Choroby łojotokowe skóry

Choroby łojotokowe skóry:

Łojotok.

Łojotokowe zapalenie skóry.

Trądzik pospolity

Trądzik różowaty.

Łupież łojotokowy.

Okolice łojotokowe:

głowa, twarz, mostek

kark, okolica międzyłopatkowa

Łojotok – definicja:

wzmożone wydzielanie łoju,

największe nasilenie w okolicach łojotokowych,

skóra tłusta, błyszcząca,

wyraźnie rozszerzone ujścia gruczołów łojowych, wypełnione masami łojowo-rogowymi.

Czynniki usposabiające:

predyspozycja genetyczna

zaburzenia hormonalne

zaburzenia uk. nerwowego – ch. Parkinsona

klimat – wysoka temperatura

czynniki emocjonalne

Malasesezia furfur

!!!Łojotok stanowi podłoże dla:

trądziku pospolitego,

trądziku różowatego,

zapalenia skóry wokół ust,

łojotokowego zapalenia skóry.

Trądzik pospolity

choroba przewlekła, trudna w terapii

dotyczy okolic łojotokowych – 99% twarz

zajęte są struktury anatomiczne związane z włosem – jednostka mieszkowo-łojowa

Epidemiologia :

choroba rozpoczyna się głownie w wieku dojrzewania – mniejsze nasilenie objawów w wieku

dorosłym

u osób starszych może wystąpić tzw. trądzik późny

K=M, ale u mężczyzn cięższe postacie

u dziewczynek objawy o 1- 2 lata szybciej

szczyt zachorowań: K 14-17r.ż, M 16-19r.ż

85% postacie łagodne

ETIOLOGIA!!!!

Przerost gruczołów łojowych/łojotok

Nadmierne rogowacenie mieszków włosowych

Kolonizacja przewodów wyprowadzających przez Propionibacterium acnes

Stan zapalny

Geny - choroba poligenowa

Leki, kosmetyki (sterydy)

Czynniki hormonalne

Higiena skóry

HORMONY - Androgeny powodują:

Zwiększone wytwarzanie łoju

Powiększenie gruczołów łojowych

Najsilniej działa DHT (dihydrotestosteron)

!!!OBJAWY KLINICZNE

Nasilony łojotok

WYKWITY NIEZAPALNE: zaskórniki otwarte/zamknięte

WYKWITY ZAPALNE: grudki, krosty, nacieki zapalne, cysty

W następstwie: blizny zanikowe, blizny przerosłe, przebarwienia pozapalne

Postacie kliniczne trądziku pospolitego w zależności od stopnia nasilenia

◦

Łagodny: zaskórnikowy, grudkowy, krostkowy

◦

Umiarkowany: grudkowy, krostkowy, guzkowy

◦

Ciężki: guzkowy, ropowiczy, bliznowaciejący i keloidowy, skupiony, piorunujący,

odwrócony

Trądzik skupiony:

ciężka postać występująca głównie u mężczyzn,

przewaga torbieli ropnych, ustępujących z pozostawieniem blizn

Trądzik odwrócony:

ciężka odmiana trądziku o nietypowej lokalizacji – pachy, pachwiny, okolica moczowo-

płciowa

bolesny guzek, ustępujący z powstawaniem przetok

objawy ogólne

Trądzik piorunujący

zmiany skórne przypominają trądzik skupiony,

tendencja do tworzenia się ropni i martwicy krwotocznej oraz bliznowacenia,

głównie mężczyźni (w wieku 13–16 lat),

wysoka gorączka, złe samopoczucie, spadek masy ciała, bóle stawowo-mięśniowe,

hepatosplenomegalia

odchylenia w badaniach dodatkowych.

Trądzik wywołany:

ustępuje po odstawieniu czynników wywołujących:

◦

zawodowy (oleje mineralne, dziegcie)

◦

polekowy (sterydy, jod, barbiturany)

◦

kosmetyczny - gł. zaskórniki (lanolina, wazelina, oleje roślinne, pudry)

Różnicowanie:

folliculitis – brak zaskórników

rosacea – brak zaskórników, objawy naczyniowe, wiek chorych

Diagnostyka:

Posiew w przypadku nieskuteczności terapii

Badania hormonalne u dziewcząt (hirsutyzm, zaburzenia miesiączkowania)

Rodzaj leczenia zależy od:

postaci trądziku, nasilenia łojotoku, rozległości zmian, bliznowacenia, towarzyszących chorób,

wcześniejszych terapii, stanu emocjonalnego/oczekiwań pacjenta.

