

−

do wykroju szyi i pach – 1 cm;

−

w bokach i krawędziach barkowych – 2,0÷3,0 cm;

−

na założenie dołu – 4,0÷6,0 cm.

Zmodelowaną formę, w której uwzględniono dodatki na szwy i podwinięcia nazywamy
szablonem odzieżowym. Jest on wzornikiem wykonanym z papieru lub innego tworzywa,
o wymiarach w naturalnej wielkości, służącym do sporządzania układów szablonów
i wyznaczania kształtu wykrojów elementów odzieżowych (np. szablon odpowiadający
wymiarom indywidualnej figury dla potrzeb krawiectwa miarowego).
W przemysłowej produkcji odzieży wyróżniamy szablony podstawowe, przemysłowe
i pomocnicze.

Szablon podstawowy – wzornik opracowany na podstawie rysunku konstrukcyjno-

modelowego będący formą modelową, w której uwzględniono dodatki na szwy i podwinięcia.
Odpowiada wymiarom modelowi odzieżowemu dla reprezentanta danej grupy typologicznej.
Szablon podstawowy zawiera następujące oznaczenia:

−

podstawowe linie konstrukcyjne (pachy, talii, bioder, pachową tylną i przednią, środka
przodu),

−

szerokości szwów i podwinięć,

−

prostokątny układ materiału odzieżowego (nitki osnowy w tkaninie lub kolumienki oczek
w dzianinie zaznaczone linią prostą),

−

punkty montażowe,

−

nazwę rodzaju wyrobu odzieżowego,

−

nazwę elementu odzieżowego,

−

wielkość odzieży i grupę typologiczną,

−

ostemplowane krawędzie i naroża.

Szablon podstawowy jest podstawą do opracowania rysunku siatki stopniowania szablonów
dla określonej liczby wielkości odzieży (rys 38).

Szablon pomocniczy – wycinek szablonu przemysłowego służący do nanoszenia

pomocniczych linii i oznaczeń (linii krawędzi wyłogu, punktów montażowych, położenia
kieszeni, zaszewek, rozmieszczenia zapięć) na szablonach przemysłowych i na elementach
odzieży w procesach przygotowania i produkcji odzieży (rys 39).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Szablon przemysłowy – wzornik opracowany na podstawie rysunku siatki stopniowania

szablonów podstawowych, odpowiadający wymiarom wyrobowi odzieżowemu dla określonej
wielkości odzieży i grupy typologicznej. Szablon przemysłowy zawiera następujące
oznaczenia:

−

prostokątny układ materiału odzieżowego (nitki osnowy w tkaninie lub kolumienki oczek
w dzianinie zaznaczone linią prostą),

−

punkty montażowe,

−

klasę wyrobu odzieżowego (na podstawie Systematycznego Wykazu Wyrobów),

−

nazwę elementu odzieżowego,

−

wielkość odzieży i grupę typologiczną,

−

ostemplowane krawędzie i naroża.

Szablon przemysłowy służy do otrzymywania wykrojów elementów odzieżowych (rys. 40).

Rys. 38. Szablon podstawowy

[6, s. 154].

Rys. 39. Szablon pomocniczy

[6, s. 155].

Rys. 40. Szablon przemysłowy

[6, s. 155].

Stopniowanie

szablonów

odzieżowych

polega

stopniowym

zwiększaniu

lub zmniejszaniu szablonu podstawowego dla przedstawiciela określonej grupy typologicznej.
Stopniowanie szablonów zastępuje ich konstruowanie i modelowanie dla różnych wielkości
odzieży.
Zmiana wymiarów szablonu polega na przemieszczaniu węzłów konstrukcyjnych (miejsc
połączeń dwóch lub więcej elementów szablonów) o odcinki zwane stopniami.
Przy stopniowaniu szablonów wyróżniamy następujące stopnie:

−

stopień zasadniczy – wielkość, według której maleje lub wzrasta wielkość danego

wymiaru ciała (przyrost danego wymiaru) w zależności od wymiaru wzrostu lub obwodu
klatki piersiowej lub obu wymiarów jednocześnie; wielkości stopni zasadniczych SA
podane w tabelach szczegółowych wymiarów ciała;

−

stopień elementarny – część stopnia zasadniczego obliczona dla danego odcinka

konstrukcyjnego, będącego częścią określonego wymiaru tj. wielkość według której
stopniowany jest dany węzeł konstrukcyjny; stopień elementarny jest odmierzany na
pomocniczym układzie współrzędnych na osi x i y, zbudowanym w punkcie węzła
konstrukcyjnego.

