Interaktywna Encyklopedia Pnącza ogrodowe 2005 - informacje o roślinach > zastosowania pnączy > na płotach i jako osłony


















































 




witamy!






informacje o roślinach






encyklopedia






o szkółce






oferta






linki






kontakt


 






 
charakterystyka i uprawa


 
zastosowania pnączy


 
więcej informacji







  
powojniki


  
inne pnącza

  
niskie rośliny okrywowe
  




  
na altankach, pergolach, murach

  
na płotach i jako osłony

  
na naturalnych podporach i okrywowe

  
w pojemnikach na balkonach i tarasach

  
na kwiaty cięte






  
systematyka i nazewnictwo

  
porady

  
artykuły o pnączach

  
artykuły w Internecie
 





 jesteś tu:
informacje o roślinach > zastosowania pnączy > na płotach i jako osłony



Pnącza uprawiane na płotach i jako osłony



Clematis alpina 'Pamela Jackman'






Pnącza szybko tworzą osłony
oddzielające nas od sąsiadów, uciążliwych dróg i ulic - zatrzymując kurz,
spaliny czy hulające wiatry. Jeśli posadzimy je przy ogrodzeniach, np.: z
siatki lub drewna, spełnią taką samą funkcję jak żywopłot. Szybki efekt
uzyskuje się dzięki ogromnej dynamice wzrostu większości pnączy. W zależności
od wielkości ogrodzenia, ulubionej barwy oraz tego, jak szybko chcemy uzyskać
osłonę, dobieramy odpowiednią roślinę. Sadząc pnącza przy ogrodzeniach, trzeba
wziąć pod uwagę ich siłę wzrostu i ciężar. Bardzo silnie rosnące szybko stworzą
osłony, ale w przyszłości będą wymagały więcej przycinania, aby nie rozrosły
się nadmiernie, głusząc sąsiadujące rośliny lub niszcząc ogrodzenie. Pnącza
zimozielone
(bluszcz,
wiciokrzew Girarda) stworzą zieloną osłonę przez cały
rok. Ich umiarkowana mrozoodporność ogranicza ich stosowanie do zachodniej,
południowej i centralnej Polski oraz do miejsc słabo nasłonecznionych (wystawa
północna lub zachodnio północna).

Pnącza mogą szybko przykryć
nieefektowne budynki, różnego rodzaju szopy, magazyny i śmietniki, chowając
je przed oczami naszych gości. Jeśli chcemy mieć efekt w ciągu jednego roku,
najlepiej do tego celu nadaje się
rdestówka Auberta,
chmiel czy
powojnik 'Bill MacKenzie'. Jeśli możemy poczekać 2-3 lata, dobry efekt możemy uzyskać stosując
któreś z pozostałych pnączy.



Clematis 'Comtesse de Bouchaud'




Clematis sibirica Grupa Atragene




Dobierając odpowiednie pnącze trzeba pamiętać zarówno o sile wzrostu
jak i wymaganiach poszczególnych gatunków, np.: ich mrozoodporności. Można
stworzyć osłony w pełnym słońcu (np.:
z rdestówki Auberta czy
powojników) lub w
cieniu (np.: z
bluszczu czy
hortensji pnącej).



Fallopia aubertii na Wawelu (fot. J. Borowski)

Pnącza bardzo szybko rosnące
stworzą zieloną osłonę w ciągu 6-10 tygodni, a potem przy przycinaniu nadmiernie
wyrastających pędów ogranicza się ich
wzrost. Szczególnie przydatne są
one w nowo zakładanych ogrodach, gdzie brakuje zieleni, a na okazalsze drzewa
czy krzewy trzeba czekać kilka lat. Mogą one świetnie spełniać rolę osłon
tymczasowych, zanim żywopłoty powstałe z roślin wolniej rosnących nie zaczną
spełniać swojej funkcji. W przyszłości, jeśli staną się zbyt ekspansywne, można
je usunąć. Jeśli wymarzyliśmy sobie żywopłot zimozielony, np. z żywotnika,
możemy posadzić go i czekać cierpliwie przez kilka lat aż urośnie, a do tego
czasu osłonić się pnączami szybko rosnącymi, posadzonymi przy ogrodzeniu.


