bliżej przedszkola  10.109 październik 2010

46

Z

miany dotyczą nas wszyst-

kich, jednych bardziej drugich

mniej, w różnych wymiarach.

Za chwilę przestawimy zegarki

– przejdziemy z czasu letniego na

zimowy; są nocne zmiany w pra-

cy; ludzie zmieniają nazwiska,

płeć... Zmiany czasem ułatwiają życie, czasem są jedynym sposobem

na akceptację siebie. Czy możemy zmieniać siebie? wiele osób udzieli

negatywnej odpowiedzi na to pytanie. Do zmiany trzeba dojrzeć, zasta-

nowić się, jakie konsekwencje przyniesie. Jeśli zmiana jest krokiem na

drodze rozwijania siebie, to takie zmiany należy wprowadzać w czyn.

Istotą zmiany jest wiara w to, że możemy się zmieniać. Na lepsze.

ubiegły rok obfitował w zmiany dla nas, nauczycieli. wejście w życie

nowego brzmienia podstawy programowej wychowania przedszkolne-

go wymusiło wprowadzenie zmian w dokumentach podrzędnych wo-

bec podstawy, to jest w programach wychowawczych, dokumentacji

przedszkoli i szkół...
wychodząc naprzeciw oczekiwaniom Czytelników prezentujemy artykuł

Ewy Zielińskiej poruszający problem jakości brzmienia zapisu w dzien-

niku, czyli rejestracji przebiegu pracy wychowawczo-dydaktycznej

z dziećmi w wieku przedszkolnym. Mamy nadzieję, że lektura artykułu

wywoła dyskusję wśród nauczycieli, którą rozpoczynamy na stronach

serwisu blizejprzedszkola.pl. Zachęcam do lektury i dyskusji.

KINGA KURCZEK

■

U progu kariery...

Dokumentowanie przebiegu pracy
wychowawczo-dydaktycznej z dziećmi
w wieku przedszkolnym budzi kontrowersje.
Nauczyciele mają sporo wątpliwości
w związku z zapisami w dzienniku zajęć.

O zapisach

w dzienniku zajęć

D

ługo zastanawiałam się, czy po-

winnam zabierać głos w spra-

wie tak bardzo kontrowersyjnej,

jaką jest dokumentowanie w Dzienniku

zajęć przedszkola codziennej pracy wy-

chowawczo-dydaktycznej z przedszko-

lakami. Dlaczego?
Otóż w czasie spotkań z nauczyciela-

mi w różnych regionach Polski wielo-

krotnie zadawano mi pytania rozpo-

czynające się od słowa czy: w związku

z wejściem w życie nowej podstawy

programowej uległo zmianie dokumen-

towanie codziennej pracy nauczyciela;

w dzienniku zajęć przedszkola nauczy-

cielka ma podzielić dzień na pięć części,

tak aby w każdej z nich wpisywać to,

co realizowała z dziećmi; przeprowa-

dzone z dziećmi zajęcia powinno się

zapisywać pięcioma różnymi kolorami

długopisów, zaznaczając w ten sposób

różne aktywności; pod rodzajem zaję-

cia i tematem wpisywać do dziennika

cele operacyjne, czy może kształcące;

ćwiczenia poranne prowadzone co-

dziennie w grupie dzieci pięcio- i sześ-

cioletnich wpisywać każdego dnia, czy

wystarczy tylko raz w tygodniu?

W ostatnim okresie byłam zasypywa-

na podobnymi pytaniami prawie na

każdym spotkaniu. Związane to było

z wejściem w życie nowej podstawy

programowej wychowania przedszkol-

nego

– Rozporządzenie MEN z 23 grudnia

2008 r. w sprawie podstawy programowej

wychowania przedszkolnego oraz kształ-

cenia ogólnego w poszczególnych typach

szkół.
W tym artykule nie będę oceniała ani

ustosunkowywała się do znanych mi

zapisów dziennych dokonywanych

przez nauczycieli po realizacji zajęć

z dziećmi. Z rozmów z nimi wiem, że

sposób dokonywania zapisu dziennego

zależy od decyzji rady pedagogicznej,

ustaleń władz oświatowych, doradcy

metodycznego i samych nauczycieli.

