Dz.U.93.96.438

ROZPORZ

Ą

DZENIE

MINISTRA GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ I BUDOWNICTWA

z dnia 1 pa

ź

dziernika 1993 r.

w sprawie bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy w oczyszczalniach

ś

cieków.

(Dz. U. z dnia 15 pa

ź

dziernika 1993 r.)

Na podstawie art. 208 § 2 Kodeksu pracy (Dz. U. z 1974 r. Nr 24, poz. 141, z 1975 r. Nr 16, poz. 91, z 1981 r. Nr
6, poz. 23, z 1982 r. Nr 31, poz. 214, z 1985 r. Nr 20, poz. 85 i Nr 35, poz. 162, z 1986 r. Nr 42, poz. 201, z 1987
r. Nr 21, poz. 124, z 1988 r. Nr 20, poz. 134, z 1989 r. Nr 20, poz. 107 i Nr 35, poz. 192, z 1990 r. Nr 4, poz. 19,
Nr 43, poz. 251 i Nr 55, poz. 319 oraz z 1991 r. Nr 53, poz. 226 i Nr 55, poz. 236 i 237) zarz

ą

dza si

ę

, co

nast

ę

puje:

Rozdział 1

Przepisy ogólne

§ 1. Rozporz

ą

dzenie okre

ś

la warunki bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy osób zatrudnionych w zakładach pracy

zajmuj

ą

cych si

ę

oczyszczaniem

ś

cieków w oczyszczalniach, zbieraniem i gromadzeniem oraz usuwaniem

ś

cieków ze zbiorników gnilnych (szamb) oraz przetłaczaniem ich w przepompowniach.

§ 2. Zakład pracy obowi

ą

zany jest sporz

ą

dzi

ć

wykaz stanowisk pracy i okre

ś

li

ć

dla nich warunki bezpiecze

ń

stwa i

higieny pracy oraz wykaz stanowisk pracy wymagaj

ą

cych dwuosobowej obsługi, szczególnie w porze nocnej.

§ 3. Stosowanie

ś

rodków chemicznych do oczyszczania

ś

cieków reguluj

ą

odr

ę

bne przepisy.

§ 4. Pracownicy oczyszczalni

ś

cieków, stykaj

ą

cy si

ę

bezpo

ś

rednio ze

ś

ciekami, powinni korzysta

ć

z oddzielnych

urz

ą

dze

ń

higienicznosanitarnych, takich jak ust

ę

py, natryski, umywalnie, szatnie przepustowe.

§ 5. 1. Poszczególne obiekty i urz

ą

dzenia oczyszczalni

ś

cieków powinny mie

ć

ustalone nazwy, zgodnie z

dokumentacj

ą

techniczn

ą

, uwidocznione na przymocowanych tablicach, oraz informacje o zagro

ż

eniach.

2. Instalacje stosowane w oczyszczalniach

ś

cieków i przepompowniach powinny posiada

ć

oznaczenia

umo

ż

liwiaj

ą

ce łatwe rozró

ż

nienie przesyłanych mediów.

3. Instalacje powinny by

ć

wyposa

ż

one w urz

ą

dzenia kontrolno-pomiarowe umo

ż

liwiaj

ą

ce łatw

ą

ocen

ę

prawidłowo

ś

ci pracy.

4. Wszystkie zasuwy i zawory powinny mie

ć

oznaczone poło

ż

enie, w którym otwieraj

ą

lub zamykaj

ą

przewód.

Poło

ż

enie tych zasuw i zaworów powinno odpowiada

ć

schematom technologicznym, wywieszonym w

pomieszczeniach stałej obsługi.
§ 6. W poszczególnych obiektach oczyszczalni

ś

cieków i w samodzielnych przepompowniach

ś

cieków, w których

s

ą

stałe stanowiska robocze, powinny znajdowa

ć

si

ę

podr

ę

czne apteczki ze

ś

rodkami do udzielania pierwszej

pomocy, wraz z instrukcj

ą

ich stosowania.

§ 7. Pracownicy z uszkodzon

ą

skór

ą

r

ą

k i innych nie osłoni

ę

tych cz

ęś

ci ciała nie powinni by

ć

dopuszczani do

pracy, przy której istnieje mo

ż

liwo

ść

bezpo

ś

redniego stykania si

ę

ze

ś

ciekami.

§ 8. Wszystkie zauwa

ż

one odst

ę

pstwa od normalnego toku pracy obiektu, urz

ą

dzenia lub instalacji powinny by

ć

ka

ż

dorazowo odnotowywane w raportach dziennych.

§ 9. Teren oczyszczalni, przepompowni oraz zlewni

ś

cieków powinien by

ć

ogrodzony i niedost

ę

pny dla osób

postronnych oraz o

ś

wietlony.

§ 10. 1. Poszczególne oczyszczalnie

ś

cieków i samodzielne przepompownie powinny by

ć

wyposa

ż

one w

ł

ą

czno

ść

telefoniczn

ą

lub bezprzewodow

ą

. Nie dotyczy to oczyszczalni kontenerowych i zblokowanych, nie

maj

ą

cych stałej obsługi.