Najszybciej osłonę stworzy
rdest Auberta (Fallopia
aubertii) wytwarzający
przyrosty do 8 m rocznie i mogący okryć płot w ciągu 6-8 tygodni. Młode pędy są
czerwone, a liście są zielone aż do mrozów, przemarznięte (w listopadzie lub
grudniu) opadają. Późnym latem i jesienią rośliny pokrywają się chmurą drobnych
białych kwiatów.
Rdest Auberta rośnie tak szybko, że co 3-4 tygodnie trzeba
wycinać pędy, które wyrastają powyżej płotu lub atakują sąsiednie rośliny.
Rdest ten jest średnio mrozoodporny i nie nadaje się do sadzenia w rejonach o
ostrzejszym klimacie, np. w Polsce północnowschodniej. Nie ma specjalnych
wymagań, jeśli cień nie jest zbyt
silny, a gleba zbyt sucha.


Niemal równie szybko jak
rdest Auberta rosną
niektóre powojniki (Clematis) z Grupy
Tangutica (np. 'Bill MacKenzie')
i Grupy Vitalba (np. 'Paul
Farges').

Wytwarzają roczne pędy długości 5-6m. Pokrywają ogrodzenie w 8-10
tygodni. Drobne ciemnozielone liście
powojnika 'Bill MacKenzie' zachowują
niezmienioną barwę do początków listopada.


Clematis Grupa Tangutica 'Bill MacKenzie' na ogrodzeniu

Od końca czerwca do końca października
rośliny pokrywają żółte kwiaty, a od lipca również puszyste owocostany. Zimą
osłonę stanowią pozostające na pędach zaschnięte liście oraz owocostany.
Powojnik ten jest wystarczająco mrozoodporny. Powinien być sadzony w miejscach
słonecznych na przepuszczalnych glebach. Posadzony przy ogrodzeniu niższym niż
4-5 m wymaga wycinania nadmiaru pędów co 6-8 tygodni, a wiosną przycinania 10
cm od ziemi. Sprzyja to dobremu
rozgałęzieniu i przeciwdziała zasychaniu rośliny od dołu.
Powojnik 'Paul
Farges'


 zobacz również:


 • powojnik Bill McKenzie z Grupy Tangutica


ma ładne ciemnozielone liście,
a od lipca do września pokryty jest

masą białych kwiatów (stąd nazwa handlowa - SUMMER SNOW). Jest bardzo
mrozoodporny (świetna alternatywa dla
rdestu Auberta) i znosi różne gleby i
stanowiska.



Clematis Grupa Tangutica 'Lambton Park' na ogrodzeniu


Słabiej rosną (dorastają do 2,5 - 4 m), ale w lecie
podobnie wyglądają do odmiany
'Bill MacKenzie' - inne powojniki z
Grupy Tangutica. Najlepsza z nich jest odmiana
'Lambton Park' (żółte kwiaty) ale warte polecenia są również:
'Last Dance' (żółtopomarańczowe kwiaty),
'Anita' (białe kwiaty!),
'Helios' (jasnożółte kwiaty),
'Aureolin' (intensywnie żółte kwiaty, najsłabiej rośnie z
wymienionych),
'Grace' (kremowobiałe kwiaty!). Są odporne na mróz i mają małe
wymagania glebowe i lepiej znoszą suszę niż inne powojniki. Pewną wadą
powojnika 'Aureolin' jest wczesne kończenie wzrostu i zasychanie liści już we
wrześniu.

Do silnie rosnących pnączy, które wytwarzają
wprawdzie długie pędy, ale wolniej się rozgałęziają należą:
dławisz,
kokornak
czy winorośl.



Celastrus orbiculatus

Dławisz
okrągłolistny (Celastrus orbiculatus) jest
dwupiennym pnączem o wijących się pędach, dorastającym do 12 m. (2-4 m
rocznie). Liście średniej wielkości przebarwiają się jesienią na żółto. Później
efektownie wyglądają żółto-czerwone owoce (tylko na roślinach żeńskich), będące
ozdobą przez kilka miesięcy.
Dławisz nie ma specjalnych wymagań, rośnie dobrze
na stanowiskach słonecznych i półcienistych oraz w każdej średnio wilgotnej
glebie, jest wystarczająco mrozoodporny. Wymaga kontrolowania wzrostu, gdyż
może zagłuszać sąsiadujące rośliny.



