Materiały pomocnicze do laboratorium 2

Podstawowe wiadomości o systemie Linux.

1) Pomoc man

System pomocy kontekstowej "man" (z angielskiego manual - podręcznik). Obsługa systemu
pomocy jest łatwa i jednolita. By uzyskać pomoc dotyczącą konkretnego polecenia należy
wydać komendę:
man komenda

np.: man pwd, man ls

Man jest źródłem wielu cennych informacji. Korzystanie z man'a jest najłatwiejszym
sposobem na uzyskanie informacji dotyczących opcji wywołania poszczególnych poleceń.
Strony w podręczniku składają się z kilku sekcji. Mogą to być np:

NAME - nazwa polecenia i krótki opis działania,
SYNOPSIS - składnia polecenia, dostępne opcje,
DESCRIPTION - szeroki opis polecenia,
OPTIONS - omówienie opcji,
AUTHOR - informacja o autorze,
ENVIRONMENT - zmienne środowiskowe mające wpływ na wykonanie polecenia,
SEE ALSO - informacja o powiązanych tematycznie stronach podręcznika,
BUGS - zauważone błędy,
REPORTING BUGS - informacja o sposobie raportowania błędów,
TIPS - praktyczne wskazówki,
COPYRIGHT - informacja o prawach autorskich,
HISTORY - krótka historia,
FILES - lista plików konfiguracyjnych.

2) Polecenia ls, pwd, whoami, cd, echo, more

Polecenie ls służy do wyświetlania zawartości katalogów. Uruchamia ono program
wypisujące listę wszystkich nazw plików i katalogów katalogu roboczego.
Przykładowe użycie:
ls – wyświetla zawartość katalogu
ls –l – wyświetl zawartość katalogu wraz z prawami dostępu

Więcej opcji i dokładniejszy opis otrzymasz po wpisaniu polecenia ‘man ls’.

Polecenie pwd służy do wypisania nazwy katalogu, w którym aktualnie się znajdujemy.

Polecenie whoami (ang. Kto ja jestem) – wypisuje login użytkownika.

Polecenie cd służy do poruszania się po drzewie katalogowym.
Przykładowe użycie:
cd nazwa_katalogu
cd .. – przejście o katalog niżej

Polecenie echo – działa jak echo. Wypisuje wszystko, co poda się po poleceniu echo.
np.: ‘echo Linux to jest to’, wypisze na ekranie napis ‘Linux to jest to’

Polecenie more wyświetla zawartość pliku. Użycie: more nazwa_pliku.

3) Prawa dostępu do plików

Prawa dostępu do plików i katalogów są jednymi z najważniejszych mechanizmów
bezpieczeństwa systemu. Uniemożliwiają one innym użytkownikom przeglądanie naszych
zasobów. Prawa dostępu podzielone są na trzy sekcje :

•

właściciel pliku lub katalogu

•

grupa związana z plikiem lub katalogiem

•

wszyscy inni użytkownicy systemu

Poleceniem

ls -l

możemy wyświetlić szczegółową listę plików i katalogów wraz z ich

prawami dostępu.

Oznaczenia przy plikach:

Wyjaśnienie tego zapisu jest następujące:

Identyfikator typu:

- zwykły plik
b specjalny plik blokowy
c specjalny plik znakowy
d katalog
l link symboliczny
p potok
s gniazdo

prawa dostępu :

prawo plik

katalog

R

czytania zawartości przeszukania

zawartości

W

zmiany zawartości zmiany

zawartości

X uruchomienia

przejścia do tego katalogu

Prawa przypisywane plikom lub katalogom mogą być podawane na dwa sposoby:

•

systemem kodów numerycznych : 4 2 1

•

systemem kodów znakowych : r w x

Oto kilka przykładów na porównanie tych systemów :

prawa dostępu zapis

numeryczny

zapis

znakowy

Tylko do czytania

4

r--

Tylko do pisania

2

-w-

Tylko do uruchamiania

1

--x

Do czytania i pisania

6

rw-

Do czytania i uruchamiania

5

r-x

Czytania, pisania i uruchamianie

7

rwx

Polecenie służące do zmian praw dostępu to

chmod

.

Przykłady użycia:

Wszystkie prawa dla właściciela pliku i prawo do czytania dla grupy

chmod 740 nazwa_pliku

chmod u+rwx,g+r nazwa_pliku

4) Pierwszy prosty skrypt

Stworzymy skrypt ‘lab2’wyświetlający napis ‘Linux to jest to’ na ekranie.

a. tworzymy plik lab2 – ‘> lab2’
b. dopisujemy do niego fragment pozwalający na wypisanie napisu –

echo echo Linux to jest to > lab2

c. nadajemy mu prawa uruchomienia – chmod 755 lab2
d. i wykonujemy – ./lab2

Na ekranie pojawi się oczekiwany napis.