2. W miar

ę

potrzeby stanowiska pracy, w których mog

ą

wyst

ę

powa

ć

zagro

ż

enia w postaci zatrucia lub wybuchu,

powinny mie

ć

zapewnion

ą

wewn

ę

trzn

ą

ł

ą

czno

ść

telefoniczn

ą

lub bezprzewodow

ą

.

3. Wszystkie instalacje słu

żą

ce do zapobiegania lub usuwania awarii powinny by

ć

wyposa

ż

one w sygnalizacj

ę

zdoln

ą

do przekazywania informacji na odległo

ść

.

4. Procesy technologiczne niebezpieczne i szkodliwe dla zdrowia lub

ż

ycia pracowników powinny by

ć

w miar

ę

technicznych mo

ż

liwo

ś

ci mechanizowane, automatyzowane i hermetyzowane, a kontrola tych procesów powinna

by

ć

prowadzona bez bezpo

ś

redniego udziału człowieka, przy zastosowaniu zdalnego sterowania i kontroli.

5. Prace niebezpieczne powinny by

ć

wykonywane co najmniej przez 2 osoby.

§ 11. Na całym terenie oczyszczalni

ś

cieków i wokół samodzielnych przepompowni nale

ż

y utrzymywa

ć

i

piel

ę

gnowa

ć

ziele

ń

, a wały i groble ziemne obsiewa

ć

traw

ą

.

§ 12. 1. Konserwacje bie

żą

ce i okresowe obiektów, urz

ą

dze

ń

i instalacji powinny by

ć

przeprowadzane zgodnie z

wytycznymi zawartymi w instrukcjach eksploatacyjnych opracowywanych przez u

ż

ytkownika lub w dokumentacji

techniczno-ruchowej dostarczanej przez producentów tych urz

ą

dze

ń

.

2. Przej

ę

cie obiektu do eksploatacji po pracach remontowo-budowlanych mo

ż

e nast

ą

pi

ć

po całkowitym ich

zako

ń

czeniu i odebraniu przez komisj

ę

powołan

ą

przez u

ż

ytkownika.

3. Odbiór obiektu lub urz

ą

dzenia powinien by

ć

poprzedzony rozruchem.

4. Prace konserwacyjno-remontowe i monta

ż

owe powinny by

ć

organizowane i prowadzone pod fachowym

nadzorem oraz zgodnie z przepisami bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy w budownictwie.

§ 13. 1. Prace konserwacyjne i remontowe, prowadzone w miejscach, w których wyst

ę

puj

ą

lub mog

ą

wyst

ą

pi

ć

zagro

ż

enia zatruciem, wybuchem lub po

ż

arem, powinny by

ć

wykonywane na pisemne polecenie.

2. Polecenia, w których powinny by

ć

okre

ś

lone warunki wykonywania pracy i

ś

rodki techniczno-organizacyjne,

mog

ą

wydawa

ć

kierownicy oczyszczalni

ś

cieków lub osoby przez nich upowa

ż

nione.

3. Prace okre

ś

lone w ust. 1, prowadzone przez pracowników przedsi

ę

biorstw obcych, powinny by

ć

wykonywane

pod nadzorem osób wyznaczonych przez kierownika oczyszczalni lub przepompowni.
4. Wchodzenie do wszelkich pomieszcze

ń

technologicznych powinno by

ć

poprzedzone badaniami, o jakich mowa

w § 33.
5. Wszelkie prace wykonywane w kanałach zamkni

ę

tych nale

ż

y prowadzi

ć

zgodnie z odr

ę

bnymi przepisami.

§ 14. 1. Pomieszczenia technologiczne nale

ż

y utrzymywa

ć

w czysto

ś

ci i w porz

ą

dku.

2. Powierzchnie podłóg, schodów i pomostów roboczych w pomieszczeniach technologicznych nie powinny by

ć

ś

liskie i nasi

ą

kliwe oraz powinny by

ć

łatwo zmywalne, a podłogi ponadto wyposa

ż

one w kratki

ś

ciekowe.

Powierzchnie

ś

cian powinny by

ć

łatwo zmywalne.

3. W pomieszczeniach urz

ą

dze

ń

technologicznych powinny si

ę

znajdowa

ć

zawory czerpalne ze zł

ą

czk

ą

do

przewodu gi

ę

tkiego.

§ 15. Stanowiska stałej obsługi urz

ą

dze

ń

na otwartej przestrzeni powinny by

ć

chronione przed szkodliwymi

wpływami czynników atmosferycznych.
§ 16. 1. Otwarte obiekty technologiczne o gł

ę

boko

ś

ci wi

ę

kszej od 0,5 m, jak zbiorniki, kanały lub osadniki,

powinny posiada

ć

ś

ciany wyniesione nad teren co najmniej do wysoko

ś

ci 0,3 m.

2. W przypadku gdy wysoko

ść

ś

cian, o których mowa w ust. 1, jest mniejsza ni

ż

1,1 m, nale

ż

y j

ą

uzupełni

ć

do tej

wysoko

ś

ci barier

ą

lub inn

ą

osłon

ą

; bariery i osłony ze wzgl

ę

dów eksploatacyjnych mog

ą

by

ć

rozbieralne.

