SKRYPT Z PRAWA CYWILNEGO  CZ
ŚĆ OGÓLNA
1. Skrypt wykonany został na podstawie podręcznika J. Ciszewskiego i A. Stępień  Sporek,  Prawo cywilne.
Część ogólna, prawo rzeczowe i rodzinne w pytaniach i odpowiedziach w celach pomocy podczas
przygotowywania siÄ™ do egzaminu na kierunku administracja (zgodnie z wymaganiami podanymi na
wykładzie).
Jako jego twórca nie roszczę sobie do niego żadnych praw, bo jest streszczeniem istniejącego podręcznika
ułatwiającym proces uczenia się. To na wstęp w celu ewentualnego zabezpieczenia się od czepiania się mnie
że łamię jakieś prawa autorskie czy coś (w nawiązaniu do plotki czy też prawdy dotyczącej pewnego
profesora z naszego wydziału).
2. Nikogo nie zmuszam do przygotowania siÄ™ na egzamin czy zaliczenia z owego skryptu, wrzucam to w
Internet tylko z mojej dobrej woli. ReasumujÄ…c, nie obchodzi mnie czy ktoÅ› zda czy nie zda uczÄ…c siÄ™ z niego,
robi to na własną odpowiedzialność, a ewentualne pretensje o braki (o ile takie istnieją) czy niepełne
informacje zawarte poniżej z powodu których ktoś obleje, można mieć tylko do siebie samego ;P
J. Woz
niak
1. Czym charakteryzuje się prawo cywilne jako gałąz
prawa?
To gałąz
prawa prywatnego.
Podstawową cechą prawa prywatnego jest autonomiczność podmiotów stosunków prawnych, która oznacza brak
podporzÄ…dkowania jednej strony stosunku innej stronie.
Dodatkowo nie występuje organ publiczny.
Prawo cywilne reguluje stosunki pomiędzy osobami fizycznymi, prawnymi oraz jednostkami organizacyjnymi
niebędącymi osobami prawnymi, ale wyposażonymi w zdolność prawną.
Dotyczy stosunków o charakterze majątkowym jak i niemajątkowym.
2. Na czym polega cywilnoprawna metoda regulacji?
Polega na autonomiczności podmiotów oraz braku bezpośredniego przymusu ze strony organów państwa.
Brak jest elementu władczego, a wszystkie podmioty są równe.
Należy podkreślić że równorzędność podmiotów występuje wówczas, gdy brak jest prawnego podporządkowania
jednej stronie, innej strony. Występuje również w przypadku umów adhezyjnych, czyli umów przystąpienia, bo mimo
narzucania jakiś warunków to druga strona nie może narzucić zawarcia umowy.
3. Jaki jest zakres prawa cywilnego?
Prawo cywilne nie może być utożsamiane z prawem prywatnym. Stanowi ono jakąś jego część, bo prezentuje węższy
zakres.
W skład prawa cywilnego wchodzą:
-prawo rodzinne  prawo rodzinne reguluje oprócz stosunków niemajątkowych również stosunki majątkowe.
Kodeks rodzinny i opiekuńczy (który de facto jest odrębną od KC ustawą) nie zawiera regulacji o charakterze
ogólnym i w tym zakresie mają zastosowanie przepisy kodeksu cywilnego. Reasumując, prawo rodzinne ma
pewne cechy swoiste, ale nie na yle rozwinięte, aby była to odrębna gałąz
prawa, więc jest to jeden z działów
KC.
Created by J. Woz
niak Strona 1
 -prawo handlowe  także stanowi część prawa cywilnego. Wynika to z tego, że mimo iż w Kodeksie spółek
handlowych jest uregulowana duża ilość praw, to w sprawach przez niego nieregulowanych, mają
zastosowanie odpowiednie przepisy Kodeksu cywilnego. To wyspecjalizowany dział prawa cywilnego.
-prawo pracy  to szczególna gałąz
prawa prywatnego, odrębna od prawa cywilnego, aczkolwiek zgodnie z art.
300 k.p. w sprawach nieuregulowanych przepisami prawa pracy, należy stosować odpowiednio przepisy
kodeksu cywilnego, jeśli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy.
4. W jaki sposób można usystematyzować prawo cywilne?
Zgodnie z szeroko stosowaną systematyką zaczerpniętą z doktryny niemieckiej (tzw. system pandektowy) wyróżnia się
5 działów:
-część ogólna  obejmuje instytucje oraz zasady, które są wspólne dla całego prawa cywilnego
-prawo rzeczowe  zawiera normy wyznaczające prawa podmiotowe bezwzględne
-zobowiązania  obejmuje normy dotyczące praw o charakterze względnym
-prawo spadkowe  zawiera normy odnoszące się do przejścia praw majątkowych z osoby zmarłej na inne podmioty
-prawo rodzinne  reguluje stosunki między małżonkami, rodzicami i dziećmi, innymi krewnymi oraz powinowatymi a
także instytucję opieki i kurateli.
5. Co składa się na system z
ródeł prawa cywilnego?
y
ródłami prawa są zdarzenia uznawane w danym systemie prawnym za fakty prawotwórcze.
W tym znaczeniu można wśród z
ródeł prawa cywilnego wyróżnić:
-prawo stanowione  akty prawne powszechnie obowiÄ…zujÄ…ce, wymienione w art. 87 Konstytucji (Konstytucja, ustawa,
ratyfikowana umowa międzynarodowa, rozporządzenie, akty prawa miejscowego + prawo europejskie od 2004)
-orzecznictwo i nauka prawa cywilnego  nie sÄ… to samodzielne z
ródła prawa, jednak mają znaczenie przy interpretacji
obowiązujących przepisów i inspirują do podjęcia odpowiednich działań legislacyjnych
-prawo zwyczajowe  teoretycznie normy prawa zwyczajowego są równorzędne z normami prawa stanowionego, ale
nie sÄ… z
ródłem obowiązujących norm.
6. Co to jest stosunek cywilnoprawny?
To rodzaj stosunku prawnego (czyli stosunku społecznego) który jest regulowany przepisami prawa. Cywilnego. W
stosunku cywilnoprawnym nie przewiduje się podporządkowania ani stosowania bezpośredniego przymusu. Jest on
oparty przede wszystkim na formalnej równości sytuacji prawnej stron stosunku oraz na tym, że jest kształtowany prze
same podmioty tego stosunku, od których woli najczęściej zależy powstanie i ustanie stosunku prawnego.
7. Jakie elementy można wyróżnić w stosunku cywilnoprawnym i jakie są podmioty stosunków cywilnoprawnych?
Elementy stosunku cywilnoprawnego:
-podmioty (osoby fizyczne, prawne, jednostki organizacyjne, którym ustawa przyznała zdolność prawną, czyli
możliwość bycia podmiotem praw i obowiązków)
-przedmiot
-treść (prawa i obowiązki)
Wielopodmiotowość (sytuacja, gdy po każdej ze stron występuje KILKA podmiotów):
-wspólność w częściach ułamkowych  jedno prawo, które przysługuje kilku podmiotom, a każdy z podmiotów
ma udział w tym prawie, określony ułamkiem
Created by J. Woz
niak Strona 2
 -wspólność łączna  jedno prawo przysługujące kilku podmiotom, ale żaden nie ma określonego udziału we
wspólnym prawie
-zobowiązanie solidarne: a)bierne  kilka osób jest zobowiązanych do spełnienia świadczenia, a spełnienie go
przez jednego z współdłużników zwalnia pozostałych z obowiązku świadczenia wobec wierzyciela
b)czynne  kilka osób jest uprawnionych do żądania świadczenia, ale jeżeli zostanie
ono spełnione do rąk któregokolwiek z uprawnionych to dojdzie do zwolnienia z
obowiązku świadczenia
-wspólność rozłączna  jeżeli przedmiot świadczenia jest podzielny, to zobowiązanie dzieli się na tyle należnych
części ile jest osób współuprawnionych lub współzobowiązanych
-**stosunek wielostronny  np. spółka cywilna
8. Czym charakteryzuje się przedmiot i treść stosunku cywilnoprawnego?
Przedmiot  to zawsze zachowania podmiotów stosunku cywilnoprawnego zgodne z treścią wynikającą z praw i
obowiązków tego stosunku. Wyróżnia się zachowania nakazane/zakazane/dozwolone.
*Niekiedy za przedmiot stosunku cywilnoprawnego uznawane są także obiekty materialne lub niematerialne, których
zachowania te dotyczÄ….
Treść  stanowią ją prawa i obowiązki stron stosunku.
Konkretne obowiązki odpowiadają określonym prawom. Uprawnieniu jednej strony, odpowiada obowiązek drugiej
strony. Nadrzędną kategorią w stosunku do uprawnień jest prawo podmiotowe.
Obowiązek jednej strony jest skorelowany z prawem drugiej strony (realizacja obowiązków umożliwia korzystanie z
praw)
9. Co to jest prawo podmiotowe?
Prawo podmiotowe to możność postępowania w określony sposób, która wynika (tak, ta możność) ze stosunku
prawnego i jest przyznana, a także zabezpieczona przez normę prawną. Owa możność postępowania w dany sposób
nie oznacza jednak że dany podmiot MUSI z niej korzystać. Ma ono głównie chronić interesy podmiotów prawa
cywilnego
Prawo podmiotowe wynika ze stosunku cywilnoprawnego (praw i obowiązków) i teoretycznie można powiedzieć że
prawo podmiotowe jest zawsze treścią stosunku cywilnoprawnego.
10. Czym różnią się prawa podmiotowe względne od praw podmiotowych bezwzględnych?
Bezwzględne  mają postać normatywną praw bezpośrednich. Są skuteczne w stosunku do wszystkich osób (erga
omnes) i odpowiada im obowiązek osób trzecich, który polega na powstrzymaniu się od wkraczania w sferę cudzego
prawa (dlatego powinny być okreÅ›lone tylko w ustawie) Ä…ð w Polsce funkcjonuje zamkniÄ™ty katalog praw
podmiotowych bezwzględnych (np. prawa rzeczowe)
Względne  prawa skuteczne tylko między stronami danego stosunku prawnego (Inter partes). Uprawniony może
domagać się określonego zachowania tylko od konkretnej osoby. Mają one normatywną postać roszczenia, które
powstaje równocześnie z powstaniem prawa
*wierzytelność jest prawem względnym które posiada ROZSZERZON
SKUTECZNOŚĆ WIERZYTELNOŚCI, polegającą na
wyposażeniu jej w ochronę skuteczna wobec wszystkich (erga omnes  element bezwzględny)
Created by J. Woz
niak Strona 3
11. Jaka jest różnica między prawami podmiotowymi majątkowymi i prawami podmiotowymi niemajątkowymi?
-roszczenia majÄ…tkowe co do zasady ulegajÄ… przedawnieniu
-prawa majÄ…tkowe pozostajÄ… z zwiÄ…zku ze sferÄ… ekonomicznÄ… uprawnionego, w niemajÄ…tkowych brak takiego zwiÄ…zku
-praw niemajątkowe to prawa osobiste, rodzinne, a majątkowe składając się na majątek i mają wymiar pieniężny
12. Jakie prawa podmiotowe należą do praw zbywalnych i niezbywalnych?
Zbywalność to możliwość przeniesienia prawa na inny podmiot
Do praw zbywalnych należą takie, które mogą zostać zbyte w drodze czynności prawnej między żyjącymi jak również
może przejść na inny podmiot w drodze dziedziczenia. Zasada: wszystkie prawa majątkowe są zbywalne, podlegają
dziedziczeniu a majÄ…tkowe nie.
Do praw zbywalnych należą takie przepisy które przewidują że nie mogą one zostać przeniesione na inny podmiot.
