155

Marian KOPCZEWSKI
Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni

ZARZĄDZANIE KRYZYSOWE ELEMENTEM

SYSTEMU BEZPIECZEŃSTWA WEWNĘTRZNEGO PAŃSTWA

Wstęp
W Polskiej Strategii Bezpieczeństwa Narodowego RP z 2007 roku, czytamy:

„Nadrzędnym celem działań państwa w dziedzinie bezpieczeństwa wewnętrznego
jest utrzymanie zdolności do reagowania - odpowiednio do zaistniałej sytuacji –
w przypadku wystąpienia zagrożeń bezpieczeństwa publicznego oraz bezpieczeń-
stwa powszechnego, związanych z ochrona porządku prawnego, życia i zdrowia
obywateli oraz majątku narodowego przed bezprawnymi działaniami oraz skutkami
klęsk żywiołowych, katastrof naturalnych i awarii technicznych.

Osiągniecie tego celu wymaga tworzenia spójnych przepisów prawnych,

kształtowania postaw społecznych, doskonalenia działalności wszystkich podmio-
tów państwowych i społecznych, których aktywność związana jest z bezpieczeń-
stwem wewnętrznym państwa. Będzie to możliwe poprzez zwiększenie efektywno-
ści działania administracji publicznej oraz systematyczne podnoszenie poziomu
profesjonalizmu funkcjonariuszy i pracowników instytucji państwowych realizują-
cych zadania w tej sferze funkcjonowania państwa, a także upowszechnianie wie-
dzy o zagrożeniach bezpieczeństwa wewnętrznego państwa.

Wszelkie działania w zakresie zapewnienia odpowiedniego, akceptowanego

przez społeczeństwo, poziomu bezpieczeństwa wewnętrznego państwa winny być
skierowane na realizacje zadań w zakresie wdrożenia systemu zarządzania kryzy-
sowego, budowy Systemu Ochrony Ludności poprzez zapewnienie funkcjonowania
Systemu Ostrzegania i Alarmowania Ludności oraz Zintegrowanego Systemu Ra-
towniczego, a także integracji i konsolidacji z działaniami NATO, UE i ONZ oraz
innych organizacji międzynarodowych, których Polska, bądź polskie instytucje
państwowe są członkiem. Pierwszy z nich dotyczy budowy nowoczesnego zinte-
growanego systemu zarządzania kryzysowego. Drugi – integracji i konsolidacji
z działaniami NATO i UE oraz innych organizacji międzynarodowych, których Pol-
ska, bądź polskie instytucje państwowe są członkiem”.

Problematyka zarządzania kryzysowego w systemie bezpieczeństwa
Zarządzanie kryzysowe rozwijało się na bazie doświadczeń wielu pokoleń. Od

zarania dziejów człowiek był narażony na niebezpieczeństwa w wymiarze jednost-
kowym, lokalnym, narodowym oraz międzynarodowym. Od lat też prowadzono
badania procesów zarządzania w sytuacjach trudnych – eksperymentalnych. To
pozwoliło obecnie na ukierunkowanie prac związanych ze zwiększeniem wskaźni-
ków bezpieczeństwa

Zarządzanie kryzysowe

1

– „...to działalność organów administracji publicznej

będąca elementem kierowania bezpieczeństwem narodowym, która polega na
zapobieganiu sytuacjom kryzysowym, przygotowaniu do przejmowania nad nimi
kontroli w drodze zaplanowanych działań, reagowaniu w przypadku wystąpienia

1

Ustawa z dnia 26.04.2007 r. o zarządzaniu kryzysowym, Dz. U. Nr 89, poz. 590, art. 2.

156

sytuacji kryzysowych oraz na odtwarzaniu infrastruktury lub przywróceniu jej pier-
wotnego charakteru.”

W sytuacji wystąpienia zagrożenia, zarządzanie kryzysowe obejmuje (rys.1)

kształtowanie i kontrolowanie jego przebiegu w drodze zaplanowanych działań,
które zapewniałyby zminimalizowanie strat i właściwy poziom bezpieczeństwa,
a także odbudowę po katastrofie.