Próbowałam znaleźć podstawę prawną

regulującą tę kwestię. Nie znalazłam.

Natomiast dotarłam do dokumentu,

w którym jest zawarta informacja o spo-

sobie prowadzenia przez placówki wy-

chowania przedszkolnego dokumenta-

cji z przebiegu nauczania i wychowa-

nia, czyli do Rozporządzenia MEN z 16

lipca 2009 r. zmieniającego rozporządzenie

w sprawie sposobu prowadzenia przez pub-

liczne przedszkola, szkoły i placówki doku-

mentacji przebiegu nauczania, działalności

wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów

tej dokumentacji.

Zapis ogranicza się do

tego, że przedszkole prowadzi dla każdego

oddziału dziennik zajęć przedszkola, w któ-

rym dokumentuje się przebieg pracy dydak-

tyczno-wychowawczej z dziećmi w danym

roku szkolnym. Jak czytamy dalej, prze-

prowadzenie zajęć

dydaktyczno-wy-

chowawczych nauczyciel potwierdza

podpisem.
Nie jestem autorytetem w sprawie spo-

sobu dokonywania przez nauczycieli

zapisów w dzienniku zajęć, ale zapre-

zentuję swoje stanowisko. Myślę, że

podobne przemyślenia ma wielu in-

nych nauczycieli, z którymi na jednym

ze spotkań starałam się wypracować

krótki, czytelny i precyzyjny sposób

dokumentowania pracy z dziećmi.

Doskonale zdaję sobie sprawę, że to, co

zaproponuję będzie przez jedne osoby

akceptowane, przez inne krytykowane.

Może dyskusja wokół tego problemu

zainspiruje nauczycieli do wypracowa-

nia własnego sposobu dokumentowa-

Ewa Zielińska

bliżej przedszkola  10.109 październik 2010

47

blizejprzedszkola.pl

nia codziennej pracy z dziećmi. Problem

zapisów w dzienniku zajęć omówię na

tle Ramowego rozkładu dnia, który jest

istotnym dokumentem regulującym

funkcjonowanie placówki, w tym m.in.

wyznaczającym czas poszczególnych

czynności podejmowanych przez na-

uczyciela podczas pracy z dziećmi.

Organizacja pracy
w czasie schodzenia
i rozchodzenia się dzieci

W trakcie schodzenia się dzieci do

przedszkola i rozchodzenia do domu

nauczycielka stwarza warunki do podej-

mowania przez dzieci zabaw zgodnych

z ich zainteresowaniami, organizuje pra-

ce o charakterze porządkowo-gospodar-

czym, a także zachęca do podejmowania

przez dzieci gier, zabaw dydaktycznych,

tematycznych, badawczych itp. Wyrabia

umiejętności komunikatywnego wypo-

wiadania się na temat obrazków, histo-

ryjek obrazkowych z próbą przewidy-

wania, co się może zdarzyć. Usprawnia

aparat artykulacyjny podczas ćwiczeń

ortofonicznych, ortodontycznych i od-

dechowych. Dba o poprawność grama-

tyczną i fleksyjną wypowiedzi itd. Nie

sposób wymienić wszystkich działań

podejmowanych z dziećmi w ramach

pracy kompensacyjnej. Jest to czas in-

tensywnej pracy indywidualnej lub ze-

społowej, podczas której realizowane są

treści programowe zgodne z obranym

przez nauczyciela programem wycho-

wania przedszkolnego.

