1. Co to jest geologia inżynierska, geotechnika

 Geologia inżynierska – jeden z działów geologii, wydzielona jako samodzielna

nauka. Zajmuje się badaniem środowiska geologicznego, jego zmienności i ewolucji
dla potrzeb planowania przestrzennego i regionalnego, oraz projektowania,
wykonawstwa i eksploatacji obiektów budowlanych. Geologia inżynierska określa
warunki wodno-gruntowe dla potrzeb posadowienia obiektów budowlanych.

 Geotechnika – jest związana z inżynierią lądową. Jest to nauka o pracy i badaniach

ośrodka gruntowego dla celów projektowania i wykonawstwa budowli ziemnych i
podziemnych oraz fundamentów budynków i nawierzchni drogowych. Jest to nauka
wykorzystująca gruntoznawstwo, mechanikę gruntów, fundamentowanie, geologię- w
szczególności inżynierską.

2. Minerał, kryształ, skała

 Minerał – pierwiastek, związek chemiczny powstający w przyrodzie bez ingerencji

człowieka w wyniku procesów geologicznych w skorupie ziemskiej.

 Kryształ – ciało krystaliczne, charakteryzuje się uporządkowaną budową wewnętrzną,

posiada ściśle określoną regularnością rozmieszczenia atomów już jonów w sieci
przestrzennej.

 Skała – zespół minerałów powstałych w naturalny sposób na powierzchni lub w jej

wnętrzu bądź nagromadzenie obumarłych zwierząt i roślin. Jest to ciało stałe w sensie
fizycznym.

3.Makroskopowe cechy rozpoznawania minerałów i rozpoznawania skał
Rozpoznawanie minerałów:
twardość – jest to wartość oporu, jaki stawia minerał przy próbach zarysowania lub ścierania
jego powierzchni. W celu ułatwienia oznaczenia twardości posługujemy się w
geologiiumowną skalą twardości minerałów wzorcowych tzw. Skalę Mohsa:
1.talk 2.gips 3.kalcyt 4.fluoryt 5.apatyt 6.skaleń 7.kwarc
8.topaz 9.korund 10.diament
łupliwość – jest to zdolność minerału do pękania pod wpływem przyłożonej siły na części
ograniczone powierzchniami płaskimi – powierzchniami łupliwości. Jest to właściwość
wektorowa, ale nie wszystkie minerały ją wykazują.
przełam – minerały niewykazujące łupliwości pod wpływem uderzenia lub nacisku
rozpadają się na fragmenty mniejsze, ograniczone nierównymi powierzchniami, tzw.
Powierzchniami przełamu. W zależności od wyglądu tych powierzchni określamy je jako
przełamy: muszlowy, ziemisty, zadziorowaty, haczykowaty.
połysk – minerałów zależy od intensywności odbijania światła przez płaszczyzny lub
powierzchnie występujące w kryształach. Im bardziej gładkie są powierzchnie odbicia,
tym intensywniejszy jest połysk. Połysk określonego minerału nie jest dla niego
właściwością stałą. Zależy od wielkości i kształtu kryształu danego minerału, a co za tym
idzie od warunków powstawania i domieszek w nim występujących.
Rozróżniamy następujące połyski:

1

•

połysk diamentowy – występuje rzadko i można go zauważy w Krzyształach
diamentu, skalerytu, cyrkonu i cynobru.

•

połysk metaliczny – przypomina odblask wypolerowanej płyty metalowej, mają go
niektóre minerały rudne (galena, piryt)

•

połysk szklisty – ma go wiele minerałów skałotwórczych na ścianach kryształów i
powierzchni łupliwości, np. skalenie, kalcyt, halit.- połysk tłusty – bardzo często
występuje na powierzchniach przełamu minerałów o intensywniejszych połyskach, np.
na powierzchniach przełamu kwarcu, kalcytu, skaleni. Przypomina on połysk tłustej
plamy na szkle.

•

połysk jedwabisty – jest charakterystyczny dla minerałów o budowie włóknistej.