Uwzględniając możliwe przedsięwzięcia, wyodrębniono dwa etapy zarządza-

nia kryzysowego: przed – i po wystąpieniu zagrożenia.

Pierwszy etap – planowanie występuje w fazie zapobiegania i przygotowania.

Etap ten obejmuje całokształt działalności wszystkich szczebli władzy publicznej,
organizacji pozarządowych, mediów, kierownictw zakładów pracy i innych podmio-
tów prawa, których działania mają wpływ na warunki życia ludności i kształtowanie
jej otoczenia przed wystąpieniem zagrożenia w dowolnej formie, wykraczającego
parametrami poza granicę zagrożeń standartowych. W skrajnych sytuacjach istnie-
je możliwość uruchomienia procedur kryzysowych.

Faza zapobiegania obejmuje:
- stałe monitorowanie zjawisk mogących stanowić źródło zagrożeń;
- bilansowanie dostępnych zasobów;
- udział w opracowywaniu i egzekwowaniu przepisów wydanych przez wła-

ściwy organ.

Rysunek nr 1. Fazy systemu zarządzania kryzysowego

Źródło: opracowanie własne.

Faza przygotowania obejmuje:
- opracowywanie i uzgadnianie planów i procedur reagowania;
- tworzenie niezbędnych do działania warunków organizacyjnych, kadro-

wych, logistycznych i finansowych;

- organizację systemów łączności oraz ostrzegania i alarmowania;
- zapewnienie ciągłości funkcjonowania systemu kierowania podległymi si-

łami i środkami;

- szkolenie i doskonalenie organizacji działań.
Drugi etap – realizacyjny – ma miejsce w momencie wykrycia zbliżającego się

zagrożenia lub jego wystąpienia. Reagowanie kryzysowe ma miejsce wówczas,
gdy zagrożenie przekracza granice standardowe. Tylko taka sytuacja upoważnia
do uruchomienia dodatkowych sił lub procedur kryzysowych. Etap ten rozpoczyna

PRZYGOTOWANIE

KATASTROFA

REAGOWANIE

ODBUDOWA

ZAPOBIEGANIE

157

się wszczęciem działań pozarutynowych, a kończy się przywróceniem normalnych
warunków życia. Ten etap obejmuje dwie fazy: reagowania i odbudowy. Faza re-
agowania jest bezpośrednią reakcją na zaistniałą lub oczekiwaną sytuację, która
stanowi lub może stanowić zagrożenie dla obiektów infrastruktury państwa,

2

ludno-

ści, jej mienia lub środowiska naturalnego. Faza reagowania jest specyficzna, po-
nieważ wszelkie uchybienia procedurom, każdy błąd powoduje określone skutki
i nie ma czasu na powtarzanie czynności. Działania w tej fazie odbywają się
w warunkach spontanicznej reakcji poszkodowanych ludzi. Stąd też faza reagowa-
nia powinna obejmować możliwe warianty zachowań i metody ich analizowania.
Niezwykle ważne jest, aby plany były osadzone w realiach.

Powinny one obejmować:
- wszczęcie odpowiednich procedur przewidzianych w planie reagowania

kryzysowego, stosownie do występującego zagrożenia, w tym skierowanie
odpowiednich sił i środków;

- kierowanie i koordynacja wszelkimi poczynaniami sił ratunkowych, aż do

ustania przyczyn, które spowodowały powstanie zagrożenia.

Faza odbudowy rozpoczyna się w trakcie reagowania. Istotą tej fazy jest za-

pewnienie poszkodowanej ludności pomocy socjalnej i psychologicznej, w tym:

- minimalnego standardu życia w tym trudnym dla niej okresie – tylko w fazie

ratowania, względnie przez krótki okres czasu, np. po katastrofie (schro-
nienie, jedzenie, woda pitna, ubranie, pieniądze, itp.);

- wsparcia psychologicznego dla wszystkich, których dotknęła katastrofa

(podejmowania za poszkodowanych decyzji, dawać praktyczne rady, wsłu-
chiwać się w ich uczucia i zapewnić bliską fizyczną obecność, stworzyć
bezpieczną i opiekuńczą atmosferę, itp.);

- pełnej i profesjonalnej pomocy w odbudowie lub budowie nowej bezpiecz-

nej rzeczywistości;

- odtworzenie i uzupełnienie zasobów (sił i środków biorących udział w akcji

ratowniczej);

- sporządzenie analiz i raportów z przeprowadzonych działań i sformułowa-

nie wniosków;

- ewentualna modyfikacja planów i procedur reagowania oraz programów

szkolenia.

