Rekreacja ruchowa
1. Proszę wyjaśnić pojęcia: kultura, kultura fizyczna, wychowanie fizyczne, wychowanie,
sport, rekreacja, asertywność.
Asertywność  podstawa odznaczająca się akceptacją samego siebie, otwartością i bezpośredniością
w wyrażaniu własnych poglądów (z zachowaniem szacunku dla opinii innych ludzi) oraz domaganie
się respektowania własnych praw, nie odmawiając tych praw innym. Asertywność oznacza wiarę w
siebie, ale jednocześnie szacunek dla uczuć i potrzeb innych.
Kultura  Całokształt duchowego i materialnego dorobku ludzkości (duchowy  wiara, tradycje,
materialny  dzieła sztuki, nazwiska) gromadzony, utrwalany i wzbogacany w ciągu dziejów,
przekazywany z pokolenia na pokolenie. Zachowania ludzi stajÄ… siÄ™ elementem kultury dopiero wtedy,
gdy są akceptowane przez ogół społeczeństwa i przekazywane następnym pokoleniom.
Kultura fizyczna  część kultury społeczeństwa związana z rozwojem fizycznym człowieka, z
dbałością o zdrowie, sprawnością, wydolnością fizyczną i piękne ciało. O rozwoju kultury fizycznej
decydujÄ…:
- system wartości
- tradycje
- światopogląd
- wychowanie
- przekonania
- rozwój nauki
- materialny poziom życia
- potrzeby indywidualne i społeczne
KulturÄ™ fizycznÄ… tworzy:
- wychowanie fizyczne, mające na celu rozwój i podtrzymanie sprawności oraz wytworzenie
nawyków,
- rehabilitacja ruchowa ma za zadanie przywrócenie utraconego z różnych przyczyn zdrowia
lub sprawności fizycznej,
- rekreacja jest czynnym wypoczynkiem, zapewnia regenerację sił (fizyczną i psychiczną) przez
wykonywanie czynności interesujących przyjemnych, pozbawionych elementów obowiązku
- sport wyczynowy zaspokaja potrzebę aktywności ruchowej połączonej z rywalizacją oraz
potrzebę dążenia do perfekcji
Wychowanie  całość wpływów i oddziaływań kształtujących rozwój człowieka oraz
przygotowujących go do życia w społeczeństwie.
Wychowanie fizyczne  ujęty w system pedagogiczny proces uczestnictwa w kulturze fizycznej
młodych pokoleń, którego celem jest wspomaganie rozwoju fizycznego, ruchowego i zdrowia oraz
przygotowanie do podtrzymania i pomnażania tych właściwości w życiu póz
niejszym.
Sport  to świadoma i dobrowolna działalność człowieka, której istotę stanowi indywidualne bądz

zespołowe współzawodnictwo na lądzie, wodzie i w powietrzu, w pokonywaniu czasu , przestrzeni,
przeszkód naturalnych lub sztucznych oraz przeciwnika
Lub
Sport  to ćwiczenia i gry służące podnoszeniu i nabywaniu sprawności fizycznej, wyrabianiu
pewnych cech charakteru ( wytrwałość, punktualność, lojalność, sumienność, przestrzeganie zasad i
reguł).
Rodzaje sportu:
- wyczynowy (amatorski i zawodowy), w którym dominującym czynnikiem jest osiągnięcie jak
najlepszego wyniku
- rekreacyjny  w którym głównie nacisk kładzie się na utrzymanie sprawności fizycznej,
odprężenie i dobre samopoczucie
1
Rekreacja:
1. Zespół zachowań realizowanych przez jednostkę w czasie wolnym  samoorganizacja czasu
wolnego
2. proces wypoczynku po pracy
3. zjawisko społeczno-kulturowe, którego podstawę stanowi wzrost ilości czasu wolnego,
związane z tym formy zachowań ludzi
Podział rekreacji:
- bierna
- czynna
- ruchowa
Bierna obejmuje takie zachowania jak: opalanie się, słuchanie muzyki, oglądanie telewizji.
Czynna to formy o przewadze wysiłku psychicznego ( np. gra w szachy, rozwiązywanie
krzyżówek ) oraz fizycznej.
Ruchowa to formy o przewadze wysiłku fizycznego, związane z ruchem mięśniowym.
Inny podział rekreacji:
- rekreacja ruchowa (fizyczna)  obejmuje wszelkie formy działalności rekreacyjno-fizycznej
(np. zabawy sportowe). Bywa określona mianem  sportu dla wszystkich
- rekreacja twórcza  kształtuje osobowość i wpływa na sferę emocjonalną człowieka (formy
działalności : plastyczna, muzyczna, teatralna, fotograficzna)
- rekreacja kulturowo-rozrywkowa  np. czytelnictwo rozrywka umysłowa, gry towarzyskie,
koła naukowe, itp.
- Rekreacja poprzez działalność społeczną działania dobrowolne, podejmowane w czasie
wolnym na rzecz innych ludzi.
Rekreacja to te zajęcia, które są podejmowane w czasie wolnym dla odpoczynku, poprawiania i
podtrzymania zdrowia, rozrywki i samodoskonalenia, obejmująca wszelkie formy aktywności, nie
tylko ruchowej.
Właściwości płynące z uprawiania rekreacji:
- Aktywność  wykazuje, że rekreacja jest kategorią działania, nie oznacza bezczynności.
Stanowi ją zarówno bieganie, wspinanie, żeglowanie, oglądanie dzieł sztuki. Jest kluczowym
składnikiem stylu życia i podstawowym determinantem sprawności człowieka.
- Dobrowolność  swoboda dobrowolnej treści i formy bez konieczności należenia do
jakiegokolwiek stowarzyszenia, gdyż zgodnie z zainteresowaniem i zamiłowaniem dla
własnej przyjemności i satysfakcji wynikającej z działania. Zespół wartości możliwych do
realizacji bez względu na wiek , płeć, stopień usprawnienia ruchowego czy umysłowego.
- Bezinteresowność  ekonomicznych przy podejmowaniu decyzji i udziału w czynnej
rekreacji, brak motywów
- Przyjemność  samozadowolenie, pozytywne spojrzenie na świat pomimo zmartwień, trosk
codziennego życia.
2
2. Opisz rolę rekreacji na dziecięcym i młodzieżowym etapie życia człowieka.
Okres życia Rola ruchu
Dzieciństwo i młodość - pobudza rozwój fizyczny
- podnosi wydolność
- wyrównuje skutki przeciążenia nauką
- ułatwia usuwanie odchyleń w rozwoju psycho-ruchowym
Wiek dziecięcy
Rola i Działalność profilaktyczna Działalność lecznicza Działalność
znaczenie rehabilitacyjna
rekreacji
Układ ruchu - dbałość o prawidłową - ćwiczenia korekcyjne wad i - ćwiczenia ,
postawÄ™ postawy gimnastyka
- ćwiczenia bez - kinezyterapia (leczenie głównym
obciążeń ruchem) powoduje ogólne elementem
- wzrost siły wzmocnienie organizmu rehabilitacji
- szybkość poprzez całkowite lub - sport w walce
- wytrzymałość częściowe przywrócenie z kalectwem
- sprawność sprawności fizycznej
Układ - niedopuszczanie do - wysiłek fizyczny
krążenia nadwagi - ćwiczenia ruchowe
- zapobieganie - gry i zabawy
zaburzeniom układu
krążenia
- zapobieganie
rozwijaniu siÄ™
lenistwa
- zwiększenie
sprawności fizycznej i
zapotrzebowania
tlenowego
Układ - rozładowanie emocji i
nerwowy stresu, napięcia
3
3. Opisz rolę rekreacji na dorosłym etapie życia człowieka.
Okres życia Rola ruchu
Wiek dojrzały - pomaga w utrzymaniu osiągniętej wcześniej
wydolności fizycznej
- zapobiega schorzeniom, działa leczniczo
- ułatwia zachowanie równowagi wewnątrz
ustroju człowieka oraz w układzie człowiek-
środowisko
Wiek dojrzały
Rola i Działalność profilaktyczna Działalność Działalność rehabilitacyjna
znaczenie lecznicza
rekreacji
Układ ruchu - możliwość wykonywania - ćwiczenia - sport w walce z
wszystkich ćwiczeń korekcyjne kalectwem
- dbałość o prawidłową - kinezyterapia - ćwiczenia głównym
postawÄ™ elementem rehabilitacji
- zapobieganie zwyrodnieniom
stawów i kręgosłupa
- niedopuszczanie do nadwagi
- opóz
nianie procesów
starzenia
- niedopuszczenie do nadwagi - wysiłek fizyczny
Układ - zapobieganie chorobom - ćwiczenia
krążenia cywilizacyjnym ruchowe
- lepsze ukrwawienie
organizmu
- rozładowanie napięć
emocjonalnych
- obniżenie poziomu
cholesterolu
- ćwiczenia mają wpływ na
pracę mózgu, nerek wątroby
i serca
Układ - prawidłowy stan psychiczny
nerwowy - rozładowanie stresu
- wykorzystanie czasu
wolnego
- wyrabianie odporności
fizycznej
4
4. Opisz rolę rekreacji na starczym etapie życia człowieka.
Okres życia Rola ruchu
Wiek starczy - opóz
nia spadek wydawczości i sprawności, pomaga zachować zdrowie
- wyrównuje zaburzenia i usuwa skutki niesprawności
Wiek starczy
Rola i Działalność profilaktyczna Działalność lecznicza Działalność
znaczenie rehabilitacyjna
rekreacji
Układ ruchu - utrzymanie sprawnego - ćwiczenia korekcyjne
układu kostno-mięśniowo- - kinezyterapia
stawowego
- sprawność
- opóz
nianie procesów
starzenia
- ochrona przed
zwyrodnieniami
Układ - niedopuszczenie do nadwagi
krążenia - zapobieganie chorobom
cywilizacyjnym
- rozładowanie napięć
emocjonalnych
- obniżenie poziomu
cholesterolu
Układ - rozładowanie stresu
nerwowy - nawiązywanie trwałych
przyjaz
ni
- zachowanie dobrego
samopoczucia
5. Opisz cechy, funkcje i formy rekreacji ruchowej.
Rekreacja Ruchowa
Aktywny wypoczynek, masowa kultura fizyczna, czynności związane z ruchem i wysiłkiem
fizycznym. Ma za zadanie zapewnić biologiczną sprawność organizmu, jednocześnie usprawnić
psychiczne i społeczne funkcjonowanie jednostki, poszerzając sferę jej zainteresowań i możliwości.
Zajęcia o treści ruchowo-sportowej lub turystycznej, którym człowiek oddaje się z własnej chęci w
czasie wolnym dla odpoczynku, przyjemności i rozwoju własnej osobowości.
Cechy rekreacji ruchowej:
- ma miejsce w czasie wolnym
- forma zajęć dobrowolnych, bez przymusu
- wypływa z zainteresowań i potrzeb człowieka podejmowana w celach wypoczynkowych,
rozrywkowych, kulturowych, a także dla rozwoju własnej osobowości i zdrowia
- forma czynnego wypoczynku po nauce, pracy
- działalność społecznie aprobowana
5
Funkcje rekreacji ruchowej:
- kompensacyjno-korekcyjna  poprawa sprawności fizycznej, wyrównanie niedoboru aktywności
ruchowej,
- społeczno-wychowawcza  reguluje siły fizyczne, psychiczne, zabezpiecza indywidualne
potrzeby i zainteresowania , przyczynia się do stałego rozwoju ale i dla poszczególnych grup ,
które w niej uczestniczą. Spełnia rolę rekreacji w rodzinie, w szkole, w społeczności osiedlowej
- aktywny wypoczynek  podtrzymuje aktywne postawy człowieka w ciągu całego życia i w jego
wszystkich rolach. Jest wypełniony różnymi zajęciami rozwijającymi osobowość.
Formy rekreacji ruchowej  działalność obejmująca indywidualne lub zespołowe wykonywanie
czynności przynoszących odpoczynek rozrywkę, sprawność, zdrowie, rozwijającą osobowość, a
wykorzystująca ruch jako środek oddziaływania na organizm w zależności od potrzeb, zainteresowań.
Podział rekreacji ruchowej ze względu na intensywność wysiłku:
- relaksacyjne  spacery, wędkowanie, obserwacje przyrody
- o średniej intensywności  jazda na łyżwach, żeglowanie, gimnastykowanie
- ćwiczenia intensywne  biegi, pływanie, aerobik
Podział rekreacji ruchowej ze względu na poziom trudności:
- Å‚atwe  biegi, jazda na rowerze
- średnie  siatkówka, pływanie, jazda na łyżwach
- trudne  narciarstwo, wspinaczka
Podział rekreacji ruchowej ze względu na pory roku:
- letnie
- zimowe
- całoroczne  kulturystyka, kręgle itp.
Podział rekreacji ruchowej ze względu na miejsce ćwiczeń:
- plenerowe
- pod dachem
- boiskowe
Podział rekreacji ruchowej ze względu na formy organizacyjne:
- indywidualne i zespołowe
-  Sport dla wszystkich  cechą charakterystyczną jest udział w niej osób dorosłych w wieku
produkcyjnym i emerytalnym, rodzin, młodzieży. Sport dla wszystkich  prawo każdego
człowieka do sportu, do korzystania z warunków do uczestnictwa w sporcie.
- dyscypliny sportu, różne formy aktywności ruchowej od spontanicznych, niezorganizowanych
zabaw i gier ruchowych do zorganizowanych ćwiczeń fizycznych wykonywanych regularnie.