3. Pomosty nad kanałami i otwartymi zbiornikami, je

ś

li słu

żą

za przej

ś

cia lub s

ą

stanowiskiem obsługi, powinny

by

ć

ogrodzone barierami o wysoko

ś

ci co najmniej 1,1 m oraz wyposa

ż

one w kraw

ęż

niki o wysoko

ś

ci 0,15 m i

o

ś

wietlone.

4. W razie gdy odległo

ść

zbiornika od dróg lub przej

ść

jest mniejsza ni

ż

2 m, nale

ż

y zastosowa

ć

ogrodzenie

dodatkowe.
5. W zej

ś

ciach lub wej

ś

ciach do obsługi i kontroli urz

ą

dze

ń

wykorzystywanych co najmniej raz na zmian

ę

zamiast

stopni włazowych, klamer lub drabin nale

ż

y stosowa

ć

schody.

§ 17. 1. Obiekty oczyszczalni

ś

cieków powinny by

ć

wyposa

ż

one w sprz

ę

t ratunkowy i ga

ś

niczy, dostosowany do

wyst

ę

puj

ą

cego zagro

ż

enia po

ż

arowego.

2. Sprz

ę

t ratunkowy i ga

ś

niczy powinien by

ć

utrzymywany w stanie zdatnym do u

ż

ytku oraz kontrolowany raz w

kwartale, je

ś

li instrukcja eksploatacji tego sprz

ę

tu nie stanowi inaczej. Wyniki kontroli powinny by

ć

odnotowywane

w specjalnym dzienniku.
§ 18. Ka

ż

da oczyszczalnia

ś

cieków powinna by

ć

wyposa

ż

ona w dostarczone przez u

ż

ytkownika:

1) instrukcj

ę

eksploatacji całej oczyszczalni wraz ze schematem technologicznym,

2) instrukcj

ę

bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy dla całej oczyszczalni

ś

cieków, ze szczególnym uwzgl

ę

dnieniem

miejsc i obiektów najbardziej zagro

ż

onych zatruciami, wybuchem lub utoni

ę

ciem,

3) instrukcje stanowiskowe obsługi maszyn, urz

ą

dze

ń

i instalacji, zarówno technologiczne, jak i słu

żą

ce do

zapobiegania lub usuwania skutków awarii oraz dotycz

ą

ce sposobów i dróg ewakuacji załogi,

4) zakładowy plan ratownictwa chemicznego, szczególnie w tych zakładach, które u

ż

ywaj

ą

ś

rodków

chemicznych, jak np. chloru, z wykazem telefonów pogotowia ratunkowego, chemicznego, stra

ż

y po

ż

arnej, policji,

obrony terytorialnej itp.,
5) instrukcj

ę

przeciwpo

ż

arow

ą

,

6) instrukcj

ę

stosowania, przechowywania i eksploatacji sprz

ę

tu ochrony dróg oddechowych,

7) instrukcj

ę

udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku,

8) tablice ostrzegaj

ą

ce przed niebezpiecze

ń

stwem dla

ż

ycia lub zdrowia,

9) sprz

ę

t ratunkowy, jak koła ratunkowe z rzutk

ą

, linki asekuracyjne, bosaki, rozmieszczone na obrze

ż

ach

zbiornika otwartego, w odległo

ś

ciach nie wi

ę

kszych ni

ż

100 m,

10) przyrz

ą

dy kontrolno-pomiarowe i sygnalizacyjne, słu

żą

ce do ostrzegania przed substancjami szkodliwymi i

niebezpiecznymi dla

ż

ycia i zdrowia.

Rozdział 2

Zagro

ż

enia wybuchem pomieszcze

ń

, stref i przestrzeni zewn

ę

trznych

§ 19. Pomieszczenia, strefy i przestrzenie zewn

ę

trzne, zagro

ż

one wybuchem, oraz ich kategorie okre

ś

la si

ę

na

etapie projektowania, przebudowy, rozbudowy, modernizacji lub remontu i eksploatacji w celu ustalenia
niezb

ę

dnych

ś

rodków prewencyjnych zapobiegaj

ą

cych wybuchom.

§ 20. 1. Do ustalenia kategorii zagro

ż

enia wybuchem pomieszcze

ń

, stref i przestrzeni zewn

ę

trznych wła

ś

ciwa jest

komisja kwalifikacyjna, powoływana przez kierownika zakładu pracy lub jednostki projektowej.
2. W skład komisji kwalifikacyjnej powinni wchodzi

ć

: przewodnicz

ą

cy oraz jej członkowie - specjali

ś

ci do spraw

ochrony po

ż

arowej, bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy, technologii oczyszczania

ś

cieków oraz zainteresowani

kierownicy obiektów lub pracowni projektowych.
§ 21. Przyst

ą

pienie do klasyfikacji pomieszcze

ń

, stref lub przestrzeni zewn

ę

trznych, zagro

ż

onych wybuchem,

powinno by

ć

poprzedzone:

1) ustaleniem szczegółowego składu

ś

cieków doprowadzanych do oczyszczalni, ze specjalnym uwzgl

ę

dnieniem

substancji palnych lub wybuchowych, mog

ą

cych stworzy

ć

zagro

ż

enie wybuchem w czasie normalnego stanu

pracy i w czasie stanu awaryjnego,
2) ustaleniem

ś

rednich zrzutów substancji mog

ą

cych stwarza

ć

zagro

ż

enie wybuchem w czasie doby, miesi

ą

ca i

roku.
§ 22. Szczegółowe zasady przeprowadzania klasyfikacji pomieszcze

ń

, stref i przestrzeni zewn

ę

trznych,

zagro

ż

onych wybuchem, reguluj

ą

odr

ę

bne przepisy.