Aristolochia durior

Kokornak
wielkolistny (Aristolochia macrophylla) jest
najwartościowszym gatunkiem z tego rodzaju. Rośnie silnie, osiągając do 10 m i
wytwarzając wijące się pędy dorastające rocznie do 2-4 m. Główną jego ozdobę
stanowią imponująco duże, sercowate liście długości do 30 cm, nakładające się
dachówkowato na siebie, tworząc gęste, zielone ściany. Kokornak wytwarza dużo
zielonej masy, dlatego wymaga solidnych podpór.
Kokornak jest krzewem
mrozoodpornym, długowiecznym, najlepiej rośnie w półcieniu, ale dobrze znosi
również cień, nie lubi stanowisk bardzo wietrznych. Najlepiej rośnie na glebach
żyznych, umiarkowanie wilgotnych. Na stanowiskach słonecznych a suchych jest



 zobacz również:


 • kokornak

często atakowany przez przędziorki. Po posadzeniu potrzebuje dwóch lat, aby się
przyjąć i rozpocząć naprawdę silny wzrost.

Winorośl pachnąca (Vitis
riparia). Silne pnącze wspinające się przy pomocy wąsów czepnych. Dorasta do 10 m


Vitis riparia

(1-2m rocznie). Liście trójklapowe, dosyć duże (do 18 cm długości) pokrywają
szczelnie roślinę, w lecie są zielone, a jesienią żółte. Kwiaty ma niepozorne,
ale bardzo intensywnie pachnące (VI). Jeszcze silnie rosną:
winorośl
japońska i
winorośl amurska o dużych, ładnych, liściach - zielonych
latem a purpurowoszkarłatnych jesienią. Wymienione winorośla mają małe
wymagania glebowe, są odporne na suszę i mrozy, ale są roślinami bardzo silnie
rozrastającymi się na boki i warto je sadzić tylko wtedy, gdy nie boimy się
często używać sekatora.


Ogrodzenie można obsadzić również szybko rosnącymi
pnączami bylinowymi. Do takich należy
chmiel zwyczajny (Humulus lupulus), który wiosną, w ciągu kilku tygodni, stworzy
zieloną ścianę liści, a latem żeńskie egzemplarze (jest rośliną dwupienną)
pokryją się zielonożółtymi szyszkami. Żółtolistna
odmiana chmielu 'Aurea'
wytworzy złocisty wał pędów i liści, ponieważ jest klonem żeńskim, w końcu lata
wytworzy szyszki. Nadziemne pędy chmielu obumierają każdej jesieni, a wiosną
wyrastają nowe z podziemnych części rośliny. Dorastają do 6m wysokości i mogą
rozrosnąć się na szerokość 2-3m. Chmiel może rosnąć na każdej średnio wilgotnej
lub wilgotnej glebie, zarówno na słońcu jak i w półcieniu. Odmiana żółtolistna
ładniej rośnie i intensywniej wybarwia się na słońcu. Chmiel na stanowiskach



Parthenocissus quinquefolia - jesień


suchych i słonecznych łatwo może być jednak atakowany przez przędziorki. Częstą
chorobą chmielu jest mączniak rzekomy, powodujący zasychanie liści.

Jeśli mamy
więcej cierpliwości, możemy wybrać któreś z wolniej
rosnących pnączy, które utworzą osłonę w ciągu 2-4 lat, ale potem wymagają
mniej cięcia.


Świetnym i chyba najczęściej stosowanym pnączem
do obsadzania ogrodzeń jest
winobluszcz
pięciolistkowy (Parthenocissus
quinquefolia). Dorasta do 10-20
m (1-2m rocznie). Wspina się owijając dookoła podpór pędami lub przytrzymując
się wąsami czepnymi. U większości odmian (np.: odmiany var. murorum lub
'Troki') wąsy zaopatrzone są w przylgi pozwalające na wspinanie się po murach.


Parthenocissus quinquefolia - zima


Ma liście złożone z pięciu listków. Wiosną i latem są zielone, a jesienią
liście przebarwiają się na płomienny czerwony kolor. Najładniej przebarwia się
na stanowiskach słonecznych. Nie ma specjalnych wymagań glebowych, a dzięki
temu, że jest całkowicie mrozoodporny, z powodzeniem może być stosowany na
terenie całej Polski.

