1

Podstawy Leśnictwa

• Przyrodnicze podstawy produkcji

leśnej

– Gatunki lasotwórcze
– Regionalizacja przyrodniczo-leśna
– Siedliska leśne

• Prace siedliskowe
• Dokumentacja i mapy siedliskowe

Michał Orzechowski

Zakład Urządzania Lasu KULGiEL SGGW

Gatunki Lasotwórcze

SOSNA

(Pinus sylvestris L.)

So

W Polsce na nizinach wsz

ę

dzie prócz bardzo

ż

yznych

siedlisk bagiennych, tak

ż

e na skrajnie ubogich

optimum siedliskowe

B

ś

w BM

ś

w LM

ś

w

drzewo szybko rosn

ą

ce,

pionierskie,

ś

wiatło

żą

dne,

wysoko

ść

do 30 m, a na siedliskach korzystniejszych

ponad 40 m oraz pier

ś

nica do ponad 100 cm.

Trwało

ść

- twardziel dosy

ć

odporna,

biel podatny na uszkodzenia

przez grzyby i owady.

Drewno jest mi

ę

kkie, lekkie, łatwo łupliwe, dobrze si

ę

skrawa i łuszczy (na okleiny).
Rysunek dekoracyjny, przyrosty roczne wyra

ź

ne

.

na okleiny, na sklejk

ę

, na cele konstrukcyjne, budowlane

wewn

ę

trzne i zewn

ę

trzne, stolark

ę

okienn

ą

i drzwiow

ą

, pod

ł

ogi,

podk

ł

ady kolejowe, maszty, stemple kopalniane

DĄB (Quercus robur L.)

Db, Dbsz, Dbb, Dbc

W Polsce na nizinach

wsz

ę

dzie prócz siedlisk

bardzo ubogich

optimum siedliskowe

LM

ś

w L

ś

w Lw

drzewo

wolnorosn

ą

ce, wymaga

ocienienia z boku,

Trwało

ść

- twardziel

b. odporna, biel podatny
na uszkodzenia przez
grzyby i owady – odziela
si

ę

przed przerobem.

BUK (Fagus silvatica L.)

Bk

du

ż

e wymagania dotycz

ą

ce

gleby i klimatu.
Preferuje siedliska, LM, L.
klimat umiarkowany o
charakterze oceanicznym
Wolno rosn

ą

ce,

cieniowytrzyma

ł

e w m

ł

odo

ś

ci

T r w a ł o

ś ć

niewielka

Z a s t o s o w a n i e. Drewno
okleinowe; na sklejki, na meble,
ok

ł

adziny i parkiet;

drewno konstrukcyjne

ś

rednich

wymaga

ń

;

na p

ł

yty wiórowe i pil

ś

niowe,

papier i celuloz

ę

,

nadaje si

ę

do toczenia i gi

ę

cia

Ś

WIERK (Picea abies Karst.)

Ś

w

Zastosowanie Jako drewno okleinowe
(skrawane),

na okładziny;

drewno konstrukcyjne na cele budowlane
zewn

ę

trzne i wewn

ę

trzne; na podłogi i schody;

cieniowytrzymały posiada,.
wysoko

ść

do 50 m i pier

ś

nica do 200 cm.

Strefa korzeniowa jest płytka, talerzowa, - drzewa podatne na wiatrowały.
Trwało

ść

drewna - niewielka;

drewno nieodporne na warunki atmosferyczne, mi

ę

kkie

preferuje siedliska nieco wilgotniejsze BMw, LMw

w budownictwie
wodnym, w górnictwie
instrumenty muzyczne
(drewno
rezonansowe), dla
przemysłu celulozowo-
papierniczego, płyt
wiórowych i
pil

ś

niowych.

2

JODŁA (Abies alba Mill.)

Jd

Jodła jest gatunkiem dobrze
znosz

ą

cym ocienienie.

Gatunek ten ma du

ż

e

wymagania glebowe,
potrzebuje gleb

ż

yznych,

ś

wie

ż

ych (LM

ś

w, L

ś

w).