§ 23. W razie zakwalifikowania obiektów, stref i przestrzeni zewn

ę

trznych oczyszczalni

ś

cieków do jednej z

kategorii zagro

ż

enia wybuchem, nale

ż

y je oznakowa

ć

odpowiednimi znakami bezpiecze

ń

stwa.

§ 24. Urz

ą

dzenia elektryczne w obiektach zagro

ż

onych wybuchem powinny by

ć

wykonane zgodnie z

wymaganiami przepisów w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiada

ć

urz

ą

dzenia

elektroenergetyczne instalowane w pomieszczeniach, strefach i przestrzeniach zewn

ę

trznych, zagro

ż

onych

wybuchem, przy uwzgl

ę

dnieniu wilgoci wyst

ę

puj

ą

cej w miejscu pracy urz

ą

dze

ń

.

§ 25. W przestrzeniach zagro

ż

onych wybuchem zabrania si

ę

palenia tytoniu, u

ż

ywania otwartego płomienia oraz

wykonywania prac mog

ą

cych spowodowa

ć

zapłon mieszaniny wybuchowej.

§ 26. Przed wej

ś

ciem do pomieszcze

ń

zagro

ż

onych wybuchem nale

ż

y uruchomi

ć

awaryjn

ą

wentylacj

ę

mechaniczn

ą

na okres co najmniej 10 minut.

§ 27. Uruchamianie wentylatorów powinno by

ć

mo

ż

liwe z wn

ę

trza, jak i na zewn

ą

trz pomieszcze

ń

zagro

ż

onych

wybuchem.

Rozdział 3

Kraty

§ 28. 1. Kratami w rozumieniu rozporz

ą

dzenia s

ą

urz

ą

dzenia słu

żą

ce do zatrzymywania ciał stałych, pływaj

ą

cych

i wleczonych (kratek). Kraty mog

ą

funkcjonowa

ć

jako obiekty lub urz

ą

dzenia samodzielne albo elementy

technologiczne innego obiektu, np. przepompowni

ś

cieków. Kraty mog

ą

wyst

ę

powa

ć

jako obiekty obudowane lub

nie obudowane, wolno stoj

ą

ce lub poł

ą

czone z innymi obiektami.

2. Doj

ś

cia do krat powinny zapewnia

ć

bezpieczne usuwanie kratek oraz przemieszczanie ich na miejsce

czasowego składowania.
§ 29. 1. Pomieszczenia krat obudowanych powinny by

ć

wyposa

ż

one w wentylacj

ę

grawitacyjn

ą

i mechaniczn

ą

,

zapewniaj

ą

c

ą

utrzymanie czysto

ś

ci powietrza poni

ż

ej granic najwy

ż

szych dopuszczalnych norm st

ęż

enia

substancji szkodliwych dla zdrowia w czasie przebywania w nich ludzi.
2. Układ wentylacji grawitacyjnej w budynku nale

ż

y tak zró

ż

nicowa

ć

, aby około 50% usuwanego powietrza

posiadało wloty usytuowane 0,15 m nad poziomem podłogi pomieszczenia najni

ż

ej poło

ż

onego lub nad

najwy

ż

szym poziomem

ś

cieków w budynku krat. Przewody te nie powinny mie

ć

przepustnic. Pozostałe

wywietrzniki powinny posiada

ć

wloty powietrza usytuowane pod stropem.

3. Nawiew wentylacji grawitacyjnej w około 30% powinien by

ć

usytuowany nad podłog

ą

, a w około 70% - pod

stropem pomieszczenia.
4. Wentylacja mechaniczna powinna zapewnia

ć

nast

ę

puj

ą

cy układ wymiany powietrza:

1) wywiew: 70% dołem, 30% gór

ą

,

2) nawiew: 30% dołem, 70% gór

ą

.

5. W budynku krat w chłodnej porze roku nale

ż

y zapewni

ć

temperatur

ę

co najmniej +5[o]C.

6. W budynku krat nale

ż

y przewidzie

ć

umywalk

ę

z ciepł

ą

wod

ą

, kabin

ę

ust

ę

pow

ą

i pomieszczenie do

składowania

ś

rodków do dezynfekcji kratek, wyposa

ż

one w wentylacj

ę

grawitacyjn

ą

co najmniej o dwóch

wymianach na godzin

ę

oraz zawór czerpalny z ko

ń

cówk

ą

umo

ż

liwiaj

ą

c

ą

podł

ą

czenie przewodu do mycia podłóg i

ś

cian.

7. Podłogi i

ś

ciany do wysoko

ś

ci co najmniej 2 m powinny by

ć

wykonane z materiałów łatwo zmywalnych.

§ 30. W przypadku krat znajduj

ą

cych si

ę

w innym kompleksie, np. w przepompowni

ś

cieków, urz

ą

dzenia

higienicznosanitarne dla obsługi mog

ą

by

ć

wspólne.

