Ć

wiczenie 15. Odwracalne zjawisko termoelektryczne.

Wydział Paliw i Energii Akademii Górniczo – Hutniczej w Krakowie

1

Ćwiczenie

nr 15

Temat ćwiczenia:

Odwracalne zjawisko termoelektryczne

Konspekt

Nr zespołu:

Wydział, rok, grupa:

Data

Ocena

Nazwisko i imię

Teoria

Wykonanie ćwiczenia

Końcowa z ćwiczenia

1.

2.

Elementy układu:
1) element termoelektryczny,

2) dwa pojemniki styropianowe,

3) termometry elektroniczne, 2 szt.

4) czajnik elektryczny

5) obciążenie o zmiennym oporze;

6) komplet przewodów,

7) miernik uniwersalny: 2 szt.

8) stoper;

9) silnik elektryczny ze wskaźnikiem obrotów,

10) przykrywka pojemnika.

1. Wprowadzenie

W poszukiwaniu niekonwencjonalnych źródeł energii elektrycznej opracowuje się nowe

urządzenia pozwalające na bezpośrednią konwersje energii cieplnej na energie elektryczną. W

urządzeniach tych wykorzystuje się tzw. zjawisko termoelektryczne. Źródłem energii cieplnej

dostarczanym do takich urządzeń może być zarówno energia promieniowania słonecznego,

jak również można dzięki nim wykorzystać ciepło wydzielające się podczas procesów

spalania paliw stałych i płynnych, jak również inne rodzaje ciepła odpadowego, powstającego

podczas różnych procesów technologicznych.

W roku 1821 niemiecki fizyk Thomas Johann Seebeck odkrył, ze wokół układu składającego

się z dwóch drutów, połączonych na obydwu końcach, ale izolowanych, występuje pole

magnetyczne. Pole to występuje wtedy, gdy druty te wykonane są z dwóch różnych

materiałów- przewodników, lub wtedy gdy temperatura obu połączeń jest różna.

Fizyk ten opublikował swoje obserwacje w następnym roku, a zjawisko to zostało nazwane

efektem Seebecka.

Efekt termoelektryczny Seebecka

W obwodzie składającym się z dwu różnych elementów A oraz B (metali, półprzewodników),

których złącza mają temperatury T +

∆T oraz T, powstaje siła termoelektryczna i płynie prąd

termoelektryczny (efekt Seebecka) Rys.1.

Ć

wiczenie 15. Odwracalne zjawisko termoelektryczne.

Wydział Paliw i Energii Akademii Górniczo – Hutniczej w Krakowie

2

Rys.1. Powstawanie siły termoelektrycznej. Materiał A jest dodatni w stosunku do materiału

B, tzn. prąd w elemencie A płynie od końca o wyższej temperaturze do końca o niższej

temperaturze.

dT

dU

S

=

lub

dT

dU

=

α

gdzie:

α, S- współczynnik Seebecka [µV/K]

Dla pojedynczego przewodnika można zdefiniować bezwzględną różnicową termo-SEM, tzw.

współczynnik Seebecka, który wiąże powstałe pole elektryczne z istniejącym gradientem

temperatury

∇ T

E

s

S

=

⋅∇T lub E

s

=

α⋅∇T

Obwód zamknięty musi składać się jednak z co najmniej dwu różnych materiałów, których

złącza mają różne temperatury, aby wypadkowa siła elektryczna była różna od zera.

Względna różnica termo-SEM wynosi wówczas

S

AB

= S

B

- S.A.

lub

=

α

AB

α

B

-

α

A

i służy do wyznaczania termo-SEM układu, którego złącza mają temperatury T

1

i T

2

W ogólności termo-SEM dla układu dwu materiałów jest funkcją różnicy temperatur ich

złączy:

U

AB

= f( T

1

- T

2

)

co jest podstawą wykorzystania danego układu ( np. termopary) do pomiaru temperatur.

W przypadku obwodu zamkniętego złożonego z dwóch różnych metali, w których

temperatury złącz są jednakowe, napięcie U

AB

powstające na jednym ze złącz jest

kompensowane przez napięcie U

BA

na drugim złączu. W obwodzie prąd nie płynie. Jeżeli

Ć

wiczenie 15. Odwracalne zjawisko termoelektryczne.