Analogicznie Ä…ð prawa niemajÄ…tkowe
13. Co to jest zdolność prawna?
Zdolność prawna to właściwość polegająca na możliwości bycia podmiotem praw lub obowiązków. To nie jest prawo
podmiotowe, przysługuje ona każdemu człowiekowi w takim samym zakresie i nie można się jej zrzec.
Inne rodzaje zdolności powiązane ze zdolnością prawną:
-zdolność dziedziczenia  zdolność to nabycia spadku, zapisu
-zdolność sądowa  możliwość bycia stroną lub uczestnikiem postępowania sądowego w sprawie cywilnej
14. Od kiedy człowiek ma zdolność prawną?
Zdolność prawną ma każdy człowiek począwszy od chwili urodzenia, czyli od momentu kiedy został odłączony od ciała
matki (niezbędna przesłanka: urodzenie się jako żywe).
Nasciturus nie ma zdolności prawnej, nabywa ją z chwilą urodzenia (Kościół twierdzi że człowiekiem się jest od
poczęcia) ale przyjmuje się że ma tzw. zdolność prawną warunkową, ale tylko w takim zakresie jak przepisy
szczegółowe stanowią.
Urodzenie się dziecka stanowi podstawę spisania aktu urodzenia przez urząd stanu cywilnego (urodzenie zgłasza się w
ciÄ…gu 14dni przez ojca/matkÄ™ lub inna osobÄ™ obecnÄ… przy porodzie jak zdrowie nie pozwala)
15.Kiedy ustaje zdolność prawna człowieka?
Zdolność prawna osoby fizycznej ustaje z chwilą jej śmierci (prawa i obowiązki gasną).
Chwila śmierci - to tzw. śmierć mózgu, czyli trwałe i nieodwracalne ustanie czynności mózgu (dowodem jest akt zgonu
sporządzany przez kierownika urzędu stanu cywilnego na podstawie karty zgonu).
Postanowienie o stwierdzeniu zgonu  wydawane przez sąd gdy nie sporządzono aktu zgonu a śmierć danej osoby jest
niewÄ…tpliwa (ma to charakter deklaratywny)
Postanowienie o uznaniu za zmarłego  wydawane przez sąd w sytuacji gdy człowiek zaginął i mimo upływu
określonego czasu (w ustawie określony)  ma charakter konstytutywny. Wydaje sąd rejonowy
16. Jakie są przesłanki uznania za zmarłego?
Można uznać za zmarłego osobę która zaginęła (taka co do której przez określony czas nie wiadomo czy żyje czy
zmarła)
Created by J. Woz
niak Strona 4
Terminy:
-uznać za zmarłego można po upływie 10 lat od końca roku kalendarzowego w którym według istniejących wiadomości
osoba zaginiona jeszcze żyła
-jeżeli w chwili uznania za zmarłego zaginiony ukończył 70 lat, wówczas wystarczy upływ 5 lat
-nie można uznać osoby za zmarłą przed końcem roku kalendarzowego w którym ukończyłaby 23 lata
-jeżeli osoba zaginęła w trakcie podróży morskiej, powietrznej, katastrofy albo innego szczególnego zdarzenia, to
można ją uznać za zmarłą po upływie 6mcy od dnia w którym nastąpiła katastrofa albo inne szczególne zdarzenie
(jeżeli nie można ustalić terminu katastrofy to okres 6mcy rozpoczyna się z upływem roku od dnia w którym statek,
okręt miał przybyć do portu przeznaczenia, lub po upływie 2 lat od dnia w którym ostatnia wiadomość o nim była)
17. Co indywidualizuje osobÄ™ fizycznÄ…?
Poprzez indywidualizację rozumie się zespół cech które w jakiś sposób odróżniają człowieka od innych ludzi i
wyznaczają jego sytuację prawną w społeczeństwie. To tzw. tożsamość człowieka:
-imię i nazwisko (nie może być ośmieszające, nieprzyzwoite, nadawane przez sprawującego wł. rodzicielską)
-data i miejsce urodzenia
-imiona rodziców, imię rodowe matki
-stan rodzinny (miejsce, które osoba zajmuje w rodzinie)
-płeć, wiek, stan cywilny (w księgach stanu cywilnego)
18. Jak określić miejsce zamieszkania osoby fizycznej?
Miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której dana osoba przebywa z zamiarem stałego pobytu.
Aby określić miejsce zamieszkania ustala się dwa elementy:
-zewnętrzny (stwierdzając w jakiej miejscowości dana osoba przebywa)
-wewnętrzny (stwierdzając czy przebywa tam z zamiarem stałego pobytu)
WyjÄ…tki:
-osoba pozostająca pod władzą rodzicielską  miejscem zamieszkania jest miejsce rodziców, jeżeli rodzice mieszkają
oddzielnie to miejscem zamieszkania jest to gdzie dziecko stale przebywa, jak u żadnego nie przebywa stale to miejsce
to określa sąd opiekuńczy.
Osoba fizyczna może mieć tylko jedno miejsce zamieszkania!
Miejsce zamieszkania `" miejsce zameldowania (jedno nie przesądza o drugim  zameldowanie to pojęcie z prawa
administracyjnego)
19. Co to jest zdolność do czynności prawnych?
To możliwość dokonywania czynności prawnych które prowadzą do nabyci praw i zaciągnięcia zobowiązań, albo
możliwość kreowania innych zmian w stosunkach cywilnoprawnych
W przypadku osób prawnych i jednostek organizacyjnych, zdolność do czynności prawnych jest zbieżny ze zdolnością
prawnÄ….
W odniesieniu do osób fizycznych Ä…ð osoba może mieć:
-ograniczoną zdolność do czynności prawnych
-pełną zdolność do czynności prawnych
-nie mieć w ogóle zdolności do czynności prawnych
Created by J. Woz
niak Strona 5
20. Kto ma pełną zdolność do czynności prawnych?
Pełną zdolność mają osoby pełnoletnie, jeśli nie zostały ubezwłasnowolnione i nie ustanowiono dla nich doradcy
tymczasowego w toku postępowania o ubezwłasnowolnienie.
Pełnoletniość  z dniem ukończenia 18lat, z chwilą zawarcia związku małżeńskiego (ukończywszy 16 lat).
21. Kto nie ma zdolności do czynności prawnych i jakie są tego konsekwencje?
Nie mają zdolności do czynności prawnej osoby fizyczne które nie ukończyły 13 roku życia oraz osoby
ubezwłasnowolnione całkowicie.
Ubezwłasnowolnienie całkowite (orzeka sąd okręgowy  charakter konstytutywny)  może być zastosowane do osoby
która:
-ukończyła 13 lat oraz
-u której istnieje choroba psychiczna, niedorozwój umysłowy, albo inne zaburzenie psychiczne (pijaństwo,
narkomania)
-zaburzenia powodują że nie jest w stanie kierować własnym postępowaniem
Dla ubezwłasnowolnionego ustanawia się opiekę. Osoba ubezwłasnowolniona nie może zawrzeć małżeństwa.
Konsekwencje braku zdolności do czynności prawnych: każda czynność prawna jest nieważna (z wyjątkiem umów:
-powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego
-nie pociągająca rażącego pokrzywdzenia osoby niezdolnej do czynności prawnej
-wykonanych
22. Kto ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych?
-małoletni po ukończeniu 13 lat jeżeli nie zyskał pełnoletniości poprzez związek małżeński
-osoby które zostały ubezwłasnowolnione częściowo - (sąd okręgowy orzeka) można ubezwłasnowolnić osobę tylko
pełnoletnią, u której stwierdzono chorobę psychiczną, niedorozwój umysłowy albo innego rodzaju zaburzenia, w
szczególności pijaństwo lub narkomania, lecz stan ten nie stwierdza ubezwłasnowolnienia całkowitego, ale potrzebna
jest mu pomoc w prowadzeniu swoich spraw.
-osoby dla których sąd ustanowił doradcę tymczasowego  dla osoby pełnoletniej w toku postępowania o
ubezwłasnowolnienie.
Skutek ograniczonej zdolności do czynności prawnych:
-niektóre czynności prawne mogą być dokonywane samodzielnie (czynności niezobowiązujące lub rozporządzające,
umowy powszechnie zawierane w drobnych, bieżących sprawach życia codziennego; rozporządzanie zarobkiem;
umowa o pracÄ™ (jednak zgodnie z K.p.)
-inne za zgodą przedstawiciela ustawowego (czynności prawne przez które zaciąga się zobowiązania lub rozporządza
swoim prawem) PRZEDSTAWICIEL USTAWOWY: rodzic/opiekun/doradca tymczasowy/kurator
-i takie których w ogóle nie można (wskazane w ustawie, czynności prawne wyraz
nie wymagające pełnej zdolności do
czynności prawnych i mające charakter osobisty).
23. Co rozumiemy przez pojęcie dóbr osobistych?
Nie ma jasnej definicji, aczkolwiek wskazuje się że dobrami osobistymi są w szczególności:
-zdrowie -nazwisko lub pseudonim -twórczość naukowa, artystyczna,
-wolność -wizerunek wynalazcza i racjonalizatorska
-cześć -tajemnica korespondencji
-swoboda sumienia -nietykalność mieszkania
Created by J. Woz
niak Strona 6
A więc, dobra osobiste to wartości związane z człowiekiem, dobra o charakterze niemajątkowym, które pozostają pod
ochroną prawa cywilnego, niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. To atrybuty każdej osoby
fizycznej.
24. Jakie środki ochrony zostały przewidziane w razie naruszenia dóbr osobistych?
W razie naruszenia dóbr osobistych, uprawnionemu przysługują środki ochrony:
-powództwo o ustalenie  ustalenie że określone prawo osobiste przysługuje określonej osobie często okazuje się
wystarczajÄ…ce aby zapobiec dalszym naruszeniom
-roszczenia o zaniechanie działań zagrażających dobrom osobistym lub je naruszających  uzasadnione gdy istnieje
obawa dalszych naruszeń
-roszczenia o usunięcie skutków naruszenia  zgłasza się tylko wtedy gdy już doszło do naruszeń
-roszczenia o zadośćuczynienie pieniężne  suma pieniężna z tytułu krzywdy doznanej przez osobę
-roszczenia o zapłatę określonej sumy na cele społeczne  gdy pokrzywdzony nie jest zainteresowany uzyskaniem
korzyści majątkowej w związku z naruszeniem jego dobra osobistego
-roszczenia o naprawienie szkody  jeśli wskutek naruszenia dóbr osobistych została wyrządzona szkoda majątkowa
25. Jakie podmioty sÄ… osobami prawnymi?
Osobami prawnymi są jednostki organizacyjne, którym ustawodawca nadał podmiotowość prawną. To twory o
charakterze społecznym, zespalające aktywność grupy ludzi dążących do określonego celu.
Osobami prawnymi sÄ…:
-Skarb Państwa
-inne jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznały osobowość prawną
Każda osoba prawna jest jednostką organizacyjną, ale nie każda jednostka organizacyjna jest osobą prawną (musi
istnieć przepis szczególny który nadaje danej jednostce osobowość prawną)
26. Kiedy i w jaki sposób powstaje osoba prawna?
Nie ma określonych reguł w jaki sposób powstaje osoba prawna, bo sposób jej powstania określają właściwe przepisy.
3 systemy powstawania osoby prawnej, ze względu na zakres wpływu państwa:
-system aktów organów państwa  przesłanką powstania osoby prawnej jest wydanie odpowiedniego aktu przez organ
państwa (ustawa, rozporządzenie czy akt administracyjny)
-system koncesyjny  osoba prawna powstaje z inicjatywy jej założycieli, przy czym warunkiem jej powstania jest
uzyskanie zezwolenia (koncesji) organu państwa
-system normatywny  akt normatywny określa przesłanki których spełnienie jest konieczne aby mogła powstać osoba
prawna. Jeśli zostaną one spełnione, powstaje osoba prawna i nie jest potrzebnie uzyskanie jakichkolwiek zezwoleń od
organu państwa. Kontrolna państwa przejawia się w tym że osoba prawna powstaje z momentem wpisu do
odpowiedniego rejestru (ten system w prawie polskim przeważa)
Wpis do rejestru to chwila z którą jednostka organizacyjna uzyskuje osobowość prawną
Rejestr: KRS = rejestr przedsiębiorców + rejestr stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji
oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej + rejestr dłużników niewypłacalnych.