Minerały o powierzchniach tak chropowatych, że nie wykazują żadnego połysku
określamy jako matowe.

barwa – minerały mogą mieć rozmaite barwy. Określa się je nazwami potocznymi, np.
barwa czerwona, żółta, niebieska, mosiężnożółta. Są minerały barwne mające stałą,
charakterystyczną dla siebie barwę, niezależnie czy są w bryle, czy są sproszkowane.
Najczęściej spotykane są minerały zabarwione, które w bryle mają różne barwy natomiast
po roztarciu na proszek są bezbarwne lub mleczne. Barwa tych minerałów pochodzi od
bardzo drobnych, niewidocznych gołym okiem domieszek i wrostów. Istnieją w przyrodzie
także rzadsze minerały bezbarwne, które mogą być przeźroczyste. Kryształy tego samego
minerału mogą mieć różne barwy.
przeźroczystość – jest zależna od barwy minerału. Minerały barwne
najczęściej są nieprzeźroczyste, np. pirokseny, skalenie. Minerały bez
barwne prawie zawsze są przeźroczyste.
pokrój – czyli zewnętrzny wygląd kryształów, jest uzależniony od
charakteru sieci przestrzennych oraz fizykochemicznych warunków,
w jakich kryształy powstały. Wyróżniamy następujące przekroje:
- kostkowy – kryształ ma zbliżone wymiary do sześcianu, sześciościanu
lub krótkiego słupka,
- tabliczkowy – blaszkowy – łuseczkowy – kryształy rozrastają się w
kierunkach osi poziomych,
- słupkowy – pręcikowy – igiełkowy – kryształy mają kształty
wydłużone w jednym kierunku.

Rozpoznawanie skał:
Każda skała charakteryzuję się pewnym zespołem cech, które odróżniają
je od innych skał i pozwalają zakwalifikować daną skalę do tej lub innej
grupy systematycznej. Podstawowymi cechami określającymi rodzaj skały
są:
skład mineralny – jest podstawową cechą określającą skałę. Podaje się w
nim jakie minerały i w jakich ilościach biorą udział w budowie skały. Na
podstawie składu mineralnego można wyciągnąć wnioski systematyczne,
genetyczne, wytrzymałościowe itp.
struktura – skały określa sposób wykształcenia składników w skale, a więc
wielkości i kształt ziaren oraz różnice wielkościowe między nimi.
tekstura – skały jest cechą określającą sposób rozmieszczenie składników
w skale, czyli sposób wypełniania przestrzeni skalnej przez te składniki i ich
uporządkowanie.

2

barwa skały – jest wypadkową barw minerałów oraz barwiących domieszek,
np. związków żelaza, substancji organicznych. Skała z większą zawartością
wilgoci jest zwykle ciemniejsza. Nie kiedy na podstawie barwy skały można
określić zasięg wahania zwierciadła wód gruntowych.

4.genetyczna klasyfikacja skał
skały magmowe – powstałe w wyniku krzepnięcia magmy (gorącego
płynnego stopu znajdującego się wewnątrz skorupy ziemskiej, złożonego
głównie z krzemianów). Magma, która wydostała się na powierzchnię
ziemi nazywa się lawą. Proces wydostawania się produktów nazywamy
wulkanizmem.
Podział w zależności krzepnięcia magmy:
-głębinowe ( plutoniczne) wytworzone z magmy
-wylewne (wulkaniczne) wytworzone z lawy
-żyłowe
Podział ze względu na zawartość krzemu:
-kwaśne (granit = riolit)
-obojętne (sjenit=trachit; dioryt=andezyt; gabro = melafir, bazalt)
-zasadowe
skały osadowe – powstałe przez osadzanie się materiału mineralnego
na powierzchni ziemi lub ograniczonego w zbiornikach morskich,
jeziorach
Podział:
okruchowe – powstałe z nagromadzenia okruchów wcześniej
utworzonych skał. Podział:
-sypkie, niespoiste – kamienie, gruz, piasek, żwir, brekcja, zlepieniec,
piaskowiec
-luźne, spoiste – pył, muł, less, ił, mułowiec, iłowiec.
chemiczne – powstałe przez wytrącenie się substancji chemicznych z
wodnych roztworów, np.: wapień, dolomit, syderyt, magnezyt, gips,
anhydryt
organogeniczne – nagromadzenie szczątków obumarłych organizmów
zwierzęcych i roślinnych
skały metamorficzne – skały które powstają w wyniku przeobrażeń
starszych skał pod wpływem wysokiej temperatury i wysokiego
ciśnienia. Np.: gnejs, marmur, kwarcyt, łupki krystaliczne.

