Egzamin maturalny z fizyki
Odpowiedzi i schemat punktowania – poziom rozszerzony
1
SCHEMAT OCENIANIA ROZWIĄZANIA ZADAŃ
W ARKUSZU DLA POZIOMU ROZSZERZONEGO – CZERWIEC 2009
INFORMACJE DLA OCENIAJĄCYCH
1. Rozwiązania poszczególnych zadań i poleceń oceniane są na podstawie punktowych
kryteriów oceny.
2. Podczas
oceniania
rozwiązań zdających, prosimy o zwrócenie uwagi na:
• wymóg podania w rozwiązaniu wyniku liczbowego wraz z jednostką (wartość
liczbowa może być podana w zaokrągleniu lub przedstawiona w postaci ilorazu lub
z użyciem funkcji trygonometrycznej),
• poprawne wykonanie rysunków (właściwe oznaczenia, odpowiednie długości
wektorów itp.),
• poprawne sporządzenie wykresów (dobranie odpowiednio osi współrzędnych,
oznaczenie i opisanie osi, odpowiednie dobranie skali wielkości i jednostek,
zaznaczenie punktów na wykresie i wykreślenie zależności),
• poprawne merytorycznie uzasadnienia i argumentacje, zgodne z poleceniami
w zadaniu.
3. Zwracamy
uwagę na to, że ocenianiu podlegają tylko te fragmenty pracy zdającego, które
dotyczą postawionego pytania/polecenia.
4. Jeśli zdający przedstawił do oceny dwa rozwiązania, jedno poprawne, a drugie błędne to
otrzymuje zero punktów.
5. Prawidłowy wynik otrzymany w wyniku błędu merytorycznego nie daje możliwości
przyznania ostatniego punktu za wynik końcowy.
6. Nie jest wymagany zapis danych i szukanych.
7. Zapisy wzorów przy pomocy liczb są równoważne z zapisami przy pomocy symboli.
8. Odpowiedź słowna jest wymagana wyłącznie wtedy, gdy określono to w poleceniu.
9. Podczas oceniania nie stosujemy punktów ujemnych i połówek punktów.
10. Jeśli zdający rozwiązał zadanie lub wykonał polecenie w inny sposób niż podany
w kryteriach oceniania, ale rozwiązanie jest pełne i merytorycznie poprawne, to
otrzymuje maksymalną liczbę punktów przewidzianą w kryteriach oceniania za to
zadanie lub polecenie.
11. Jeśli zdający rozwiązał zadanie lub wykonał polecenie w inny sposób niż podany
w kryteriach oceniania, i metoda rozwiązania jest merytorycznie poprawna, ale
rozwiązanie jest niepełne, lub zawiera błędy, to należy opracować nowy schemat
oceniania uwzględniający tę samą maksymalną liczbę punktów jaką przewidziano za to
zadanie/polecenie.
Egzamin maturalny z fizyki
Odpowiedzi i schemat punktowania – poziom rozszerzony
2
Zad. Punktacja
1.1
1 p 1 pkt – zapisanie odpowiedzi: p = 20 MPa
1.2 2
p
1 pkt – obliczenie szybkości zmian ciśnienia w butli Δp
1
/Δt
1
= 4·10
5
Pa/min = 0,4 MPa/min
1 pkt – obliczenie szybkości zmian ciśnienia w butli Δp
2
/Δt
2
= 8·10
5
Pa/min = 0,8 MPa/min
Za poprawną uznaje się odpowiedź wyrażoną w Pa/s (ok. 6666,7 Pa/s i 13333,3 Pa/s)
1.3
1 p 1 pkt – zapisanie odpowiedzi: Maksymalny czas przebywania wynosi 25 minut
1.4 2
p
1 pkt – wykorzystanie zależności
T
R
n
V
p
⋅
⋅
=
⋅
oraz
μ
m
n =
1 pkt – obliczenie początkowej masy powietrza w butli m ≈ 2,62 kg
1.5 4
p
1 pkt – zauważenie, że p = 2,4 p
o
1 pkt – uwzględnienie ciśnienia atmosferycznego (p = p
atm
+ p
hydr
)
1 pkt – wyznaczenie ciśnienia hydrostatycznego
1 pkt – obliczenie głębokości h = 14 m
1.6 2
p
1 pkt – zapisanie zależności
⎟⎟
⎠
⎞
⎜⎜
⎝
⎛
+
⋅
⎟⎟
⎠
⎞
⎜⎜
⎝
⎛
−
=
=
2
1
1
1
1
1
R
R
n
n
f
Z
otocz
socz
dla dwóch ośrodków (wody i
powietrza)
1 pkt – wykazanie, że zdolność skupiająca oka w wodzie jest mniejsza niż w powietrzu
2.1
1 p 1 pkt – zapisanie nazwy zjawiska: rezonans
2.2
1 p 1 pkt – zapisanie, że l = λ/4 i obliczenie długości fali λ = 76 cm
2.3 2
p
1 pkt – obliczenie wartości l = λ/4 dla helu (l = 57 cm)
1 pkt – zapisanie komentarza np.:
rura jest za krótka, aby w rurze wypełnionej helem mogło wystąpić zjawisko
rezonansu
2.4 2
p
1 pkt – zapisanie
f
v
=
λ
i przekształcenie do postaci
f
v