Propozycje zapisów

w dzienniku zajęć:

o

Z grupą dzieci (Kasia K., Zosia W.,

Wojtek J.) zabawa w kąciku lalek

Przygotowanie lalkom śniadania – prze-

strzegania zwyczajów zgodnego

współdziałania w zespole.

o

Z Karoliną A. przy historyjce obraz-

kowej Nieostrożna Hania doskonale-

nie myślenia przyczynowo-skutko-

wego i wypowiadanie się na temat

bezpiecznego korzystania z urzą-

dzeń technicznych.

o

Z grupą dzieci ćwiczenie ortofonicz-

ne Głosy lasu wg M. Bogdanowicz

1

w celu przećwiczenia mięśni narzą-

dów mowy na zgłoskach: kra, ćwir,

zin, tiu, stuk- puk.

o

Z Arkiem D., Adasiem S. i Heniem C.

budowanie z klocków garaży dla sa-

mochodów dużych i małych – prze-

strzeganie zasady równego prawa do

korzystania ze wspólnych zabawek

i poszanowanie dla działalności in-

nych.

o

Z grupą dzieci porządkowanie kącika

przyrody: wycieranie kurzu z ekspo-

natów, mycie roślin, wymiana wody

w pojemnikach z prowadzonymi ho-

dowlami w celu podejmowania próby

planowania i dokonywania podziału

pracy oraz przyzwyczajania dzieci do

dbania o porządek.

o

Z Marysią K. układanie gry-opowia-

dania Wyścigi zajączków – wspólne

ustalenie zasad i przestrzeganie ich.

Myślę, że podane propozycje są zwięzłe,

jasne i czytelne zarówno dla nauczycie-

la, jak i osób sprawujących nadzór pe-

dagogiczny. Odpowiadanie na pytania:

z kim? co? przy czym? dlaczego? ułatwi

konstruowanie zapisu. Można dysku-

tować nad umieszczaniem w zapisie

imion dzieci i pierwszej litery nazwiska.

Mnie to nie przeszkadza, a wręcz prze-

ciwnie – ułatwia odpowiedź na pytanie:

ile zajęć i o jakiej tematyce poprowadzi-

łam np. z Wojtkiem J.

Przed śniadaniem i czynnościami hi-

gienicznymi należy przeprowadzić za-

bawę ruchową z określonym elemen-

tem ruchu (dzieci trzy- i czteroletnie)

lub ćwiczenia poranne tzw. 4-minuto-

we (dzieci pięcio- i sześcioletnie).

Przykładowe zapisy tych czynności

w dzienniku zajęć:

o

Zabawa orientacyjno-porządkowa

Dzieci w domkach – dzieci na spacer!

2

o

Ćwiczenia poranne: zestaw I z książ-

ki Kazimiery Wlaźnik Wychowanie

fizyczne w przedszkolu, s. 134

3

.

Jest czternaście zabaw wykorzystują-

cych różne rodzaje ruchu, w tym trzy na

śniegu, lodzie i w wodzie. W ciągu jed-

nego dnia w grupie dzieci trzy- i cztero-

letnich prowadzi się minimum trzy za-

bawy ruchowe, a w grupie dzieci pięcio-

i sześcioletnich minimum dwie, dlatego

proponuję wypisać wszystkie rodzaje

zabaw i realizować je kolejno, dbając

o korelację tematu zabawy z tematyką

zajęć. W ten sposób zostaną zachowane

proporcje pomiędzy wszystkim rodza-

jami ruchu. Jestem zdania, że z uwagi

na brak miejsca w dzienniku nie jest

konieczne wpisywanie celu zrealizowa-

nej zabawy, gdyż element ruchu przed

tytułem zabawy wskazuje na ćwiczone

grupy mięśniowe. Na przykład zabawa

z elementem równowagi ćwiczy zacho-

wanie równowagi w różnych sytuacjach

zabawowych, a zabawa z elementem

czworakowania reguluje naturalne krzy-

wizny kręgosłupa, szczególnie na odcin-

ku lędźwiowym.
Ćwiczenia poranne proponuję wpi-

sywać do dziennika raz w tygodniu

(w poniedziałek), ale prowadzić co-

dziennie z różnymi modyfikacjami (od-

mianami). Podobnie jak w przypadku

zbaw ruchowych, tak i tym razem nie

wydaje mi się konieczne wpisywanie

celu. Głównym zadaniem tych ćwiczeń

jest zorganizowanie i zdyscyplinowa-

nie grupy dzieci, między innymi dla-

tego prowadzi się je rano po przyjściu

dzieci do przedszkola.