W tym wszystkim, ważną sprawą jest ciągłe monitorowanie i analizowanie

rozwoju sytuacji po wystąpieniu jakiegokolwiek zagrożenia związanego ze zdarze-
niami krytycznymi

3

oraz szacowanie szkód fizycznych powstałych w wyniku jego

wystąpienia. Te szacunki i inne informacje pozwolą określić tempo, rodzaj, wiel-
kość, przebieg reakcji człowieka na sytuację traumatyczną i zakres pomocy oraz
zaplanować wysiłek odbudowy i zakres prac minimalizujących straty w przyszłości.

Ogólne założenia systemu zarządzania kryzysowego w NATO, UE

i w Polsce

Rozwój sytuacji polityczno-społecznej na świecie i pojawienie się szeregu no-

wych, niespotykanych dotąd zagrożeń wymusiło konieczność opracowania nowego

2

Ibidem, art. 3.

3

Jest sytuacja, w której znajdują się osoby, wywołująca silne reakcje emocjonalne (stres dysfunkcjonal-

ny, kumulujący, pourazowy), np. zabite dzieci, przenoszenie zwłok, utrata całego dobytku, niepowo-
dzenie akcji, bezradność, itd.

158

sojuszniczego systemu reagowania kryzysowego. Na szczycie NATO w Waszyng-
tonie w roku 1999 stwierdzono, iż dotychczasowe narzędzia reagowania kryzyso-
wego nie są adekwatne do ryzyka zagrożeń i wyzwań, z którymi trzeba będzie się
zmierzyć.

W związku z powyższym, w sierpniu 2001 roku, Rada Północnoatlantycka za-

twierdziła wytyczne polityki obronnej Sojuszu,

4

które przewidują utworzenie jednoli-

tego, w pełni zintegrowanego Systemu Reagowania Kryzysowego NATO (NATO
Crisis Response System – NCRS).

Zasadniczym celem NCRS jest zapewnienie Sojuszowi zbioru opcji i środków

do sprawnego zarządzania i właściwej reakcji na zagrożenia kryzysowe. Ponadto
system ma na celu poprawę zdolności kolektywnego reagowania Sojuszu w sytu-
acjach kryzysowych za pomocą szerokiego spektrum środków. Zawarte w nim
środki oraz procedury ich wdrażania, umożliwiają reagowanie w odpowiednim cza-
sie i w skoordynowany sposób stosownie do zaistniałej sytuacji kryzysowej lub
zagrożenia.

System Reagowania Kryzysowego NATO został zatwierdzony przez Radę

Północnoatlantycką 30 września 2005 roku.

Jednym z istotnych założeń zapewniających właściwe funkcjonowanie sojusz-

niczego systemu, jest jego ujęcie w narodowych systemach. W związku z powyż-
szym, każde państwo członkowskie zobowiązane zostało do dostosowania swoich
narodowych systemów do wymogów i ustaleń zawartych w Systemie Reagowania
Kryzysowego NATO.

W związku z przekształceniem Systemu Pogotowia NATO w System Reago-

wania Kryzysowego NATO

5

w naszym kraju trwa transformacja Narodowego Sys-

temu Pogotowia Obronnego (NSPO)

6

w Narodowy System Pogotowia Kryzysowe-

go (NSPK).

W kraju tę problematykę normuje Strategia Bezpieczeństwa Narodowego RP

7

oraz Polityczno-Strategiczna Dyrektywa Obronna RP

8

.