Wydział Paliw i Energii Akademii Górniczo – Hutniczej w Krakowie

3

temperatury złącz T

1

i T

2

s

są różne to U

AB

jest różne od U

BA

i w obwodzie pojawi się siła

termoelektryczna U= U

AB

- U

BA

powodująca przepływ prądu.

Rys.2. Efekt termoelektryczny – schemat

Na tym zjawisku opiera się zasada działania termopar,

przyrządów służących do pomiaru temperatury.

Główna

zaleta

to

przetwarzanie

bezpośrednio

wielkości nieelektrycznej – temperatury na wielkość

elektryczną – napięcie. Pozwala to przesyłać sygnały

na duże odległości, przetwarzanie i gromadzenie danych o temperaturze badanego obiektu, a

także sterowanie różnymi procesami. Różnica potencjałów powstająca na styku metali

nazywana jest kontaktową różnicą potencjałów, a jej wartość zależy od rodzaju stykających

się metali oraz temperatury złącza.

Napięcie kontaktowe Galvaniego

Jeżeli wykonamy złącze z dwóch różnych metali, to na złączu powstanie kontaktowa

różnica potencjałów Galvaniego

gdzie: E

F

- energia Fermiego: e- to ładunek elektronu.

Różnica potencjałów Galvaniego zależy od temperatury złącza oraz różnicy koncentracji

elektronów swobodnych w metalach A i B. Rys. 3b)

Należy odróżnić napięcie kontaktowe Galvaniego od napięcia Volty.

Napięcie Volty

Napięcie Volty powstaje wówczas, gdy metale znajdują się blisko siebie, ale kontakt jest

na tyle słaby, że elektrony, aby przejść z jednego metalu do drugiego, muszą pokonać

pracę wyjścia. W próżni odległość między metalami może być duża a napięcie Volty

obserwowane jest między innymi w lampach próżniowych. Napięcie kontaktowe Volty

wynosi:

e

U

B

A

V
AB

Φ

−

Φ

=

gdzie:

Φ

A

Φ

B

-oznaczają , odpowiednio, pracę wyjścia elektronu z metalu A oraz B. Rys.1.3b

Ć

wiczenie 15. Odwracalne zjawisko termoelektryczne.

Wydział Paliw i Energii Akademii Górniczo – Hutniczej w Krakowie

4

Rys.3. Schematyczna ilustracja rozkładu energii elektronów swobodnych w metalu w

temperaturze 0 K (a) oraz kontaktowej różnicy potencjałów Galvaniego oraz Volty (b).

Jeżeli utworzymy obwód przedstawiony na Rys. 2. i spowodujemy powstanie różnicy

temperatur między spojeniami, to w obwodzie powstanie siła termo-elektryczna

Dla niezbyt dużych różnic temperatur można przyjąć liniową zależność siły termoelektrycznej

od temperatury

Stała

α

α

α

α nosi nazwę współczynnika termoelektrycznego. Dla złącza wykonanego dla danej

pary metali stała ta oznacza wartość siły termo-elektrycznej, gdy różnica temperatur

pomiędzy spojeniami jest równa 1 K.

Zjawisko termoelektryczne polegające na powstawaniu różnicy potencjałów na styku dwóch

różnych metali jest wykorzystywane do budowy termopar. Jeżeli temperatury złącz różnią się

między sobą T

1

jest różne od T

2

, to między punktami C i D powstaje siła termoelektryczna E.

Siła ta jest wypadkową różnicy potencjałów Galvaniego oraz Thomsona. Dla niezbyt dużych

różnic temperatur między złączami możemy złożyć, że siła termoelektryczna jest

proporcjonalna do różnicy temperatur T

1

-T

2

.

Rys.1.4. Schemat złącza-termopary

Zjawisko Peltiera

W kilkanaście lat po odkryciu Seebecka, J.Ch.Peltier

zaobserwował zjawisko odwrotne tzn. wydzielanie się ciepła na złączu dwóch różnych

materiałów metalicznych pod wpływem przepływu prądu. Zjawisko to nazwano zjawiskiem

Peltiera i stanowiło ono pierwsze praktyczne wykorzystanie zjawiska termoelektrycznego.

Ć

wiczenie 15. Odwracalne zjawisko termoelektryczne.

