Numer

zadania

Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania punktów

Liczba

punktów

1.

Wy ka zu ją dzia ła nie sil nie bak te rio bój cze lub bak te rio-sta tycz ne, więc mo gą chro nić de li -
kat ne ple chy po ro stów przed szko dli wym dzia ła niem róż nych mi kro or ga ni zmów.
1 pkt – po da nie po praw nej funk cji kwa sów po ro sto wych
0 pkt – po da nie nie po praw nej funk cji kwa sów po ro sto wych lub brak od po wie dzi

0–1

2.

a) ruch un du li po dial ny/rzę sko wy
1 pkt – po da nie po praw nej na zwy ru chu
0 pkt – po da nie nie po praw nej na zwy ru chu lub brak od po wie dzi
b) I. C, II. D, III. B, IV. A
2 pkt – po da nie czte rech po praw nych przy po rząd ko wań
1 pkt – po da nie trzech po praw nych przy po rząd ko wań
0 pkt – po da nie dwóch lub jed ne go po praw ne go przy po rząd ko wa nia, po da nie nie po praw -
nych przy po rząd ko wań lub brak od po wie dzi

0–3

3.

Przy kła do we od po wie dzi:
Ce cha upo dab nia ją ca grzy by do ro ślin:
– obec ność ścia ny ko mór ko wej,
– przy twier dze nie do pod ło ża,
– wy twa rza nie za rod ni ków.
Ce cha upo dab nia ją ca grzy by do zwie rząt:
– cu dzo żyw ność,
– obec ność chi ty ny (tak jak w pan ce rzy kach owa dów),
– obec ność gli ko ge nu ja ko ma te ria łu za pa so we go.
2 pkt – po da nie po praw nej ce chy upo dab nia ją cej grzy by do ro ślin i po praw nej ce chy upo -
dab nia ją cej grzy by do zwie rząt
1 pkt – po da nie po praw nej ce chy upo dab nia ją cej grzy by do ro ślin lub po praw nej ce chy
upo dab nia ją cej grzy by do zwie rząt
0 pkt – po da nie obu nie po praw nych cech lub brak od po wie dzi

0–2

4.

I. E, II. A, III. D, IV. C, V. B
3 pkt – po da nie pię ciu po praw nych przy po rząd ko wań
2 pkt – po da nie czte rech po praw nych przy po rząd ko wań
1 pkt – po da nie trzech po praw nych przy po rząd ko wań
0 pkt – po da nie dwóch lub jed ne go po praw ne go przy po rząd ko wa nia, po da nie nie po praw -
nych przy po rząd ko wań lub brak od po wie dzi

0–3

5.

– hor mon po wo du ją cy me ta mor fo zę ki jan ki: ty rok sy na
– hor mon po wo du ją cy me ta mor fo zę gą sie ni cy: ek dy zon
2 pkt – po da nie dwóch po praw nych nazw hor mo nów
1 pkt – po da nie jed nej po praw nej na zwy hor mo nu
0 pkt – po da nie nie po praw nych nazw hor mo nów lub brak od po wie dzi

0–2

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI

Próbna Matura z OPERONEM

Biologia

Poziom rozszerzony

Listopad 2011

W ni niej szym sche ma cie oce nia nia za dań otwar tych są pre zen to wa ne przy kła do we po praw ne od po wie dzi.
W te go ty pu za da niach na le ży rów nież uznać od po wie dzi ucznia, je śli są ina czej sfor mu ło wa ne, ale ich sens jest
zgod ny z po da nym sche ma tem, oraz in ne po praw ne od po wie dzi w nim nie prze wi dzia ne.

1

w w w. o p e r o n . p l

Biologia. Poziom rozszerzony

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”

2

w w w. o p e r o n . p l

Numer

zadania

Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania punktów

Liczba

punktów

6.