Na podstawie powyższych dokumentów ustanowiono Narodowy System Po-

gotowia Kryzysowego (NSPK),

9

obejmujący pięć zasadniczych komponentów,

w tym:

- opcje zapobiegania we wszystkich sytuacjach kryzysowych;
- środki reagowania kryzysowego;
- przeciwdziałanie zaskoczeniu i agresji;

4

C-M (2001) 63, NCRS: Wytyczne dot. polityki

5

R. Jakubczak, J. Flis: Bezpieczeństwo narodowe Polski w XXI wieku. Wyzwania strategiczne. War-

szawa 2006, s. 256; zob. szerzej: Z. Piątek: Procedury i przedsięwzięcia systemu reagowania kryzy-
sowego. Warszawa 2005

6

NSPO jest to zespół zasad, procedur i przedsięwzięć realizowanych w ramach systemu obronności

państwa, w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa kryzysem lub wojną, ma-
jący na celu zapewnienie adekwatnego do potrzeb reagowania na te zagrożenia; zob: R. Jakubczak,
J. Flis: Bezpieczeństwo narodowe..., op. cit., s. 256.

7

Zaakceptowana przez Radę Ministrów 22.07.2003 r. i zatwierdzona przez Prezydenta RP w dniu

8 września 2003 r.

8

Postanowienie Prezydenta RP z dnia 12.03.2004 r. o wydaniu Polityczno-Strategicznej Dyrektywy

Obronnej Rzeczypospolitej Polskiej (M. P. Nr 16, poz. 255), także zob.: art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy
z dnia 21.11.1967 r. o powszechnym obowiązku obrony RP (Dz. U. Z 2004 r. Nr 241, poz. 2416,
z późn. zm. w Dz. U. z 2004 r. Nr 277, poz. 2742, z 2005 r. Nr 180, poz. 1496 oraz z 2006 r. Nr 104,
poz. 708 i 711 i Nr 220, poz. 1600.

9

Ustawa z dnia 26.04.007 r. o zarządzaniu…, op. cit., art. 3.5.

159

- stopnie alarmowe.
Przedsięwzięcia NSPK zostały zawarte w „Wykazie przedsięwzięć i procedur

uruchamiania Narodowego Systemu Pogotowia Kryzysowego”. Na podstawie usta-
leń zawartych we wspomnianej dyrektywie, poszczególne działy administracji rzą-
dowej zobowiązane zostały do uszczegółowienia zadań realizowanych w ramach
NSPK.

W Polsce w roku 2007 zostało utworzone Rządowe Centrum Bezpieczeństwa

do współpracy z komórkami i jednostkami organizacyjnymi NATO i UE oraz innych
organizacji międzynarodowych.

10

W Unii Europejskiej – fundamenty pod wspólną politykę UE w dziedzinie

ochrony cywilnej położyło spotkanie ministerialne w 1985 roku. Od tego czasu
w Unii przyjęto szereg rezolucji związanych generalnie z bezpieczeństwem lud-
ności cywilnej:

- o wdrażaniu współpracy społeczeństw w zakresie ochrony cywilnej

z 25.06.1987 r.;

- o nowych trendach współpracy społeczeństw w dziedzinie ochrony cywilnej

z 13.02.1989 r.;

- o współpracy społeczeństw w zakresie ochrony cywilnej z 23.11.1990 r.;
- o doskonaleniu wzajemnej pomocy między państwami członkowskimi

w przypadku katastrofy naturalnej lub technologicznej z 08.02.1991 r.;

- o wzmocnieniu współpracy społeczeństw w zakresie ochrony cywilnej

z 31.10.1994 r.

W dniu 29 lipca 1991 roku Rada Unii Europejskiej przyjęła decyzję w sprawie

wdrożenia jednego europejskiego alarmowego numeru telefonicznego – 112.

Powyższe rezolucje mają na celu zdynamizowanie procesów budowy kom-

patybilnych systemów bezpieczeństwa w krajach członkowskich. Narodowe syste-
my ochrony cywilnej noszą już jednak różne nazwy (gotowości cywilnej, gotowości
kryzysowej, bezpieczeństwa cywilnego, zintegrowanych systemów zarządzania
kryzysowego i ochrony cywilnej). Na czele tych struktur stoją dyrektorzy generalni,
po wspólnych spotkaniach, to oni nadają ton doskonaleniu struktur, techniki, zadań
i procedur w zakresie standardów bezpieczeństwa ludności cywilnej w każdych,
nawet ekstremalnych warunkach. Od roku 1996 w Unii były podejmowane działa-
nia i wysiłki na rzecz przygotowania kandydatów do Unii Europejskiej.