Wydział Paliw i Energii Akademii Górniczo – Hutniczej w Krakowie

5

Zjawisko Peltiera, polega na wydzielaniu lub pochłanianiu ciepła Q

P

podczas przepływu

prądu przez złącze dwóch różnych metali lub półprzewodników. Aby przenieść ładunek

elektryczny q przez złącze, na którym występuje różnica potencjałów U

AB

, należy wykonać

pracę

L = q

⋅U

AB

W celu utrzymania stałej temperatury złącza należy doprowadzić lub pobrać ciepło

t

I

q

Q

p

p

p

⋅

⋅

Π

=

Π

⋅

=

gdzie: Q

P -

jest ciepłem Peltiera, a

Π

P

-to stała Peltiera, która nie zależy od natężenia prądu

płynącego przez złącze oraz powierzchni.

Wartość tej stałej

Π

P

zależy od rodzaju stykających się metali (półprzewodników) oraz

temperatury złącza.

Zmiana kierunku przepływu prądu powoduje zmianę kierunku przekazywania ciepła podczas

przepływu prądu przez z łącze w jednym kierunku ciepło jest wydzielane, gdy prąd płynie w

kierunku przeciwnym ciepło jest pobierane., więc Q

P

może być dodatnie lub ujemne.

Jeżeli przez złącze płynie prą d o natężeniu I, to energia cieplna wydzielana lub pobierana w

jednostce czasu (moc) określona jest równaniem

I

dt

dQ

N

p

p

⋅

Π

=

=

W obwodzie, oprócz ciepła Peltiera, wydzielane jest ciepło Joule’a Q=R

⋅

I

2

.

Całkowita moc wydzielona w układzie jest sumą ciepła Joule’a oraz ciepła Peltiera.

Zjawisko Thomsona

Z kolei W. Thomson wykazał, że istnieje związek pomiędzy współczynnikiem Peltiera stałą

Peltiera

Π

p

i współczynnikiem Seebecka

:

gdzie

T

p

⋅

α

=

Π

α- współczynnik Seebecka [V⋅K

-1

]

T- temperatura bezwzględna [K]

zatem Q =

Π

p

⋅I lub Q =

α

⋅I⋅T

Koncentracja nośników ładunku elektrycznego w półprzewodnikach zależy znacznie silniej

od temperatury niż w metalach, dlatego siły termoelektryczne Peltiera w półprzewodnikach

osiągają

znacznie

większe

wartości

niż

w

metalach.

Baterie

termoogniw

półprzewodnikowych wykorzystywane są do budowy chłodziarek pozwalających uzyskiwać

Ć

wiczenie 15. Odwracalne zjawisko termoelektryczne.

Wydział Paliw i Energii Akademii Górniczo – Hutniczej w Krakowie

6

temperatury rzędu 200 – 250 K, a także do bezpośredniego przetwarzania energii cieplnej na

elektryczną.

Wiadomo, że koncentracja elektronów zależy od temperatury. Między dwoma punktami

metalu różniącymi się temperaturą powstaje siła elektromotoryczna nazywana siłą

termoelektryczną Thomsona. W obwodzie zamkniętym zbudowanym z jednego tylko

metalu, suma sił elektromotorycznych jest równa zeru niezależnie od rozkładu temperatury w

przewodniku. Możemy więc stwierdzić, że różnica potencja łów między punktami tego

samego metalu zależy wyłącznie od temperatur T tych punktów, a nie zależy od rozkładu

temperatury pomiędzy tymi punktami.

Współczynnik

σ(Τ)− nazywany współczynnikiem Thomsona ma wymiar [V/K] oznacza

różnicę potencjałów powstającą między punktami przewodnika, których temperatura różni się

o 1 K.

Wzdłuż przewodnika , w którym płynie prąd i występuje spadek temperatury, oprócz ciepła

Joule’a wydziela się (lub jest pochłaniana w zależności od kierunku przepływu prądu) pewna

ilość ciepła (ciepło Thomsona). Ciepło Thomsona opisuje więc równanie:

t

I

)

T

T

(

Q

1

2

T

⋅

⋅

−

⋅

τ

=

gdzie:

τ-współczynnik Thomsona zależny od rodzaju materiału;

T

2

- temperatura jednego z połączeń; T

1

- temperatura drugiego z połączeń.

Zjawisko to nosi nazwę zjawiska Thomsona. Współczynnik σ(T) uznaje się za dodatni jeżeli

przepływ prądu od punktu o temperaturze wyższej do punktu o temperaturze niższej

powoduje wydzielanie ciepła, w przeciwnym przypadku przyjmuje się, że współczynnik jest

ujemny. Należy zwrócić uwagę na to, że wartość współczynnika Thomsona zależy od

temperatury. Efekt cieplny związany z przepływem prądu przez złącza metali lub

półprzewodników o różnych temperaturach jest sumą efektu Peltiera oraz efektu Thomsona.

