Nie zapominajmy o DWIÊKU

Równolegle z obrazem kamera rejestruje

tak¿e otaczaj¹cy dŸwiêk. Wszystkie ama-

torskie kamery wideo s¹ wyposa¿one

w wewnêtrzny stereofoniczny mikrofon

elektretowy. Jest to odmiana mikrofonu

pojemnoœciowego, która nie wymaga do-

datkowego zewnêtrznego Ÿród³a napiêcia

polaryzuj¹cego.

Mikrofony pojemnoœciowe zdolne s¹ reje-

strowaæ szeroki zakres czêstotliwoœci aku-

stycznych (od kilkudziesiêciu do ponad piêt-

nastu tysiêcy herców). Mikrofon stereofo-

niczny jest z³o¿ony zazwyczaj z dwóch mi-

krofonów monofonicznych (lewego i pra-

wego) o ”nerkowej” charakterystyce prze-

strzennej. Takie rozwi¹zanie zapewnia sku-

teczn¹ rejestracjê dŸwiêku dochodz¹cego

z ca³ego pola filmowego, a tak¿e komenta-

rza osoby filmuj¹cej, dochodz¹cego spoza

kadru. W kamerach amatorskich z regu³y nie

ma mo¿liwoœci regulacji poziomu dŸwiêku.

Stosowany jest powszechnie system auto-

matycznej regulacji wzmocnienia, utrzymu-

j¹cy œredni¹ amplitudê sygna³u dŸwiêko-

wego mniej wiêcej na tym samym poziomie.

Oznacza to, ¿e ciche dŸwiêki ulegaj¹

wzmocnieniu, zaœ dŸwiêki bardzo g³oœne

os³abieniu. Przy czym charakterystyka toru

regulacji automatycznej dostosowana jest do

dŸwiêków ludzkiej mowy i zwykle gorzej ra-

dzi sobie z dŸwiêkami o charakterystyce

zbli¿onej do szumu. Dlatego te¿ zarejestro-

wane ha³asy ulicy, szum deszczu, huk gór-

skiej rzeki czy wodospadu odczuwamy jako

nienaturalnie g³oœne. Podobne k³opoty mo-

g¹ wyst¹piæ, gdy realizujemy zdjêcia w za-

mkniêtym gwarnym pomieszczeniu z silny-

mi punktowymi Ÿród³ami dŸwiêku – g³oœni-

kami. Niedopuszczalne jest wyst¹pienie

zniekszta³ceñ w obecnoœci bardzo g³oœnych

dŸwiêków. W sumie o jakoœci toru dŸwiêko-

wego w kamerze œwiadczyæ bêdzie to, w ja-

ki sposób radzi sobie ona w³aœnie w warun-

kach ekstremalnych. Aby siê o tym przeko-

naæ nale¿y wykonaæ dwa proste ekspery-

menty. W pierwszym zarejestrowaæ dŸwiêk

kapi¹cej z kranu wody w ca³kowicie cichym

pomieszczeniu. Pozwoli nam to dodatkowo

oceniæ wra¿liwoœæ na trzask i ha³as wewnê-

trznych mechanizmów kamery. W drugim,

podj¹æ próbê rejestracji dialogu prowadzo-

nego blisko g³oœnika z g³oœn¹ muzyk¹.

Osobnym problemem jest skorelowanie

dŸwiêku z obrazem. Intuicyjnie czujemy, ¿e

filmuj¹c obiektywem szerokok¹tnym powin-

niœmy rejestrowaæ dŸwiêki z ca³ej otaczaj¹-

cej nas przestrzeni, podczas gdy pos³ugu-

j¹c siê teleobiektywem powinniœmy stoso-

waæ mikrofon uczulony na dŸwiêki pocho-

dz¹ce z ograniczonej przestrzeni. Dlatego

te¿ niekiedy (zazwyczaj w nieco dro¿szych

modelach) producenci uzale¿niaj¹ czu³oœæ

mikrofonu od ogniskowej obiektywu i stara-

j¹ siê tak¿e nieco modyfikowaæ kierunko-

woϾ charakterystyki.

W wiêkszoœci przypadków wewnêtrzny mi-

krofon poprawnie spe³ni swoje zadanie. Sil-

ny wiatr sprawia spore k³opoty, mikrofon

rejestruje silny nieprzyjemny dla ucha

szum/trzask. W celu ich eliminacji stosuje siê

niekiedy wewnêtrzne filtry elektryczne (funk-

cja wind cut). S¹ one skuteczne jedynie

przy s³abych podmuchach wiatru a ponad-

to zazwyczaj wp³ywaj¹ na jakoœæ rejestrowa-

nego dŸwiêku.