Aktualnie w UE akcentuje się następujące problemy z zakresu ochrony cy-

wilnej:

- zapobieganie i zwalczanie skutków katastrof, klęsk żywiołowych oraz ak-

tów terroru;

- doskonalenie współpracy z międzynarodowymi ośrodkami nauki, naucza-

nia i szkolenia;

- prowadzenie regularnych spotkań dyrektorów generalnych;
- prowadzenie intensywnych akcji informacyjnych i edukacyjnych w spra-

wach samoochrony (pomóż sobie sam);

- wprowadzanie nowych projektów (załącznik 6), technik i procedur w dzie-

dzinie bezpieczeństwa ludności.

W systemach bezpieczeństwa państw UE – dominują następując zasady:

10

Ibidem, art. 10 i 11

160

- każdy minister odpowiada za sprawy bezpieczeństwa będące w jego kom-

petencjach;

- całość spraw ochrony cywilnej koordynuje jeden minister, najczęściej Mini-

ster Spraw Wewnętrznych;

- odpowiedzialność za bezpieczeństwo ludności cywilnej rozłożona jest na

wszystkie szczeble władzy publicznej z dominującą rolą samorządu;

- bazę systemów stanowią służby rutynowe (straż pożarna, policja, służby

medyczne) wspierane przez służby komunalne, inne służby profesjonalne
i ochotnicze oraz wojsko i organizacje pozarządowe;

- każdy system budowany jest pod kątem sprostania zagrożeniom czasu

pokoju z możliwością jego wykorzystania w warunkach działań wojennych;

- przygotowanie społeczeństwa do dawania sobie rady w sytuacjach eks-

tremalnych jest jednym z zasadniczych zadań systemu;

- system ma przede wszystkim zapobiegać zagrożeniom, co jest najtańszym

i najbardziej efektywnym sposobem zapewnienia bezpieczeństwa wszyst-
kim mieszkańcom;

- każdy system odnosi się tylko do zdarzeń wykraczających parametrami

poza możliwości służb rutynowych, systemy w szczegółach i nazwie mogą
być zróżnicowane ale podstawowe standardy bezpieczeństwa są zacho-
wane;

- obrona cywilna jako wypełnianie zadań humanitarnych wynikających

z działań zbrojnych jest przygotowywana w formie programu (na takiej sa-
mej zasadzie jak inne programy, np.: przeciwpowodziowy, pomocy spo-
łecznej czy ubezpieczeń specjalnych), który jest uruchamiany w sytuacji
wybuchu wojny, wprowadzenia stanu zagrożenia wojennego lub wojny.

Ponadto Polska współpracuje z organizacjami regionalnymi, Radą Państw

Morza Bałtyckiego i Grupą Wyszehradzką w dziedzinie współpracy i ochrony lud-
ności.

Struktury zarządzania kryzysowego
Rosnąca złożoność procesów zarządzania kryzysowego, ich komputeryzacja

i globalizacja stawia też coraz wyższe wymagania wobec struktur organizacyjnych
jak i funkcjonalnych. Jako kryteria wyboru elementów struktury organizacyjnej
przyjmuje się: rodzaj realizowanych zadań; rozmieszczenie terytorialne; stosowane
metody pracy lub uprawnienia do podejmowania decyzji. Charakterystycznymi
elementami struktury funkcjonalnej są stanowiska (komórki) wyspecjalizowanych
doradców (w wojsku są to szefowie rodzajów wojsk i służb, w strukturach zarzą-
dzania kryzysowego są to pracownicy gminnych, powiatowych i wojewódzkich
wydziałów zarządzania kryzysowego, służb zespolonych i niezespolonych
oraz innych organizacji) mających prawo wydawania poleceń. Struktura ta pozwala
na wprowadzenie podziału pracy i korzystanie z umiejętności specjalistów – ludzi
przygotowanych do tej pracy.

