1
Podstawy Leśnictwa
• Przyrodnicze podstawy produkcji
leśnej
– Gatunki lasotwórcze
– Regionalizacja przyrodniczo-leśna
– Siedliska leśne
• Prace siedliskowe
• Dokumentacja i mapy siedliskowe
Michał Orzechowski
Zakład Urządzania Lasu KULGiEL SGGW
Gatunki Lasotwórcze
SOSNA
(Pinus sylvestris L.)
So
W Polsce na nizinach wsz
ę
dzie prócz bardzo
Ŝ
yznych
siedlisk bagiennych, tak
Ŝ
e na skrajnie ubogich
optimum siedliskowe
B
ś
w BM
ś
w LM
ś
w
drzewo szybko rosn
ą
ce,
pionierskie,
ś
wiatło
Ŝą
dne,
wysoko
ść
do 30 m, a na siedliskach korzystniejszych
ponad 40 m oraz pier
ś
nica do ponad 100 cm.
Trwało
ść
- twardziel dosy
ć
odporna,
biel podatny na uszkodzenia
przez grzyby i owady.
Drewno jest mi
ę
kkie, lekkie, łatwo łupliwe, dobrze si
ę
skrawa i łuszczy (na okleiny).
Rysunek dekoracyjny, przyrosty roczne wyra
ź
ne
.
na okleiny, na sklejk
ę
, na cele konstrukcyjne, budowlane
wewn
ę
trzne i zewn
ę
trzne, stolark
ę
okienn
ą
i drzwiow
ą
, pod
ł
ogi,
podk
ł
ady kolejowe, maszty, stemple kopalniane
DĄB (Quercus robur L.)
Db, Dbsz, Dbb, Dbc
W Polsce na nizinach
wsz
ę
dzie prócz siedlisk
bardzo ubogich
optimum siedliskowe
LM
ś
w L
ś
w Lw
drzewo
wolnorosn
ą
ce, wymaga
ocienienia z boku,
Trwało
ść
- twardziel
b. odporna, biel podatny
na uszkodzenia przez
grzyby i owady – odziela
si
ę
przed przerobem.
BUK (Fagus silvatica L.)
Bk
du
Ŝ
e wymagania dotycz
ą
ce
gleby i klimatu.
Preferuje siedliska, LM, L.
klimat umiarkowany o
charakterze oceanicznym
Wolno rosn
ą
ce,
cieniowytrzyma
ł
e w m
ł
odo
ś
ci
T r w a ł o
ś ć
niewielka
Z a s t o s o w a n i e. Drewno
okleinowe; na sklejki, na meble,
ok
ł
adziny i parkiet;
drewno konstrukcyjne
ś
rednich
wymaga
ń
;
na p
ł
yty wiórowe i pil
ś
niowe,
papier i celuloz
ę
,
nadaje si
ę
do toczenia i gi
ę
cia
Ś
WIERK (Picea abies Karst.)
Ś
w
Zastosowanie Jako drewno okleinowe
(skrawane),
na okładziny;
drewno konstrukcyjne na cele budowlane
zewn
ę
trzne i wewn
ę
trzne; na podłogi i schody;
cieniowytrzymały posiada,.
wysoko
ść
do 50 m i pier
ś
nica do 200 cm.
Strefa korzeniowa jest płytka, talerzowa, - drzewa podatne na wiatrowały.
Trwało
ść
drewna - niewielka;
drewno nieodporne na warunki atmosferyczne, mi
ę
kkie
preferuje siedliska nieco wilgotniejsze BMw, LMw
w budownictwie
wodnym, w górnictwie
instrumenty muzyczne
(drewno
rezonansowe), dla
przemysłu celulozowo-
papierniczego, płyt
wiórowych i
pil
ś
niowych.
2
JODŁA (Abies alba Mill.)
Jd
Jodła jest gatunkiem dobrze
znosz
ą
cym ocienienie.
Gatunek ten ma du
Ŝ
e
wymagania glebowe,
potrzebuje gleb
Ŝ
yznych,
ś
wie
Ŝ
ych (LM
ś
w, L
ś
w).