Warto jednak zwróciæ uwagê, czy kamera

wyposa¿ona jest w gniazdo zewnêtrznego

mikrofonu, który mo¿e byæ jedynym ratun-

kiem w sytuacji gdy szczególnie zale¿y nam

na jakoœci rejestrowanego dŸwiêku.

Ciekaw¹ propozycj¹ jest umieszczenie do-

datkowego mikrofonu w zewnêtrznym ma-

nipulatorze (u³atwiaj¹cym pos³ugiwanie siê

kamer¹ osobom leworêcznym), do³¹cza-

nym do kamery za pomoc¹ przewodu. Ta-

kie rozwi¹zanie u³atwiaj¹ce dodanie na

przyk³ad komentarza narracyjnego proponu-

je firma Panasonic w nowej rodzinie kamer

NV-GS 10/30/40/50.

Kszta³t kamery

i jej funkcjonalnoϾ

Pierwsze ma³e kamery wideo by³y przysto-

sowane do filmowania przy u¿yciu jednej

rêki, przy czym przyjêto zasadê, ¿e prawa

d³oñ opasana specjalnie do tego przezna-

czonym paskiem obejmuje korpus kamery.

To rozwi¹zanie okaza³o siê niezwykle sku-

teczne, kamery o tym kszta³cie zaliczamy do

klasycznych. Inne rozwi¹zania, na przyk³ad

proponowane przez firmê Sharp (kamerê

wyposa¿on¹ jedynie w ekran monitora nale-

¿y trzymaæ przed sob¹ w obu d³oniach) ra-

czej nie zda³y egzaminu. Szaleñstwo mi-

niaturyzacji zwi¹zane z opracowaniem for-

34

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 6/2003

Kszta³ty obudów kamer: a) – w uk³adzie pionowym ”mini” b) – poziomym

a)

b)

Kamera firmy Sharp z mikrofonem zak³adanym

i tradycyjnym

JAK WYBRAÆ

KAMERÊ?

(2)

35

matu miniDV spowodowa³o pojawienie siê

konstrukcji typu ”mini” – kamera swoim

kszta³tem zbli¿y³a siê do papieroœnicy lub za-

palniczki, co mia³o zasugerowaæ zaliczenie

jej do grupy przedmiotów osobistych. Nieste-

ty miniaturyzacja jest sprzeczna z funkcjonal-

noœci¹. Kamerê ”mini” niezbyt wygodnie

trzyma siê w d³oni, a niewielkie rozmiary

zmusi³y konstruktorów do, moim zdaniem,

nadmiernych kompromisów jeœli chodzi

o liczbê dostêpnych przycisków funkcyjnych

i gniazd. Dostêp do wiêkszoœci funkcji jest

mo¿liwy jedynie poprzez menu, w rezultacie

kamera jest przeznaczona do pracy w trybie

ca³kowicie automatycznym. Miniaturyzacja

wp³ywa tak¿e na cenê, w wiêkszoœci s¹ to

bardzo drogie urz¹dzenia.

W chwili obecnej wyraŸnie zarysowuje siê

tendencja, aby doœwiadczenia miniatury-

zacji wykorzystaæ przy opracowaniu niedu-

¿ych kamer o klasycznym kszta³cie. Pierw-

szym zwiastunem by³a zaprezentowana

w zesz³ym roku przez firmê Panasonic ro-

dzina kamer NV-GS1/3/4/5. Stylowy kszta³t

uzyskano przez po³¹czenie metalicznych

elementów obiektywu i p³aszczyzn moni-

tora LCD z jakby do³¹czon¹ z boku, szar¹

czêœci¹ zawieraj¹c¹ kieszeñ kasety. Ta sa-

ma tendencja towarzyszy³a firmie Sony przy

opracowywaniu wprowadzonej na wiosnê

tego roku nowej rodziny kamer DCR-

TRV14/19/22/33 i firmie JVC – rodzina ka-

mer GR-D20/30/40/50/60/70.

Wyposa¿enie standardowe

Doœæ szybko ustali³ siê pewien kanon pod-

stawowego wyposa¿enia kamery. Trudno

wyobraziæ sobie obecnie kamerê – sku-

tecznie konkuruj¹c¹ na rynku – pozbawio-

n¹ pewnych podstawowych funkcji. Nale¿y

do nich miêdzy innymi grupa efektów obra-

zowych i cyfrowych oraz efekty przejϾ po-

miêdzy scenami (fader). Ich liczba i dobór

zale¿y od producenta i waha siê od kilku do

kilkunastu. W moim odczuciu efekty te sta-

nowi¹ jedynie pewien dodatek, podobnie

jak czêsto monstrualnej wielkoœci cyfrowe

powiêkszenie obrazu (zoom cyfrowy). Korzy-

stanie z nich powinno byæ starannie przemy-

œlane i uzasadnione stosowan¹ form¹ nar-

racji filmowej lub zamierzeniami artystyczny-

mi. Poni¿ej bêd¹ omówione najistotniejsze

elementy podstawowego wyposa¿enia ka-

mery i wystêpuj¹ce miêdzy nimi ró¿nice,

na które powinno siê zwróciæ uwagê.