Zadania rodziny w wychowaniu do rekreacji:
- umiejętne pokierowanie zainteresowaniami i aktywnością ruchową dziecka
- odpowiednio przemyślany dobór form i treści rekreacji
- wspólne uczestnictwo w rekreacji dzieci z rodzicami
- wpojenie pożądanych nawyków, kształtowanie postawy i rozbudzanie potrzeb w zakresie
aktywności ruchowej w czasie wolnym na podstawie własnego przykładu.
6. Opisz osobowość instruktora rekreacji ruchowej.
Instruktor powinien godnie się reprezentować, mieć prawidłową postawę ciała  sylwetkę
- strój sportowy  styl sportowy lub do uprawiania sportu musi być czysty , estetyczny, musi
zapewniać swobodę ruchu
- sprawność fizyczna im więcej dyscyplin poznamy tym będzie lepiej
- wysoka wydolność fizyczna
- wszechstronne zdolności ruchowe, umiejętności techniczne
- posługiwanie się sprzętem
6
- wiedza o dyscyplinach sportowych, przepisach
- zdolność mówienia  głos donośny, głośny
7. Opisz czynniki utrudniające i uniemożliwiające uczestnictwo w rekreacji ruchowej.
Wszelkie udogodnienia cywilizacyjne, środki komunikacji, automatyzacja, różnego rodzaju maszyny
 zmniejszają do minimum aktywność fizyczną, a środki masowego przekazu z roku na rok zabierają
człowiekowi coraz więcej czasu i skłaniają do pasywnego trybu życia. Postępujący proces urbanizacji
i uprzemysłowienia powoduje zmniejszenie się terenów zielonych, zanieczyszczenie gleby, wód i
powietrza oraz kurczenie przestrzeni naturalnie wykorzystywanych do rekreacji.
Brak czasu stanowi najpotężniejszą barierę i wymieniany jest jako najczęstsza przyczyna nie
uprawiania sportu (rekreacji). Dużo obowiązków, praca na dwa etaty, praca dorywcza, szkolenia
podnoszące kwalifikacje najczęściej podawane są jako główna przyczyna bezruchu.
bariera poznawcza:
- poziom wiedzy
- stan upowszechnienia wiedzy
- społeczna recepcja wiedzy
bariera psychologiczna:
- nietrwała motywacja
- niedorozwój potrzeb
- skromne aspiracje
- brak dyspozycji wolicjonalnych
- lęk przed urazem lub ośmieszeniem
bariera kulturowa:
- historyczne wzorce zachowań w społeczeństwie
- brak tradycji aktywnego spędzania czasu wolnego
- negatywne postawy do kultury fizycznej
bariera ekonomiczna:
- niski poziom warunków życia
- wzrost kosztów usług sportowych i turystycznych
- wzrost cen za sprzęt rekreacyjno-sportowy i turystyczny
bariera ideologiczna:
- uznanie sportu wyczynowego za najważniejszą część kultury fizycznej
- trudności organizacyjno-materialne, niski prestiż zawodowy specjalisty od rekreacji
- próba pogodzenia różniących się modeli wypoczynku konsumpcyjno-aktywnego
8. Opisz rolę poszczególnych instytucji w wychowaniu do rekreacji.
Rodzina: umiejętne pokierowanie zainteresowaniami i aktywnością ruchową dziecka, odpowiednio
przemyślany dobór form i treści rekreacji, wspólne uczestnictwo w rekreacji dzieci z rodzicami,
wpojenie pożądanych nawyków, kształtowanie postawy i rozbudzanie potrzeb w zakresie aktywności
ruchowej w czasie wolnym na podstawie własnego przykładu.
Szkoła, koła zainteresowań: ma obowiązek intensywnego uświadamiania młodzieży o potrzebie i
metodach utrzymywania zdrowia i sprawności w różnych okresach życia człowieka
Media: telewizja, radio, internet - Promocja zdrowego trybu życia, rekreacji, propagowanie wartości
rekreacji w medialnej społeczności
Harcerstwo: ZHP, ZHR
Rówieśnicy: Wspólne gry, zabawy, zajęcia mające charakter rekreacji ruchowej
Kościół: Propagowanie wartości rodzinnych, w tym wspólnego spędzania wolnego czasu
7
9. Jakie zadania ma do spełnienia animator-instruktor rekreacji?
Rolą instruktora jest przede wszystkim uświadamianie ludziom przychodzącym na zajęcia kim są,
jakich wyborów dokonywać powinni w zakresie swego stylu życia oraz jak mogą dbać o swoje ciało
i psychikę. Nauczenie, jak w pełni kontynuować swoje życie i czynić je satysfakcjonującym. Praca
instruktora obejmuje swym wpływem wszystkie sfery osobowości uczestnika zajęć  fizyczną,
psychiczną, motoryczną i emocjonalną. Podstawą sukcesu każdego instruktora jest przede wszystkim
własna postawa wobec celów treningu. W czasie prowadzenia zajęć instruktor musi być zawsze sobą,
tylko wtedy będzie osobą wiarygodną i godną naśladowania, przez tych, których uczy. Z tego powodu
bardzo ważne jest aby instruktor wytworzył w sobie własne motywacje wewnętrzne i nie kierował się
tylko motywacjami zewnętrznymi (sposobem zdobywania pieniędzy lub dbania o własną urodę). Sport
musi stać się częścią jego stylu życia, a nie tylko narzędziem osiągnięcia pewnych celów.
10. Opisz etapy procesu rekreacji.
a) Diagnoza  ocena aktualnego stanu (diagnoza osobnicza i środowiskowa)
b) Prognoza  określenie możliwych do realizacji celów programowanie
c) Dobór treści, metod, form i środków realizacji zadań
d) Realizacja  wykonanie zaprogramowanych zadań
e) Ocena efektów  ocena skuteczności prowadzonych działań
11. Opisz elementy programowania, jako wstępnej części procesu rekreacji.
- najogólniej określony cel działania z uwzględnieniem możliwości oraz form pracy, którą
wyznaczajÄ… warunki,
- analizę warunków pracy  właściwości naturalne, infrastrukturę sportową, możliwości sprzętowe,
kadrowe,
- warunki czasowe prowadzenia zajęć, ich regularność i systematyczność, uwzględnienie tzw.
sezonowych działań, bądz
okresów martwych,
- możliwości wykorzystania dużej ilości form rekreacyjnych, kompleksowość działań, różne
pakiety usług itp.,
- informacje dotyczące odbiorcy: wiek, płeć, wykonywany zawód, warunki materialne, problemy
zdrowotne,
- zaspokajanie wielorakich potrzeb rekreacyjnych potencjalnych uczestników w rekreacji,
- kulturowe aspiracje środowiska społecznego,
- tradycje i obyczaje panujÄ…ce na danym terenie,
- bariery udziału w rekreacji ruchowej, które mogą występować wśród uczestników.
12. Opisz uwarunkowania realizacji procesu rekreacji
Uwarunkowana jest wieloma wyznacznikami takimi, jak: odpowiedni dobór zasad, metod i form
działania pod względem wieku, płci ćwiczących, poziomu ich sprawności i wydolności fizycznej,
motywów i oczekiwań w stosunku do podejmowanej aktywności, bezpieczeństwa.
ZASADY DYDAKTYCZNE:
- świadomości,
- aktywności,
- poglądowości,
- systematyczności,
- przystępności,
- utrwalania.
Stanowią one metodyczną całość i należy je uwzględnić jednocześnie w swoich działaniach.
METODY PRACY
Metody pracy są to sposoby postępowania stosowane świadomie dla osiągnięcia określonego celu.
Metody wykorzystywane przez instruktora rekreacji wynikają ze specyfiki zadań i mnogości celów
występujących w działalności rekreacyjnej.
8
MetodykÄ™ rekreacji determinujÄ… dwa aspekty:
- wychowawczo społeczny,
- zdrowotno kształtujący.
Dlatego też wyróżniamy METODY:
A. WYCHOWAWCZE:
" metodę wpływu osobistego,
" metodę wpływu sytuacyjnego,
" metodę wpływu społecznego,
" kierowania samowychowaniem.
B. NAUCZANIA CZYNNOÅšCI RUCHOWYCH:
" Niespecyficzne:
ª% siÅ‚owe,
ª% poglÄ…dowe,
ª% dziaÅ‚ania praktycznego.
" Specyficzne:
ª% metoda caÅ‚oÅ›ciowa (syntetyczna),
ª% metoda nauczania ćwiczeÅ„ częściami (analityczna),
ª% metoda mieszana (kompleksowa).
C. KSZTAA
TUJ
CYCH CECHY MOTORYCZNE:
" ścisła,
" powtórzeniowa,
" interwałowa,
" zmienna.
D. FORMY PROWADZENIA ZAJ
Ć:
" forma ścisła,
" forma zabawowa,
 właściwa,
 naśladowcza,
 opowieści ruchowej,
" forma improwizacji ruchowej,
" forma zadaniowa (bezpośredniej celowości ruchu),
" forma współzawodnictwa,
" forma obwodowo  stacyjna,
" forma wielozadaniowa.
13. Opisz zadania instruktora (w jaki sposób instruktor może wdrażać?) we wdrażaniu do
rekreacji.
Zadaniem animatora - instruktora jest dążenie do sytuacji, w których uczestniczący w rekreacji
fizycznej wzbogacają swoje doświadczenie, zdobywają wiadomości i umiejętności w zakresie kultury
fizycznej, rozwijają swoje zainteresowania i potrzeby. Pamiętając przy tym, że celem nadrzędnym jest
wypoczynek, zdrowie, przyjemność i rozwój osobowości.
Jednym z głównych zadań instruktora jest dbałość o stale wysoki poziom motywacji do ćwiczeń
każdego z podopiecznych, jak również swej własnej motywacji do pracy. Wspólne zaangażowanie
prowadzącego i uczestnika zajęć przynosi pozytywne efekty procesu treningowego. Osoba instruktora
bardzo silnie oddziałuje na psychikę uczestników zajęć, co staje się punktem wyjściowym wzajemnej
empatii.
9
14. Na czym polega ocena skuteczności procesu rekreacji? W jakich aspektach może być
stosowana?
Żeby proponowana aktywność ruchowa była  odpowiednia  pozwalała osiągnąć określony cel,
a jednocześnie nie szkodziła  winna być dostosowana do możliwości ćwiczącego. Należy więc:
- poznać poziom motoryki człowieka, jego możliwości, aby na tej podstawie zaproponować
odpowiedniÄ… dawkÄ™ ruchu,
- wysiłek powinien podlegać stałej kontroli i ocenie, co jest punktem wyjścia do wdrożenia do
samokontroli i samooceny ćwiczących.
W tym celu proponuje się różnego rodzaju próby i testy określające poziom sprawności fizycznej.
Mogą one dotyczyć:
- wyglądu  pomiary obwodów czy ciężaru ciała,
- wydolności  sprawności adaptacyjnej organizmu do wysiłku,
- sprawności motorycznej.
15. Czym jest i na czym polega wychowanie do rekreacji?
Szkoła ma obowiązek intensywnego uświadamiania młodzieży o potrzebie i metodach utrzymywania
zdrowia i sprawności w różnych okresach życia człowieka. Stwierdzić można, iż wychowanie do
rekreacji stanowić powinno integralny czynnik wszechstronnego wychowania każdego ucznia w
działaniu wychowawczym każdego nauczyciela.
 Wychowanie do rekreacji jest trudną sztuką permanentnego, twórczego działania, bogatego
w elementy samodzielności, którego efektem będzie szczęście i satysfakcja wzbogacenia życia
psychicznego, kształtowanie indywidualnej, swoistej osobowości i wzmaganie w niej czynników
ideowych i moralnych, przeżywanie afirmacji i radości życia .
16. Opisz podobieństwa i różnice różnych ujęć definicyjnych rekreacji i czasu wolnego.
Większość autorów uważa jednak, iż pojęcie  czas wolny jest różne od pojęcia  rekreacja .
 Czas wolny jest dobrem społecznym, wypracowanym przez jednostkę i społeczeństwo dla
regeneracji sił fizycznych i psychicznych po pracy zawodowej, nauce  dla rozwoju indywidualnych
zamiłowań i zainteresowań; zapewnienia kulturalnego wypoczynku i kształtowania bogatszej
osobowości jednostki.
Rekreacja rozumiana jest jako dobrowolna działalność człowieka w czasie wolnym od pracy,
przynoszÄ…ca zadowolenie.
W. Okoń w  Słowniku pedagogicznym podaje następującą definicję rekreacji:  rekreacja (łac.
recreatio  odpoczynek), wczasy  zajęcia, których celem jest odpoczynek, rozrywka lub rozwój
własny, wykonywane w czasie pozostającym wyłącznie do dyspozycji jednostki. Wychowanie to,
podczas wczasów  zajęć, polega na wytworzeniu potrzeb i umiejętności takiego spędzania wolnego
czasu, które dostarczając rozrywki i przyjemności, służy zarazem wszechstronnemu rozwojowi
osobowości .
Jak twierdzi T. Wolańska, bardzo trudno jest znalez
ć ścisły odpowiednik terminu  rekreacja w języku
polskim. Najbliższe jest mu słowo  wczasy , które potocznie rozumiane jest jako coroczny urlop.
Autorka uważa, że  rekreacja to nie tylko przyjemne spędzanie wolnego czasu, ale również
wykorzystywanie go w sposób społecznie pożyteczny i aprobowany, konstruktywny dla dalszego
rozwoju osobowości . Istnieje więc wyraz
na różnica między pojęciami  czas wolny i  rekreacja .