5.grunty niespoiste, spoiste. Definicja, klasyfikacja,
skład, właściwości
Grunty niespoiste – sypkie, niewykazujące spoistości(kohezji)
powstają w wyniku przyrodniczego rozdrobnienia wszelkich skał
starszych; pod wpływem wody, wiatru, mrozu, oddziaływań chemicznych
i biologicznych; zwykle noszą nazwę gruntów budowlanych. Zalicza
się do nich: kamienie, gruz, żwir, piasek, pospółka.
Skład: kwarc, okruchy skalne i inne.
Ze względu na wielkość ziaren określa się frakcje:

Frakcja

Średnica ziaren

Przykłady

3

Kamienna

>40 (63) mm

Kamienie

Żwirowa

2-40 (63) mm

Żwir, gruz

Piaskowa

0,063 (0,05) – 2 mm

piasek

Właściwości:
Są to grunty nieskaliste. Wytrzymałość na ściskanie jednoosiowe
zależy od zagęszczenia gruntów. Parametrem geotechnicznym
jest stopień zagęszczenia. Mimo różnych zagęszczeń dla potrzeb
posadowienia grunty sypkie traktuje się jako bardzo dobre podłoże
budowlane dla posadowień. Przyjmuje się, że koniec budowy
fundamentu i obiektu to koniec osiadania podłoża. W obrębie tych
gruntów występują wody podziemne, grunty te posiadają pory,
dlatego są najlepszymi zbiornikami wód podziemnych (występuje
przepływ tych wód).
Podstawowy składnik do produkcji betonów, zapraw
budowlanych, kruszywa.
Grunty spoiste – skały ilaste. Spoistość (kohezja) wzajemne
przyciąganie się składników skały, należących do tej samej
fazy. Pochodzenie skał ilastych zawsze związane jest ze
środowiskiem wodnym.
kład: minerały ilaste, czasami kwarc, okruchy skalne

Ze względu na wielkość ziaren określa się frakcje:

Frakcja

Średnica ziaren

Przykłady

Pyłowa

0,002 – 0,063 (0,05) mm

Pył, muł, less

ilasta

<0,002 mm

ił

Gliny polodowcowe (morenowe, zwałowe) powstają z materiału transportowanego

przez lodowiec i pozostawionego po jego stopieniu. Są one zbudowane głównie z minerałów
ilastych.

Najwięcej problemów sprawiają skały spoiste z dużą zawartością minerałów ilastych

(iły, gliny, less). Minerały ilaste zmieniają swoje własności fizykomechaniczne w zależności
od stopnia zawilgocenia. Mogą pęcznieć, rozmakać, wilgotne stają się nieprzepuszczalne. Pod
wpływem wody stają się plastyczne (stopień plastyczności). wytrzymałość na obciążenie
zależy przede wszystkim od stopnia wilgotności gruntu. Wraz ze wzrostem wilgotności
zwiększa swoją objętość. Następuje proces pęcznienia, a wraz ze spadkiem wilgotności
proces odwrotny – skurcz. Nie są zbiornikami wód podziemnych (brak przepływu., minerały
ilaste absorbują wodę nie oddając jej). Jako surowiec nie wykorzystywane. Bardzo trudne
podłoże budowlane dla posadowień budynków.

3. podstawowe parametry wytrzymałościowe gruntów, przykłady

Bada się wytrzymałość w skali ( kG[tona]/cm

2

; MN/m

2

)skał na:

 ściskanie
 ścinanie
 ścieranie
 rozrywanie.

4

Skały magmowe R

c

– wytrzymałość na ściskanie jednoosiowe mają w przedziale od

60(andezyt) do 400(bazalt). Skały okruchowe mają mniejszą odporność od skał magmowych
w przedziale około 1,5 – 180 w zależności od zagęszczenia.

Właściwości fizyczne – właściwości na podstawie których można pośrednio wnioskować
wytrzymałość gruntów:

 wilgotność
 gęstość objętościowa
 gęstość właściwa
 uziarnienie (charakterystyka wielkości ziaren, udział procentowy we frakcjach)

Właściwości mechaniczne

 wytrzymałość na ściskanie (φ kąt tarcia wewnętrznego [

o

])

 wytrzymałość na ścinanie ił, glina, piasek gliniasty (c - kohezja czyli spójność [kN/m,

KPa, MPa])

 edometryczny moduł ściśliwości ( E

0

) Niezbędne przy ocenie osiadania gruntów.

 współczynnik Poisson’a (ν)

4. grunt nośny, słabonośny

 Grunt nośny - grunt, na którym można posadowić bezpośrednio określoną budowlę

bez obawy o powstanie w jej elementach niebezpiecznych dla jej konstrukcji
naprężeń, np. gruntami nośnymi jest zagęszczony piasek, żwir, pospółka.