§ 31. Kraty nie obudowane, usytuowane bezpo

ś

rednio w kanale otwartym, nale

ż

y obudowa

ć

barierami, jak

zbiorniki otwarte.
§ 32. 1. Kraty usytuowane w budynkach powinny by

ć

ogrodzone w sposób zabezpieczaj

ą

cy pracowników przed

wpadni

ę

ciem do zagł

ę

bie

ń

.

2. Do obsługi krat powinny by

ć

wykonane pomosty robocze i ociekowe dla ods

ą

czania skratek.

3. Szeroko

ść

pomostu roboczego powinna by

ć

dostosowana do rozmiarów kraty, lecz nie mniejsza ni

ż

0,7 m.

§ 33. 1. Wej

ś

cie do pomieszcze

ń

lub zagł

ę

bie

ń

przy kratach powinno by

ć

poprzedzone zbadaniem czysto

ś

ci

powietrza i zawarto

ś

ci tlenu. Badania nale

ż

y dokonywa

ć

za pomoc

ą

przyrz

ą

dów kontrolno-pomiarowych

słu

żą

cych do wykrywania gazów szkodliwych i niebezpiecznych oraz lamp bezpiecze

ń

stwa.

2. Pracownicy wchodz

ą

cy do pomieszczenia zagł

ę

bionego przy kratach powinni by

ć

wyposa

ż

eni w urz

ą

dzenia do

wykrywania gazów niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia oraz posiada

ć

szelki bezpiecze

ń

stwa z link

ą

asekuracyjn

ą

o odpowiedniej długo

ś

ci.

3. Pracownik schodz

ą

cy do pomieszcze

ń

lub zagł

ę

bie

ń

przy kratach powinien by

ć

asekurowany co najmniej

przez dwie osoby.
4. Nad wej

ś

ciem lub włazem do pomieszczenia lub zagł

ę

bienia powinno znajdowa

ć

si

ę

urz

ą

dzenie umo

ż

liwiaj

ą

ce

wydobycie pracownika w razie zasłabni

ę

cia lub utraty przytomno

ś

ci.

5. Osoby asekuruj

ą

ce powinny by

ć

wyposa

ż

one co najmniej w dwa aparaty powietrzne, linki asekuracyjne oraz w

przewo

ź

ne urz

ą

dzenia do wydobywania poszkodowanego z miejsca zagro

ż

onego, w pozycji głow

ą

do góry.

6. Liczb

ę

osób asekuruj

ą

cych i aparatów powietrznych, w zale

ż

no

ś

ci od warunków pracy, okre

ś

la kierownik

zakładu pracy.

Rozdział 4

Przepompownie

ś

cieków

§ 34. 1. Pomieszczenia pomp i armatury powinny mie

ć

zapewnione wygodne i bezpieczne do nich doj

ś

cia o

szeroko

ś

ci co najmniej 0,6 m, je

ż

eli wzgl

ę

dy technologiczne nie stawiaj

ą

ostrzejszych wymaga

ń

. Nie dotyczy to

przepompowni z pompami zatapialnymi.
2. Budowa schodów ł

ą

cz

ą

cych poziom pomieszczenia pomp z poziomem terenu jest wymagana wówczas, gdy

pompy lub inne urz

ą

dzenia przepompowni wymagaj

ą

wej

ś

cia obsługuj

ą

cego przynajmniej raz w czasie zmiany.

3. Przepompownie jednokomorowe i przepompownie z pompami zatapialnymi powinny posiada

ć

włazy

kanalizacyjne i monta

ż

owe, dostosowane do wymiarów pomp i armatury oraz ewakuacji pracownika w razie

zasłabni

ę

cia.

4. Przepompownie z wydzielonymi zbiornikami czerpalnymi powinny posiada

ć

ś

ciany szczelne, oddzielaj

ą

ce

zbiornik czerpalny od pomieszczenia pomp.
5. Je

ż

eli do pomieszcze

ń

pomp nie przewidziano schodów, to nale

ż

y zapewni

ć

otwory ewakuacyjne. Otworami

takimi mog

ą

by

ć

otwory monta

ż

owe, je

ż

eli znajduj

ą

ce si

ę

pod nimi urz

ą

dzenia nie b

ę

d

ą

stanowiły przeszkody w

ewakuacji pracownika.
§ 35. 1. W przepompowniach jednokomorowych wyposa

ż

onych w krat

ę

, w których dobowa masa kratek nie

przekracza 100 kg, dopuszcza si

ę

r

ę

czne czyszczenie kraty. W przypadku gdy ilo

ść

kratek przekracza 100 kg,

usuwanie ich powinno by

ć

zmechanizowane.

2. Praca pomp w przepompowniach jednokomorowych powinna by

ć

zautomatyzowana.

3. Zasuwy odcinaj

ą

ce przepływ

ś

cieków powinny by

ć

obsługiwane z poziomu terenu.

4. Obiekty, o których mowa w ust. 1, powinny by

ć

wyposa

ż

one w urz

ą

dzenia zapewniaj

ą

ce bezpieczny monta

ż

i

demonta

ż

pomp.