Czas wolny jest pojęciem szerszym w kategorii czasu. Rekreacja zaś jest kategorią działania i jest
treścią czasu wolnego, choć nie wypełnia go bez reszty.
17. Opisz formy i zadania rekreacji ruchowej rodzin z małymi dziećmi.
Jazda na rowerze, spacery, bieganie, pływanie, rowery wodne. Zajęcia ruchowe w rodzinie niosą wiele
wartości wychowawczych ,wpływają na poprawę kontaktów międzyludzkich. Rodzinna aktywność
ruchowa wpływa na osobowość rodziców. Kontakt z dzieckiem w atmosferze zajęć sportowych
pozwala rodzicom na lepsze poznanie dzieci, ich potrzeb i oczekiwań. Wspólne zajęcia rodziców z
10
dziećmi można uatrakcyjnić poprzez wprowadzenie różnych form organizacyjnych i metodycznych,
takich jak:
- forma improwizacji ruchowej;
- gier i zabaw;
- sprawdzianów;
- testów itp...
W obecnych czasach jest to wspaniała forma na poświęcenie dziecku czasu i zadbanie o jego rozwój
fizyczny. Dodatkowo wspólne uprawianie sportu pozwala na budowanie trwalszych relacji rodzinnych
oraz daje możliwość wpojenia dziecku prawidłowego systemu wartości.
18. Opisz rolę rekreacji fizycznej w przeciwdziałaniu chorobom cywilizacyjnym.
Jedną z chorób cywilizacyjnych jest osteoporoza  rzeszotowienie kości, powodujące nadmierną
podatność na złamania, nawet u ludzi w młodym wieku. Osteoporoza staje się faktem, w
społeczeństwach o drastycznie ograniczonej aktywności ruchowej, w związku z przerostem
automobilizmu i automatyzacji, gdzie możliwości ruchu są znikome.
Do najbardziej rozpowszechnionych chorób cywilizacyjnych zaliczają się: choroba wieńcowa,
nadciśnieniowa, nerwice, choroby układu krążenia, miażdżyca, otyłość, cukrzyca, choroby wrzodowe
układu pokarmowego, choroby uczuleniowe. Przyczyną takiego stanu naszej cywilizacji są: zjawisko
stresu (stany ciągłych napięć i znużenia), brak ruchu, niewłaściwa dieta.
Jednym z bardziej skutecznych antidotum na choroby cywilizacyjne jest praca fizyczna i rekreacja
ruchowa. Przed rekreacją fizyczną roztacza się poważne zadanie ratowania naszego zdrowia i życia,
poprzez stwarzanie warunków i możliwości do ćwiczeń rekreacyjnych. Jak dobrze wiadomo podczas
wysiłku fizycznego cały wzmacnia się mięsień sercowy, poprawia się praca układu odpornościowego,
poprawia się utlenowanie krwi, które jest wynikiem lepszej pracy układu oddechowego. Dodatkowo
wzocnieniu ulegają mięśnie szkieletowe, które mają ogromny wpływ na utrzymanie prawidłowej
postawy. Prawidłowa postawa natomiast ma wpływ na prawidłową pracę całego organizmu.
Teoria sportu
19. Co to jest: szybkość, siła, gibkość, skoczność, koordynacja, wytrzymałość i okresy
synsytywne?
Szybkość - określa zdolność człowieka do wykonania ruchów w najmniejszych dla danych
warunków odcinkach czasu. Jednostką miary szybkości jest czas wykonania zadania [s].
Siła - jest iloczynem masy i przyspieszenia.
Siła mięśniowa  jest to zdolność do pokonania jak największego oporu zewnętrznego  albo
przeciwdziałania temu oporowi lub zdolność do rozwinięcia w warunkach statyki (bezruchu) jak
największego momentu siły grupą (grupami) mięśni w pojedynczym skurczu bez ograniczenia czasu
jego trwania.
 zdolność do pokonywania oporu zewnętrznego lub przeciwdziałania mu kosztem
wysiłku mięśniowego [Zaciorski]
Gibkość - rozumiana jest jako właściwość aparatu ruchu do wykonywania ruchów z duża amplitudą /
czyli ruchomość odcinków ciała w poszczególnych stawach, należy do predyspozycji z pogranicza
cech strukturalnych i funkcjonalnych. Jest to właściwość układu ruchu, umożliwia osiąganie dużej
amplitudy wykonywanych ćwiczeń zgodnie z możliwościami fizjologicznego zakresu ruchów w
stawach. W sporcie gibkość określana jest jako zdolność do wykonywania ruchów w stawie lub
kombinacji stawów w optymalnym zakresie ruchu.
Skoczność - jest wieloczynnikową funkcją dwóch cech podstawowych: szybkości i siły oraz
budowy i proporcji ciała. Wyraża moc pracy mięśniowej i określa zdolność przemieszczania ciała w
przestrzeni poprzez fazę lotu: najwyżej, najdalej bądz
też zależnie od zaistniałej sytuacji ruchowej.
11
Koordynacyjne zdolności motoryczne  czynnościowe przesłanki warunkujące jakość przebiegu
kierowania i regulacji wykonywanego ruchu [Hirtz 1985]   wyznaczajÄ… w znacznym stopniu
szybkość i jakość uczenia się motorycznego, doskonalenie i stabilizację umiejętności ruchowych
oraz ich adekwatne wykorzystanie w stosunku do zaistniałej sytuacji i warunków
Koordynacja ruchowa  określa zdolność do wykonywania złożonych przestrzennie i czasowo
ruchów, przestawiania się z jednych zadań ruchowych na inne, jak również rozwiązywania nowych,
nieoczekiwanie pojawiajÄ…cych siÄ™ sytuacji ruchowych.
Wytrzymałość  jest zdolnością do kontynuowania długotrwałej pracy o wymaganej intensywności
(z reguły rzędu od60 do 80-90% maksymalnych możliwości), bez obniżania efektywności działań i
przy zachowaniu podwyższonej odporności na zmęczenie.
jest jedną ze zdolności motorycznych wchodzącą w różne związki z innymi zdolnościami,
stanowi niezbędny element każdej działalności ruchowej,
pozwala na wykonanie wysiłków fizycznych w różnych warunkach środowiskowych i
klimatycznych,
jest uwarunkowana olbrzymią liczbą różnorodnych procesów fizjologicznych,
najważniejsze zmiany występują w układach najbardziej obciążonych, tzn. ukł. krążenia,
oddychania i ruchu,
zdolność ta odgrywa role w każdej dyscyplinie sportowej (w krótkotrwałych,
cyklicznych konkurencjach, w pływaniu, w sportach walki i grach zespołowych oraz
skrajnie długotrwałych dyscyplinach.
Okresy sensytywne  (zwane też okresami szczególnej wrażliwości) to fazy w rozwoju dzieci, w
których są one szczególnie zdolne do tego, by rozwinąć konkretną funkcję (dotyczącą ciała, umysłu
lub woli). Wiedza o okresach sensytywnych stawia rodziców i wychowawców w uprzywilejowanej
sytuacji i pozwala na wspieranie wszechstronnego rozwoju dzieci.
Okres sensytywny to czas predysponujący do wykonania określonych działań. Człowiek w
odróżnieniu od zwierząt, dzięki wolnej woli jest w stanie, jeśli chce, kontrolować swoje okresy
sensytywne. Możemy sprzeciwić się wykonaniu danego zadania w czasie, w którym jest ono
przewidziane, ale możemy też wykonać to działania wtedy, gdy odpowiadający mu okres sensytywny
minął. Wymaga ono jednak wtedy dużo więcej siły woli, musimy włożyć w nie więcej wysiłku.
Bardzo trudno jest też osiągnąć ten sam wynik.
Są to okresy zwiększonej(maksymalnej, optymalnej) podatności na bodz
ce środowiskowe w tym
trening. PrzypadajÄ… one na fazy przyspieszonego rozwoju danej cechy stanowiÄ…ce naturalne
(biologiczne)podłoże efektywniejszej stymulacji.
20. Jakie funkcje spełniają ćwiczenia gibkościowe?
A. Część wstępna (Rozgrzewkowa)
- Funkcja profilaktyczna (wzrost ruchomości w stawach, ograniczenie urazów)
- Obniżenie tarcia śródmięśniowego (wzrost szybkości i siły skracania się mięśnia)
- Poprawa parametrów mechanicznych ruchu (zwiększenie długości kroku biegowego lub drogi
działania na sprzęt)
- Równowaga gibkości w antagonistycznych grupach mięśniowych (wzrost płynności i dynamiki
ruchów, szczególnie o wysokiej złożoności koordynacyjnej)
- Poprawa sprawności specjalnej (niekonwencjonalne podania, strzały, rzuty lub elementy gry
obronnej)
B. Część główna
- Opóz
nienie procesu zmęczenia (przesunięcie w czasie stanu nadmiernego napięcia mięśniowego)
- Podtrzymania wysokiej jakości ruchu (końcowe minuty treningu lub zawodów).
C. Część końcowa
- Poprawa zakresu ruchu w stawach i wzrost elastyczności mięśni
- Funkcja restytucyjna (zwiększony transport tlenu i substancji odżywczych do mięśni oraz szybsze
usunięcie ubocznych produktów metabolizmu wysiłkowego).
- Obniżenie napięcia psychicznego
12
Anatomia
21. Opisz trzy podstawowe typy budowy ciała i ich cechy szczególne.
TRZY PODSTAWOWE TYPY CIAA
A I ICH CECHY SZCZEGÓLNE:
" Typ endomorficzny  słabe umięśnienie, krótka szyja, okrągła twarz, szerokie biodra i
inklinacja do łatwego odkładania się tłuszczu
" Typ ektomorficzny - długie kończyny, krótki tors, długie, wąskie stopy i dłonie, wąska klatka
piersiowa i barki, nikłe odkładanie się tłuszczu, długie, chude mięśnie
" Typ mezomorficzny  potężna klatka piersiowa, długi tors, wielka siła i solidne umięśnienie
TYPY BUDOWY CIAA
A WG. ERNESTA KRETSCHMERA:
1. Leptosomatyczny  wąska, smukła budowa ciała, wąskie barki i miednica, wąska klatka
piersiowa, mała podściółka tłuszczowa, mała masa ciała w stosunku do wzrostu (skoczek o
tyczce, skoczek narciarski, maratończyk).
2. Atletyczny  masywna, lecz proporcjonalna budowa ciała, silny rozwój mięśni i kośćca,
szerokie barki, wąska miednica, dobrze wysklepiona klatka piersiowa (wioślarstwo, pływanie,
sprinterzy, czyli większość sportowców)
3. Pikniczny  ogólnie przesadzista budowa ciała, szerokie barki i miednica, słaby rozwój
mięśni, duża podściółka tłuszczowa, szeroka, beczkowata klatka piersiowa (czysty pikniczny
typ nie występuje sporcie, w niektórych dyscyplinach występuje typ mieszany np. pikniczno-
atletyczny  rzuty w LA)
22. Wymień kości i główne mięśnie kończyn dolnych.
KOÅšCI KOC
CZYNY DOLNEJ
I. Obręcz kończyny dolnej
k. miedniczna
k. biodrowa
k. kulszowa
k. Å‚onowa
II. Kończyna dolna wolna
" k. udowa
" rzepka
" k. podudzia
- k.strzałkowa
- k. piszczelowa
- k. stopy:
k. stępu
" k. skokowa,
" k. piętowa,
" k. łódkowata,
" k. sześcienna,
" kości klinowate
k. śródstopia
k. palców (paliczki)