 Grunt słabonośny - grunt o obniżonych parametrach nośności, który może nie

wytrzymać obciążeń od określonej budowli, np. grunty sypkie (niespoiste) słabo
zagęszczone pisaki, pyły, grunty makroporowate (okruchowe, mała spójność; ziarna
mniejsze niż średnica porów). Szczególnie te tereny występują w otoczeniu mediów
(wodociągi, gazociągi, kanalizacja).

W zależności od gruntu dobiera się różne fundamenty. Obciążenie jednostkowe nie może
przekraczać 0,3 Mpa.
Fundamenty bezpośrednie(posadowienie bezpośrednie).Obiekt wspiera się bezpośrednio na
nośnym podłożu. Najpopularniejsze bezpośrednie posadowienie to ława fundamentowa
podpierająca, okalająca ściany nośne obiektu. stopy fundamentowe, skrzynie
fundamentowe ;płyty fundamentowe ( na słabych gruntach)

5

5. wietrzenie i erozja skał, definicja, przyczyny, skutki

 Wietrzenie – rozpad lub rozkład skał pod wpływem czynników zewnętrznych.

Proces zachodzi na powierzchni terenu i w strefie przypowierzchniowej.
Wietrzenie mechaniczne prowadzi do rozdrobnienia skały bez zmiany jej składu.
Podczas wietrzenia chemicznego tworzą się nowe zespoły mineralne. Przykładem
wietrzenia chemicznego jest kras, polegający na rozpuszczaniu skał węglanowych
i gipsowo-solnych przez wody powierzchniowe i podziemne. Skutkami jest
powstawanie jaskiń, zmiany strukturalne i mineralne skał, zmiana cyrkulacji wód
podziemnych, osłabienie wytrzymałości

 Erozja – proces niszczenia powierzchni terenu przez wodę, wiatr, siłę grawitacji i

działalność człowieka. Przykłady erozji:

o erozja lodowcowa - to żłobienie terenu przez płynący lodowiec
o erozja wodna, wody deszczowej, rzecznej (erozja boczna, wgłębna),

morskiej

6. deformacje skał (ciągle i nieciągle); struktury geologiczne (tektoniczne),

znaczenie w budownictwie

 Niezaburzone formy zalegania skał magmowych głębinowych

o Batolit (granit, dioryt) Nieokreślone kształty przestrzenne

Nieznanej położenie dna
Od kilku do kilkunastu km rozpiętości w
poziomie

o Etmolit (granit karkonoski) wciska się i rozpycha istniejące warstwy

Nieokreślone położenie
dna

 Niezaburzone formy zalegania skał magmowych wylewnych –

o stożki wulkaniczne, materiał osadzając się.
o Wzdłuż głębokiego rozłamu skalnego – pokrywy i tarcze
o Na dnie wody morskiej – struktury poduszkowe (bazalty)

 Niezaburzone formy zalegania skał osadowych

6

o Warstwa ograniczona jest dwoma powierzchniami

powierzchnia górna – strop

powierzchnia dolna – spąg.
Odległość prostopadła do krawędzi między stropem a spągiem to miąższość.
STROP – powierzchnia, przez którą dana warstwa graniczy, może graniczyć z
warstwą młodszą.
SPĄG – powierzchnia, przez którą dana warstwa graniczy, może graniczyć z
warstwą starszą.

 Deformacje ciągłe – odkształcenia lub zaburzenia pierwotnej formy występowania

skał przy zachowanej ciągłości cech fizycznych i geometrycznych.

o MONOKLINA warstwy na dużej przestrzeni nachylone są w jednym kierunku

pod tym samym kątem.

o FAŁD - faliste powyginanie warstw skalnych. Część wypukła (wyniesiona)

fałdu nosi nazwę antykliny (siodła), natomiast część wklęsła (obniżona) –
synkliny – łęku. Najbardziej na erozję narażone są antykliny. Rozróżnia się
fałdy: przechylone, obalone, stojąc, przewalone.

o PŁASZCZOWINA – leżący fałd o bardzo długich skrzydłach
o BRACHYSYNKLINA/ANTYKLINA – małe amplitudy i nieckowate kształty.
o PLEKSURA – dwa przeciwnie skierowane kolana

 Deformacje nieciągłe – są to takie deformacje, które powodują przerwanie ciągłości

warstw.

o SPĘKANIA powierzchnie powstałe w miejscu przerwania nieciągłości skał

bez przemieszczenia powstałych bloków względem siebie.

o USKOKI – przerwanie ciągłości i przesunięcie względem siebie powstałych

bloków skalnych wzdłuż powierzchni nieciągłości.

