P O L I T E C H N I K A W A R S Z A W S K A

W Y D Z I A Ł Z A R Z Ą D Z A N I A

LABORATORIUM ERGONOMII I KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA PRACY

Ocena obciążenia psychicznego pracą

ĆWICZENIE 3A

Badanie zależności pomiędzy czasem reakcji

a rodzajem bodźca i sposobem reakcji na ten bodziec

Opracowanie:
Zespół LEiKŚP

Warszawa, 2011r.

Badanie zależności pomiędzy czasem reakcji, a rodzajem bodźca i sposobem reakcji na ten bodziec

Laboratorium Ergonomii i Kształtowania Środowiska Pracy

2

1. Teza badawcza

Jeżeli osoba badana reaguje na różne bodźce w różny sposób jest to reakcja złożona. Czas reakcji
na bodźce złożone wymagające stałego zaangażowania centralnego układu nerwowego prowadzi
do wydłużenia reakcji w stosunku do bodźców prostych i szybszego narastania zmęczenia.

2. Parametry badane:



koordynacja wzrokowo-ruchowa,



koncentracja uwagi,



tempo pracy.

3. Wartości mierzone:



liczba reakcji poprawnych,



liczba reakcji błędnych,



czas reakcji na poszczególne bodźce.

4. Aparatura badawcza

Miernik reakcji.

5. Opis stanowiska badawczego

Stanowisko badawcze składa się z miernika reakcji, stołu oraz siedziska. Miernik reakcji składa się
z: jednostki głównej (umożliwia programowanie), sygnalizatora (emituje sygnały świetlne
i dźwiękowe) oraz przyrządów sterowniczych (pedały do reakcji nogami i przyciski do reakcji
rękoma). Badany siada na krześle. W jego polu widzenia znajduje się sygnalizator miernika
reakcji. Nogi badanego znajdują się na pedałach, a w jego rękach są przyciski.

6. Normy i przepisy prawne

- brak

7. Sposób przeprowadzenia badania

Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczenia należy ustalić z prowadzącym parametry
badania (program badania, sposób reakcji na wszystkie bodźce występujące w wybranym
programie badania, liczba powtórzeń, liczba badanych osób). Program badania i sposób reakcji na
bodźce należy ustawić w mierniku reakcji.
Praca wykonywana jest w pozycji siedzącej, badany reaguje na wybrane bodźce wzrokowe
o barwie czerwonej, zielonej i żółtej oraz bodźce słuchowe wysokiej i niskiej częstotliwości.
Reakcja na bodziec następuje przez naciskanie na przyrządy sterownicze, sposób reakcji zależny
jest od zadanego programu badawczego.
Każda z osób badanych powtarza kilkakrotnie cykl pracy, zgodnie z ustaleniami przyjętymi przez
prowadzącego zajęcia.
Po wykonaniu badania należy odczytać wyniki i zestawić je w tablicy. Na wykresie przedstawić
indywidualną sprawność osób badanych oraz uogólnić wyniki wszystkich badanych.

8. Zestawienie wyników badań
Program

Liczba powtórzeń

Rodzaj bodźca

Sposób reakcji

Wzrokowy czerwony

Wzrokowy zielony

Wzrokowy żółty

Słuchowy – ton niski

Słuchowy – ton wysoki

Bodziec (zgodnie
z programem)

Reakcja

Czas reakcji

Błędna

Poprawna

bodziec
wzrokowy

bodziec
słuchowy

....
.....

....
....

....
....

Suma reakcji

=

=

X

X

Suma czasów reakcji na bodźce wzrokowe i słuchowe

w

=

s

=

Średni czas reakcji na bodźce wzrokowe i słuchowe

Tw

śr

=

Ts

śr

=

9. Opracowanie wyników

Wyznaczyć średnie czasy reakcji dla każdego badanego i dla całej grupy, osobno dla bodźców
słuchowych i wzrokowych. Zinterpretować uzyskane wyniki w zależności od wybranego programu
badawczego i ustalonych sposobów reakcji na bodźce. Podać znaczenie praktyczne wyników
prowadzonych badań.

Badanie zależności pomiędzy czasem reakcji, a rodzajem bodźca i sposobem reakcji na ten bodziec

Laboratorium Ergonomii i Kształtowania Środowiska Pracy

3

ZAŁĄCZNIK 1

Karta oceny ryzyka na stanowisku pracy

KARTA OCENY RYZYKA NA STANOWISKU PRACY

Data

Nr Karty

Zespół przeglądowy

Członkowie zespołu ds. oceny ryzyka
zawodowego.

Stanowisko pracy

Stanowisko do badania zależności pomiędzy
czasem reakcji a rodzajem bodźca i sposobem

reakcji na ten bodziec

Liczba narażonych

Charakterystyka stanowiska pracy: Stanowisko wyposażone w miernik reakcji oraz
stół.

Dokumenty odniesienia:

PN-N 18002

instrukcje

Lp.

Źródło zagrożenia

Ewentualny

skutek

Ciężkość

szkód

Prawdopodobieństwo

Oszacowanie

ryzyka

Działania obniżające

ryzyko

1.

Porażenie prądem

Oparzenia

duża

mało prawdopodobne

małe

Korzystanie z urządzeń
zgodnie z instrukcją obsługi.

Zgon

duża

mało prawdopodobne

małe

Zatwierdził:

Badanie zależności pomiędzy czasem reakcji, a rodzajem bodźca i sposobem reakcji na ten bodziec

Laboratorium Ergonomii i Kształtowania Środowiska Pracy

4

ZAŁĄCZNIK 2

Instrukcja BHP - Stanowisko badawcze: Badanie zależności pomiędzy czasem reakcji
a rodzajem bodźca i sposobem reakcji na ten bodziec

Opis stanowiska badawczego
Zgodnie z instrukcją badawczą pkt 5.

Sposób przeprowadzenia badań
Zgodnie z instrukcją badawczą pkt 7.

Uciążliwości i zagrożenia mogące wystąpić na stanowisku podczas wykonywania
badań
Przeciążenie w czasie ściskania dynamometru.

Wykaz czynności niedozwolonych:

1. włączanie urządzeń przed udzieleniem szkolenia stanowiskowego, zapoznaniem się

z instrukcją ich obsługi i bez zgody prowadzącego,

2. manipulowanie przy aparaturze badawczej (szczególnie przy przewodach i wtyczkach).

Nie stosowanie się do powyższych zaleceń może spowodować
Porażenie prądem.

Czynności do wykonania przed rozpoczęciem ćwiczenia:

1. zapoznanie się z instrukcją badawczą oraz instrukcją obsługi aparatury badawczej,
2. wysłuchanie szkolenia stanowiskowego,
3. zapoznanie się z kartą oceny ryzyka zawodowego.

Czynności do wykonania po zakończeniu ćwiczenia

1. wyłączenie urządzeń diagnostycznych i aparatury badawczej,
2. odłożenie aparatury w miejsce składowania lub przekazanie prowadzącemu zajęcia,
3. zgłoszenie prowadzącemu zajęcia spostrzeżonych awarii sprzętu lub wyposażenia.

Postępowanie w sytuacji awarii lub wypadku:

1. bezzwłocznie powiadomić prowadzącego zajęcia,
2. udzielić pomocy poszkodowanym,
3. jeżeli to konieczne powiadomić stosowne służby, tj.:

a. straż pożarną tel. 998,
b. pogotowie ratunkowe tel. 999,
c. pogotowie energetyczne tel. 991,

4. lub numer alarmowy 112.