Przykłady obliczania stopni elementarnych:
1. Szerokość podkroju szyi tyłu – zależność od wymiaru obwodu klatki piersiowej; odcinek
ten jest funkcją obwodu szyi wyrażonej ułamkiem 1/5, stąd:
a

=1/5Δos

gdzie: a

– wielkość stopnia elementarnego odmierzonego na osi x,

Δos – wielkość stopnia zasadniczego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Dla:

opx=100,0 cm, os=39,0 cm

opx=96,0 cm os=38,0 cm

Δos=39,0-38,0=1,0
a

=1/5·1,0=0,2 cm

2. Długość pleców - zależność od wymiaru wzrostu.
Dla:

ZWo=182,0 cm SyTy=45,0 cm

ZWo=176,0 cm SyTy=43,5 cm

=ΔSyTy=45,0-43,5=1,5 cm

gdzie: a

– wielkość stopnia elementarnego odmierzonego na osi y,

ΔSyTy – wielkość stopnia zasadniczego.

W tym przypadku wielkość stopnia elementarnego równa się wielkości stopnia zasadniczego

Metody stopniowania szablonów

Metoda grupowa (rys. 41) – polega na ułożeniu dwu skrajnych wielkości szablonów
względem obranych osi współrzędnych: x i y oraz na połączeniu liniami prostymi wszystkich
jednoimiennych węzłów konstrukcyjnych. Odległości między tymi węzłami są podzielone
przez liczbę wielkości pośrednich, wyznaczających liczbę otrzymanych wielkości odzieży.
Metoda ta nie ma większego zastosowania.

Rys. 41. Metoda grupowa stopniowania szablonów [5, s. 210]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Metoda promieniowa (rys. 42) polega na wykreśleniu na szablonie podstawowym układu
osi współrzędnych: x i y oraz wyprowadzeniu z początku układu linii prostych – promieni
przechodzących przez punkty węzłów konstrukcyjnych oraz przez inne charakterystyczne
punkty szablonu (np. punkty montażowe). Na promieniach tych, od każdego punktu węzła
konstrukcyjnego, odmierza się wielkości elementarnych stopni. Metoda ta nie ma większego
zastosowania.

Rys. 42. Metoda promieniowa stopniowania szablonów [5, s. 211]

Metoda proporcjonalno-obliczeniowa (rys. 43 i 44) polega na stopniowaniu szablonów

według obwodów przy stałym wzroście i według wzrostów przy stałych obwodach na
podstawie elementarnych stopni otrzymanych ze stopni zasadniczych wziętych z tabeli
wymiarów. Na pomocniczych układach współrzędnych osi x i y, zbudowanych w punktach
węzłów konstrukcyjnych, odmierza się elementarne stopnie poszerzenia i wydłużenia
szablonu. Metoda ta jest powszechnie stosowana w przemyśle odzieżowym.
Kolejność czynności przy stopniowaniu szablonów:

−

wykreślamy kontury szablonu podstawowego z zaznaczeniem linii odniesienia,

−

przez wszystkie węzły konstrukcyjne prowadzimy osie x, równoległe do linii odniesienia,

−

na osiach x odmierzamy wielkości elementarnych stopni a

– na zewnątrz dla wielkości

większych od wielkości podstawowej, a do wewnątrz – dla wielkości mniejszych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

z otrzymanych punktów wystawiamy prostopadłe osie y – na zewnątrz dla wielkości
większych od podstawowej, a do wewnątrz dla wielkości mniejszych,