Przy kła do we od po wie dzi:
– Za pew nia dłuż sze ży cie ro śli nom.
– Umoż li wia za stę po wa nie star szych tka nek ko rze nia i ło dy gi no wo wy twa rza ny mi na ca -
łej dłu go ści ro śli ny, a nie tyl ko w wierz choł kach wzro stu.
– Wzmac nia me cha nicz nie ro śli ny.
– Za pew nia wy daj niej szy trans port.
– Umoż li wia osią gnię cie więk szych roz mia rów.
2 pkt – po da nie dwóch po praw nych ko rzy ści
1 pkt – po da nie jed nej po praw nej ko rzy ści
0 pkt – po da nie nie po praw nych ko rzy ści lub brak od po wie dzi

0–2

7.

Przy kładowe od po wie dzi:
– Me zo glea nie jest list kiem za rod ko wym.
– Me zo glea nie bie rze udzia łu w for mo wa niu tka nek, ukła dów.
– Me zo glea nie ma po sta ci ko mór ko wej.
2 pkt – po da nie dwóch po praw nych róż nic
1 pkt – po da nie jed nej po praw nej róż ni cy
0 pkt – po da nie dwóch lub jed nej nie po praw nej róż ni cy lub brak od po wie dzi

0–2

8.

Za le ta: ogra ni cze nie strat wo dy
Wa da: unie moż li wie nie prze ni ka nia do wnę trza li ścia dwu tlen ku wę gla nie zbęd ne go
w pro ce sie fo to syn te zy
2 pkt – po da nie po praw nej za le ty i wa dy
1 pkt – po da nie po praw nej za le ty lub wa dy
0 pkt – po da nie nie po praw nej za le ty i wa dy lub brak od po wie dzi

0–2

9.

I. B, II. D, III. E, IV. C
2 pkt – po da nie czte rech po praw nych przy po rząd ko wań
1 pkt – po da nie trzech po praw nych przy po rząd ko wań
0 pkt – po da nie dwóch lub jed ne go po praw ne go przy po rząd ko wa nia, po da nie nie po praw -
nych przy po rząd ko wań lub brak od po wie dzi

0–2

10.

3 pkt – po praw ne wy peł nie nie czte rech wier szy ta be li
2 pkt – po praw ne wy peł nie nie trzech wier szy ta be li
1 pkt – po praw ne wy peł nie nie dwóch wier szy ta be li
0 pkt – po praw ne wy peł nie nie jed ne go wier sza ta be li, nie po praw ne wy peł nie nie wier szy
ta be li lub brak od po wie dzi

0–3

11.

Przy kła do we od po wie dzi:
– Jest miej scem łącz ni ko wym dla że ber w przed niej ścia nie klat ki pier sio wej.
– Chro ni waż ne na rzą dy klat ki pier sio wej.
– Jest miej scem przy cze pu nie któ rych mię śni klat ki pier sio wej.
– Mo stek wraz z po zo sta ły mi ele men ta mi klat ki pier sio wej bie rze udział w ru chach od de -
cho wych.
2 pkt – po da nie dwóch po praw nych funk cji most ka
1 pkt – po da nie jed nej po praw nej funk cji most ka
0 pkt – po da nie nie po praw nych funk cji most ka lub brak od po wie dzi

0–2

Or ga ni zmy

Ro dzaj za leż no ści

(an ta go ni stycz na/nie an ta go ni stycz na)

Na zwa

za leż no ści

so wy i my szo ło wy po lu ją ce
na ten sam typ zdo by czy

an ta go ni stycz na

kon ku ren cja

mrów ko jad i ter mi ty

an ta go ni stycz na

dra pież nic two

łu bin i bak te rie bro daw ko we

nie an ta go ni stycz na

mu tu alizm

pa pro cie epi fi tycz ne na tro pi -
kal nych drze wach

nie an ta go ni stycz na

ko men sa li zm

Biologia. Poziom rozszerzony

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”

3

w w w. o p e r o n . p l

Numer

zadania

Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania punktów

Liczba

punktów

12.

a) 1
1 pkt – po da nie po praw nej krzy wej
0 pkt – po da nie nie po praw nej krzy wej lub brak od po wie dzi
b) 5
1 pkt – po da nie po praw nej krzy wej wzro stu
0 pkt – po da nie nie po praw nej krzy wej wzro stu lub brak od po wie dzi
c) Przy kładowe od po wie dzi:
– sto su nek płcio wy
– ba sen
– nie prze strze ga nie za sad hi gie ny
– uży wa nie wspól ne go ręcz ni ka, gąb ki, po ście li z oso bą za ra żo ną
1 pkt – po da nie dwóch po praw nych sposobów zarażenia
0 pkt – po da nie niepoprawnych sposobów zarażenia lub brak od po wie dzi

0–3

13.