Organizacja pracy podczas
realizacji treści programowych

Propozycje te postanowiłam zaprezen-

tować odwołując się do obszarów edu-

kacyjnych zawartych w podstawie pro-

gramowej wychowania przedszkolne-

go, a nie do treści programowych znaj-

dujących się w dowolnym programie.

Podjęłam taką decyzję, aby nie wyróż-

niać żadnego z istniejących programów

wychowania przedszkolnego.
Po śniadaniu rozpoczyna się realizacja

treści programowych z zakresu wspoma-

gania rozwoju, wychowania i kształcenia

w następujących obszarach: kształtowa-

nia umiejętności społecznych, samoob-

sługowych (porządkowe, higieniczne

i kulturalne), rozwoju mowy i myślenia

(edukacja matematyczna, przyroda,

gotowość do nauki czytania i pisania),

zdrowia i sprawności ruchowej (dbałość

o bezpieczeństwo własne i innych), wy-

chowania przez sztukę (muzyka, różne

formy plastyczne, teatr).

1) W planie miesięcznym powinno być podane źródło zabawy. Szczegółowy opis zabawy znajduje się w książce Z. Bogdanowicz Zabawy dydaktyczne dla

przedszkoli.

2) Propozycja zabawy pochodzi z publikacji K. Wlaźnik Wychowanie fizyczne w przedszkolu.
3) Ponieważ w dzienniku nie ma miejsca na uszczegółowienie zapisu, dlatego źródło, z którego pochodzi zabawa powinno być podane w planie miesięcz-

nym lub w skrócie w dzienniku . Dobrze jest też podać stronę – ułatwi to odszukanie zestawu ćwiczeń.

bliżej przedszkola  10.109 październik 2010

48

U progu kariery...

Zajęcia (różnego typu zabawy, gry, sy-

tuacje edukacyjne itp.) prowadzone są

według obranego programu i mogą być

realizowane z zespołem dzieci lub całą

grupą. Liczba zajęć nie jest ograniczona,

a każde ze spotkań może mieć różny

czas trwania. Ważne jest tylko to, aby

zajęcia realizujące podstawę programo-

wą u starszych przedszkolaków (cztero-

i pięciolatki) trwały najwyżej jedną piątą

czasu pobytu dziecka w przedszkolu

w rozliczeniu tygodniowym. Natomiast

w grupie młodszych przedszkolaków

(trzy- i czterolatki) mogą trwać zdecy-

dowanie krócej.
Z uwagi na liczebność obszarów eduka-

cyjnych wspomagających rozwój, wy-

chowanie i kształcenie dzieci (piętnaście)

i różnorodność zajęć w tych obszarach,

trudno jest zaprezentować przykładowe

zapisy w dzienniku do każdego obsza-

ru. Dlatego wybrałamć tylko niektóre

z tych zapisów, skupiając się na pokaza-

niu ich różnorodności. Oto one:



Wychowanie przez sztukę: różne for-

my plastyczne:
o

Rysowanie świecą na zagruntowa-

nym papierze na dowolny temat – od-

twarzanie w działalności plastycznej

swoich przeżyć i wrażeń z wycieczki

do parku.

o

Składanka papierowa Ptak – zaspo-

kajanie potrzeby poznawania właś-

ciwości papieru, dostarczanie prak-

tycznych doświadczeń i wygłaszanie

wierszyka Juliana Tuwima Ptak z in-

scenizacją ruchową.

o

Lepienie z masy papierowej na temat

Najdziwniejsze zwierzę świata – kształ-

towanie form plastycznych według

własnego pomysłu i ćwiczenie precy-

zyjnych ruchów palców.

o

Wycinanie z materiału sukienki i na-

klejanie jej na sylwetę lalki – rozwijanie

technicznych umiejętności operowania

nożyczkami ze zwróceniem uwagi na

bezpieczne posługiwanie się nimi, wy-

powiadanie się na temat wytworu.