−

na skrajnie położonych osiach y odmierzamy wielkości iloczynów elementarnych stopni,
które dla wszystkich węzłów konstrukcyjnych obliczamy ze wzoru: An=(n-1); gdzie:

An - iloczyn elementarnych stopni dla wielkości większych lub mniejszych od wielkości
podstawowej,
a – wielkość elementarnego stopnia dowolnego węzła konstrukcyjnego,
n – liczba wielkości większych lub mniejszych od wielkości podstawowej wraz z wielkością
podstawową. Przykład:
a = 0,5 cm – wielkość stopnia elementarnego wysokości barku tyłu,
n = 3 – liczba wielkości większych i mniejszych wraz z wielkością podstawową,
An = 0,5 (3-1) = 1,0 cm – dla wielkości największej i najmniejszej.

−

otrzymane punkty łączymy linią kierunkową, otrzymując w wyniku przecięcia
z pozostałymi osiami y punkty węzłów konstrukcyjnych dla wielkości pośrednich,

−

wszystkie wystopniowane węzły konstrukcyjne łączymy ze sobą liniami konturowymi,
zachowując kształt szablonu podstawowego,

−

w przypadku nieobliczania iloczynów elementarnych stopni należy na wszystkich osiach
y odmierzyć wielkości poszczególnych elementarnych stopni.

Rys. 43. Stopniowanie węzła konstrukcyjnego [5, s. 212]

Rys. 44. Siatka stopniowania szablonów [5, s. 212]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przykłady stopniowania szablonów spódnicy podstawowej (rys.45,46) i spodni damskich
(rys.47, 48).

Rys. 45. Stopniowanie spódnicy według obwodów przy stałym wzroście [5, s. 217]

Rys. 46. Stopniowanie spódnicy według wzrostów przy stałym obwodzie [5, s. 217]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 47. Stopniowanie spodni męskich według obwodów przy stałym wzroście [5, s. 220]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 48. Stopniowanie spodni męskich według wzrostów przy stałym obwodzie [5, s. 221]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Oprócz wymienionych metod stopniowania ręcznego stosuje się w przemyśle odzieżowym
stopniowanie sterowane komputerowo.

Istnieją dwie możliwości stopniowania komputerowego:

1. Stopnie między rozmiarami wprowadza się do komputera, który automatycznie wylicza

potrzebne wielkości.

2. Z tabeli wymiarów jest obliczany, zgodnie z zasadami przyjętymi do obliczania odcinków

konstrukcyjnych, szablon przemysłowy dla każdej wielkości osobno.

Wyniki obliczeń wykonanych przez komputer dla poszczególnych części wyrobu można

wywołać na ekranie w postaci rysunku jednego elementu we wszystkich wielkościach
jednocześnie. W ten sposób przeprowadza się kontrolę wykonanych rysunków i można
dokonać ich korekty.

Inne metody stopniowania zależą od wyposażenia technicznego danego zakładu

odzieżowego. Poszczególne części wyrobu komputer przetwarza na monitorze w układ
szablonów. Wynik tego procesu jest wprowadzany do pamięci komputera i następnie służy
jako program automatycznie sterujący krojeniem lub drukuje się go w skali 1:1 na ploterze
i stosuje jako układ szablonów przy krojeniu ręcznym. Dodatkowo można automatycznie
wycinać szablony.

Rys. 49. Stopniowanie komputerowe [9, s. 14 ]

Rys. 50. Wydruk stopniowania szablonów na ploterze [9, s. 14]

4.6.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Co to jest dodatek na szew?
2. Od czego zależy wielkość dodatku na szew?
3. Ile wynoszą przeciętne dodatki na szwy: na linii szyi i pach, na bokach i ramionach

oraz na linii dołu?