MI
ÅšNIE KOC
CZYNY DOLNEJ
I. Obręcz kończyny dolnej
1. M. przednie
" M. biodrowo  lędz
wiowy
" m. lędz
wiowy większy,
" m. lędz
wiowy mniejszy
" m. biodrowy
13
2. M. tylne
" m. gruszkowaty,
" m. pośladkowy wielki,
" m. pośladkowy średni,
" m. pośladkowy mały,
" m. napinacz powięzi szerokiej,
" m. zasłaniacz wewnętrzny,
" m. bliz
niaczy górny i dolny,
" m. czworoboczny uda,
" m. zasłaniacz zewnętrzny
II. Kończyna dolna wolna
A. M. uda
1. Grupa przednia
" M. krawieckie
" M. czworogłowy uda
" m. prosty uda
" m. obszerny boczny,
" m. obszerny przyśrodkowy
" m. obszerny pośredni
2. Grupa przyśrodkowa (przywodziciele)
" M. grzebieniowy
" M. smukły
" M. przywodziciel długi
" M. przywodziciel krótki
" M. przywodziciel wielki
3. Grupa tylna
" M. półścięgnisty
" M. półbłoniasty
" M. dwugłowy uda
" głowa długa
" głowa krótka
B. M. podudzia (goleni)
1. Grupa przednia
" M. piszczelowy przedni
" M. prostownik palców długi
" M. prostownik palucha długi
2. Grupa boczna
" M. strzałkowy długi
" M. strzałkowy krótki
3. Grupa tylna
" M. powierzchowne
" M. brzuchaty Å‚ydki
" M. płaszczkowaty
" M. podeszwowy
" M. głębokie
" M. zginacz palców długi
" M. zginacz palucha długi
" M. piszczelowy tylny
" M. podkolanowy
14
C. M. stopy
A. M. podeszwy
" M. wyniosłości przyśrodkowej
" m. odwodziciel palucha
" m. zginacz krótki palucha
" m. przywodziciel krótki palucha
" M. wyniosłości pośredniej
" m. zginacz krótki palców
" m. czworoboczny podeszwy
" m. glistowate
" m. międzykostne
" M. wyniosłości bocznej
B. M. grzbietu stopy
" M. prostownik palców długi
" M. strzałkowy krótki
" M. prostownik palucha długi
" M. prostownik palucha krótki
" M. prostownik palców krótki
" odwodziciel palucha
" odwodziciel palca małego
" M. międzykostne grzbietowe
23. Wymień kości i główne mięśnie kończyn górnych.
KOÅšCI KOC
CZYNY GÓRNEJ
I. Obręcz kończyny górnej
" Obojczyk
" A
opatka
II. Kończyna górna wolna
" k. ramienia
" k. przedramienia
k. promieniowa,
k. Å‚okciowa
" k. ręki
k. nadgarstka  8
k. śródręcza  5
k. palców  14 (Paliczki)
MI
ÅšNIE KOC
CZYNY GÓRNEJ
I. Obręcz kończyny górnej
" m. naramienny
" m. nadgrzebieniowy
" m. podgrzebieniowy
" m. obły mniejszy i większy
" m. podłopatkowy
II. Kończyna górna wolna
1. M. ramienia
" m. dwugłowy
" m. ramienny
" m. kruczo-ramienny
" m. trójgłowy
2. M. przedramienia
" Grupa przednia
" zginacze nadgarstka (Å‚okciowy i promieniowy)
" zginacze palców (powierzchowne i głębokie)
15
" m. dłoniowy długi
" zginacz długi kciuka
" m. nawrotny czworoboczny
" m. nawrotny obły
" Grupa boczna i tylna
" prostowniki nadgarstka (Å‚okciowy i promieniowy)
" prostowniki palców
" odwodziciel długi kciuka
3. M. ramienno-promieniowy
4. M. ręki
" M. kłębu kciuka
" odwodziciel krótki
" zginacz krótki
" przywodziciel kciuka
" przeciwstawiacz kciuka
" M. kłębu palca małego
" odwodziciel palca małego
" zginacz krótki palca małego
" przeciwstawiacz palca małego
" dłoniowy krótki
" M. międzykostne dłoniowe
" M. środkowe glistowate
24. Wymień mięśnie utrzymujące postawę ciała, mięśnie wdechowe i mięśnie wydechowe.
MI
ÅšNIE UTRZYMUJ
CE POSTAW
CIAA
A
" m. czworoboczny grzbietu
" m. prostownik grzbietu
" m. pośladkowy
" wielki
" średni
" mały
" m. dwugłowy i czworogłowy uda
" m. trójgłowy łydki
" m. brzucha
" prosty
" skośny wewnętrzny i zewnętrzny
" poprzeczny
" czworoboczny lędz
wi
MI
ÅšNIE WDECHOWE
" międzyżebrowe zewnętrzne
" dz
wigacze żeber
" zębaty tylny górny
" zębaty przedni
" podobojczykowy
" mostkowo-obojczykowo-sutkowy
" piersiowy mniejszy i większy
" przepona
MI
ÅšNIE WYDECHOWE
" międzyżebrowe wewnętrzne
" prostownik grzbietu
" poprzeczny klatki piersiowej
" zębaty tylny dolny
" mięśnie brzucha (prosty, skośny wew. i zew., poprzeczny, czworoboczny lędz
wi)
16
25. Opisz budowę kręgosłupa i wymieńww główne mięśnie grzbietu.
BUDOWA KR
GOSA
UPA
Kręgosłup składa się z 33  34 kręgów
ułożonych jeden na drugim.
Wyróżnia się:
- 7 kręgów szyjnych,
- 12 kręgów piersiowych,
- 5 kręgów lędz
wiowych,
- 5 kręgów krzyżowych, zrośniętych
w kość krzyżową,
- 4-5 kręgów guzicznych, zrośniętych w
kość guziczną.
W każdym kręgu wyróżnia się:
- trzon kręgu,
- łuk kręgu,
- 7 wyrostków: od tyłu nieparzysty wyrostek kolczysty, ku górze i ku dołowi parzyste wyrostki
stawowe górne i dolne oraz na boki parzyste wyrostki poprzeczne. Trzon i łuk kręgu ograniczają
otwór kręgowy.
MI
ÅšNIE GRZBIETU
I. Powierzchowne mięśnie grzbietu
1. Kolcowo-ramienne
" czworoboczny
" najszerszy grzbietu
" równoległoboczny
" dz
wigacz Å‚opatki
2. Kolcowo-żebrowe
" zębaty tylny górny
" zębaty tylny dolny
II. Głębokie mięśnie grzbietu (MI
SIEC
PROSTOWNIK GRZBIETU)
1. Pasmo przyśrodkowe
" m. półkolcowy grzbietu i karku
" m. półkolcowy głowy
" m. wielodzielny
" mm. skręcające kręgosłupa
" m. kolcowy grzbietu
" m. kolcowy karku
" m. kolcowy głowy
" mm. międzykolcowe
2. Pasmo boczne
" m. płatowaty głowy
" m. krzyżowo-grzbietowy
" m. biodrowo-żebrowy
" m. biodrowo-żebrowy lędz
wi
" m. biodrowo-żebrowy grzbietu
" m. biodrowo-żebrowy szyi
" m. najdłuższy
" m. najdłuższy lędz
wi
" m. najdłuższy grzbietu
" m. najdłuższy szyi
" m. najdłuższy głowy
" mm. międzypoprzeczne
17
III. Mięśnie podpotyliczne
" prosty tylny większy głowy
" prosty tylny większy głowy
" prosty boczny głowy
" skośny górny głowy
" skośny dolny głowy
26. Opisz budowę kręgosłupa i wymień główne mięśnie klatki piersiowej i brzucha.
Budowa kręgosłupa tak jak w poprzednim punkcie.
MI
ÅšNIE KLATKI PIERSIOWEJ
" M. piersiowy większy
" M. piersiowy mniejszy
" M. zębaty przedni
" M. międzyżebrowy wewnętrzny i zewnętrzny
MI
ÅšNIE BRZUCHA
" M. prosty brzucha
" M. skośny zewnętrzny brzucha
" M. skośny wewnętrzny brzucha
" M. poprzeczny
" M. lędz
wiowy większy
" M. czworoboczny lędz
wi
Fizjologia wysiłku
27. Co to jest wysiłek fizyczny?
Wysiłek fizyczny  praca mięśni szkieletowych wraz z całym zespołem towarzyszących jej zmian
czynnościowych w organizmie. Każda aktywność ruchowa podejmowana przez człowieka.
28. Co to jest wydolność fizyczna?
Wydolność fizyczna  jest to zdolność do wykonywania wysiłków fizycznych, posiada ją każdy
człowiek.
Wydolność fizyczna  jest to zdolność organizmu do wykonywania wysiłku fizycznego, przy
określonej wydajności mechanizmów zapewniających efektywną i ekonomiczną adaptację ustroju,
podczas pracy oraz szybki powrót do stanu wyjściowego w czasie wypoczynku.
29. Jakie są zadania, rola i wpływ rozgrzewki na organizm?
Rozgrzewka  jeden z elementów przyspieszających wdrażanie organizmu do pracy fizycznej, może
doprowadzić do lepszego wykorzystania możliwości fizjologicznych i psychologicznych sportowca i zmniejszyć
lub wyeliminować możliwość kontuzji.. Dzieli się na:
Rozgrzewkę generalną  wykonywanie ćwiczeń niezwiązanych z konkretną dyscypliną sportu, obejmuję duże
grupy mm, pobudza całość funkcji ustroju i wzmożenie przemiany materii
Rozgrzewkę specyficzną  ćwiczenia związane z daną dyscypliną sportu, ćwiczone są poszczególne partie
mm, jej zadaniem jest polepszenie koordynacji nerwowo-mięśniowej, wzrost motywacji do dalszego wysiłku,
dalsze zwiększanie aktywności układu krążenia i układu oddechowego
Rozgrzewkę indywidualną  celem jest poprawa techniki i elementów, które zawodnikowi wychodzą
najgorzej ( automatyzacja ruchów)
18
WPA
YW ROZGRZEWKI NA:
1. Układ krążenia i układ oddechowy
" wzrost HR, SV, VE,
" zwiększenie wrażliwości mięśniówki ścian naczyń krwionośnych na regulacyjne wpływy
neurohormonalne,
" zwiększenie poboru 02 i produkcji Co2,
" wzrost masy erytrocytów,
" zwiększenie napływu krwi do pracujących mięśni
" obniżenie wrażliwości mechanoreceptorów płuc na warunki hiperwentylacji
2. Układ nerwowy i psychikę
" wzrasta sprawność koordynacyjna skurczu,
" zwiększa się wrażliwość receptorów skórnych i mięśniowych,
" wzrost szybkości przewodzenia nerwów obwodowych,
" rośnie wola walki
3. Układ ruchu
" wzrost poziomu przemian energetycznych we włóknach mięśniowych,
" większe wykorzystanie glukozy i kwasów tłuszczowych,
" wzrasta intensywność przepływu krwi,
" większa dostawa tlenu i substancji energetycznych,
" zwiększona produkcja energii cieplnej,
" większa pobudliwość receptorów mięśniowych
" spadek wrażliwości mięśni na przeciążenia aktywnością fizyczną
" przygotowanie ścięgien, więzadeł i torebek stawowych do obciążenia
Korektywa (anatomia czynnościowa)
30. Wymień pozycje specyficzne dla gimnastyki korekcyjnej.
" Pozycje niskie  cechuje je niskie ułożenie środka ciężkości w stosunku do podłoża (siady,
leżenia, podpory, klęki, itp.).
" Pozycje izolowane  ograniczenie rozprzestrzeniania siÄ™ ruchu do jakiegoÅ›
określonego odcinka, czy segmentu (np. ustalenie obręczy barkowej przy ćwiczeniach
rozciągających mięśnie piersiowe wielkie).
" Pozycje odciążające kręgosłup od ucisku osiowego  to te, w których kręgosłup
ustawiony jest równolegle do podłoża lub pod pewnym kątem. Należą do nich: leżenia
przodem, bokiem, tyłem, podpory przodem, tyłem i bokiem, pozycje Klappa, zwisy.
31. Co to jest: lordoza, kifoza, plecy płaskie, skolioza,
szpotawość kolan, koślawość kolan, płaskostopie?
SKOLIOZA  jest to boczne skrzywienie kręgosłupa o ponad 10 stopni,
w konsekwencji powodujące rotację kręgów względem osi długiej
kręgosłupa. Do deformacji dochodzi w trzech płaszczyznach: czołowej
(wygięcie w bok), strzałkowej (pogłębienie krzywizn kręgosłupa) i
poprzecznej (rotacja kręgów).
KIFOZA  jest to łukowate wygięcie kręgosłupa w stronę grzbietową. U człowieka fizjologiczna
kifoza występuje w odcinku piersiowym i krzyżowym kręgosłupa.
LORDOZA  łukowate wygięcie kręgosłupa w stronę brzuszną. U człowieka fizjologiczna lordoza
występuje w odcinku szyjnym i lędz
wiowym kręgosłupa.
PLECY PA
ASKIE  spłaszczenie krzywizn fizjologicznych kręgosłupa. Jest zjawiskiem bardzo
niekorzystnym: zmniejsza się funkcja amortyzacyjna kręgosłupa, poszczególne elementy podlegają
wpływom przeciążeniowym i szybszemu zużyciu. Plecy płaskie prowadzą często do zmian zwyrodnie.
19
SZPOTOWATOŚĆ KOLAN  to wada kolan, gdzie podudzie w stosunku do
kolan tworzy kÄ…t ostry,
KOŚLAWOŚĆ KOLAN  to wada polegająca na ustawieniu pod kątem
rozwartym podudzi względem kolan.
PA
ASKOSTOPIE  Jest to niewydolność układu więzadłowo- mięśniowego
powstająca pod wpływem przeciążeń stopy.
Metodyka i teoria wf
32. Wymień i opisz metody prowadzenia zajęć ruchowych.
METODY PROWADZENIA ZAJ
Ć RUCHOWYCH
I. METODYMM REPRODUKTYWNE (odtwórcze).
" Metoda naśladowcza   ścisła.
Nauczyciel/trener stawia uczestników w sytuacji zadaniowej w wyniku nakazów i poleceń.
Nauczyciel/trener ściśle określa zadanie  ćwiczenie, a uczestnicy ściśle je odtwarzają
(naśladują pokazany ruch).
" Metoda zadaniowa   ścisła
Nauczyciel/trener stawia uczestników w sytuacji zadaniowej  ścisłej, tzn. w takiej, w której
uczestnicy odczuwają wewnętrzną potrzebę osiągnięcia ściśle określonego celu.
" Metoda programowanego uczenia siÄ™.
Metoda jest podobna do zadaniowej  ścisłej. Różnica polega na tym, że program
osiągnięcia celu nauczyciel/trener podaje nie  na żywo , lecz w postaci broszury
lub tablic informacyjnych, a uczestnik samodzielnie odtwarza zadanie ruchowe.
II. METODY PROAKTYWNE (usamodzielniajÄ…ce).
" Metoda zabawowa naśladowcza
Nauczyciel/trener stwarza sytuację zadaniową polegającą na wywołaniu u uczestników
potrzeby naśladowania określonego przedmiotu, czy zjawiska, którego istotą jest
określony ruch. Zadaniem uczestników jest naśladowanie owego przedmiotu czy zjawiska
według własnego wyobrażenia i inwencji.
" Metoda zabawowa klasyczna
Uczestnicy stawiani sÄ… w sytuacji zadaniowej poprzez podanie przez nauczyciela/trenera
fabuły zabawy lub przepisów gry i odpowiednie czynności organizacyjne (celem
przygotowania terenu zabaw i gier oraz przyborów). W tej sytuacji zachowanie się
uczestników jest swobodne i samodzielne. Jedynymi ograniczeniami są fabuła i przepisy.