⋅
=
λ
1 pkt – obliczenie wartości prędkości dźwięku dla częstotliwości 434 Hz i 436 Hz
v
min
= 329,8 m/s;
v
max
= 331,4 m/s
2.5
1 p 1 pkt – zapisanie nazwy zjawiska: zjawisko Dopplera
2.6 1
p
1 pkt – zapisanie odpowiedzi:
największą częstotliwość dźwięku rejestrowano w punkcie C
2.7 4
p
1 pkt – zapisanie, że I
D
= 4 I
B
1 pkt – zapisanie, że x
B
= 3 m + r, a x
D
= 3 m – r
1 pkt – uzyskanie równania kwadratowego pozwalającego wyznaczyć promień okręgu
1 pkt – obliczenie promienia okręgu r = 1 m
Zdający może rozwiązywać równanie
0
9
6
2
=
+
− r
r
lub równanie r
2
– 10 r + 9 = 0 lub
uwzględnić, że 3 m + r =2(3 m – r) i tą drogą uzyskać r = 1 m
3.1
1 p 1 pkt – za prawidłowe przyporządkowanie wykresów do schematów 1 – B, 2 – A
3.2 2
p
1 pkt – odczytanie z wykresu okresu T
1 pkt – obliczenie częstotliwości f = 50 Hz
3.3 2
p
1 pkt – podkreślenie odpowiedzi: D1, odbiornik i diodę D4
1 pkt – podkreślenie odpowiedzi: D2, odbiornik i diodę D3
3.4 2
p
1 pkt – zapisanie nazwy wielkości: ładunek elektryczny
1 pkt – zapisanie nazwy jednostki kulomb
3.5 1
p
1 pkt – zapisanie uzasadnienia np.:
średnie natężenie prądu (ładunek jaki przepływa w określonym czasie) jest dwa razy
większe w przypadku wykresu nr 2
Egzamin maturalny z fizyki
Odpowiedzi i schemat punktowania – poziom rozszerzony
3
3.6 4
p
1 pkt – skorzystanie z definicji pojemności i uzyskanie wzoru
śr
I
Q
t =
1 pkt – obliczenie lub wykorzystanie do obliczeń
A
I
I
sk
707
0
2
,
max
=
=
1 pkt – obliczenie lub wykorzystanie do obliczeń
A
I
I
śr
45
0
2
,
max
≈
=
π
1 pkt – obliczenie czasu ładowania t ≈ 15,6 godziny
4.1
1 p 1 pkt – poprawne uzupełnienie rysunku
4.2
1 p 1 pkt – podanie wyjaśnienia np.: obecność resztek gazu hamowałaby rozpędzane elektrony
4.3 2
p
1 pkt – zapisanie zależności
λ
ν
c
h
h
E
=
⋅
=
i przekształcenie do postaci
λ
ν
c
=
1 pkt – obliczenie obu wartości częstotliwości:
λ
=
min
v
max
c
= 3·10
16
Hz,
λ
=
v
max
min
c
= 6·10
19
Hz
4.4
1 p 1 pkt – podanie prawidłowej wartości E = 50000 eV lub E = 5·10
4
eV lub E = 50·10
3
eV
4.5
1 p 1 pkt – odczytanie wartości λ
min
= 35 pm lub λ
min
= 34 pm lub λ
min
≈ 35 pm
4.6 1
p
1 pkt – poprawne uzupełnienie zdania:
Wraz ze wzrostem napięcia przyspieszającego minimalna długość fali promieniowania
rentgenowskiego maleje.
4.7 2
p
1 pkt – zapisanie zależności
U
e
c
h
⋅
=
λ
i przekształcenie do postaci
U
e
c
h
⋅
⋅
=
λ
1 pkt – za obliczenie minimalnej długości fali promieniowania λ
min
≈ 28 pm
4.8 3
p
1 pkt – skorzystanie z definicji natężenia prądu elektrycznego i obliczenie ładunku przepływającego
w ciągu 1 sekundy Q = 1·10
–1
C
1 pkt – wyrażenie liczby elektronów docierających do anody w ciągu 1 sekundy
17
10
6
10
6
,
1
10
1
19
1
⋅
≈
⋅
⋅
=
−
−
C
C
k
1 pkt – uwzględnienie w obliczeniach informacji, że 1% elektronów powoduje powstanie
promieniowanie
rentgenowskiego i oszacowanie liczby kwantów n ≈ 6·10
15
5.1
1 p 1 pkt – poprawne zaznaczenie strzałką położenia Słońca
ciąg główny
II
5.2
1 p 1 pkt – prawidłowe uzupełnienie tabeli
białe karły
I
5.3 2
p
1 pkt – zapisanie równania reakcji
He
C
N
p
4
2
12
6
15
7
1
1
+
→
+
1 pkt – zapisanie równania reakcji
γ
+
→
+
N
C
p
13
7
12
6
1
1
5.4 3
p
1 pkt – wykorzystanie związku masy i energii
2
c
m
E
⋅
=
1 pkt – wyznaczenie masy zamienionej na energię
2
c
t
L
m
⋅
=
≈ 0,43·10
10
kg
1 pkt – obliczenie ułamka masy Słońca
M
m
≈ 0,2·10
–20
5.5 3
p
1 pkt – zapisanie
S
L
=
Φ
1 pkt – zapisanie
2
4
r
L
⋅
=
π
Φ
i podstawienie r = 15·10
10
m (r = 1 AU)
1 pkt – obliczenie strumienia energii Φ ≈ 1,4·10
3
W/m
2
5.6 2
p
1 pkt – zapisanie
4
2
4
ef
T
R
L
⋅
⋅
⋅
=
σ
π
·
i przekształcenie do postaci
4
2
4
σ
π
⋅
⋅
=
R
L
T
ef
1 pkt – obliczenie temperatury efektywnej Słońca T
ef
≈ 5800 K