Celem leczenia trądziku jest:

-zapobieganie nadmiernemu rogowaceniu przymieszkowemu,

-zahamowanie rozwoju Propionibacterium acnes,

-zmniejszenie łojotoku

Łagodne postacie - leczenie miejscowe.

Ciężkie - leczenie skojarzone zewnętrzne i ogólne.

LECZENIE MIEJSCOWE

Retinoidy - Tretinoin, Adapalene, Tazarotene

Hamują tworzenie mikrozaskórników

Umożliwiają prawidłowe złuszczanie nabłonka

Powinny być stosowane jako leki pierwszego rzutu w łagodnym i średnio nasilonym

trądziku zapalnym

Zwykle stosowane wieczorem

Kwas salicylowy

Kwas azelainowy

przeciwbakteryjnie

keratolitycznie

przeciwłojotokowo (hamuje 5-alfa-reduktazę)

przeciwzapalnie

zmniejsza hiperpigmentację pozapalną (hamuje melanogenezę)

Leki przeciwbakteryjne

Antybiotyki miejscowe działają wolniej i mniej skutecznie niż antybiotyki doustne

Najczęściej - erytromycyna i klindamycyna

Nadtlenek benzoilu DN: suchość, zaczerwienienie, złuszczanie

Preparaty złożone

izotretynoina + erytromycyna

cynk + antybiotyk

LECZENIE OGÓLNE:

Antybiotyki: terapia 3-6 miesięcy; tetracyklina

Retinoidy:

Działanie: keratolitycznie, przeciwłojotokowe, przeciwbakteryjnie, przeciwzapalnie

Konieczność stosowania antykoncepcji podczas leczenia i 2 miesiące po jego zakończeniu

(teratogenny) – pisemne oświadczenie pacjentki!

Często występują działania niepożądane:

wysychanie błon śluzowych

zaburzenia biochemiczne, bóle stawów/głowy

Terapia hormonalna – octan cyproteronu ( estrogeny + progesteron)

Pielęgnacja skóry!!!

„Mydła” medyczne (zwierają - nadtlenek benzoilu, siarka, rezorcyna)

Kremy z AHA, BHA

Peelingi enzymatyczne

Lekkie, matujące formuły kosmetyków pielęgnacyjnych

Dobór właściwych kosmetyków kolorowych - komedogenność

Trądzik różowaty

choroba przewlekła, ograniczona do skóry twarzy, występująca u osób po 30 r.ż,

rozwija się na podłożu łojotoku oraz zaburzeń naczyniowych,

10-15% populacji, K>M,

Etiopatogeneza:

czynniki genetyczne – jasna karnacja, dodatni wywiad rodzinny,

łojotok,

zaburzenia naczyniowe – rumień, teleangiektazje,

zaburzenia hormonalne,

jedzenie – alkohol, kawa, herbata, ostre przyprawy,

infekcje miejscowe – Demodex, Malassezia, bakterie,

infekcje ogólnoustrojowe (Helicobacter pylori),

stres,

aktywność fizyczna,

10.

nieprawidłowa pielęgnacja

11.

leki: GKS, wazodylatatory, statyny.

TRĄDZIK RÓŻOWATY – okresy choroby

RUMIENIOWY – przemijające, okresowe rumienienie się twarzy + pieczenie, palenie, uczucie

napięcia skóry; z czasem utrwalenie (teleangiektazje);

II.

GRUDKOWO-KROSTKOWY

◦

zmiany rumieniowo-grudkowo-krostkowe z delikatnym złuszczaniem

◦

brak zaskórników

III. ZMIANY PRZEROSTOWE

◦

prawie wyłącznie u mężczyzn, 40-60 rż

◦

rhinophyma - nos, blepharophyma - powieki

!!!PREROSACEA – nadmierna wrażliwość skóry, nagłe zaczerwienienia, ok.20 rż

Nietypowe postacie kliniczne:

postać przerosła – zmiany guzowate, liczne teleangiektazje

postać skupiona – cięższy przebieg, krwotoczne lub martwicze guzki, przetoki

Różnicowanie: t. pospolity, toczeń rumieniowaty

LECZENIE

PRZYCZYNOWE – unikamy:

słońca, alkoholu, papierosów,

kawy, mocnej herbaty, czekolady,

stresu, zmian temperatury, gorących kąpieli

OGÓLNE:

Antybiotyki – tetracykliny, erytromycyna, metronidazol

Retinoidy – Isotretinoina

Hydroksychlorochina

Sulfony - Dapson

MIEJSCOWE

Antybiotyki

Kwas azelinowy

Retinoidy (mniejsze stężenia)

Crotamitan, Jacutin, Lindan jeśli Demodex

Zawiesina siarkowo-ichtiolowa

IV. INNE METODY

Chirurgiczne

Laserowe

Dermabrazja, elektrokoagulacja

Solux (niebieskie światło),

jontoforeza

Witaminy PP i B2

Detralex, Venescin

PIELĘGNACJA:

kosmetyki do cery wrażliwej z problemami naczyniowymi:

◦

wit. C, E, K,

◦

olej z wiesiołka, avocado,

◦

kw. hialuronowy, NMF,

◦

d-pantenol

fotoprotekcja,

preparaty hipoalergiczne, łagodne emulsje, kremy,

unikamy kosmetyków z alkoholem, mentolem, lanoliną, olejkami roślinnymi,

drenaż limfatyczny.

Łojotokowe zapalenie skóry:

powszechnie występująca, zapalna choroba skóry,

przebieg przewlekły, nawrotowy obejmujący obszar skóry bogaty w gruczoły łojowe,

chorują na nie głównie osoby młode, szczególnie mężczyźni, może pojawiać się również

u niemowląt.

Etiopatogeneza:

czynniki genetyczne

łojotok

M.furfur

czynniki hormonalne – androgeny

dieta – alkohol, niedobór cynku/ witamin

niektóre leki

nowotwory – uk. oddechowy, przewód pokarmowy

łuszczyca

choroby układu nerwowego – padaczka

10.

zaburzenia psychiczne

11.

zaburzenia immunologiczne - AIDS

12.

czynniki mechaniczne, fizyczne, chemiczne, infekcyjne

13.

brak ekspozycji na UV

Lokalizacja zmian:

okolice łojotokowe – rynna łojotokowa przednia i tylna

okolice wyprzeniowe

bardzo rzadko – cała skóra

Obraz kliniczny:

łupież owłosionej skóry głowy – często pierwszy objaw, później zmiany skórne

na granicy włosów (nad czołem i za uszami)

rumieniowo-złuszczające, wysiękowe obszary, wyraźnie odgraniczone od zdrowej skóry,

żółte strupy,

świąd,

jeśli bardzo duże nasilenie – pomyślmy o AIDS.

Różnicowanie:

łuszczyca zwykła

grzybica dermatofitowa powierzchowna

wyprzenia bakteryjne

łupież różowy Giberta

Niemowlęta:

2-10 tydz.,

wpływ androgenów matki/ drożdżaków,

owłosiona skóra głowy:

◦

ciemieniucha,

◦

czepek niemowlęcy;

skóra gładka:

◦

zmiany rumieniowo-złuszczające, nadżerki, pęknięcia – różnicować z kandydozą.

Leczenie – owłosiona skóra głowy:

częste mycie głowy,

GKS – rumień, świąd,

usuwanie nawarstwień strupów:

◦

szampony z siarką, dziegciami, pirytonianem cynku

◦

ketokonazol 2%

◦

duże złuszczanie – oliwa salicylowa 2-5-10%.

Skóra gładka – leczenie zewnętrzne:

GKS, preparaty odkażające

leki przeciwgrzybicze ( M. furfur ), antybiotyki

inhibitory kalcyneuryny

Skóra gładka – leczenie ogólne:

l. przeciwgrzybicze , antybiotyki

retinoidy

GKS, l. przeciwhistaminowe

Inne metody leczenia:

helioterapia, fototerapia

witaminy C, PP, B2, wapno, preparaty cynku

Łupież owłosionej skóry głowy:

Łupież zwykły:

odmiana ŁZS zlokalizowana na owłosionej skórze głowy → drobne łuski

Łupież tłusty:

młodzi mężczyźni

na podłożu łojotoku

stan zapalny + tłuste łuski

Łupież owłosionej skóry głowy – przyczyny:

czynniki immunologiczne

czynniki hormonalne

zaburzenia neurologiczne

styl życia

dieta

klimat, zanieczyszczenie środowiska

Leczenie miejscowe:

środki przeciwgrzybicze – ketokonazol,

środki cytostatyczne – dziegcie, siarczek selenu

środki keratolityczne – mocznik, kwas salicylowy.

SKRÓTY:

ŁZS – łojotokowe zapalenie skóry

GKS- glikokortykosteroidy

DN - działania niepożądane