Maksymalna różnica temperatur, jaka można osiągnąć pomiędzy połączeniami dwóch

przewodników przez które przepływa prąd, z których jeden jest chłodzony, a drugi

nagrzewany wynosi

2

0

2

max

T

2

T

⋅

ρ

⋅

λ

⋅

α

=

∆

gdzie :

λ- współczynnik przewodzenia ciepła [W⋅m

-1

⋅K

-1

]

Ć

wiczenie 15. Odwracalne zjawisko termoelektryczne.

Wydział Paliw i Energii Akademii Górniczo – Hutniczej w Krakowie

7

ρ- oporność właściwa [Ω⋅m]

T

0

- temperatura bezwzględna chłodniejszego połączenia.

Zależność pomiędzy współczynnikiem Thomsona a współczynnikiem Seebecka przedstawia

równanie:

T

dT

d

2

1

τ

−

τ

=

α

zależność ta można wytłumaczyć faktem, ze średnia energia kinetyczna elektronów biorących

udział w przepływie prądu jest różna dla różnych materiałów półprzewodnikowych. Wzrost

temperatury w przypadku półprzewodników wywołuje zwiększenie ilości ( gęstości)

elektronów na końcu gorącym, co prowadzi do powstania strumienia od końca gorącego do

końca zimnego. W efekcie tego zjawiska na jednym z połączeń zgromadzony zostaje ładunek

ujemny (koniec zimny), zaś na drugim końcu ładunek dodatni (nieskompensowany).

Powstająca różnica potencjałów wywołuje przepływ elektronów w przeciwnym kierunku ( od

końca zimnego do końca ciepłego i w ten sposób ustala się stan równowagi.

Działanie przyrządów termoelektrycznych może być przedstawione przy wykorzystaniu tylko

jednego z parametrów termoelektrycznych - współczynnika Seebecka, gdyż wartość

współczynnika Thomsona jest tak niewielka, ze jego wpływ może być pominięty.

Aby opisać wszystkie zjawiska zachodzące w generatorach termoelektrycznych należy

uwzględnić efekt ciepła Joule’a i przewodnictwo cieplne materiałów. Na Rys. 5. pokazano

schemat złącza typu p-n w kontakcie ze źródłem ciepła i chłodnicą. przyjmując , ze długość

elementu termoelektrycznego wynosi „L”, a obszar styku „a” oraz zakładając dodatkowo, że

półprzewodniki typu p i n charakteryzują się podobnymi wielkościami oporu właściwego i

przewodności termicznej możemy określić moc cieplną H:

T

L

a

a

L

I

T

I

H

∆

⋅









⋅

⋅

+









⋅

⋅

−

⋅

⋅

⋅

=

κ

ρ

α

2

2

2

[ W]

α−współczynnik Seebecka [V/K]

I-natężenie przepływającego prądu [A]

T- temperatura [K]

ρ- opór właściwy [Ω⋅m]

L- długość [m]

a-powierzchnia styku [ m

2

]

κ- współczynnik przewodzenia ciepła [W/m⋅K]

∆T- różnica temperatur pomiędzy połączeniami[K]

Ć

wiczenie 15. Odwracalne zjawisko termoelektryczne.

Wydział Paliw i Energii Akademii Górniczo – Hutniczej w Krakowie

8

Rys. 5. Schemat budowy a) pojedynczego elementu; b) modułu.

Pierwszy człon równania wynika z odwracalności efektu Peltiera. Drugi człon przedstawia

stratę spowodowaną ciepłem Joule’a. Ostatni człon jest nieodwracalna strata ciepła

spowodowaną przewodnością termiczną.

W generatorze termoelektrycznym, który generuje energie elektryczna różnica temperatur

pomiędzy powierzchnia górna i dolną połączonych części przyrządu sprawia, ze wytwarzana

jest energia elektryczna. Jeśli generator nie jest obciążony oporem R( układ rozwarty)

zastosowane źródło ciepła powoduje powstanie różnicy temperatur, która zależy od

przewodności termicznej półprzewodników. W momencie, gdy prąd nie płynie- generator nie

generuje żadnej mocy stąd pierwszy i drugi człon równania ma wartość zero. Zjawisko

Seebecka będzie źródłem napięcia wytwarzanego na wyjściu z układu. Gdy układ będzie

zwarty- przyłożony zostanie opór, zacznie przepływać prąd. Napięcie Seebecka jest sumą

dwóch spadków napięć:

a)`wewnętrznego-na przyrządzie I

⋅R

int.