Z doświadczeń innych państw wynika, że zasadniczą rolę odgrywa organiza-

cyjne przygotowanie całego procesu zarządzania kryzysowego, w tym czytelnej
struktury systemu zarządzania kryzysowego (rys. 2).

Zgodnie z przyjętą zasadą decentralizacji kompetencji organów państwa za

podjęcie reakcji na zagrożenie odpowiadają różne organy. I tak, w czasie stanu

161

klęski żywiołowej działaniami prowadzonymi w celu zapobieżenia skutkom klęski
żywiołowej lub ich usunięcia kierują:

11

1) Wójt (burmistrz, prezydent miasta) – jeżeli stan klęski żywiołowej wprowa-

dzono tylko na obszarze gminy.

2) Starosta – jeżeli stan klęski żywiołowej wprowadzono na obszarze więcej

niż jednej gminy wchodzącej w skład powiatu.

3) Wojewoda – jeżeli stan klęski żywiołowej wprowadzono na obszarze więcej

niż jednego powiatu wchodzącego w skład województwa.

4) Minister właściwy do spraw wewnętrznych lub inny minister, do którego na-

leży zapobieganie skutkom danej klęski żywiołowej lub usuwanie,
a w przypadku wątpliwości, co do właściwości ministra lub w przypadku,
gdy właściwych jest kilku ministrów – minister wyznaczony przez prezesa
Rady Ministrów – jeżeli stan klęski żywiołowej wprowadzono na obszarze
więcej niż jednego województwa.

Zgodnie z nowym podziałem administracyjnym kraju możemy wyróżnić nastę-

pujące poziomy systemu zarządzania kryzysowego:

- gminny – gminy realizują podstawowe zadania związane z ochroną ludno-

ści, skupiając swój wysiłek głównie na: ostrzeganiu, alarmowaniu i infor-
mowaniu ludności o zagrożeniach, prowadzeniu ewakuacji oraz zapewnie-
niu ewakuowanym pomocy medycznej i socjalnej, głównie w zakresie za-
kwaterowania i wyżywienia;

- powiatowy – powiaty wykonują takie same zadania jak gminy, a ponadto

koordynują działania reagowania kryzysowego na obszarze powiatu,
wspierając je działaniem podległych: służb, inspekcji, straży wspomaga-
nych przez organizacje pozarządowe przewidziane w planie reagowania
kryzysowego powiatu;

- wojewódzki – województwo udziela niezbędnej pomocy władzom powiato-

wym, których możliwości w zaistniałej sytuacji nie zapewniają prowadzenia
skutecznych działań. W przypadku powstania sytuacji kryzysowej obejmu-
jącej obszar większy niż jeden powiat, szczebel wojewódzki koordynuje
prowadzenie działań;

- centralny – w przypadku, gdy posiadane siły i środki wojewódzkie są nie-

wystarczające do opanowania sytuacji kryzysowej wojewoda występuje do
władz centralnych o stosowną pomoc ze szczebla nadrzędnego (w tym
wprowadzenie stanu klęski żywiołowej na część lub całym obszarze woje-
wództwa).

Wymienione organy wykonują działania przy pomocy swoich zespołów zarzą-

dzania kryzysowego będących w strukturze organizacyjnej zarządzania i kierowa-
nia w sytuacjach kryzysowych na terytorium Polski.

We wspomnianej strukturze znajduje się Rządowy Zespół Zarządzania Kryzy-

sowego, który składa się z przewodniczącego, dwóch zastępców: MON i MSWiA,
Ministra Spraw Zagranicznych, Ministra Koordynatora Służb Specjalnych oraz grup
roboczych o charakterze stałym i czasowym.

12

11

Ustawa z dnia 18.04.2002 r. o stanie klęski żywiołowej, Dz. U. Nr 62 poz. 558, art. 8; zob. także: Ustawa

z dnia 26.04.2007 r. o zarządzaniu ..., op. cit., art. 7.1, 14.1, 17.1, 19.1.