" Metoda bezpośredniej celowości ruchu
Nauczyciel/trener stwarza sytuacjÄ™ zadaniowÄ… polecajÄ…c uczestnikom wykonanie prostego
zadania w odpowiednio dobranej pozycji wyjściowej. Celem bezpośrednim dla
uczestników jest wykonanie zadania. Właściwy cel znany jest tylko
nauczycielowi/trenerowi.
" Metoda programowanego usprawniania siÄ™
Ćwiczący czuje się w sytuacji zadaniowej, ponieważ odczuwa potrzebę usprawniania się,
w wyniku której podejmuje określony program działania (np. na  ścieżce zdrowia ). Rolę
regulatora czynności usprawniających sprawuje środowisko (teren, przyrządy itp.).
Wykonania konkretnych zadań wymaga pewnej inwencji od uczestników.
III. METODY KREATYWNE (twórcze).
" Metoda ruchowej ekspresji twórczej
Nauczyciel/trener stawia uczestników w sytuacji zadaniowej, którą uczestnicy powinni
samodzielnie, twórczo rozwiązać, przy czym każde rozwiązanie zademonstrowane przez
uczestnika uważa się za poprawne. Zadania polegają na inscenizacji poszczególnych
tematów ruchem i mimiką.
20
" Metoda problemowa
Nauczyciel/trener stawia uczestników w sytuacji problemowej tzn. takiej z którą uczestnicy
spotykajÄ… siÄ™ po raz pierwszy i nie znajÄ… sposobu jej rozwiÄ…zania. Uczestnicy samodzielnie
analizują sytuację, tworzą rozwiązanie problemu i weryfikują jego poprawność w
praktycznym działaniu.
33. Co to jest kultura fizyczna i z czego się składa?
 Kultura fizyczna obejmuje te wszystkie wartości, które wiążą się z fizyczną postacią i fizycznym
funkcjonowaniem człowieka, zarówno w jego subiektywnym odczuciu, jak i w obrazie społecznie
obiektywnym. Wartości te odnoszą się do zdrowia, budowy i postawy ciała, odporności, sprawności
wydolności, urody.
Na kulturę fizyczną składają się:
" Wychowanie fizyczne
" Rehabilitacja
" Turystyka i rekreacja
" Sport
34. Opisz metody nauczania ćwiczeń ruchowych.
1. Metoda syntetyczna (całości)  polega na nauczaniu określonej zabawy, gry, ćwiczenia
ruchowego w całości, od początku w pełnej formie. W przypadku zabaw i gier ruchowych
powinna ona być podstawową metodą nauczania.
2. Metoda analityczna (części)  polega na nauczaniu poszczególnych elementów zabawy,
gry, ćwiczenia ruchowego. Nauczanie rozpoczyna się od elementów prostych, łatwych. Po
opanowaniu przez ćwiczących wyizolowanych elementów ruchu, należy przejść do bardziej
złożonych, by w efekcie końcowym U opanował daną zabawę, grę, ćwiczenie w całości.
3. Metoda syntetyczno  analityczna (mieszana)  polega w pierwszej fazie na nauczaniu
częściami, a następnie w pełnej formie. Może ona polegać także na podziale U na grupy. U
mniej sprawni uczą się zabawy, gry, ćwiczenia za pomocą metody analitycznej, by przejść do
pełnej formy ćwiczenia. Natomiast U sprawniejsi mogą uczyć się od początku w pełnej formie
zabawy, gry, ćwiczenia.
4. Metoda kompleksowa  polega na nauczaniu wyodrębnionych przez N kompleksów
ruchowych danej zabawy, gry lub ćwiczenia ruchowego i jest połączeniem poprzednich
metod, stosowanym często w celu korygowania błędów w wykonywanym ruchu.
35. Opisz podstawowe toki lekcyjne.
Natężenie wysiłku lekcji wychowania fizycznego (podział toku lekcji na części).
Część I  wstępna
- trwa około 3  8 minut,
- zawiera czynności organizacyjno  porządkowe tj. zbiórka, raport, powitanie, podanie zadań
lekcji, pokaz zadania głównego lekcji,
- część ta ma przede wszystkim wprowadzić U w atmosferę lekcji, przygotować i nastawić U do
aktywnego uczestnictwa w lekcji, wywołać fizjologiczne i emocjonalne ożywienie organizmu
U przez zabawy i gry ruchowe.
Część II A  główna (ćwiczenia kształtujące)
- następuje wszechstronne przygotowanie U do zadań lekcji realizowanych w części głównej,
- trwa około 10  15 minut,
Część II B - główna
- realizacja zadań dydaktycznych lekcji (nauczanie i doskonalenie ćwiczeń),
- czas trwania 25  35 minut,
21
- w części głównej kształtowane są umiejętności i doskonalona jest sprawność motoryczna,
wyrabiana jest płynność i obszerność,
- nie może w niej zabraknąć zadań ukierunkowanych na samoocenę, samokontrolę,
samosterowanie rozwojem fizycznym.
Część III - końcowa
- trwa około 3  5 minut,
- następuje uspokojenie organizmu dzieci, korekta postawy ciała omówienie i posumowanie
zajęć lekcji, pokaz zadania głównego lekcji wykonany przez U, czynności organizacyjno 
porządkowe (zbiórka, pożegnanie).
1. Toki czyste zabaw i gier ruchowych wg Trześniowskiego 1995
Dzieci 7-10 lat Dzieci 11-12 lat Dzieci powyżej 12 lat
- zabawa ze śpiewem, - z ze śpiewem, - z lub g orientacyjno-
- zabawa lub gra orientacyjno- - z lub gra orientacyjno- porzÄ…dkowa,
porzÄ…dkowa, porzÄ…dkowa, - z lub g z mocowaniem,
- zabawa lub gra na - z lub g z mocowaniem, - z lub g bieżna,
czworakach, - z lub g bieżna, - z lub g rzutna,
- z lub g rzutna, - z lub g rzutna, - z lub g skoczna,
- z lub gra bieżna, - z lub g skoczna, - z lub g kopna,
- z lub g orientacyjno- - z ze śpiewem lub pląs. - z o charakterze uspokajającym.
porzÄ…dkowa,
- z lub g skoczna,
- z ze śpiewem.
2. Tok lekcji zabaw i gier ruchowych z ćwiczeniami kształtującymi wg Kalinowskiego 1970.
Część 1: czynności organizacyjno-porządkowe, zabawa ze śpiewem, z lub g orientacyjno-porządkowa.
Część 2.a. ćwiczenia kształtujące  ćwiczenia: ramion, tułowia w płaszczyz
nie strzałkowej, nóg, t w
płaszczyz
nie czołowej, r i n, t w płaszczyz
nie poprzecznej, mięśni brzucha, t w płaszczyz
nie
mieszanej, mięśni grzbietu, równoważne, podskoki.
Część 2.b. z lub g na czworakach lub z mocowaniem, z lub g bieżna, rzutna, skoczna.
Część 3. z ze śpiewem, marsz lub pląs, czynności organizacyjno-porządkowe.
3. Tok lekcji z przewagą ćwiczeń gimnastycznych wg Denisiuka 1964.
Część 1. czynności organizacyjno-porządkowe, z ze śpiewem, z lub g orientacyjno-porządkowa.
Część 2.a. ćwiczenia kształtujące (jw.), z lub g ożywiająca.
Część 2.b. ćwiczenia stosowane i użytkowe  zwinności, siły (zwisy i podpory), równowagi na
przyrzadach, skoczności (skoki gimnastyczne), biegi i rzuty.
Część 3. z ze śpiewem lub z, g lub ć uspokajające lub korektywne, czynności organizacyjno-
porzÄ…dkowe.
4. Tok lekcji z i g ruchowych z elementami la
Część 1. czynności organizacyjno-porządkowe, z lub g ożywiająca lub dyscyplinująca, ćwiczenia
kształtujące (jw.).
Część 2. z lub g bieżne, rzutne, skoczne.
Część 3. z lub g uspokajająca, czynności organizacyjno - porządkowe.
5. Tok lekcji z i g ruchowych z elementami zespołowych gier sportowych.
Część 1. czynności organizacyjno-porządkowe, z lub g ożywiająca lub dyscyplinująca.
Część 2.a. ćwiczenia kształtujące jw., gra ruchowa.
Część 2.b. z i g ruchowe z elementami techniki danej gry zespołowej, z elementami taktyki, g
drużynowa o charakterze danej gry zespołowej.
Część 3. z lub g o charakterze uspokajającym, czynności organizacyjno-porządkowe.
22
6. Toki lekcji z i g ruchowych wg Bondarowicza 1982.
Dzieci klas 3-5 Z ćwiczeniami gimnastycznymi Z grą drużynową
- ć porządkowo-wychowawcze, - ć porządkowo-wychowawcze, - ć porządkowo-wychowawcze,
- z lub g o charakterze - z lub g o charakterze - z lub g o char. ożywiającym,
ożywiającym i ożywiającym, - ć gimnastyczne kształtujące,
rozgrzewającym, - ć gimnastyczne kształtujące - z lub g doskonalące elementy
- z lub g orientacyjno- wolne, ruchowe danej gry
porządkowa, - z lub g na czworakach, drużynowej,
- na czworakach, - z mocowaniem i dz
wiganiem - g drużynowa (uproszczona,
- z mocowaniem lub lub zwisy na przyrządach, szkolna, właściwa),
dz
wiganiem, - ć równoważne na przyrządach, - ć korektywne,
- masowa bieżna lub skoczna, - ć zwinności na przyrządach, - z o char. uspokajającym,
- rzutna lub z podbijaniem, lub - z lub g masowa, bieżna lub - ćwiczenia porządkowo-
kopna, skoczna, lub skok przez wychowawcze.
- skoczna lub bieżna o przyrząd,
mniejszym natężeniu, - z lub g rzutna, lub z
- ćwiczenia korektywne, podbijaniem, lub kopna,
- z o charakterze - ć korektywne,
uspokajajÄ…cym, - z lub g o charakterze
- ćwiczenia porządkowo- uspokajającym,
wychowawcze. - ć porządkowo-wychowawcze.
7. Toki lekcji gier drużynowych.
Z zabawami i grami ruchowymi Z ćwiczeniami kształtującymi
Część 1. czynności org-porz., z lub g Część 1. czynności org-porz., z lub g o char.
orientacyjno-porz. dyscyplinującym lub ożywiającym.
Część 2.a. z lub g na czworakach lub z Część 2.a. ćwiczenia kształtujące.
mocowaniem, bieżna, rzutna, skoczna, z z Część 2.b. fragment gry z elementami taktyki, gra
elementami techniki danej gry drużynowej. uproszczona, szkolna lub właściwa.
Część 2.b. fragment gry z elementami taktyki, g Część 3. z lub g o char. uspok., czynności org-
(uproszczona, szkolna, właściwa). porz.
Część 3. z lub g o char. uspok., czynności org-
porz.
36. Opisz na czym polega: indywidualizacja, intensyfikacja i intelektualizacja zajęć
ruchowych.
INTELEKTUALIZACJA W ZAJ
CIACH WF
Przekazywanie konkretnych wiadomości, wiedzy uczniom. Dostosowywanie do wiedzy odbiorcy
(poziomu intelektualnego). Będzie to również dobór środków innych niż ruch (DVD, video,
biologia, gazeta, itp.) Intelektualizacja związana jest z tym, co N mówi do U i okolicznościami
przekazywania tych treści. Najczęściej wiąże się tematycznie z:
- wiedzÄ… o sobie samym,
- relacją człowiek  otoczenie,
- wiedzÄ… o sporcie,
- wiedzą o możliwościach wykorzystania swoich umiejętności w ramach organizacji czasu wolnego
lub innych utylitarnych czynności życia codziennego.
Umiastowska uważa, że współdziałanie wf z wychowaniem intelektualnym odbywa się przez:
- realizację świadomego i aktywnego uczestnictwa w procesie nauczania  uczenia się,
- wyposażenie U w wiadomości o celach i zadaniach wf, o wpływie ćwiczeń ruchowych na
organizm, o treściach związanych z realizacją poszczególnych działów programu nauczania,
- realizowanie czynności ruchowych.
23
INDYWIDUALIZACJA W LEKCJI WF
Dostosowanie zadań ruchowych do możliwości U (sprawność U, wiek, płeć, etap edukacji,
zainteresowania, warunki psychofizyczne).
Indywidualizacja procesu dydaktycznego w wf jest zadaniem trudnym. Reakcje dzieci sÄ…
zróżnicowane pod względem rozwoju umysłowego i fizycznego. Różnice te są uzależnione od
czynników genetycznych, ale również zależą od postaw, stosunków społecznych i środowiska, w
którym dziecko wyrasta.
W procesie lekcyjnym indywidualizacja dotyczy przede wszystkim:
- tempa opanowania umiejętności ruchowych,
- doboru treści, zadań, metod i form prowadzenia lekcji,
- rozwoju sprawności  progresji,
- intensywności poczynań związanych z tempem lekcji.
Zadaniem N jest dotarcie do każdego U tak, aby umotywować go do zadań czekających w lekcji. W
większości przypadków indywidualizacja związana jest z interakcjami N-U, ale może też dotyczyć
konkretnych zadań ruchowych, w których U samodzielnie określają poziom rozpoczęcia ćwiczenia,
czy wręcz sami wyznaczają sobie zadania na miarę swoich możliwości.