Wizjer

Stosowane powszechnie wizjery maj¹

podobn¹ rozdzielczoœæ jak ekrany LCD.

W niektórych tañszych kamerach monto-

wane s¹ wizjery czarno-bia³e. W tym ostat-

nim przypadku, aby skontrolowaæ prawid³o-

woœæ korekcji kolorów musimy skorzystaæ

z monitora LCD.

Tryb zdjêæ nocnych

Wymiennie stosowane s¹ dwa: tryb zdjêæ

nocnych kolorowych – wolna migawka +

wzmocnienie sygna³u lub tryb zdjêæ mono-

chromatycznych – filmowanie w podczerwie-

ni. Tryb zdjêæ nocnych kolorowych ze wzglê-

du na wykorzystanie wolnej migawki (1/2 lub

1/4 s) jest bardziej odpowiedni do realizacji

ujêæ statycznych. Z kolei zdjêcia w pod-

PORADY

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 6/2003

Efekty specjalne i przejœcia ujêæ (fader )

Ró¿nego rodzaju monitory LCD a – odchylany bocz-

ny b – nieruchomy c – umieszczony z ty³u kamery

Zdjêcie wykonane przy s³abym oœwietleniu _ kame-

r¹ JVC z funkcj¹ Digital Colour Night Scope – wolna mi-

gawka

czerwieni (monochromatyczne o szarym

lub zielonkawym odcieniu) sprawiaj¹ wra¿e-

nie sztucznych i nie s¹ ³atwe do zmontowa-

nia ze zdjêciami kolorowymi. Czasem mo-

¿e pomóc nadanie im w procesie edycji nie-

biesko-granatowej dominanty barwnej.

Lampa b³yskowa

i doœwietlaj¹ca

Niektóre najdro¿sze kamery wyposa¿one

w funkcjê aparatu fotograficznego maj¹ do-

datkowo zainstalowan¹ lampê b³yskow¹,

która spe³nia tak¹ sam¹ rolê jak w aparacie

fotograficznym. Natomiast lampê doœwiatla-

j¹c¹ (halogenow¹) znajdziemy jedynie w nie-

których modelach kamer o najwiêkszych

gabarytach (na przyk³ad Sony Hi8 i Digital8).

Jest to zwi¹zane z tym, ¿e lampa halogeno-

wa podczas pracy bardzo siê nagrzewa

i mog³aby zak³óciæ pracê miniaturowej ka-

mery. Lampa doœwietlaj¹ca jest skuteczna

podczas filmowania ze stosunkowo niewiel-

kiej odleg³oœci i nale¿y traktowaæ j¹ jako

ostatni¹ deskê ratunku w sytuacji gdy przy-

padkowo zabrnêliœmy do g³êbokich ciem-

nych zakamarków bez dodatkowego Ÿród³a

oœwietlenia.

Adam Biernat

a)

a)

b)

c)

Monitor LCD

Wszystkie oferowane obecnie na rynku ka-

mery cyfrowe s¹ wyposa¿ane w monitor

LCD. Typowo jest to monitor o przek¹tnej

ekranu 2,5”, zawieraj¹cy ok. 120 tys. pikse-

li. Taka rozdzielczoœæ umo¿liwia w miarê

skuteczn¹ kontrolê ostroœci obrazu. Monitor

LCD nie lubi nadmiaru œwiat³a. Silne s³oñce

mo¿e sprawiæ, ¿e obraz na nim jest zupe³-

nie niewidoczny. Dlatego te¿ niektórzy pro-

ducenci oferuj¹ specjalne rozwi¹zanie –

ekran hybrydowy. Wewnêtrzna warstwa jed-

nostronnie odbijaj¹ca œwiat³o powoduje, ¿e

do utworzenia obrazu wykorzystywane jest

œwiat³o padaj¹ce z zewn¹trz. Do nowocze-

snych rozwi¹zañ nale¿y tak¿e ekran dotyko-

wy redukuj¹cy liczbê niezbêdnych przyci-

sków i u³atwiaj¹cy dostêp do menu.

Œciemnianie

mozajkowe

Roletka

pozioma

Roletka

pionowa