- spowodowanego jego oporem wewnętrznym













⋅

ρ

⋅

=

a

L

2

R

b) zewnętrznego -I

⋅R

1

Prąd płynący przez generator jest ilorazem napięcia Seebecka i sumy wewnętrznych i

zewnętrznych oporów.

(

)

1

.

int

R

R

T

2

I

+

∆

⋅

α

⋅

=

gdzie:

α− współczynnik Seebecka [V/K]

∆T- różnica temperatur [K]

⋅R

int.

- opór wewnętrzny [

Ω]; R

1-

opór zewnętrzny[

Ω]

Ten sam prąd jest źródłem efektu Peltiera, który „pompując” ciepło , prowadzi do obniżenia

wewnętrznej różnicy temperatur. Część energii cieplnej wygenerowanej przez prąd Seebecka

Ć

wiczenie 15. Odwracalne zjawisko termoelektryczne.

Wydział Paliw i Energii Akademii Górniczo – Hutniczej w Krakowie

9

jest zamieniana na ciepło Joule’a wewnątrz części przyrządu termoelektrycznego. Sprawność

generatora energii jest równa ilorazowi mocy wyjściowej I

⋅R

1

podzielonej przez energię

cieplną, co przedstawia równanie.

























+

+

−

+

⋅













−

=

ε

1

2

1

2

1

max

T

T

ZT

1

1

ZT

1

T

T

T

gdzie:

ε

max

- maksymalna sprawność generatora

T

1

- temperatura jednego z połączeń [K]; T

2

- temperatura drugiego z połączeń [K]

Z- współczynnik charakterystyczny materiałów termoelektrycznych [K

-1

]

Pierwszy człon jest sprawnością Carnot’a. drugi człon zawiera „T”- temperaturę, która jest

ś

rednią temperatura modułu.

„Z” jest wielkością charakteryzującą półprzewodnikowe elementy termoelektryczne i

stanowi ich miernik jakościowy

ρ

⋅

κ

α

=

2

Z

gdzie:

α− współczynnik Seebecka [V/K]

ρ- opór właściwy [Ω⋅m]

κ- współczynnik przewodzenia ciepła [W/(m⋅K)]

Zjawiska termoelektryczne:

Zjawisko Seebecka

– efekt powstawania różnicy potencjałów elektrycznych na styku metali

lub półprzewodników.

Zjawisko Peltiera– gdy efekty cieplne wywołuje przepływ prądu przez złącze metali lub
półprzewodników.

Zjawisko Thomsona

– gdy efekty cieplne towarzyszą przepływowi prądu przez przewodnik

w którym występuje gradient temperatury.

Ć

wiczenie 15. Odwracalne zjawisko termoelektryczne.

Wydział Paliw i Energii Akademii Górniczo – Hutniczej w Krakowie

10

I Wykonanie ćwiczenia:

A. Charakterystyka napięciowa termoelementu

1. Skompletuj układ, tak ja to zostało przedstawione na Rys.1.

2. Przyłącz woltomierz do gniazda termoelementu. Skalę woltomierza ustaw na 2V. Włącz

termometry.

3. Do jednego z pojemników styropianowych wlej zimną wodę, tak aby był on napełniony w

ok. 4/5.

4. Do drugiego z pojemników styropianowych wlej gorącą wodę, po zagotowaniu jej w

czajniku elektrycznym. I ten pojemnik powinien być napełniony w ok. 4/5. ZACHOWAJ

OSTROŻNOŚĆ! NIE POPARZ SIĘ!

5. Uruchom stoper. Po 2 min zapisz w Tabeli 3.1 temperaturę zimnej gorącej wody w

pojemniku, gorącej wody w pojemniku i napięcie na zaciskach termoelementu odczytane na

woltomierzu.

6. Następne odczyty wykonaj po ok. :

4, 6, 9, 12, 17, 23, 30 i 40 min

od momentu wlania gorącej wody do pojemnika. Wyniki zapisz w następnych pozycjach

Tabeli 3. 1.

7. Wyjmij element termoelektryczny z pojemników, postaw go ostrożnie na stole i wylej

wodę z pojemników. Następnie włóż ponownie termoelement do pustych pojemników.