4. Czym różni się forma od szablonu?
5. Jakie rodzaje szablonów rozróżniamy w produkcji przemysłowej?
6. Jakie elementy zawiera szablon podstawowy?
7. Co to jest szablon pomocniczy?
8. Do czego służy szablon przemysłowy?
9. Na czym polega stopniowanie szablonów?
10. Co to jest stopień zasadniczy?
11. Co to jest stopień elementarny?
12. Jakie znasz metody stopniowania?
13. Jakie kolejne czynności należy wykonać podczas stopniowania metodą proporcjonalno-

-obliczeniową?

14. Jakie znasz metody komputerowego stopniowania szablonów?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.6.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Sporządź szablon spódnicy podstawowej w oparciu o opracowane formy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) odrysować kontury form spódnicy podstawowej na arkuszu papieru,
2) dodać odpowiednie dodatki na szwy i podwinięcia,
3) wykreślić kontury szablonów spódnicy,
4) opisać gotowe szablony,
5) wskazać różnice w wyglądzie formy i szablonu odzieżowego spódnicy podstawowej.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

formy przodu i tyłu spódnicy damskiej w naturalnej wielkości,

−

przybory kreślarskie,

−

arkusz papieru formatu A0,

−

ołówki różnej twardości,

−

kalkulator.

Ćwiczenie 2

Sporządź szablon spodni damskich w oparciu o opracowane formy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) odrysować kontury form spodni damskich na arkuszu papieru,
2) dodać odpowiednie dodatki na szwy i podwinięcia,
3) wykreślić kontury szablonów spodni,
4) opisać gotowe szablony,
5) wskazać różnice w wyglądzie formy i szablonu odzieżowego spodni podstawowych.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

formy przodu i tyłu spodni damskich w naturalnej wielkości,

−

przybory kreślarskie,

−

arkusz papieru formatu A0,

−

ołówki różnej twardości,

−

kalkulator.

Ćwiczenie 3

Sporządź szablon bluzki podstawowej w oparciu o opracowane formy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) odrysować kontury form bluzki podstawowej na arkuszu papieru,
2) dodać odpowiednie dodatki na szwy i podwinięcia,
3) wykreślić kontury szablonów bluzki,
4) opisać gotowe szablony,
5) wskazać różnice w wyglądzie formy i szablonu odzieżowego bluzki podstawowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

formy przodu i tyłu bluzki damskiej w naturalnej wielkości,

−

przybory kreślarskie,

−

arkusz papieru formatu A0,

−

ołówki różnej twardości,

−

kalkulator.

Ćwiczenie 4

Wykonaj

stopniowanie

szablonu spódnicy damskiej

metodą proporcjonalno-

-obliczeniową.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przygotować szablon spódnicy damskiej,
2) odszukać w materiałach dydaktycznych treści dotyczące stopniowania szablonów metodą

proporcjonalno-obliczeniową,

3) ustalić kolejność czynności przy stopniowaniu szablonów,
4) wykonać stopniowanie spódnicy według obwodów przy stałym wzroście dla dwóch

rozmiarów większych od rozmiaru wyjściowego.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przybory kreślarskie,

−

arkusz papieru formatu A0,

−

ołówki różnej twardości,

−

kalkulator.

4.6.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wyjaśnić od czego zależy wielkość dodatku na szew?



2) określić wielkość przeciętnych dodatków na szwy i obręby?



3) wyjaśnić czym różni się forma od szablonu?



4) wymienić rodzaje szablonów?



5) opisać szablon podstawowy?



6) wskazać różnice między szablonem podstawowym, przemysłowym

i pomocniczym?



7) wyjaśnić na czym polega stopniowanie szablonów?



8) wymienić metody stopniowania szablonów?



9) wyjaśnić co to jest stopień zasadniczy?



10) wyjaśnić co to jest stopień elementarny?



11) wymienić kolejne czynności które należy wykonać przy

stopniowaniu szablonów metodą proporcjonalno-obliczeniową?



12) wymienić metody komputerowego stopniowania szablonów?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki błędną odpowiedź zaznacz kółkiem, a następnie ponownie
zakreśl odpowiedź prawidłową.