Wychowanie zdrowotne i kształto-

wanie sprawności ruchowej dzieci:
o

Zabawa Grypa w przedszkolu – wydo-

bywanie rozumowania przyczynowo-

skutkowego, ustalanie kolejności czyn-

ności (cel, planowanie czynności i rea-

lizacja) oraz kształtowanie racjonalnych

zachowań w sytuacji choroby.

o

Olimpiada sportowa – zorganizowa-

nie zawodów sportowych dla młod-

szych kolegów, stosowanie umiejętno-

ści mierzenia w sytuacjach życiowych.

o

Ćwiczenia gimnastyczne w formie za-

bawowej (mogą też być w zadaniowej),

zestaw I z książki K. Wlaźnik Wychowanie

fizyczne w przedszkolu, s.192

4

Ćwiczenia gimnastyczne (25- minutowe)

prowadzi się z dziećmi pięcio- i sześcio-

letnimi przebranymi w kostiumy gim-

nastyczne (można też z młodszymi), mi-

nimum dwa razy w tygodniu. Nie widzę

konieczności uwzględniania w zapisie

celu, gdyż zadaniem tych ćwiczeń, na-

zywanych też ogólnorozwojowymi, jest

rozwijanie poprawności ruchów i har-

monijny rozwój ciała.



Wspieranie dzieci w rozwijaniu czyn-

ności intelektualnych, które stosują

w poznawaniu i rozumieniu siebie oraz

swojego otoczenia, wychowanie dla po-

szanowania roślin i zwierząt
o

Rozwiązywanie i układanie zagadek

literackich na temat dowolny – zastana-

wianie się nad właściwościami obiek-

tów, doprowadzanie do rozumienia

słownego opisu oraz zastanawianie się

nad formułowaniem treści.

o

Zabawa dydaktyczna Co się może stać,

gdy...? – wydobywanie rozumowania

przyczynowo-skutkowego w sytuacjach

życiowych, rozważanie na temat, jak po-

radzić sobie w trudnej sytuacji.

o

Wycieczka do lasu – poznawanie

przyrody poprzez obserwowanie świa-

ta roślin i zwierząt, dzielenie się spo-

strzeżeniami, próby uogólniania i wią-

zania zjawisk występujących jesienią.

Przypomnienie zasad bezpiecznego po-

ruszania się po drogach.

o

Opowiadanie nauczycielki na temat

O gościach, co nie przyszli na ucztę

5

– za-

poznanie ze zmianami zachodzącymi

w przyrodzie (odlot ptaków), pogłę-

bianie estetycznych przeżyć dzieci

związanych z tekstem utworu.

o

Nauka wiersza J. Brzechwy Psie smutki

6

– opanowanie treści wiersza na pamięć,

stosowanie pauz, tempa i siły głosu.



