Tablica 10

Antysemityzm w II Rzeczypospolitej

Protokoły Mędrców Syjonu,
broszura

antysemicka,

dokumentująca

rzekomy

spisek żydowski zmierzający
do zdobycia dominacji nad
ś

wiatem.

Została

sfabrykowana przez carską
tajną policję tzw. ochranę u
schyłku XIX w. Przed I wojną
ś

wiatową nie odegrała ona

wielkiej roli, ale w okresie
międzywojennym

stanowiła

podstawowy tekst, na który
powoływali się propagandyści
antysemityzmu.

Nagonka

na

nauczycieli

ś

ydów. Objawem nasilenia się

fali antysemityzmu były m.in.
wysiłki

zmierzające

do

eliminacji śydów nie tylko z
polskiego

ż

ycia

ekonomicznego

ale

i

kulturalnego.

Prezydent

RP

Gabriel

Narutowicz (1865-1922) po
złożeniu przysięgi w Sejmie
11 XII 1922. Na ten urząd
wybrany został m.in. dzięki
głosom

bloku

mniejszości

narodowych, skonstruowanego
przez żydowskiego polityka
Icchaka

Grünbauma,

co

wywołało

silne

emocje

antysemickie u sporej części
społeczeństwa polskiego. W
wyniku brutalnej nagonki na
osobę

prezydenta-elekta,

zorganizowanej

przez

Narodowa Demokracje, został
on 16 grudnia zamordowany
przez

fanatycznego

zwolennika endecji, Eligiusza
Niewiadomskiego.

Ulica w Mińsku Mazowieckim
po zajściach antyżydowskich,
8 VI 1936. Ugrupowania
skrajne

głosiły

potrzebę

rozwiązania

tzw.

kwestii

ż

ydowskiej raz na zawsze, nie

stroniąc w razie potrzeby
przed użyciem siły. Powróciły
pogromy ludności żydowskiej.

Ofiara bojkotu - zamknięty sklep w
dzielnicy żydowskiej w Warszawie,
1938.

Współżycie wielu narodów w
niepodległej Rzeczypospolitej (65%
Polaków, 16% Ukraińców, 9,8%
ś

ydów) nie układało się harmonijnie.

Odrębność języka, religii i obyczajów
powodowała, że Polacy i śydzi żyli
niejako obok siebie. Antysemityzm
polski miał podłoże polityczne i
gospodarcze. Był charakterystyczny
dla programów partii narodowych,
szczególnie w momencie odbudowy
państwa polskiego, gdy śydów
posądzano o niechęć i
przeciwdziałanie staraniom polskim o
odzyskanie niepodległości. W latach
trzydziestych, a zwłaszcza po śmierci
Józefa Piłsudskiego, został
wzmocniony polityką państwa
(przyzwolenie na bojkot ekonomiczny,
ustawa z 1936 r. ograniczająca ubój
rytualny).

W atmosferze propagandy i
prowokacji nasiliły się napady i
tumulty. Hasła antysemickie
przenikały nawet do środowisk
akademickich, a uniwersytety stały się
widownią zajść antyżydowskich,
inspirowanych przez związanych z
ruchem narodowym studentów. Pod
ich presją władze niektórych uczelni
wprowadziły tzw. getto ławkowe

Page 1 of 3

ś

ydzi w polsce - Wydruk strony

2008-04-19

http://www.zydziwpolsce.edu.pl/panel10.html

Demonstracja

studentów

Politechniki

lwowskiej

żą

dających

wprowadzenia

getta ławkowego, 1937 r.

"Getto ławkowe". Widownią
ekscesów antysemickich były
także

Uniwersytety.

Prawicowo

zorientowana

młodzież coraz gwałtowniej
żą

dała przestrzegania zasady

"getta ławkowego", dzielącego
salę wykładową na tzw. stronę
aryjską (P) i żydowską (L).

Miejsca

najpoważniejszych

zajść

antyżydowskich

w

Polsce w latach 1935-1937. W
sumie

w

tym

czasie

odnotowano

ok.

100

ekscesów.

Plakat

wyborczy

Obozu

Zjednoczenia Narodowego z
1938 r. wzywający do izolacji
ś

ydów a w konsekwencji

usunięcia ich z Polski. W
momencie wybuchu II wojny
ś

wiatowej poziom niechęci

Polaków

w

stosunku

do

ż

ydowskich

współobywateli

był wysoki i rzutował na
wzajemne

stosunki

w

momencie

realizacji

przez

nazistów programu Zagłady.

(osobne miejsca dla studentów
ż

ydowskich) oraz numerus clausus,

który ograniczał swobodny dostęp
ś

ydów do wyższych uczelni poprzez

wyznaczenie limitów przyjęć dla
poszczególnych narodowości.

Bojkot ekonomiczny śydów w 1936 r.
W wyniku kryzysu gospodarczego,
którego skutki ugodziły zarówno w
chrześcijan jak i śydów, nasiliły się
objawy

antysemityzmu

ekonomicznego. Działo się to już za
przyzwoleniem rządu, który ustami
premiera F. Sławoja-Składkowskiego
ogłosił:

"Walka

ekonomiczna

owszem, ale krzywdy żadnej".

Page 2 of 3

ś

ydzi w polsce - Wydruk strony

2008-04-19

http://www.zydziwpolsce.edu.pl/panel10.html

Page 3 of 3

ś

ydzi w polsce - Wydruk strony

2008-04-19

http://www.zydziwpolsce.edu.pl/panel10.html