INTENSYFIKACJA LEKCJI WF
O zmianach zachodzących w organizmie U decyduje nie tylko rodzaj ćwiczeń, ale także
możliwości adaptacyjne do wysiłków czy nastawienie psychiczne do zadań, budowa ciała
albo stopień wytrenowania.
Intensyfikacja zwiÄ…zana jest z czynnikami motywujÄ…cymi, takimi jak:
- potrzeby osiągnięć zadań postawionych sobie,
- potrzeby efektu i odczuwania satysfakcji,
- potrzeby stymulacji w dążeniu do samorealizacji.
Zwiększenie intensywności lekcji możliwe jest głównie przez:
- skrócenie czasu objaśniania na rzecz pokazu,
- skrócenie przerw między ćwiczeniami,
- dobór metod i form maksymalnie angażujących U,
- dobrÄ… organizacjÄ™ pracy,
- interesujący dobór ćwiczeń i zadań do lekcji,
- właściwą motywację uczniów.
37. Opisz formy (sposoby) organizacji zajęć ruchowych lub lekcji wf.
Najczęściej stosowanymi sposobami organizacji lekcji wf będą:
1. Praca jednym frontem  uczniowie jednocześnie wykonują określone zadanie ruchowe
identyczne pod względem techniki, liczby powtórzeń, wynikające z przepisów i zasad gry,
dyscypliny sportu.
2. Praca w grupach  uczniowie są podzieleni na zespoły, a każdy zespół wykonuje inne
zadania na swoim stanowisku. N powinien zawsze nadzorować zadanie główne lekcji jako
nowe i dopiero poznawane przez uczniów, demonstrując samemu i ucząc ich zasad
prawidłowej asekuracji. Nie powinien zapominać jednak o kontrolowaniu wykonywania
przez resztę klasy pozostałych zadań.
3. Praca w grupach z ćwiczeniem dodatkowym  przy każdym stanowisku wprowadza się
jakieś nowe ćwiczenie dodatkowe, aby skrócić uczniom czas oczekiwania na wykonanie
zadania trudniejszego. Ćwiczenie dodatkowe powinno strukturą ruchu być zbliżone do
zadania na tym stanowisku, wykorzystując te same grupy mięśni, w przypadku gdy zadanie
główne nie jest zbyt obciążające, lub inne grupy mięśniowe, gdy ma ono charakter siłowy i
wymaga odpoczynku. Jeśli zadanie główne wymaga dużego wysiłku i koncentracji uwagi,
ćwiczenie dodatkowe może mieć wtedy charakter wyrównawczy.
24
4. Tor przeszkód  umiejętnie dobrany przez nauczyciela zestaw zadań ruchowych ustawiony
w formie toru przeszkód może być stosowany na każdym poziomie i jest łatwy do
zorganizowania. Unikamy zadań nowych i zbyt skomplikowanych, jako że szybkość
pokonywania toru uniemożliwia prawidłowe opanowanie techniki nowych zadań. Przed
rozpoczęciem toru należy dokładnie pokazać kolejne zadania i sprawdzić, czy przeszkody
rozstawione są w wystarczającej odległości, aby uniknąć przestojów, czy też osób
wpadajÄ…cych na siebie.
5. Forma małych obwodów  strukturę małego obwodu stanowić będzie 3-5 drobnych zadań
ruchowych, prowadzących od najprostszego elementu do ostatniego ogniwa, którym jest
konkretne zadanie dydaktyczne. Jest to forma wykorzystywana najczęściej przy nauczaniu
zadania nowego i złożonego technicznie bądz
koordynacyjnie.
6. Praca indywidualna  uczniowie posiadają dużą swobodę wybory rozwiązań i często
ćwiczą według własnego pomysłu, wykonują różne zadania w trakcie trwania zabawy, gry,
ćwiczenia ruchowego, forma ta jest związana z twórczymi metodami realizacji zadań
ruchowych.
7. Sposób mieszany  następuje wykorzystanie różnych sposobów organizacji na jednej lekcji
zabaw i gier ruchowych czy lekcjach gimnastyki bÄ…dz
gier zespołowych, w których
nauczyciel planuje inny sposób organizacji w czasie ćwiczeń kształtujących i całkiem
odmienny sposób w trakcie realizacji zadań głównych lekcji.
Odnowa biologiczna
38. Wymień znane Ci środki odnowy biologicznej i opisz 3 wybrane.
I. Zabiegi termoterapii
1. Ciepło lecznicze
" całościowe  ogólne
 sauna: sucha i parowe
 gorÄ…ce kÄ…piele (temp. wody 38-42stopnie)
" częściowe  miejscowe
 promieniowanie IR
 okłady żelowe
 okłady borowinowe
 termofory
 poduszki elektryczne
 gorÄ…cy piasek
2. Krioterapia
" miejscowa
 okłady woreczkiem żelowym
 masaż mięśni i ścięgien kostką lodu
 częściowa kąpiel w wodzie z lodem
 okłady z borowiny (ok. 3 stopnie)
 spraye oziębiające
 para z ciekłego azotu lub dwutlenku węgla
" całego ciała
 kriokomora
 kriosauna
25
II. Masaż
1. suchy
" klasyczny
" segmentalny
" drenaż limfatyczny
" masaż z użyciem przyrządów
2. hydroterapia
III. Trening wibracyjny
IV. KÄ…piele w wodach leczniczych
SAUNA SUCHA FIC
SKA  polega na naprzemiennym nagrzewaniu ciała za pomocą gorącego
suchego powietrza oraz ochładzaniu go za pomocą zimnej wody. Temperatura w saunie powinna
wynosić od 60-100 stopni Celsjusza. Sauna zbudowana jest ze specjalnego drewna, występują w niej
co najmniej dwa poziomy, pośrodku stoi piec elektryczny, na którym ułożone są kamienie granitowe
utrzymujące temperaturę w środku.
SAUNA ROSYJSKA (Å‚az
nia parowa, sauna rzymska)  jest to kÄ…piel w gorÄ…cym powietrzu,
charakteryzującym się bardzo dużą wilgotnością (do 100%). Temp. powietrza wynosi 40-60 stopni
Celsjusza. A
az
nie buduje się z różnych materiałów, ławy mogą być umieszczone na jednym
poziomie, a pod nimi rury, z których wydobywa się wilgotne powietrze. Sauna ta doprowadza do
intensywnego przegrzania organizmu przy stosunkowo niedużej temp.
GOR
CE K
PIELE  mogą byś całkowite bądz
częściowe. Temp. wody wynosi 38-42 stopnie.
Najczęściej kąpiel taka polega na dolewaniu wody o coraz wyższej temp. Kąpiel taka trwa od 5 do 20
minut. Po kąpieli ciało należy schłodzić pod prysznicem.
KRIOTERAPIA MIEJSCOWA  polega na przyłożeniu przy pomocy specjalnego aplikatora bardzo
niskiej temperatury, która dostarczana jest do miejsca zmienionego chorobowo. Zabieg zamrażania i
rozmrażania powtarza się w jednym cyklu kilkakrotnie. Doprowadza to do zamarzania zawartości
komórek, pękania błon biologicznych i w konsekwencji destrukcji tkanki.
KRIOTERAPIA OGÓLNA  polega na poddaniu całego ciała przez krótki czas (do 3 minut)
dziaÅ‚aniu bardzo niskich temperatur (od -160 do -100 °C). W odróżnieniu od krioterapii miejscowej,
prawidłowo stosowana krioterapia ogólna nie niszczy tkanek. Zabieg ten jest również nazywany
kriostymulacją, ponieważ celem zabiegu jest dostarczenie organizmowi stresu fizjologicznego.
39. Opisz wpływ sauny na organizm, wskazania i przeciwwskazania do korzystania z sauny.
Kąpiel w saunie stanowi swoiste połączenie zabiegu przegrzewania ciała przy zastosowaniu gorącego,
suchego powietrza z okresowym, krótkim oddziaływaniem dużej wilgotności i dużego natężenia pola
elektrycznego z następującym po nim zabiegiem ochładzania ciała za pomocą kąpieli powietrznej
oraz zimnych zabiegów wodoleczniczych.
Ogólne działanie sauny polega na pobudzeniu gruczołów dokrewnych i stymulacji układu
odpornościowego, regulacji pracy autonomicznego układu nerwowego, rozluz
nieniu napiętych mięśni,
zrostów i poprawienie ruchomości stawów. Sauna powoduje oczyszczenie skóry ze złuszczającego się
nabłonka i pobudza gruczoły potowe oraz warstwę rozrodczą naskórka. Następuje wzrost ukrwienia i
przemiany materii w mięśniach oraz zwiększenie ich siły. Sauna ćwiczy serce i układ krążenia.
Hartuje i zwiększa siły obronne. Regularne cotygodniowe kąpiele w saunie chronią przed infekcjami
dróg oddechowych, poprawiają ukrwienie skóry i błony śluzowej dróg oddechowych.
Wskazania do korzystania z sauny:
" choroby dróg oddechowych
" częste choroby bakteryjne i wirusowe
" zaburzenia odporności organizmu
" otyłość
" trening układu krążeniowo-oddechowego
" zmęczenie mięśni(usuwanie toksyn)
26
Przeciwwskazania do korzystania z sauny:
" ostre stany chorobowe
" ciężkie niewydolności krążenia
" nowotwory
" wyniszczenie organizmu (np. po leczeniu farmakologicznym)
" stany po świeżych urazach
Wpływ sauny na organizm:
" silne rozszerzenie naczyń krwionośnych całego organizmu
" intensywne pocenie się, które wywołuje odwodnienie oraz utratę jonów sodu i potasu
" przyspieszenie akcji serca
" może wystąpić nagłe obniżenie ciśnienia tętniczego krwi
" zmniejszenie przepływu krwi przez mięśnie
" wzrost temp. ciała nawet o 2 stopnie Celsjusza
" pojawia się uczucie niepokoju przechodzące w osłabienie
" wydzielanie hormonów t.j: adrenalina, endorfiny i prolaktyna
40. Wymień i opisz metody schładzania tkanek w ramach krioterapii.
RODZAJE ZABIEGÓW
1. Miejscowe
" Zastosowanie zimnej wody z kranu o temp. 15-200C
" Okłady z borowiny ok. 30C w czasie ok. 10 min.
" Okłady z woreczków z lodem ok. 00C w czasie ok. 20-30 min.
" Okłady z zamrożonych woreczków z żelem silikonowym, tzw. cold packs o tem. -50Cdo -
150C,czas okładu do 30 min.
" Masaż lodem, ok. 2-3 min.
" Sprey oziębiający, jednorazowo 5 sek.
" Nadmuch gazem ochładzającym (zimne powietrze -30do-400C; rozprężony azot -110 do -
1800C; rozprężony dwutlenek węgla ok. - 700C)
2. Ogólne
" Kriosauna - pomieszczenie jednoosobowe do schładzania całości ciała lub do ramion,
temp.-1000-1600 C, czas do 3 min.
" Kriokomora  urządzenie składające się najczęściej z 2 pomieszczeń: przedsionka
temp.ok.-500C oraz z komory właściwej temp. ok.-1600C, przeznaczona na kilka osób,
czas zabiegu do 3 min.
KRIOTERAPIA  jest nieinwazyjnym zastosowaniem krańcowo niskich temperatur
schłodzonego powietrza.
KRIOKOMORA  zabieg wykonywany jest w specjalnej komorze, w której temp.
pomieszczenia wynosi od -176 stopni C. Komory mogą być oziębiane za pomocą ciekłego azotu
bÄ…dz
zimnego powietrza. Najczęściej stosuje się temp. około - 70 do -110 stopni. Czas zabiegu
nie dłuższy jak 3 min. Osoba wchodzi do komory ubrana w strój kąpielowy, rękawiczki,
skarpetki, nauszniki i drewniane klapki. Podczas zabiegu należy spokojnie powoli oddychać
przez maskę. Adaptacja organizmu następuje w przedsionku komory, po tym osoba wchodzi do
komory właściwej. Po wyjściu z komory należy wykonać kilka ćwiczeń rozgrzewających.
KRIOSAUNA  pomieszczenie jednoosobowe do schładzania całości ciała lub do ramion, temp.
-100 do -160 stopni, czas 3 min.
Korzystne skutki krioterapii:
" Działanie przeciwbólowe
" Działanie przeciwzapalne
" działanie przeciwkrwotoczne
" rozluz
nienie mięśni szkieletowych i poprawa siły
" zwiększenie zakresu ruchu w obrębie leczonych stawów
" zmniejszenie krwawienia
27
" zapobiega/ogranicza rozległości krwiaków
" zmniejsza obrzęki pourazowe i zapalne
" obniżenie temp. tkanek
" zmienia napięcie mięśniowe
" nie obciąża układu krwionośnego
41. Na czym polega i co daje trening wibracyjny?
Podczas  Wibracji Całego Ciała wibracje mechaniczne są przenoszone na ciało dzięki platformie
wibrującej. Stymulacja mechaniczna powoduje odruch rozciągania mięśni powodujący mimowolne
skurcze włókien mięśniowych. Oznacza to, że mięśnie reagują na wibrację automatycznymi,
naprzemiennymi skurczami i rozkurczami. Przy częstotliwości 30 Hz i wyższej naprężenia mięsni są
bardzo intensywne i skuteczne. Przy niższych częstotliwościach uzyskuje się optymalny efekt
relaksacyjny.
Podczas konwencjonalnych ćwiczeń pracuje jedynie 40% włókien mięśniowych. Podczas  Wibracji
Całego Ciała pracuje aż do 100%. Dodatkowo wibracja ma pozytywny wpływ także na ścięgna,
kości, system nerwowy oraz równowagę hormonalną.