§ 36. Pomieszczenia technologiczne przepompowni, w których czasowo mog

ą

przebywa

ć

ludzie, powinny

posiada

ć

skuteczn

ą

wentylacj

ę

grawitacyjn

ą

i mechaniczn

ą

oraz temperatur

ę

+5[o]C.

§ 37. 1. Zbiorniki czerpalne w przepompowniach

ś

cieków, zlokalizowane poza budynkiem pomp, powinny

posiada

ć

dwa rodzaje włazów: kanalizacyjne oraz monta

ż

owe, dostosowane do potrzeb ewakuacyjnych.

2. Zej

ś

cia na dno zbiorników czerpalnych, których gł

ę

boko

ść

nie przekracza 6 m, powinny by

ć

wyposa

ż

one w

klamry złazowe.
3. Zej

ś

cia i wyj

ś

cia ze zbiorników, o których mowa w ust. 2, mog

ą

równie

ż

odbywa

ć

si

ę

za pomoc

ą

drabin

opuszczonych.
4. W zbiornikach czerpalnych o gł

ę

boko

ś

ci ponad 6 m nale

ż

y stosowa

ć

pomosty dodatkowe (stropy po

ś

rednie,

galerie, spoczniki).
5. Wej

ś

cie pracownika do zbiornika czerpalnego powinno by

ć

poprzedzone czynno

ś

ciami wymienionymi w § 33.

6. Zbiorniki czerpalne w przepompowniach powinny posiada

ć

wentylacj

ę

grawitacyjn

ą

zapewniaj

ą

c

ą

co najmniej

dwie wymiany powietrza w czasie godziny oraz mo

ż

liwo

ść

zainstalowania wentylatorów przewo

ź

nych,

zapewniaj

ą

cych co najmniej 10 wymian w czasie godziny.

§ 38. 1. Przepompownie

ś

cieków ze stał

ą

obsług

ą

powinny spełnia

ć

wymagania przepisów budowlanych,

okre

ś

lonych dla pomieszcze

ń

przeznaczonych na stały pobyt ludzi.

2. Je

ż

eli przepompownia nie jest poł

ą

czona obudowanymi przej

ś

ciami z innymi obiektami, w których znajduj

ą

si

ę

pomieszczenia socjalno-bytowe oraz higienicznosanitarne, w obiekcie przepompowni nale

ż

y urz

ą

dzi

ć

co

najmniej:
1) ust

ę

p z umywalk

ą

,

2) stanowisko

ś

niadaniowe z mo

ż

liwo

ś

ci

ą

podgrzania posiłku,

3) szafk

ę

na odzie

ż

własn

ą

i robocz

ą

.

§ 39. Je

ż

eli zamiast pomp do podnoszenia

ś

cieków stosowane s

ą

przeno

ś

niki

ś

limakowe lub podno

ś

niki

kubełkowe, urz

ą

dzenia te powinny by

ć

obudowane.

§ 40. W przypadku dokonywania przegl

ą

du, konserwacji lub remontu pomp, przeno

ś

ników

ś

limakowych i

podno

ś

ników kubełkowych urz

ą

dzenia nap

ę

dowe powinny by

ć

wył

ą

czone i skutecznie zabezpieczone przed

przypadkowym wł

ą

czeniem.

Rozdział 5

Komory fermentacyjne otwarte

§ 41. 1. Zbiorniki otwartych komór fermentacyjnych powinny by

ć

ogrodzone barierami, zgodnie z wymaganiami

okre

ś

lonymi w § 16.

2. Doj

ś

cia i przej

ś

cia wokół otwartych komór fermentacyjnych powinny by

ć

utwardzone.

3. W pobli

ż

u zej

ś

cia na dno zbiornika powinny znajdowa

ć

si

ę

koła ratunkowe z rzutk

ą

lub pływaj

ą

ca tratwa

ratunkowa.
4. Zej

ś

cie na dno komory mo

ż

e odbywa

ć

si

ę

za pomoc

ą

schodów i drabin.

5. Wej

ś

cie na dno zbiornika powinno by

ć

poprzedzone opró

ż

nieniem komory i zmyciem schodów oraz

sprawdzeniem st

ęż

enia substancji szkodliwych dla zdrowia w powietrzu na dnie zbiornika.

Rozdział 6

Komory fermentacyjne zamkni

ę

te

§ 42. 1. Komory fermentacyjne zamkni

ę

te ze wzgl

ę

du na wyst

ę

powanie metanu i siarkowodoru klasyfikuje si

ę

jako obiekty szczególnie niebezpieczne.
2. Zasi

ę

g strefy zewn

ę

trznej zagro

ż

onej wybuchem ustala komisja, o której mowa w § 20.

§ 43. Osad z komory fermentacyjnej nale

ż

y doprowadza

ć

i odprowadza

ć

w sposób kontrolowany, aby nie

dopu

ś

ci

ć

do powstania nadmiernego nadci

ś

nienia lub podci

ś

nienia w komorze fermentacyjnej i w zbiorniku gazu.

§ 44. Urz

ą

dzenia zabezpieczaj

ą

ce instalacj

ę

gazow

ą

komór fermentacyjnych powinny by

ć

systematycznie

przegl

ą

dane i kontrolowane, a wyniki kontroli zapisywane w dziennikach eksploatacji tych urz

ą

dze

ń

.