W rejonach o łagodniejszym klimacie (np. w
zachodniej Polsce) można z powodzeniem stosować, wrażliwszy na mróz od
poprzednio wymienionego,
winobluszcz
trójklapowy (Parthenocissus
tricuspidata). Charakteryzuje się on podobną siłą wzrostu, ale ma
ładniejsze liście - pojedyncze z 3 klapami, sztywne, ciemnozielone, błyszczące,
pięknie dachówkowato ułożone, szkarłatnie przebarwiające się jesienią.

Pnącza pozwalają na uzyskanie wielu efektów
specjalnych



Hedera helix 'Thorndale' na ogrodzeniu i budce

Osłona z bluszczu (Hedera helix) będzie zimozielona,
ale trzeba na nią poczekać parę lat, gdyż przyrasta on rocznie około 0,5 m.
Bluszcz nie lubi pełnego słońca, a w ostrzejsze zimy może przemarzać, dlatego



 zobacz również:


 • bluszcz pospolity

można nim obsadzać płoty tylko w miejscach osłoniętych, nie nasłonecznionych.
Nie lubi gleb suchych lub kwaśnych.




Lonicera x brownii 'Dropmore Scarlet' na ogrodzeniu


Obsadzając ogrodzenie różnymi pnączami, uzyskamy
zmienność barw w ciągu roku i bardzo ożywimy nasz ogród. Kolorowe płoty można
stworzyć obsadzając je wiciokrzewami (Lonicera). Zasłonę stworzą po około 2
latach. W zależności od gatunku i odmiany mają kwiaty różnej barwy, czasem
pachnące. Najsilniej rośnie

wiciokrzew japoński 'Halliana' (obficie i długo
kwitnie, kwiaty pachną), ale w ostre zimy może przemarzać. Najładniejsze kwiaty
mają:

wiciokrzew pomorski,

wiciokrzew Browna i

wiciokrzew Tellmana. Zimozielone
osłony można utworzyć z

wiciokrzewu Girarda. Wiciokrzewy nie mają specjalnych
wymagań glebowych i dobrze rosną zarówno na słońcu jak i w półcieniu, są
wystarczająco mrozoodporne. Niestety, jest to ulubiona roślina mszyc i jeśli po
ich pierwszym pojawieniu się (najczęściej w maju) ich nie zniszczymy,
wiciokrzewy tracą swe dekoracyjne walory.

Niezastąpione w uzyskiwaniu kwitnących płotów są
powojniki (Clematis). W zależności od odmiany dorastają od 1,5 do 8m.
rocznie. Wolą gleby żyzne i wilgotne. Jeśli sadzimy je na glebie ubogiej,
piaszczystej, trzeba dodać dużo dobrze rozłożonego obornika lub dobrego



Clematis viticella i Clematis Grupa Viticella 'Polish Spirit'


kompostu i pamiętać o regularnym podlewaniu. Lubią, aby ich podstawa była
ocieniona, a górna część krzewu nasłoneczniona. Powojniki są bardzo wrażliwe na
suszę i źle rosną w miejscach wietrznych. Ale odpłacą wysiłek włożony w
przygotowanie dobrego miejsca wspaniale kwitnąc przez wiele lat.


Ciekawy efekt można uzyskać obsadzając ogrodzenie
powojnikiem 'Polish Spirit' o drobnym,
zielononiebieskim ulistnieniu, utrzymującym niezmienioną barwę do późnej
jesieni. Od lipca do września pokrywa się on setkami granatowofioletowych,
aksamitnych kwiatów. 'Polish Spirit' dorasta do 3m rocznie i pokrywa ogrodzenie
w 10 - 12 tygodni. Wymaga silnego cięcia wiosną.



Clematis sibirica Grupa Atragene

Powojniki z Grupy Atragene dorastają do 2-2,5 m
wytwarzając roczne przyrosty długości 1-1,5 m, dlatego na stworzenie osłony
potrzebują około półtora roku. W końcu kwietnia i w maju pokrywają się masą

kwiatów, w zależności od odmiany: białych, różowych, purpurowych, fioletowych
lub niebieskich. W lecie i jesienią płot pokryją fantazyjne owocostany. Rośliny
te są całkowicie mrozoodporne. Nie wymagają cięcia,
ale jeśli jest konieczne,
znoszą je dobrze.