Najważniejsze korzyści płynące z  Wibracji Całego Ciała w porównaniu do klasycznych ćwiczeń:
" Ćwiczenie jest efektywne i nie tak czasochłonne!
" Urządzenie nie zajmuje dużo miejsca.
" Jest łatwe w użyciu.
" Sesje ćwiczeń zajmują mało czasu (średnio 10  15 minut na sesję).
" Widoczne efekty w krótkim czasie!
" Może być stosowana u osób, które nie mogą stosować silnych obciążeń.
" Przeznaczona zarówno dla osób młodych, starszych i dzieci.
" Szerokie zastosowanie.
" Duża gama ćwiczeń, angażująca niemal wszystkie grupy mięśniowe.
Najważniejsze efekty:
" Modelowanie sylwetki
" Aktywacja krążenia krwi
" Zwiększenie siły mięśni
" Zwiększenie elastyczności mięśni
" Zwiększenie relaksacji mięśni
" Zwiększona koordynacja / stabilność
" Zmieszenie cellulitisu
" Zapobieganie osteoporozie
" Spalanie tłuszczu
Trening wibracyjny może być doskonałym uzupełnieniem treningu ogólnorozwojowego w centrach
fitness. Wspomaga rezultaty standardowych ćwiczeń, a także zapewnia nowość, różnorodność i
zabawÄ™.
28
Żywienie
42. Wymień zasady prawidłowego żywienia.
ZALECENIA PRAWIDA
OWEGO ŻYWIENIA
" Zrównoważony bilans energetyczny
" Udział energii powinien wynosić:
 55-65% z węglowodanów
 25-30% z tłuszczy
 10-15% z białek
" Pożywienie powinno dostarczać wszystkich niezbędnych składników pokarmowych
" Właściwe rozłożenie posiłków w ciągu dnia:
 4-5 dziennie zwłaszcza dzieci i młodzież (z przerwami 4 godzin.),
 dorośli przynajmniej 3 dziennie (z przerwami 4-6 godzinnymi)
 śniadanie powinno pokrywać 25-35% dziennej racji pokarmowej
 ostatni posiłek nie mniej niż 2 godziny przed snem
 dzienne spożycie białka:
W sportach siłowych: 3960 kcal
W dyscyplinach wytrzymałościowych: 2640 kcal
" Piramida prawidłowego żywienia:
* tłuszcze zwłaszcza roślinne, umiarkowanie słodycze
** mięso wraz z rybami, jaja
*** produkty mleczne
**** warzywa, owoce
***** podstawa - węglowodany złożone,
43. Co to jest wskaz
nik BMI i o czym świadczy?
Warunkiem utrzymania stałej masy ciała jest tzw. zerowy bilans energetyczny.
" W celu określenia masy ciała stosowany jest wskaz
nik Queteleta- Body Mass Index BMI
" Wykorzystywany jest jako praktyczne kryterium względnej oceny stopnia nadwagi i otyłości (nie
uwzględnia rozkładu tkanki tłuszczowej oraz składu procentowego tkanki tłuszczowej i
mięśniowej).
" Prawidłowy zakres BMI 18,5-25
" BMI=masa ciała [kg]/ (wysokość ciała [m])2
44. Scharakteryzuj podstawowe składniki pokarmowe oraz ich zapotrzebowanie w sporcie.
1. Cukry   węglowodany
Węglowodany są podstawowym i najbardziej wydajnym z
ródłem energii. Są to związki złożone z
węgla, wodoru i tlenu i dzielimy je na cukry proste (jak glukoza i fruktoza) oraz cukry złożone.
2. Białka
Białka są podstawowym materiałem budulcowym organizmu i powszechnie występują zarówno w
produktach pochodzenia zwierzęcego, jak i roślinnego. Poza budową komórek, pełnią wiele innych
ważnych zadań, gdyż białka to także enzymy, bez których niemożliwa byłaby większość przemian
chemicznych.
Istnieją duże rozbieżności poglądów na temat zapotrzebowania sportowców na białko. Przyjmuje
się, że jest to od 1,2 do 3,0g na kg masy ciała.
3. TÅ‚uszcze   lipidy
Tłuszcze, zwane trójglicerydami to związki glicerolu i rozmaitych kwasów tłuszczowych. Te
ostatnie dzielimy na nasycone (spotykane głównie w tłuszczach zwierzęcych) i nienasycone 
obficie występujące w roślinach, ale także np. w mięsie ryb. Tłuszcze są ważnym z
ródłem energii, a
ponadto materiałem zapasowym odkładanym w tkance tłuszczowej  umiejscowionej pod skórą i
wokół narządów wewnętrznych jamy brzusznej.
29
Tkanka tłuszczowa u zdrowego dorosłego człowieka stanowi od 10 do 18% wagi ciała i oprócz
pełnienia funkcji zapasowych, chroni organizm przed utratą ciepła. Należy pamiętać, że cukry także
mogą zostać przetworzone w tłuszcze i odłożone w tkance tłuszczowej. Oznacza to, że dieta z
nadwyżką węglowodanów  podobnie jak i jedzenie nadmiernej ilości tłuszczu  również może
przyczyniać się do nadwagi.
4. Witaminy
Witaminy są związkami organicznymi o bardzo różnorodnej budowie chemicznej. Warunkują
prawidłowy przebieg procesów życiowych. Brak witamin prowadzi do schorzenia, zwanego
awitaminozÄ…
5. BÅ‚onnik
Ważnym składnikiem pożywienia są także substancje, które nie ulegają trawieniu, określane jako
włókno pokarmowe lub błonnik. Są to pozostałości komórek roślinnych składające się przede
wszystkim z celulozy, choć także z pektyn, ligniny i innych nieprzyswajalnych związków.
Wpływają na odpowiednie wydzielanie śliny, właściwe stężenie kwasu solnego w żołądku, a także
pobudzają ruchliwość jelit i tworzą korzystne podłoże dla rozwoju flory bakteryjnej.
W żywieniu przeciętnego człowieka podstawowe zasady żywienia to: białko 15%, tłuszcze 25-
30%, cukrowce 50-60%.
Zapotrzebowanie na składniki pokarmowe zależy nie tylko od rodzaju dyscypliny sportowej,
ale również od okresu treningowego i indywidualnych uwarunkowań w danym okresie
przygotowawczym.
B : T : W=1g : 1g : 4,5g /kg beztłuszczowej masy ciała
ŻYWIENIE- PODSUMOWANIE
- Na tydzień przed zawodami: Przyjmuj 60-70% węglowodanów lub 7-8g/kg mc, produkty
o niskim IG
- Jeden dzień przed zawodami: Posiłki wysokowęglowodanowe o niskim IG; dużo płynów,
mało tłuszczy
- 2-4 godziny przed zawodami: niskie IG, wysokowęglowodanowe, niskotłuszczowe i
niskobiałkowe; 400  600 ml płynów;
- 1 godzina przed zawodami: 1g węglowodanów na 1kg mc;
- 15-30 min. przed zawodami: wypij 125-150ml płynu;
- Podczas zawodów trwających po nad 60min.: 30 do 60g węglowodanów na godzinę; IG
wysoki lub umiarkowany (bez fruktozy); 150 do 300 ml płynu co 15-20 minut;
- Po zawodach: Przyjmuj 1g/kg mc węglowodanów w ciągu 2 godzin po wysiłku; IG
wysoki; 500ml płynu bezpośrednio po starcie lub meczu i póz
niej kontynuuj regularnie;
30
45. Wymień cele i zadania diety.
Dieta w sporcie powinna dostarczać odpowiedniej ilości energii, składników odżywczych,
witamin i minerałów. Odpowiednie zbilansowanie diety w danych okresach przygotowawczych
bezpośrednio wpływa na ogólna wydolność organizmu, oraz przyspiesz jego regeneracje po
wysiłku.
CELE DIETY:
" wyrównanie ubytków energetycznych i strat substancji odżywczych
" normalizacja masy ciała do BMI=18,4-24,9
" przywrócenie prawidłowych procesów metabolicznych
" detoksykacja organizmu ze szkodliwej mikroflory i pierwiastków metali ciężkich
" oczyszczenie jelita grubego ze złogów kałowych przez zwiększenie spożycia błonnika.
" zahamowanie przewlekłych procesów oksydacyjnych i zmniejszenie stężenia wolnych rodników
poprzez zwiększone spożycie witamin i składników mineralnych antyoksydacyjnych
Prawo
46. Jakie są najważniejsze obowiązki osoby prowadzącej działalność w dziedzinie rekreacji
ruchowej (właściciela fitness klubu)?
ż 2. 1. Prowadzący działalność w dziedzinie rekreacji ruchowej, o której mowa w ż 1, zwany
dalej "prowadzącym działalność", jest obowiązany do:
1) opracowania regulaminu zajęć oraz zapoznania z nim uczestników tych zajęć,
2) wyznaczenia osoby odpowiedzialnej za przebieg zajęć, posiadającej kwalifikacje
zawodowe, o których mowa w art. 44 ust. 1 ustawy z dnia 18 stycznia 1996 r. o kulturze
fizycznej, zwanej dalej "ustawÄ…",
3) ubezpieczenia uczestników zajęć od następstw nieszczęśliwych wypadków na zasadach
ogólnych,
4) zapewnienia uczestnikom rekreacji ruchowej warunków bezpieczeństwa oraz warunków
sanitarno-higienicznych określonych w odrębnych przepisach,
5) zapewnienia uczestnikom rekreacji ruchowej bazy rekreacyjno-sportowej odpowiedniej
dla formy prowadzonych zajęć,
6) dopuszczenia do uczestnictwa w zajęciach wyłącznie osób posiadających zaświadczenie
lekarskie o braku przeciwwskazań do udziału w tych zajęciach lub które złożą podpisane
własnoręcznie, a w przypadku osób niepełnoletnich przez przedstawiciela ustawowego,
oświadczenie o zdolności do udziału w zajęciach rekreacyjnych.
2. Prowadzący działalność dostarcza uczestnikom zajęć rekreacyjnych, przed ich rozpoczęciem,
regulamin uczestnictwa w tych zajęciach oraz program określający w szczególności:
1) imię i nazwisko lub nazwę oraz adres lub siedzibę prowadzącego działalność w dziedzinie
rekreacji ruchowej,
2) imię, nazwisko i kwalifikacje zawodowe osoby prowadzącej zajęcia,
3) termin lub terminy zajęć,
4) miejsce realizacji zajęć,
5) udostępniane urządzenia i sprzęt rekreacyjno-sportowy,
6) wyposażenie uczestników w sprzęt zabezpieczający i ochronny lub ratunkowy,
7) warunki zakwaterowania i wyżywienia,
8) cenę zajęć oraz zakres usług objętych tą ceną,
9) zasady kwalifikowania osób do udziału w zajęciach,
10) maksymalną ilość osób uczestniczących w zajęciach,
11) ilość uczestników przypadających na jednego prowadzącego zajęcia,
12) reguły zachowania się uczestników w czasie realizacji zajęć.
31
Pierwsza pomoc
47. Opisz algorytm i najważniejsze zasady BLS (RKO)?
1. Oceń bezpieczeństwo
- swoje
- poszkodowanego
2. Oceń przytomność
- czy poszkodowany reaguje
3. Wezwij pomoc
4. Udrożnij drogi oddechowe
- odegnij głowę do tyłu
- unieÅ› brodÄ™
- narzuć żuchwę
5. Oceń oddech metodami:
- wzrokowÄ…
- słuchową
- czuciowÄ…
6. Jeżeli poszkodowany nie oddycha prawidłowo
- wezwij pomoc
- poproÅ› o wezwanie pomocy
7. Rozpoczęcie RKO
Decyzję o rozpoczęciu resuscytacji krążeniowo-oddechowej (RKO) podejmuje się, gdy
poszkodowany nie reaguje i nie oddycha prawidłowo.
32
48. Wymień i opisz etapy udzielania pierwszej pomocy.
ETAPY UDZIELANIA PIERWSZEJ POMOCY
1) Ocena sytuacji i zabezpieczenie miejsca wypadku
Najpierw i przede wszystkim pomyśl o swoim bezpieczeństwie, a potem o bezpieczeństwie
poszkodowanego i obecnych osób postronnych, tak, aby nie było więcej rannych.
2) Ocena bezpieczeństwa swojego i poszkodowanego
Udzielanie pomocy może być niebezpieczne dla ratownika
Podczas udzielania pierwszej pomocy może dojść do zarażenia wieloma chorobami np.
wirusowe zapalenie wątroby, wirus HIV  dlatego podczas wykonywania wszelkich czynności
przy poszkodowanym ratownik powinien mieć założone lateksowe lub foliowe rękawiczki
jednorazowego użytku.