Zastosowanie Drewno jest
uwa

ż

ane za nietrwa

ł

e

Drewno tartaczne i
zapa

ł

czane, papierówka na

celuloz

ę

siarczynow

ą

,

kopalniaki, s

ł

upy

teletechniczne, s

ł

upy

budowlane, stolarka u

ż

ywana

w budownictwie wodnym

BRZOZA
(Betula verrucosa Ehrh.) Brz
Brzb, Brzo

Gatunek pionierski,

ś

wiatło

żą

dny,

o skromnych wymaganiach siedliskowych obradza
ju

ż

w 10 roku

ż

ycia

(na wolnej przestrzeni)

,. owocuje co

roku,

brzoza omszona (Betula pubescens).

brzoza karpacka (Betula carpatica )

brzoza czarna (Betula obscura).

brzoza niska (Betula humilis)

brzoza ojcowska (Betula oycoviensis)

brzoza karłowata (Betula nana L.).

Zastosowanie na okleiny;
przewa

ż

nie jako okleiny

skrawane obwodowo,
- do produkcji sklejek;
- na meble, okładziny i
parkiet;
- do produkcji celulozy i
papieru, płyt,
- odpowiednie do toczenia
i snycerki

OLCHA

(OLSZA)

(Alnus glutinosa Gaertn.) Ol

Dobrze ro

ś

nie na glebach wilgotnych, gł

ę

bokich,

ż

yznych

Ols Ols jesionowy, cz

ę

sto wzdłu

ż

rzek i strumieni i na terenach

zalewowych. Najlepszy wzrost wykazuje, gdy woda gruntowa jest
ruchoma.
Zastosowanie
Drewno okleinowe na okleiny skrawane płasko i obwodowo,
drewno konstrukcyjne na budowle wodne, drewno specjalne do
produkcji płyt wiórowych i pil

ś

niowych, papieru i celulozy,

Alnus incana Moench - olsza szara

Alnus viridis DC - olsza zielona

JESION
(Fraxinus exelsior L.) Js

to jedno z najcenniejszych, szlachetnych gatunków
rodzimych drzew li

ś

ciastych. Wymaga gleb

ż

yznych,

gł

ę

bokich, pulchnych, wilgotnych lub mokrych,

bardzo wra

ż

liwy na przymrozki

Zastosowanie: drewno na
okleiny; do produkcji mebli,
okładzin, parkietu;
drewno konstrukcyjne

ś

rednich wymaga

ń

szczególnie do zabudowy
wn

ę

trz;

specjalne drewno do
wyrobu sprz

ę

tu sportowego,

przy budowie łodzi,
nadaje si

ę

do obróbki

toczeniem i do snycerki

Jodła

Materiały niepublikowane ZUL KULGiEL SGGW

Materiały niepublikowane ZUL KULGiEL SGGW

Buk

3

Świerk

Materiały niepublikowane ZUL KULGiEL SGGW

Regionalizacja przyrodniczo-leśna

Zadanie

- przedstawienie zróżnicowania środowiska

przyrodniczego, tworzącego warunki wzrostu
i rozwoju roślinności leśnej.

Trampler i in. (1990)

wyróżnia się trzy

jednostki

hierarchiczne:

Mezoregion

Dzielnica

Kraina

Regionalizacja przyrodniczo-leśna

Mezoregion przyrodniczo-leśny

jest podstawową jednostką regionalizacji wyróżnianą
na podstawie:

-dominującego na jego obszarze

podłoża geologicznego

-

typu krajobrazu naturalnego

.

Charakter

przyrodniczy

mezoregionów

wynika

z

dominacji określonych typów siedliskowych lasu
oraz potencjalnej roślinności naturalnej.

Regionalizacja przyrodniczo-leśna

Dzielnica przyrodniczo-leśna

W dzielnicy zgrupowane są sąsiadujące mezoregiony,

które łączy

podobieństwo cech środowiska geograficznego

,

np. wzniesienie n.p.m., relief, podłoże skalne,

a może różnić lesistość, funkcja lasów i in.

Regionalizacja przyrodniczo-leśna

Kraina przyrodniczo-leśna

przyrodnicze warunki produkcji leśnej są

kształtowane przez klimat.

Różnica między krainami wyraża się

w różnej roli podstawowych gatunków drzew leśnych

(buka, jodły, świerka) w budowie drzewostanów
i w różnej ich przydatności dla produkcji leśnej.

Regionalizacja przyrodniczo-leśna