Zastosowanie Drewno jest
uwa
Ŝ
ane za nietrwa
ł
e
Drewno tartaczne i
zapa
ł
czane, papierówka na
celuloz
ę
siarczynow
ą
,
kopalniaki, s
ł
upy
teletechniczne, s
ł
upy
budowlane, stolarka u
Ŝ
ywana
w budownictwie wodnym
BRZOZA
(Betula verrucosa Ehrh.) Brz
Brzb, Brzo
Gatunek pionierski,
ś
wiatło
Ŝą
dny,
o skromnych wymaganiach siedliskowych obradza
ju
Ŝ
w 10 roku
Ŝ
ycia
(na wolnej przestrzeni)
,. owocuje co
roku,
brzoza omszona (Betula pubescens).
brzoza karpacka (Betula carpatica )
brzoza czarna (Betula obscura).
brzoza niska (Betula humilis)
brzoza ojcowska (Betula oycoviensis)
brzoza karłowata (Betula nana L.).
Zastosowanie na okleiny;
przewa
Ŝ
nie jako okleiny
skrawane obwodowo,
- do produkcji sklejek;
- na meble, okładziny i
parkiet;
- do produkcji celulozy i
papieru, płyt,
- odpowiednie do toczenia
i snycerki
OLCHA
(OLSZA)
(Alnus glutinosa Gaertn.) Ol
Dobrze ro
ś
nie na glebach wilgotnych, gł
ę
bokich,
Ŝ
yznych
Ols Ols jesionowy, cz
ę
sto wzdłu
Ŝ
rzek i strumieni i na terenach
zalewowych. Najlepszy wzrost wykazuje, gdy woda gruntowa jest
ruchoma.
Zastosowanie
Drewno okleinowe na okleiny skrawane płasko i obwodowo,
drewno konstrukcyjne na budowle wodne, drewno specjalne do
produkcji płyt wiórowych i pil
ś
niowych, papieru i celulozy,
Alnus incana Moench - olsza szara
Alnus viridis DC - olsza zielona
JESION
(Fraxinus exelsior L.) Js
to jedno z najcenniejszych, szlachetnych gatunków
rodzimych drzew li
ś
ciastych. Wymaga gleb
Ŝ
yznych,
gł
ę
bokich, pulchnych, wilgotnych lub mokrych,
bardzo wra
Ŝ
liwy na przymrozki
Zastosowanie: drewno na
okleiny; do produkcji mebli,
okładzin, parkietu;
drewno konstrukcyjne
ś
rednich wymaga
ń
szczególnie do zabudowy
wn
ę
trz;
specjalne drewno do
wyrobu sprz
ę
tu sportowego,
przy budowie łodzi,
nadaje si
ę
do obróbki
toczeniem i do snycerki
Jodła
Materiały niepublikowane ZUL KULGiEL SGGW
Materiały niepublikowane ZUL KULGiEL SGGW
Buk
3
Świerk
Materiały niepublikowane ZUL KULGiEL SGGW
Regionalizacja przyrodniczo-leśna
Zadanie
- przedstawienie zróŜnicowania środowiska
przyrodniczego, tworzącego warunki wzrostu
i rozwoju roślinności leśnej.
Trampler i in. (1990)
wyróŜnia się trzy
jednostki
hierarchiczne:
Mezoregion
Dzielnica
Kraina
Regionalizacja przyrodniczo-leśna
Mezoregion przyrodniczo-leśny
jest podstawową jednostką regionalizacji wyróŜnianą
na podstawie:
-dominującego na jego obszarze
podłoŜa geologicznego
-
typu krajobrazu naturalnego
.
Charakter
przyrodniczy
mezoregionów
wynika
z
dominacji określonych typów siedliskowych lasu
oraz potencjalnej roślinności naturalnej.
Regionalizacja przyrodniczo-leśna
Dzielnica przyrodniczo-leśna
W dzielnicy zgrupowane są sąsiadujące mezoregiony,
które łączy
podobieństwo cech środowiska geograficznego
,
np. wzniesienie n.p.m., relief, podłoŜe skalne,
a moŜe róŜnić lesistość, funkcja lasów i in.
Regionalizacja przyrodniczo-leśna
Kraina przyrodniczo-leśna
przyrodnicze warunki produkcji leśnej są
kształtowane przez klimat.
RóŜnica między krainami wyraŜa się
w róŜnej roli podstawowych gatunków drzew leśnych
(buka, jodły, świerka) w budowie drzewostanów
i w róŜnej ich przydatności dla produkcji leśnej.
Regionalizacja przyrodniczo-leśna