6. Zadania wymagają stosunkowo prostych obliczeń, które powinieneś wykonać przed

wskazaniem poprawnego wyniku.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

9. Na rozwiązanie testu masz 30 min.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Węzeł konstrukcyjny to

a) odcinek między dwoma punktami konstrukcyjnymi.
b) część składowa odcinka konstrukcyjnego.
c) dodatek na wielowarstwowość odzieży.
d) miejsce połączenia kilku linii konstrukcyjnych.

2. Tabele wymiarów kobiet, mężczyzn, dziewcząt i chłopców zawierają

a) nazwę wymiaru, symbol, wymiary, stopnie.
b) nazwę wyrobu, symbol, wymiary, stopnie.
c) nazwę wymiaru, symbol, wzór, stopnie.
d) nazwę wyrobu, symbol, wzór, wymiary.

3. Do wykonania konstrukcji spódnicy niezbędne są wymiary

a) ZWo, ot, obt, TD.
b) ZWo, opx, obt, TD.
c) ZWo, obt, ZUo, TD.
d) ZWo, ot, ZTv, TD.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. Aby obliczyć odcinek konstrukcyjny głębokości bioder w bluzce damskiej należy

zastosować wzór
a) SC=1/2 SP.
b) TB=1/10 ZWo+3,0.
c) ST=SyTy.
d) SP=1/15 ZWo+1/10 opx+0,5.

5. Skrót dk oznacza

a) dodatek konfekcyjny.
b) dodatkowe krojenie.
c) dodatek konstrukcyjny.
d) dokładną kalkulację.

6. Wymiar ZUo jest potrzebny do wykonania konstrukcji

a) bluzki.
b) spódnicy.
c) spodni.
d) żakietu.

7. Ustalenie fasonu, zdjęcie miar, określenie dk, obliczenie długości odcinków i wykreślenie

konstrukcji, to czynności jakie należy wykonać, by otrzymać
a) szablon wyrobu odzieżowego.
b) formę wyrobu odzieżowego.
c) stopniowanie szablonu wyrobu odzieżowego.
d) siatkę konstrukcyjną wyrobu odzieżowego.

8. Przy rozliczaniu siatki konstrukcyjnej odzieży męskiej na górną część ciała zastosujemy

zestaw wzorów
a) ZWo, obt, os, SyTy, ZTv, RvNv.
b) ZWo, opx, ZKo, SyTy, SySvXpTp, RvNv.
c) ZWo, opx, ou, SyTy, SySvXp, RvNv.
d) ZWo, opx, os, SyTy, SySvXpTp, RvNv.

9. Korzystając z tabeli, oblicz ile wynosi połowa szerokości przodu, z uwzględnieniem

dodatku konstrukcyjnego, do konstrukcji bluzki damskiej dla sylwetki typu B
o wymiarach164/96/104

a) 54,0 cm.
b) 52,5 cm.
c) 55,5 cm.
d) 53,0 cm.

Dodatki konstrukcyjne

Symbol

Wzór

Bluzka

Żakiet

Płaszcz

½ opx + dk

4,5

6,0

7,5

10. Linie: szyi, łopatki, pachy, talii, bioder, dołu oraz linie podkroju szyi, środka przodu

i środka tyłu i linia boczna to linie główne tworzące siatkę odzieży na
a) dolną część ciała.
b) tylną część ciała.
c) górną część ciała.
d) boczną część ciała.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11. Głębokość

pachy

konstrukcji

bluzki

damskiej

obliczana

wzoru

SP=1/15ZWo+1/10opx+0,5 dla sylwetki typu B o wymiarach 164/96/104 wynosi
a) 21,03 cm.
b) 22,0 cm.
c) 19,7 cm.
d) 20,0 cm.

12. Aby otrzymać z formy szablon odzieżowy dodaje się dodatek na szew o wielkości 2÷3

cm na linii
a) podkroju szyi.
b) założenia dołu.
c) boku i krawędzi barkowych.
d) podkroju pach.