Created by J. Woz
niak Strona 7
27. Jakie są cechy charakterystyczne osób prawnych?
-nazwa  służy do indywidualizacji w obrocie (ustalana przez akt założycielski, np. umowa sp. z o.o.)
-siedziba  odpowiednik miejsca zamieszkania osoby fizycznej, określona ustawą lub statutem, jak nie to miejscowość
w której organ zarządzający ma siedzibę.
-działalność poprzez organy  osoby fizyczne wchodzące w skład organów tworzą i urzeczywistniają wolę osoby
prawnej. Jak nie ma organów to ustanawia się kuratora do czasu powołania nowych organów
-dobra osobiste  odpowiednio stosuje się tu przepisy o dobrach osobistych dotyczące osób fizycznych
28. Czym charakteryzują się jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi i jaki reżim ma zastosowanie do
tych jednostek, jeżeli ustawa przyznała im zdolność prawną?
Istnieje (poza osobami fizycznymi i prawnymi) trzecia kategoria podmiotów Ä…ð jednostki organizacyjne niebÄ™dÄ…ce
osobami prawnymi, którym ustawa przyznała ZDOLNOŚĆ prawną (tzw. ułomne osoby prawne, osoby ustawowe które
mogą być PODMIOTEM PRAW I OBOWI
ZKÓW) = spółki osobowe, kapitałowe
Do tych jednostek stosuje siÄ™ odpowiednio przepisy o osobach prawnych.
Cechy charakterystyczne:
-odpowiedzialność  jeśli nie istnieje szczególna regulacja to za zobowiązania jednostki organizacyjnej odpowiadają
subsydiarnie jej członkowie
29. Kim jest konsument?
To osoba fizyczna dokonująca czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub
zawodowÄ….
Konsumentem nie może być osoba prawna ani jednostka organizacyjna ze zdolnością prawną
30. Kim jest przedsiębiorca?
To osoba fizyczna, osoba prawna, jednostka organizacyjna prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą
lub zawodową (czyli tak naprawdę każdy podmiot prawa cywilnego, który prowadzi we własnym imieniu działalność
gospodarczÄ… lub zawodowÄ…).
Za przedsiębiorców uznaje się również Spólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności
gospodarczej.
31. Co to jest firma?
Firma to oznaczenie każdego przedsiębiorcy (działa się pod firmą) pod którym występuje w obrocie. Posługiwanie się
firmą to nie tylko prawo ale obowiązek! Można posługiwać się TYLKO jedną firmą, powinna odróżniać się od fimr
innych przedsiębiorców na tym samym rynku.
Nazwa (oznaczenie przedsiębiorstwa) `" firma (oznaczenie siebie)
Może być takie same ale z teorii to nie to samo, bo nazwa to składnik przedsiębiorstwa
-firma osoby fizycznej  składa się co najmniej z imienia i nazwiska tej osoby fizycznej
-firma osoby prawnej/jednostki organizacyjnej  może być ukształtowana dowolnie (ale nie mogą się znalez
ć
określenia sprzeczne z prawem), ale musi zawierać określenie formy prawnej.
Firma to DOBRO OSOBISTE przedsiębiorcy i podlega ochronie
Created by J. Woz
niak Strona 8
32. Jakie sÄ… cechy konstytutywne rzeczy?
Rzeczy to przedmioty materialne cechujÄ…ce siÄ™:
-materialny charakter
-wyodrębnienie z przyrody (dzięki temu są dobrami samoistnymi)
MUSZ
być te 2 cechy. Jeżeli jednej z nich nie ma, to nie jest to rzecz!
*Rzeczami nie sÄ…:
-człowiek (także zwłoki, narządy, tkanki)
-zwierzę (to istota żyjąca zdolna do odczuwania cierpienia)
-dobra niematerialne
-energia w różnych postaciach (elektryczna, cieplna, atomowa)
-część składowa rzeczy
-zbiór rzeczy (za rzeczy uważa się poszczególne przedmioty wchodzące w skład zbioru rzeczy, ale sam zbiór nie jest nią)
-złoża mineralne
-kompleksy majątkowe (np. przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym)
-res omnium conununes (np. powietrze)
33. Czym różnią się rzeczy ruchome od nieruchomości?
Recz ruchoma  każda rzecz która nie jest nieruchomością
Nieruchomość  część powierzchni ziemskiej, która stanowi odrębny przedmiot własności, a także budynki trwale
związane z gruntem lub części tych budynków, jeśli na podstawie przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu
przedmiot własności. Podział nieruchomości:
-gruntowe  składają się z powierzchni ziemskiej, a jej granice wyznaczają linie na powierzchni ziemi, które zostały
ustalone między właścicielami gruntów sąsiednich lub w postępowaniu rozgraniczeniowym (+przestrzeń nad i pod
gruntem). Np. nieruchomości rolne
-nieruchomość budynkowa  budynek musi być trwale związany z gruntem oraz musi istnieć przepis szczególny który
stanowi że budynek jest odrębnym od gruntu przedmiotem własności
-nieruchomości lokalowe  występują wyjątkowo jeżeli przepis szczególny stanowi że lokal jest odrębnym od gruntu
lub budynku przedmiotem własności
34. Co rozumiemy przez pojęcie części składowej rzeczy?
Częścią składową rzeczy (zarówno w odniesieniu do ruchomości jak i nieruchomości) jest to co należy do rzeczy jako
całości i nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości lub przedmiotu odłączonego.
Częścią składową rzeczy są zarówno jej naturalne składniki jak i przedmioty które zostały do niej sztucznie przyłączone.
Aby dany przedmiot został zaklasyfikowany jako część składowa, więz
łącząca go z rzeczą musi mieć charakter trwały.
a)części składowe gruntu: budynki i inne urządzenia trwale związane z gruntem, drzewa, inne rośliny
b)części składowe nieruchomości: tylko rzeczy ruchome, prawa związane z jej własnością
Odłączenie części składowej od rzecz jest równoznaczne ze zmianą jej charakteru prawnego.
35. Co to jest przynależność?
Przynależnością jest rzecz samoistna, potrzebna do korzystania z rzeczy głównej zgodnie z jej przeznaczeniem.
Przynależność i rzecz główna (rzecz ruchoma lub nieruchomość) pozostają w związku funkcjonalnym.
Created by J. Woz
niak Strona 9
36. Czym są pożytki i jakie rodzaje pożytków można wyróżnić?
-pożytki naturalne  to płody rzeczy (np. owoce, zboże) i inne odłączone od rzeczy części składowe, jeżeli zgodnie z
zasadami prawidłowej gospodarki stanowią normalny dochód z rzeczy
-pożytki cywilne  to dochody które rzecz przynosi na podstawie stosunku prawnego
-pożytki prawne  to dochody które prawo przynosi zgodnie ze swoim społeczno gospodarczym przeznaczeniem
Pożytki to generalnie DOCHODY.
37. Czym jest przedsiębiorstwo?
-w znaczeniu podmiotowym  oznacza podmiot prawa cywilnego
-w znaczeniu funkcjonalnym  działalność profesjonalna
-w znaczeniu przedmiotowym  przedmiot czynności lub stosunku prawnego
Generalnie przyjmuje się że przedsiębiorstwo stanowi zespół składników materialnych i niematerialnych
przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej, obejmujący w szczególności:
-nazwę przedsiębiorstwa
-własność nieruchomości, ruchomości
-prawa wynikające z najmu/dzierżawy nieruchomości lub ruchomości
-wierzytelności, prawa z papierów wartościowych, środki pieniężne
-koncesje, licencje, zezwolenia
-patenty, prawa autorskie
-tajemnice przedsiębiorstwa
-księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej
38. W jaki sposób dochodzi do zbycia przedsiębiorstwa?
Zbycie to sytuacja której następstwem jest zbycie wszystkich składników przedsiębiorstwa. Wraz ze składnikami
przedsiębiorstwa przechodzą na nabywcę także korzystne dla przedsiębiorcy stany faktyczne jak np. tajemnica
przedsiębiorstwa. Czynność zbycia jest czynnością prawną rozporządzającą.
Forma: Pisemna, z podpisami notarialnie poświadczonymi (niezachowanie formy = nieważność), a jeżeli w skład
przedsiębiorstwa wchodzi nieruchomość to konieczne jest zachowanie formy aktu notarialnego.
39. Jak kształtuje się odpowiedzialność za długi związane z prowadzeniem zbytego przedsiębiorstwa?
Nabywca przedsiębiorstwa odpowiada solidarnie ze zbywcą za jego zobowiązania związane z prowadzeniem
przedsiębiorstwa, chyba że w chwili nabycia przedsiębiorstwa, mimo zachowania należytej staranności nie wiedział o
tych zobowiÄ…zaniach Ä…ð kumulatywne (Å‚Ä…czne) przystÄ…pienie do dÅ‚ugu
Odpowiedzialność nabywcy jest ograniczona do wartości przedsiębiorstwa według stanu z chwili nabycia, a według cen
w chwili zaspokojenia wierzyciela. Ta odpowiedzialność nie może zostać wyłączona ani ograniczona bez zgody
wierzyciela!
Zbywca i nabywca odpowiadają całym swoim majątkiem, bez ograniczeń!
Zaspokojenie wierzyciela przez jednego z dłużników, zwalnia ze zobowiązania drugiego.
40. Co to jest czynność prawna?
Czynność prawna to stan faktyczny (oznacza to że do jej dokonania konieczne jest pojawienie się wszystkich
elementów które zostały określone dla niej w ustawie: oświadczenie woli, inne zależne od rodzaju czynności) którego
Created by J. Woz
niak Strona 10
elementem jest co najmniej jedno oświadczenie woli uzewnętrzniające wolę podmiotu prawa cywilnego wywołania
określonych skutków prawnych, czyli..
To zdarzenie prawne polegające na świadomym zachowaniu się osoby fizycznej (a także organu osoby prawnej) w
którym przejawia się dążenie do osiągnięcia określonych skutków cywilnoprawnych.
Nie są czynnościami prawnymi stany faktyczne, których składnikami nie są oświadczenia woli, a jedynie zachowania
ludzi, czy czynności procesowe, zbliżone jedynie do oświadczeń.
41. Czym jest oświadczenie woli?
Stanowi ono każde zachowanie się człowieka, które wyraża dostatecznie zamiar wywołania określonych skutków
prawnych. Zachowanie takie musi być
-zrozumiałe - w tym sensie, że przynajmniej w drodze wykładni, możliwe jest ustalenie jego znaczenia
-dotyczyć spraw które nie są obojętne z punktu widzenia prawa cywilnego
-nie może być skutkiem zastosowania przymusu
-złożone na serio
Może być złożone za pomocą zachowania, które może przybrać różną formę:
-postać elektroniczna
-wypowiedz
ustna
-ustalone gesty
Inne zachowania
Dlatego też dzieli się je na oświadczenia: wyraz
ne i dorozumiane.