Sło no ro śla/ha lo fi ty – ma ga zy nu ją NaCl w swo ich tkan kach, by zwięk szyć ci śnie nie osmo -
tycz ne pły nów, umoż li wia ją ce po bie ra nie wo dy z gle by.
1 pkt – po da nie po praw nej na zwy gru py eko lo gicz nej i po praw ne uza sad nie nie wy bo ru
0 pkt – po da nie nie po praw nej na zwy gru py eko lo gicz nej i nie po praw ne uza sad nie nie lub
brak od po wie dzi

0–1

14.

Im więk sze za nie czysz cze nie wód mar twą ma te rią or ga nicz ną, tym wyż szy wskaź nik BZT5.
1 pkt – po praw ne sfor mu ło wa nie wnio sku
0 pkt – nie po praw ne sfor mu ło wa nie wnio sku lub brak od po wie dzi

0–1

15.

Przy kła do we od po wie dzi:
– ob ni że nie tem pe ra tu ry
– brak tle nu w śro do wi sku
– za sto so wa nie in hi bi to rów od de cho wych
2 pkt – po da nie dwóch po praw nych wa run ków
1 pkt – po da nie jed ne go po praw ne go wa run ku
0 pkt – po da nie nie po praw nych wa run ków lub brak od po wie dzi

0–2

16.

3 pkt – po praw ne wy peł nie nie trzech ko lumn ta be li
2 pkt – po praw ne wy peł nie nie dwóch ko lumn ta be li
1 pkt – po praw ne wy peł nie nie jed nej ko lum ny ta be li
0 pkt – nie po praw ne wy peł nie nie ko lumn ta be li lub brak od po wie dzi

0–3

17.

0–2

0

5

10

15

20

25

30

35

40

morszczyn

piłkowany

morszczyn

pęcherzykowaty

wielkomorszcz

gatunek

zawartość procentowa kwasu

alginowego w stosunku

do suchej masy [%]

workoliść

kolankowaty

skrzydlica

jadalna

listownica

cukrowa

listownica

palczasta

Ob ja wy żo łąd ko wo -je li to we

Ob ja wy skór ne

Ob ja wy ze stro ny

ukła du od de cho we go

za par cia

nie do ży wie nie

wy mio ty

bie gun ka

bó le brzu cha

po krzyw ka

ato po we za pa le nie skó ry

prze wle kły nie żyt no sa

za pa le nie za tok

za pa le nie krta ni

ast ma oskrze lo wa

Biologia. Poziom rozszerzony

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”

4

w w w. o p e r o n . p l

Numer

zadania

Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania punktów

Liczba

punktów

2 pkt – po praw ne na ry so wa nie oraz opi sa nie osi współ rzęd nych (

X – ga tu nek, Y – za war tość

pro cen to wa kwa su al gi no we go w sto sun ku do su chej ma sy) i wy ska lo wa nie osi

Y oraz na ry -

so wa nie i pod pi sa nie wszyst kich słup ków dia gra mu z uwzględ nie niem war to ści śred nich
1 pkt – po praw ne na ry so wa nie i opi sa nie obu osi współ rzęd nych wraz z wy ska lo wa niem
osi

Y lub po praw ne na ry so wa nie słup ków dia gra mu z uwzględ nie niem war to ści śred nich,

ale nie peł ne opi sa nie osi (np. brak in for ma cji, że cho dzi o za war tość pro cen to wą), brak
po praw ne go opi su wszyst kich słup ków dia gra mu
0 pkt – nie po praw ne opi sa nie i nie po praw ne wy ska lo wa nie dia gra mu, cał ko wi cie nie po -
praw ny dia gram lub brak od po wie dzi