7. czas w geologii i jego praktyczne znaczenie

Czas jest zespołem wzajemnych relacji rozmaitych wydarzeń fizycznych. Czas traktowany
jest jako:

 wykładnik historii zjawisk i procesów geologicznych.

7

 Czynnik warunkujący określone skutki działania zasadniczych przyczyn rozwoju

procesów geologicznych.

Czas trwania procesów geologicznych, czas jaki minął od zakończenia procesów mających
miejsce w przeszłości, czas wieku skał, czas jako ogólne kryterium porównywania bez
podawania dat.
Wiek bezwzględny – zamknięty okres przypisywany konkretnym zjawiskom, procesom
geologicznym mierzony miarą lat.
Wiek względny – dotyczy skał osadowych, opiera się na zasadzie następstwa warstw, lub
ewolucji świata organicznego.

Praktyczne znaczenie:
W Polsce mamy do czynienia przeważnie z utworami najmłodszych okresów geologicznych.
Na podstawie wieku skał można przypuszczać jakie jest wykształcenie skał, jaki sposób
zalegania lub jakie są ich ogólne właściwości fizykomechaniczne. Pozwala to prognozować
osiadania lub występowania innych procesów związanych z działalnością inżynierską.

8. wodonośność gruntów, przepływ wód podziemnych

Warunki hydrogeologiczne - całokształt zjawisk i procesów związanych z wodą podziemna.
Istotną rolę w budownictwie odgrywa warstwa wodonośna.

Warstwa wodonośna – rodzaj gruntu posiadający pory połączone z sobą, w których woda
może się gromadzić, przepływać i może być odpompowywana.

O możliwości gromadzenia wody w skale decyduje:

a) porowatość skały
b) spękania
c) położenie skały wodonośnej względem skał niewodonośnych.

Do skał wodonośnych zalicza się skały okruchowe sypkie – pisaki, żwiry, pospółka. Mniejszą
rolę odgrywają piaskowce, zlepieńce. Praktycznie nieprzepuszczalne dla wód są iły i gliny.

9. projektowanie odwodnień podłoża budowlanego

Zwierciadło wody gruntowej należy obniżyć gdy z tego powodu niemożliwe jest wykonanie
wykopu stosowanymi na budowie maszynami lub utrudnia ono posadowienie przewidzianych
w projekcie budowli i urządzeń.
Obniżenie poziomu wód gruntowych należy przeprowadzać w taki sposób aby nie została
naruszona struktura gruntu w podłożu wykonywanej budowli a także w podłożach budowli
sąsiednich i na skutek wytworzonej depresji nie wystąpiły nadmierne osiadania podłoża
istniejących w sąsiedztwie budowli.

ODWODNIENIE PODŁOŻA BUDOWLI wykonuje się w celu:

•

Poprawienia warunków w jakich znajdować się będzie podłoże w czasie eksploatacji
budowli, np. odprowadzenie wód filtracyjnych, przyspieszenie osiadania itp. – jest to
odwodnienie konstrukcyjne i powinno być wykonane zgodnie z odrębnym projektem

•

Poprawienia warunków wykonania budowli, np. dla umożliwienia poruszania się po
podłożu sprzętu budowlanego – jest to odwodnienie robocze i powinno być

8

dostosowane do warunków wodno – gruntowych oraz do rodzaju maszyn i sprzętu
przewidzianych na budowie

ODWODNIENIE ROBOCZE OBEJMUJE :

•

Wykonanie rowów opaskowych oraz rowów poprzecznych (w podłożu pod budowlą)
o przekroju i spadku zapewniającym odprowadzenie wód przesączających się i wód
opadowych

•

Nadanie spadku powierzchni podłoża w kierunku do rowów (w granicach od 0,1 – 1,0
%, zależnie od rodzaju gruntu, mniejszy spadek przy gruntach bardziej
przepuszczalnych.