42. Jaka jest różnica między czynnościami prawnymi jednostronnymi, umowami i uchwałami?
Podział czynności według kryterium liczby stron: czynności prawne jednostronne, umowy i uchwały
-czynności prawne jednostronne  dokonywane przez złożenie oświadczenia woli jednej strony
-czynności prawne dwustronne (wielostronne)  to inaczej UMOWY; dochodzą do skutku, jeżeli co najmniej dwie
strony złożą zgodne oświadczenia woli
-uchwały  wymagają złożenia oświadczenia woli przez większą liczbę podmiotów, przy czym oświadczenia tych
podmiotów nie muszą być zgodne. Wystarczy przyjęcie uchwały większością
43. Czym różnią się czynności realne i konsensualne?
-do dokonania czynności prawnej REALNEJ niezbędne jest oprócz złożenia oświadczenia woli, dokonanie zmiany
faktycznego władztwa nad rzeczą, to stanowi zewnętrzny wyraz oświadczeń woli stron
-z czynnością prawną KONSENSUALN
mamy do czynienia, jeśli do jej dokonania nie jest konieczne wydanie rzeczy (np.
zgoda osoby trzeciej, wpis do rejestru)
Gdy wÄ…tpliwoÅ›ci to konieczne ustalenie czy Ä…ð do jej dokonania wymagane jest wydanie rzeczy?
Jeżeli tak to REALNE, jak nie to analogicznie.. ( w polskim prawie czynności prawne REALNE rzadko występują)
44. W jaki sposób ustala się chwilę złożenia oświadczenia woli?
Są 4 rozwiązania wskazujące na to co można uznać za chwilę złożenia oświadczenia woli:
-moment uzewnętrznienia woli (tzw. teoria oświadczenia)
-moment wysłania oświadczenia woli (tzw. teoria wysłania)
Created by J. Woz
niak Strona 11
-moment doręczenia oświadczenia adresatowi (tzw. teoria doręczenia)
-moment zapoznania się z treścią oświadczenia woli przez jego adresata (tzw. teoria zapoznania się)
W prawie polskim obowiązuje zasada że oświadczenie woli zostaje złożone adresatowi w momencie gdy doszło do
niego w taki sposób że mógł się zapoznać z jego treścią. Natomiast w przypadku oświadczenia woli składanego w
postaci elektronicznej, oświadczenie jest złożone gdy zostało wprowadzone do środka komunikacji elektronicznej w
taki sposób że adresat mógł się zapoznać z jego treścią (czyli w sumie tak samo)
45. Jakie formy szczególne oświadczeń woli zostały wyróżnione w Kodeksie cywilnym?
Niekiedy przepisy przewidują konieczność zachowania formy szczególnej oświadczenia (najczęściej w celu gwarancji
pewności obrotu). Wyróżniamy:
-zwykłą formę pisemną
-poświadczenie daty (forma kwalifikowana)
-poświadczenie podpisu (forma kwalifikowana)
-akt notarialny (forma kwalifikowana)
-forma elektroniczna
46. Czym charakteryzuje siÄ™ forma pisemna?
Do zachowania formy pisemnej wystarczy własnoręczny popis na dokumencie.
Podpis  to językowy znak graficzny który składający oświadczenie stawia własnoręcznie i obejmuje jego IMI
ORAZ
NAZWISKO. Powinien być umieszczony pod tekstem oświadczenia woli (to co znajduje się pod podpisem nie jest objęte
oświadczeniem woli). Nie musi być czytelny!
Osoba która nie potrafi pisać ani czytać, zostawia tuszowy odcisk palca, a inna osoba obok niego pisze jej imię i
nazwisko.
47. Jaki skutek ma data pewna?
Poświadczenie daty jest skuteczne także w stosunku do osób które nie uczestniczyły w dokonywaniu określonej
czynności prawnej.
48. Co to jest urzędowe poświadczenie podpisu?
Urzędowe poświadczenie podpisu jest dokonywane przez notariusza lub powołany do tego organ poprzez
zamieszczenie na piśmie klauzuli potwierdzającej własnoręczność podpisu osoby wymienionej w powyższej klauzuli.
49. Na czym polega forma aktu notarialnego?
Polega na spisywaniu oświadczenia stron oraz ich współredagowaniu przez notariusza.
Akt notarialny powinien zawierać:
-elementy wymienione w ustawie o notariacie
-podpisy osób biorących udział w akcie oraz obecnych przy sporządzaniu aktu, oraz podpis notariusza
Oryginał aktu notarialnego zostaje w kancelarii notariusza, a stronom mogą być wydawane wypisy, które mają moc
prawną oryginału.
Created by J. Woz
niak Strona 12
50. Kiedy oświadczenie woli złożone w postaci elektronicznej jest równoważne z oświadczeniem woli złożonym w
formie pisemnej?
Samo uzewnętrznienie woli w postaci elektronicznej nie jest równoznaczne z zachowaniem formy pisemnej.
Aby oświadczenie elektroniczne było równoważne z oświadczeniem pisemnym to musi spełniać wymogi:
-w postaci elektronicznej
-opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym (przyporządkowany wyłącznie do osoby składającej podpis)
-podpis weryfikowany za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu
51. Jakie są formy oświadczenia woli?
Oświadczenia woli mogą być składane w dowolnej formie, wyjątkiem od tej zasady jest konieczność zachowania
określonej formy, której niezachowanie może wywoływać różne skutki prawne.
Zależnie od tych konsekwencji można wyróżnić 3 typy form:
-forma zastrzeżona pod rygorem nieważności
-forma zastrzeżona dla wywołania określonych skutków prawnych
-forma zastrzeżona dla celów dowodowych
52. Jakie są skutki niedochowania formy czynności prawnej zastrzeżonej pod rygorem nieważności i formy
zastrzeżonej dla wywołania określonych skutków prawnych?
Niezachowanie formy zastrzeżonej pod rygorem nieważnoÅ›ci Ä…ð skutkuje nieważnoÅ›ciÄ… czynnoÅ›ci prawnej (nie wywoÅ‚a
żadnych skutków prawnych)
Niezachowanie formy zastrzeżonej dla wywoÅ‚ania okreÅ›lonych skutków prawnych Ä…ð czynność prawna jest ważna i
wywołuje skutki prawne, ale NIE WSZYSTKIE. Nie wywołuje tych, dla zaistnienia których konieczne było zachowanie
określonej formy czynności prawnej.
53. Jakie są skutki niedochowania formy czynności prawnej zastrzeżonej dla celów dowodowych?
Tą formą jest zwykła forma pisemna. Skutki jej niedochowania występują jedynie na płaszczyz
nie procesowej, zatem
czynność prawna jest ważna i wywołuje skutki prawne.
54. Na czym polega zasada swobody zawierania umów?
Oznacza ona że podmioty stosunków cywilnoprawnych mogą kształtować wiążące je stosunki prawne poprzez swoje
oświadczenia woli wedle swego uznania (czyli decydują czy zawrzeć umowę, z kim ją zawrzeć, jaka jej treść).
55.Co rozumiemy przez pojęcie umowy adhezyjne?
Umowy adhezyjne (umowy przystąpienia) są związane z masowym zawieraniem umów przez dostawców pewnej
kategorii towarów i usług (energia, gaz). Ze względu na dużą liczbę tego typu umów, podmioty które dostarczają te
towary lub usługi, opracowują treść umowy oraz warunki na jakich będą spełniać świadczenia.
Odbiorcy pozostaje wybór czy umowę zawrzeć czy nie, nie ma on natomiast wpływu na treść umowy i nie może nic
negocjować.
Created by J. Woz
niak Strona 13
56. Jakie sposoby zawierania umów zostały przewidziane przez przepisy kodeksu cywilnego?
Umowy można zawierać na cztery różne sposoby:
-oferta
-negocjacje
-aukcja
-przetarg
Można łączyć powyższe sposoby, np. negocjacje ze składaniem ofert.
57. Co to jest oferta?
To oświadczenie woli złożone drugiej stronie, w którym osoba składająca oświadczenie wyraża zamiar zawarcia
umowy, określając jednocześnie istotne jej postanowienia.
Osoba składająca ofertę  OFERENT
Osoba do której oferta jest skierowana  OBLAT
Ofertą jest jedynie stanowcza propozycja zawarcia umowy, a nie ogólny jej zamiar w przyszłości.
58. Na czym polega stan zwiÄ…zania ofertÄ…?
Stan związania ofertą polega na tym że oblat poprzez swoje oświadczenie woli o przyjęciu oferty może doprowadzić do
zawarcia umowy. Oferent natomiast nie ma już wpływu na samą ofertę i nie może jej modyfikować.
Stan związania powstaje od momentu wskazanego w ofercie lub (jeżeli nie wskazano takiego):
-od chwili jej ogłoszenia
-od dnia uprzystępnienia oferty adresatowi do zapoznania się
-od potwierdzenia jej otrzymania
59.Czym charakteryzuje się oferta złożona w postaci elektronicznej?
-oferta zaczyna wiązać oferenta od momentu gdy oblat niezwłocznie potwierdzi jej otrzymanie
-na przedsiębiorcy składającym ofertę ciążą obowiązki informacyjne (o czynnościach technicznych, skutkach prawnych
itp.)
Niedopełnienie nie wpływa na ważność oferty ale może rodzić odpowiedzialność odszkodowawczą.
60. Kiedy dochodzi do zawarcia umowy w trybie ofertowym?
Zasada lustrzanego odbicia  oświadczenia oferenta i oblata muszą być zgodne.
Przyjęcie oferty to oświadczenie, w którym adresat oferty akceptuje warunki wskazane w ofercie. Powinno ono zostać
złożone oferentowi.
Wyjątkowo może dojść do zawarcia oferty bez złożenia oświadczenia, to przystąpienie do wykonania umowy (przepis
ten dotyczy jedynie przedsiębiorców pozostających w stałych stosunkach handlowych).
61. W jaki sposób określa się miejsce i czas zawarcia umowy?
Data i miejsce zawarcia umowy może zostać określona przez same strony umowy.
Jeżeli nie ma postanowienia o miejscu to miejscem zawarcia umowy jest miejsce otrzymania przez oferenta
oświadczenia o przyjęciu ofert, albo w miejscu zamieszkania oferenta (jeżeli forma elektroniczna).
W razie wątpliwości co do daty, to umowę uważa sięga zawartą w chwili gdy oferent otrzymał od oblata oświadczenie
o przyjęciu oferty.
Created by J. Woz
niak Strona 14
62. Kiedy dochodzi do zawarcia umowy w drodze negocjacji?
Negocjacje polegają na wzajemnym oddziaływaniu stron celem zawarcia umowy. Oddziaływanie to zmierza do
ustalenia treści umowy, która jest zgodna z wolą jej stron (to taki dialog potencjalnych kontrahentów, którzy zmierzają
do zawarcia określonej umowy.
W czasie trwania negocjacji nie składa się wiążących oświadczeń co do zawarcia umowy, ale w tym celu.
Do zawarcia umowy w toku negocjacji dochodzi dopiero wówczas gdy strony uzgodnią wszystkie postanowienia
umowy. Strony mogą postanowić że umowa zostanie zawarta już wtedy gdy dojdą do porozumienia co do jej istotnych
elementów.
63. Co rozumiemy przez pojęcia  aukcja i  przetarg
Przetarg i aukcja to sposoby zawarcia umowy.