§ 45. Czyszczenie lub remont wn

ę

trza komory fermentacyjnej zamkni

ę

tej powinny si

ę

odbywa

ć

zgodnie z

opracowan

ą

instrukcj

ą

eksploatacji oraz wymaganiami rozdziału 8.

Rozdział 7

Zbiorniki gazu i instalacje gazowe

§ 46. Zbiornik gazu dopuszczony do eksploatacji powinien mie

ć

odpowiedni

ą

dokumentacj

ę

techniczn

ą

,

obejmuj

ą

c

ą

:

1) sposób przeprowadzania prób szczelno

ś

ci,

2) zestaw niezb

ę

dnego sprz

ę

tu przeciwpo

ż

arowego wraz ze szczegółow

ą

instrukcj

ą

przeciwpo

ż

arow

ą

,

3) szczegółow

ą

instrukcj

ę

eksploatacji wraz z wymaganiami bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy.

§ 47. Do zbiornika gazu nale

ż

y zapewni

ć

dojazd drog

ą

o utwardzonej nawierzchni.

§ 48. Hydranty lub zbiorniki przeciwpo

ż

arowe powinny by

ć

zlokalizowane przy zbiornikach gazu w odległo

ś

ciach

zgodnych z wymaganiami polskich norm.
§ 49. Zbiorniki gazu i odsiarczalnie powinny posiada

ć

instalacj

ę

piorunochronn

ą

.

§ 50. 1. Zbiorniki gazu powinny by

ć

wyposa

ż

one we wska

ź

niki stanów napełnienia i sygnalizatory

ś

wietlne oraz

akustyczne tych stanów.
2. Przed opró

ż

nieniem zbiornika z wody, stanowi

ą

cej jego zamkni

ę

cie, nale

ż

y sprawdzi

ć

, czy wn

ę

trze zbiornika

jest poł

ą

czone bezpo

ś

rednio z atmosfer

ą

.

§ 51. W czasie zimy, a szczególnie podczas mrozów lub obfitych opadów

ś

niegu, zbiorniki gazu konstrukcji

teleskopowej nale

ż

y codziennie kontrolowa

ć

i usuwa

ć

z nich

ś

nieg i lód.

§ 52. 1. Zakład pracy powinien prowadzi

ć

miesi

ę

czne i roczne kontrole pracy urz

ą

dze

ń

gazowych, a wyniki ich

rejestrowa

ć

i przechowywa

ć

dla celów kontrolnych.

2. Codziennie nale

ż

y kontrolowa

ć

prawidłowo

ść

działania urz

ą

dze

ń

pomiarowo-kontrolnych, prawidłowo

ść

działania zaworów gazowych przy tych urz

ą

dzeniach i inne elementy instalacji.

§ 53. W odsiarczalni gazu, na przewodach doprowadzaj

ą

cych i odprowadzaj

ą

cych gaz, nale

ż

y zainstalowa

ć

urz

ą

dzenia do pomiaru ci

ś

nienia.

§ 54. Napełnianie odsiarczalników gazu i wł

ą

czanie ich do ruchu mo

ż

e si

ę

odbywa

ć

tylko przy zamkni

ę

tych

zaworach na przewodach odprowadzaj

ą

cych gaz.

§ 55. Wykonywanie prac naprawczych w obr

ę

bie strefy zagro

ż

enia wybuchem i po

ż

arem mo

ż

e si

ę

odbywa

ć

tylko

na podstawie pisemnego polecenia kierownictwa zakładu i pod fachowym nadzorem.

§ 56. Roboty spawalnicze w odsiarczalniach i przy instalacjach gazowych nale

ż

y prowadzi

ć

zgodnie z

opracowan

ą

instrukcj

ą

, przez osoby przeszkolone oraz pod fachowym nadzorem i zgodnie z odr

ę

bnymi

przepisami.

Rozdział 8

Zbiorniki zamkni

ę

te

§ 57. 1. Prace w zbiornikach zamkni

ę

tych wymagaj

ą

specjalnych przygotowa

ń

organizacyjnych i technicznych,

okre

ś

lonych w instrukcji eksploatacji.

2. Prace w zbiornikach zamkni

ę

tych powinny by

ć

wykonywane na polecenie pisemne kierownika zakładu lub

osoby przez niego upowa

ż

nionej.

3. Polecenie wej

ś

cia do zbiornika lub pracy w nim powinno zawiera

ć

klauzul

ę

"zezwalam na rozpocz

ę

cie robót"

oraz okre

ś

la

ć

:

1) miejsce i czas pracy (miesi

ą

c, dzie

ń

, godzina),

2) rodzaj i zakres pracy oraz - je

ż

eli zachodzi taka potrzeba - kolejno

ść

wykonywania poszczególnych czynno

ś

ci,

3) rodzaj zagro

ż

e

ń

, jakie mog

ą

wyst

ą

pi

ć

podczas wykonywanej pracy, oraz sposób post

ę

powania w razie ich

wyst

ą

pienia,

4) sposób sygnalizacji i porozumiewania si

ę

mi

ę

dzy pracuj

ą

cymi a ubezpieczaj

ą

cymi,

5) drogi i sposoby ewakuacji,
6) sposób prowadzenia akcji ratowniczej i udzielania pierwszej pomocy.
4. W poleceniu nale

ż

y poda

ć

osoby odpowiedzialne za przygotowanie i wykonanie pracy zarówno od strony

wykonawcy, jak i słu

ż

b eksploatacyjnych.