Termometry elektroniczne

Termoelement

Gniazdo
termoelementu

Pojemnik
styropianowy

Rys.1.Układ pomiarowy

Ć

wiczenie 15. Odwracalne zjawisko termoelektryczne.

Wydział Paliw i Energii Akademii Górniczo – Hutniczej w Krakowie

11

Tabela 3.1. Charakterystyka napięciowa termoelementu

Czas t [min]

T

1

[

°C]

T

2

[

°C]

T

1

– T

2

[

°C]

Napięcie U [V]

B. Charakterystyka prądowo-napięciowa termoelementu

1. Połącz układ zgodnie ze schematem na Rys.2.

2. Zmienny opór nastaw na

∞, skalę woltomierza na 2V, a amperomierza na 200 mA.

3. Nalej zimnej wody do jednego z pojemników, a następnie gorącą wodę do drugiego z nich.

Przykryj pojemnik z gorącą wodą. Poczekaj aż temperatura gorącej wody spadnie do ok.

70

°C.

4. Zapisz temperaturę gorącej i zimnej wody w Tabeli 3.2. Odczytaj napięcie na termo-

elemencie i prąd płynący w obwodzie i zapisz dane do Tabeli 3.2.

5. Przekręć przełącznik oporu zmiennego o jedną pozycję w lewo. Odczytaj wartość oporu,

napięcie i prąd i zapisz je do Tabeli 3.2.

A

v

Termoelement

Zmienne obciążenie

zewnetrzne

Rys.2. Schemat układu elektrycznego do badania charakterystyki prądowo-

napięciowej termoelementu

Ć

wiczenie 15. Odwracalne zjawisko termoelektryczne.

Wydział Paliw i Energii Akademii Górniczo – Hutniczej w Krakowie

12

6. Powtórz czynności z punku.5 aż do ostatniej wartości oporu. Staraj się pomiary wykonać

w miarę szybko, aby różnica temperatur w trakcie pomiaru było można uznać za stałą.

Odczytaj temperaturę gorącej i zimnej wody w momencie zakończenia pomiaru i wpisz ją do

Tabeli 3.2.

7. Przestaw wartość opóru zmiennego z powrotem na

∞.

8.Wylej wodę i włóż termoelement do pustych pojemników, tak jak to opisano w punkcie A7.

Tabela 3.2. Charakterystyka prądowo-napięciowa termoelementu

T

1

[

°C]

T

2

[

°C]

T

1

– T

2

[

°C] Opór R[Ω]

Prąd I [mA] Napięcie U [mV]

Moc N [mW]

C. Charakterystyka pracy układu termoelement-silnik elektryczny

1.Połącz układ zgodnie ze schematem na Rys.3

2. Zakres woltomierza ustaw na 20 V a amperomierza na 10 A.

3. Wlej zimną i gorącą wodę do pojemników

4. Gdy silnik zacznie się obracać odczytaj temperatury gorącej i zimnej wody oraz napięcie na

silniku i natężenie prądu płynącego przez silnik. Zapisz dane w Tabeli 3.3.

5. Pomiary wykonuj co ok. 5 min. aż do zatrzymania się silnika. Dane wpisuj do Tabeli 3.3.

6. Po pomiarze wylej wodę i uporządkuj stanowisko

Ć

wiczenie 15. Odwracalne zjawisko termoelektryczne.

Wydział Paliw i Energii Akademii Górniczo – Hutniczej w Krakowie

13

T

1

[

°C]

T

2

[

°C]

T

1

– T

2

[

°C]

Prąd I[mA]

Napięcie U [mV]

Moc N [mW]

II. Opracowanie wyników

1. Sporządź wykres zależności napięcia termoelementu od różnicy temperatur. Czy jest to

zależność liniowa?

2. Sporządź wykresy zależności napięcia i mocy termoelementu od prądu płynacego przez

obwód zewnętrzny. Czy zależność prądowo-napięciowa jest liniowa? Jeśli tak, oblicz

oporność wewnętrzną termoelementu.

3. Sporzadź wykres zależności mocy pobieranej przez silnik od różnicy temperatur.

4. Uzasadnij wynik.

v

Termoelement

Silnik

A

Rys.3. Układ do pomiaru charakterystyki pracy systemu termoelement-silnik elektryczny

Tabela 3.3. Charakterystyka pracy układu termoelement-silnik elektryczny

V