12

Ibidem, art. 8.2, także zob.:

W sprawie tworzenia gminnego zespołu reagowania, powiatowego

i wojewódzkiego Zespołu Reagowania Kryzysowego oraz Rządowego Zespołu Koordynacji Kryzyso-
wej i ich funkcjonowanie, Dz. U. z dnia 17 grudnia 2002 r.

, § 6.1.

162

Członkowie:

13

ministrowie kierujący działami administracji rządowej, KG Poli-

cji, KG Straży Granicznej, KG Państwowej Straży Pożarnej, Szef Służby Kontrwy-
wiadu Wojskowego i Szef Służby Wywiadu, Szef Agencji Bezpieczeństwa We-
wnętrznego, Szef Agencji Wywiadu, Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki, Pre-
zes Urzędu Lotnictwa Cywilnego, Głównego Lekarz Weterynarii oraz Głównego
Geodety Kraju, a także Dyrektor Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej oraz
Prezes Agencji Rezerw Materiałowych, Szef Obrony Cywilnej Kraju. Członkowie
zespołu mogą wyznaczać do udziału w jego pracach swoich przedstawicieli.

Według ustawy o zarządzaniu kryzysowym, Prezydent Rzeczypospolitej Pol-

skiej może skierować do prac Zespołu na prawach członka, Szefa Biura Bezpie-
czeństwa Narodowego lub innego przedstawiciela.

Zespół będzie realizował, do czasu wprowadzenia stanu wojennego i urucho-

mienia systemu kierowania obroną państwa, zadania wynikające z Planu Reago-
wania Obronnego Rzeczypospolitej Polskiej.

Rysunek nr 2

.

Struktura systemu zarządzania w sytuacjach kryzysowych

13

Ibidem, art. 8.3.

RZĄDOWY ZESPÓŁ ZARZĄDZANIA

KRYZYSOWEGO

RADA MINISTRÓW

RZĄDOWE CENTRUM BEZPIECZEŃSTWA

ZESPOŁY ZARZĄDZANIA

KRYZYSOWEGO

MINISTROWIE,

KIEROWNICY

URZĘDÓW

CENTRALNYCH

CENTRA ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO

WOJEWÓDZKI ZESPÓŁ ZARZĄDZANIA

KRYZYSOWEGO

WOJEWODOWIE

CENTRUM ZARZĄDZANIA

KRYZYSOWEGO

POWIATOWY ZESPÓŁ ZARZĄDZANIA

KRYZYSOWEGO

STAROSTOWIE

CENTRUM ZARZĄDZANIA

KRYZYSOWEGO

GMINNY ZESPÓŁ ZARZĄDZANIA

KRYZYSOWEGO

CENTRUM REAGOWANIA

KRYZYSOWEGO

WÓJTOWIE,

BURMISTRZOWIE,

PREZYDENCI MIAST

163

Podsumowanie
Jednym z najważniejszych zadań naszego państwa jest stworzenie swoim

obywatelom bezpiecznych warunków do życia w społeczeństwie, zwłaszcza
ochrony i obrony przed zagrożeniami XXI wieku, m.in.: terroryzmem, proliferacją
broni masowego rażenia, masowymi migracjami ludności, skażeniem środowiska
naturalnego, korupcją i innymi. Szczególnym rodzajem zagrożeń są kataklizmy
spowodowane przez naturę, np.: powodzie, pożary, silne wiatry; katastrofy, w tym:
drogowe, kolejowe, budowlane. Są to zagrożenia, które obejmują swoim zasięgiem
duże skupiska ludzi: gminę, powiat, województwo, państwo.

Do walki z tymi zagrożeniami, wpływającymi na bezpieczeństwo wewnętrzne,

nasze państwo stworzyło system zarządzania kryzysowego, jako podstawowy
element systemu bezpieczeństwa wewnętrznego. System ten uwzględnia potrzeby
państwa, a jednocześnie potrzeby w zakresie zintegrowanej struktury i kompatybil-
ności z odpowiednimi standardami obowiązującymi w Sojuszu Północnoatlantyc-
kim i Unii Europejskiej.