Są to procesy niszczące i zarazem

twórcze związane z oddziaływaniem

czynników zewnętrznych (opady,

temperatura, lądolód, itp.)

Procesy egzogeniczne

1.Wietrzenie

- fizyczne
- chemiczne
- biologiczne

2. Erozja

- rzeczna
- morska
- eoliczna
- lodowcowa

- powierzchniowa
- liniowa

3. Transport i akumulacja

- rzeczny
- lodowcowy

WIETRZENIE CHEMICZNE

Powstawanie różnych produktów wietrzenia, w zależności
od obecności potasu, Prześledzić można na przykładzie
przemian skalenia potasowego:

• gdy z roztworu wymyty został cały potas powstającym minerałem
wtórnym jest kaolinit:

4K[AlSi

3

O

8

] +

6H

2

O



Al

4

[(OH)

8

Si

4

O

10

]

+ 8SiO

2

+

4KOH

skaleń potasowy +

woda



kaolinit

+

krzemionka +

potas

•jeżeli pewna część potasu nie ulegnie wymyciu i pozostanie w
obrębie sieci krystalicznej, powstającym minerałem wtórnym jest illit

.

5K[AlSi

3

O

8

] +

4H

2

O



KAl

4

[(OH)

4

AlSi

7

O

20

]

+

8SiO

2

+

4KOH

skaleń potasowy +

woda



illit

+

krzemionka +

potas

Weber, 2004, http://www.ar.wroc.pl/~weber

Hydratacja
wiązanie jonów powstałych w wyniku dysocjacji wody
(H

+

i OH

-

) przez strukturę kryształu

2Fe

2

O

3

+

3H

2

O



2Fe

2

O

3

.

3H

2

O

hematyt

+

woda



limonit

Karbonatyzacja

Dwutlenek węgla w środowisku wietrzeniowym pochodzi
częściowo z atmosfery, a częściowo z reakcji biologicznego
oddychania i rozkładu materii organicznej. Roztwór kwasu
węglowego działa na minerały silniej niż czysta woda. Powstające
w wyniku karbonatyzacji produkty są znacznie łatwiej
rozpuszczalne niż minerał macierzyste. Proces karbonatyzacji
szczególnie silnie zaznacza się w przemianach

kalcytu

, w wyniku

których dochodzi do powstawania rozpuszczalnego kwaśnego
węglanu wapnia:

CaCO

3

+

H

2

O + CO

2



Ca(HCO

3

)

2

kalcyt +

kwas węglowy



rozpuszczalny

wodorowęglan

Weber, 2004, http://www.ar.wroc.pl/~weber

Weber, 2004, http://www.ar.wroc.pl/~weber

Kierunki wietrzenia w środowisku kwaśnym,
charakterystycznym dla klimatu umiarkowanego
wilgotnego

Weber, 2004, http://www.ar.wroc.pl/~weber