Egzamin maturalny z fizyki

Odpowiedzi i schemat punktowania – poziom rozszerzony

1

SCHEMAT OCENIANIA ROZWIĄZANIA ZADAŃ

W ARKUSZU DLA POZIOMU ROZSZERZONEGO – CZERWIEC 2009

INFORMACJE DLA OCENIAJĄCYCH

1. Rozwiązania poszczególnych zadań i poleceń oceniane są na podstawie punktowych

kryteriów oceny.

2. Podczas

oceniania

rozwiązań zdających, prosimy o zwrócenie uwagi na:

• wymóg podania w rozwiązaniu wyniku liczbowego wraz z jednostką (wartość

liczbowa może być podana w zaokrągleniu lub przedstawiona w postaci ilorazu lub

z użyciem funkcji trygonometrycznej),

• poprawne wykonanie rysunków (właściwe oznaczenia, odpowiednie długości

wektorów itp.),

• poprawne sporządzenie wykresów (dobranie odpowiednio osi współrzędnych,

oznaczenie i opisanie osi, odpowiednie dobranie skali wielkości i jednostek,

zaznaczenie punktów na wykresie i wykreślenie zależności),

• poprawne merytorycznie uzasadnienia i argumentacje, zgodne z poleceniami

w zadaniu.

3. Zwracamy

uwagę na to, że ocenianiu podlegają tylko te fragmenty pracy zdającego, które

dotyczą postawionego pytania/polecenia.

4. Jeśli zdający przedstawił do oceny dwa rozwiązania, jedno poprawne, a drugie błędne to

otrzymuje zero punktów.

5. Prawidłowy wynik otrzymany w wyniku błędu merytorycznego nie daje możliwości

przyznania ostatniego punktu za wynik końcowy.

6. Nie jest wymagany zapis danych i szukanych.

7. Zapisy wzorów przy pomocy liczb są równoważne z zapisami przy pomocy symboli.

8. Odpowiedź słowna jest wymagana wyłącznie wtedy, gdy określono to w poleceniu.

9. Podczas oceniania nie stosujemy punktów ujemnych i połówek punktów.

10. Jeśli zdający rozwiązał zadanie lub wykonał polecenie w inny sposób niż podany

w kryteriach oceniania, ale rozwiązanie jest pełne i merytorycznie poprawne, to

otrzymuje maksymalną liczbę punktów przewidzianą w kryteriach oceniania za to

zadanie lub polecenie.

11. Jeśli zdający rozwiązał zadanie lub wykonał polecenie w inny sposób niż podany

w kryteriach oceniania, i metoda rozwiązania jest merytorycznie poprawna, ale

rozwiązanie jest niepełne, lub zawiera błędy, to należy opracować nowy schemat

oceniania uwzględniający tę samą maksymalną liczbę punktów jaką przewidziano za to

zadanie/polecenie.

Egzamin maturalny z fizyki

Odpowiedzi i schemat punktowania – poziom rozszerzony

2

Zad. Punktacja

1.1

1 p 1 pkt – zapisanie odpowiedzi: p = 20 MPa

1.2 2

p

1 pkt – obliczenie szybkości zmian ciśnienia w butli Δp

1

/Δt

1

= 4·10

5

Pa/min = 0,4 MPa/min

1 pkt – obliczenie szybkości zmian ciśnienia w butli Δp

2

/Δt

2

= 8·10

5

Pa/min = 0,8 MPa/min

Za poprawną uznaje się odpowiedź wyrażoną w Pa/s (ok. 6666,7 Pa/s i 13333,3 Pa/s)

1.3

1 p 1 pkt – zapisanie odpowiedzi: Maksymalny czas przebywania wynosi 25 minut

1.4 2

p

1 pkt – wykorzystanie zależności

T

R

n

V

p

⋅

⋅

=

⋅

oraz

μ

m

n =

1 pkt – obliczenie początkowej masy powietrza w butli m ≈ 2,62 kg

1.5 4

p

1 pkt – zauważenie, że p = 2,4 p

o

1 pkt – uwzględnienie ciśnienia atmosferycznego (p = p

atm

+ p

hydr

)

1 pkt – wyznaczenie ciśnienia hydrostatycznego
1 pkt – obliczenie głębokości h = 14 m

1.6 2

p

1 pkt – zapisanie zależności

⎟⎟

⎠

⎞

⎜⎜

⎝

⎛

+

⋅

⎟⎟

⎠

⎞

⎜⎜

⎝

⎛

−

=

=

2

1

1

1

1

1

R

R

n

n

f

Z

otocz

socz

dla dwóch ośrodków (wody i

powietrza)
1 pkt – wykazanie, że zdolność skupiająca oka w wodzie jest mniejsza niż w powietrzu

2.1

1 p 1 pkt – zapisanie nazwy zjawiska: rezonans

2.2

1 p 1 pkt – zapisanie, że l = λ/4 i obliczenie długości fali λ = 76 cm

2.3 2

p

1 pkt – obliczenie wartości l = λ/4 dla helu (l = 57 cm)
1 pkt – zapisanie komentarza np.:

rura jest za krótka, aby w rurze wypełnionej helem mogło wystąpić zjawisko

rezonansu

2.4 2

p

1 pkt – zapisanie

f

v

=

λ

i przekształcenie do postaci

f

v

⋅

=

λ

1 pkt – obliczenie wartości prędkości dźwięku dla częstotliwości 434 Hz i 436 Hz

v

min

= 329,8 m/s;

v

max

= 331,4 m/s

2.5

1 p 1 pkt – zapisanie nazwy zjawiska: zjawisko Dopplera

2.6 1

p

1 pkt – zapisanie odpowiedzi:
największą częstotliwość dźwięku rejestrowano w punkcie C