•

W razie potrzeby wypełnienie rowów poprzecznych pospółką lub drobnym żwirem

•

Ewentualne wykonanie zbiorczego odprowadzenia wód

ODWODNIENIA POWIERZCHNIOWE są najprostszym sposobem ochrony wykopów,
obiektów przed szkodliwym działaniem wody. Charakteryzują się najmniejszym kosztem
wykonania instalacji odwadniających oraz najmniejszym jednostkowym zużyciem energii.
Powinny być projektowane i stosowane wyłącznie przy niewielkich obniżeniach zwierciadła
wody gruntowej

ODWODNIENIA WGŁĘBNE charakteryzują się:
- większym kosztem wykonania instalacji i większym kosztem jej eksploatacji na jednostkę
czasu
- większą ilością pompowanej wody i większym zużyciem energii koniecznością
dokładniejszego rozpoznania warunków hydrogeologicznych
- większą pracochłonnością i trudnością projektowania.

Na wybór sposobu odwodnienia mają wpływ:

 przepuszczalność oraz układ w poziomie i w pionie poszczególnych warstw gruntu,
 położenie wykopu w stosunku do tych warstw,
 odległość strefy zasilania warstw wodonośnych,
 wielkość, głębokość i kształt wykopu,
 dopuszczalny stopień rozluźnienia podłoża,
 szybkość wykonania wykopu,
 możliwości wykonania instalacji wewnątrz wykopu.

10. znaczenie wody w procesie projektowania i eksploatacji obiektu budowlanego

Od warunków hydrologicznych zależy uwzględnienie wyporu na fundamenty oraz podziemne
części obiektu. Warunki wodne decydują o sposobie prowadzenia robót budowlanych w
związku z tym rozpatrujemy nie tylko warstwy wodonośną, także rozpatrujemy ze względu na
kierunek przepływu wody prędkość przepływu wody, ciśnienie i grubość warstwy. Inżynier
musi wiedzieć do jakiej głębokości będzie robiony wykop ile będzie kondygnacji
podziemnych itd. W warstwach wodonośnych woda może być pod ciśnieniem oraz zalegać
swobodnie. Ciśnienie piezometryczne to poziom do którego woda by się podniosła np. w
wykopie budowlanym.

Agresywność wód podziemnych w stosunku do betonu i stali. Skład chemiczny wody
decyduje o jej agresywności:

9

•

kwasowość wody (określana prze pH)

•

wolny agresywny CO2

•

jony magnezu

•

jony siarki

•

kationy magnezowe i wapniowe Mg + Ca twardość wody

⇒

Dodatkowo agresywność wody podnosi się o 1 stopień gdy jest to woda płynąca.

11. Na czym polega rozpoznanie warunków geologiczno-inżynierskich (gruntowo

wodnych, geotechnicznych) terenu planowanej budowy

Polega na określeniu:

•

rodzaju skał

•

struktur skalnych

•

deformacji ciągłych/nieciągłych

•

charakterystyce skał

•

charakterystyce warunków wodnych i ziemnych

1. Rozpoznanie:

•

budowy geologicznej podłoża budowlanego i występujących warunków
hydrogeologicznych.

•

Procesów geologicznych zachodzących w podłożu lub jego otoczeniu

•

Cech fizycznych, chemicznych i mechanicznych gruntów, stopnia agresywności wód
oraz innych własności tych gruntów.

2. Określenie zmienności i zasięgu procesów wymienionych w rozpoznaniu, jak również
określenie wahań zwierciadła wód podziemnych.
3. Określenie perspektyw wysterowania i eksploatacji złóż kruszyw naturalnych.

Rozpoznanie warunków geologiczno-inżynierskich zadanego terenu może wykonać za
pomocą:

- z mapy geologicznej
- z przekroju geologicznego
- profilu geologicznego

Z mapy geologicznej można odczytać, że:

- badany teren zbudowany jest ze skał osadzających się od kambru do kredy;
- skały są wykształcone w formie warstw sfałdowanych
- serie skalne przecinające uskoki;
- w różnych okresach geologicznych występowały różne zjawiska oraz deformacje
charakterystyczne dla różnych okresów geologicznych.