3) Ocena stanu poszkodowanego i sprawdzanie czynności życiowych
Sprawdzić stan osoby poszkodowanej: przytomność i oddech
4) Wezwanie pomocy
" Gdzie i kiedy się to stało
" Co się wydarzyło
" Ile jest ofiar wypadku
" Jakie są widoczne uszkodzenia ciała
" Kto i skÄ…d wzywa pomocy
" Pytanie: co można zrobić, aby pomóc choremu
5) Rozpoczęcie RKO
49. Wymień i opisz pozycje ciała stosowane przy udzielaniu pierwszej pomocy.
1. Pozycja leżąca z ugiętymi nogami w kolanach  urazy brzucha
2. Pozycja autoprzetoczeniowa  omdlenia
3. Pozycja półsiedząca  zawał serca
4. Pozycja boczna ustalona  osoba nieprzytomna
5. Pozycja leżąca  przeciwwstrząsowa
6. Pozycja Zastana - zapobiega dalszym urazom
33
Pozycja przeciwwstrzÄ…sowa. Stosowana jest w przypadku wstrzÄ…su krwotocznego. Zmniejszenie
ilości krwi krążącej w naczyniach krwionośnych na skutek krwotoku zewnętrznego i/lub
wewnętrznego. Wstrząs krwotoczny można rozpoznać badaniem wystąpienia objawów od zaburzeń
świadomości (apatia, splątanie, pobudzenie, agresja, itp.) do utraty przytomności, zblednięciem i
wychłodzeniem skóry, początkowo przyspieszeniem częstości oddychania; aby uzyskać pozycję
przeciwwstrząsową ratownicy powinni unieść nosze typu deska po stronie nóg poszkodowanego tak,
aby pięty poszkodowanego były na wysokości jego twarzy. Pozycja ta zapewnia przemieszczenie krwi
z kończyn i trzewi  scentralizuje grawitacyjnie krew w obszarze największego zapotrzebowania.
Pozycja z uniesioną głową (częścią noszy od strony głowy), wymagana jest dla kilku stanów
zagrożenia życia i zdrowia. Jednym z nich jest uraz głowy. Zaopatrzonego poszkodowanego na
noszach typu deska, ratownicy układają unosząc część noszy tupu deska po stronie głowy na
wysokość równą poziomowi twarzy względem palców stóp poszkodowanego. Pozycja ta ma na celu
zmniejszenie ewentualnego krwawienia do wnętrza mózgoczaszki. Z uwagi , iż istnieją sprzeczne
zdania specjalistów na temat stosowania tej pozycji, ratownicy działający w KPP powinni tę kwestię
uzgodnić z odpowiednim terytorialnie koordynatorem ds. ratownictwa medycznego. Pozycja ta jest
także stosowana w urazach klatki piersiowej u poszkodowanych, u których mechanizm urazu bądz

stan wymaga ułożenia na noszach typu deska jak i wszelkich stanach duszności u chorych (bez urazu),
którzy nie zajmują samodzielnie pozycji ułatwiającej oddychanie np. u nieprzytomnych. W tych
przypadkach pozycja ta ułatwia oddychanie przez zmniejszenie nacisku trzewi jamy brzusznej na
przeponÄ™.
Pozycja z ugiętymi nogami stosowana w urazach brzucha. Ugięcie nóg powinno być poprzedzone
wnikliwym badaniem miednicy i kończyn dolnych aby wykluczyć ich uraz. Zgięcie kończyn dolnych
w stawach biodrowym i kolanowym zmniejsza napięcie mięśni brzucha, co wpływa na zmniejszenie
dolegliwości bólowych a także ewentualne pogorszenie stanu poszkodowanego wynikające z
nadmiernego bólu.
Pozycja na boku na noszach typu deska posiada dwa główne wskazania. Pierwszym jest niedrożność
dróg oddechowych spowodowana gromadzeniem się np. krwi czy treści żołądka w ilości i/lub
częstości grożącej zamknięciem światła dróg oddechowych. W tym przypadku pozycja na boku
umożliwi grawitacyjną ewakuację gromadzącej się treści. Drugim wskazaniem jest ciało obce w ranie
po stronie pleców. Ułożenie poszkodowanego na boku zapobiegnie przemieszczeniu się ciała obcego,
dodatkowo ułożenie na zranionym boku umożliwi nie uszkodzonemu płucu najbardziej efektywną
wymianÄ™ gazowÄ….
Pozycja "na wznak" stosowana w sytuacjach gdy jest wskazanie do pełnego zaopatrzenia osoby
poszkodowanej bez innych wskazań lub istnieją sprzeczne wskazania, które się wzajemnie
wykluczajÄ….
50. Opisz postępowanie przy zwichnięciach, skręceniach i złamaniach kończyn.
ZA
AMANIA
Złamanie  jest przerwaniem ciągłości tkanki kostnej.
ZÅ‚amania dzielimy na:
" zamknięte  gdy skóra dookoła złamanej kości jest nienaruszona,
" otwarte  gdy jest przerwana ciągłość skóry a kość może być narażona na zanieczyszczenia
pochodzące z powierzchni skóry i powietrza.
Złamanie należy podejrzewać jeżeli:
" wystąpi obrzęk i ból, nasilający się przy uciśnięciu lub próbie poruszenia kończyną,
" poszkodowany nie może w pełni lub częściowo wykonywać ruchów uszkodzoną kończyną,
" wystąpi nieprawidłowa ruchomość w miejscu, w którym normalnie jest nieruchoma,
" uszkodzona kończyna wyraz
nie straci swój prawidłowy kształt,
" w razie gdy widoczne są odłamy kostne (w przypadku złamań otwartych).
34
Postępowanie:
" uszkodzone miejsce odsłaniamy tylko w przypadku podejrzenia istnienia rany poprzez rozcięcie
lub rozprucie części ubrania,
" jeśli jest to złamanie otwarte tamujemy ewentualny krwotok i zakładamy na ranę jałowy
opatrunek (bezpośrednio na ranę kładziemy ostrożnie jałowy gazik, tak aby nie wcisnąć złamanej
kości ani jej odłamków).
" unieruchamiamy przynajmniej dwa sąsiednie stawy tzn. leżący powyżej i poniżej złamania,
" nie nastawiamy i nie poruszamy uszkodzoną kończyną (konieczne czynności wykonujemy z
naciÄ…giem)
ZWICHNI
CIA
Zwichnięcie  jest to przemieszczenie się jednej powierzchni stawowej w stosunku do drugiej.
Objawy:
" zwichnięty staw uległ zniekształceniu,
" pojawia się silny ból, obrzęk, zasinienie,
" niemożność wykonywania ruchów w stawie
Pierwsza pomoc:
Postępowanie jest takie samo jak przy złamaniach.
SKR
CENIA
Skręcenie  jest to naciągnięcie lub naderwanie aparatu wiązadłowo-torebkowego stawu.
Skręcenie jest mniej groz
ną formą niż zwichnięcie ponieważ nie zostaje rozerwana torebka stawowa i
dzięki elastyczności wiązadeł zostają przywrócone normalne stosunki anatomiczne stawu.
Objawy:
Takie same jak przy zwichnięciu
Pierwsza pomoc:
Postępowanie jest takie samo jak przy zwichnięciach
Pedagogika
51. Co to jest: kształcenie, nauczanie, edukacja, uczenie się, wychowanie?
Edukacja  to ogół oddziaływań służących formowaniu się (zmienianiu, rozwijaniu) zdolności
życiowych człowieka
Wychowanie  to świadome i celowe działanie pedagogiczne zmierzające do osiągnięcia względnie
stałych skutków (zmian rozwojowych)w osobowości wychowanka
Kształcenie  to system działań zmierzających do tego, aby uczącej się jednostce umożliwić poznanie
świata, przygotowanie się do zmieniania świata i ukształtowanie własnej osobowości
Uczenie się  jest procesem nabywania względnie trwałych zmian w szeroko rozumianym zachowaniu
(wiadomości, umiejętności, nawyki, postawy)w toku bezpośredniego i pośredniego poznawania
rzeczywistości (doświadczenia i ćwiczenia)
Nauczanie  jest procesem kierowania uczeniem się uczniów w toku planowanej pracy nauczyciela z
uczniami
35
52. Na czym polega podmiotowe traktowanie?
Podmiotowe traktowanie dzieci i młodzieży oznacza humanistyczne i partnerskie podejście do dzieci
i młodzieży w procesie kształcenia.
Przejawem podmiotowego traktowania wychowanka sÄ…:
- AKCEPTACJA  równoznaczna z upatrywaniem w wychowanku wartości samoaktualizujących
się i ulegających ciągłemu samodoskonaleniu,
- ROZUMIENIE EMPATYCZNE dzieci i młodzieży, polegające na aktywnym wsłuchiwaniu się w
wypowiedzi drugiego człowieka i jednoczesnym wczuwaniem się w jego doznania, uczucia i myśli,
- AUTENTYZM nauczycieli i wychowawców, to szczerość i otwartość w kontaktach z innymi,
- POSZANOWANIE PRAWA DO WA
ASNEJ PODMIOTOWOŚCI czyli niezależności
/autonomii/ i odrębności /niepowtarzalności/.
53. Opisz 3 style kierowania zespołem wychowawczym (grupą).
Style kierowania zespołem wychowawczym
1. DEMOKRATYCZNY
- nawiązywanie z wychowankami serdecznych, przyjacielskich kontaktów, bez wzbudzania
uczucia lęku,
- odwoływanie się do inicjatywy i pomysłowości wychowanków, liczenie się z ich
zamierzeniami i wspólnie podjętymi decyzjami,
- cierpliwe udzielanie wychowankom gruntownych informacji na interesujÄ…ce ich tematy,
- występowanie w roli równorzędnych partnerów w kierowanym przez siebie zespole
wychowawczym,
- pełnienie roli animatorów, inicjatorów, doradców, nie decydentów,
- dyskusja, wspólne działanie, stawianie na nagrodę, nie karę, wszechstronna pomoc, ale także
umiejętność przyznania się do błędu
Skutki demokratycznego stylu kierowania zespołem:
- darzenie sympatiÄ… kierownika grupy i identyfikowanie siÄ™ z nim,
- podejmowanie zadań na własną odpowiedzialność w przekonaniu o sensowności działania,
- wykonywanie zadań nawet pod nieobecność kierownika, bez potrzeby kontroli,
- wykazywanie się większą kreatywnością w osiąganiu celów,
- wspólne poszukiwanie sposobów przezwyciężania trudności nie usiłując obciążać winą za ich
powstanie tylko jednego z uczestników grupy,
- wysoki stopień identyfikacji z grupą.
2. AUTOKRATYCZNY
- to styl, który zobowiązuje wychowawcę do przejmowania odpowiedzialności za wszelkie
zachowania wychowanków.
- główne metody wychowawcze to kara i nagroda, nakazy i zakazy, -. wychowawca w sposób
ostateczny podejmuje wszelkie decyzje w sprawie poczynań wychowawczych i sposobów ich
realizacji.
Skutki autokratycznego stylu kierowania zespołem:
- niechętny stosunek wychowanków do wychowawcy, częsta niemożność porozumienia się,
- brak entuzjazmu do wykonywania zadań, często niedostosowanych do możliwości
wychowanków,
- emocjonalna niestabilność i przejawy niechęci we wzajemnej współpracy,
- niekiedy przejawy wzmożonej agresji, lub obojętności,
- względnie zadowalające osiągnięcia szkolne.
36
3. LIBERALNY
- dawanie wychowankom możliwie szerokiego zakresu swobody,
- wywieranie minimalnego wpływu na podopiecznych ,rezygnacja z kierowania,
- rezygnacja z odpowiedzialności za zachowania wychowanków,
- doradza wtedy, gdy jest poproszony.
Skutki liberalnego stylu kierowania grupÄ…:
- bezcelowe, chaotyczne zachowania podopiecznych,
- trudności w porozumiewaniu i stąd zachowania agresywne,
- brak, lub słabe więzi rzeczowe i osobowe,
- obecność wychowawcy  kierownika nie działa mobilizująco,
- pod nieobecności wychowawcy, funkcję kierowniczą pełni jeden z członków grupy.
54. Wymień i opisz kompetencje potrzebne w pracy instruktora.
Kompetencje potrzebne w pracy nauczyciela (instruktora):
" PRAKSEOLOGICZNE  dotyczące sprawnego działania, umiejętność stawiania celów,
programowania działań edukacyjnych,
" KOMUNIKACYJNE  to umiejętność porozumiewania się, mówienia i słuchania, w sposób
aktywny,
" WSPÓA
DZIAA
ANIA  czyli umiejętności nie rządzenia i decydowania, ale współpracy i
włączania wychowanków w procesy decyzyjne,
" MORALNE  odpowiedzialność za wychowanków, ich zachowania, postawy, ale również
odpowiedzialność za swoje postępowanie wobec nich,
" KREATYWNE  doskonalenie własnej osoby, praca nad sobą,
" INFORMATYCZNE  umiejętność poruszania się w świecie informatyki, korzystania z niej,
posiadanie znajomości języków obcych i języka komputera.
Emisja głosu
55. Wymień praktyczne zalecenia przy posługiwaniu się głosem.
" Głębokie wdechy i spokojne wydechy rozładowują napięcie nerwowe.
" Unikajmy używania głosu w stanach silnego zdenerwowania (zwłaszcza krzyku).
" Z suchością w ustach poradzimy sobie przygryzając lekko koniuszek języka.
" Nie doprowadzajmy do skrajnego zmęczenia głosowego, róbmy kilkuminutowe przerwy w
mówieniu czy śpiewaniu. Wskazane jest również popijanie ciepłych płynów, tj. woda, kompot.
" Gazowane i zimne napoje powodują chrypkę, głos może stać się "matowy". Zły wpływ mają
również: piwo, mocne alkohole, sok z czerwonej porzeczki, czekolada, dym papierosowy.
" Niewskazane jest używanie głosu w niskich temperaturach (np. na podwórku).
" Unikajmy mówienia na zbyt "podniesionym głosie" jak i również zbyt nisko. Nie mówmy także
za cicho (większe zużycie powietrza, potrzebne mocne podparcie oddechowe).
" Wyraz
ne wymawianie tekstu i dobra dykcja sprzyjajÄ… poprawnej fonacji (rozruszajmy
ćwiczeniami zbyt leniwe usta).
" Dobry, pełny oddech sprzyja zdrowiu i zdrowemu, młodemu wyglądowi.
37