13. Korzystając z tabeli, oblicz ile wynosi połowa szerokości przodu i tyłu koszuli męskiej

o linii lekko dopasowanej dla sylwetki typu B o wymiarach 176/96/86

a) 50,0 cm.
b) 49,0 cm.
c) 54,0 cm.
d) 53,0 cm.

Dodatki konstrukcyjne

Koszula

Symbol

Wzór

dopasowana

lekko

dopasowana

prosta

(½ opx +0)+ dk

4,5

6,0

7,5

14. Wycinek szablonu służący do nanoszenia pomocniczych linii i oznaczeń na szablonach

przemysłowych i na elementach odzieży to

a) szablon podstawowy.
b) szablon pomocniczy.
c) szablon przemysłowy.
d) szablon odzieżowy.

15. Metoda stopniowania szablonów, w której na pomocniczych układach współrzędnych osi

x i y, odmierza się elementarne stopnie poszerzenia i wydłużenia szablonu to

a) metoda promieniowa.
b) metoda grupowa.
c) metoda proporcjonalno-obliczeniowa.
d) metoda przemysłowa.

16. Na rysunku przedstawiono

a) formę odzieżową.
b) szablon podstawowy.
c) siatkę konstrukcyjną.
d) szablon przemysłowy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17. Wymiar RvNv jest potrzebny do wykonania konstrukcji

a) rękawa.
b) kamizelki.
c) spódnicy.
d) spodni.

18. Długość rękawa do żakietu damskiego dla sylwetki typu B o długości kończyny górnej

równej 56,0 cm wynosi

a) 57,0 cm.
b) 57,5 cm.
c) 58,0 cm.
d) 60,0 cm.

Dodatki konstrukcyjne

Symbol

Wzór

Bluzka

Żakiet

Płaszcz

+ dk

1,0

1,5

2,0

19. Odzież przeznaczona na dolną część ciała to

a) bluzka.
b) żakiet.
c) kamizelka.
d) spodnie.

20. Wielkość dodatku konstrukcyjnego w połowie obwodu klatki piersiowej w bluzce

damskiej wynosi:

a) 1,5 cm.
b) 3,0 cm.
c) 2,0 cm
d) 6,0 cm.

Dodatki konstrukcyjne

Symbol

Wzór

Bluzka

Żakiet

Płaszcz

1/8 opx

+5,0+dk

1,5

2,0

2,5

1/8 opx

-1,0 +dk

3,0

3,5

4,0

¼ opx

-4,0+dk

1,5

2,0

2,5

½ opx

+0 +dk

6,0

7,5

9,0

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Konstruowanie i modelowanie form podstawowych wyrobów
odzieżowych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. LITERATURA

1. Bily – Czopowa M., Mierowska K.: Konstrukcja i modelowanie odzieży damskiej

lekkiej. WSiP, Warszawa 1990

2. Bily – Czopowa M., Mierowska K.: Krój i modelowanie odzieży lekkiej. Krawiectwo

miarowo-usługowe. WSiP, Warszawa 1995

3. Lewandowska – Stark E.: Modelowanie form odzieży na dolną część ciała. Zeszyt

ćwiczeń. SOP, Toruń 1993

4. Lewandowska – Stark E.: Modelowanie form odzieży na górną część ciała. Zeszyt

ćwiczeń. SOP, Toruń 1994

5. Parafianowicz Z., Piskorska M.: Konstrukcja i modelowanie odzieży ciężkiej. WSiP,

Warszawa 1997

6. Parafianowicz Z.: Słownik odzieżowy. WSiP, Warszawa 1999
7. Piskorska M.: Konstrukcja i modelowanie form bielizny. WSiP, Warszawa 1995
8. Porycki M.: Konstrukcja i modelowanie odzieży męskiej. WSiP, Warszawa 1977
9. Samek P.: Krawiectwo – Technologia. WSiP, Warszawa 1999
10. Stark E., Tymolewska B.: Modelowanie form odzieży damskiej. SOP, Toruń 2007