-postępowania wielostronne i eliminacyjne
-celem jest wybór najkorzystniejszych spośród ofert
Wyróżnia się 3 elementy (zarówno w aukcji jak i przetargu):
1. zaproszenie do aukcji/przetargu (jednym z warunków uczestnictwa może być wpłata określonej sumy albo
ustanowienie odpowiedniego zabezpieczenia jej wpłaty  wadium)
2. składanie ofert (złożenie oferty = zawarcie porozumienia dotyczącego dalszego postępowania)
3. wybór najkorzystniejszej oferty
64. W jaki sposób przebiega aukcja i kiedy dochodzi do zawarcia umowy?
Aukcję stosuje się w przypadku zawierania stosunkowo prostych umów (jeden z elementów, w szczególności cena, są
ustalane poprzez składanie coraz lepszych konkurencyjnych ofert)
-wszyscy uczestnicy aukcji gromadzą się w jednym miejscu albo komunikują się za pomocą środków bezpośredniego
porozumiewania się na odległość (zasada jedności miejsca, czasu i osób aukcji)
-uczestnicy aukcji to licytanci
-oferta złożona w toku aukcji wiąże do momentu złożenia korzystniejszej oferty
-umowa zostaje zawarta z chwilą udzielenia przybicia (zamknięcia aukcji po stwierdzeniu że oferta złożona przez
licytanta jest najlepszą ofertą, bo żaden nie chciał zgłosić lepszej)
65. W jaki sposób przebiega przetarg i kiedy dochodzi do zawarcia umowy?
Postępowanie przetargowe jest stosowane w przypadku bardziej skomplikowanych umów, gdzie konieczne jest
porównanie ofert zawierających różne elementy.
-nie jest konieczna jednoczesna obecność uczestników
-składa się oferty na piśmie
-oferta jest wybierana bezpośrednio przez organizatora, albo przez komisję przetargową
-organizator może albo wybrać najlepszą ofertę, albo nie wybrać żadnej jak mu nie odpowiadają
-po zamknięciu przetargu, organizator powinien niezwłocznie poinformować jego uczestników na piśmie o wyniku
-umowa zostaje zawarta z chwilą gdy oświadczenie o przyjęciu oferty doszło do uczestnika przetargu w taki sposób że
mógł się zapoznać z jego treścią.
Created by J. Woz
niak Strona 15
66. Co to jest wadium?
To uzależnienie uczestnictwa w aukcji/przetargu od zapłaty określonej sumy albo ustanowienie zabezpieczenia zapłaty
tej sumy. Tą sumą/zabezpieczeniem jest WADIUM. Stanowi ono gwarancję tego, że w przetargu będą brały udział
osoby które rzeczywiście są zainteresowane zawarciem umowy, a nie osoby przypadkowe.
To oprócz warunku uczestnictwa w aukcji/przetargu, też zabezpieczenie dla organizatora gdy strona uchyla się od
zawarcia umowy. Natomiast gdy organizator się uchyla to można żądać zapłacenia kwoty stanowiącej podwójne
wadium (od organizatora)
67. Co to jest wada oświadczenia woli?
Wada w oświadczeniu woli to pewna nieprawidłowość w powzięciu decyzji i wyrażeniu woli, która została wskazana w
przepisach. Uwzględnia się tu przede wszystkim niektóre stany psychiczne towarzyszące podjęciu decyzji lub złożeniu
oświadczenia woli. Wady oświadczeń woli:
-stan wyłączający świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli
-pozorność
-błąd
-podstęp
-groz
ba
68. Kiedy występuje stan wyłączający świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli i jakie są tego
konsekwencje?
Nieważne oświadczenie woli  takie, które złożyła osoba znajdująca się z jakichkolwiek przyczyn w stanie wyłączającym
świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli (np. choroba psychiczna, niedorozwój umysłowy). Stan
ten ocenia się na chwilę dokonania czynności prawnej. Jeżeli w tej chwili osoba miała nawet przemijające zaburzenia
(wysoka gorączka, alkohol, hipnoza) to czynność nieważna!
Oprócz zaburzeń psychicznych, omawiana regulacja odnosi się także do przymusu fizycznego
Skutek: nieważność czynności prawnej!
69. Na czym polega pozorność i jakie są jej skutki?
Pozorność  polega na tym że strony potajemnie porozumiewają się co do tego że złożone przez nich oświadczenia
albo w ogóle nie wywołają skutków prawnych (pozorność zwykła), albo wywołają inne skutki prawne (pozorność
kwalifikowana)
Skutek: oświadczenie złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru jest bezwzględnie nieważne!
70. Jaki błąd ma doniosłość prawną i jakie są konsekwencje złożenia oświadczenia pod wpływem błędu?
Błąd  niezgodność między stanem rzeczywistym a jego odbicie w świadomości człowieka. Błąd jako wada
oświadczenia woli musi być ISTOTNY (istotny jest wtedy gdy istnieje przypuszczenie że gdyby osoba składająca
oświadczenie nie działała pod jego wpływem i oceniła sprawę rozsądnie, nie złożyłaby oświadczenia tej treści) i
DOTYCZYĆ TREŚCI czynności prawnej (czyli dot. okoliczności uregulowanych w treści czynności prawnej, a nie innych,
które mogły mieć wpływ na złożenie oświadczenia woli).
Skutek: jeżeli oświadczenie zostało złożone pod wpływem błędu, można się uchylić od jego skutków prawnych w ciągu
roku od wykrycia błędu.
Created by J. Woz
niak Strona 16
71. Czym charakteryzuje się podstęp?
Działanie podstępne  polega na świadomym wywołaniu u drugiej osoby mylnego wyobrażenia o rzeczywistym stanie
rzeczy po to, aby skłonić ją do dokonania określonej czynności prawnej (osoba składająca oświadczenie woli jest
świadomie wprowadzana w błąd przez inną osobę albo też osoba ta wzmacnia jej błędne przekonanie).
Podstępem może być także MILCZENIE osoby na której ciążył obowiązek ujawnienia pewnych informacji.
Skutek: powstaje możliwość uchylenia się od skutków prawnych złożonego oświadczenia
72. W jakich sytuacjach groz
ba ma doniosłość prawną?
Groz
ba polega na zakomunikowaniu innej osobie że zostanie jej wyrządzona krzywda, jeżeli nie dokona czynności
prawnej określonej treści. Osoba w stosunku do której zastosowano groz
bę, działa pod przymusem, ale nadal ma
wybór czy zachować się w taki a nie inny sposób (brak takiego wyboru = wada oświadczenia woli).
Groz
ba jest bezprawna i poważna Ä…ð wtedy system prawny zapewnia ochronÄ™
Groz
ba bezprawna  gdy ktoś grozi dokonaniem czynu zabronionego przez prawo, jak również dokonaniem czynu
wprawdzie dozwolonego, ale który nie powinien być wykorzystywany do tego aby kogoś zmusić do złożenia
oświadczenia woli określonej treści
Groz
ba poważna  gdy stwarza poważne niebezpieczeństwo dla dóbr bądz
osobistych, bÄ…dz
majÄ…tkowych jakiejkolwiek
osoby.
Konsekwencja złożenia oświadczenia woli pod wpływem groz
by: możliwość uchylenia się od skutków prawnych tego
oświadczenia
73. Na czym polega uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu,
podstępu, groz
by?
Błąd, postęp lub groz
ba powodujÄ… WZGL
DN
NIEWAŻNOŚĆ co powoduje że czynność prawna jest wzruszalna i
istnieje możliwość uchylenia się od skutków wadliwego oświadczenia woli.
Realizacja tego prawa (możliwość uchylenia się to prawo podmiotowe kształtujące) następuje przez złożenie innej
osobie stosownego oświadczenia woli na PIŚMIE, przy czym uprawnienie to wygasa po upływie określonego terminu (1
rok od dnia wykrycia lub od dnia ustania obawy groz
by).
Skutek uchylenia: gasną wszelkie związane z nim skutki prawne od chwili złożenia tego oświadczenia.
74. W jaki sposób można sklasyfikować elementy treści czynności prawnych?
Elementy treści czynności prawnej:
-elementy przedmiotowo istotne (essentialia negotii)  elementy treści czynności wskazane w ustawie, które
pozwalają zakwalifikować daną czynność prawną do typu czynności prawnej wskazanego w ustawie. Te elementy
INDYWIDUALIZUJ
daną czynność prawną.
-elementy nieistotne (naturalia negotii)  wskazane przez ustawę (lub określone w umowie przez strony) skutki
dokonania określonego typu czynności prawnej
-elementy dodatkowe/podmiotowo istotne (accidentalia negotii)  elementy które muszą zostać zawarte w treści
czynności prawnej jeżeli strony chcą aby wystąpiły wskazane w nich skutki (warunek, termin, zadatek lub polecenia)
Created by J. Woz
niak Strona 17
75. Co to jest warunek?
To element czynności prawnej, będący zastrzeżeniem umownym które uzależnia powstanie albo ustanie skutku
prawnego od zdarzenia przyszłego i niepewnego (CZYLI to NIE WARUNEK PRAWNY  przesłanka od której uzależnia się
powstanie określonego skutku prawnego).
Warunek można zamieścić w każdej czynności prawnej, chyba że przepis szczególny wyklucza taką możliwość.
Wyróżniamy:
-warunki potestatywne  zależne od decyzji jednej lub obu stron
-warunki zależne od przypadku
-warunki mieszane
-warunki zawieszające  to zastrzeżenie umowne które uzależnia powstanie skutku prawnego od zdarzenia przyszłego
i niepewnego
-warunek rozwiązujący  to zastrzeżenie umowne które uzależnia ustanie skutku prawnego od zdarzenia przyszłego i
niepewnego
76. Co to jest termin i jakie sÄ… zasady jego obliczania?
Termin to element treści czynności prawnej będący zastrzeżeniem które uzależnia powstanie albo ustanie skutków
czynności prawnej od zdarzenia przyszłego i pewnego.
Wyróżniamy:
-terminy początkowe  skutek czynności prawnej powstaje z nadejściem zdarzenia przyszłego i pewnego
-terminy końcowe  skutek czynności prawnej ustaje z wystąpieniem tego zdarzenia
Najkrótsza jednostka wskazana przez ustawodawcę: doba, którą liczy się od północy do północy (co nie oznacza że
strony nie mogą posłużyć się krótszymi terminami, np. godzinami
Gdy termin oznaczony w dniach, to rozpoczyna się w dniu następnym po nastąpieniu zdarzenia (dnia w którym
nastąpiło zdarzenie nie wlicza się i kończy się z upływem ostatniego dnia (tj. o godzinie 24.00)
Jeśli termin został określony w tygodniach/miesiącach/latach, to kończy się z upływem dnia który nazwą odpowiada
początkowemu dniowi terminu, tj. dniowi w którym nastąpiło zdarzenie (jeżeli takiego dnia w ostatnim miesiącu nie
byłoby to termin kończy się w ostatnim dniu tego miesiąca.
77. Czym jest przedstawicielstwo?
Polega ono na działaniu jednej osoby (przedstawiciela) w imieniu innej osoby (reprezentowanej) na podstawie
odpowiedniego upoważnienia i ze skutkami bezpośrednio dla reprezentowanego.
Wyróżnia się 2 postacie przedstawicielstwa:
-czynne  polega na składaniu oświadczeń woli w imieniu reprezentowanego
-bierne  polega na odbieraniu oświadczeń woli w imieniu reprezentowanego
Umocowanie  to kompetencja przysługująca na podstawie ustawy albo oświadczenia woli reprezentowanego do
dokonywania ze skutkiem dla reprezentowanego określonych czynności prawnych
78. Jakie sÄ… z
ródła umocowania do działania w cudzym imieniu?
Wyróżnia się w prawie polski dwa z
ródła umocowania:
-przedstawicielstwo ustawowe  podstawa jest w stosunku prawnym wskazanym w ustawie lub orzeczeniu które
zostało wydane na podstawie ustawy (np. rodzice dla dzieci, opiekun, kurator)
Created by J. Woz
niak Strona 18
-pełnomocnictwo  działanie na mocy oświadczenia woli reprezentowanego (wtedy przedstawiciela określa się
mianem pełnomocnika)
79. Komu można udzielić pełnomocnictwa i w jaki sposób dochodzi do jego udzielenia?
-pełnomocnik musi mieć zdolność do czynności prawnych (wystarczy ograniczona)
-można udzielić pełnomocnictwa kilku osobom (pełnomocnictwo łączne)
Udzielenie pełnomocnictwa to czynność prawna jednostronna upoważniająca. Oświadczenie o ustanowieniu kogoś
pełnomocnikiem powinno zostać złożone tej osobie, która ma nim zostać, mimo że nie jest konieczne przyjęcie
pełnomocnictwa, aby zostało ono udzielone.