Ogrodzenia można obsadzać również powojnikami wielkokwiatowymi, ale
trzeba się liczyć z tym, że wczesną jesienią ich liście mogą zasychać,
zwłaszcza u podstawy rośliny. Najlepiej do pokrywania płotów nadają się: różowy



 zobacz również:


 • Grupa Atragene


- 'Comtesse de Bouchaud',
jasnoniebieski - 'Błękitny Anioł',
fioletowy - 'Etoile Violette' lub
purpurowofioletowy - 'Warszawska Nike',
czerwony 'Kardynał Wyszyński'.



Clematis Grupa Heracleifolia 'Praecox'


Do obsadzania płotów dobrze nadaje się również
bylinowy powojnik 'Praecox', stosowany najczęściej




 zobacz również:


 • Clematis 'Praecox'


jako roślina okrywowa.
Posadzony przy siatce, przeplata się przez nią tworząc 1,5 - 2 m osłonę.

Oryginalne osłony można uzyskać stosując mniej
znane pnącza, np.: Miesięcznik kanadyjski (Mensipermum canadense)
o ładnych, dachówkowato ułożonych liściach - zielonych latem a żółtych jesienią
i plątaninie cienkich pędów; rybitrut trójklapowy (Cocculus
orbiculatus) o niedużych, błyszczącozielonych liściach; obwojnik grecki
(Periploca graeca) o silnym wzroście, wąskich, lancetowatych liściach i
małych, ale interesujących kwiatach czy
winnik tojadowaty (Ampelopsis
aconitifolia) o kunsztownie powycinanych liściach.

Ogrodzenia oddalone od ruchliwych ulic i na
terenach o mniejszym zanieczyszczeniu powietrza, można obsadzić również
ozdobnymi krzewami o jadalnych owocach, np.:
aktinidia ostrolistna (Actinidia arguta),
aktinidia pstrolistna (Actinidia kolomikta) lub
cytryniec chiński (Schisandra chinensis).

Pnącza mające stworzyć osłonę sadzimy
średnio co 1m. Jeśli szczególnie zależy nam na szybkim efekcie, możemy rozstawę
zmniejszyć nawet do 0,5m, a jeśli mamy więcej cierpliwości, a
ograniczony budżet, to możemy ją zwiększyć do 1,5m. Pnącza sadzimy w doły kilka
razy większe od doniczek, w których rosły dotychczas. Na dno dołu sypiemy
łopatę dobrze rozłożonego obornika lub kompostu. Rośliny sadzimy 5 cm głębiej
niż rosły dotychczas. Glebę dookoła nich ściółkujemy grubo korą lub podobnym
materiałem. Ściółka zatrzyma w glebie wilgoć, utrudni wyrastanie chwastów, a co
najważniejsze zabezpieczy korzenie i podstawy pędów przed przemarznięciem.

Wymienione pnącza nie są bardzo wymagające, ale aby wytworzyły masę
zieleni i bujnie rosły, trzeba je intensywnie podlewać i nawozić. Stosunkowo
najskuteczniejsze jest podlewanie z użyciem linii samokroplujących. Nawożenie
można wykonać w końcu kwietnia nawozem o spowolnionym działaniu, np.: Osmocote
5-6 M. Można stosować również tradycyjne mieszanki nawozowe. Posadzonym pnączom
należy przyciąć pędy nad 3-6 liściem, aby spowodować ich rozgałęzienie. W
kolejnych latach przycinamy rośliny słabo rozgałęzione oraz nadmiernie
rozrośnięte (np.: przewisające na górze ogrodzenia) gdyż nadmierna masa pnącza
może uszkodzić lub zdeformować ogrodzenie albo zagłuszyć sąsiednie rośliny.






zobacz również:

• jak kupować pnącza? • powojnik alpejski i niektóre odmiany z Grupy Atragene • powojniki z Grupy Viticella • charakterystyka i uprawa • encyklopedia • więcej informacji • złożone wyszukiwanie

 

 informacje o roślinach > zastosowania pnączy > na płotach i jako osłony
Ostatnia modyfikacja: 2005-01-23.

Projekt i realizacja stron: Grzegorz Marczyński. Strony są zarządzane przez system WMS.
(c) 2005 Szczepan Marczyński - Wszelkie Prawa Zastrzeżone - Kopiowanie zdjęć i tekstów zabronione.