background image

Wartością bezwzględną (modułem) liczby rzeczywistej a jest liczba  ∣a∣ spełniająca równości:

a∣=a gdy a≥0

a∣=−a gdy a0

Przykłady:

5

2

=

5 gdy a,

−

5

2

=−−

5=5 gdy ab

ab

2

=∣

ab∣=agdy a,

ab

2

=∣

ab∣=−ab=bgdy ab

Logarytm o podstawie a liczby dodatniej b to wykładnik c potęgi, do której należy podnieść a, aby 
otrzymać liczbę b:

log

a

b=⇔ a

c

=

b

Liczbę b nazywa się liczbą logarytmowaną. Zakłada się, że a i b są liczbami dodatnimi oraz 

a≠1 . Z określenia logarytmu natychmiast wynika, że potęga o podstawie a i wykładniku 

log

a

b

jest równa b:

a

log

a

b

=

b

Zapis bez indeksu  log nie jest jednoznaczny. W różnych dziedzinach może oznaczać logarytm 
naturalny, dziesiętny lub binarny. Dlatego, gdy podstawa nie wynika z kontekstu użycia, należy 
używać zapisu jednoznacznego:

logarytm dziesiętny - log

10

x=log x

logarytm naturalny - log

e

x=ln x

logarytm binarny -

log

2

x=lg x

logarytm o podstawie a - log

a

x

Prawa działań na logarytmach wynikają z praw dotyczących wyrażeń potęgowych:

logarytm jedności równa się zero:

log

a

1=0

logarytm podstawy logarytmu równa się jedności:

log

a

a=1

logarytm iloczynu dwóch lub kilku czynników równa się sumie logarytmów 
poszczególnych czynników:

log

a

bc=log

a

blog

a

c

logarytm ilorazu dwóch liczb równa się różnicy logarytmów dzielnej i dzielnika:

log

a

b
c

=

log

a

b−log

a

c

logarytm liczby w danej potędze równa się iloczynowi wykładnika potęgi i logarytmu tej 
liczby:

log

a

b

c

=

c⋅log

a

b

log

a

n

b

c

=

c
n

log

a

b

logarytm o podstawie w formie potęgowej

a

c

równa się iloczynowi odwrotności potęgi c i 

logarytmowi o podstawie a:

log

a

c

b=

1
c

log

a

b

Zależności między logarytmami o różnych podstawach:

iloraz logarytmów dwóch liczb ba przy jednakowej podstawie równa się logarytmowi 
pierwszej liczby b przy podstawie równej drugiej liczbie a

log

c

b

log

c

a

=

log

a

b

jeśli jedna liczba logarytmowana jest równa podstawie logarytmu drugiej liczby 
logarytmowanej i odwrotnie, to iloczyn tych liczb równa się jedności:

background image

log

a

b⋅log

b

a=1

log e⋅ln 10=1

Ćwiczenia:

1. Oblicz:

a) log

2

2

2 b) log

3

9

27 c) log

5

5

25

d) log 10

10

1000

e) log

3

3

27 f) log

9

tan

6

g)

10

2

1
2

lg 16

h)

log

3

5 log

25

27

i)

3

9

1

5 log

5

3

j) 2

log

3

5

5

log

3

2

k) log

2

6

15

l) log

15

3

5

25

3

2. Wykazać prawdziwość wzoru na zmianę podstaw logarytmów: 

log

c

b

log

c

a

=

log

a

b

3. Udowodnij, że  log

a

xlog

1
a

x=0

4. Liczba osobników Digitalis purpurea przeżywających w czasie t (przeżywalność mierzona 

liczbą osobników, każdego miesiąca, poczynając od pojawienia się siewek) określona jest 
równaniem  y=100 e

0,231 t

:

a) jaki jest początkowa liczba roślin,
b) jaki jest czas po którym połowa siewek przeżyje
Digitalis purpurea jest rośliną monokarpiczną, kiełkującą na wiosnę i kwitnącą w lato 
następnego roku. Zakładając, że 15 miesięcy jest potrzebne, aby uzyskać dojrzałość 
płciową, jak wiele osobników najprawdopodobniej przeżyje do tego czasu.

5. Znając równanie na zmianę frekwencji alleli przy założeniu kodominacji (tzn. homozygoty 

mają różne wartości dostosowania, zaś heterozygota posiada dostosowanie o wartości, która 
jest średnią dwóch homozygotycznych genotypów) znaleźć czas (liczony w liczbie 
generacji) po jakim frekwencja allelu 

A

2

 zmieni się z 

q

0

=

0,2

do 

q

t

=

0,6

(przy 

s=0,001

:

q

t

=

1

1

1−q

0

q

0

e

st

.


Document Outline