80. W jakiej formie powinno zostać udzielone pełnomocnictwo?
Co do zasady może zostać udzielone w dowolnej formie, lecz jeżeli pełnomocnictwo zawiera umocowanie do
dokonania czynności prawnej która powinna być dokonana w formie szczególnej pod rygorem nieważności, to
pełnomocnictwo też powinno zostać udzielone w tej formie szczególnej.
Pełnomocnictwo domniemane  osoba czynna w lokalu przedsiębiorstwa poczytuje się za umocowaną do
dokonywania czynności prawnych
81. Co to jest substytucja?
Substytucja to dalsze pełnomocnictwo. Może być ustanowione tylko wtedy gdy wynika to z treści pełnomocnictwa, z
ustawy lub ze stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa.
Substytut działa bezpośrednio w imieniu mocodawcy.
82. Jaka jest treść i rodzaje pełnomocnictwa?
Pełnomocnictwo może zostać udzielone tylko do czynności prawnych które nie muszą być dokonane osobiście przez
mocodawcę. Wskazuje się na 4 rodzaje pełnomocnictwa:
-ogólne  upoważnia do podejmowania w imieniu mocodawcy czynności zwykłego zarządu (powinno być na piśmie);
zwykły zarząd dotyczy czynności polegających na zwykłej codziennej eksploatacji rzeczy, na dokonywaniu czynności
niezbędnych do utrzymania działalności w określonej sferze
-rodzajowe  obejmuje umocowanie do dokonywania określonego rodzaju czynności prawnych. Jest w nim wskazany
rodzaj czynności prawnej objętej umocowaniem oraz jego przedmiot.
-szczególne  upoważnia do dokonywania indywidualnie oznaczonej czynności prawnej
-prokura  patrz kilka pytaÅ„ dalej “!
83. Czy pełnomocnik może dokonywać czynności z samym sobą?
Nie jest dopuszczalne występowanie tej samej osoby w roli pełnomocnika i strony czynności prawnej, albo
pełnomocnika obu stron czynności prawnej.
*wyjątek: jeżeli ze względu na treść tej czynności wyłączona jest możliwość naruszenia interesu mocodawcy, ale tylko
za zgodÄ… mocodawcy.
84. Kiedy wygasa pełnomocnictwo?
Może wygasnąć z różnych powodów:
-odwołanie  może być w każdej chwili odwołane przez mocodawcę (musi być zakomunikowane pełnomocnikowi)
Created by J. Woz
niak Strona 19
-śmierć  mocodawcy lub pełnomocnika. Można zastrzec w umowie że pełnomocnictwo nie gaśnie z chwilą śmierci,
wtedy pełnomocnik działa w imieniu spadkobierców zmarłego mocodawcy
-zrzeczenie się  pełnomocnika może sam się zrzec
-mocodawca lub pełnomocnik traci osobowość prawną
-upływ czasu
-utrata zdolności do czynności prawnych przez pełnomocnika
85. Czym jest prokura i jakie jej typy można wyróżnić?
Prokura to szczególny rodzaj pełnomocnictwa, które dostosowane jest do prowadzenia działalności gospodarczej. Jej
charakterystyczna cecha to szeroki zakres umocowania prokurenta, który został wskazany w ustawie (nie może być
ograniczony w stosunku do osób trzecich co gwarantuje bezpieczeństwo osób dokonujących czynności prawnych z
przedsiębiorcą, w imieniu którego występuje prokurent.
Prokura obejmuje czynności związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa z wyjątkiem zbycia, oddania przedsiębiorstwa
czy zbycia, obciążenia nieruchomości (chyba że zostało udzielone pełnomocnictwo szczególne).
Wyróżnia się dodatkowo:
-prokurÄ™ Å‚Ä…cznÄ…  gdy prokury udzielono kilku osobom
-prokurę oddziałową  gdy jest ograniczona do zakresu spraw wpisanych do rejestru oddziału przedsiębiorstwa
86. Kto może udzielić prokury?
Może zostać udzielona jedynie przez przedsiębiorcę prowadzącego we własnym imieniu działalność gospodarczą lub
zawodową. Przedsiębiorca ten musi podlegać obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców.
Gdy przedsiębiorcą jest osoba z ograniczoną zdolnością do czynności prawnych lub bez tej zdolności to wymagana jest
zgoda przedstawiciela ustawowego.
87. W jaki sposób ustanawia się prokurenta?
To jednostronna czynność prawna przedsiębiorcy, która powinna zostać dokonana w formie pisemnej pod rygorem
nieważności. Do ustanowienia prokury, nie jest konieczne jej przyjęcie przez prokurenta i nie musi być mu złożone,
może się o nim dowiedzieć z innych z
ródeł.
Prokura może zostać udzielona w dowolnym momencie, jej udzielenie powinno zostać zgłoszone do rejestru
przedsiębiorców.
88. Komu można udzielić prokury i w jaki sposób prokurent składa oświadczenia woli w imieniu mocodawcy?
Prokurentem może być: jedynie osoba fizyczna z pełną zdolnością do czynności prawnych.
Nie ma opcji prokury substytucyjnej, czyli nie może być przeniesiona na inną osobę, lecz prokurent może ustanowić
pełnomocników do poszczególnych czynności lub pewnego rodzaju czynności.
Składanie oświadczeń w imieniu mocodawcy: składając takie w formie pisemnej powinien złożyć własnoręczny podpis,
zgodny ze wzorem podpisu w aktach rejestrowych. Ponad to powinien wskazać że występuje w roli prokurenta, chyba
że z treści dokumentu to wynika.
89. Kiedy wygasa prokura?
Przyczyną wygaśnięcia prokury jest:
-odwołanie  w każdej chwili może być, oświadczenie takie powinno być złożone prokurentowi w dowolnej formie
-wykreślenie przedsiębiorcy z rejestru
Created by J. Woz
niak Strona 20
-śmierć prokurenta
-upadłość/likwidacja/przekształcenie przedsiębiorstwa
-zrzeczenie się lub odrzucenie przez prokurenta (odrzuca jak nie chce a się dowiedział dopiero)
90. Czym siÄ™ charakteryzuje instytucja przedawnienia?
-przedawnienie dotyczy tylko cywilnoprawnych roszczeń MAJ
TKOWYCH
-to prawnie zagwarantowana możliwość żądania od oznaczonej osoby określonego zachowania
-przedawnienie powoduje ograniczenie możliwości dochodzenia pod względem czasowym roszczenia (w tym sensie że
po upływie terminu wskazanego w ustawie, ten przeciwko komu przysługuje roszczenie  patrz: dłużnik  może uchylić
siÄ™ od zaspokojenia tego roszczenia Ä…ð ale musi podnieść ZARZUT przedawnienia)
-dłużnik może zrzec się zarzutu przedawnienia
-po upływie terminu przedawnienia roszczenie nie wygasa (wierzyciel może wystąpić z powództwem o kasę, ale
dłużnik może podnieść zarzut przedawnienia i sąd oddali powództwo)
-skutkiem upływu terminu przedawnienia jest to że roszczenie przybiera postać roszczenia niezupełnego (istnieje to
roszczenie ale nie korzysta z ochrony państwa)
91. Jakie terminy przedawnienia występują w prawie polskim?
Przepisy określające terminy przedawnienia mają charakter BEZWZGL
DNIE WI
Å»
CY (nie można zawrzeć umowy
która by to obeszła).
Długość terminu przedawnienia zależy od rodzaju roszczenia, dlatego wyróżniamy:
-terminy ogólne  zgodnie z art. 118 ogólne terminy przedawniają się z upływem 3 albo 10 lat
-terminy szczególne  zgodnie z przepisami szczególnymi, inne terminy niż 3 albo 10 lat (zróżnicowane)
Przedawnienia 3-letnie: -roszczenia o świadczenia okresowe
-roszczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej
Przedawnienia 10-letnie: wszystkie inne poza 3-letnimi oraz poza roszczeniami co do których przepisy szczególne
określają inny termin przedawnienia
92. Kiedy rozpoczyna się bieg terminu przedawnienia i kiedy się kończy?
Bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się w dniu w którym roszczenia stało się wymagalne (czyli gdy wierzyciel jest
uprawniony do żądania zaspokojenia przysługującej mu wierzytelności, a dłużnik ma obowiązek jego żądanie
zaspokoić.
*Istnieją (jak zwykle) wyjątki od powyższej reguły. Np. w umowie o dzieło przedawnienie rozpoczyna swój bieg z chwilą
oddania dzieła, a jeżeli nie zostało oddane to z chwilą w której miało być oddane.
Przedawnienie upływa w ostatnim dniu terminu ustalonego zgodnie z zasadami dot. terminów (termin oznaczony w
tygodniach, miesiącach lub latach kończy się z upływem dnia który nazwą, datą odpowiada początkowemu dniowi
terminu, a gdyby dnia takiego nie było to w ostatnim dniu tego miesiąca)
93. Kiedy następuje zawieszenie biegu terminu przedawnienia i jaki jest tego skutek?
Bieg terminu przedawnienia może zostać zawieszony gdy wystąpią okoliczności utrudniające albo uniemożliwiające
dochodzenie roszczeń przez uprawnionego. Zawieszenie przesuwa skutek przedawnienia o czas zawieszenia.
2 grupy zdarzeń uzasadniających zawieszenie:
-stosunku rodzinne lub opiekuńcze  roszczenia małżonka przeciw małżonkowi czy dzieci przeciw rodzicom
-zdarzenia siły wyższej  huragan, powódz
, trzęsienie ziemi itp.
Created by J. Woz
niak Strona 21
94. Kiedy następuje wstrzymanie zakończenia biegu terminu przedawnienia?
Wstrzymanie zakończenia biegu terminu przedawnienia ma podobny charakter do zawieszenia biegu przedawnienia.
Polega ono na tym, że termin przedawnienia nie może się zakończyć wcześniej niż przed upływem określonego
terminu. Czyli np.: przedawnienie względem osoby niemającej pełnej zdolności do czynności prawnych nie może
zakończyć się wcześniej niż z upływem 2 lat od ustanowienia dla niej przedstawiciela ustawowego albo ustania
przyczyn jego ustanowienia (chodzi o przedawnienie roszczeń które przysługują w przepisie wskazanym osobom).
95. Kiedy następuje i jaki jest skutek przerwania biegu terminu przedawnienia?
Do przerwania biegu terminu przedawnienia dochodzi w razie zaistnienia zdarzeń określonych w ustawie. A więc bieg
przedawnienia przerywa siÄ™ wskutek:
-podjęcia czynności zmierzających do dochodzenia/ustalenia/zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia
-uznania roszczenia przez dłużnika (3 formy: uznanie właściwe, uznanie niewłaściwe, ugoda)
-wszczęcia mediacji (dobrowolne i poufne porozumiewanie się stron w obecności bezstronnej i neutralnej osoby
trzeciej)
Skutek: nie uwzględnia się czasu który upłynął od rozpoczęcia biegu terminu przedawnienia, a po przerwie termin
przedawnienia biegnie na nowo
96. Czym charakteryzujÄ… siÄ™ terminy zawite i jakie sÄ… ich typy?
Pojęcie terminy zawite dotyczy różnego rodzaju terminów których wspólną cechą jest to że na skutek bezczynności
uprawnionego, po ich upływie dochodzi do wygaśnięcia przysługujących mu praw.