2.7 4

p

1 pkt – zapisanie, że I

D

= 4 I

B

1 pkt – zapisanie, że x

B

= 3 m + r, a x

D

= 3 m – r

1 pkt – uzyskanie równania kwadratowego pozwalającego wyznaczyć promień okręgu
1 pkt – obliczenie promienia okręgu r = 1 m
Zdający może rozwiązywać równanie

0

9

6

2

=

+

− r

r

lub równanie r

2

– 10 r + 9 = 0 lub

uwzględnić, że 3 m + r =2(3 m – r) i tą drogą uzyskać r = 1 m

3.1

1 p 1 pkt – za prawidłowe przyporządkowanie wykresów do schematów 1 – B, 2 – A

3.2 2

p

1 pkt – odczytanie z wykresu okresu T
1 pkt – obliczenie częstotliwości f = 50 Hz

3.3 2

p

1 pkt – podkreślenie odpowiedzi: D1, odbiornik i diodę D4

1 pkt – podkreślenie odpowiedzi: D2, odbiornik i diodę D3

3.4 2

p

1 pkt – zapisanie nazwy wielkości: ładunek elektryczny
1 pkt – zapisanie nazwy jednostki kulomb

3.5 1

p

1 pkt – zapisanie uzasadnienia np.:

średnie natężenie prądu (ładunek jaki przepływa w określonym czasie) jest dwa razy

większe w przypadku wykresu nr 2

Egzamin maturalny z fizyki

Odpowiedzi i schemat punktowania – poziom rozszerzony

3

3.6 4

p

1 pkt – skorzystanie z definicji pojemności i uzyskanie wzoru

śr

I

Q

t =

1 pkt – obliczenie lub wykorzystanie do obliczeń

A

I

I

sk

707

0

2

,

max

=

=

1 pkt – obliczenie lub wykorzystanie do obliczeń

A

I

I

śr

45

0

2

,

max

≈

=

π

1 pkt – obliczenie czasu ładowania t ≈ 15,6 godziny

4.1

1 p 1 pkt – poprawne uzupełnienie rysunku

4.2

1 p 1 pkt – podanie wyjaśnienia np.: obecność resztek gazu hamowałaby rozpędzane elektrony

4.3 2

p

1 pkt – zapisanie zależności

λ

ν

c

h

h

E

=

⋅

=

i przekształcenie do postaci

λ

ν

c

=

1 pkt – obliczenie obu wartości częstotliwości:

λ

=

min

v

max

c

= 3·10

16

Hz,

λ

=

v

max

min

c

= 6·10

19

Hz

4.4

1 p 1 pkt – podanie prawidłowej wartości E = 50000 eV lub E = 5·10

4

eV lub E = 50·10

3

eV

4.5

1 p 1 pkt – odczytanie wartości λ

min

= 35 pm lub λ

min

= 34 pm lub λ

min

≈ 35 pm

4.6 1

p

1 pkt – poprawne uzupełnienie zdania:
Wraz ze wzrostem napięcia przyspieszającego minimalna długość fali promieniowania
rentgenowskiego maleje.

4.7 2

p

1 pkt – zapisanie zależności

U

e

c

h

⋅

=

λ

i przekształcenie do postaci

U

e

c

h

⋅

⋅

=

λ

1 pkt – za obliczenie minimalnej długości fali promieniowania λ

min

≈ 28 pm

4.8 3

p

1 pkt – skorzystanie z definicji natężenia prądu elektrycznego i obliczenie ładunku przepływającego
w ciągu 1 sekundy Q = 1·10

–1

C

1 pkt – wyrażenie liczby elektronów docierających do anody w ciągu 1 sekundy

17

10

6

10

6

,

1

10

1

19

1

⋅

≈

⋅

⋅

=

−

−

C

C

k

1 pkt – uwzględnienie w obliczeniach informacji, że 1% elektronów powoduje powstanie
promieniowanie

rentgenowskiego i oszacowanie liczby kwantów n ≈ 6·10

15

5.1

1 p 1 pkt – poprawne zaznaczenie strzałką położenia Słońca

ciąg główny

II

5.2

1 p 1 pkt – prawidłowe uzupełnienie tabeli

białe karły

I

5.3 2

p

1 pkt – zapisanie równania reakcji

He

C

N

p

4

2

12

6

15

7

1

1

+

→

+

1 pkt – zapisanie równania reakcji

γ

+

→

+

N

C

p

13

7

12

6

1

1

5.4 3

p

1 pkt – wykorzystanie związku masy i energii

2

c

m

E

⋅

=

1 pkt – wyznaczenie masy zamienionej na energię

2

c

t

L

m

⋅

=

≈ 0,43·10

10

kg

1 pkt – obliczenie ułamka masy Słońca

M

m

≈ 0,2·10

–20

5.5 3

p

1 pkt – zapisanie

S

L

=

Φ

1 pkt – zapisanie

2

4

r

L

⋅

=

π

Φ

i podstawienie r = 15·10

10

m (r = 1 AU)

1 pkt – obliczenie strumienia energii Φ ≈ 1,4·10

3

W/m

2

5.6 2

p

1 pkt – zapisanie

4

2

4

ef

T

R

L

⋅

⋅

⋅

=

σ

π

·

i przekształcenie do postaci

4

2

4

σ

π

⋅

⋅

=

R

L

T

ef

1 pkt – obliczenie temperatury efektywnej Słońca T

ef

≈ 5800 K