18.

a) hor mo ny ste ry do we
1 pkt – po da nie po praw nej na zwy gru py hor mo nów
0 pkt – po da nie nie po praw nej na zwy gru py hor mo nów lub brak od po wie dzi
b) hor mo ny pep ty do we
1 pkt – po da nie po praw nej na zwy gru py hor mo nów
0 pkt – po da nie nie po praw nej na zwy gru py hor mo nów lub brak od po wie dzi

0–2

19.

a) era pa le ozo icz na
1 pkt – po da nie po praw nej ery geo lo gicz nej
0 pkt – po da nie nie po praw nej ery geo lo gicz nej lub brak od po wie dzi
b) Przy kła do we od po wie dzi:
– Ro śli ny na go na sien ne by ły zde cy do wa nie le piej przy sto so wa ne do wa run ków lą do wych.
– Wiel kie wy mie ra nie pod ko niec per mu po zwo li ło na ich dal szy roz wój.
1 pkt – po da nie po praw ne go wy ja śnie nia
0 pkt – po da nie nie po praw ne go wy ja śnie nia lub brak od po wie dzi

0–2

20.

chlo ro pla sty
1 pkt – po da nie po praw nej na zwy struk tu ry
0 pkt – po da nie nie po praw nej na zwy struk tu ry lub brak od po wie dzi

0–1

21.

Róż ni ce w szyb ko ści prze miesz cza nia się obu ga met są wy ni kiem te go, że ga me ta mę ska
(plem nik) ma or ga nel lum ru chu – wić, a ga me ta żeń ska jest nie ru cho ma.
1 pkt – po da nie po praw ne go wy ja śnie nia
0 pkt – po da nie nie po praw ne go wy ja śnie nia lub brak od po wie dzi

0–1

22.

a) Kło sek (A) i dyk cjo ta (B), po nie waż spo ro fit i ga me to fit nie róż nią się mor fo lo gicz nie.
1 pkt – po praw ne wska za nie i uza sad nie nie wy bo ru
0 pkt – nie po praw ne wska za nie i uza sad nie nie wy bo ru lub brak od po wie dzi
b) He te ro mor ficz na prze mia na po ko leń, po nie waż spo ro fit i ga me to fit róż nią się mor fo lo -
gicz nie.
1 pkt – po praw ne okre śle nie i po praw ne uza sad nie nie wy bo ru
0 pkt – nie po praw ne okre śle nie i nie po praw ne uza sad nie nie wy bo ru lub brak od po wie dzi

0–2

23.

Przy kła do we od po wie dzi:
– brak chlo ro fi lu – jest bez zie le nio wa
– wy two rze nie ssa wek, za po mo cą któ rych czer pie wo dę i skład ni ki od żyw cze od ro śli ny
ży wi ciel skiej
– znacz na re duk cja tkan ki prze wo dzą cej
– re duk cja ko rze ni, brak li ści
3 pkt – po da nie trzech po praw nych cech
2 pkt – po da nie dwóch po praw nych cech
1 pkt – po da nie jed nej po praw nej ce chy
0 pkt – po da nie nie po praw nych cech lub brak od po wie dzi

0–3

24.

a) U na go na sien nych ziar no pył ku tra fia pro sto na okien ko za ląż ka, a u okry to na sien -
nych – na zna mię słup ka.
1 pkt – po da nie po praw nej od po wie dzi
0 pkt – po da nie nie po praw nej od po wie dzi lub brak od po wie dzi
b) Owo co list ki u na go na sien nych nie są zro śnię te ze so bą, dla te go nie wy twa rza ją słup ka,
z któ re go wy kształ ca się owoc.
1 pkt – po da nie po praw ne go wy ja śnie nia
0 pkt – po da nie nie po praw ne go wy ja śnie nia lub brak od po wie dzi

0–2

Biologia. Poziom rozszerzony

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”

5

w w w. o p e r o n . p l

Numer

zadania

Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania punktów

Liczba

punktów

25.