WÅ‚aÅ›nie to odróżnia terminy zawite od przedawnienia Ä…ð wygaÅ›niÄ™cie roszczenia (skutek prekluzyjny)
Terminy zawite dzieli siÄ™ na:
-prekluzję sądową  obejmuje terminy dochodzenia roszczeń przed sądem lub innym organem państwowym oraz
terminy wytaczania powództw.
-prekluzję pozasądową  dotyczy terminów w jakich mogą być dokonywane czynności materialno prawne.
Ponadto występują 3 typy terminów zawitych:
-terminy dochodzenia praw przed organem państwowym
-terminy dokonywania czynności pozasądowych
-terminy wygaśnięcia praw podmiotowych
97. Czy prawa rzeczowe dotyczÄ… korzystania przez uprawnionego z rzeczy?
O prawach dotyczących korzystania z rzeczy mówimy tylko w przypadku praw rzeczowych o charakterze
bezwzględnym, lecz przedmiotem praw rzeczowych mogą być również inne prawa majątkowe.
(bardzo zagmatwane w książce i niejasne  doczytać z wykładów)
98. Na czym polega zamknięta lista praw rzeczowych?
Większość przepisów prawa rzeczowego wyklucza swobodę stron podczas układania stosunku prawnego. Szczególne
znaczenie w prawie rzeczowym ma w tym przypadku wprowadzenie zamkniętego katalogu praw rzeczowych co
pozwala ustanawiać jedynie takie prawa rzeczowe, jakie przewiduje ustawa. Chodzi tu o prawo własności, prawo
użytkowania wieczystego oraz ograniczone prawa rzeczowe takie jak: użytkowanie, służebność, zastaw, spółdzielcze
własnościowe prawo do lokalu oraz hipoteka.
Created by J. Woz
niak Strona 22
Z uwagi na bezwzględny charakter praw rzeczowych, mogą one być ujawnione w odpowiedni sposób (nieruchomość -
wpis do księgi wieczystej skutkujący tym iż prawo jawne z księgi wieczystej zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym, a
prawo wykreślone nie istnieje; ruchomość  posiadanie rzeczy z którym wiąże się wiele domniemań)
99. Na czym polega podział praw rzeczowych?
-prawo własności  NAJPEA
NIEJSZE prawo, które uprawnia do korzystania z własnej rzeczy, pobierania pożytków itp.
-prawo użytkowania wieczystego  użytkownik gruntu może korzystać z niego z wyłączeniem innych osób i może
również swoim prawem rozporządzać
-prawa ograniczone rzeczowe  ciążą na przedmiocie własności i uprawniają do używania rzeczy i pobierania z niej
pożytków (użytkowanie) albo stanowią obciążenie na rzecz właściciela innej nieruchomości
100. Co określa treść prawa własności?
Przedmiotem własności są tylko rzeczy w rozumieniu KC. Właściciel rzeczy może w granicach określonych przepisami
KC korzystać z rzeczy z wyłączeniem innych osób, a dodatkowo osoby te mają obowiązek powstrzymania się od
jakiejkolwiek ingerencji w sferę uprawnień właściciela (immisje pośrednie/bezpośrednie), a wyjątki w tym zakresie
muszą być przewidziane przez ustawę.
Poprzez rozporządzanie rzeczą w granicach rozumie się: zbywanie, obciążanie, zrzeczenie się własności czy
ustanowienie odrębnej własności lokalu, wywłaszczenie
101. Co oznacza pojęcie  przeniesienie własności ?
To przejście własności na podstawie zgodnych oświadczeń woli zbywcy i osoby nabywającej prawo. Przeniesienie
własności zawsze następuje z określonej przyczyny prawnej.
Grupa umów zobowiązujących do przeniesienia własności:
-sprzedaż (sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący
zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić cenę
-zamiana (każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do
przeniesienia własności innej rzeczy)
-darowizna(darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku)
-przekazanie nieruchomości
-inne
Jeżeli umowa przeniesienia własności oparta jest na nieważnej lub nieistniejącej podstawie prawnej tto jest ona
bezwzględnie nieważna
102. Jakie są przesłanki zasiedzenia?
Zasiedzenie to instytucja tzw. dawności i służy nabyciu własności, prawa użytkowania wieczystego i niektórych
służebności gruntowych. Prawa te mogą być nabywane przez posiadacza na skutek jego długotrwałego posiadania, co
powoduje usunięcie niezgodności między rzeczywistym stanem posiadania a formalnym staniem własności.
W drodze zasiedzenia można nabyć własność nieruchomości gruntowej, budynkowej, lokalowej.
Niedopuszczalne jest zasiedzenie wieczystego użytkowania przez posiadacza nieruchomości stanowiącej własność
gminy lub Skarbu Państwa.
Podstawowa przesłanka zasiedzenia nieruchomości: posiadanie (samoistne i ciągłe)+dobra wiara (wtedy
korzystniejszy, krótszy termin  20 lat, a jak nie to 30 lat)
Created by J. Woz
niak Strona 23
Przy zasiedzeniu rzeczy ruchomej musi być dobra wiara posiadacza samoistnego (inaczej lipa) no i samoistne i ciągłe
posiadanie rzeczy.
Definicja dobrej wiary  polega na błędnym ale w danych okolicznościach usprawiedliwionym przekonaniu posiadacza
nieruchomości że przysługuje mu wykonywane przez niego prawo (że nie nabył go od osoby nieuprawnionej).
Skutek nabycia prawa własności nieruchomości przez zasiedzenie: wygaśnięcie prawa dotychczasowego właściciela
oraz co ważne następuje to ex lege (z mocy prawa)
103. Na czym polega konstrukcja nabycia rzeczy ruchomej od nieuprawnionego?
Ta konstrukcja stanowi wyjątek od zasady że nikt nie może przenieść prawa które mu nie przysługuje. Mianowicie,
władanie rzeczy przez zbywcę jest niezbędną przesłanką nabycia własności przez nabywcę. Nieuprawnionym z reguły
będzie niewłaściciel, ale może być nim również właściciel który np. dokonuje zbycia rzeczy ruchomej zajętej w toku
postępowania egzekucyjnego, albo rozporządza rzeczą obciążoną prawem odkupu.
Dobra wiara jest konieczną przesłanką nabycia rzeczy od nieuprawnionego, rozumie się przez to przekonanie nabywcy
że zbywca jest uprawniony do rozporządzania rzeczą.
Rozporządzanie rzeczą ruchomą - czynności prawne zobowiązujące od przeniesienia własności połączone z wydaniem
rzeczy nabywcy. Dopiero zbycie, wydanie rzeczy i jej objęcie w posiadanie przez nabywcę powoduje nabycie przez
niego prawa własności.
104. Co to jest roszczenie o wydanie rzeczy (windykacyjne)?
Roszczenie windykacyjne przysługuje nieposiadającemu właścicielowi przeciwko posiadającemu niewłaścicielowi.
Podmiotem roszczenia windykacyjnego który jest uprawniony do wytyczenia powództwa jest właściciel rzeczy,
natomiast przedmiotem jest wydanie rzeczy w jej aktualnym stanie.
105. Co to jest roszczenie negatoryjne?
Służy ochronie własności przed jej bezpośrednim naruszeniem w postaci immisji bezpośrednich. Chodzi tutaj o
oczywiste wtargnięcie w sferę uprawnień właściciela.
Roszczenie negatoryjne zmierza do zakazania osobie naruszającej własności określonego zachowania na przyszłość,
jeżeli okoliczności wskazują na to że naruszenia mogą się powtarzać.
Główne roszczenie z negatoryjnego: przywrócenie stanu zgodnego z prawem!!! (to nie tylko usunięcie się z cudzej
nieruchomości ale także usunięcie skutków naruszenia)
106. Co to są roszczenia uzupełniające?
Zarówno roszczenie windykacyjne jak i negatoryjne nie naprawiają uszczerbku właściciela spowodowanego przez to że
właściciel był pozbawiony możności korzystania z rzeczy. Uszczerbek ten może być pokryty na skutek roszczeń
uzupełniających:
-o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy
-o zwrot pożytków lub ich równowartości
-odszkodowanie z tytułu zużycia, pogorszenia lub utraty rzeczy
Duży wpływ na rozwój sytuacji ma dobra/zła wiara:
-w przypadku dobrej wiary posiadacza, nie jest on zobowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy jak i również
nie odpowiada za jej zużycie ani za jej pogorszenie lub utratę
Created by J. Woz
niak Strona 24
-w przypadku złej wiary, odpowiadać może za wszystko
107. Jakie cechy określają istotę współwłasności?
To rodzaj własności charakteryzujący się tym że
-jedno i to samo prawo własności przysługuje więcej niż jednej osobie
-istotę prawa własności określają 3 cechy: jedność przedmiotu, wielość podmiotów, niepodzielność wspólnego prawa
-to nie odrębna instytucja prawa rzeczowego, więc odnoszą się do niej wszystkie przepisy o własności
-każda z osób współuprawnionych ma określone prawo do CAA
EJ rzeczy, a nie do jej wyodrębnionej części fizycznej.
108. Na czym polega różnica między współwłasnością ułamkową a współwłasnością łączną?
Ułamkowa polega na tym że udział każdego wspólnika określony jest odpowiednim ułamkiem i stanowi idealny wyraz
uprawnień współwłaściciela. Wielkość udziałów współwłaściciela może wynikać z umowy, z jednostronnej czynności
prawnej (testament), orzeczenia sądu, innych zdarzeń prawnych czy wreszcie z przepisów ustawy.
W ramach współwłasności ułamkowej wyróżnia się:
-współwłasność przymusową która charakteryzuje się tym że niedopuszczalne jest jej zniesienie, dopóki trwa stosunek
prawny, z którym ta wspólność jest związana.
Charakterystyczną cechą współwłasności łącznej jest jej bezudziałowy charakter, dlatego też współwłaściciel nie może
rozporządzać swoim prawem dopóki trwa współwłasność łączna. Do współwłasności łącznej należy zaliczyć:
-ustawową wspólność małżeńską
-wspólność umowną
-udziały wspólników spółki cywilnej, jawnej, komandytowej
109. Jakie są cechy charakterystyczne umowy sprzedaży nieruchomości?
-na każdej ze stron umowy ciążą dwa obowiązki: przeniesienie prawa własności z zapłatą ceny oraz wydanie
przedmiotu sprzedaży z dokonaniem jej odbioru przez kupującego
-przedmiotem sprzedaży może być: rzecz wspólna, udział części ułamkowej rzeczy wspólnej
-przedmiotem sprzedaży nie może być: gospodarstwo role jako zespół określonych składników majątkowych; części
składowe nieruchomości
-cena to element przedmiotowo istotny, powinna ona stanowić ekwiwalent wobec świadczenia sprzedawcy (gdy brak
ekwiwalentności to może to być podstawą do uznania umowy za ukrytą darowiznę)
-zawarta w formie aktu notarialnego pod rygorem bezwzględnej nieważności
110. Co to jest droga konieczna?
To służebność gruntowa, której ustanowienia (za wynagrodzeniem) może żądać właściciel nieruchomości, od
właścicieli gruntów sąsiednich, w razie gdy nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub do należących do tej
nieruchomości budynków.
Wykonywanie służebności drogi koniecznej, możliwe jest na nieruchomości jako całości, a dodatkowo służebność taka
może być ustanowiona jedynie na rzecz każdoczesnego właściciela konkretnie oznaczonej nieruchomości, zwanej
władnącą.
Ustanowienie służebności drogi koniecznej następuje przez obciążenie gruntów sąsiednich, jeżeli zatem droga
konieczna przebiega przez kilka nieruchomości sąsiednich, to na rzecz nieruchomości władnącej powstaje tyle
odrębnych służebności ile obciążonych zostanie nieruchomości.