Wspomaganie rozwoju intelektual-

nego wraz z edukacją matematyczną
o

Zabawa matematyczna: Licz dalej

– kształtowanie umiejętności liczenia

na miarę możliwości każdego dziecka,

wysłuchiwanie brzmienia liczebników

w rytmie np. dwójkowym.

o

Zabawa matematyczna w parach: Kto

pierwszy dojdzie do mety – ustalanie wy-

niku dodawania i odejmowania, prze-

strzeganie umów.

o

Zabawa matematyczna: Karuzela – wy-

znaczanie kierunków z punktu widzenia

drugiej osoby, uświadomienie dzieciom

znaczenia obrotu w przestrzeni.

o

Zabawa matematyczna: Co do czego

pasuje – segregowanie według podanej

zasady ze słownym uzasadnieniem.

o

Układanie i rozwiązywanie zadań

z treścią – wdrażanie do układania i roz-

wiązywania zadań według własnego

pomysłu (bez obrazków) i rozwiązywa-

nie ich metodą symulacji.

o

Zabawa matematyczna: Co jest cięższe,

co jest lżejsze – zapoznanie dzieci z kon-

strukcją wagi, nabywanie doświadczeń

w zakresie ważenia poprzez badanie

ciężaru różnych przedmiotów, porów-

nywanie.
Po realizacji zajęć programowych z róż-

nych obszarów edukacyjnych nauczy-

ciel prowadzi zabawę z określonym ele-

mentem ruchu w każdej grupie wieko-

wej. Jest to druga zabawa z określonym

elementem ruchu prowadzona w grupie

dzieci trzy- i czteroletnich i pierwsza

w grupie dzieci pięcioletnich i sześcio-

letnich. Zapisuje się ją w dzienniku tak,

jak proponowałam powyżej. Nauczyciel

zapisując zrealizowane zajęcia progra-

mowe, może odpowiadać na pytania:

co? (rodzaj zajęcia), jaki temat? i dlacze-

go? (cel).

Powinno się jeszcze w zapi-

sie uwzględnić pomoce dydaktyczne,

z których nauczyciel korzysta, prowa-

dząc zajęcie. Z uwagi na brak miejsca

w dzienniku przeniosłabym je jednak

do planu miesięcznego, który jest ściśle

skorelowany z programem i realizacją

jego treści. Wskazane jest, aby zajęcia

programowe, zabawy ruchowe, ćwicze-

nia gimnastyczne, były prowadzone na

powietrzu (np. w ogrodzie). Następnie

dzieci wychodzą na zewnątrz, gdzie

4) Podobnie jak w przypadku zabaw ruchowych źródło, z którego korzysta nauczyciel, prowadząc ćwiczenia gimnastyczne, można podać w planie mie-

sięcznym lub skrótowo w dzienniku.

5) Opowiadanie znajduje się w książce L. Krzemienieckiej Z przygód krasnala Hałabały.
6) Klasyczna metodyka wychowania przedszkolnego proponuje, aby rodzajem zajęcia było wprowadzenie wiersza (do nauki na pamięć), a nie nauka. Napi-

sałam nauka, gdyż od 2005 roku proponujemy nową metodykę Dzieci uczą misie wierszy. Szczegółowo opisana jest w publikacji: E. Gruszczyk-Kolczyń-

ska, E. Zielińska Wspomaganie dzieci w rozwoju do skupiania uwagi i zapamiętywania. Uwarunkowania psychologiczne i pedagogiczne, programy i metodyka .

bliżej przedszkola  10.109 październik 2010

49

blizejprzedszkola.pl

kontynuowana jest praca wychowaw-

czo-dydaktyczna. Dzieci korzystają ze

sprzętu i zabawek ogrodowych, biorą

udział w zawodach sportowych, zaję-

ciach terenowych, pokonują naturalne

lub celowo ustawione tory przeszkód,

grają w gry zespołowe. Prowadzą obser-

wacje przyrodnicze – dokarmiają pta-

ctwo, zapoznają się ze światem roślin,

prowadzą łatwe prace na działce przed-

szkolnej, wykonują prace porządkowe

w różnych porach roku. Bawią się we-

dług własnych pomysłów i z inspiracji

nauczyciela (np. budują z piasku trasy

komunikacyjne i wykorzystując małe

samochodziki do ich pokonywania).
Oto proponowane zapisy:

o

Zabawy dowolne przy wykorzy-

staniu sprzętu terenowego i zabawek

ogrodowych ze szczególnym zwróce-

niem uwagi na bezpieczeństwo (prze-

strzeganie zawartych umów).