§ 58. W przypadku prac wewn

ą

trz zbiornika słu

ż

by eksploatacyjne s

ą

obowi

ą

zane:

1) opró

ż

ni

ć

zbiornik i odł

ą

czy

ć

go od innych instalacji i zabezpieczy

ć

przed przypadkowym ich wł

ą

czeniem lub

uruchomieniem urz

ą

dze

ń

wewn

ą

trz zbiornika,

2) przeprowadzi

ć

kontrol

ę

składu powietrza wewn

ą

trz zbiornika przed wej

ś

ciem pracowników oraz zapewni

ć

jego

kontrol

ę

podczas pracy.

§ 59. Do obowi

ą

zków wykonawcy robót nale

ż

y:

1) zastosowanie niezb

ę

dnych

ś

rodków bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy, które powinny by

ć

okre

ś

lone szczegółowo

w projekcie organizacji robót,
2) zabezpieczenie miejsca pracy przed po

ż

arem,

3) zapewnienie urz

ą

dze

ń

zabezpieczaj

ą

cych i

ś

rodków ochrony indywidualnej.

§ 60. Pracownik wchodz

ą

cy do wn

ę

trza zbiornika powinien pracowa

ć

w zespole co najmniej trzyosobowym oraz

posiada

ć

sprz

ę

t zabezpieczaj

ą

cy, jak:

1) szelki bezpiecze

ń

stwa z link

ą

ewakuacyjn

ą

,

2) hełm ochronny,
3) aparat powietrzny lub przewód doprowadzaj

ą

cy powietrze,

4) lampa bezpiecze

ń

stwa.

§ 61. W czasie przebywania pracowników wewn

ą

trz zbiornika powinny by

ć

otwarte wszystkie włazy, a je

ż

eli

byłoby to niewystarczaj

ą

ce dla utrzymania wła

ś

ciwej jako

ś

ci powietrza, nale

ż

y zastosowa

ć

mechaniczny dopływ

ś

wie

ż

ego powietrza.

§ 62. Je

ż

eli podczas wykonywania pracy wewn

ą

trz zbiornika znajduj

ą

si

ę

materiały w stanie płynnym lub sypkim,

zagra

ż

aj

ą

ce zasypaniem lub utoni

ę

ciem pracownika, nale

ż

y usun

ąć

te zagro

ż

enia lub zastosowa

ć

odpowiednie

zabezpieczenia, np. w postaci ruchomego pomostu opuszczanego.
§ 63. Prace spawalnicze lub stosowanie otwartego płomienia wymagaj

ą

zastosowania specjalnych warunków i

ś

rodków, zabezpieczaj

ą

cych przed wybuchem lub po

ż

arem. Prace te powinny by

ć

wykonywane pod fachowym

nadzorem oraz zgodnie z odr

ę

bnymi przepisami.

§ 64. Zako

ń

czenie pracy w zbiorniku powinno by

ć

potwierdzone przez osob

ę

, która wydała to polecenie.

Rozdział 9

Przepisy przej

ś

ciowe i ko

ń

cowe

§ 65. Obiekty istniej

ą

ce, w których wymagania bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy w dniu wej

ś

cia w

ż

ycie niniejszego

rozporz

ą

dzenia nie odpowiadaj

ą

jego wymaganiom, nale

ż

y dostosowa

ć

do nowych wymaga

ń

w okresie 5 lat.

§ 66. 1. Dla obiektów b

ę

d

ą

cych w budowie lub rozruchu, a nie przekazanych u

ż

ytkownikowi do eksploatacji przed

wej

ś

ciem w

ż

ycie rozporz

ą

dzenia, nale

ż

y dokona

ć

komisyjnego przegl

ą

du, który pozwoli ustali

ć

zakres prac

zwi

ą

zanych z dostosowaniem oczyszczalni do wymaga

ń

niniejszego rozporz

ą

dzenia.

2. Komisj

ę

, o której mowa w ust. 1, powołuje inwestor w porozumieniu z przyszłym u

ż

ytkownikiem, wykonawc

ą

,

biurem projektowym oraz z przedstawicielami wła

ś

ciwych terytorialnie organów Pa

ń

stwowej Inspekcji Pracy i

Pa

ń

stwowej Inspekcji Sanitarnej.

3. Obiekty b

ę

d

ą

ce w trakcie projektowania powinny by

ć

dostosowane do wymaga

ń

niniejszego rozporz

ą

dzenia.

§ 67. Traci moc rozporz

ą

dzenie Ministra Gospodarki Komunalnej z dnia 17 lutego 1970 r. w sprawie

bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy w komunalnych oczyszczalniach

ś

cieków (Dz. U. Nr 6, poz. 51 i z 1984 r. Nr 10,

poz. 43).
§ 68. Rozporz

ą

dzenie wchodzi w

ż

ycie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.