Z przekroju geologicznego można dowiedzieć się dodatkowo jaki jest kąt i kierunek
nachylenia warstw wzdłuż danej linii przekroju, jaka jest miąższość pozorna i rzeczywista
warstw. Kąt upadu i kierunek upadu dla danej warstwy zmieniają się na przekrojach w
zależności od ustawienia linii przekroju względem biegu. Rzeczywisty, a zarazem
maksymalny kąt upadu warstwy uzyskuję się na przekroju prowadzonym prostopadle do
biegu, czyli „po upadzie”. Na wszystkich innych przekrojach kąty nachylenia są mniejsze
od rzeczywistego upadu. Również kierunki upadu warstw są prawdziwe (choć nie

10

rzeczywiste), ale tylko dla danego przekroju. Rzeczywisty kierunek upadu warstwy
(azymut upadu) jest tylko jeden.

Profil geologiczny jest to graficzne przedstawienie sytuacji geologicznej, dla jednego
miejsca w terenie, w pewnym zakresie głębokości. Wykonujemy go na podstawie
wyników wierceń lub wyników innych wyrobisk geologicznych i uzupełnia niezbędnymi
symbolami. W profilu geologicznym obowiązuje tylko jedna skala, skala pionowa.

12. sposoby rozpoznawania warunków geologiczno-inżynierskich i dokumentowanie

wyników rozpoznania

Badania geologiczno-inżynierskie obejmują:
1

1. Badanie literatury i materiałów archiwalnych.

2

2. Prace terenowe = roboty geologiczne:

•

wiercenia geologiczno-inżynieryjne zrobione do głębokości wyznaczonej przez
inż. budownictwa (inż. projektant), który chce odpowiadać na temat: rodzaju
gruntu, zmienności gruntu (pod względem jakości i rozprzestrzeniania - zasięg
pionowy i poziomy), charakterystyki parametrów fizykomechanicznych gruntu
(czyli rodzaj gruntu na podstawie badań laboratoryjnych, w tym badania
uziarnienia, wytrzymałościowe i konsystencji) informacje z terenu na temat
wód gruntowych (głębokości występowania warstw wodonośnych i
reżimu(stan gruntu ze względu na występujące ciśnienie wody) wód
gruntowych, o zwierciadle napiętym (pod ciśnieniem)) ilość warstw
wodonośnych w zakresie interesujących głównie rozpoznanie.
Wody gruntowe - kierunek spływu podpowierzchniowego prędkość przepływu
wód podziemnych agresywność względem betonu i stali

•

sondowanie (mierzenie oporu gruntu na różnych głębokościach względem
oddziaływań zewnętrznych na podstawie sondowania określa się parametry
wytrzymałościowe gruntu):

a) za pomocą sondy dynamicznej wbijanej lub statycznej wciskowej ,

statycznej wkręcanej

b) za pomocą penetrometru
c) za pomocą presjometru Presjometr MENARD’A oznacza wartość

graniczną wytrzymałości gruntu badania geofizyczne badania pośrednie
wytrzymałości.

Prawo geologiczne i górnicze określa treść i formę dokumentacji geologiczno inżynierskiej.
Są dwa etapy
1

1. Etap to projekt prac geologiczno inżynierskich., który przedstawia Siudo przyjęcia

w państwowej administracji geologicznej przy urzędzie miasta, powiatowym lub
marszałkowskim. Niektóre roboty związane z autostradami itd. zajmuje się ministerstwo.
2

2. Prace dokumentacyjne: Wiercenia geologiczne inżynierskie sondowanie, badanie

presjometryczne, badanie geofizyczny itp. Badanie laboratoryjne obejmuje próbki gruntów
pobranych z wierceń i próbki wody . Badane są w celu określenia właściwości fizycznych

Dokumentacja geologiczno-inżynierska jest zbiorem dokumentów zawierających wyniki
badań i robót geologicznych, zinterpretowanych pod kątem założonego celu. W myśl prawa
geologicznego, przez dokumentacje geologiczno-inżynierską należy rozumieć końcowe

11

graficzne i opisowe przedstawienie wyników badań geologicznych i związanych z nim robót
wraz z ich interpretacją i oceną uwzględniającą cel przeprowadzonych robót i badań.

Ocena terenu:

Funkcja planowanego obiektu
Przewidywane obciążenia (dobór fundamentów):

a.

ocena wielkości osiadania zależna od: porowatości,

tekstury, zagęszczenia, ilości substancji organicznych, zmiany
konsystencji (uplastycznienia)

b.

ocena wytrzymałości gruntu na ścinanie

Ergonomia, Koszty

12