o

Obserwacja ptactwa w różnych sytu-

acjach – wyróżnianie charakterystycz-

nych cech: sposób odżywiania, poru-

szania się i kształtowanie opiekuńcze-

go stosunku poprzez systematyczne

dokarmianie.

o

Spacer w celu obserwowania pada-

jącego deszczu, tworzenia się kałuż

(omijanie ich), odczucia siły jesiennego

wiatru (badanie przy wykorzystaniu

pasków krepiny).

o

Pokonywanie naturalnego toru prze-

szkód – wyrabianie zaradności, wy-

trzymałości i umiejętności zespołowego

działania.

o

Zabawy w piaskownicy ze zwróce-

niem uwagi na nieobsypywanie kole-

gów piachem i niewysypywanie go za

piaskownicę.
W komentarzu do podstawy programo-

wej wychowania przedszkolnego czy-

tamy: co najmniej jedną piątą czasu przed-

szkolnego w rozliczeniu tygodniowym dzie-

ci spędzają w ogrodzie, na boisku, w parku

itp. (Podstawa programowa, t. 1, Edukacja

przedszkolna i wczesnoszkolna, s. 28).

Ułatwiając nauczycielom zapis w dzien-

niku czynności wykonywanych podczas

pobytu w ogrodzie, proponuję odpowia-

dać na pytania: co? i dlaczego? Z uwagi

na brak miejsca przybory, pomoce, na-

rzędzia wykorzystywane podczas za-

baw i zajęć organizowanych na powie-

trzu powinny być wymienione w planie

miesięcznym. Można też tak skonstruo-

wać zapis, aby wynikało z niego, z czego

dzieci korzystały. Oczywiście w ciągu

pobytu dzieci w przedszkolu musi się

znaleźć czas na zabawę dowolną we-

dług zainteresowań dzieci przy niewiel-

kim wsparciu nauczyciela. Ustala się: co

najmniej jedną piątą czasu przedszkolnego

w rozliczeniu tygodniowym trzeba przezna-

czyć na zabawę dowolną i odnośnie młod-

szych przedszkolaków (trzy- i czterolatki)

zaleca się, aby co najmniej jedną czwartą

czasu dzieci spędzały, bawiąc się w ogro-

dzie, parku i na łące, itp. Uzasadnienie tej

decyzji znajduje się w publikacji MEN:

Podstawa programowa, t. 1, Edukacja przed-

szkolna i wczesnoszkolna.

Przed podwieczorkiem w każdej gru-

pie prowadzi się zabawę ruchową

z odpowiednim elementem ruchu i za-

pisuje tak, jak wcześniej proponowałam.

Przypominam, że podczas stopniowe-

go rozchodzenia się dzieci do domów

nauczyciel stwarza warunki do zabaw,

gier, rozmów, ćwiczeń i podejmuje pra-

cę indywidualną lub zespołową o cha-

rakterze kompensacyjnym Świadomie

piszę o prowadzeniu pracy kompensa-

cyjnej z dziećmi, gdyż jesteśmy do niej

przygotowani i możemy ją realizować

w obecności bawiących się dzieci. Do

prowadzenia pracy dydaktyczno-wy-

równawczej również jesteśmy przygoto-

wani, ale należy ją prowadzić po zreali-

zowaniu podstawy programowej. Jeżeli

chodzi o zajęcia korekcyjno-wyrównaw-

cze, to do ich prowadzenia potrzebni są

specjaliści (np. logopeda).

Kilka refleksji na zakończenie

Wszystko, co napisałam jest wyłącz-

nie propozycją. Można z niej skorzy-

stać, można też ją odrzucić. Starałam

się zaprezentować różnorodne zapisy

zajęć, wynikające z realizowanego ob-

szaru edukacyjnego i rodzaju zajęcia.