Przy kła do we od po wie dzi:
– Wiel kość ko mó rek ja jo wych za le ży przede wszyst kim od ilo ści zgro ma dzo nych w niej
ma te ria łów za pa so wych.
– U zwie rząt ży wo rod nych sub stan cje za pa so we są zbęd ne, po nie waż od ży wia nie za cho -
dzi u nich kosz tem or ga ni zmu mat ki.
1 pkt – po da nie po praw ne go wy ja śnie nia
0 pkt – po da nie nie po praw ne go wy ja śnie nia lub brak od po wie dzi

0–1

26.

Izo ga mia, po nie waż łą czą się dwie ga me ty jed na ko we pod wzglę dem wiel ko ści i ilo ści
ma te ria łu za pa so we go.
1 pkt – po da nie po praw ne go ty pu roz mna ża nia i po praw ne go uza sad nie nia
0 pkt – po da nie nie po praw ne go ty pu roz mna ża nia i nie po praw ne go uza sad nie nia

0–1

27.

a) dzie dzi cze nie jed no ge no we z peł ną do mi na cją
1 pkt – po praw ne okre śle nie ty pu dzie dzi cze nia
0 pkt – nie po praw ne okre śle nie ty pu dzie dzi cze nia lub brak od po wie dzi
b) Efekt fe no ty po wy skrzy żo wa nia dwóch ko ni ka rych z po ko le nia F1 wy no si 3 : 1, na to -
miast efekt ge no ty po wy wy no si 1 : 2 : 1.
1 pkt – po praw ne przed sta wie nie efek tu fe no ty po we go i ge no ty po we go
1 pkt – nie po praw ne przed sta wie nie efek tu fe no ty po we go i ge no ty po we go lub brak od -
po wie dzi

0–2

28.

lim fo cy ty
1 pkt – po da nie po praw nej na zwy ko mó rek krwi
0 pkt – po da nie nie po praw nej na zwy ko mó rek krwi lub brak od po wie dzi

0–1

29.

a) wpływ za so le nia/wod ne go roz two ru NaCl na kieł ko wa nie na sion psze ni cy
1 pkt – po praw ne przed sta wie nie pro ble mu ba daw cze go
0 pkt – nie po praw ne przed sta wie nie pro ble mu ba daw cze go lub brak od po wie dzi
b) Pró bą kon tro l ną są na sio na na szal ce I.
1 pkt – po praw ne wska za nie nu me ru szal ki
0 pkt – nie po praw ne wska za nie nu me ru szal ki lub brak od po wie dzi
c) Si ła kieł ko wa nia bę dzie naj słab sza na szal ce V, po nie waż wy so kie stę że nie so li ha mu je
pro ces kieł ko wa nia na sion.
1 pkt – po praw ne wska za nie nu me ru szal ki i uza sad nie nie wy bo ru
0 pkt – nie po praw ne wska za nie nu me ru szal ki i uza sad nie nie wy bo ru lub brak od po wie dzi

0–3

30.

Dzię ki pro mie niow com ol sza wy ko rzy stu je azot at mos fe rycz ny do bu do wy wła snych
związ ków biał ko wych.
1 pkt – po praw ne wska za nie ko rzy ści
0 pkt – nie po praw ne wska za nie ko rzy ści lub brak od po wie dzi

0–1

31.

Ją der ko w cza sie ka rio ki ne zy ule ga za ni ko wi, po nie waż usta je syn te za

rRNA.

1 pkt – po praw ne wy ja śnie nie
0 pkt – nie po praw ne wy ja śnie nie lub brak od po wie dzi

0–1

32.

Przed sta wio ny pro ces to

cros sing –over i za cho dzi on pod czas pro fa zy I po dzia łu me jo -

tycz ne go.
1 pkt – po da nie po praw nej na zwy pro ce su
0 pkt – po da nie nie po praw nej na zwy pro ce su lub brak od po wie dzi

0–1