*Droga publiczna  taka z której może korzystać każdy zgodnie z jej przeznaczeniem, z ograniczeniami i wyjątkami
określonymi w tej ustawie lub innych przepisach szczególnych.
Created by J. Woz
niak Strona 25
111. Na czym polega rozgraniczenie nieruchomości?
Jeżeli granice gruntów nie zostały ustalone lub są sporne, a wznowienie znaków graficznych nie może nastąpić, to
zachodzi konieczność rozgraniczenia nieruchomości przez wyodrębnienie nieruchomości z gruntów sąsiednich przez
ustalenie linii granicznej określającej zasięg prawa własności nieruchomości.
Czyli.. rozgraniczenie nieruchomości ma na celu ustalenie przebiegu ich granic przez określenie położenia punktów i
linii granicznych, utrwalenie tych punktów znakami graficznymi na gruncie oraz sporządzenie odpowiednich
dokumentów. Rozgraniczenia dokonują wójtowie, burmistrzowie, prezydenci miast.
Sposób rozgraniczenia:
-okreÅ›la siÄ™ stan prawny nieruchomoÅ›ci; gdyby go nie można byÅ‚o stwierdzić to Ä…ð
-kryterium rozgraniczenia jest wtedy ostatni stan spokojnego posiadania; gdyby nie można byÅ‚o ustalić to Ä…ð
-granicę ustala się z uwzględnieniem wszelkich okoliczności z ewentualną możliwością przyznania jednemu z właścicieli
odpowiedniej dopłaty pieniężnej
Powyższe procedury wg takiej kolejności jak podane!
112. Jak powstaje odrębna własność lokali?
Warunkiem ustanowienia odrębnej własności lokali jest uzyskanie stosownego dokumentu potwierdzającego iż lokal
taki jest lokalem samodzielnym (to wydzielona trwałymi ścianami w obrębie budynku izba lub zespół izb przeznaczony
na stały pobyt ludzi, które wraz z pomieszczeniami pomocniczymi-piwnica, strych, komórka; służą zaspokojeniu ich
potrzeb mieszkaniowych. Przyjmuje się że lokal mieszkalny nie będzie lokalem samodzielnym jeżeli nie będzie
wyposażony w urządzenia sanitarne).
W przypadku ustanowienia odrębnej własności lokai, jego właścicielowi przysługuje udział w nieruchomości wspólnej,
będący prawem związanym z własnością lokali.
Odrębną własność lokalu można ustanowić w drodze umowy (wymaga aktu notarialnego + niezbędny jest wpis do
księgi wieczystej), na podstawie jednostronnej czynności prawnej, czy też na podstawie orzeczenia sądu.
Właściciel lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość ma prawo do wyłącznego korzystania z tego lokalu, ale w
stosunku do swego udziału w nieruchomości. Ma obowiązek pokrywać koszty związane z jej utrzymaniem i koszty
zarządu tą nieruchomością.
W przypadku wyodrębnienia lokali w liczbie nieprzekraczającej 7, zarząd nieruchomością wspólną wykonują właściciele
tych lokali. (przepisy dot. współwÅ‚asnoÅ›ci Ä…ð zwykÅ‚y zarzÄ…d, zadania przekraczajÄ…ce zwykÅ‚y zarzÄ…d)
W przypadku wyodrębnienia powyżej 7 lokali, obowiązkowe jest powołanie ZARZ
DU WSPÓLNOTY, który w stosunku
do osób trzecich będzie reprezentować wspólnotę.
113. Co to jest umowa timesharingu?
Istotą tego prawa jest możliwość korzystania z nieruchomości. Prawo to jest ograniczone przez ustanowienie okresu
jego korzystania w każdym roku, a ponadto umowy z tym związane mogą być zawierane na pewien określony czas
(minimum 3 lata).
Przedmiotem timesharingu może być zarówno korzystanie z nieruchomości (hotel, pensjonat) jak i z ruchomości (np.
komputery). To raczej typ usługi turystycznej, polegającej na zapłacie odpowiedniego wynagrodzenia za korzystanie z
nieruchomości oraz ponoszeniu corocznych kosztów związanych z jej utrzymaniem.
114. Jak powstaje hipoteka?
Created by J. Woz
niak Strona 26
To obciążenie nieruchomości prawem, w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności, na mocy którego wierzyciel
może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela
nieruchomości. Przedmiotem hipoteki może być również użytkowanie wieczyste, spółdzielcze prawo do lokalu i
wierzytelność zabezpieczona hipoteką.
Wygaśnięcie wierzytelności powoduje wygaśniecie hipoteki.
Hipoteka nie może być przeniesiona bez wierzytelności którą zabezpiecza, a wierzytelność zabezpieczona hipoteką nie
może być przeniesiona bez hipoteki.
115. Co to są księgi wieczyste?
Księgi wieczyste prowadzi się w celu ustalenia stanu prawnego nieruchomości. Wpisy odpowiednich danych
określających stan prawny nieruchomości mają jedynie charakter deklaratoryjny i nie tworzą prawa, chyba że co
innego wynika z wyraz
nych unormowań.
Księgi wieczyste są jawne, więc nie można się zasłaniać się nieznajomością wpisów.
*Stanowisko SN Ä…ð zaÅ‚ożenie ksiÄ™gi wieczystej oznacza że jest tyle nieruchomoÅ›ci ile ksiÄ…g wieczystych
116. Na czym polega rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych?
Umożliwia ona nabycie własności lub innego prawa rzeczowego od osoby nieuprawnionej, która zamiast
uprawnionego została wpisana do księgi wieczystej jako osoba której przysługuje prawo. Skutkiem rękojmi jest
wyłączenie zasady iż nikt nie może przenieść więcej praw aniżeli sam posiada.
117. Jaki jest charakter prawny i pojęcie użytkowania wieczystego?
Użytkowanie wieczyste to prawo rzeczowe pośrednie między prawem własności a prawami rzeczowymi
ograniczonymi. Prawo to obciąża użytkownika wieczystego obowiązkiem wykorzystania oddanej mu w użytkowanie
wieczyste nieruchomości w sposób określony przez strony w umowie. W użytkowanie wieczyste mogą być oddawane
grunty stanowiące własność:
-Skarbu Państwa położone w granicach administracyjnych miast lub poza tymi granicami, jeżeli zostały włączone do
planu zagospodarowania przestrzennego miasta
-jednostek samorzÄ…du terytorialnego
Użytkowanie wieczyste obciąża również samą nieruchomość będącą samodzielnym przedmiotem własności, z tej też
przyczyny nie można ustanowić użytkowania wieczystego na udziale we własności jeżeli chociażby jeden ze
współwłaścicieli nie jest Skarbem Państwa lub jednostką samorządu terytorialnego.
Co ważne, jest ono ograniczone terminem (prawo wieczyste) który zostaje ustalony w umowie o oddanie
nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste. Z zasady oddanie gruntu następuje na 99 lat, a w wyjątkowych
przypadkach na mniej, ale nie krócej niż 40 lat. W ostatnie 5 lat trwania użytkowania wieczystego można podpisać
umowę przedłużającą na kolejne 40-99lat.
118. Jakie są obowiązki użytkownika wieczystego?
-korzystanie z prawa użytkowania wieczystego w sposób określony w umowie (np. rekonstrukcja, wybudowanie
budynku)
-uiszczenie opłaty rocznej stanowiącej ekwiwalent, za możliwość korzystania z gruntu oddanego mu w użytkowanie
wieczyste
-za oddanie nieruchomości w użytkowanie wieczyste pobiera się pierwszą opłatę
119. Na czym polega zamknięta lista praw rzeczowych?
Created by J. Woz
niak Strona 27
Zasada zamkniętej listy praw rzeczowych oznacza że o powołaniu nowego prawa może decydować wyłącznie ustawa, a
strony mogą kształtować treść praw rzeczowych jedynie w granicach określonych przez ustawę.
Ograniczonymi prawami rzeczowymi sÄ…:
-użytkowanie
-służebność
-zastaw
-spółdzielcze własnościowe prawo do lokali
-hipoteka
Prawa rzeczowe ograniczone powstajÄ… w drodze umowy z mocy samego prawa lub na podstawie orzeczenia sÄ…du czy
decyzji administracyjnej.
Do ochrony ograniczonych praw rzeczowych, stosuje się odpowiednio przepisy o ochronie praw własności.
120. Co to jest użytkowanie?
Prawo polegające na tym, iż rzecz można obciążyć prawem do jej użytkowania i do pobierania jej pożytków.
Użytkowanie to prawo niezbywalne, nieprzechodzące na spadkobierców i nie podlegające egzekucji. Przedmiotem
użytkowania może być zarówno nieruchomość jak i ruchomość (szczególny przykład użytkowania: timesharing).
121. Czym charakteryzują się służebności?
-mają na celu zwiększenie użyteczności innej nieruchomości (służebność gruntowa), bądz
zapewnienie zaspokojenia
określonych potrzeb oznaczonej osoby fizycznej (służebność osobista)
-obydwa rodzaje służebności to prawo rzeczowe ograniczone, obciążające nieruchomość
-powstajÄ… na podstawie umowy
122. Co to jest spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu?
To uprawnienie do korzystania z lokalu i rozporzÄ…dzania tym prawem.
Powstaje z chwilą zawarcia między członkiem a spółdzielnią umowy o ustanowienie spółdzielczego własnościowego
prawa do lokalu, w formie pisemnej (pod rygorem nieważności), na mocy której spółdzielnia zobowiązuje się oddać
członkowi lokal do użytkowania, a członek spółdzielni zobowiązuje się wnieść wkład budowlany oraz uiszczać opłaty
przewidziane w ustawie i statucie spółdzielni.
123. Jakie sÄ… rodzaje zastawu?
Zastaw to zabezpieczenie rzeczowe ustanowione na rzeczy ruchomej. Oznacza to że uprawniony wierzyciel może
dochodzić zaspokojenia roszczenia z rzeczy ruchomej bez względu na to czyją stała się własnością, z pierwszeństwem
przed wierzycielami osobistymi właściciela rzeczy, wyjąwszy tych, którym z mocy ustawy przysługuje pierwszeństwo
szczególne. Zatem, to forma zabezpieczenia nieruchomości na rzeczy ruchomej, która oddawana jest we władanie
wierzyciela zwanego zastawnikiem, przez właściciela rzeczy oddającego ją w zastaw, zwanego zastawcą.
Wyróżnia się zastaw ustawowy (powstaje z mocy samego prawa), umowny (na podstawie umowy).
124. Co rozumiemy przez pojęcie  posiadanie i jakie są jego rodzaje?
Posiadanie to stan polegający na faktycznym władztwie nad rzeczą, przy czy, przez władztwo rozumie się samą
możność władania rzeczą.
Posiadanie ma określoną wartość majątkową i dlatego jest składnikiem majątku wspólnego małżonków i przedmiotem
dziedziczenia.
Created by J. Woz
niak Strona 28
Wyróżnia się:
-posiadanie samoistne  ten kto rzeczą faktycznie włada z zamiarem władania dla siebie
-posiadanie zależne  odpowiada innemu niż własność prawu podmiotowemu i może powstać w wyniku zawarcia
określonej umowy o czasowe korzystanie z rzeczy
-posiadanie prawne  gdy stan faktycznego władztwa nad rzeczą odpowiada uprawnieniu do władania nią
-posiadanie bezprawne  gdy posiadanie nie pozostaje z uprawnieniem w zbiegu
-posiadanie w dobrej wierze  to faktyczne władanie rzeczą dla siebie w przekonaniu że posiada się tę rzecz zgodnie z
prawem przysługującym posiadaczowi.
-posiadanie w złej wierze  osoba władająca rzeczą nie tylko wie o braku prawa do władania nią, lecz również wtedy
gdy powinna taką wiedzę mieć
Created by J. Woz
niak Strona 29