Ponieważ dla każdego nauczyciela waż-

nym dokumentem jest plan miesięczny,

jego realizacja musi mieć odzwiercied-

lenie w zapisach dziennych. Określenie

rodzaju zajęcia i tematu

nie przysparza nauczycie-

lowi problemu. Najwięcej

kłopotów i kontrowersji

wśród nauczycieli budzą

prawidłowo sformułowane cele zajęć.

Dlatego od lat wśród nauczycieli trwa

dyskusja: czy pisać cele operacyjne, czy

kształcące. W prezentowanym materia-

le formułowałam cele kształcące, a nie

operacyjne

7

.

Moje doświadczenia w pracy z dzieć-

mi utwierdziły mnie w przekonaniu,

że już podczas jednych zajęć (zabawy,

sytuacji edukacyjnej) dziecko nabywało

doświadczenia, kształtowało umiejęt-

ności, porównywało, różnicowało i gru-

powało przedmioty. Przecież nauczanie

i uczenie się to ciągły proces, który po

wielokrotnych ćwiczeniach, powtórze-

niach doprowadzi do osiągnięcia pożą-

danego efektu.
Przy różnicach indywidualnych, się-

gających u dzieci w wieku przed-

szkolnym około czterech lat, mam

wątpliwości, czy dziecko po jednym

zajęciu umie np. uzasadnić, przewi-

dzieć, ocenić, dowieść lub czy potrafi

np. objaśnić, wytłumaczyć, wyjaśnić,

uporządkować (nie chodzi o sprząta-

nie). Jestem skłonna umieszczać cele

operacyjne w planie miesięcznym po

realizacji całego bloku programowe-

go, po opanowaniu przez dzieci całej

partii materiału. Prawdą jest, że po-

mogą one w nauczycielskim sposobie

diagnozowania dzieci i w indywidua-

lizacji nauczania. Nie jestem przeciw-

niczką pisania celów operacyjnych, ale

uważam, że powinny być stosowane

w szkole, gdyż tam na każdym kroku

(już od klasy pierwszej) sprawdza się

wiadomości i umiejętności dzieci.



Bibliografia:

Arends R.J., Uczymy się nauczać, Warszawa 1995.

Bogdanowicz Z., Zabawy dydaktyczne dla przed-

szkoli, Warszawa 2005.
Gruszczyk-Kolczyńska E., Zielińska E., Wspoma-

ganie dzieci w rozwoju do skupiania uwagi i zapamię-

tywania. Uwarunkowania psychologiczne i pedago-

giczne, programy i metodyka, Warszawa 2005.
Krzemieniecka L., Z przygód krasnala Hałabały,

Warszawa 1973.
Niemierko B., Między ocena szkolną a dydaktyką,

Warszawa 1991.
Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela, red.

K. Kruszewski, Warszawa 1994.
Wlaźnik K., Wychowanie fizyczne w przedszkolu,

Warszawa 1988.

7) Cele operacyjne to opis wyników, które mają być uzyskane i formułowane są

z punktu widzenia dziecka, a nie nauczyciela. Więcej informacji w publikacjach:

Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela, red. K. Kruszewski, a także R.J. Arends,

Uczymy się nauczać oraz B. Niemierko Między ocena szkolną a dydaktyką.

ewa zielińska – wieloletnia nauczycielka wychowania przed-

szkolnego. Współautorka programów edukacyjnych, publikacji

dla nauczycieli artykułów dla rodziców. Wspólnie z prof. Edytą

Gruszczyk-Kolczyńską prowadzi badania nad metodami lepszej

efektywności procesu wychowania i kształcenia dzieci w wa-

runkach przedszkola. Jej działalność przyczyniła się do zmiany

rzeczywistości przedszkolnej w zakresie wspomagania rozwoju

umysłowego dzieci, zwłaszcza edukacji matematycznej.